Jaarverslag 2011

Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
Inhoud
Begunstigers
4
Patronen
8
Schenken en nalaten
11
Verslag van de directie
12
Bericht van de Raad van Toezicht
26
Publiek en media
31
Tentoonstellingen
32
Bruiklenen
35
Aanwinsten
38
Conserveren en restaureren
52
Publicaties van het Rijksmuseum
56
Publicaties van medewerkers
57
Presentaties en lezingen door medewerkers
63
Externe activiteiten van medewerkers
71
Organogram
75
Personeel
76
Financieel verslag
81
Colofon
104
3
Begunstigers
-Yves Saint Laurent, ‘Mondriaanjurk’,
1965
-Maria als Mater Dolorosa, ca. 15001510
Ministerie van Onderwijs,
Cultuur en Wetenschap
-C hristoph Ritter (III), Twee bokalen,
in de vorm van een hemelglobe en een
Mondriaan Stichting
Turing Foundation
Maria Adriana Aalders Fonds
technisch onderzoek naar schilderijen.
-Christoph Ritter (III), Twee bokalen, in de
-Turing Museumpleinbus, in samen-
Ten behoeve van de collectie vaderlandse
-A anstelling Joana Vaz Pedroso, tech-
vorm van een hemelglobe en een aardglobe
werking met Stedelijk Museum en Van
geschiedenis en de collectie Nederlands
nisch analist Conservering & Restau­
Gogh Museum
cultureel erfgoed.
ratie
-Modehuis.nl: online platform voor
mode- en kostuumcollecties van zeven
musea, waaronder het Rijksmuseum
aardglobe
Royal Philips Electronics Founder
BankGiro Loterij Hoofdsponsor
-V incent Mentzel, ca. 2300 foto’s uit de
periode 1965-2010
ING Hoofdsponsor
Extra trekking
AkzoNobel Sponsor
-R ijksXL, platform voor digitale ontslui-
Aankopen voor 20ste-eeuwse foto­g rafie
Elise Mathilde Fonds
-John Albok, Man met verminkte hand
-Restauratie pastels Gerard ter Borch
verkoopt potloden op straat, New York
City, 1936
-Eugène Atget, Binnenplaats met bere­
sissippi vanaf de voet van een dam,
cyano­t ypie, 1889
-D ave Heath, Portret van een vrouw, ca.
Geheugen van Nederland
-Digitalisering Frederik Muller Collectie
-Nicolaes de Kemp (I), Geïllustreerd
Woodbury y Page Batavia, afscheids-
Ten behoeve van de collectie middeleeuw­
handschrift met de genealogie van de he­
geschenk voor de apothekersfamilie
se kunst in de breedste zin van het woord.
Weten­schappelijk Onderzoek (NWO)
ren en graven van Culemborg, ca. 1590,
Specht-Grijp bij hun terugkeer vanuit
-C limate Effects on Decorated Wooden
mede dankzij het Prenten- en tekenin-
Indië naar Nederland, 1865
Panels (Science4Arts)
op straat loopt met een bundel op haar
hoofd, ca. 1909
-L eon Levinstein, Straatscène met groep
1750) van Cornelis Calkoen
van het Rijksmuseum.
PACCAR Foundation
de vorm van een hemelglobe en een aard­
-Apparatuur voor restauratieateliers
globe, mede dankzij het Prins Bernhard
Cultuurfonds
-D igitale catwalk
Sara Geertruida Aalders-Huender
VSBfonds
Ten behoeve van de collectie kant.
Fonds 1975
-C hristoph Ritter (III), Twee bokalen,
-Twee brieventassen van Cornelis Cal-
Maakt werving mogelijk ten behoeve van
-Bestandscatalogus Nederlandse schil­
Specht-Grijp bij hun terugkeer vanuit
Indië naar Nederland, 1865
Rijksmuseum, deel II, 1600-1624
koen, 1728
-Bestandscatalogus Nederlandse schil­
der-kunst van de zeventiende eeuw in
Bank ten Cate & Cie Fonds
F.G. Waller Fonds
Aankoop, restauratie en onderzoek ten
-A ankopen Rijksprentenkabinet
behoeve van het textiel voor het interieur.
op haar hoofd, Haïti, ca. 1965; Straat­
-R ijksmuseum Schiphol
-F amiliecampagne
-M artin Roemers, 3 portretten uit de serie The Never-Ending War
Fonds Delfts Aardewerk
-C hristoph Ritter (III), Twee bokalen,
Rijksmuseum Fonds
Bestuursfonds Hollandse Meesters
Ten behoeve van het garanderen en over­
in de vorm van een hemelglobe en een
en Fondsen op Naam
Ten behoeve van educatieve program­
dragen van kennis van Nederlands en speci­
ma’s, projecten en middelen.
fiek Delfts aardewerk in het Rijksmuseum.
aardglobe
het Rijksmuseum, deel II, 1600-1624
beeld in New York City, ca. 1965
documentaire fotografie voor de collectie
van het Rijksmuseum.
SNS REAAL Fonds
Hata Foundation
-Journal des Dames et des Modes
Fonds
albums Vues de Java photographies par
-Woodbury & Page, Set van 3 foto­
Het Rijksmuseum Fonds is een onafhan-
-T heatrale rondleiding
Stichting Daendels
kelijke stichting die in de meest brede
-Bijzondere leerstoel Museumbeleid en
-Restauratie Portret Leonardus van der
zin steun verleent aan het Rijksmuseum.
Collectievorming, Vrije Universiteit
Aankoop en behoud van Nederlandse
Elke schenking aan het Rijksmuseum
Amsterdam
schilderijen uit de 19e eeuw en de Roman­
Voort
Fonds is zeer welkom. Particulieren die
Gerhards Fonds
tische School.
-Stand TEFAF in Maastricht
Stichting Gifted Art
specifieke verzamelgebieden, collecties
Juwelenfonds
-P atronen Winterdiner
-Restauratie schilderijlijsten
of andere activiteiten van het Rijksmuse-
Ten behoeve van de collectie juwelen van
Migelien Gerritzen Fonds
um willen versterken, kunnen door mid-
het Rijksmuseum.
Ten behoeve van educatieve activiteiten
Jaffé-Pierson Stichting
Stichting Dr. Hendrik Muller’s ­
del van een financiële bijdrage een Fonds
-Jan Eissenloeffel, Diadeem van goud
voor de afdeling Conservering & Restau­
-Julien le Roy, Pendule van verguld en
Vaderlandsch Fonds
op Naam oprichten. Het Rijksmuseum
met koraal. Nederland, ca. 1900-1905
-Restauratie wapenschild Batavia
Fonds beheert de gelden en wendt het
Project
gepatineerd brons, ca. 1760
Aankopen
ratie in de breedste zin van het woord.
-M asterclass ‘Historical silver plating:
rendement aan voor een door de schen-
M.J. Drabbe Fonds
art history, technology, science and
JT International Company
Maatschap tot Nut van ’t Algemeen
ker bepaald specifiek doel, bijvoorbeeld
Verwerving van kunstvoorwerpen ten
conservation’
handschrift met de genealogie van de he­
Netherlands B.V.
-Restauratie poppenhuisdeuren Petro­
aankoop, restauratie, onderzoek of edu-
behoeve van de afdeling Aziatische kunst
ren en graven van Culemborg, ca. 1590
-Tentoonstelling Kiefer & Rembrandt
catie. In alle communicatie rondom de
van het Rijksmuseum.
-Nicolaes de Kemp (I), Geïllustreerd
-De brand van Persepolis, wandtapijt uit
de reeks ‘Geschiedenis van Alexander
de Grote’, 1619
4
sluiting van de kostuum- en modeprenten
aardglobe
ING
BankGiro Loterij
Ten behoeve van de digitalisering en ont­
1700-1799) en wandelstok (ca. 1695-
in de vorm van een hemelglobe en een
mensen, Haïti, ca. 1965; Straatbeeld
-Restauratie Simpliciakast
-E en ring (ca. 1725-1750), dolk (ca.
geschenk voor de apothekersfamilie
met een vrouw met een hoed en een stoel
Bank of America Art Conservation
genfonds van de Vereniging Rembrandt
Woodbury y Page Batavia, afscheids-
derkunst van de zeventiende eeuw in het
Flora Fonds
-C hristoph Ritter (III), Twee bokalen, in
The Getty Foundation
1965
-L ewis Hine, Kinderarbeid: meisje dat
Ebus Fonds
Prins Bernhard Cultuurfonds
klauw, Parijs, ca. 1900-1925
-Peter Henry Bosse, Gezicht op de Mis­
bums Vues de Java photographies par
Nederlandse Organisatie voor ­
ting van beeldmateriaal uit de collectie
Baker & McKenzie
-Woodbury & Page, Set van 3 fotoalVereniging Rembrandt
nella Dunois
-Restauratie Wenzel Jamnitzer, Zilveren
tafelstuk, 1549
-M asterclass ‘Modular Cleaning Program’
activiteit wordt het Fonds op Naam verStichting Zabawas
meld. Hieronder volgt het overzicht van
Dr. Anton C.R. Dreesmann Fonds
Scato Gockinga Fonds
-I nrichting Teekenschool
de Fondsen op Naam.
Ten behoeve van fundamenteel ­materiaal-
Het
ondersteunen
van
de
collectie
5
scheeps­modellen in het Rijksmuseum in
historisch erfgoed van Nederland in het
bonden en loopt parallel aan de jaarlijkse
J.A.J. en M.A. Risseeuw Fonds
Schenkers
men met de afdeling Development 020
de meest ruime zin van het woord.
Rijksmuseum.
foto-opdracht Document Nederland.
(opgericht door mevrouw M.A. Risseeuw)
De heer en mevrouw H.S.L. Beuth en
6747 302 of de website www.rijksmu-
Ten behoeve van aankoop, restauratie en
L.E. Beuth- Asses
seum.nl/steun raadplegen.
Goslings NieuwBeerta Fonds
A.E. van Kampen Fonds
J.W. Edwin Vom Rath Fonds
tentoonstellingen van schilderijen en aqua­
-A ankoop Jan van de Velde (II), Winter­
Het in stand houden en het uitbreiden van
Aankoop, restauratie, tentoonstellingen
Aankoopfonds voor schilderijen, prenten
rellen uit de periode van de Haagse School.
de collectie Japanse prenten, in het bijzon­
en onderzoek van zilver.
of objecten in de categorie beeldhouw­
der Surimono-prenten, ten behoeve van
-A anstelling junior restaurator metalen
kunst en kunstnijverheid. Objecten mo­
Staal aan Zee, Tata Steel IJmuiden B.V.
Mevrouw J. Gans-Premsela en de
gen alleen in Amsterdam worden ten­
Ten behoeve van de aanstelling van een
heer L.B. Gans
toongesteld.
conservator Indiase kunst.
-C hristoph Ritter (III), Twee bokalen,
het Rijksprentenkabinet.
Arie Pappot
-Kubo Shumman, Taketori Monogatari
(De vertellingen van Taketori), ca. 1800
Johanna Kast-Michel Fonds
-A anstelling conservator Indiase kunst
landschap
in de vorm van een hemelglobe en een
Het ondersteunen van opleidingsmoge­
Receptuurboeken Fonds
Bas ten Haaf Fonds
lijkheden, onderzoek en uitvoering van
Aankoop, restauratie, onderzoek en onder­
Ondersteunen van het optimaal toegan­
projecten voor restauratoren.
wijs ten behoeve van de receptuurboeken
Suman Fonds
Familie M.B.T. de Groot
en de handleidingen voor de kunstenaar.
Het bevorderen van de toegankelijkheid
Ten behoeve van de aankoop ‘FK 23,
-The art of painting restored to its sim­
van het Rijksmuseum voor Engelstalige
‘Bantam’ en bijbehorend fragment linnen
kinderen.
spandoek.
Frits en Phine Verhaaff Fonds
Echtpaar Van Hulsen-Ognibeni
kelijk maken van het museum voor min­
dervaliden en lichamelijk gehandicapten.
Fonds De Haseth-Möller
Knecht-Drenth Fonds
Anna Ślaczka
Ten behoeve van aankoop Nederlands ge­
plest and surest principles. Translated
lieerde schilderijen 20ste eeuw.
from the German of Libertat (sic!) Hun­
Ten behoeve van de bevordering van de
dertpfund, London, David Bogue, 1849
aardglobe
18de-eeuwse schilderkunst en kunstnij­
Louis Vuitton
-On some further improvements in litho­
Aankoop en restauratie van, tentoonstel­
Bijdragen leveren aan de verzameling Ita­
verheid in het Rijksmuseum, met name op
Ten behoeve van educatieve program­
graphic printing, Charles Hullmandel,
lingen over en onderzoek naar middel­
liaanse tekeningen van het Rijksmuseum
het gebied van onderzoek en opleiding.
ma’s, o.a. Dick Bruna Workshop in het
London, 1829. Lithographic dedication
eeuwse kunst.
Amsterdam ten behoeve van aankoop,
Rijksmuseum.
leaf with explanatory notes by Hull-
Manfred & Hanna Heiting Fonds
De bevordering van fotohistorisch onder­
Willy van der Mandele Fonds
zoek door aankomende conservatoren uit
Ten behoeve van restauratie en onderzoek
binnen- en buitenland aan de hand van
van schilderijen.
restauratie, tentoonstelling en onderzoek.
mandel. 8 lithographic plates in various
Vandenbroek Foundation
techniques (one colour plate)
-E ducatief programma ‘Jij en de Gouden
-Teeken-konst : Prima (-septima) pars, ’t
Eeuw’
-Felice Giani, Het offer van koning David,
ca. 1812-1813
-A ndrea Michieli (toegeschreven), De
Aanbidding der Koningen, 1575-1599
eerste (-sevende) deel van de teeken-konst,
A. Bloemaert, inv. Amstelodam, F. de
Virtutis Opus Fonds
Wit, exc., [ca. 1650-1680]. - 7 dl. in 1
Ten behoeve van een conservator en een
Van Linschoten Beheer B.V.
Ten behoeve van onderzoek en restauratie
bd.: 7 gegraveerde titelpag., 140 gravures
restaurator voor het behoud en weten­
Ten behoeve van de Nationale Foto­
van werken op papier van het Rijksmuseum.
-The principles of beauty in colouring
schappelijk onderzoek naar de collectie
collectie.
originelen uit de Nationale Fotocollectie
in het Rijksmuseum.
van Marle Fonds
-P ublicatie van het tiende en elfde deel
van de reeks Rijksmuseum Studies in
Photography
systematized,
David
Ramsey
Hay.
marinemodellen.
Rijksmuseum International Circle
Veluvine Molijn de Groot Fonds
Edinburg & London, William Black-
Paul Huf Fonds
Jongeren uit Nunspeet op een inspireren­
wood and Sons, 1845. 14 gravures met
Het realiseren van aankopen voor de Na­
de wijze kennis laten maken met het nati­
uitgesneden handgekleurde voorbeeld-
tionale Fotocollectie.
onaal cultureel erfgoed.
-Jan Banning, Sporen van de oorlog.
-Bezoek van ruim 500 kinderen uit
-L es qvatre livres d’Albert Dvrer, peinctre
Ten behoeve van aankoop, restauratie
Overlevenden van de Birma- en Suma­
Nunspeet aan het Rijksmuseum op 7, 8
& geometrien tres excellent, de la pro­
en onderzoek van kunsttheoretische en
De heer H.B. van der Ven
traspoorweg, 1942-1945
en 10 februari 2011
portion des parties & pourtraicts des
kunsttechnologische bronnen.
Ten behoeve van diverse aankopen.
en anonieme schenkers
staaltjes door Lizars naar Hay
-A anstelling conservator scheeps- en
schaalmodellen Jeroen van der Vliet
-Bestandscatalogus Nederlandse schil­
derkunst van de zeventiende eeuw in het
Van der Vossen-Delbrück Fonds
Rijksmuseum, deel II, 1600-1624
corps humains / Quatre livres d’Albert
Irma Theodora Fonds
Sem Presser Fonds
Dürer ... tradvicts par Loys Meigret li­
Sylvia en Carel Willink Fonds
Ten behoeve van het ondersteunen van
Mogelijk maken van een educatief project
onnois, de langue Latine en françoise. -
Ten behoeve van het bestuderen, restaure­
projecten in de breedste zin van het woord.
voor jongeren waarbij het uitgangspunt is
Derechef reueu & courigé de nouueau,
ren, verwerven en uitdragen van het werk
Meer informatie
A Arnhem, chez Iean Ieansz, 1614
van Carel Willink.
Voor meer informatie over sponsors- en
dat jaarlijks een actueel aspect van de Ne­
6
Johan Huizinga Fonds
derlandse samenleving in een serie foto’s
-Handschrift met kunsttechnologische
partnerships, schenkingen, legaten en
De optimale presentatie van het cultureel
wordt vastgelegd. Het project wordt ver­
notities, Noordoost Frankrijk, ca. 1800
Fondsen op Naam kunt u contact opne-
7
Drs. A.A. Baron van Dedem,
M.W. de Gruyter, Amstelveen
Marcelle en Joost Kuiper-Gerlach
De heer M. van Linschoten, Zwijndrecht
Drs. M.Y. Meijer-Bergmans, Wassenaar
Amstelveen
Hans en Manuschka de Haan Koelega,
Kunsthandel Salomon Lilian,
De heer A.J.A.M. Lisman, Nieuwersluis
P.B. Mensing, Amsterdam
De heer N.A. Deen, Hoorn
Willem van Nus Stichting, Amsterdam
Amsterdam
De heer en mevrouw van Lith-
Mr. Rien H. Meppelink, notaris,
G.J.M. Derksen, Amsterdam
De heer P.J.H. van Harderwijk,
De heer A.L.J.M. Kurstjens, Amsterdam
Dumont, Wassenaar
Amsterdam
De heer A.G.S. Abraham, Abcoude
Hans en Marina Dik-Foursoff,
Haarlem
De heer mr. M.L.B. van der Lande,
Mr. R.I. Loosen, Amsterdam
Mevrouw C.S. de Meyere, Amsterdam
F.J.G. Bakker, Antwerpen
Wassenaar
Mevrouw L.F. Harff, Loenen aan de
Amsterdam
Mevrouw mr. A.C. Maats-Noordeloos,
Jelle en Marian Miedema-Cramer,
De heer ing. Y.M. Baven, Nootdorp
Drs. F.J.M. Disch, Bilthoven
Vecht
Mr. Maarten J. Langeveld
Naarden
Amsterdam
De heer A.F.B.M. Beerkens,
Will Ditmeijer, Galerie Diva
Mr. H. den Hartog, Arnhem
De heer drs. S. Lauers, Amsterdam
De heer R. Mans, Amsterdam
F. Molenaar, Amsterdam
Amsterdam
Ir. J.D. Doets, Amsterdam
Mr. R.R. Hazewinkel, Bussum
De heer M.F. Leenaerts, Tilburg
Mark Smit Kunsthandel, Ommen
De heer G.A. Mos, Rosmalen
Drs. John Harvey S. Bergen,
De heer P.H.C.J. van Doorne, Laren
De heer mr. H.F. Heerkens Thijssen,
Prof. dr. R. de Leeuw, voormalig
Rudy M.J. van der Meer, Emst
E. Munnig Schmidt, Loenen
Amsterdam
De heer en mevrouw van Doorne-
Wassenaar
hoofddirecteur Rijksmuseum
De heer J.W. Meeuwis en mevrouw
De heer S.T. Nauta, Bergen
De heer A.F.D. Berger, Amsterdam
Pörteners, Hilversum
Mr. J.M. Hessels, Wassenaar
Dr. S.H. Levie, voormalig
C. Jansen Verplanke, Amsterdam
Frank P.N. Nelissen, Venray
De heer H. van Beuningen,
Theo Dorresteijn, Realworks BV,
C.F. Hessing, Amsterdam
hoofddirecteur Rijksmuseum
De heer en mevrouw F. Meijer,
De heer F.W.P. de Nerée tot Babberich,
Amsterdam
Amsterdam
De heer en mevrouw H.A. de Heus,
A.M.C. van der Linden-Taverne,
Warmond
Bloemendaal
De heer en mevrouw Beuth-Asses,
R. Drake, Wassenaar
Barneveld
Amsterdam
De heer mr. M.R. Meijer, Amsterdam
De heer G.J. Nielsen, Amsterdam
Amsterdam
Mevrouw mr. J.A.J.M. van der Drift,
De heer L. Hofker, Rijswijk
Drs. L.M. Bevers-Reinders, Rotterdam
Amsterdam
De heer J. van Hoof, Tilburg
De heer en mevrouw Bierman,
Drs. P.A. van Duinen, Vrije Academie,
De heer en mevrouw Hoogendijk-Bol,
Benningbroek
Amsterdam
Bussum
W.J. Blok, Rijsbergen
Mevrouw drs. O. Ebbing-Meijer,
De heer ir. G.W. van Hoogevest,
De heer J.G. de Boer, Hoogeveen
Wassenaar
Den Haag
Jan Maarten en Pauline Boll-
De heer mr. B.J. van Egteren,
Drs. W.J. Hoogsteder, Den Haag
Kruseman, Amsterdam
Amsterdam
De heer M.J.F. Hudig, Rotterdam
Matthias Boswinkel, Room, Naarden-
P.M. Elte, internist, Amsterdam
H. Hulsinga, Amersfoort
Vesting
De heer J. Endlich, Haarlem
De heer dr. V.P.M. van der Hulst,
Drs. T.A.C. Bouman, Amsterdam
Sacha Engels en Evert-Jan de Jong,
Amsterdam
De heer M.L.M. Brenninkmeijer, Laren
Broek in Waterland
ING
Mevrouw drs. J.M. Bridie, Hilversum
De heer E.F.H.C. Ernst, Blaricum
N.H.E. Jakobs, Amsterdam
De heer en mevrouw Van den Broek-
De heer J.F.H.M. van Exter, Heemstede
De heer mr. M. Jansen, Bussum
Crebolder, Amsterdam
Drs. F.H. Fentener van Vlissingen
De heer E.P. Janssen, Venlo
Annemiek en Hans Brouwer,
De heer B.J. Finke, Wergea
J.M.J. Jas, Studio Jas, Amsterdam
Badhoevedorp
De heer T.P. Flokstra, Laren
Mevrouw mr. E.H. de Jong, Amsterdam
De heer dr. G.A.W. Bruijn, Loenga
Arent Fock, Amsterdam
Mr. H.A.J.M. van Kaam, Van Kaam
C.M.J. van der Burg, Vandoeuvres,
Familie Fokke-Heutink, Nijverdal
advocaten, Amsterdam
Zwitserland
H.T. von der Gablentz, Amsterdam
De heer M. Kahn, Amsterdam
De heer en mevrouw F. Buunk en
W.J. van Geest, Grindelwald,
De heer B.J.Th. Kastrop, Heemstede
M. Simonis, Ede
Zwitserland
De heer H.J. Keiser, Amsterdam
Mevrouw M. van Buuren, Den Haag
Gehring & Heijdenrijk, Amstelveen
Familie Klerk, Londen
Christie’s, Amsterdam
C.H. Gerritsen, Oosterbeek
Kleyn Foundation
Mevrouw M. Cupac-Sopic, Amsterdam
Ir. H. de Goederen, Aerdenhout
De heer J.S.C.M. de Koning, Eemnes
Prof. Cees Dam
Mevrouw H.M.A. Gorter-van Gorp,
Mevrouw S. Koning, Laag Zuthem
Diederik Dam en Yvette Dam-
Bussum
De heer D.W. Kronemeijer, Amsterdam
Garritsen
Mevrouw E.S.M. Granpré Molière,
De heer A.J. Krooswijk, De l’Europe,
R. Dattatreya, Total Solutions Group,
Amsterdam
Amsterdam
Amsterdam
Mevrouw mr. B.A. van der Grijp
De heer B.J. Kuck, Amsterdam
Patronen
8
9
Impressies van het Patronen Winterdiner op 1 februari 2011 in het depot in Lelystad. Het diner is mede
mogelijk gemaakt door ING en overige partners.
Foto’s: RVDA.
Bas Nienhaus, Wealth Management
De heer en mevrouw van Rosmalen-
T.M. Teves, Amsterdam
Partners N.V.
de Koning, Borzo Modern Art,
Mevrouw J.J. Tiemens, Kaag
De heer E.A. Nijkerk, Wassenaar
Amsterdam
Mevrouw A.J.T. van Tilburg,
Mevrouw E.M.H.C. van Nispen tot
Jonkheer B.W.J.M. de Roy van
Amsterdam
Sevenaer, Londen
Zuidewijn, Amsterdam
H.A. van Notten-van Roijen,
De heer en mevrouw Ruding-
Wassenaar
Hekking, Brussel
Drs. P. Toorenburgh, Amsterdam
Adriaan en Glenda Nühn-Morris,
De heer dr. T. Rusche, Oelde
De heer A. Twigt, Amsterdam
Bussum
De heer Rustveld, Amsterdam
De heer A.D. van Odenhoven,
De heer mr. A. Ruys, Wassenaar
Blaricum
De heer mr. A.R.T. Odle, Amsterdam
Schenken
en nalaten
Prenten
Bibliotheek
De heren E.H. Akkeringa en P. Jonkers,
Mevrouw dr. K.D.H. Fremantle,
Amsterdam
Laren (NH)
Stichting Familie Asser, Amstelveen
De heer J. Neumann, Arnhem
Rien en Ingrid Ton, Breukelen
De heer en mevrouw Den Blaauwen-
De heer Hans van Helsdingen,
Ph.R. Tondu, Hardegarijp
Kerst, Uitgeest
Amsterdam
Beeldende Kunst
De heer M.H. Breuning, Oegstgeest
De heren Ruud en Menno de Metz,
De heer J.G. Berkhout, Haarlem
Mevrouw prof. dr. C.W. Fock,
Amstelveen
K.W. Valken en A.A. Engels, Bussum
De heren Jan Dees en René van der
Den Haag
De heer Sydney L. Moss, Londen
Monique Vastenavond, Amsterdam
Star, Rotterdam
De heer P. Jonker, Oosterwolde
De heer Thony Ruys, Wassenaar
De heer F.C. de Ruyter de Wildt,
Wim B.I.M. Vehmeijer, Amsterdam
Erven ir. C.A. Doets, Amsterdam
De heer Huigen Leeflang, Amsterdam
De heer Jaco Rutgers, Amsterdam
Den Haag
De heer M.J.A. Velings, Utrecht
Mevrouw dr. K.D.H. Fremantle, Laren
De heer Ger Luijten, Parijs
De heer Ernst van der Vossen en
De heer R. Oerlemans, Laren
Mr. E.J. van Schaardenburg-Louwe
Rob en Ellen Vellekoop-Mol,
(NH)
De heer Peter Schatborn, Amsterdam
mevrouw Else van der Vossen-
De heer en mevrouw D.M. Ogilvie,
Kooijmans, Amsterdam
Rotterdam
Collectie Goldschmidt-Pol, Eindhoven
De heer N. Teeuwisse, Berlijn
Delbrück, Amsterdam
Zeist
Mr. T.H. Scheer, Aerdenhout
Mevrouw A.D. Verhoef-Van
Erven H.O. Goldschmidt, Eindhoven
De heer H.B. van der Ven, Den Haag
Mevrouw J.C.G. Verhaaff-Hofslag,
Melanie en Robert Jan van Ogtrop-
Elisabeth Schep, Amsterdam
Spaendonck, Warmond
De heer en mevrouw Van de Goot,
Mevrouw Caroline van der Waals-
Amsterdam (legaat)
Quintus, Stichting Walk your Talk,
Mevrouw G. Schlick, Blaricum
De heer A.C.M. Verlinde,
Amsterdam
Hissink, Amsterdam
Amsterdam
Mevrouw C.M. Schmidt, Amsterdam
’s-Hertogenbosch
Joris Laarman Lab. B.V., Amsterdam en
De heer Karel Wetselaar, Krommenie
Rob en Marijke van Oordt-Jones,
J.J. Schoeber, Theodoor Gilissen
A.J. Verlinde, Sotheby’s, Amsterdam
Droog Design Inc., New York
Anonieme schenkers
Brussel
Bankiers N.V., Amsterdam
De heer J. Verstijnen, Oosterbeek
Mr. P.W.L. Russell, Amsterdam
De heer mr. D.J. van Orden,
Mevrouw M.J. Schreiner, Amsterdam
Jhr. drs. D.M. de Villeneuve
Mr. drs. R.W.L. Russell, Amsterdam
Foto’s
Amsterdam
Sieb Posthuma Studio, Amsterdam
De heer H.H. Visser, Amsterdam
De heer H.B. van der Ven, Den Haag
Mevrouw L. Couvée-Jampoller,
Prof. dr. H.W. van Os, voormalig
De heer L.H. Siertsema, Wassenaar
Mevrouw mr. K. Visser, Amsterdam
Erven Margot Zanstra-van
Amsterdam
hoofddirecteur Rijksmuseum
Dr. J.P. Sigmond, Oegstgeest
Koen Visser, Amsterdam
Wilgenburg, Almere
Mevrouw Jet Baruch, Amsterdam
De heer dr. J.J. Oudejans
De heer en mevrouw W. Sijthoff,
De heer R.J. Vlek
Anonieme schenkers
Breda’s Museum, Breda
Mr. M.J. Oudeman, Amsterdam
Amsterdam
Mr. J.F. van Vlijmen, Naarden
De heer J.P. van Ouwerkerk, Bussum
Ir. C.P. van der Slikke, Amsterdam
De heer drs. B. van der Vlist,
Geschiedenis
Bresser, Amsterdam
Wouter en Sabine Paardekooper-
De heer en mevrouw A.B. Smalbraak-
Amsterdam
De heer Pieter Boersma, Amsterdam
De heer Steven F. Joseph, Brussel
Merkus, Amsterdam
Loudon, Amsterdam
Marian Voigt, Bussum
De heer Ben Joosten, Dodewaard
De heren H.E.D.J. ter Keurs, Calgary
C. Paulus van Pauwvliet, Amsterdam
Mr. Dirk-Jan J. Smit, Laren (NH)
Kees de Vries en Paul Titulaer,
De heer Ronald Plasterk, Bussum
(Canada), en W.J. ter Keurs, Voorschoten
Piaget, Mevrouw A.H. Bank en de heer
Mevrouw V. Smit, Weesp
Amsterdam
Galerie Reflex, Amsterdam
Lee Gallery, Winchester, MA (USA)
J.T. de Vries
De heer en mevrouw J.H.M. Smulders,
Hans Vroom, Utrecht
Ministerie van Financiën, Den Haag
De heer J.H.C.A. Lisman, Amsterdam
De heer mr. J. Pierik, Hattem
Aerdenhout
Arthur P. van der Wees
De heer drs. J.H.L. Pit, Amsterdam
De heer drs. C.A.C. Spaans,
P.E. Wessels-van Houdt, Amsterdam
Rijksprentenkabinet
Mevrouw Beatrice Stokhuyzen,
Mevrouw A.L.E.J. Plugge, Utrecht
Amsterdam
Jhr. dr. H.E. Witsen Elias, Dordrecht
Tekeningen
Amsterdam
Pot Family Foundation
G.J.R.Staal, Düsseldorf
De heer en mevrouw De Witt Wijnen-
Mevrouw D. Campert-Wolf,
De heer Ernst van der Vossen en
Mevrouw I. Quist-Tomey, Nootdorp
Willem F.C. Stevens, Amsterdam
Jansen Schoonhoven, Bergambacht
Amsterdam
mevrouw Else van der Vossen-
De heer B.J. Ragas, Bloemendaal
Stichting Gifted Art, Rotterdam
Mevrouw dr. A.D. Wolff-Albers,
De heer Ger Luijten, Parijs
Delbrück, Amsterdam
B.J.L. Reefman-Coenen, Blaricum
Stichting Nieuw Niftarlake
Bilthoven
De heer Jan Rothuizen, Amsterdam
De heer R.J.W. Winter, Hoofddorp
Mevrouw mr. M. Renders-Scheele,
Mevrouw W. Stolle-de Vries,
Mevrouw C.S. Wynaendts, Den Haag
Anonieme schenker, Haarlem
Mevrouw D. Wintgens Hötte, Baarn
Amsterdam
Amsterdam
Cor en Jannet van Zadelhoff, Amsterdam
Anonieme schenkers, Lochem
Anonieme schenker
Mr. D.F. Richters, Rotterdam
De heer A. Strating, Vinkeveen
L.B. Romeyn, Teylingen
Mr. F.D.E. Sulzer, Breda
Mevrouw Josje Janse-de Ronde
Erven Gerard Reve, Machelen (B)
Anonieme schenkers
De heer E.A. Sweens, Tilburg
De heer drs. S.J. Tettero, Amsterdam
10
11
werd afscheid genomen, het tijdschrift
locaties in binnen- en buitenland zicht-
Oog hield op te bestaan, de buitenplaats
baar. De Brieflezende vrouw van Vermeer
Trompenburg is afgestoten, evenals de
was het middelpunt van een tentoonstel-
winkel op Schiphol, die uiterst kostbaar
ling die langs drie steden in Japan reisde
in exploitatie was. Het Rembrandtont-
en in Mexico maakte men kennis met de
bijt verviel, digitale activiteiten werden
Escher-collectie van het Rijksmuseum.
In 2011 werd boven alles één ding dui-
ingeperkt en op externe adviseurs werd
Ondanks de ook in 2011 van kracht
delijk: de gesubsidieerde kunsten en dus
bezuinigd. Ook door kritisch te kijken
blijvende verlaging van het eigen aan-
ook de musea moeten zich voortaan meer
naar abonnementen, vaste leveranciers,
koopbudget konden opnieuw bijzondere
dan ooit verantwoorden om hun plaats
servicecontracten en bijvoorbeeld de
aanwinsten aan de collectie worden toe-
in de samenleving te verantwoorden. De
wekelijkse bloemdecoraties is de be-
gevoegd: twee zilveren bokalen, in de
legitimatie van het Rijksmuseum voor
drijfshuishouding fitter dan voorheen.
vorm van een aardglobe en een hemel-
de samenleving is daarmee een priori-
Achteraf blijkt dat deze keuzes geholpen
globe, die halverwege de 17de eeuw in
teit van het grootste belang geworden. In
hebben om focus aan te brengen in onze
Neurenberg door Christoph Ritter (III)
meerdere opzichten betekende 2011 een
activiteiten. De recente bezuinigingen
zijn vervaardigd, en een terracotta buste
kanteling in het denken. Wie had begin
dwingen ons kritisch te blijven kijken
van Maria als Mater Dolorosa uit de eer-
2011 kunnen bevroeden dat gerespec-
naar de veelheid van activiteiten die wij
ste helft van de 16de eeuw. Deze en an-
teerde instituten als de Rijksakademie,
ondernemen.
dere aanwinsten waren niet mogelijk
het Tropenmuseum en Museum Boer-
Het jaar 2011 was in bezoekersaantal
geweest zonder externe steun, waarvoor
haave gedurende het jaar met opheffing
het op een na beste jaar sinds de opening
het museum veel dank verschuldigd is,
zouden worden bedreigd. Ook het Rijks-
van De Meesterwerken eind 2003. Al-
in het bijzonder aan de BankGiro Loterij,
museum bleef niet gespaard. De weten-
leen in het Rembrandtjaar, 2006, wer-
Vereniging Rembrandt, Baker & McKen-
schappelijke functie staat immers ter
den meer bezoekers ontvangen. Meer
zie, Mondriaan Stichting, SNS REAAL
discussie, de status van de Rijkscollectie
dan een miljoen mensen kwamen naar
Fonds, VSBfonds en particuliere schen-
wordt heroverwogen, en ook de formele
het Rijksmuseum, een stijging van ruim
kers. Het werven van eigen inkomsten
relatie van het Rijk en het Rijksmuseum,
10% ten opzichte van 2010, met name
wordt in toenemende mate belangrijk en
en daarmee de fiscale status van de stich-
door meer internationale bezoekers.
het Rijksmuseum was hierin ook in het
ting, staat op losse schroeven.
Deze stijging was ook goed merkbaar
afgelopen jaar succesvol. De BankGiro
Bij het opstellen van de begroting voor
in de dependance op Schiphol, waar het
Loterij stelde de middelen beschikbaar
2011 zijn gelukkig tijdig maatregelen ge-
bezoekcijfer eveneens een stuk hoger lag
waarmee het beeldmateriaal van de col-
troffen voor een gezonde financiële basis.
dan in het voorgaande jaar. Ook buiten
lectie op een innovatieve manier met een
Van tal van grote en kleine activiteiten
Amsterdam was het museum op diverse
breed publiek kan worden gedeeld en in
Verslag van
de directie
12
13
Anselm Kiefer wordt geïnterviewd door de (inter)nationale pers.
Foto: René den Engelsman
La Berceuse van Anselm Kiefer, met in de spiegeling
De Nachtwacht, presentatie mogelijk gemaakt door
JT International Company Netherlands B.V..
Foto: René den Engelsman
het najaar werd de voortzetting van de
onzekere factoren die van grote invloed
In zijn uitgangspuntenbrief voor het
samenwerking met founder Royal Phi-
kunnen zijn. De omvang van de aange-
culturele beleid in de komende periode
lips Electronics bekendgemaakt. Ook op
kondigde bezuinigingen in de nieuwe
heeft de staatssecretaris het Rijksmu-
het gebied van particuliere fondsenwer-
cultuurperiode 2013-2016 is nog niet
seum gevraagd om te gaan samenwerken
ving bleven de ontwikkelingen positief.
bekend en evenmin zijn de contouren
met het Rijksbureau voor Kunsthistori-
De kring van internationale vrienden
duidelijk van het nieuwe museale bestel
sche Documentatie (RKD) en het Neder-
groeide, evenals het aantal Patronen, en
dat door de staatssecretaris is aangekon-
lands Openluchtmuseum (NOM). Met
onder de vleugels van het Rijksmuseum
digd.
het RKD is een plan voor een gezamenlijk topinstituut op het gebied van muse-
Publiek
Naam opgericht.
Samenwerken
aal kunsthistorisch onderzoek ontwik-
De wintertentoonstelling was opnieuw een succes. Tijdens Gabriël
Naast deze activiteiten vroegen de voor-
In de eerste helft van het jaar zijn met een
keld, Het Karel van Mander Instituut, dat
Metsu. Een meester herontdekt kwamen bijna 200.000 mensen naar
bereidingen op het nieuwe Rijksmuse-
groot deel van de medewerkers work-
onderdeel uitmaakt van de subsidieaan-
het museum en de tentoon­stellingscatalogus was uitverkocht.
um steeds meer tijd en aandacht van de
shops gehouden over de Beleidsnota. Tij-
vragen 2013-2016 van beide instellin-
Anselm Kiefer (1945, Duitsland) maakte op uitnodiging van het
organisatie, die uitkijkt naar de opening
dens de workshops werd op afdelingsni-
gen. Het NOM gaat samen met het Rijks-
Rijksmuseum een werk waarvoor hij inspiratie zocht bij eerdere
in 2013, wanneer het Rijksmuseum zijn
veau invulling gegeven aan de plannen in
museum een fysieke presentatie van de
kunstenaars. In de Nachtwachtzaal werden drie grote vitrines ge-
plaats als het museum van Nederland
de nota aan de hand van de vijf kernwaar-
Canon van de Nederlandse geschiedenis
toond met zonnebloemen in de buitenste vitrines en een Frans ca-
weer ten volle kan innemen. De bereke-
den van het Rijksmuseum: Authentici-
maken. Het plan voor deze presentatie is
féstoeltje in de middelste. De opstelling werd in de Aanwinstenzaal
ningen laten zien dat een sluitende ex-
teit – Kwaliteit – Persoonlijk – Innovatie
verwerkt in de subsidieaanvraag 2013-
begeleid met een presentatie van foto’s die Anton Corbijn in 2008
ploitatie dan mogelijk is. Er zijn echter
– Eenvoud (AKPIE).
2016 van het NOM.
maakte bij een bezoek aan het atelier van Kiefer.
Fonds werden drie nieuwe Fondsen op
14
15
Zakelijk directeur Erik van Ginkel tijdens de openingsceremonie van de tentoonstelling Communi­
cation: Visualizing the Human Connection in the Age
of Vermeer in Sendai.
Foto: The Miyagi Museum of Art, Sendai, Japan.
De activiteiten van het Rijksmuseum krijgen ook in
de internationale pers veel aandacht. Hier een artikel
uit de Frankfurter Allgemeine van 24 februari 2011
over de tentoonstelling Gabriël Metsu. Een meester
herontdekt; een artikel uit de International Herald
Tribune van 19 maart 2011 over het adopteren van
een restauratie; en een artikel uit El Pais van 4 juli
2011 over de tentoonstelling Rembrandt & Degas.
Twee jonge kunstenaars.
‘The director’s choice’ kreeg een vervolg
De reeks van meesterwerken op papier
Presentaties in Nederland
met een serie van opmerkelijke 17de-
werd voortgezet. De thema’s die achter-
Op uitnodiging van de TEFAF koos de
eeuwse vrouwenportretten die naast el-
eenvolgens aan bod kwamen waren de
hoofddirecteur voor TEFAF on Paper uit
kaar werden vertoond zonder hun man-
tekenles (prenten en tekeningen die een
de collectie van het Rijksprentenkabi-
nelijke pendant.
beeld geven van het tekenonderwijs in
net een aantal prenten met jachtscènes,
Een nieuwe publiekslieveling blijkt Cae-
de Gouden Eeuw), het Hollandse land-
daterend uit de late 15de, de 16de en de
sar van Everdingens Meisje met brede
schap, het geheim van de lijn (tekenen,
vroege 17de eeuw.
hoed, dat vele bezoekers inspireerde om
etsen en graveren beginnen met het zet-
Kakiemon-porselein uit eigen collectie
deel te nemen aan de publieksactie om
ten van lijnen, waarmee vrijwel alles
werd getoond in Museum Princessehof
haar een naam te geven. Aan het einde
kan worden uitgedrukt: vorm, lichtval,
in Leeuwarden. Deze tentoonstelling is
van de zomer werd ze Augusta gedoopt.
volume), twee Nederlanders in Brazilië
onderdeel van het samenwerkingsver-
Onder de titel Rembrandt & Degas wer-
(Johan Maurits, gouverneur van Neder-
band van de vier Nederlandse musea met
den zelfportretten van beide kunste-
lands-Brazilië van 1637 tot 1644, en
een grote collectie van oosterse ceramiek
naars getoond. De presentatie is onder-
kunstenaar Frans Post, die de militaire
(de overige twee zijn het Haags Gemeen-
deel van de reeks waarin wordt getoond
veroveringen en de exotische flora en
temuseum en het Gemeentemuseum
dat meesters uit de Gouden Eeuw latere
fauna vastlegde) en ten slotte Nova Zem-
Groningen).
kunstenaars hebben geïnspireerd.
bla (ongeveer 75 originele objecten – wa-
In de Lakenhal was Lucas van Leyden en
De eigen collectie was de bron voor de win-
pens, handelswaar [prenten], persoon-
de Renaissance te zien. Van de 250 ge-
tertentoonstelling 2011/2012, Geschenk
lijke bezittingen en gereedschap – die in
toonde werken was ongeveer de helft af-
uit de hemel, die bestond uit een aantal mid-
1597 op het eiland werden achtergelaten
komstig uit de collectie van het Rijksmu-
deleeuwse beelden en schilderijen.
nadat Willem Barentsz. daar met zijn be-
seum. Tegelijkertijd was het Rijksmuse-
In de Aanwinstenzaal was het na een
manning had overwinterd).
um in een ander Leids museum aanwezig
overzicht van 20ste-eeuwse foto’s van
In de vitrinekast bij de Rotterdamse trap
met 170 kunstvoorwerpen uit diverse
fotografen als László Moholy-Nagy, Bill
zijn enkele kleinere aanwinsten getoond.
islamitische cultuurgebieden (Handels­
Brandt, Robert Capa, Helen Levitt en
In de wintermaanden ging het om een ge-
waar en souvenirs).
Man Ray, die konden worden verworven
bedsnoot (een luxe devotie-object uit de
De jaarlijkse foto-opdracht van Rijks-
dankzij de steun van Baker & McKenzie,
late middeleeuwen) en een beeldengroep
museum en NRC Handelsblad was dit
tentoonstelling met impressionistische
Institut Néerlandais in Parijs.
de beurt van 16de-eeuwse sculptuur,
van de Heilige Familie (ca. 1650) door Jan
jaar gewijd aan de burgemeester. De door
schilderijen rondom het zelfportret van
Gabriël Metsu. Een meester herontdekt
een terracotta beeld van de profeet Ba-
III van Doorne. Vervolgens stond er een
Dana Lixenberg gemaakte foto’s werden
Van Gogh die in Beijing te zien was.
reisde in het voorjaar naar de National
laam van Tommaso Porlezza Della Porta,
zeer zeldzaam 18de-eeuws glas met een
gepresenteerd in het Amsterdam Muse-
In Mexico werd een minder traditioneel
Gallery of Art in Washington.
gevolgd door een barnstenen speeldoos
voorstelling van de Surinaamse suiker-
um, evenals de resultaten van Document
maar niet minder Nederlands en ver-
afkomstig van stadhouder Willem IV
plantage Siparipabo. Met een foto die Kadir
Nederland jr., een masterclass fotografie
maard gezicht getoond met een tentoon-
Collectie
die hem als geschenk kreeg bij zijn hu-
van Lohuizen een week na ‘9/11’ van het
voor elf middelbare scholieren die even-
stelling met werken van Escher (en tijd-
Wellicht voor de eerste keer in zijn ge-
welijk met Princess Ann. In de zomer-
karkas van de Twin Towers in New York
eens burgemeesters fotografeerden.
genoten) uit eigen collectie.
schiedenis verwierf het Rijksmuseum
maanden werd een selectie getoond van
maakte, werd de reeks van 2011 beëindigd.
Twee werken van Vermeer reisden naar
het afgelopen jaar geen schilderij. Op
het in bruikleen gekregen werk van Dick
In Rijksmuseum Schiphol waren in de
Presentaties buiten Nederland
het buitenland: de Brieflezende vrouw is
andere terreinen werd de collectie met
Bruna en daarna stond de bone chair van
eerste maanden van het jaar Hollandse
Het Rijksmuseum was voor het eerst
naar drie locaties in Japan geweest, waar
diverse belangwekkende voorwerpen
Joris Laarman centraal. Vervolgens wa-
winterlandschappen (Dutch Winters) te
aanwezig in het Midden-Oosten, met
de dankbaarheid voor haar komst in het
verrijkt. Sinds 1970 had het museum
ren de tekeningen van de prijswinnaars
zien. Vervolgens stond een ander typisch
een reizende tentoonstelling in Qatar. Bij
door een aardbeving en tsunami getrof-
een paar bijzondere bokalen in langdurig
van de Gouden en Zilveren Penselen te
Hollands thema centraal, Dutch Flowers
de tentoonstelling is de eerste catalogus
fen land extra groot was. De liefdesbrief
bruikleen, die in 2011 door de eigenaar
zien, waarna de laatste opstelling van het
(negen bloemstillevens). De door de
over 17de-eeuwse Nederlandse kunst in
is een maand in de Hermitage in Sint-
aan het museum zijn verkocht. Het gaat
jaar was gewijd aan een project van de
hoofddirecteur gekozen serie vrouwen-
het Arabisch uitgegeven.
Petersburg geweest.
om bokalen in de vorm van een hemel-
Britse kunstenares Siân Bowen die zich
portretten reisde in het najaar van de
Ter gelegenheid van een handelsmis-
Tijdens de grote internationale fotobeurs
en een aardeglobe, prachtige aanvullin-
liet inspireren door prenten die op Nova
Philipsvleugel naar de luchthaven waar
sie van de stad Amsterdam naar China
Paris Photo waren foto’s van Breitner uit
gen op de topcollectie van 17de-eeuwse
­Z embla zijn gevonden.
zij te zien waren als Dutch Girls.
maakte het Rijksmuseum een kleine
de Rijksmuseumcollectie te zien in het
Duitse edelsmeedkunst in het museum.
16
17
Boven: Directeur Collecties Taco Dibbits spreekt op
de opening van Van Gogh and the Amsterdam Im­
pressionists in Beijing.
Foto: The Capital Museum, Beijing, China
De aankomst van een kunsttransport op de luchthaven van Doha, Qatar. Voor het eerst is de collectie
in het Midden-Oosten te zien. De tentoonstelling is
het begin van een langdurige samenwerking tussen
het Rijksmuseum en de Qatar Museum Authority,
waar de musea van Qatar deel van uitmaken. Met
deze samenwerking onderstrepen beide instellingen het belang van de culturele dialoog.
Foto: Taco Dibbits
Middelpunt
wintertentoon-
werd een mode-icoon met Nederlandse
- e en marmeren portret van voormalig
stelling Geschenk uit de hemel was het
van
de
wortels aan de kostuumverzameling toe-
hoofddirecteur Ronald de Leeuw door
unieke, levensechte Vlaamse terracotta
gevoegd. De Franse couturier maakte in
Tony van de Vorst, waarmee de traditie
beeld van Maria als Mater Dolorosa uit
1965 een serie jurken geïnspireerd op de
is voortgezet dat van de hoofddirecteur
1500-1510. Een andere vermeldens-
schilderijen van Piet Mondriaan. Andere
bij zijn afscheid een portret wordt ge-
waardige verwerving voor de collectie
iconen, nu van Nederlands ontwerp, zijn
maakt.
beeldhouwkunst is een beeldje dat op de
het buffet en de lamp van W.H. Gispen,
Er was ook in 2011 sprake van intensief
veiling van eigendommen van koningin
hoogtepunten van de Nieuwe Zakelijke
bruikleenverkeer: voor 93 tentoonstel-
Juliana is gekocht en dat kon worden toe-
vormgeving van rond 1930.
lingen in binnen- en buitenland werden
geschreven aan Jean-Louis van Geel, een
De 21ste eeuw werd betreden met een in
1114 bruiklenen ter beschikking gesteld
van de belangrijkste neoclassicistische
het oog vallend voorwerp: het prototype
door het Rijksmuseum.
beeldhouwers in de Nederlanden. Het
van de bone chair van Joris Laarman, die
Het museum heeft zich bij diverse gele-
beeldje bestaat uit twee vrouwenfiguren
nu al als een van de design klassiekers
genheden beijverd om de indemniteits-
die de staatkundige vereniging van Ne-
van deze eeuw geldt.
regeling te verruimen. Dit zal de collec-
derland en België tussen 1815 en 1830
Andere belangrijke verwervingen in
tiemobiliteit ten goede komen omdat de
voorstellen.
2011 waren:
almaar stijgende verzekeringskosten be-
Met meer dan 2300 portretten en repor-
- een geïllustreerd handschrift van Ni-
lemmerend werken.
tages is een representatieve keuze uit het
colaes de Kemp (I) met een genealogie
De projectmatige aanpak om achter-
werk van fotograaf Vincent Mentzel in
van de heren en graven van Culemborg
standen op registratiegebied in te halen
de collectie opgenomen. De foto’s geven
(ca. 1590), de enige bekende genealogie
is voortgezet. Ondanks de druk op de
met af beeldingen;
begroting is besloten om het grootste
een goed beeld van de binnen- en buitenlandse geschiedenis in de periode 19652010.
Fotograaf
Willem
- een 17de-eeuws wandtapijt van de
project, Prentenkabinet Online, dat het
Diepraam
Delftse Karel van Mander II met een
museum uit eigen middelen financiert,
schonk 800 van zijn foto’s en uit de na-
voorstelling van de brand van Perse-
in 2012 voort te zetten. Voorts wordt ge-
latenschap van Gerard Reve ontving het
polis uit de reeks ‘Geschiedenis van
werkt aan de deelcollecties Militaria en
museum van Joop Schafthuizen ruim
Alexander de Grote’;
Textiel.
500 portretten van de schrijver, gemaakt
- t wee zilveren sausboten uit 1764;
Met steun van de BankGiro Loterij kon
tussen 1947 en 2004. Dick Bruna, we-
- een tekening uit ca. 1812-1813 van Fe-
RijksXL worden gestart, een platform
reldwijd bekend om de door hem gecre-
lice Giani, voorstellende het offer van
dat het mogelijk maakt dat de beeldbank
ëerde figuur van Nijntje, gaf een selectie
koning David;
die het Rijksmuseum de afgelopen ja-
uit zijn werk in langdurig bruikleen. Het
- d rie fotoalbums met 300 zeer vroege
ren van de collectie heeft opgebouwd op
gaat om ontwerpen voor pocketomsla-
Indische foto’s door Woodbury & Page;
een innovatieve manier wordt ontslo-
gen, reclamemateriaal en kinderboeken,
- een concentratiekampjasje dat in bruik-
ten voor een breed publiek. Een geavan-
waaronder uiteraard Nijntje.
leen is gegeven door de familie van de
ceerde zoek-en-vindfunctie waarbij het
Tekeningen, prenten en foto’s uit de
vrouw die het heeft gedragen, een
publiek ook via eigen vragen kan zoe-
20ste eeuw behoorden al langere tijd tot
uniek kledingstuk omdat maar weinig
ken, zal de inmiddels meer dan 150.000
het verzamelgebied van het museum.
originele kampkleding uit de Tweede
voorwerpen goed doorzoekbaar maken.
Het afgelopen jaar sloeg het museum
Wereldoorlog bewaard is gebleven;
Het is ook de bedoeling dat het publiek
echter de vleugels verder uit met de ver-
- een vaas uit 1958, ontworpen door An-
werving van een historisch vliegtuig,
dries Dirk Copier en uitgevoerd door de
met de collectie.
Glasfabriek Leerdam;
Het gereedmaken van de voorwerpen
in 1917 ontworpen door Frits Koolho-
via RijksXL zelf actief aan de slag gaat
ven. Het vliegtuig, een FK 23 Bantam,
- een exemplaar van het door Irma Boom
voor het nieuwe Rijksmuseum bleef in
is het oudste in authentieke toestand be-
ontworpen jubileumboek dat SHV in
deze periode voor de restauratoren het
waarde vliegtuig in Nederland. Met een
1996 uitgaf ter gelegenheid van het
belangrijkste werk. Daarnaast werden in
‘Mondriaanjurk’ van Yves Saint Laurent
100-jarig jubileum;
2011 wederom diverse bijeenkomsten ge-
18
19
Impressies van de workshop Nova Zembla.
Foto’s: Myra May
taxeren van schenkingen van (kunst)­
gen van de relatie met het onderwijs werd
Wetenschap en onderzoek
voorwerpen. Transparantie is hierbij be-
gewerkt door de klankbordgroepen pri-
Voor het nieuwe Rijksmuseum wordt een
langrijk omdat de waardering de grond-
mair en voortgezet onderwijs, door inspi-
brede portfolio van publicaties voorbereid:
slag is voor eventuele belastingaftrek.
ratiebijeenkomsten voor leraren en door
- een museumgids;
Bij schenkingen van € 10.000,- en hoger
speciale folders met het aanbod voor het
- een vijfdelige serie collectieboeken:
wijst het Rijksmuseum een onafhanke-
onderwijs. Tijdens de grote tweejaarlijkse
middeleeuwen, Gouden Eeuw, 18de
lijke taxateur aan.
Nationale Onderwijs Tentoonstelling was
eeuw, 19de eeuw en Aziatische kunst;
het Rijksmuseum aanwezig als gast van
- een geschiedenis van Nederland in 100
Educatie
Heutink, de grootste leverancier voor het
Het Rijksmuseum is van en voor ieder-
onderwijs in Nederland.
een. Het educatieve beleid is erop gericht
Het Rijksmuseum, het Van Gogh Museum
in de geschiedenis van de relaties met
een bezoek aan het museum tot een ver-
en het Stedelijk Museum gaan vanaf 2012
China, Ghana, Indonesië, Japan, Sri
rassende ervaring te maken, waarbij ie-
de Museumpleinbus laten rijden. Met deze
Lanka, Suriname en Zuid-Afrika wordt
der op zijn eigen manier schoonheid kan
bus, die mogelijk wordt gemaakt door
beschreven aan de hand van voorwer-
beleven, kennis kan opdoen en kan ge-
de Turing Foundation, worden school-
nieten. Het afgelopen jaar is hard gewerkt
klassen uit een straal van 60 km rondom
- een nieuwe dossierreeks, de Rijksmuse­
om alle voorbereidingen te treffen voor
Amsterdam opgehaald om een bezoek te
um Reeks, ongeveer 40 boeken die elk in
producten die het nieuwe Rijksmuseum
brengen aan een van de drie musea aan het
principe zijn gewijd aan één voorwerp.
op educatief gebied voorbeeldstellend
Museumplein. Uit onderzoeken blijkt dat
De huidige verbouwingsperiode wordt
maken. Terwijl in steeds meer musea de
vervoer voor scholen een drempel is die
voorts aangegrepen om te werken aan
aandacht wordt getrokken door digitale
hen weerhoudt van museumbezoek.
een groot aantal bestandscatalogi:
overdrachtsmiddelen kiest het Rijksmu-
Voor families met kinderen werden de
- Netherlandish Paintings of the 16th
seum voor focus op het object. Alle ad-
succesvolle
ditionele middelen die worden ingezet
familiekijkroute voortgezet. De work-
dienen om de aandacht naar het object te
shops in het Tuinhuis gaan ook door. Drie
leiden. Om meer te zien, meer te leren,
nieuwe workshops zijn aan het aanbod
- Flemish Paintings 1570-1800;
familierondleidingen
objecten;
- een Rijksmuseum Landenreeks waar-
en
pen uit de collectie;
Century (artists born 1500-1570);
- Dutch Paintings of the Seventeenth
­Century, delen 2 en 3;
organiseerd om (inter)nationaal kennis te
nieuwe techniek die is ontwikkeld door
moeten uitvoeren naar de herkomst van
meer te begrijpen en meer te genieten.
toegevoegd. In Superheld is aangesloten
- Foreign Paintings;
delen. Samen met NWO werd een inter-
de Universiteit Antwerpen en de TU
sinds 1933 tot heden verworven muse-
Vanaf 2013 kunnen kinderen, families
op het thema van de Kinderboekenweek
- Marine Models.
nationale bijeenkomst gehouden waarop
Delft (Scanning Macro X-ray – Fluores-
umobjecten. Met het bedrag, dat lager is
en volwassen in de Teekenschool leren
2011, Nova Zembla en Dick Bruna waren
In 2011 verschenen vier afleveringen van
deskundigen uit Europa en de Verenigde
cence Spectrometry).
dan gevraagd, kan een beperkt onderzoek
tekenen en op een actieve manier leren
de inspiratiebron voor de overige twee
het Rijksmuseum Bulletin, het wetenschap-
Staten een onderzoeksagenda hebben
Het Rijksmuseum is betrokken bij een
worden gedaan. Gekozen is om in relatief
kijken en ervaren door middel van fo-
nieuwe workshops.
pelijke tijdschrift van het museum, dat met
vastgesteld die het behoud en de conserve-
project dat is gestart door de Rijksdienst
korte tijd (ruim een jaar) met een team
tografie en beeldbewerking. Kinderen
Het Rijksmuseum was ook in 2011 een
ingang van 2009 in het Engels wordt gepu-
ring van panel paintings op een hoger, we-
voor het Cultureel Erfgoed en de Rijks-
van vier onderzoekers de collecties schil-
krijgen een actieve, dynamische ervaring
van de deelnemers aan de Museum Plus
bliceerd. Het Bulletin is opgenomen in de
tenschappelijk niveau moet brengen. De
gebouwendienst. Onderzocht wordt hoe
derijen en tekeningen te onderzoeken.
met verhalen uit de Gouden Eeuw, waar-
Bus. De doelgroep – bewoners van zorg­
‘Archive’ van JSTOR, een digitale biblio-
Getty Foundation maakte de bijeenkomst
op duurzame wijze een nationale depot-
De staatssecretaris heeft het advies van
in immers de mooiste objecten uit de
instellingen – vraagt speciale begeleiding
theek die zich bezighoudt met de distribu-
mogelijk door reis- en verblijfkosten te be-
voorziening kan worden gerealiseerd die
de Adviescommissie Restitutieverzoe-
Vaderlandse geschiedenis zijn gemaakt,
bij de toegang en tijdens het bezoek. De
tie van gedigitaliseerde tijdschriften. Stap-
talen. In november werd een masterclass
door verschillende instellingen wordt
ken Cultuurgoederen en Tweede We-
objecten die te bewonderen zijn in het
eigen museumdocenten geven een in-
pen zijn genomen om van het Bulletin een
gegeven over silver­plating.
gedeeld (Nationaal Duurzaam Depot).
reldoorlog inzake het schilderij Winter­
Rijksmuseum.
teractieve rondleiding. De Museum Plus
peer-reviewed tijdschrift te maken.
Onderzoek aan het schilderij van Goya
De tweejaarlijkse vragenlijst (Erfgoed
landschap van Jan van de Velde (II) over-
Het educatieplan voor primair, voortge-
Bus is een initiatief van zeven musea:
In de serie Rijksmuseum Studies in Photo­
in de Rijksmuseumcollectie heeft uit-
Monitor) van de Erfgoedinspectie inzake
genomen. Het schilderij, dat zich in de
zet en speciaal onderwijs voorziet in een
Cobra Museum, Hermitage Amster-
graphy verschenen vier delen:
gewezen dat onder het portret van Don
het behoud en beheer van de collectie is
collectie van het Rijksmuseum bevond,
breed scala van activiteiten, met speci-
dam, Joods Historisch Museum, Kröller-
- R ixt A. Bosma, Photography meets Film:
Ramón Satué een ander portret verbor-
beantwoord evenals een vragenlijst over
is overgedragen aan de rechthebbenden,
ale aandacht voor het basisonderwijs. Het
Müller Museum, Mauritshuis, Van Gogh
Capa, Ivens and Fernhout in ­China, 1938;
gen zit, mogelijk van Joseph Bonaparte,
veiligheidszorg in musea.
die het vervolgens hebben verkocht aan
streven is om ieder kind tijdens zijn basis-
Museum en Rijksmuseum. De BankGiro
- D urkje van der Wal, Christiaan Snouck
broer van Napoleon. De ontdekking is
OCW heeft een subsidie ter beschikking
het Rijksmuseum.
schoolperiode een bezoek te laten brengen
Loterij ondersteunt de Museum Plus Bus.
Hurgronje: The First Western Photo­
gedaan door gebruik te maken van een
gesteld voor het onderzoek dat musea
Een gedragslijn is ingevoerd voor het
aan het Rijksmuseum. Aan het verstevi-
20
grapher in Mecca, 1884-1885;
21
De Rijkmuseumtentoonstelling The Happy Hunter
op TEFAF, mede mogelijk gemaakt door ING.
Foto: Myra May
Communicatie, marketing en
Fonds werden nieuwe Fondsen op Naam
development
opgericht:
Voor de periode tot en met de herope-
- Fonds De Haseth-Möller, ten behoeve
ning in 2013 is een strategisch commu-
van de bevordering van 18de-eeuwse
nicatieplan opgesteld. In de aanloop naar
schilderkunst en kunstnijverheid in het
de heropening wordt vanaf eind 2012
Rijksmuseum, met name op het gebied
een nieuwe huisstijl geïmplementeerd
die door Irma Boom wordt ontworpen.
van onderzoek en opleiding;
- Juwelenfonds, ten behoeve van de col-
Gezien de bezuinigingen is het verwer-
lectie juwelen van het Rijksmuseum;
ven van eigen inkomsten nog belangrij-
- van Marle Fonds, ten behoeve van on-
ker geworden om een breed activiteiten-
derzoek en restauratie van werken op
programma te kunnen blijven aanbieden.
papier van het Rijksmuseum.
Het afgelopen jaar is de sponsormarkt ac-
Het Rijksmuseum was een van de 17
tief bewerkt en zijn gesprekken gevoerd
musea wereldwijd die participeerden in
met diverse potentiële partners. Een be-
Google Art dat in februari in Londen werd
langrijk succes was de voortzetting van
gelanceerd. Google fotografeerde per mu-
de samenwerkingsovereenkomst met
seum één werk in gigapixel voor de nieu-
Royal Philips Electronics, founder van
we website, www.googleartproject.com,
het Rijksmuseum. In de loop van het jaar
waarop verder ruim 1000 objecten te zien
is besloten de afdeling Development de
zijn en meer dan 350 museumzalen.
komende periode te versterken gezien de
activiteiten die in aanloop naar de ope-
Bedrijfsvoering
ning in 2013 op stapel staan.
In 2011 is een meerjarenraming voor
Het museum was dankzij hoofdsponsor
de komende jaren opgesteld, die ook de
ING ook in 2011 met een eigen stand
basis is voor de subsidieaanvraag 2013-
aanwezig op de TEFAF en vroeg hier op-
2016 die begin 2012 is ingediend. Een
- Femke Speelberg, Scraps of Inspiration:
Fonds voor de Letteren een boek gemaakt
nieuw ondersteuning voor restauratie-
complicerende factor bij het opstellen
lager is dan bij het oude pensioenfonds,
beheer en logistiek van de winkel).
Photographs and Graphics in a Desig­
waarin twintig auteurs schrijven naar
projecten. Ook het jaarlijkse Patronen-
van de raming is de onzekerheid over de
Stichting Federatief Pensioenfonds (SFP).
In het kader van de Horizontaal-Toe-
ner’s Album, 1870-1905;
aanleiding van twintig schilderijen uit
diner stond in het teken van restauratie
hoogte van de korting die vanaf 2013 zal
In de loop van het jaar is met de vakbon-
zichtrelatie met de Belastingdienst is
de Rijksmuseumcollectie.
en tijdens de avond werden voldoende
worden opgelegd. Met de gehanteerde
den overeenstemming bereikt over het
door de externe fiscaal adviseur een nul-
Exploring New Ways of Looking around
Aan Johannes Vermeer werd een nieuw
bijdragen toegezegd om de restauratie
uitgangspunten voor bezoekersaantal-
afschaffen van het fiscaal onhoudbare
meting uitgevoerd om de situatie rond-
1900.
publieksboekje gewijd: Vermeer. Leven
van de Beuningkamer mogelijk te maken
len, openingstijden en toegangsprijs en
overgangsrecht dat was ingevoerd na
om de fiscale processen en gerelateerde
- S askia Ooms, Painters and Cameras:
Kakiemon Porcelain. A Handbook, dat ver-
en werk van een meesterschilder.
(een stijlkamer die onderdeel is van de
op basis van de huidige inschatting van
beëindiging van VUT- en prepensioen-
beheersmaatregelen vast te stellen. De
scheen bij de door het Rijksmuseum geor-
De E-strategie voor de komende periode is
nieuwe opstelling vanaf 2013).
de komende bezuiniging is een sluitende
regelingen.
resultaten zijn besproken met de Belas-
ganiseerde tentoonstelling in de Princes-
vastgesteld. Deze strategie omvat alle on-
Voor de buitenlandse vrienden, verenigd
exploitatie haalbaar. Indien een van deze
Na een verlenging van de CAO 2008-
tingdienst waarna werd geconcludeerd
sehof, is de eerste Engelstalige publicatie
line content, producten en diensten van
in de International Circle, werden diverse
variabelen (fors) wijzigt, zullen de uit-
2010 tot 1 juli 2011 (zonder structurele
dat het Rijksmuseum goed zicht heeft
die geheel aan deze Japanse porseleinsoort
het Rijksmuseum, zowel op de eigen web-
goed bezochte activiteiten georganiseerd:
gangspunten en berekeningen moeten
loonsverhoging) is begin 2012 een nieu-
op de fiscale risico’s en dat adequate be-
is gewijd. Een andere publicatie met een
site als op andere websites, inclusief mobiel
een bezoek aan Nederland waar men on-
worden herzien.
we CAO afgesloten met een looptijd tot 1
heersmaatregelen zijn ingesteld.
oosters thema was ­A ziatische Weelde.
internet en multimediatours. Een van de
der meer werd ontvangen in de Oranjezaal
Vanaf 1 januari 2011 zijn de rijksgesub-
april 2013. Werknemers krijgen per 1 ja-
Het Belastingplan 2012 biedt enerzijds
VOC-kunst in het Rijksmuseum.
eerste acties die uit de strategie voortvloei-
op Huis ten Bosch, een ontvangst in Parijs
sidieerde musea aangesloten bij het Pen-
nuari 2012 een loonsverhoging van 1%.
een verruiming van de aftrekmogelijk-
Bij de tentoonstelling in Beijing ver-
en, is de (actievere) aanwezigheid van het
tijdens de internationale fotobeurs Paris
sioenfonds Zorg en Welzijn. De collec-
De implementatie van het nieuwe systeem
heden bij giften aan culturele instel-
scheen een boekje over het zelfportret
museum op Facebook, YouTube en Twitter.
Photo en een ontvangst in Tokio bij de
tieve waardeoverdracht is in de loop van
voor de financiële en de personeelsadmi-
lingen, maar heeft anderzijds mogelijk
van Van Gogh en ter gelegenheid van de
opening van de tentoonstelling rondom
het jaar gerealiseerd, waarna de nieuwe
nistratie is medio 2011 afgerond. In de
grote gevolgen voor het Rijksmuseum.
boekenbeurs in de Chinese hoofdstad,
de Brieflezende vrouw van Vermeer.
pensioenpremie kon worden ingevoerd,
volgende fase worden andere systemen
Op dit moment kan het Rijksmuseum
waar Nederland gastland was, heeft het
Onder de paraplu van het Rijksmuseum
die voor zowel werkgever als werknemer
gekoppeld (onder meer inkoop, voorraad-
gebruikmaken van een faciliteit die ertoe
22
23
Detail van de terrazzo vloer in de Voorhal van het
Rijksmuseum.
Foto: Arie de Leeuw
Detail van de terrazzo vloer in de Voorhal van het
Rijksmuseum.
Foto: Arie de Leeuw
leidt dat het museum over de winkel geen
pers in oude glorie wordt hersteld. Op de
menwerking met founder Philips wordt
vennootschapsbelasting hoeft te beta-
wanden zijn de decoraties teruggebracht
voortgezet. In een Innovatieteam met
len. Deze faciliteit is in de nieuwe wet
en de geschilderde wanddoeken van
vertegenwoordigers van het Rijksmu-
geschrapt. Bekeken wordt of het Rijks-
­G eorg Sturm worden na een restauratie
seum en Philips vindt een intensieve
museum valt onder de nog bestaande
op hun oude plaatsen gehangen. De mo-
kennisuitwisseling tussen beide partijen
uitzonderingen. Van nog grotere invloed
zaïek- en terrazzovloer is gereconstru-
plaats over de ontwikkeling van LED-
op de fiscale positie is het besluit van de
eerd op basis van het ontwerp van Cuy-
lichtoplossingen in de belichting van
staatssecretaris om de leden van de Raad
pers. De oplevering van de bouw door de
kunst en gebouwen.
van Toezicht niet meer te benoemen.
aannemers aan de RGD is gepland in het
Na de heropening van het hoofdgebouw
Daarmee kwalificeert het museum niet
voorjaar van 2012.
zal de Philipsvleugel, die tijdens de ver-
langer als semi-overheidsinstelling die is
De plannen voor de nieuwe museale op-
bouwing voor het publiek is opengebleven,
vrijgesteld van vennootschapsbelasting.
stelling zijn gereed. Inrichtingsarchitect
worden gerenoveerd. De eerste voorberei-
De precieze gevolgen worden momen-
Wilmotte heeft de definitieve ontwer-
dingen zijn in het afgelopen jaar gestart. Zo
teel (begin 2012) bekeken.
pen voor het hoofdcircuit, de Speciale
is bekeken hoe het Programma van Eisen
Het gesprek met OCW over een wijziging
Collecties (porselein, glas, zilver, textiel,
in het gebouwdeel kan worden ingepast en
van het huisvestingsstelsel voor de rijks-
juwelen, relieken, marinemodellen, wa-
hebben hoofdarchitecten Cruz y Ortiz en-
gesubsidieerde musea is gestart. De staats-
pens, muziekinstrumenten) en het Azi-
kele ontwerpschetsen gemaakt.
secretaris had dit in zijn uitgangspunten-
atisch Paviljoen afgerond. Ook het ont-
De exploitatie vanaf de heropening in
brief van juni 2011 aangekondigd. Het
werp voor de inrichting van niet-museale
2013 maakt onderdeel uit van het pro-
onderwerp is ook actueel in verband met
ruimtes als de Teekenschool en de winkel
ject. Op basis van een meerjarenraming
de wijziging van het gehele rijkshuisves-
is gereed. Voor de tuinen is door tuinar-
voor de komende jaren kan worden ge-
tingsstelsel en de Rijksgebouwendienst.
chitect Copijn een ontwerp gemaakt dat
concludeerd dat een sluitende exploita-
Het probleem met het dak van het Ate-
is gebaseerd op ideeën van Cuypers.
tie haalbaar is. Een belangrijke onzekere
liergebouw, waar zich sinds de opleve-
Verschillende
aanbestedingstrajecten
factor zijn de aangekondigde bezuinigin-
ring in 2007 regelmatig lekkages voor-
voor de inrichting zijn het afgelopen jaar
gen, waarover pas op Prinsjesdag 2012
doen, is door de RGD aangepakt.
gestart. Deze lopen op schema. Zo is al
duidelijkheid wordt verkregen.
Eind 2011 zijn principe-afspraken ge-
het tentoonstellingsmateriaal zoals vi-
Stadsdeel Zuid heeft een Programma van
maakt over de aansluiting van het Stede-
trines, vlonders, sokkels e.d. besteld en
Eisen voor het openbare gebied bij het
lijk Museum op PP10, de gezamenlijke
is de productie gestart. In 2012 start het
Rijksmuseum opgesteld. Het stadsdeel
meldkamer van Rijksmuseum en Van
museum met de inrichting. Als eerste
wil de Passage niet altijd openstellen
Gogh Museum.
worden de grote, moeilijk hanteerbare
voor fietsers. Voor scooters en bromfiet-
deerd via routes langs beide kanten van
de verbouwing met eigen ogen bekijken.
onderdeel van de Uitmarkt toegankelijk.
en zware voorwerpen verhuisd naar het
sen zal sowieso gelden dat zij niet door de
het gebouw.
Daarnaast werden ook het afgelopen jaar
Ongeveer 15.000 mensen bezochten de
Het nieuwe Rijksmuseum
hoofdgebouw. De objecten die worden
Passage mogen. In 2012 wil het stadsdeel
Via diverse kanalen wordt informatie ge-
rondleidingen en bezichtigingen geor-
boekenmarkt in de Passage en deze eerste
De bouw nadert zijn voltooiing. De
ingebouwd staan eveneens vooraan in
onderzoeken wanneer openstelling voor
geven over de voortgang van het project.
ganiseerd voor diverse stakeholders en
succesvolle ervaring met een evenement
ruwbouw is klaar, de installaties zijn
de planning: bijvoorbeeld de stijlkamers
fietsers uit het oogpunt van verkeersvei-
De Tweede Kamer heeft zoals gebruike-
voor de pers. In november kon het per-
smaakte naar meer.
aangelegd en de nieuwe gebouwdelen
(Beuningkamer en Kopskamer).
ligheid mogelijk is.
lijk tweemaal een voortgangsrapportage
soneel met familie tijdens een speciaal
– het Aziatisch Paviljoen en het Entree-
In het nieuwe Rijksmuseum komen twee
Het museum wil de Passage tot voetgan-
ontvangen van de staatssecretaris van
weekend het hoofdgebouw bekijken.
Wim Pijbes
gebouw met de dienstingang voor me-
horecavoorzieningen, een café in het Atri-
gersgebied maken. De Passage is immers
OCW. De buitenwacht is op de hoogte
Met ingang van juli 2011 zijn deze rond-
Hoofddirecteur
dewerkers en leveranciers – zijn gereed.
um en een restaurant in de Philipsvleugel.
de ingang van het grootste museum van
gehouden met twee afleveringen van de
wandelingen gestopt om niet te veel van
Het interieur wordt afgewerkt, de vloe-
Begin 2012 is na een zorgvuldig selectie-
Nederland en de toegangspoort tot het
nieuwsbrief Het nieuwe Rijksmuseum, de
de nieuwe inrichting vroegtijdig te laten
ren gelegd en de gewelven gestuukt. Ook
traject een keuze gemaakt voor de externe
drukst bezochte culturele plein van Ne-
gezamenlijke uitgave van het ministerie
zien. Het publiek kon in augustus wel
de Teekenschool, het nieuwe educatieve
partner waarmee deze voorzieningen
derland. De verwachte aantallen bezoe-
van OCW, de Rijksgebouwendienst en
een blik werpen in het Atrium, het nieu-
centrum van het Rijksmuseum, is klaar.
worden gerealiseerd en geëxploiteerd.
kers laten zich niet veilig combineren
het Rijksmuseum. In de eerste zes maan-
we binnenplein waar de bezoekers in de
Spectaculair is de Voorhal waar het oor-
In het derde kwartaal werd met nieuw
met het toegenomen fietsverkeer, dat
den kon het publiek middels de weke-
toekomst worden ontvangen. De Pas-
spronkelijke decoratieschema van Cuy-
licht op de Nachtwacht gevierd dat de sa-
uitstekend kan worden geaccommo-
lijkse ‘Hard Hat Tours’ de voortgang van
sage van het Rijksmuseum was toen als
24
25
Bedankkaartje van de 1.000.000ste bezoeker.
Bericht van
de Raad van
Toezicht
het ministerie van Onderwijs, Cultuur
historische Documentatie (RKD). Met
en Wetenschap (OCW), en de heer P.
de directie is gesproken over de vorm en
Scholten, programmacontroller van het
inhoud van het topinstituut, dat gestalte
project. Naast de voortgang van de bouw
zal krijgen door de bundeling van we-
werden het financiële kader en de tijds-
tenschappelijke activiteiten en projecten
planning nauwlettend gevolgd en werd
van het Rijksmuseum en RKD in een
gesproken over de spanning tussen het
samenwerkingsverband. De staatssecre-
halen van de beoogde openingsdatum in
taris heeft voorts het Nederlands Open-
Jaarrekening en bestemming
de eerste helft van 2013 binnen de gestel-
luchtmuseum (NOM) gevraagd een aan-
van het exploitatieresultaat
de kaders van tijd en geld en het bereiken
tal activiteiten van het Nationaal Histo-
De door de directie opgestelde jaarre-
van het kwaliteitsniveau dat hoort bij
risch Museum over te nemen en om een
kening over het boekjaar 2011 is gecon-
een museum voor 21ste-eeuwse bezoe-
fysieke presentatie van de Canon van de
troleerd door Deloitte Accountants B.V.
kers. Bijzondere aandacht is besteed aan
Nederlandse geschiedenis te realiseren
(conform artikel 13.3 van de statuten).
de exploitatiebegroting van het museum
in samenwerking met het Rijksmuseum.
De verklaring van de accountants is opge-
vanaf de heropening. Het realiseren van
De Raad is geïnformeerd over de plannen
nomen bij de overige gegevens. De direc-
een sluitende exploitatie vanaf 2013 is
voor deze presentatie.
tie heeft de jaarrekening ter goedkeuring
onderdeel van het renovatieproject.
Na de afronding van de Beleidsnota voor
voorgelegd aan de Raad van Toezicht.
Voorts werd met de directie overlegd
de komende jaren is het Collectieplan ge-
De Raad heeft mede op grond van de ac-
over de financiële gang van zaken en de
actualiseerd. Bij de bespreking van het
countantsverklaring en het bijbehorende
begroting 2012, het jaar waarin de door
plan is aandacht besteed aan het unieke ka-
verslag de jaarrekening goedgekeurd
het kabinet-Rutte aangekondigde bezui-
rakter van de collectie, waarin niet alleen
waarna deze door de algemeen directeur
nigingen ingaan. De rijksgesubsidieerde
Nederlandse kunst maar ook Nederlandse
van de Stichting is vastgesteld (conform
musea hebben de afgelopen jaren overi-
geschiedenis een belangrijke rol speelt.
artikel 13.4 van de statuten). In overleg
gens al een korting van 3,4% op de subsi-
De overgang naar een ander pensioen-
met de directie is besloten het exploita-
die verwerkt.
fonds is in 2011 geëffectueerd. De musea
tiesaldo verminderd met de toevoeging
De jaarrekening over 2010 werd bespro-
die zijn verenigd in de VRM (Vereniging
aan het bestemmingsfonds OCW toe te
ken in aanwezigheid van de externe ac-
van Rijksgesubsidieerde Musea) zijn nu
voegen aan de algemene ­reserve.
countant.
aangesloten bij het Pensioenfonds Zorg
Een belangrijk gespreksonderwerp in
& Welzijn, een van de grootste pensi-
Toezicht
het overleg met de directie was de meer-
oenfondsen in Nederland.
De Raad heeft in het verslagjaar regelma-
jarenraming voor de komende jaren. Een
De risicomatrix is geactualiseerd en be-
tig overleg gevoerd met de directie. De
complicerende factor bij het opstellen
sproken. Afgesproken is om de belang-
Raad heeft viermaal met de directie ver-
van de meerjarenraming is de onzeker-
rijkste risico’s periodiek in de Financiële
gaderd en viermaal zonder de directie.
heid over de hoogte van de bezuinigin-
Commissie aan de orde te stellen.
De vergaderingen werden vrijwel steeds
gen die vanaf 2013 worden opgelegd.
Middels kwartaalrapportages van de
Het voornemen om tweemaal per jaar een
opstelling zijn in december met de Raad
beter te laten aansluiten bij de huidige
door alle leden van de Raad bijgewoond.
Nadat de staatssecretaris van OCW in
directie wordt de Raad uitgebreid ge-
themabijeenkomst te houden om beter in
besproken. Mevrouw Irma Boom gaf een
opvattingen over (cultural) governance.
Buiten de vergaderingen was er regelma-
juni zijn uitgangspunten voor het cul-
ïnformeerd over de activiteiten op het
de gelegenheid te zijn onderwerpen diep-
presentatie over de nieuwe huisstijl die
De principes en de best-practicesbepa-
tig tussentijds overleg tussen individu-
tuurbeleid in de komende periode had
gebied van collectievorming en -beheer,
gaander en zonder de druk van een af te
vanaf eind 2012 wordt ingevoerd. Een
lingen uit de Code Cultural Governance
ele leden van de Raad en de directie.
bekendgemaakt, werd begonnen met de
tentoonstellingen, publicaties, weten-
werken agenda met de directie te bespre-
rondgang door het hoofdgebouw was tij-
zijn nu, voor zover dat nog niet het geval
In de vergaderingen met de directie was
voorbereidingen voor de subsidieaan-
schappelijk onderzoek, relatiebeheer in
ken is afgelopen jaar uitgevoerd. In juni is
dens beide themabijeenkomsten een on-
was, in de statuten verwerkt. De Regle-
het renovatieproject Het nieuwe Rijks-
vraag 2013-2016. In zijn brief kondigde
de ruimste zin van het woord (o.a. spon-
uitgebreid gesproken over de activiteiten
derdeel van het programma.
menten van de Raad en de directie zijn
museum een vast agendapunt. Tweemaal
de staatssecretaris aan diverse topinsti-
sors, schenkers, Vrienden, International
op het gebied van sponsoring, fondsen-
werd tijdens een vergadering gesproken
tuten te willen ontwikkelen waarvan
Circle), het sociale beleid en het perso-
werving en (internationale) particuliere
De Raad heeft in zijn vergaderingen zon-
de Raad. De statutenwijziging is nog niet
met mevrouw drs. J.A. van Kranendonk,
één door samengaan van het Rijksmu-
neelsbeleid. Deze rapportages worden in
schenkers. De plannen voor het aan de
der de directie veel aandacht besteed aan
doorgevoerd, omdat de staatssecretaris
directeur-generaal Cultuur en Media van
seum en het Rijksbureau voor Kunst-
de vergadering besproken.
20ste eeuw gewijde deel van de nieuwe
een wijziging van de statuten om deze
eind 2011 liet weten niet langer gebruik
aangepast evenals de Profielschets van
26
27
De Raad van Toezicht en Directie in december 2011.
Van links naar rechts bovenste rij: Paul Huvenne,
Russell Shorto, Abdelkader Benali en Erik van Ginkel, onderste rij: Taco Dibbits, Wim Pijbes, Margot
Scheltema, Thony Ruys en Maarten van der Lande,
rechts vooraan: Jaap de Hoop Scheffer.
Foto: Myra May
te zullen maken van zijn statutaire be-
spreksonderwerpen werden gevormd
de Hoop Scheffer te benoemen tot voor-
Samenstelling Raad van
Dr. P.L.C. Huvenne (1949)
voegdheid om de leden van de Raad te
door de financiële resultaten, de meer-
zitter van de Raad met ingang van 1 maart
Toezicht Rijksmuseum
Administrateur-generaal Koninklijk
benoemen. Dit heeft gevolgen voor de
jarenraming en de exploitatie vanaf de
2012, wanneer de heer mr. A. Ruys terug-
Mr. A. Ruys (1947),
Museum voor Schone Kunsten
Profielschets Raad van
Toezicht Stichting
Het Rijksmuseum
fiscale positie van het museum, die mo-
heropening in 2013. Een belangrijk aan-
treedt uit de Raad wegens het bereiken
voorzitter (tot 1 maart 2012)
Antwerpen
Deze profielschets is opgesteld op ba-
menteel worden onderzocht.
dachtspunt in dit verband waren de (op-
van de maximale zittingstermijn van acht
Voormalig voorzitter Raad van Bestuur
Nevenfuncties
sis van de statuten van de Stichting Het
Een van de vergaderingen van de Raad
gelegde en nog te verwachten) bezuini-
jaar. De Raad is de heer Ruys zeer dankbaar
Heineken N.V.
Leeropdrachten aan de Universiteit Ant-
Rijksmuseum (‘de Stichting’) en de re-
zonder de directie was gewijd aan een
gingen. Voorts is meermalen gesproken
voor zijn grote inzet en betrokkenheid en
Nevenfuncties
werpen en de Vrije Universiteit Brus-
levante bepalingen uit de Code Cultural
evaluatie van het eigen functioneren
over de ontwikkelingen op pensioenge-
voor de belangrijke bijdragen die hij aan
voorzitter Raad van Commissarissen
sel; voorzitter Commissie van het Eigen
Governance.
en de relatie met de directie. De Raad is
bied (het afschaffen van het overgangs-
het werk van de Raad heeft geleverd.
Schiphol Group N.V.; lid Raad van Com-
Vermogen van het KMSKA; bestuurder
voorstander van een proactieve werk-
recht uit eerder beëindigde VUT- en pre-
Er waren in 2011 geen herbenoemingen.
missarissen Janivo Holding B.V.; voor-
Centrum voor de Vlaamse Kunst van de
Stichting Het Rijksmuseum
wijze, waarbij tijdige betrokkenheid en
pensioenregelingen) en de overgang naar
De relevante bepalingen van de Code
zitter Raad van Toezicht Stichting Ma-
16de en 17de eeuw in de Nederlanden,
De Stichting heeft als statutaire doelstel-
adequate informatievoorziening de sleu-
het nieuwe pensioenfonds.
Cultural Governance worden bij (her)­
durodam; voorzitter Raad van Toezicht
Kunsthistorische Instituut Antwerpen,
ling het in stand houden van het Rijks-
telbegrippen zijn.
De vergadering van de Financiële Com-
benoemingen in acht genomen en alle
Aidsfonds/StopAidsNow; lid Raad van
Vlaamse Kunstcollectie en Arcobleno;
museum als museum van kunst en ge-
De gevolgen van de Wet bestuur en toe-
missie waarop de jaarrekening 2010
(her)benoemingen worden getoetst aan
Commissarissen
voorzitter Crignon Genootschap
schiedenis. In het Rijksmuseum krijgen
zicht, die een maximum stelt aan het
werd besproken, werd bijgewoond door
de profielschets voor de Raad.
Amsterdam;
aantal bestuurs- en toezichthoudende
de externe accountant.
De heer mr. K.E. van Ginkel is per­
American Tobacco PLC UK; board mem-
Mr. M.L.B. van der Lande (1950)
een breed samengesteld nationaal en
board
member
kunst en geschiedenis betekenis voor
British
1 september 2011 benoemd tot zakelijk
ber ITC PLC India; board member Lotto-
Onafhankelijk adviseur inzake fiscale,
internationaal publiek. Als het museum
uitoefenen, zijn aan de orde geweest. Tij-
Drie leden van de Raad, de heren Benali
directeur. De heer Van Ginkel was voor-
matica SRL Italia
juridische en governance vraagstukken
van Nederland biedt het Rijksmuseum
dens de behandeling van het wetsvoor-
en De Hoop Scheffer en mevrouw Schel-
afgaand aan deze benoeming sinds 2006
stel bleek in de Staten-Generaal brede
tema, woonden ieder een Overlegverga-
zakelijk leider/plaatsvervangend direc-
Prof. mr. J.G. de Hoop Scheffer (1948)
Drs. M.A. Scheltema (1954)
derlandse kunst en geschiedenis vanaf de
steun te bestaan om een uitzondering te
dering met de Ondernemingsraad bij. De
teur van Museum Boijmans Van Beunin-
voorzitter (vanaf 1 maart 2012)
Commissaris/Toezichthouder bij o.m.
middeleeuwen en belangrijke aspecten
maken voor culturele instellingen. De
voorzitter van de Raad had een gesprek
gen in Rotterdam.
Hoogleraar Universiteit Leiden, Campus
ASR, Pensioenfonds ABP, Schiphol,
van Europese en Aziatische kunst.
herstelwet die vervolgens is opgesteld,
met een delegatie van de Ondernemings-
De heer C. Anker vervulde de functie van
Den Haag (Kooijmansleerstoel voor vre-
TNT Express, Triodos Bank en Warmte-
De Stichting tracht haar doel onder meer
lijkt dit doel – althans voor het Rijksmu-
raad en de heer Van der Lande, binnen
zakelijk directeur ad interim in de eerste
de, veiligheid en recht)
bedrijf Rotterdam
te bereiken door:
seum – echter niet te bereiken. Voor cul-
de Raad het aanspreekpunt voor de On-
acht maanden van 2011. De Raad is hem
Nevenfuncties
Nevenfuncties
- het bewaren, beheren, conserveren,
turele organisaties als het Rijksmuseum
dernemingsraad, had enkele malen een
veel dank verschuldigd voor zijn waarde-
Lid Board of Directors Air France-KLM;
Lid Raad van Toezicht Energy Research
waar deze functies veelal ongehonoreerd
overleg met de Ondernemingsraad. Zij
volle bijdragen.
bestuurslid J.H.W. Pasman Stichting; lid
Centre of the Netherlands (ECN); lid
worden vervuld, is het essentieel dat er
hebben aan de Raad verslag gedaan van
Raad van Toezicht Stichting Diabeteson-
Commissie Externe Verslaggeving AFM;
voldoende gekwalificeerde kandidaten
deze besprekingen.
Tot slot dankt de Raad van Toezicht
derzoek Nederland; vicevoorzitter Ne-
lid Raad van Advies Plan Nederland; lid
verzamelen en toegankelijk maken van
de directie en de medewerkers van het
derlands-Franse
Samenwerkingsraad;
Raad van Toezicht World Press Photo;
voorwerpen van kunst en geschiedenis;
- voorwerpen van kunst en geschiedenis
functies dat iemand tegelijkertijd mag
zijn voor de toezichthoudende functies.
een representatief overzicht van de Ne-
restaureren en bewerken van voorwerpen van kunst en geschiedenis;
- het
wetenschappelijk
onderzoeken,
Andere gespreksonderwerpen in de ver-
Mutaties en benoemingen
Rijksmuseum voor hun bijdragen in het
lid Internationale Adviesraad Konink-
penningmeester Institut Néerlandais,
gaderingen zonder de directie waren de
Medio 2011 werd de heer R. Shorto in de
afgelopen jaar.
lijke Ten Cate N.V.
Parijs
remuneratie van de directieleden en de
Raad benoemd als opvolger van de heer
relatie met de accountant. Op dit laatste
prof. dr. F.P. van Oostrom die in 2010
Amsterdam, 28 maart 2012
A. Benali (1975)
R. Shorto (1959)
punt is besloten om na een periode van
uit de Raad was teruggetreden. Met deze
De Raad van Toezicht
Schrijver
Schrijver en directeur John Adams Insti-
Het Rijksmuseum beheert een collectie
meer dan tien over te stappen naar een
benoeming werd invulling gegeven aan
tute in Amsterdam
van ruim 1 miljoen (kunst)objecten van
ander accountantskantoor. De jaarreke-
de wens dat een van de leden directeur
De heer mr. J.G. de Hoop Scheffer, ­
ning 2011 wordt nog gecontroleerd door
van een andersoortige instelling en/of
voorzitter
het huidige kantoor, Deloitte Accoun-
leading intellectual is. De heer Shorto,
De heer A. Benali
tants B.V., aan wie het museum veel dank
directeur van het John Adams Institute
De heer dr. P.L.C. Huvenne
verschuldigd is voor de goede samenwer-
in Amsterdam en gezaghebbend auteur,
De heer mr. M.L.B. van der Lande
king sinds de verzelfstandiging in 1995.
voldoet bij uitstek aan deze omschrij-
Mevrouw drs. M.A. Scheltema
ving. De Raad is verheugd dat hij de heer
De heer R. Shorto
De Financiële Commissie heeft viermaal
vergaderd, waarbij de belangrijkste ge-
28
Scheepvaartmuseum
te presenteren en tentoonstellingen te
organiseren.
Rooster van aftreden
Geboortejaar
Benoemd
Herbenoemd
Herbenoeming
Max. zittingsduur tot
Dhr. Benali
1975
2010
-
2013
2018
Dhr. De Hoop Scheffer
1948
2009
-
2012
2017
Dhr. Huvenne
1949
2009
-
2012
2017
Dhr. Van der Lande
1950
2007
2010
2013
2015
Shorto als nieuw lid kon verwelkomen.
Mw. Scheltema
1954
2007
2010
2013
2015
De Raad heeft besloten om de heer mr. J.G.
Dhr. Shorto
1959
2011
-
2015
2019
29
en over Nederland vanaf de middeleeu-
Benoeming
invulling te worden gegeven aan de wens
wen tot en met de 20ste eeuw. Vooraf-
Het Rijksmuseum ontvangt een sub-
dat de Raad beschikt over deskundigheid
gaand aan de start van de grootscheepse
sidie van de Staat en heeft met de Staat
op de volgende gebieden (in willekeu-
renovatie ontving het Rijksmuseum
een beheersovereenkomst gesloten voor
rige volgorde): culturele sector, bestuur
jaarlijks ruim een miljoen bezoekers. Na
de rijkscollectie die door het Rijksmu-
Bezoekersoverzicht
Publiek
en media
Betalende bezoekers
Volwassenen
613.215
Volwassenen in groepsverband
53.812
en politiek op landelijk niveau, manage-
Houders Museumkaarten
94.711
Gereduceerd individueel
53.336
de opening van het vernieuwde museum
seum wordt beheerd. Het Rijk is eigenaar
ment en organisatie, sociale verhoudin-
in 2013 verwacht het Rijksmuseum jaar-
van de gebouwen. Sinds 1 januari 2012
gen, financiën en economie, commercie
lijks 1,5 tot 2 miljoen bezoekers. Er wer-
maakt de staatssecretaris van Onderwijs,
en marketing, juridische expertise.
ken ongeveer 400 mensen bij het Rijks-
Cultuur en Wetenschap geen gebruik
De Raad hecht eraan dat een van zijn le-
museum.
meer van zijn statutaire bevoegdheid om
den een directeur is van een (internati-
Kinderen in groepsverband
de leden van de Raad te benoemen. De
onale) museale instelling en dat een van
Schoolverband en museumles
leden worden nu benoemd door de Raad.
zijn leden voldoet aan de kwalificatie
Avondontvangsten
6.407
Bezoekers studiezaal
3.406
Omvang en samenstelling
De Raad van Toezicht (‘de Raad’) heeft
Subtotaal
815.074
Gratis bezoekers
Kinderen
‘ leading intellectual’.
87.602
338
48.555
Sponsoren
872
minimaal vijf en maximaal zeven leden.
Onafhankelijkheid, deskundigheid
Het voorzitterschap is niet bij voorbaat
De Raad heeft tot taak toezicht te hou-
en functioneren
aan een van de genoemde categorieën
den op het beleid van de directie en op de
Het naar behoren functioneren van de
verbonden, met dien verstande dat een
algemene gang van zaken in de Stichting
Raad hangt nauw samen met de objecti-
directeur van een museale instelling
en de met haar verbonden organisatie. De
viteit en onafhankelijkheid van de leden.
geen voorzitter van de Raad kan zijn.
Raad staat de directie met advies terzijde.
De Raad is zo samengesteld dat de leden
Voorkomen moet worden dat de Raad
onafhankelijk van elkaar, van de directie
een eenzijdige samenstelling krijgt, on-
en van deelbelangen kunnen functione-
danks mogelijke individuele geschikt-
ren als goede toezichthouders en advi-
heid van elk der leden. Bij de samenstel-
seurs. Bij benoeming dient de Raad zich
ling wordt daarom rekening gehouden
ervan te vergewissen dat daaraan geen
met een zo groot mogelijke spreiding,
tegenstelling of verstrengeling van be-
Rijksmuseum
zowel geografisch en maatschappelijk als
langen in de weg staan. In de Raad hebben
Rijksmuseum Schiphol
wat deskundigheden betreft.
geen voormalige directieleden zitting.
Digitaal bezoek
De Raad is in staat de taken die aan hem
De leden van de Raad hebben een brede
Website: unieke bezoekers
1.477.880
1.100.000
1.471.795
1.463.760
krachtens de wet, de statuten, de Code
blik en een open oog voor maatschap-
Website: bezoeken*
2.096.069
1.451.249
1.979.030
1.920.469
Cultural Governance en overige regelge-
pelijke ontwikkelingen. Ten minste één
Webcatalogus Bibliotheek: zoekacties
12.969.455
6.973.317
6.154.559
5.221.571
ving zijn toegekend, verantwoord te ver-
lid brengt een visie in die mede vanuit
vullen. Deskundigheid en ervaring op
een andere culturele achtergrond wordt
1.114
848
666
1.438
financieel, economisch en commercieel
gevormd. Leden van de Raad worden
Publieksinkomsten
13.404.000
12.102.000
11.492.000
12.245.000
terrein moeten gespreid aanwezig zijn.
geacht in staat te zijn en over voldoende
Voorts is deskundigheid ten aanzien van
tijd te beschikken om het beleid van de
Overige inkomsten
4.266.000
4.022.000
4.848.000
3.108.000
een efficiënte bedrijfsvoering en het rea-
directie en de algemene gang van zaken
liseren van eigen inkomsten belangrijk.
binnen de Stichting tijdig en op adequate
27.877.000
27.212.000
27.626.000
27.311.000
Ten minste één persoon in de Raad dient
wijze te controleren. Zij kunnen de di-
te beschikken over kennis en ervaring
rectie in de voorbereiding en uitvoering
346
336
357
335
op het terrein van sociale verhoudingen.
van het beleid met advies bijstaan en een
Daarnaast zal ten minste één lid (ook in-
stimulerende rol spelen. Bij ontstentenis
Artikelen: nationaal
961
675
houdelijk) verstand moeten hebben van
van de directie zijn de leden in staat om
Artikelen: internationaal
59
72
de specifieke soort van activiteiten van
maatregelen te nemen om in de leiding
de Stichting, in casu van de taak en het
van de Stichting te voorzien.
functioneren van een groot museum.
Bij het samenstellen van de Raad dient
Overigen
48.148
Subtotaal
195.328
Totaal
1.010.402
Kengetallen
2011
2010
2009
2008
Bezoek
Uitgaande bruiklenen
Exploitatiesubsidie (inclusief huisvesting)
Gemiddeld aantal medewerkers (fte's)
1.010.402
896.393
876.453
975.977
208.923
150.000
103.457
164.970
Media
Artikelen: online
1.087
30
31
*Een unieke bezoeker kan de website meermalen bezocht hebben (bezoeken).
Tentoonstellingen
8 maart 2011 – 20 juni 2011
30 augustus 2011 – 26 september 2011
6 april 2011 – 5 september 2011
Meesterwerken op papier: Duinen:
Aanwinst: Bone chair
Dutch Flowers
Amsterdam Museum,
Amsterdam
de Hollandse wildernis
Conservator Ludo van Halem
Conservatoren Anne Lenders, Pieter
15 oktober 2011 – 29 januari 2012
Lucas van Leyden en de Renaissance
Roelofs
Document
Conservatoren
Conservatoren Huigen Leeflang, Marijn
2011:
20 maart 2011 – 26 juni 2011
De
burge­meester. Dana Lixenberg foto­
7 september 2011 – 12 december 2011
Schapelhouman
Nederland
Lakenhal, Leiden
Huigen
Leeflang,
Christiaan Vogelaar (Lakenhal)
Rotterdamse trap: Een week na 9/11
7 september 2011 – 12 december 2011
grafeert een alledaags ambt
Conservator Martine Gosselink
Dutch Girls
Foto-opdracht Rijksmuseum en NRC
Conservatoren Anne Lenders, Pieter
Handelsblad
Rijksmuseum van Oudheden,
Leiden
Roelofs
Conservator Mattie Boom
21 april 2011 – 4 september 2011
Rijksmuseum
5 april 2011 – 2 mei 2011
t/m 2012
Aanwinst: Barnstenen speeldoos
De Meesterwerken
Conservatoren Reinier Baarsen, Femke
20 september 2011 – 21 november
Diercks
2011
Handelswaar en souvenirs. Islami­
Meesterwerken op papier: Johan
21 december 2011 – 26 maart 2012
Princessehof, Leeuwarden
tische kunst uit het Rijksmuseum
Rembrandt en Jan Six. Een Amster­
3 mei 2011 – 4 juli 2011
Maurits & Frans Post: twee Neder­
Dutch Winters
12 december 2010 – 3 april 2011
Amsterdam
damse vriendschap
Anton Corbijn fotografeert Anselm
landers in Brazilië
Conservatoren Anne Lenders, Pieter
Kakiemon. Meester-porseleinmakers
Conservator Jan de Hond
Conservatoren Marijn Schapelhouman,
Kiefer
Conservatoren Marijn Schapelhouman,
Roelofs
uit Japan
Gregor Weber
Conservator Ludo van Halem
Martine Gosselink
30 november 2010 – 28 februari 2011
7 mei 2011 – 4 juli 2011
27 september 2011 – 21 november
Meesterwerken op papier: Tekenles
Kiefer & Rembrandt
2011
Conservator Marijn Schapelhouman
Conservator Ludo van Halem
Penselen in het Rijksmuseum. De
7 september 2010 – 14 maart 2011
Conservator Menno Fitski
mooiste kinderboekillustraties
7 december 2010 – 14 februari 2011
21 juni 2011 – 19 september 2011
Aanwinst: 20ste-eeuwse fotografie
Meesterwerken
Conservatoren
geheim van de lijn
23 november 2011 – 5 maart 2012
Conservatoren Huigen Leeflang, Marijn
Meesterwerken
Schapelhouman
Zembla
Mattie
Boom,
Hans
Roose­boom
op
papier:
14 december 2010 – 28 februari 2011
Rotterdamse
trap:
Gebedsnoot,
Conservator Pauline Kintz
Het
op
papier:
Nova
Conservatoren Jan de Hond, Tristan
21 juni 2011 – 29 augustus 2011
­Heilige Familie
Oog in oog, Director’s choice 2011
Conservator Frits Scholten
Conservator Wim Pijbes
Mostert
22 november 2011 – 6 maart 2012
Capturing
the
Ephemeral:
Siân
16 december 2010 – 21 maart 2011
28 juni 2011 – 24 oktober 2011
Bowen en Nova Zembla
Gabriël Metsu. Een meester her­
Rembrandt & Degas. Twee jonge
Conservator Jan de Hond
ontdekt
kunste­naars
Conservator Pieter Roelofs
Conservator Jenny Reynaerts
22 februari 2011 – 4 april 2011
5 juli 2011 – 29 augustus 2011
Conservatoren Frits Scholten, Matthias
Aanwinst: Tommaso Porlezza della
Aanwinst: Dick Bruna. Een Neder­
Ubl
Porta: De profeet Balaam
lands ontwerper van wereldklasse
Conservator Frits Scholten
Conservator Marijn Schapelhouman
Rijksmuseum Amsterdam
Schiphol
29 februari 2011 – 6 september 2001
Vanaf 23 augustus 2011
24 november 2010 – 4 april 2011
’t Welvaren van Siparipabo
Ritter globes
Dutch Winters
Conservator Eveline Sint Nicolaas
Conservator Dirk Jan Biemond
Conservatoren Jessica Korschanowski,
14 december 2011 – 4 maart 2012
Geschenk uit de hemel
Pieter Roelofs
32
33
Bezoekers van de Burenavond op 1 april 2011,
mogelijk gemaakt door de BankGiro Loterij.
Foto: Myra May
MECC, Maastricht (TEFAF)
Munal, Mexico City, Mexico
17 maart 2011 – 27 maart 2011
24 november 2011 – 4 maart 2012
The Clark Institute,
Williamstown, USA
TEFAF Stand: Righetti: Restoring for
Escher y sus contemporáneos. Colec­
13 november 2011 – 5 februari 2012
the Future
ción Rijksmuseum Ámsterdam.
Rembrandt & Degas. Two young
Conservator Frits Scholten
Conservatoren
artists
In 2011 werden 92 schilderijen, 67
17 maart 2011 – 27 maart 2011
Marijn Schapelhouman, Caro Verbeek
Conservator Jenny Reynaerts
teke­ningen, 331 prenten, 1 etsplaat, 10
Stroom: Een verhaal van het beeld
boeken, 6 Indiase miniaturen, 22 foto’s,
-A ntwerpen, Rubenshuis: Palazzo
Jacqueline
de
Raad,
TEFAF on Paper: The Happy Hunter
Bruiklenen
Snapshot. Schilders en fotografie
1888-1915
-A ntwerpen, Museum aan de
•P
arijs. Stad van de moderne kunst
1990-1960
• Poppenhuizen, poppen­goed,
17e-20e eeuw
• R echte stoelen, rechtschapen ­burgers
-Den Haag, Mauritshuis: Jan
Steen in het Mauritshuis
Conservator Wim Pijbes
The Metropolitan Museum
of Art, New York, USA
54 voorwerpen van kunstnijverheid,
47 beelden, 1 poppenhuis, 184 zilveren
-A ntwerpen, Zilvermuseum Stercks-
Kunsthal, Rotterdam
5 oktober 2010 – 17 januari 2011
miniaturen, 75 stuks poppenhuisgoed,
hof: Van haarnaald tot schoengesp
9 oktober 2010 – 16 januari 2011
Miró, The Dutch Interiors
12 miniatuurkostuums, 15 tegels, 31
Document Nederland 2010: Zjeitu.
Conservatoren Panda de Haan, Ludo van
vazen, 1 pomander, 1 japon, 7 tapijten,
Apeldoorn): Gust. van de Wall Perné
Rembrandt and the Images of Jesus
Ilse Frech fotografeert Curaçao &
Halem
11 zijdeweefsels, 24 meubelen, 24 kom­
-Apeldoorn, Paleis Het Loo Nationaal
-Doornenburg, Kasteel Doornen-
Bonaire
men, 12 koppen, 9 kannen, 5 glazen, 5
Institut Néerlandais,
Parijs, Frankrijk
flessen, 6 potten, 6 ruiten, 6 schalen, 7
Handelsblad
Conservatoren Jet Baruch, Mattie Boom
3 november 2011 – 21 januari 2012
11 voorwerpen van de afdeling Aziati­
Breitner – Pionier van de straat­
sche kunst, 3 nimcha’s, 11 voorwerpen
The Capital Museum,
Beijing, China
fotografie
van de afdeling Geschiedenis, 2 degens,
Breitner: pionnier de la photographie
2 brillen, 5 tassen en 1 knottepong in
23 augustus 2011 – 9 oktober 2011
de rue
bruikleen afgestaan aan 93 tentoon­
Van
Conservator Hans Rooseboom
stellingen in binnen- en buitenland.
The Miyagi Museum of Art,
Sendai, Japan
-A lkmaar, Stedelijk Museum
27 oktober 2011 – 14 december 2011
en het landgoed ­Nijenburg
Foto-opdracht Rijksmuseum en NRC
Gogh
and
the
Amsterdam
schotels, 4 sieraden, 3 wandelstokken,
Impressionists
Conservatoren
Rubens. De meester als architect
-Apeldoorn, CODA (Cultuur onder Dak
-Den Haag, Museum Meermanno:
Enge Dingen. Het aangetaste lichaam
-Detroit (Michigan), Detroit Institute
of Arts: Heads of Christ, from Life:
Museum: 100 jaar Vereeniging
burg: Het leven achter de kante­
van Handelaren in Oude Kunst
len - Ontdek het laatmiddeleeuwse
-A rnhem, Museum voor Moderne
Kunst: Even terugschouwen
­leven op Kasteel de Doornenburg
-Doorwerth, Museum Veluwezoom: Frederik Hendrik Hendriks
-Beijing, Capital Museum: V
­ incent
van Gogh en de Amster­dam­­se
impressionisten
-Berlijn, Berlinische Galerie: Eva Besnyö
(1808-1865) en zijn leerlingen
-D üsseldorf, Museum Kunstpalast:
­Johan Thorn Prikker - Mit allen Regeln
der Kunst. Vom ­Jugenstil zur Abstraktion
-Berlijn, Bode-Museum: The Portrait
Hanna
Melse,
Jenny
Reynaerts
Alkmaar: Familie Van Foreest
Museum of Islamic Art (MIA),
Doha, Qatar
Communication:
Human Connection in the Age of
Nachtlicht
10 maart 2011 – 6 juni 2011
Vermeer
-A msterdam, Amsterdam Museum:
The Golden Age of Dutch Painting.
Conservator Gregor Weber
Visualizing
the
-A msterdam, Joods Historisch
Conservatoren Taco Dibbits, Gregor
Bunkamura, Tokio, Japan
Weber, Gerdien Wuestman
23 december 2011 – 14 maart 2012
Communication:
Kyoto Municipal Museum
Of Art, Kyoto, Japan
25 juni 2011 – 29 augustus 2011
Communication:
Visualizing
-A mersfoort, Museum Flehite:
Presentatie Bartholomeus van der Helst
Masterpieces from the Rijksmuseum
Visualizing
­Museum: The Triumph of Identity,
the
the Esther Scrolls of Salom Italia
-A msterdam, Museum het
Human Connection in the Age of
­Rembrandthuis:
Vermeer
• R embrandt, the Master of
Conservator Gregor Weber
the
Light and Shadow III
• G edrukt tot Amsterdam.
in Renaissance Italy from Masaccio
to ­B ellini/Gesichter der Renaissance
Scienza e arte della guerra in epoca ­
moderna
Lorenzo Bartolini: Ideal Beauty
-F rankfurt am Main, Städtische ­
Galerie Liebieghaus: N
­ iclaus
-C ambridge (Massachusetts),
Gerhaert van ­L eyden
­H arvard University Art Museums:
Prints and the Pursuit of Knowledge
in Early ­Modern Europe
-Coburg, Kunstsammlungen der
Veste Coburg: Rembrandts ­Erbe­n
- Verbesserung, Vollendung und Ver­
Conservator Gregor Weber
17 april 2011 – 24 juli 2011
-A msterdam, Museum Van Loon:
-Delft, Museum Het Prinsenhof:
Gabriel Metsu, 1629-1667
Thérèse Schwartze aan de gracht.
Portretfabriek Van Mierevelt
Conservator Arthur Wheelock
De Nederlandse fine fleur
-Den Haag, Gemeentemuseum
Indië in scène - Fotostudio
-F lorence, Galleria dell’Accademia:
Vermeer’s Women: Secrets and Silence
marktung eines verehrten Vorbilds
-uitgevers in de Gouden Eeuw
-A msterdam, Tropenmuseum:
the: ­Nicolaas Verkolje
and ­Natural Beauty
-C ambridge, Fitzwilliam Museum:
National Gallery of Art,
Washington, USA
Amsterdamse prentmakers en
-E nschede, Rijksmuseum Twen-
-Bologna, Museo di Palazzo Poggi:
Vermeer
Human Connection in the Age of
34
Kurkdjian & Co (1888-1936)
-A msterdam, Van Gogh Museum:
-G dansk, Muzeum Narodowe w
Gdańsku: Matter of Light and Flesh Alabaster in the Sculpture of 16th
and 17th centuries
-G ent, Museum voor Schone
Kunsten Gent: De wereld van
Minne en Maeterlinck
• Duitse expressionisten
-Gouda, MuseumgoudA: De reusach­
tige tekeningen van Dirck Crabeth
-Groningen, Groninger Museum: ­
Famille Verte
• Mondriaan en De Stijl
35
-H aarlem, Frans Halsmuseum:
Dirt: The filthy reality of everyday life
• Denkend aan Holland - Het
-Luxemburg, Villa Vauban - Musée
-Philadelphia, Philadelphia Museum
Winter Tales. Depictions of Winter in
of Art: Rembrandt and the Face of
European Art from Bruegel to Beuys
­Hollandse landschap in de Neder­
d’Art de la Ville de Luxembourg:
Jesus Heads of Christ, from Life:
landse kunst van 1850 tot heden
Myths of the studio
Rembrandt and the Images of Jesus
-W ijhe, Museum de Fundatie: Kunst
-Wolfsburg, Kunstmuseum Wolfsburg:
The Art of Deceleration. Motion and Rest
in Modern Art since the Enlightenment
uit de tijd van de Moderne Devotie
•F
eesten in de Gouden Eeuw
• J an Nagel (1560/65-1602)
-H aarlem, Teylers Museum:
• De ontdekking van Egypte.
De expeditie van ­Napoleon
• Claude ­L orrain
-’s-Heerenberg, Kasteel Huis Bergh:
De eenhoorn en de Maagd
-M adrid, Museo del Prado: Landscape
painting in Rome, 1600-1650
-M adrid, Museo Nacional Centro de
Arte Reina Sofia: René Daniëls
Karlsruhe: Von Schönheid und Tod -
Architectural Backgrounds in Paintings
-M arseille, Centre de la Vieille Charité:
tot Kandinsky
-München, Kunsthalle der Hypo-
Tierstillleben von der Renaissance
Kulturstiftung: Oriëntalisme in
bis zur ­Moderne
­Europa: van Delacroix tot Kandinsky
-Kortrijk, Broelmuseum: Roeland
Savery, 400 jaar ambassadeur in
Europa
en het Groninger platteland
-L eeuwarden, Keramiekmuseum
Princessehof: 10.000 x Happiness!
-L eiden, Rijksmuseum van Oudheden:
Handelswaar en Souvenir. Islamitische
-Nagoya, Nagoya City Art Museum:
-Nantes, Musée des Beaux-Arts de
­Nantes: Le théâtre des passions, pein­
tures d’histoire(s) (1700-1760)
-Naumburg, Naumburger Dom:
The Naumburger Master
-New York, The Metropolitan Museum
of Art: The Portrait in Renaissance Italy
-Leiden, SieboldHuis: Hokusai 250 - deel 2
from Masaccio to Bellini/Gesichter der
-L eiden, Stedelijk Museum De Lakenhal:
Renaissance
Renaissance
-L ille, Palais des Beaux-Arts de Lille:
Portraits de la pensée, La ­fi gure du
philosophe au siècle d’or/ Madrid Naples - Utrecht
-L issabon, Museu Collecção Berardo:
Mappamundi
-L onden, Dulwich Picture Gallery:
Dulwich Picture Gallery 200 Years
-L onden, Royal Academy of Arts:
Antoine Watteau: the Drawings
-L onden, Wellcome Collection:
-Rome, Fondazione MAXXI,
­Museo Nazionale delle Arti del
XXI Secolo: Universo Rietveld
-Rotterdam, Kunsthal: W.A. Oepts
-Rotterdam, Maritiem Museum
­Rotterdam: Maritime China - the
Netherlands, Rotterdam - Shanghai
Beuningen: De Collectie Drie
-S an Francisco, Asian Art Museum:
Bali: Art, Ritual, Performance
-S cheveningen, Museum Beelden aan
Zee: Les animaliers. Van Barye tot ­
Bugatti
-Sint Petersburg, The State Hermitage
Museum: Johannes Vermeer. The
Love Letter
-Straatsburg, Musées de la Ville de
­Strasbourg: L’Europe des Esprits
-Nijmegen, Museum Het Valkhof:
Mythen van het atelier
• L eidens Ontzet. Vrijheids­strijd &
Volksfeest
les paysagistes au XIXe siècle
Rembrandt: Dark Tonalities, Washi,
kunst uit het Rijksmuseum Amsterdam
• Lucas van Leyden en de
la découverte de la Bretagne par
-Rotterdam, Museum Boijmans Van
Chiaroscuro
-L eens, Museum Verhildersum: Mode
de Quimper: De Turner à Monet,
-M adrid, Museo Thyssen-Bornemisza:
Oriëntalisme in Europa: van Delacroix
-K arlsruhe, Staatliche Kunsthalle
-Q uimper, Musée des Beaux Arts
-Tokio, The National Museum of
­Western Art: Rembrandt: Dark
-P arijs, Fondation Custodia: Jan van
Scorel: les retables de Marchiennes - I
-P arijs, Galeries nationales du Grand
Tonalities, Washi, Chiaroscuro
-Tokio, Tokyo National Museum:
Toshusai Sharaku - His Art and Age
­P alais: Odilon Redon rétrospective - I
-P arijs, Musée du Louvre:
• R embrandt and the Face of Jesus
Heads of Christ, from Life: Rem­
brandt and the Images of Jesus
• Claude Gellée, le Lorrain
(1604/05-1682) dessinateur
- Utrecht, Centraal Museum: Het
­B loemaert-effect. Kleur en compositie
in de Gouden Eeuw
-Utrecht, Museum Catharijneconvent:
Onderweg naar Santiago de
Compostela
• ­Fantin-Latour, Manet, Baudelaire:
L’ hommage à Delacroix
-Wenen, Kunsthistorisches Museum:
36
37
Rembrandt’s Titus werd uitgeleend aan Dulwich
Picture Gallery om het 200-jarig bestaan te vieren.
Foto: © Dulwich Picture Gallery
collectie Goldschmidt-Pol. BK-2011-22
Wilgenburg, Almere. BK-2011-45
Flesvaas. Glasfabriek Leerdam, 1958.
Meubelen
Schenking van Joris Laarman Lab.
Anoniem
Meester van het retabel van
Schenking van de erven ir. C.A.
Anoniem
B.V., Amsterdam en Droog Design
Jacobus. Nederrijn, ca. 1480-1500.
Hakendover
Doets, Amsterdam. BK-2011-30
Miniatuur armstoel. Noordelijke
Inc., New York. BK-2011-50
Palmhout/buxushout, 8,9 x 3,2 x
Petrus in berouw. Ca. 1425. Eikenhout,
Gheyn, Jacob de (I)
Nederlanden, ca. 1660. 33,5 x 20,5
Roy, Julien le
Beeldende kunst
2,5 cm. Schenking uit de collectie
34,6 x 33,5 x 12 cm. Schenking
Vier ruiten met voorstellingen van
x 22 cm. Schenking van de heer J.G.
Pendule van verguld en gepatineerd
Aziatische kunst
Goldschmidt-Pol. BK-2011-23
ter vol­doening van erf belasting
Geometria, Aritmetica, Rhetorica
Berkhout, Haarlem. BK-2011-5
brons. Parijs, ca. 1760. 88,5 x 42 x
Anoniem
Anoniem
door de erven H.O. Goldschmidt,
en Grammatica. Na 1565-in of
Diehl, Charles-Guillaume en
26 cm. Aankoop met steun van de
Parasol van de barones Van der Capellen,
Ovaal reliëf met dansende putto.
Eindhoven. BK-2011-3
voor 1582. Gebrandschilderd
Emmanuel Frémiet
BankGiro Loterij, de Jaffé-Pierson
geboren Van Tuyll, met een ivoren, gesne­
Zuidelijke Nederlanden/Zuid-
Vinckenbrinck, Albert Jansz.
glas. Schenking van de heren
Sigarenkist, ca. 1865. Acajouhout met
Stichting en de heer H.B. van der
den handgreep. Kanton, 1816-1826.
Duitsland, ca. 1650-1700. Eigen­
Kruisiging. Amsterdam, ca. 1650. Reliëf,
P.W.L. Russell en R.W.L. Russell,
verzilverd bronzen voorstellingen
Ven, Den Haag. BK-2011-55
AK-RAK-2011-1
doms­overdracht ter voldoening
palmhout, 26 x 17,5 cm, in ebbenhouten
Amsterdam. BK-2011-51 t/m 54
met fantasiedieren, 28 x 39 x 27
Anoniem
van erf belasting door de erven
lijst. Schenking van de heer P.W.L.
Aanwinsten
cm. Schenking van de heer H.B. van
Schilderijen
22 zijden kimono’s. Japan. Schenking van
Margot Zanstra-van Wilgenburg,
­Russell, Amsterdam. BK-2011-47
Textiel
der Ven, Den Haag. BK-2011-6
Kruseman, Jan Adam
de heren Jan Dees en René van der Star,
Almere. BK-2011-46-1
Vorst, Tony van de
Anoniem
Gispen, Willem Hendrik
Salomé met het hoofd van Johannes de
Rotterdam. AK-RAK-2011-2 t/m 23
Anoniem
Buste van Ronald de Leeuw op sokkel, met
Doek. Geborduurde zijde. Frankrijk, ca.
Buffet no. 706. Rotterdam, 1933-
Doper. Olieverf, 120 x 90 cm. Anonieme
Maria als Mater Dolorosa. Zuidelijke
drie bijbehorende schetsen in was en gips.
1700-1749. 173 x 290 cm. BK-2011-15
1934. Mahoniehout, multiplex,
schenkers, Amsterdam. SK-A-5009
Beeldhouwkunst
Nederlanden, ca. 1500-1510.
Vlierden, april 2008-mei 2011. Wit
Mander, Karel van (II)
beits, verchroomd staal en messing,
Velde, Jan van de (II)
Anoniem (omgeving Jan Borman II)
Terracotta en olieverf, 43,7 x 37,5 x
en zwart marmer. BK-2011-8 t/m 11
De brand van Persepolis. Wandtapijt
95 x 126 x 31 cm. BK-2011-56
Winterlandschap. Ca. 1620-1630.
Maria met Christus. Brussel, ca. 1480.
25 cm. Aankoop met steun van de
uit de reeks ‘Geschiedenis van
Giso no. 23. Rotterdam, 1927 ontwerp,
Paneel, 9,1 x 11,5 cm. Aankoop met
Eikenhout, 69,7 x 20,7 x 15,5 cm.
BankGiro Loterij. BK-2011-31
Edele metalen
Alexander de Grote’. Delft, 1619. 438
ca. 1931-1936 uitvoering. Chroom,
steun van de heer en mevrouw Beuth-
Eigen­domsoverdracht ter voldoening
Chéret, Gustave Joseph
Bömcke, Valentijn Caspar
x 513 cm. Aankoop met steun van
messing, glas, bakeliet en draadwerk,
Asses, Amsterdam. SK-A-3241
van erf belasting door de erven H.O.
Tafelstuk ‘Coup de Vent’. Parijs,
(toegeschreven aan)
de BankGiro Loterij. BK-2011-19
hoogte 95 cm. BK-2011-57
Goldschmidt, Eindhoven. BK-2011-2
ca. 1894. Terracotta, 47,5 x 21 x 12,7
Twee zilveren sauskommen op onder­-
Laarman, Joris
Langdurige bruiklenen
Anoniem
cm. Schenking ter herinnering aan
schotels, Amsterdam 1764. Schenking
Juwelen
Paper bone chair. Amsterdam, 2006.
Seihô, Takeuchi
Ovaal reliëf van dansende putto. Zuid-
mevrouw ­W illy Halsema-Kubes
ter voldoening van erf ­be­lasting.
Eisenloeffel, Jan
Papier en metaal, 76 x 45 x 75,5 cm.
Blauwe golf. Kyoto, 1905. Inkt
Duitsland, ca. 1650-1700. Ivoor,
(1938-1992) door mevrouw dr. K.D.H.
BK-2011-12
Diadeem of haarband van goud met ­
13,5 cm; Ovaal reliëf van dansende putto
Fremantle, Laren (NH). BK-2011-20
met hond en thyrsustak. Zuid-Duitsland,
Franck, Jan Frans
Ritter, Christoph (III)
Aankoop met steun van het Juwelen-
ca. 1650-1700. Ivoor, 13,5 cm.
Ontwerp voor een standbeeld van
Twee bokalen, in de vorm van een
­fonds (onderdeel van het Rijksmuseum
Eigendomsoverdracht ter voldoening
Michiel de Ruyter op sokkel. Gent, 1829.
hemelglobe en een aardglobe. Neuren­
Fonds). BK-2011-48
van erf belasting door de erven Margot
Terracotta, 39,6 x 5,3 cm. Schenking
berg, ca. 1645-1651. Zilver. Aankoop
Zanstra-van Wilgenburg, Almere.
van een particulier. BK-2011-29
met steun van de Bank­Giro Loterij, de
Kostuums en accessoires
BK-2011-46-1 en 2
Heschler, David
Mondriaan Stichting, de Vereniging
Anoniem
Anoniem
Meleager en Atalanta met haar
Rembrandt, mede dankzij het Prins
Brisé waaier, te gebruiken als balboekje.
Maria met kind. Vlaanderen, ca. 1480.
volgelingen. Ulm, ca. 1650-1660.
Bernhard Cultuurfonds, het SNS Reaal
Nederland, ca. 1907. Schenking
Ivoor, 11,5 cm. Schenking uit de
Ivoor, 15 cm. Eigendomsoverdracht
Fonds, het VSBfonds, mevrouw J.
van de heer en mevrouw Van de
collectie Goldschmidt-Pol. BK-2011-24
ter voldoening van erf belasting
Gans-Premsela en de heer L.B. Gans,
Goot, Amsterdam. BK-2011-16
Anoniem
door de erven Margot Zanstra-van
Amsterdam. BK-2011-27 en 28
Anoniem
Engel met wapenschild van Breda.
Wilgenburg, Almere. BK-2011-44
Breda, ca. 1500. Eikenhout, 31,2 x 27,3
Hurdter, Johann Ulrich
Glas
uit een japon en bijpassende rok.
x 19,2 cm. Schenking uit de collectie
Zittende Jupiter en Juno in
Anoniem, naar Frans Floris (I)
Frankrijk, ca. 1770. BK-2011-7
Goldschmidt-Pol. BK-2011-21
omarming. Ulm, ca. 1670. Ivoor,
Geometria. Nederland, ca. 1570.
Saint Laurent, Yves
Anoniem
15 cm. Eigendomsoverdracht ter
Gebrand­schilderd glas, 22 x 27,7 cm.
‘Mondriaanjurk’. Parijs, 1965.
Pietà. Utrecht, ca. 1450-1470. Pijpaarde,
voldoening van erf belasting door
BK-2011-1
Wol. Aankoop met steun van de
42,3 x 27,6 x 11,2 cm. Schenking uit de
de erven Margot Zanstra-van
Copier, Andries Dirk
BankGiro Loterij. BK-2011-58
koraal. Nederland, ca. 1900-1905.
Japon of robe à la française, bestaande
38
39
Joris Laarman, Bone chair, Nederland, 2006, aluminium, BK-2011-49. In langdurig bruikleen van de
heer J. Laarman, Amsterdam.
Foto: Carola van Wijk
en pigment op zijde, 99,9 x 35,4
Culemborg. Ca. 1590. Aankoop met
Ronald Plasterk, Bussum. NG-2011-99
papa’. Nederland, 1779-1790;
Langdurige bruiklenen
x 192,5 cm. Bruikleen van de
steun van de BankGiro Loterij en het
Presse-Photo GmbH
Brief. Nederland, 27 februari 1813.
Royer, Louis
Vereniging van Vrienden der
Prenten- en tekeningenfonds van de
Soldaten in de ruïnes van het Alcázar
Aankoop met steun van het Sara
Laurens Janszoon Coster. Nederland,
Nederland, 20ste eeuw
Aziatische Kunst. AK-MAK-1731
Vereniging Rembrandt. NG-2011-98
­(titel op object: In den Trümmern
Geertruida Aalders-Huender Fonds
1852. Brons, 48 cm. Bruikleen van
Lohr, Sally
Laarman, Joris
te Ieper. 1821. RP-T-2011-13
des ­A lkazar), 1936. NG-2011-9
(onderdeel van het Rijksmuseum
een particulier. NG-2011-33
Drie ex libris, zes tekeningen en een
Bone chair. Nederland, 2006.
Foto’s en fotoalbums
Roemers, Martin
Fonds). NG-2011-26-1 en 2
Porzellanmanufaktur Allach
schetsboek. Ca. 1920-1950. Schenking
Aluminium, 76 x 44,5 x 75,5 cm.
Associated Press
Portret van veteraan Leen Jonker,
Noordanus, George en
Nazi-schaakspel, vermoedelijk
van particulieren, Lochem. RP-T-
Bruikleen van Joris Laarman Lab
Vijf foto’s ten tijde van de Spaanse
Bronbeek, 2004; Portret van veteraan
Hendrik-Jan Koldeweij
geschonken aan Anton Mussert.
2011-2, RP-T-2011-5 t/m 10, RP-T-
B.V., Amsterdam. BK-2011-49
Burgeroorlog. NG-2011-11 t/m 15
Fred Blakelock, Den Bosch, 2004;
Verkiezingsaffiche ‘PSP ontwapenend’.
München, vóór 1941. Bruikleen van
2011-96, RP-T-2011-166 en 167
Andriessen, Jurriaan
Banning, Jan
Portret van veteraan Johannes Neubert,
1971. NG-2011-19
een particulier. NG-C-2011-1
Nab, Dirck
Zes behangsel­schilderingen. Ca. 1776.
Sporen van de oorlog. Overlevenden
Bonn, 2004. Uit de serie The Never-
Kampjas en persoonlijke
Zes tekeningen. Nederland, 2007-
Olieverf op doek. Bruik­­leen
van de Birma- en Sumatraspoorweg,
Ending War (De eindeloze oorlog).
Tekeningen
documenten en objecten
2009. RP-T-2011-79 t/m 84
van het Amsterdam Museum.
1942-1945. Nederland, 2001-2003.
Aankoop met steun van het Fonds
Anoniem
Uit de nalatenschap van mevrouw
Pander, Henk
BK-2011-38 t/m 43
Aankoop uit het Paul Huf Fonds
1975 (onderdeel van het Rijksmuseum
Speeljonck daarmede den Ambassad.
Isabel Wachenheimer (1928-2010).
Uil met horloge. Portland, Oregon,
is gelandt. 1700-1799. NG-2011-22
Bruikleen van mevrouw C. Elon, Leiden.
1990-2010. Schenking van de heer
NG-2011-97
Ger Luijten, Parijs. RP-T-2011-3
(onderdeel van het Rijksmuseum
Fonds). NG-2011-3 t/m 5
Geschiedenis
Fonds). NG-2011-21-1 t/m 24
Woodbury & Page
Accessoires
Boersma, Pieter
Set van 3 fotoalbums Vues de Java photo­
Varia
Anoniem
Blauwe Maandag (24 maart 1975).
graphies par Woodbury y Page Batavia,
Anoniem
Rijksprentenkabinet
Roland bij Karel den Groten. 1926;
Rode brieventas met gekleurd bloem­
De ontruiming van de Nieuwmarkt.
afscheidsgeschenk voor de apothekers-
Ring, zgn. entouragering van diamanten
Tekeningen
­V ikingschip. 1928-1929. Schenking
borduursel en gouddraad van Cornelis
Amsterdam, 24 maart 1975-juni 1975.
familie Specht-Grijp bij hun terugkeer
gezet in zilver van Cornelis Calkoen.
Nederland, 17de eeuw
van particulieren, Amsterdam.
Calkoen. Istanbul, 1727, 21 x 11,5
Schenking van de heer Pieter Boersma,
vanuit Indië naar Nederland, 1865. Aan-
Istanbul, ca. 1725-1750. Aankoop
* Bramer, Leonaert
RP-T-2011-94 en 95
cm; Blauwe brieventas met gekleurd
Amsterdam. NG-2011-35-1 t/m 28
koop met steun van het Maria Adriana
met steun van het Maria Adriana
Musicerend gezelschap bij kaarslicht.
Rothuizen, Jan
bloemborduursel en gouddraad van
Fotobureau Holland
Aalders Fonds (onder­deel van het Rijks-
Aalders Fonds (onderdeel van het
Ca. 1616-1628. RP-T-2011-93
Rijksmuseum. Amsterdam, 2011.
Cornelis Calkoen. Istanbul, 1728, 17,5
Vrouwelijke schutter (titel op object:
museum Fonds) en het Prins Bernhard
Rijks­museum Fonds). NG-2011-24
x 10,5 cm. Aankoop met steun van
Woman shoots at rebels on Aragon front).
Cultuurfonds. NG-2011-29 t/m 31
Meissonnier, Juste Aurèle
Nederland, 18de eeuw
Amsterdam. RP-T-2011-91
het Sara Geertruida Aalders-Huender
Amsterdam, 11 september 1936.
Wandelstok met knop van goud van
Strij, Abraham van (I)
Savornin Lohman, A. E. de
Fonds (onderdeel van het Rijksmuseum
NG-2011-16
Munten, penningen en draagtekens
Cornelis Calkoen. Istanbul, ca. 1695-
Keukeninterieur met uitzicht op een
Strijkkwintet. Nederland, 1930-
Fonds). NG-2011-25 en 26
Keystone View Company
Jünger, Ludwig
1750. Aankoop met steun van het Maria
tuin (van Abraham van Strij zelf ).
1940. Schenking van een particulier,
Pieck, Anton
Schenking van de heer Jan Rothuizen,
Regiment van vrouwen traint (titel
P.J.H. Cuypers, penning aangeboden
Adriana Aalders Fonds (onderdeel van
Ca. 1790-1810. RP-T-2011-50
Haarlem. RP-T-2011-1
Beeldhouwwerken
op object: Les femmes dans la guerre
bij de opening van het Rijksmuseum te
het Rijksmuseum Fonds). NG-2011-28
Verkolje, Nicolaas
Vos, Peter
Geel, Jean-Louis van
civile). Parijs, 1936. NG-2011-10
Amsterdam. Utrecht, 1885. Schenking
Koolhoven, Frits
Allegorie: de Tijd beschermt de Waarheid
Illustratie bij het sprookje ‘De man
Terracotta groep van twee allegorische
Mentzel, Vincent Samuel
van de heer Ben Joosten, Dodewaard.
Dubbeldekker FK 23, genaamd ‘Bantam’
en de Wijsheid tegen Nijd, Geveinsdheid
zonder ziel’. Utrecht, 1972. Schenking
vrouwenfiguren met een leeuw.
Ca. 2300 foto’s uit de periode 1965-
NG-2011-17
en bijbehorend fragment linnen
en Leugen. Ca. 1725-1735.
van mevrouw D. Campert-Wolf,
België/Nederland, 1816. Terracotta,
2010. Aankoop met steun van de
Shields, Dylan
spandoek. Londen, 1918. Aankoop met
RP-T-2011-85
Amsterdam. RP-T-2011-86
48 x 31 x 19 cm. BK-2011-4
BankGiro ­L oterij. NG-2011-18
Eerste Slag: Erasmus Laus Stultitiae.
steun van de familie M.B.T. de Groot.
Moore, Andrew
Voorschoten, 2011. Schenking van het
NG-2011-1 en 2
Nederland, 19de eeuw
Brief aan de heer Siedenburg. Stockholm,
Wedgwood
Het Rijksmuseum tijdens de renovatie.
Ministerie van Financiën. NG-2011-34
Wapens
Greive, Johan Conrad
vóór 7 november 2010. RP-T-2011-92
Buste van Johan van Oldenbarnevelt.
2010. Schenking van Galerie Reflex,
Veen, Gerrit van der
Anoniem
Gezicht op Port-Marly aan de Seine,
Willink, Carel
Stoke-on-Trent, ca. 1779-1780.
Amsterdam. NG-2011-101-1 t/m 9
Huwelijk prinses Juliana en prins
Dolk met greep van onyx in schede
met het washuis. 26 september 1880.
Huis met bomen en zeppelin in de lucht.
Black basalt, 48,8 cm. NG-2011-96
Plasterk, Ronald
Bernhard. Amsterdam, 1937.
met zilverbeslag van Cornelis Calkoen.
RP-T-2011-14
Amsterdam, ca. 1933. Schenking van de
Portretten van bezoekers van Ronald
NG-2011-2
Istanbul, ca. 1700-1799. Aankoop
Hoppenbrouwers,
heer Ger Luijten, Parijs. RP-T-2011-4
met steun van het Maria Adriana
Johannes Franciscus
* Vos, Peter
Boeken
Plasterk, minister van Onderwijs,
Kemp, Nicolaes de (I)
Cultuur en Wetenschap in het kabinet
Papier
Aalders Fonds (onderdeel van het
Winterlandschap. 1850. RP-T-2011-15
Langdurige bruiklenen
Geïllustreerd handschrift met de
Balkenende-IV (2007-2010). Den Haag,
Calkoen, Abraham
Rijksmuseum Fonds). NG-2011-27
Lobrij, W.
Bruna, Dick
genealogie van de heren en graven van
2007-2010. Schenking van de heer
Brief van Abraham Calkoen ‘Voor
Gezicht op de bouw van de vestingwerken
Verzameling tekeningen en collages.
40
41
De met * gemerkte werken zijn verworven met steun
van het F.G. Waller Fonds
Bruik­leen van de heer D. Bruna,
Handschrift met handgekleurde etsen
wie een valkenier in een landschap,
* Monogrammist KD
Utrecht en Mercis Publishing bv.,
en gravures. Schenking van de heer H.B.
gebruikt als titelblad voor een oudere
Een politieke spotprent met de zeven
Amsterdam. RP-T-2011-90
van der Ven, Den Haag. RP-P-2011-115
reeks met vogels. Ca. 1615. Gravure.
Schwaben en de haas. Ca. 1820. Litho­
Heyboer, Anton
* Dolendo, Bartholomeus Willemsz.
RP-P-2011-80-1 t/m 6
grafie, met de hand gekleurd.
Verzameling tekeningen. Ca. 1950-
Vrolijk gezelschap aan tafel (Het
* Bruyn, Nicolaes de, naar
RP-P-2011-9
1980. Bruikleen van een particulier,
wereldse leven van Maria Magdalena).
Abraham de Bruyn
Roosing, Willem
Amsterdam. RP-T-2011-89
Ca. 1600. Gravure. RP-P-2011-6
De aanbidding der koningen.
Allegorische voorstelling rond de
Goltzius, Hendrick, naar
Gravure en ets. RP-P-2011-60
handelingen van de apostelen. Ca. 1780.
Italië
Polidoro da Caravaggio
* Feddes van Harlingen, Pieter
Ets. Schenking van de heer Huigen
Giani, Felice
Mercurius. 1592. Gravure op geel
De dode Christus met Maria en rouwende
Leeflang, Amsterdam. RP-P-2011-169
Het offer van koning David.
gekleurd papier, gehoogd. Collectie
discipelen; Maria op haar sterf bed.
Schenk, Pieter (I)
Ca. 1812-1813. RP-T-2011-77
Jan van der Waals, schenking van
Ca. 1615. Etsen op blauw papier,
Het Oudemannenhuis in Amsterdam.
Aankoop met steun van de heer en
mevrouw Caroline van der Waals-
gehoogd met wit. RP-P-2011-26 en 27
Ca. 1700. Ets, met de hand gekleurd.
mevrouw Van Hulsen-Ognibeni
Hissink, Amsterdam. RP-P-2011-104
* Passe, Crispijn van de (I)
­
Michieli, Andrea (toegeschreven)
* Cornelisz. van Oostsanen, Jacob
Serie van zeven prenten met de zeven
Amsterdam. RP-P-2011-112
De Aanbidding der Koningen.
Christus aan het kruis met Maria
­wereldwonderen voorzien van titelblad
Venetië, 1575-1599. RP-T-2011-76.
en ­Johannes. Houtsnede, met de
in boekdruk. 1614. Gravures.
Nederland, 20ste-21ste eeuw
Aankoop met steun van de heer en
hand gekleurd. RP-P-2011-123
RP-P-2011-72-1 t/m 8;
Kruiningen, Harry van
mevrouw Van Hulsen-Ognibeni
* Meester P.R.K.
Cognoscite lilia agri guomodo
Edgar Allan Poe (zes héliolithografieën).
Spits-boeck Dienstich den Gout en
crescant [...]. Reeks van 61 prenten,
1977; Halewijn (elf kleurenlitho’s).
Prenten
Silversmeden om te Snijden en te
inclusief titelblad, met weergaven
1956; Gilgamesj (twaalf
Nederlanden, 16de eeuw
Dryven door P.R.K.; in klein album
van bloemen, planten en vruchten,
kleurenlitho’s). 1955; Metamorphosen
* Anoniem
met zes andere ­ornamentprenten.
versierd met rinceaux en kleine
(elf kleurenlitho’s). 1952-1953.
Nieuwjaarsprent met het Christuskind in
1617. Gravures. RP-P-2011-114
voorstellingen van dieren. Ca. 1600-
Schenking van de heer M.H.
een hart, omringd door passiewerktuigen
* Sadeler, Johann (I),
1604. Gravures, proefdrukken.
Breuning, Oegstgeest. RP-P-2011-
en het kruis. Mogelijk vervaardigd in
naar Dirck Barendsz.
Schenking van de heer H.B. van der
89-1 t/m 6, 2011-131 t/m 133
het Birgitinessenklooster Mariënwater
Jonas uitgespuugd door de walvis.
Ven, Den Haag. RP-P-2012-24
Landsaat, Hans
bij ’s Hertogenbosch, ca. 1500-1520.
Ca. 1580. Gravure. RP-P-2011-154
* Velde, Jan van de (II)
Het volledige grafisch oeuvre van Hans
Houtsnede, met de hand gekleurd.
* Wierix, Jan, naar Frans Floris
Het kasteel Egmond op de Hoeff.
Landsaat (verzameld door Bram den
RP-P-2011-113
Judith met het hoofd van Holofernes.
Ca. 1620. Ets, met de hand gekleurd.
Blaauwen). Verschillende technieken,
Anoniem, naar Hendrick Goltzius
1570. Gravure. RP-P-2011-62
RP-P-2011-111
voornamelijk zeefdruk. Periode van
Mucius Scaevola. Gravure. Schenking
Schenking van de heer Huigen Leeflang,
1972 t/m 2009. Schenking van de
van de heer Huigen Leeflang,
Nederland, 17de eeuw
Nederland, 18de-19de eeuw
heer en mevrouw Den Blaauwen-
Amsterdam. RP-P-2011-168
* Anoniem
Anoniem
Kerst, Uitgeest. RP-P-2011-5
* Balten, Pieter naar Ambrosius
Collectie prenten met uitbeeldingen
Onversneden blad met illustraties voor
Lazarov, Peter
Francken (I)
van rokers. Diverse technieken.
een almanak met spotprenten op de
Guanlan moon. 2009. Houtgravure.
Christus zegent de kinderen (Laat de
RP-P-2011-173-1 t/m 46
mode en twee gezichten op Amsterdam
Schenking van de heer P. Jonker,
kinderen tot mij komen). Antwerpen,
Anoniem
tijdens de overstromingen van 1775. Ca.
Oosterwolde. RP-P-2011-86
ca. 1570. Gravure. RP-P-2011-85
De evangelist Marcus. Ca. 1620. Gravure
1775. Ets en gravure. Schenking van
* Leusden, Willem van
Crabbe, Frans, Lucas van
gemonteerd op 17de-eeuws textiel.
de heer Huigen Leeflang, Amsterdam.
Reconstructies van etsen van Hercules
Leyden en anderen
­Collectie Jan van der Waals, schenking
RP-P-2011-171
Segers. Ca. 1950-1960. Ets en
Gebedenboek voorzien van ingeplakte,
van mevrouw Caroline van der Waals-
* Anoniem, naar Reinier Vinkeles
suikeraquatint. RP-P-2011-29 t/m 35
handgekleurde gravures en etsen van
Hissink, Amsterdam. RP-P-2011-99
Adam als wetenschapper (Vignet met
Lohr, Sally
verschillende meesters. Zuidelijke
* Anoniem, naar Willem Buytewech
allegorie op de natuurwetenschappen).
Portret van een vrouw. Ets. Schenking
Nederlanden, ca. 1525-1530.
Titelblad met twee jagers, onder
Ca. 1750. Gravure. RP-P-2011-11
van de heer P. Jonker, Oosterwolde.
42
43
Boven: Felice Giani, Het offer van koning David,
Parijs, 1812-1813, pen en penseel in bruin en zwart
krijt, RP-T-2011-77. Aankoop met steun van het
echtpaar Van Hulsen-Ognibeni.
Frans Crabbe, Christus als Man van Smarten, Mechelen, ca. 1525-1530, gravure, handgekleurd,
gehoogd met goud, opgeplakt op perkament en
voorzien van omlijsting in zwart en goud, RP-P2011-115-9. Aankoop met steun van de heer H.B.
van der Ven.
De met * gemerkte werken zijn verworven met steun
van het F.G. Waller Fonds
RP-P-2011-21
RP-P-2011-81-1 t/m 16
Ca. 1800. Lithografie. RP-P-2011-66-8
Portret van Georg Christoph Eimmart.
mevrouw ­C aroline van der Waals-
Etsen. Collectie Jan van der Waals,
Nab, Dirck
* Anoniem
* Bartsch, Adam von
Ca. 1660. Gravure en ets.
Hissink, Amsterdam. RP-P-2011-106
schenking van mevrouw Caroline
Duinlandschappen. Houtsneden en
Ornamentprent met honden, hazen en
Titelprent voor de verzamelbanden van
RP-P-2011-157
* Wolfgang, Johann Georg
van der Waals-Hissink, Amsterdam.
blinddruk. RP-P-2011-91 t/m 94
andere dieren omgeven door blad- en
de prentcollectie van de Weense Hof­
* Falbe, Joachim Martin
Portret van de goudsmid Melchior
RP-P-2011-102 en 103
Pannekoek, Frans
rankenornamenten. Ca. 1600. Ets.
bibliotheek. 1786. Ets. RP-P-2011-118
Portret van een man met een gevederde
Dinglinger. 1722. Ets en gravure.
* Anoniem
Zestien prenten: landschappen,
RP-P-2011-161
* Beheim, Johann, naar Franz
baret (zelfportret?). 1752. Ets.
RP-P-2011-95
Allegorie op het afwijzen en vernielen
insecten en andere dieren. 1961-1979.
* Amman, Hans
Anton Maulbertsch
RP-P-2011-66-5
* Veith, Johann Philip
van de kunsten door een heerser.
Aquatint en ets. Schenking van de
Zelfportret van Hans Amman
Het Christuskind als Salvator Mundi
* Falbe, Joachim Martin
‘Arbeiten der Musse’/‘Ouvrages de
Ca. 1760. Ets. RP-P-2011-160
heer Peter Schatborn, Amsterdam.
als toneelspeler in de rol van
met verscheidene heiligen en paus
(toegeschreven)
loisir’, Reeks van zes etsen met omslag
Anoniem
RP-P-2011-135 t/m 150
Peter Leberwurst. Ca. 1632. Ets
Clemens XIII. 1762. Ets en gravure.
Portret van een jongen. Ca. 1750; Portret
en inhoudsopgave. 1822; Huis in
Portret van een man omgeven door een
Reitsma-Valença, Engelien
en gravure. RP-P-2011-158
RP-P-2011-156
van een jongeman met hoed in profiel
Italië ­(Italienischises Winzerhaus).
sierlijst met arabesken. Ca. 1640-1680.
Portret van Henriëtte Roland Holst-van
* Buchhorn, Ludwig
* Eimmart, Georg Christoph (der
(Christian Bernhard Rode?). Ca. 1750.
April 1822. Ets. RP-P-2011-66-
Ets en gravure gemonteerd op oud
der Schalk. Ca. 1930. Ets. Schenking
Portretbuste van Karl Friedrich Schinkel.
Jungere) naar Daniel Neuberger
Etsen. RP-P-2011-66-10 en 2011-66-3
2-1 t/m 7 en 2011-66-2-8
­damast. Collectie Jan van der Waals,
van particulieren. RP-P-2011-12
* Fritzsch, Christian Friedrich
* Russ, Karl
schenking van mevrouw Caroline van
Savornin Lohman, A. E. de
naar Reinier Vinkeles
Jupiter en Ganymedes. 1810. Ets.
der Waals-Hissink, Amsterdam.
Vier landschappen met menselijke figuren
Adam als wetenschapper (Vignet met
RP-P-2011-66-9
RP-P-2011-98
en dieren. Nederland, 1930-1940.
­allegorie op de natuurwetenschappen).
Etsen. Schenking van een particulier.
Ca. 1760-1780. Gravure. RP-P-2011-10
Engeland
Journal des Dames et des Modes.
RP-P-2011-1 t/m 4
Füssli, Rudolf (der Jüngste)
* Baillie, William
Parijs, 1912-1914. Modetijdschrift in
Wetselaar, Karel
Allegorie op de jeugd en de wetenschap
Zeilschepen op volle zee. Ets.
eigentijdse foedraaltjes. Aankoop met
Acht prenten. Krommenie, 2009-2010;
(Nieuwjaarsprent van de Burger
RP-P-2011-7
steun van het Flora Fonds (onderdeel
Negen stadsgezichten en landschappen.
Bibliotheek te Zürich). 1758. Ets.
Baillie, William, naar Gerard Dou
van het Rijksmuseum Fonds).
2010-2011. Etsen. Schenking van de
Schenking van de heer Huigen Leeflang,
De kantklosster. Mezzotint. Schenking
RP-P-2011-107 t/m 110
heer Karel Wetselaar, Krommenie.
Amsterdam. RP-P-2011-170
van de heer Huigen Leeflang,
Châtillon, Louis de
RP-P-2011-13 t/m 20 en 2011-120
* Kolbe, Carl Wilhelm (I)
Amsterdam. RP-P-2011-172
Apollo-fontein in Versailles. 1675-1699.
Monument voor Salomon Gessner nabij
* Trotter, Thomas en James
Ets. Schenking van mevrouw prof. dr.
Langdurige bruiklenen
Zürich. Ca. 1800. Ets. RP-P-2011-66-7
Cadwell naar Henry Fuseli
C.W. Fock, Den Haag. RP-P-2011-134
Bruna, Dick
* Meyer, Rudolph
De heksen verschijnen aan
* Chometon, Jean-Baptiste
Verzameling grafisch werk, omslag­
Soldatenbüchli. Serie van zestien voor­
Macbeth en Banquo. 1798. Ets en
Portret van de schilder Pierre Henry
ontwerpen voor Zwarte Beertjes
stellingen van soldaten met titel­blad
stippelgravure. RP-P-2011-67
­R évoil. 1811. Ets. RP-P-2011-66-1
e.a. Bruikleen van de heer D. Bruna,
en bijgevoegde prent. Ca. 1625. Etsen.
Utrecht en Mercis Publishing bv,
RP-P-2011-83-1 t/m 16 en 2011-84
Frankrijk
Blinde man en oude vrouw die
Amsterdam. RP-P-2011-125
* Monogrammist MEG
* Anoniem
gezamenlijk op een fluit spelen (Nicolò
Heyboer, Anton
Landschappen met huizen en ruïnes. Ca.
Landschap met twee ruiters en een
detto il Ciecho da Pistoia). 1597. Gravure.
350 prenten. Ca. 1950-1980. Bruikleen
1700. Etsen. RP-P-2011-82-1 t/m 6
reiswagen. Ca. 1560. Ets. RP-P-2011-54
RP-P-2011-8
van een particulier, Amsterdam.
* Rode, Christian Bernhard
* Anoniem
* Dupérac, Etienne (toegeschreven)
RP-P-2011-121
Sint Bonifatius hakt in Hessen een heilige
Allegorie op de val van Napoleon en
Rond fantasielandschap. Ca.
eik om. 1781. Ets. RP-P-2011-90
hoofdpersonen van de Franse Revolutie
1560. Ets. RP-P-2011-117
Duitsland
* Schadow, Gottfried
geënt op het Laatste Oordeel van
* Guérin, Pierre Narcisse
* Anoniem
Zelfportret van Johann Gottfried
Michelangelo. 1815. Ets en aquatint in
De overijverige kunstenaar (Qui trop
Feestelijke optocht met Hertog August,
Schadow. 1825. Litho. RP-P-2011-66-6
kleur, met gedrukte en handgeschreven
­e mbrasse, mal étrient). 1816. Litho.
keurvorst van Saksen verkleed als boer
Weinher, Peter
toelichting. RP-P-2011-87
RP-P-2011-129
en diverse andere personages in boertige
Praalbed van Hertog Albrecht V van
Anoniem
* Huquier, Gabriel, naar ontwerp
en allegorische uitdossingen. Fries
­B eieren. 1579. Gravure. Collectie
Twee onversneden, vrouwelijke
van Jacques de La Joue (II)
bestaande uit 16 etsen. Ca. 1580.
Jan van der Waals, schenking van
trek­poppen (Pantins). Ca. 1750.
Titelprent en twaalf cartouches (Second
44
Anoniem
* Dubrayet, Jean
45
Joachim Martin Falbe, Portret van een man met een
gevederde baret (zelfportret?), Berlijn, 1752, RP-P2011-66-5. Aankoop met steun van het F.G. Waller
Fonds.
De met * gemerkte werken zijn verworven met steun
van het F.G. Waller Fonds
livre de cartouches). Ca. 1760. Ets en
kunstenaar Lantara (Le peintre
Rebecca en Isaac ontdekt door
­Italië, ca. 1800. Ets en aquatint in
Amsterdam. RP-P-2011-100
Fotografie
­g ravure. RP-P-2011-164-1 t/m 12
dans le cabaret). Ca. 1820. Litho.
Abimelech. 1607. Gravure. Schenking
rood. RP-P-2011-159
* Kyosai, Kawanabe
Albok, John
* Manglard, Adrien
RP-P-2011-128
van de heer Ger G.C.M Luijten, Parijs.
* Santis, Orazio de
De fabels van Aesopus. Geïllusteerde
Man met verminkte hand verkoopt
Veerpont bij nacht (‘Le bac’). Ca. 1750.
* Voysard, Etienne Claude
RP-P-2010-332
Ontwerp voor een deuromlijsting met
­Japanse boeken. RP-P-2011-151
potloden op straat. New York City,
Ets en gravure. RP-P-2011-97
Titelprent en vijf afzonderlijke ornament­
* Bartolozzi, Francesco,
twee genii die een cartouche ophouden.
* Shuncho, Katsukawa
1936. Aankoop met steun van Baker &
* Massé, Charles
prenten met monogrammen opgebouwd
naar Henry Fuseli
1591. Gravure. RP-P-2011-70
Man en vrouw tijdens het voorspel
McKenzie, Amsterdam. RP-F-2011-48
Landschap met grote boom en een
uit bloemen (Deuxième cahier des
Koningin Katharina’s droom. 1788.
* Santis, Orazio de (toegeschreven)
­(Imayo irokumi no ito). Ca. 1789-1790.
Anoniem
reiziger. Ca. 1663. Ets. RP-P-2011-71
chiffres). Ca. 1770. Ets en gravure.
Ets en aquatint. RP-P-2011-88
Veronica met zweetdoek. Ca. 1540-
Kleurenhoutsnede. RP-P-2011-25
Tentoonstelling van beeldhouwkunst
Massé, Charles
RP-P-2011-165-1 t/m 6
* David, Giovanni
1550. Ets. RP-P-2011-162
Landschap met grote boom. Ca.
* Wille, Pierre Alexandre
De gondelier. Ets. RP-P-2011-74
* Scultori, Adamo, naar Giulio
Documenten en objecten
Exposition Universelle. Parijs 1900.
1663. Ets. Collectie Jan van der
Amor schietend met pijl en boog.
* Gini, Cesare Massimiliano
Romano
Akkeringa, Johannes Evert
Schenking van een particulier,
Waals, schenking van mevrouw
1763. Ets. RP-P-2011-66-4
Album met etsen in aquatint naar
Apollo in zijn triomfwagen. Ca. 1560.
Notitieboek met harde zwarte kaft met
Amsterdam. RP-F-2011-39
in het Grand Palais op de
architectuurtekeningen van Mauro
Gravure. RP-P-2011-61
onder meer tekeningen; Notitieboek met
Anoniem
Amster­d am. RP-P-2011-101
Italië
Tesi uit verschillende Italiaanse
* Valentinis, Sebastiano de’
harde zwarte kaft en teksten. Den Haag,
Prentbrief kaart: groep vrouwen voor
* Monnoyer, Jean Baptiste
* Anoniem
collecties (­ Raccolta di dissegni
Rust op de vlucht naar Egypte. Ca.
1903-1922 en 1923-1925. Schenking
een winkel. Ca. 1910. Schenking
Album met vijfentwintig bloemstukken
De heilige Franciscus ontvangt de
originali di Mauro Tesi). 1787. Ets
1550-1555. Ets. RP-P-2011-152
van de heren E.H. Akkeringa en P.
van mevrouw L. Couvée-Jampoller,
van Jean Baptiste Monnoyer en
stigmata. Ca. 1560. Gravure.
en aquatint gedrukt in kleur.
­Jonkers, Amsterdam. RP-D-2011-2 en 3
Amsterdam. RP-F-2011-57
zes landschappen van Nicolas
RP-P-2011-23
RP-P-2011-73-1 t/m 28
Japan
Anoniem
Anoniem
Perelle. Ca. 1680-1695. Etsen,
* Anoniem
* Gregori, Carlo en Giovanni
* Anoniem
Document betreffende de uitreiking
Miniatuurfoto gevat in een glazen
gebonden in een contemporaine
Madonna met Kind in rots­achtig
Domenico Campiglia, naar Jean
Collectie van zeventien Osaka-
van de Leopoldsorde aan Eduard
staafje, dienend als aandenken aan een
lederen band. RP-P-2011-65
landschap. Ca. 1570. Gravure.
Etienne Liotard
prenten uit de verzameling van de
Isaac Asser. Nederland, 1870-1895.
bedevaart. Ca. 1925-1950. Schenking
* Pierre, Jean Baptiste Marie
RP-P-2011-75
Portret van Jean Etienne Liotard in
heer J. van Doesburg. Osaka, ca.
Schenking van de Stichting Familie
van het Breda’s Museum. RP-F-2011-82
Carnavalsoptocht van leden van de
* Anoniem, naar Domenico
Turkse dracht met baard en bontmuts.
1815-1850. Kleurenhoutsneden.
Asser, Amstelveen. RP-D-2010-2
Anoniem
­F ranse Academie te Rome verkleed als
Campagnola
Ca. 1750-1762. Gravure, in kleur
RP-P-2011-37 t/m 53
Wijdeveld, Hendricus Theodorus
Portret van Johannes Aegidius
Chinezen (La Masquerade Chinoise).
Landschap met een rivier en een
gedrukt. RP-P-2011-124
Anoniem
Beschouwingen naar aanleiding
Lisman (1813-1856), waarnemend
1735. Etsen. RP-P-2011-130
stad op een heuvel. Ca. 1530-1550.
Hayez, Francesco
Shunga album. Ca. 1850. Schilderingen.
der Faustopvoering door H.Th.
gouverneur van Suriname; Portret
Rigaud, Jacques
Gravure en ets. RP-P-2012-2
Zelfportret. Ca. 1831. Litho. Schenking
Aankoop uit het Goslings NieuwBeerta
Wijdeveld (titel op object: Wendingen
van Adolphina Juliana Lisman-Meyer
Gezicht in een laan bij de ‘Cour
* Anoniem
van de heer N. Teeuwisse, Berlijn.
Fonds (onderdeel van het Rijks­
April 1918). Amsterdam, 20
(1817-1903), echtgenote van Johannes
des Fontaines’ van het kasteel van
Tobias en de engel in een landschap.
RP-P-2011-76
museum Fonds). RP-P-2011-28
april 1918. RP-D-2011-4-1
Aegidius Lisman; Portret van Johannes
Fontainebleau. Ca. 1740. Ets,
Ca. 1550-1599. Ets. RP-P-2011-116
* Mitelli, Giuseppe Maria
* Koryusai, Isoda
gesilhouetteerd. Collectie Jan van
* Anoniem, uitgegeven
Allegorie op het menselijk gezichts­
Twee jongens verzamelen hagi (blad
Langdurige bruiklenen
1919), zoon van Johannes Aegidius
der Waals, schenking van mevrouw
door Nicolaas van Aelst
vermogen. Ca. 1660-1680. Ets.
van een struik) vanaf een vlot op een
Diepraam, Willem
en Adolphina Juliana Lisman, later
Caroline van der Waals-Hissink,
Hemelkaart met dwarsdoorsnede van
RP-P-2011-122
rivier. Ca. 1771. Kleurenhoutsnede.
Neerlands Hoop in Panama; 28 liedjes
rechter te ’s Gravenhage. Daguer­
Amsterdam. RP-P-2011-105
de hemelsferen en de Openbaringen van
* Nelli, Niccolo
RP-P-2011-153
van Bram en Freek. Portretten van
reotypieën. Paramaribo, ca. 1848.
* Sommerau, L.
­Johannes. 1593. Gravure. RP-P-2011-59
Het gezegende leven van de luiaard
Kubo Shumman
Freek de Jonge en Bram Vermeulen
Schenking van de heer J.H.C.A. Lisman,
Portret van Rembrandt. Ca. 1760. Ets.
Anoniem, naar Baccio Bandinelli
­Ipotopo (La vita beata d’Ipotopo...).
Taketori Monogatari (De vertellingen
op grammofoonplatenhoezen
Amsterdam. RP-F-2011-66 t/m 68
RP-P-2011-155
Hercules met de kop van de Nemeïsche
Ca. 1565. Ets. RP-P-2011-58
van Taketori). Ca. 1800. Kleuren­
(met bijbehorende lp’s). Nederland,
Anoniem
* Surugue, Pierre Louis, naar
leeuw. 1548. Gravure. RP-P-2011-126
* Oselli, Gaspare, naar Federico
hout­snede. Aankoop uit het Goslings
1971 en 1975. Bruikleen van
Houten huis met de bewoners ervoor.
Jean Baptiste Siméon Chardin
* Alberti, Cherubino
Zuccaro (toegeschreven)
NieuwBeerta Fonds (onderdeel van het
de heer Willem Diepraam,
Ferrotypie. Verenigde Staten, ca.
Meisje met pop gekleed als non
Johannes de Doper in een cartouche.
Allegorie op de overvloed; Allegorie op
Rijksmuseum Fonds). RP-P-2011-55
­A msterdam. RP-D-2011-6 en 7
1870-1900. RP-F-2011-23
(‘L’inclination de l’age’). Parijs,
1591. Gravure. RP-P-2011-127
de overvloed dankzij vrede. Ca. 1570.
Kunisada (I), Utagawa
Toorn, Jan van
Anoniem
1743. Gravure. RP-P-2011-96
* Angolo del Moro, Battista dell’
Gravures. RP-P-2011-56 en 57
Tak met bollen. 1800-1864. Surimono.
Proefvellen voor kinderpostzegels.
Houten huis in Allegany County,
* Vivant, Dominique Baron
Bewening van Christus. 1572. Ets.
* Rosaspina, Francesco
kleurenhoutsnede. Collectie Jan van
Nederland, 1979. Bruikleen van de
Maryland, met de bewoners ervoor,
de Denont
RP-P-2011-163
Allegorie op de kunstenaar Francesco
der Waals, schenking van mevrouw
heer Willem Diepraam, Amsterdam.
onder wie Isaac Van Nostrand (overleden
De acteur Joly in de rol van de bohémien
Badalocchio, Sisto
Mazzoli, bekend als Il Parmigianino.
Caroline van der Waals-Hissink,
RP-D-2011-8 t/m 11
in 1859). Ferrotypie. Verenigde Staten.
Caroline van der Waals-Hissink,
46
Hubertus Cornelius Lisman (1836-
47
De met * gemerkte werken zijn verworven met steun
van het F.G. Waller Fonds
RP-F-2011-24
RP-F-2011-49
Schenk), 1895. Schenking van Steven
Steven F. ­Joseph, Brussel. RP-F-2011-8
gemaakt tijdens een reis naar Venezuela
met een hoed en een stoel op haar hoofd.
Anoniem
Bain, George Grantham
F. Joseph, Brussel. RP-F-2011-9
Jacobi, Lotte
in 1936. Schenking van de heren
Haïti, ca. 1965; Straatbeeld in New York
Paard en wagen en twee mannen.
Speelgoedbootje in een vijver in
Heath, Dave
Portret van de actrice Lil Dagover.
H.E.D.J. ter Keurs, Calgary (Canada),
City. Ca. 1965. Aankoop met steun
Ferrotypie. Verenigde Staten, ca.
Central Park. New York City, 1921.
Portret van een vrouw. Ca. 1965.
­Berlijn, ca. 1927-1935; Bewegingsstudie
en W.J. ter Keurs, Voorschoten.
van Baker & McKenzie, Amsterdam.
1875-1900. RP-F-2011-25
RP-F-2011-34 t/m 36
Aankoop met steun van Baker &
van de danseres Claire Bauroff.
RP-F-2011-58-1 t/m 382
RP-F-2011-44 t/m 46
Anoniem
Bosse, Peter Henry
McKenzie, Amsterdam. RP-F-2011-47
Berlijn, ca. 1927-1935; Portret
Lartigue, Jacques-Henri
Milton, W.
Ferrotypieatelier bij Lake Pavillion
Gezicht op de Mississippi vanaf de voet
Hermans, Willem Frederik
van de dichteres Marianne Moore.
Drie (zweef )vliegtuigen en een
Religion and Business. Memorials of
Hotel, Nolan’s Point, Lake Hopatcong,
van een dam. Cyanotypie. Verenigde
Twee bustes liggend in de berm van de
Ca. 1940. Op prentbriefkaart
vlieger. 1910; Plitt en Oléo in een
Thomas Adams, J.P., of Nottingham,
New Jersey. Prentbriefkaart. Verenigde
­Staten, 1889. Aankoop met steun van
oprijlaan van Over-Holland. Loenen
gedrukte foto’s. Schenking van de
tweezits-zeepkar met wielen. 1910;
lace merchant. Londen (Hamilton,
Staten, 1906. RP-F-2011-26
Baker & McKenzie, Amsterdam.
aan de Vecht, 1957; Afrikaanse vrouw.
heer R.J.W. Winter, Hoofddorp.
Meisje kijkend naar een zelfgebouwde
Adams, & Co.), 1874. Fotografisch
Anoniem
RP-F-2011-41
Ca. 1955-1965. Schenking van de
RP-F-2011-84 t/m 86
‘ loop’ voor een karretje met een
geïllustreerd boek. Schenking van
Groepsportret van drie mannen en
Bourke-White, Margaret
heer R.J.W. Winter, Hoofddorp.
Jong, Willem en Piet de
huisdier. 1911; Landschap met molen,
Steven F. Joseph, Brussel. RP-F-2011-6
zes vrouwen. Ferrotypie. Verenigde
Straatmuzikant met accordeon.
RP-F-2011-87 en 88
Groep van 218 foto’s, gemaakt door
zeilschip en auto. Nederland, 1912;
Möller, A.W.
Staten, ca. 1890-1910. RP-F-2011-27
Sovjet-Unie, ca. 1930. Schenking
Hine, Lewis
de huisartsen en amateurfotografen
Tweezits-zeepkar met wielen. 1911;
Houten huis met in de deuropening een
Anoniem
van mevrouw Josje Janse-de Ronde
Kinderarbeid: meisje dat op straat loopt
Willem en Piet de Jong. Ca. 1895-
Het oplaten van een zelfgebouwd
negerin. In of bij Thomasville, Georgia,
Bouw van een huis in Masontown. Ferro­
Bresser, Amsterdam. RP-F-2011-40
met een bundel op haar hoofd. Ca. 1909.
1920. Schenking van mevrouw
zweefvliegtuig ‘ZYX 24’. 1910,
Verenigde Staten, ca. 1870-1880.
typie. Verenigde Staten, ca. 1879-1890.
Bourneville, Désiré-Magloire
Aankoop met steun van Baker &
Beatrice Stokhuyzen, Amsterdam.
Amsterdam. RP-F-2011-60 t/m 65
RP-F-2011-42
RP-F-2011-28
en Paul Regnard
McKenzie, Amsterdam. RP-F-2011-10
RP-F-2011-38-1 t/m 218
Levinstein, Leon
Möller, A.W.
Anoniem
Iconographie photographique de la
Hine, Lewis
Keurs, Hendrik ter
Straatscène met groep mensen. Haïti,
Negerin staand in een katoenveld. In of
Zes foto’s gemaakt aan de Parijse kades.
Salpêtrière. Fotografisch geïllustreerd
Italiaanse immigrante die een bundel
Serie van 381 foto’s en een landkaart,
ca. 1965; Straatbeeld met een vrouw
bij Thomasville, Georgia, Verenigde
Frankrijk, ca. 1900.
boek. Parijs (Adrien Delahaye et
textiel op haar hoofd draagt op weg
RP-F-2011-31-1 t/m 6
Ce) 1878. Schenking van Steven F.
naar huis. New York City, 1910; Meisje
Anoniem
Joseph, Brussel. RP-F-2011-3
(Sadie Pfeifer) dat in een katoenspinnerij
Miniatuurboekje met 5 foto’s van
Davis, Edward
werkt. Lancaster, South Carolina, 1908.
Amsterdam. Ca. 1900-1940. Schenking
Groepsportret van een man, vrouw
RP-F-2011-72 en 73
van mevrouw L. Couvée-Jampoller,
en jongen, met de Niagara Falls op de
Hoppé, E.O.
Amsterdam. RP-F-2011-81
achtergrond; Groepsportret van een
Green Park. Londen, 1927; Oxford Street.
Anoniem
man, vrouw en jongen (in regenkleding),
Londen, 1929. RP-F-2011-90 en 91
‘Silver wedding’. The twenty-fifth
met de Niagara Falls op de achtergrond.
Hötte, Fritz Arnold
anniversary of the founding of the First
Ambrotypie. Verenigde Staten, ca.
Fotoalbum ‘Souvenir van het Blinden
Congegational Church of San Francisco,
1855-1860. RP-F-2011-32 en 33
Instituut Bandoeng november 1930’,
celebrated Wednesday, July 29th, 1874.
Dietrich, C.
gemaakt voor Hötte als directeur van
San Francisco (Spaulding & Barto)
Portret van Papuavrouwen en kinderen.
het Blindeninstituut Bandoeng; 3
1874. ­Fotografisch geïllustreerd boek.
Nieuw-Guinea, 1878. RP-F-2011-19
autochromes; Serie glasnegatieven en
Schenking van Steven F. Joseph, Brussel.
Elsken, Ed van der en Karel Appel
afdrukken gemaakt tijdens de Eerste
RP-F-2011-5
Karel Appel aan het schilderen. Door
Wereldoorlog in een ziekenhuis in
Anoniem
Karel Appel met pen opgewerkte foto,
Boedapest; Groep ­lantaarnplaatjes
Tijdschrift van het Indisch Aardrijks­
1963. Schenking van de heer Ernst
uit Egypte; Groep afdrukken.
kundig Genootschap, afl. 4 (1883).
van der Vossen en mevrouw Else van
Schenking van mevrouw D. Wintgens
Fotografisch geïllustreerd tijdschrift.
der Vossen-Delbrück, Amsterdam.
Hötte, Baarn. RP-F-2011-59
RP-F-2011-20
RP-F-2011-11
Hurel, J.-M.
Atget, Eugène
Gerlach, Martin
Le château de Falaise. Étude historique.
Binnenplaats met bereklauw. Parijs,
Baumstudien. Photographische
Falaise (Imprimerie de L. Regnault-­
ca. 1900-1925. Aankoop met steun
Natur-Aufnahmen. Fotografisch
Trolonge), 1885. Fotografisch
van ­Baker & McKenzie, Amsterdam.
geïllustreerd boek. Wenen (Gerlach &
geïllustreerd boek. Schenking van
48
49
Jacques Henri Lartigue, Het oplaten van een zelfge­
bouwd vliegtuig Le “ZYX 24” (Papa, Joie, Zissou, Le
Fermier, Rouzat, Sept. 1910), Château de Rouzat,
1910, ontwikkelzilvergelatinedruk, RP-F-2011-60.
Staten, ca. 1870-1880. Schenking van
Paysages et monuments du
Groep vroege foto’s; Groep foto’s
et des écoles de dessin
Quatre livres d’Albert Dürer ... tradvicts
de Lee Gallery, Winchester, MA.
Poitou. Parijs (Imprimerie
afgebeeld in het boek Willem Diepraam.
François Ëtienne Victor de Clinchamp.
par Loys Meigret lionnois, de langue
RP-F-2011-43
Typographique de la Société
Foto’s/Photographs. Amsterdam 1985;
Paris, Sautelet, 1826. BI-2011-0251
Latine en françoise. - Derechef reueu
Noack, H.
des Imprimeries réunies),
Groep foto’s afgebeeld in het boek
Nouveau traité de la perspective
& courigé de nouueau - A Arnhem,
Gezelschap op een omnibus. Berlijn
1888-1889. Fotografisch
Landschap aan zee. Amsterdam 1995;
linéaire à l’usage des artistes
chez Iean Ieansz, 1614. Aankoop
1910. Prentbriefkaart. Schenking
geïllustreerd boek. Schenking
Groep van grote foto’s gemaakt voor
et des écoles de dessin
uit het Receptuurboekenfonds.
van mevrouw L. Couvée-Jampoller,
van Steven F. Joseph,
tentoonstellingen. Bruikleen van de
François Ëtienne Victor de
BI-2011-1255
Amsterdam. RP-F-2011-37
Brussel. RP-F-2011-1
heer Willem Diepraam, Amsterdam.
Clinchamp. Paris, Carillan-Goery et
SHV
Olaf, Erwin
Romein, Annelies,
RP-F-2011-74 t/m 77
V. Dalmont, 1840. BI-2011-0250
Samengesteld door Johan Pijnappel
Portretten van Dick Bruna, Johan Cruijff,
Eddy Posthuma de Boer,
On some further improvements
en Irma Boom in opdracht van Paul
Paul Crutzen, Lidewij Edelkoort, Joop
Steye Raviez, Vincent
Bibliotheek
in ­lithographic printing
Fentener van Vlissingen. Utrecht,
van den Ende, Janine Jansen en Hans
Mentzel, Klaas
Selectie van bijzondere aanwinsten
Charles Hullmandel. London, C.
SHV Holding, 1996. Uitgave ter
van ­Manen. Aankoop uit het Louis
Koppe, Rineke
The art of painting restored to its
Hullmandel, 1829. Lithographic
gelegenheid van het honderdjarig
Vuitton Malletier Fonds, onderdeel
Dijkstra e.v.a.
­simplest and surest principles.
dedication leaf with explanatory
bestaan van SHV. Schenking van Thony
van het Rijksmuseum Fonds.
Groep van 578 foto’s van de
Translated from the German of
notes by Hullmandel. 8 lithographic
Ruys, Wassenaar. BI-2011-1547
RP-F-2011-50 t/m 56
schrijver ­G erard Reve. 1947-
­L ibertat (sic!) Hundertpfund
plates in various techniques
The single feather of
Pokorni
2004. Schenking van de erven
London, David Bogue, 1849. Aankoop
(one colour plate). Aankoop uit
auspicious light : old Chinese
Gezicht op fabriekscomplex in
Gerard Reve, Machelen (B).
uit het Receptuurboeken Fonds.
het Receptuurboekenfonds.
painting and calligraphy
Odessa. Ca. 1900. RP-F-2011-29
RP-F-2011-21
BI-2011-2777
BI-2011-3030
Paul Moss. London, Sidney L. Moss,
Ponstijn, Jan Petrus
Sallès, Antoine
Groot schilderboek, waar in de
Photographie publicitaire
2010. 4 vol. + 3 vol. of accordeon
Album met foto’s gemaakt in de
Voyage au pays des fjords.
schilderkonst in al haar deelen
par Laure Albin Guillot. Paris, Gauthier-
folded plates. Schenking van Sydney
Rijks­normaalschool. Ca. 1900; Zes
Parijs (E. Plon, Nourrit), 1898.
grondig werd onderweezen,
Villars, 1933. Nouvelle bibliothèque
L. Moss, Londen. BI-2011-707-713
positieven op glas (lantaarnplaatjes):
Fotografisch geïllustreerd
van de heer Ernst van der Vossen
ook door rede­neeringen en
photographique. BI-2011-3950
Teekenboekje voor
naaktstudies. Ca. 1900-1920; Zeventien
boek. Schenking van Steven F.
en mevrouw Else van der Vossen-
prent­verbeeldingen verklaard :
Teeken-konst : Prima (-septima)
meergevorderden, inhoudende
glasnegatieven: naaktstudies. Ca.
Joseph, Brussel. RP-F-2011-4
Delbrück, Amsterdam. RP-F-2011-12
met voorbeelden uit de beste
pars, ’t eerste (-sevende) deel
onderscheidene afbeeldingen
1900-1920; Groep van 26 foto’s. Ca.
Seeberger Frères
konst­stukken der oude en
van de teeken-konst
van ossen, koeijen, schapen, enz.
1900-1920. Schenking van mevrouw
Demonstratie van arbeiders. Parijs,
Langdurige bruiklenen
nieuwe puikschilderen
A. Bloemaert, inv. Amstelodam, F.
enz. naar Potter en Van Berghem,
Jet Baruch, Amsterdam. RP-F-
ca. 1900. RP-F-2011-30
Diepraam, Willem
bevestigd : en derzelver wel- en
de Wit, exc., [ca. 1650-1680]. - 7
in 18 in koper geëtste ­platen
2011-22, RP-F-2011-78 t/m 80
Vaissière, Jean-Joseph-Basile
Groep foto’s afgebeeld in het boek
misstand aangeweezen,
dl. in 1 bd.: 7 gegraveerde titelpag.
Amsterdam, Gebr. van Arum, [182?].
Reymond, Marcel en Charles Giraud
Chansons et poésies de J.-Jh.
Frimangron. Suriname. Reportages
door Gerard de Lairesse. - Tweden
140 gravures. Aankoop uit het
BI-2011-3854
Le Palais de Justice de Grenoble. Grenoble
Vaissière. ­P arijs (Garnier Frères),
uit een Zuidamerikaanse republiek.
druk, vermeerdert met des schryvers
Receptuurboekenfonds en het F.G.
Handschrift met
(Imprimerie Breynat et Cie), ca. 1898.
1858. Foto­g rafisch geïllustreerd
Amsterdam 1975. Bruikleen van de
levensbeschryving. Haarlem, Johannes
Waller Fonds. BI-2011- 1293
kunsttechnologische notities.
Fotografisch geïllustreerd boek.
boek. Schenking van Steven F.
heer Willem Diepraam, Amsterdam.
Marshoorn, 1740. - 2 dl. (in 1 band).
The principles of beauty in
Noordoost Frankrijk, ca. 1800. Aankoop
Schenking van Steven F. Joseph, Brussel.
Joseph, Brussel. RP-F-2011-7
RP-F-BR-2011-1
Schenking van mevrouw K.D.H.
colouring systematized
uit het Receptuurboekenfonds.
RP-F-2011-2
Van Besten, S.A.
Groep foto’s afgebeeld in het boek The
Fremantle, Laren (NH). BI-2011-3928
David Ramsey Hay. Edinburg &
BI-2011-2779
Riboud, Marc
Een zigeunerin (Utrecht 1915); ­Schuiten
Dutch Caribbean. Foto’s uit Suriname
Le moyen de devenir peintre en trois
London, William Blackwood and Sons,
Drie figuren. India, 1971. Schenking
met bloemen afgemeerd aan een gracht
en de Nederlandse Antillen. Amsterdam
heures et d’exécuter au pinceau les
1845. 14 gravures met uitgesneden
Lijst van nieuwe tijdschriften
van de heer R.J.W. Winter, Hoofddorp.
(Rotterdam 1915) en vier andere auto­
1978; Groep foto’s afgebeeld in het boek
ouvrages des plus grands maîtres,
handgekleurde voorbeeldstaaltjes
- Cambridge studies in conservation
RP-F-2011-83
chromes. RP-F-2011-13 t/m 18
Sahel. Foto’s van reizen naar Senegal,
sans avoir appris le dessin.
door Lizars naar Hay. Aankoop uit het
Robertson, James en Felice Beato
Vrijman, Jan, Karel Appel
Mali, Opper-Volta en de Kaap-Verdische
Amsterdam, chez M. Magérus,
Receptuurboekenfonds. BI-2011-2778
- Nautical research journal
Portico van de Süleymaniye-moskee
en Ed van der Elsken
Eilanden. Amsterdam 1982; Groep
1772. – Nouvelle édition, revue,
Les qvatre livres d’Albert Dvrer,
- Palazzo Madama : studi e notizie (ruil)
in Istanbul (Constantinopel). 1854.
Musique barbare van Karel Appel.
foto’s afgebeeld in het boek Portugal.
corr. & augm. BI-2011-3937
peinctre & geometrien tres
- Report/Theo Niekus
Schenking van de heer R.J.W. Winter,
Baarn (World’s Window) 1963.
Oktober 1974. Z.pl. 2010. Bruikleen
Nouveau traité de la perspective
excellent, de la proportion
- Scheepshistorie
Hoofddorp. RP-F-2011-89
Langspeelplaat (vinyl) met fotografisch
van de heer Willem Diepraam,
des ombres, et de la théorie des
des parties & pourtraicts
- Vind (geschenk)
Robuchon, Jules
geïllustreerd tekstdeel. Schenking
Amsterdam. RP-F-2011-69 t/m 71
reflets, à l’usage des artistes
des corps humains
- West 86th
50
and material culture
51
Willem Diepraam, Mali, 1981, Mali, 1981, ontwikkelzilvergelatinedruk, RP-F-2009-210. Schenking
van de heer W. Diepraam, Amsterdam.
De met * gemerkte werken zijn verworven met steun
van het F.G. Waller Fonds
Kom van aardewerk. Midden
Onderzoek
onder andere een degen door Martinus
catalogus, HNR - van kleinere
ca. 1770-1780. AK-NM-7020
Oosten, 10de eeuw. BK-1982-112
Serie van 6 Tang-dynastie
Merckse, NG-2002-23-241
tot uitgebreidere behandelingen,
Anoniem briséwaaier van gesneden
Ruit van gebrandschilderd
graffiguren. AK-MAK 65 t/m 70
soms alleen onderzoek)
ivoor met beschilderde medaillons.
glas. Nederland, derde kwart
Voortzetting van het in 2010 begonnen
Bruiklenen, gastmusea en
14 objecten, waaronder
China, ca. 1795. AK-RAK-2003-9
16de eeuw. BK-2011-1
onderzoek naar vervaardiging, koude
reizende tentoonstelling
Dirk van Rijswijck tafelblad van zwart
Anoniem briséwaaier van gesneden
Figuur van porselein. Weesp, derde
beschildering en toestand, i. s.m. dr.
235 objecten van edel en onedel metaal
marmer (toetssteen), ingelegd met
ivoor, met de initialen ‘CGVR’, voor
Beeldende kunst
kwart 18de eeuw. BK-14559-J
Lucien van Valen, specialist op het
zijn gereedgemaakt voor opstelling en
paarlemoer in een ebbenhouten rand,
Catharina Cornelia Geertruida van
Beeldhouwkunst
Rotspiramide van porselein. China,
gebied van techniek van Chinese kunst
bruikleen in binnen- en buitenland.
voetstuk van eikenhout. Amsterdam,
Reede (van Oudtshoorn), de eerste
Conserveren
en restaureren
Behandelingen algemeen (onder­houd
eerste kwart 18de eeuw. AK-MAK-592
Portretbuste van Johann Neudörfer
ca. 1650-1660. BK-NM-1916
vrouw van A.E. van Braam Houckgeest.
collectie, aanwinsten, bestands­
Theepot van porselein. China, vierde
de Jongere. BK-C-1994-1 Onderzoek
Onderzoek en Masterclass
Anoniem schoorsteenmantel,
Kanton, ca. 1795. AK-RAK-2005-3
cata­­logus, HNR - van kleinere
kwart 17de eeuw. AK-RBK-15875
naar vervaardigingtechnieken
Bronzen Shiva. AK-MAK-187.
marmeren kolommen en gemarmerde
Anoniem schilderijlijst behorende
tot uitgebrei­dere behandelingen,
Terrine van porselein. Weesp, derde
en beschildering
Onderzoek naar de vervaardiging­
mantel met kwabranken en bloemen
bij Caesar van Everdingen, Portret
soms alleen onderzoek)
kwart 18de eeuw. BK-14542
techniek, samenstelling en herkomst,
waartussen drie wapenschilden
van Augusta. Ca. 2000. SK-A-5005
8 objecten, waaronder
Olie- en azijnstel van porse­lein. Weesp,
Edele en onedele metalen
met behulp van o.a. röntgen-, XRF- en
resp. van Clara Abba, Elisabeth
Anoniem twee lijsten voor
Anoniem reliëf van marmer,
derde kwart 18de eeuw. BK-15547
Behandelingen algemeen (aanwinsten,
sampleonderzoek van het oppervlak
van Duynen en Agatha Munter,
tegeltableaux, geverfd grenenhout.
borstbeeld van een oude man met
Beeldengroep van biscuit. Loosdrecht,
bestandscatalogus, HNR - van kleinere
met de SEM (sampleonderzoek
afkom­stig uit het Leprozenhuis,
Amsterdam, ca. 1885-1900. BK-
karikaturale kop in profiel. Tweede
vierde kwart 18de eeuw. BK-16054
tot uitgebreidere behandelingen,
i.s.m. de RCE en extern onderzoeker
Amsterdam, ca. 1665. BK-AM-22
NM-5862 en BK-NM-5863
kwart 17de eeuw. BK-NM-3056
Vaas van faience. Delft, vierde
soms alleen onderzoek)
Eveline Los; röntgenonderzoek i.s.m.
Anoniem oester- of sterkabinet,
Rombout Verhulst beeld van
kwart 17de eeuw. BK-16386
Ca. 138 objecten, waaronder
de dienst douane Rotterdam)
olijffineer en cederfineer op eikenhout.
Bruiklenen, gastmusea en
terracotta, portret van Willem baron
Beeld van porselein. Duitsland, derde
Tafelservies een ensemble van
Naar het leven gegoten bronzen
Nederland, ca. 1680-1700. BK-1960-19
reizende tentoonstelling
van Liere (1620-1654). Derde kwart
kwart 18de eeuw. BK-1978-171
een verguld zilveren tafelservies
dieren. BK-2009-79.
Adrien Faizelot Delorme commode
Ca. 100 meubelen en beeldhouwwerken
17de eeuw. BK-NM-11957-A
Vaas van porselein. Frankrijk, derde
in empirestijl met het wapen van
Onderzoek naar de samenstelling
met chinees lakwerk op eiken­hout,
zijn gereedgemaakt voor opstelling en
Rombout Verhulst beeld van
kwart 18de eeuw. BK-17514-A
Potekim, vervaardigd door Jean
en vervaardigingtechniek, met
versierd met verguld brons beslag en
bruikleen in binnen- en buitenland.
terracotta, portret van Maria van
Twee vazen van porselein.
Baptiste Claude Odiot. Parijs,
behulp van o.a. röntgen-, XRF- en
marmeren blad. Frankrijk, ca. 1750.
Reygersbergh (1632-1674). Derde
Frankrijk, vierde kwart 18de
1819. BK-17031 t/m BK-17039
microscopisch onderzoek, voor de
BK-16652
Externe restauraties
kwart 17de eeuw. BK-NM-11957-B
eeuw. BK-17510-A en B
Tafelstuk grotendeels van verguld
bestandscatalogus beeldhouwkunst.
Jan Hendrik Kuhn hangklok van
Toiletdoos lakwerk op houten kern.
Lorenzo Bartolini beeld van marmer,
Jardinière van porselein. Frankrijk,
en geëmailleerd zilver, vervaardigd
Tafelstuk van Jamnitzer. BK-
lindehout, verguld en groen en
Japan, ca. 1700-1800. AK-NM-6213
portret van een onbekende dame.
vierde kwart 18de eeuw. BK-17512
door Wenzel Jamnitzer. Neurenberg,
17040-A.Onderzoek naar de verwijder­
bruin geschilderd. Amsterdam,
Lakdoos in de vorm van een
Eerste kwart 19de eeuw. BK-2007-9
Bloemhouder van faience. Delft, vierde
tweede kwart 16e eeuw. BK-17040
de gravure/ets onderplaat. Onderzoek
ca. 1792. BK-NM-8869
kraan­vogel, lakwerk ingelegd met
Bart van Hoven beeld van gips,
kwart 17de eeuw. BK-KOG-1533
Middeleeuws zilver 42 objecten,
naar reinigingsmethodes voor het zwart
Anoniem verzamelaarskabinet,
parelmoer op houten kern. Japan,
model van het verdwenen Atjeh-
Kandelaar van faience. Delft, vierde
waaronder de keten van het St.
geworden zilver (afstudeeronderzoek
mahoniefineer op eikenhout.
ca. 1700-1800. AK-MAK-682
monument te Batavia. Vierde
kwart 17de eeuw. BK-1958-22
Hubertusgilde (BK-NM-8843)
stagiaire) en ontwikkeling van
Nederland, ca. 1775-1800. BK-1956-44
Tafeltje lakwerk op houten kern.
kwart 19de eeuw. NG-2005-16
Klok van brons en porselein.
en de reliekhouder van de H.
reinigingsmethode op basis van
Anoniem stapeldoos, opengewerkte
Japan, ca. 1775-1800. AK-MAK-884
Jean-Louis van Geel beeld van
Frankrijk en Duitsland, tweede
Fredericus door Elias Scerpswert
elektrolytische reductie. Nauwkeurige
panelen, gesneden uit ivoor. China,
Tafeltje lakwerk op houten kern.
terracotta, groep van twee allegorische
kwart 18de eeuw. BK-17504
(BK-NM-11450), 1200-1500
analyse van de metaalsamenstelling
ca. 1810-1814. AK-NM-7006-B
Japan, ca. 1775-1800. AK-MAK-963
vrouwenfiguren met een leeuw. Eerste
Twee kandelabers van brons
Verguld brons de 18de-eeuwse
van het zilver (met behulp van ICP MS,
Anoniem bureautafel, mahoniefineer
Zilverlakschaaltje lakwerk op
kwart 19de eeuw. BK-2011-4
en porselein. Frankrijk en
collectie, behandeld voor de catalogus
i.s.m. de VU, onderzoek loopt nog).
op eikenhout. Nederland, ca.
houten kern. Japan, ca. 1800-1900.
Duitsland, tweede kwart 18de
Franse objecten en HNR, onder andere
Masterclass ‘Historical silver plating:
1875-1900. MU-227
AK-MAK-697
eeuw. BK-17501-A en B
een paar kroonluchters (BK-16893-A
art history, technology, science and
Anoniem stapeldoos, opengewerkte
Beuning kamer vrijleggen stuc­werk
en B) en een klok met porseleinen
conservation’. Gesponsord door
panelen en twee beschilderde
van plafond. Amsterdam,
het Migelien Gerritzen Fonds
medaillons, gesneden uit ivoor. China,
1743-1748. BK-C-2007-1
Ceramiek en glas
Behandelingen algemeen (onder­houd
52
collectie, aanwinsten, bestands­
Bruiklenen, gastmusea en
plaques van Sèvres (BK-16672).
cata­logus, HNR - van kleinere
reizende tentoonstelling
Nederlands zilver 16de -17de eeuw,
tot uitgebreidere behandelingen,
141 objecten van ceramiek, glas en steen
de laatste groep objecten uit de collectie
Meubelen
Anoniem ivoren bal met daarin acht
Papier en foto’s
soms alleen onderzoek)
zijn gereedgemaakt voor opstelling en
is behandeld en technisch beschreven
Behandelingen algemeen (onder­houd
kleinere ballen met geometrische
Behandelingen algemeen
24 objecten, waaronder
bruikleen in binnen- en buitenland
voor de betreffende bestandscatalogus,
collectie, aanwinsten, bestands­
opengewerkte patronen. Kanton,
Prenten en tekeningen: 760 stuks,
ca. 1795-1810. AK-NM-7023
53
waaronder de prenten van Raimondi,
NG-MC-101, model van een achterdek
ter voorbereiding voor opstelling en
vrouw (SK-C-251). SK-L-1037
SK-A-2053; Gezicht op de Bosporus.
Gordijn zijde en metaaldraadpasse-
prenten uit de Belgische school,
NG-MC-191, model van een kaapstander
bruikleen in binnen- en buitenland.
Lijst bij Jan Ekels (II), Een
SK-A-2054; Gezicht op Constantinopel
ment. Frankrijk, 1793-1795.
19de-eeuwse Nederlandse
NG-MC-203, model van een kaapstander
schrijver die zijn pen versnijdt
en het Serail vanuit de Zweedse
BK-15613-H-2-B
tekeningen, en 788 modeprenten
NG-MC-493, halfmodel van de
Externe restauraties
(SK-A-690). SK-L-1290
ambassade te Pera. SK-A-2056
Vouwstoel hout, leer, koper.
in het kader van project ‘Catwalk’
Soembing
Pierre Prud’hon Rutger Jan
Lijst bij Barend Cornelis Koekkoek,
Veen, Otto van De Bataven verslaan
Nederland, 1620-1650. BK-15337
Foto’s: 100 foto’s en 11 foto­a lbums,
NG-MC-499, model van een Engels
Schimmelpenninck (1761-1825).
Bosgezicht (SK-A-1546). SK-L-1763
de Romeinen bij de Rijn. SK-A-421;
Sjerp zijde. België, 1800-1830.
waaronder 33 foto’s van Georg
oorlogsschip
Gezant van de Bataafse Republiek
Lijst bij Arnold Boonen, Portret van Jan
De samenzwering van Claudius Civilis
NM-NG-10385-191
Hendrik Breitner.
NG-MC-549, model van een koppeling
te Parijs, met zijn vrouw Catharina
van Huysum (SK-A-5008). SK-L-3616
met de Bataven in het Schakerbos. SK-
Muts wol. Spitsbergen, 1642-1800.
Aanwinsten (conserveren en opzetten):
NG-MC-654, model van een snauwschip
Nahuys (1770-1844) en zijn
Lijst bij Cesar van Everdingen,
A-422; Brinio op het schild verheven.
NG-2006-110-14
1017 prenten en tekeningen en 375
NG-MC-660, model van een brik
kinderen Catharina en Gerrit. Eerste
Jonge vrouw met brede hoed
SK-A-423; De Bataven verslaan de
Muts wol, Spitsbergen, 1650-
foto’s, waaronder Nederlandse 20ste-
NG-MC-765, model van een caronnade
kwart 19e eeuw. SK-A-3097
(SK-A-5005). SK-L-4593
Romeinen bij de Rijn. SK-A-424; De
1800. NG-2006-110-5
eeuwse prenten, tekeningen en foto’s,
NG-MC-790, draaibas met tweedruiven
N. Knop Gezicht op Smyrna. Vierde
Lijst bij Jean Baptiste Vanmour,
Bataven sluiten de Romeinen bij Vetara
Wassen en vlakken van ca. 60 linnen
Japanse prenten, 16de- en 17de-eeuwse
NG-MC-831, model van een vuurtoren
kwart 18de eeuw. SK-A-3947
Een man van het eiland Kythnos
in. SK-A-425; De Bataafse belegering
damasten
prenten en Amerikaanse cyanotypieën.
NG-MC-1383, halfmodel van de Atjeh
(SK-A-2047). SK-L-6266
van het Romeinse legerkamp Vetara.
Eenvoudigere behandelingen
NG-MC-1394, model van een Indisch
Onderzoek en Masterclass
Lijst bij Jean Baptiste Vanmour,
SK-A-426; Na de val van Vetara laat
aan 20 objecten voor HNR en
Bruiklenen, gastmusea en
vaartuig
- Dendrochronologie door dr. Peter
Portret van de grootvizier
Claudius Civilis zijn haar knippen terwijl
eigen tentoon­stellingen
reizende tentoonstelling
NG-MC-1889-16, halfmodel van een
(SK-A-2018). SK-L-6271
zijn zoontje enige gevangen doodt. SK-
680 prenten, tekeningen, foto’s,
sloep
- Röntgenfotografie: diverse schilderijen
Lijst bij Jean Baptiste Vanmour,
A-427; De bijeenkomst van de Galliërs
Boeken
Klein: diverse schilderijen
fotoalbums en boeken zijn gereed­
NG-2003-18, uithangbord
- IRR: diverse schilderijen
Vrouw van het eiland Kythnos
te Reims. SK-A-428; Valentinus wordt
- 28 boeken gerestaureerd
gemaakt voor opstelling en bruikleen
Nummer onbekend, model van de
- Hirox Digital Microscope:
(SK-A-2048). SK-L-6272
krijgsgevangen gemaakt. SK-A-429;
- 15 reparaties uitgevoerd
in binnen- en buitenland.
Noord-Brabant
Lijst bij Duplessis, Portret van
Een avondmaal in een bos. SK-A-430;
- 1 boek ingebonden
Lodewijk XVI, koning van Frankrijk
De Romeinen onder Cerealis verslaan
- 39 portefeuilles gemaakt
diverse schilderijen
- Rembrandt Leerlingen Project:
Externe restauraties
Schilderijen
schilderijen van Govert
(SK-A-3278). SK-L-4945
Claudius Civilis door het verraad
- C a. 500 stofomslagen ingeplakt
Monnoyer, Jean Baptiste Album
Dijk, Philip van Portret van Anna
Flinck en Ferdinand Bol in
Lijst bij Bartholomeus van der Helst,
van een Bataaf. SK-A-431; De
- 38 boeken gerestaureerd en/
samenwerking met RCE en UvA
Prinses Mary Stuart (SK-A-142).
vredes­onderhandelingen tussen
of van omslagen voorzien door
SK-L-4865.
Claudius Civilis en de Romeinse
3 externe restauratoren
met bloemstukken van Jean-Baptiste
Maria Hoeufft (1646-1715), echtgenote
Monnoyer, prentenalbum met kalfsleren
van Jan Boudaen Courten. SK-A-902
band, ca. 1680-1695. RP-P-2011-65
Everdingen, Caesar Boëtius van Jonge
Automation Project, door C. Richard
Sannes, Sanne 130 foto’s uit de
vrouw met brede hoed. SK-A-5005
Johnson, Jr. (Cornell University),
Schilderijen waarvoor nieuwe
Vinckboons Gezicht op de stad
dummy voor het Dagboek van een
Hodges, Charles Howard Lodewijk
Don H. Johnson (Rice University),
lijsten zijn gemaakt
Raiebagh in Visiapoer, India. SK-A-4473
Erotomaan, papier met opgeplakte
Napoleon, Koning van Holland, Stichter
Robert G. Erdmann (University
Haarlem, Cornelis Cornelisz van
foto’s, 1962-1967. RP-F-2007-191
van het Rijksmuseum. SK-A-653
of Arizona) diverse schilderijen
De kindermoord te Bethlehem. SK-A-128
Textiel
Huysum, Jan van Stilleven met
Behandelingen algemeen (onder­houd
Sciavone, Giorgio Maria met Kind.
- Onderzoeksproject Invloed van
aanvoerder Cerealis. SK-A-432
Scheepsmodellen
SK-A-3124
klimaatwisselingen op meubelen en
bloemen. SK-A-188; Stilleven met
collectie, aanwinsten, bestands­
Behandelingen algemeen (onder­houd
Signorelli, Luca Sint Joris en de draak.
paneelschilderijen in samenwerking
bloemen en vruchten. SK-C-155
catalogus, HNR - van kleinere tot
collectie, aanwinsten, bestands­
SK-A-3430
met RCE, UvA, TU Eindhoven
Jacob Marrel Stilleven met dode kikker.
uitgebreidere behandelingen, soms
catalogus, HNR - van kleinere
Troostwijk, Wouter van Zelfportret.
en Kasteel Amerongen
SK-A-772
alleen onderzoek), waaronder
tot uitgebreidere behandelingen,
SK-A-4857
Mostaert, Jan Portret van een
Wandtapijt met de geschiedenis
soms alleen onderzoek)
Vermeer, Johannes Brieflezende vrouw.
Program’ door Chris Stravoudris.
Afrikaanse man. SK-A-4986
van Cephalus en Procris, wol en
20 objecten:
SK-C-251
Gesponsord door het Migelien
Musscher, Michiel van Portret
zijde. Delft, 1610. BK-1954-69-B
NG-NM-11549, boegbeeld
Wit, Jacob de Doop van de kamerling.
Gerritzen Fonds
van Cornelia Blaauw. SK-W-22
Gordijn zijde en
NG-MC-92, model van een achterschip
BK-C-2007-1-A
Seghers, Hercules Rivierdal.
metaaldraadpassement. Frankrijk,
SK-A-3120
1793-1795. BK-15613-H-1-A
NG-MC-504, model van een
54
- Medewerking aan het Thread Count
- M asterclass ‘Modular Cleaning
- Bestandscatalogus 17de eeuw, deel II,
Technical Notes: diverse schilderijen.
schip op een helling
Bruiklenen, gastmusea en
Steen, Jan van der Een ambassadeur
Gordijn zijde en metaaldraad­passe­-
NG-MC-35, model van een
reizende tentoonstelling
Schilderijlijsten
op audiëntie bij sultan Ahmed III.
ment. Frankrijk, 1793-1795.
mastkraan met tredmolen
ca. 350 uur is aan schilderijen gewerkt
Lijst bij Johannes Vermeer, Brieflezende
SK-A-4080; Gezicht op de Dardanellen.
BK-15613-H-2-A
55
Publicaties
van het
Rijksmuseum
Periodieken
Christiaan Snouck Hurgronje:
Scraps of Inspiration: Photographs
The First Western Photographer
and Graphics in a Designer’s Album,
in Mecca, 1884-1885
1870-1905
Durkje van der Wal
Femke Speelberg
Amsterdam: Rijksmuseum
55 p. (Rijksmuseum Studies in
Ellen van Bork
55 p. (Rijksmuseum Studies in
Photography, 10)
-‘ Money Laundering, The Conservation
Photography, 9)
ISBN 9789071450372
Reinier Baarsen
of Coins and Coin Hoards at the British
ISBN 9789071450327
€ 22,95
-‘ Painting in silver, wood and mother-
Museum’, in: The British Museum and
Amsterdam 2011, Rijksmuseum Studies in Photography, 8, 9, 10 en 11.
of-pearl’, in: F.J. Duparc e.a., tent.cat.
the Future of UK Numismatics. Pro­
Golden Dutch and Flemish Master­
ceedings of a conference held to mark
Kakiemon Porcelain. A Handbook
een meesterschilder
works from the Rose-Marie and Eijk van
the 150th anniversary of the British
Jaarverslag 2010 R
­ ijksmuseum
Menno Fitski
Jasper Henderson, Victor Schiferli
Otterloo Collection, Salem (Peabody
Museum’s Department of Coins and
Fonds
Leiden: Leiden University Press /
Amsterdam: Rijksmuseum /
Essex Museum) 2011, pp. 330-343.
Medals, Londen 2011, pp. 25-27.
Amsterdam: Rijksmuseum
Nieuw Amsterdam
Oog
175 p.
95 p.
Dirk Jan Biemond
Sarah Broekhoven
Oog in oog met kunst en geschiedenis
ISBN 9789087281267
ISBN 9789086890675 (Ned)
-‘Amsterdamse miniaturen, een
-‘ Hebzucht, dwaasheid en tragiek’,
Jrg. 5 (2011), nr. 1 (laatste nummer)
€ 79,95
ISBN 9789086890682 (Eng)
specialisme?’, in: J. Endlich, Neder­-
De Boekenwereld 28 (2011) nr. 1,
€ 13,95
landse zilveren miniaturen uit de
pp. 41-46;
Amsterdam: Rijksmuseum Tijdschrift
ISSN 1876-3561
Kiefer, Rembrandt, Kiefer
zeventiende en achttiende eeuw,
Rudi Fuchs [In Zusammenarbeit
Zwolle 2011, pp. 10-11;
-[met Robert-Jan te Rijdt] entries
45-55 in: Paul Knolle en Everhard
The Rijksmuseum Bulletin
mit Rijksmuseum, Amsterdam]
Jrg. 59 (2011), nrs. 1-4
München: Hirmer
de Vereniging Rembrandt 21
laas Verkolje 1673-1746. De fluwe­
Amsterdam: Rijksmuseum
33 p.
(2011), nr. 3, pp. 30-33.
len hand, Enschede (Rijksmuseum
ISSN 1877-8127
ISBN 9783777438313
€ 24,90
Boeken
-‘ Twee bokalen’, Bulletin van
Korthals Altes (red.), tent.cat. Nico­
Twenthe) 2011, pp. 151-171.
Mattie Boom
-‘ Photobooks read like novels’,
Duncan Bull
Aziatische weelde. VOC-kunst in het
Painters and Camera’s: Exploring
in: Livres de Photographies,
Rijksmuseum / Asian Splendour.
New Ways of Looking around 1900
Pierre Bergé 3 mei 2011, p. 6;
Company Art in the Rijksmuseum
Saskia Ooms
Jan van Campen en Ebeltje
Amsterdam: Rijksmuseum
category in late 19th century
-[met Anna Krekeler] ‘An intrusive por-
Hartkamp-Jonxis
55 p. (Rijksmuseum Studies in
(amateur) photography’, Colloque
trait by Goya’, The Burlington Magazine
Zutphen: Walburg Pers in samen­
Photography, 11)
Musée d’Orsay, pp. 537-548;
werking met het Rijksmuseum
ISBN 9789071450389
95 p.
€ 22,95
ISBN 9789057307416 (Ned)
-‘ Street scene and plein air. A new
-‘Caravaggio and Pietro Aretino’,
The Burlington Magazine 153 (2011),
nr. 1302, p. 607;
153 (2011), nr. 1303, pp. 668-673.
-‘ Willem Diepraam, a Slow Photographer’, The Rijksmuseum Bulletin
Jan van Campen
59 (2011), nr. 4, pp. 392-413;
-‘ Masters of the Knife. Chinese car-
ISBN 9789057307423 (Eng)
Photography meets Film: Capa,
€ 24,95
Ivens and Fernhout in China, 1938
A. Bosma, Photography meets Film:
The Rijksmuseum Bulletin 59 (2011),
Rixt A. Bosma
Capa, Ivens and Fernhout in China,
nr. 2, pp. 152-173;
Document Nederland jr.
Amsterdam: Rijksmuseum
1938; Durkje van der Wal, Christiaan
Samengesteld door de afd. Publiek
55 p. (Rijksmuseum Studies in
Snouck Hurgronje: The First Western
Azia­t ische Weelde. VOC-kunst in
& Educatie van het Rijksmuseum
Photography, 8)
Photographer in Mecca, 1884-1885;
het Rijksmuseum / Asian Splendour.
Amsterdam: Rijksmuseum
ISBN 9789071450310
Femke Speelberg, Scraps of inspiration:
Company Art in the Rijksmuseum,
26 p.
€ 22,95
Photographs and Graphics in a Desig­
Niet in de handel
-[met Hans Rooseboom, red.] Rixt
ner’s Album, 1870-1905; Saskia Ooms,
Painters and Cameras: Exploring
56
New Ways of Looking around 1900,
Vermeer. Leven en werk van
€ 22,95
Jaarverslag 2010 Rijksmuseum
Publicaties van
medewerkers
ving in wood, ivory and soapstone’,
-[met Ebeltje Hartkamp-Jonxis],
Zutphen/Amsterdam 2011.
-‘ Exotisch pronken; de collectie Oosters porselein’, in: A. de Vries (red.),
57
Duivenvoorde; bewoners, landgoed,
Menno Fitski
kasteel, interieur en collectie, Zwolle/
-K akiemon Porcelain. A Handbook,
Voorschoten 2010, pp. 184-195.
Leiden/Amsterdam 2011;
-‘ Straks weer te zien in het Rijks­
for a Sicilian Queen’, The Rijksmuseum
Bulletin 59 (2011), nr. 1, pp. 6-32;
-‘ De Heilig Land Stichting als een
Dionysia Christoforou
museum: een jaden cong’,
voorbeeld van bijbels oriëntalisme’,
-[met Claire Phan-Tan-Luu] ‘Electro­
Aziatische Kunst 41 (2011),
Desepientia 18 (2011), nr. 1, pp. 18-24;
luminescence Panels–Light Sheets’;
‘Dino-Lite®–Digital Microscope’,
nr. 2, pp. 24-25;
-Boekbespreking van John M. Ro-
-‘ Handelswaar en souvenirs. Islami­
tische kunst uit het Amster­damse
Elsje Janssen
Rianneke Jelles
-‘ Inleiding’ en ‘Is er genoeg passie in uw
-‘Cornelis van Noorde en de Heilige
job?’, in: Behoud en Beheer - Berichten
Barbara van Jan van Eyck’, De Boeken­
2010, Antwerpen 2011, pp. 5, 7-11;
wereld 27 (2011), nr. 5, pp. 311-314.
Martin Jürgens
M. Estermann en A. Pappot] ‘New
Antwerpen 2011, pp. 10-25;
-‘ Digitale afdrukken – Wat is een foto-
insights into alloy compositions:
-‘ Les artistes-lissiers aujourd’hui’,
senfield, Portraits of Chôgen. The
Rijksmuseum in Leiden’, Archeologie
in: La Tapisserie hier et aujourd’hui,
Transformation of Buddhist Art in
Magazine (2011), nr. 3, pp. 56-59.
XXIVes Rencontres de l’École du
Early Medieval Japan (Leiden 2010),
Andon (2011), nr. 90, pp. 67-70.
Journal of paper conservation 12
(2011), nr. 2;
-[met Claire Phan-Tan-Luu] ‘Thermos­
studying Renaissance bronze statu-
RN M@gazine (2011), nr. 3, pp. 14-20;
ettes by combined neutron imaging
-[met H. Maes en H. Koning] ‘Verpak­-
and neutron diffraction techniques’,
ken van fotografische materialen’,
Journal of Analytical Atomic Spectro­
Fotografisch geheugen (2011), nr. 70,
metry (2011), nr. 26, pp. 949-958;
-I n idem [met L. Bartoli, J. Santisteban
-[met Dolph Blussé van Oud-Alblas]
van de Spaanse kolonisa­tor op de pre
‘Stadsjacht van Gouda’, in: Scheeps­
Colombiaanse traditie’, in: Stichting
-[met Ruud Schenk] ‘Twee versies van
historie 11. Het schaalmodel als re­
Textielcommissie Nederland, Jaarboek
Geert-Jan Koot
Renaissance bronze statuettes: the
constructie (april 2011), pp. 56-71;
2009, Amsterdam 2011, pp. 36-45;
-‘ De magnifieke leeszaal en etalage van
use of TOF-neutron diffraction for
Karel Appels Vogel uit 1951’, Bul­
IADA Journal of paper conservation 12
letin van de Vereniging Rembrandt 21
(2011), nr. 4.
(2011), nr. 2, pp. 6-11; idem in
Groninger Museum Magazine 24
-‘ Manfred Sellink, director of Musea
-‘ Tapisserietapijten van Peru. De invloed
afdruk (en wat niet)?’,
Ludo van Halem
mart® Liquid Crystal Thermometers’,
Femke Diercks
Louvre, Parijs 2011, pp. 165-176;
Ab Hoving
ritane, Zuid-Afrika, oktober 2010;
-[met J.A. James, G. Burca, W. Koc-
en verzamelaars’, in: MAS Gids,
(2011), nr. 1;
Tissue: It’s Worth Every Penny!’, IADA
submission 9th World Conference
on Neutron Radiography, Kwa-Ma-
kelmann, S.Y. Zhang, E. Lehmann,
-‘ Kijkdepot. Over verzamelen
IADA Journal of paper conservation 12
-[met Claire Phan-Tan-Luu] ‘Berlin
(2011), nr. 2, pp. 41-47;
-[met Harm Stevens] ‘Acquistions
Brugge interviewed by Femke Diercks,
Twentieth Century. Art and Design
junior curator applied arts at the
from the Machine Age’, The Rijks­
Rijksmuseum Amsterdam’, CODART
museum Bulletin 59 (2011),
website, gepubliceerd 5 januari;
nr. 3, pp. 300-317.
-‘ My Dear Rose-Marie, Dear Eijk, a
-in idem: ‘Scheepsmodellen in kerken’,
pp. 54-55;
-in idem [met Cor Emke]: ‘Zeven­t iendeeeuwse scheepstypen: de kaag’,
pp. 34-45;
-‘ Van Tuft tot Tapijt’, in: Atelier Vera
Vermeersch, Tielt 2011, pp. 102-104;
-‘ Textiles’, in: Abstracts ICOM-
pp. 13-25.
en D. Visser]: ‘Casting technology of
het Rijksprentenkabinet’, Collectie,
studying afterwork of Renaissance
mediavakblad voor bibliotheekmede­
casting techniques’, pp. 892-898.
werkers 5 (2011), nr. 2, pp. 24-27.
Huigen Leeflang
CC 16th Triennial Conference,
Lissa­bon 2011, pp. 278-279;
Anna Krekeler
-[met Christiaan Vogelaar, Jan Piet Fi-
-[met V. Kontozova, B. Krupinska, R.
-[met Duncan Bull] ‘An intrusive por-
ledt Kok, Ilja Veldman] red. tent.cat.
in: Scheepshistorie 12. Het Schaalmodel
van Grieken, H. Moris, D. Aerts, L.
trait by Goya’, The Burlington Maga­
Lucas van Leyden en de Renaissance,
als Reconstructie (oktober 2011),
Watteeuw, M. Van Bosch, A. Peck-
zine 153 (2011), nr. 1303,
Leiden (Museum de Lakenhal) 2011;
pp. 22-27;
stadt] ‘Research for Preventive Conser­
pp. 668-673.
-‘ Tewaterlatingen in de Gouden Eeuw’,
-in idem: ‘Het Scheepvaartmuseum
-in idem: ‘De prentmaker Lucas van
Leyden. Zijn werkwijzen, voor-
vation and Optimal Presen­t ation of
short history of the Van Otterloo col-
Gijs van der Ham
in Amsterdam opent de deuren weer’,
World Heritage in Museum Plantin-
Michel van de Laar
beelden en genie’, pp. 120-149,
lection’, in: F.J. Duparc e.a., tent.cat.
-‘ De dominee en zijn kleinzoon. Ver-
pp. 34-37;
Moretus, Antwerp’, in: ICOM-CC
-[met Arie Wallert] ‘Werkwijzen,
191-193 en 25 entries, pp. 238-243,
Golden Dutch and Flemish Masterwork
haal van een familie’, in: Honderd­
from the Rose-Marie and Eyk Van Ot­
tweede Jaarboek van het Genootschap
terloo Collection, Salem (Peabody
Amstelodamum (2010), pp. 36-61.
Essex Museum) 2011, pp. 32-47;
-‘ Een paar Amsterdamse dessert­
trommels in Harlingen’, in: De Stavelij
-in idem: ‘Het model van de walvisvaardersfluit Paerel’, pp. 74-81;
-in idem: ‘Ariadne op Naxos, ­Giralomo
dai Libri’, pp. 82-85;
Freek Heijbroek
-‘Aimabel zakenman met internati-
jaarboek, 2010/2011 Nijmegen 2011,
onale relaties. Saam Nijstad (1922-
pp. 184-190;
2011), kunsthandelaar en antiquair’,
-‘Ambities in Email’, The Rijksmuseum
NRC/Handelsblad, 15 januari 2011;
Bulletin 59 (2011), nr. 4, pp. 369-390.
-‘ VHOK 1911-2011, in kort bestek’,
-in idem [met Cor Emke]: ‘Het smalschip’, pp. 92-107;
-The Statenjacht Utrecht (red.).
Florence (Or), USA 2011.
Lotte Jaeger
in: Uit de kunst! 100 jaar Neder­
-[met J. Hillegers] ‘Salomon Saverij,
Paul van Duin
landse kunsthandel, Apeldoorn
een plaatsnijder en zijn vrienden’,
-‘ Panels in Furniture: Observations
(Paleis Het Loo), pp. 10-11.
in: E. Kolfin en J. van der Veen (red.),
Gedrukt tot Amsterdam. Amster­
and Conservation Issues’, in: Facing
16th Triennial Conference Preprints,
trucs, materialen: vervalsingen op het
248, 254-261, 263-264, 280-286,
Lissabon, 19-23 september 2011;
hoogste niveau’, in Boijmans Studies:
294-295, 300, 303-309, 311;
-‘ From the Coordinator’, en ‘ICOM-
De Vermeers van Van Meegeren, ken­
-‘Acquisitions. The Print Room’,
nerschap en de techniek van het ver­
The Rijksmuseum Bulletin 59
CC Triennial Conference at Lisbon’,
Textiles Working Group Newslet­
valsen, Rotterdam 2011, pp. 66-100;
(2011), nr. 2, pp. 186-207;
-[met Arie Wallert] ‘Yellows and Blues:
-‘ Sine Cerere et Baccho friget Venus’
-‘Coordinator’s Welcome’ en ‘Report
re-examination of Vermeer forgeries’,
‘after’ Barthelomeus Spranger: An
on the ICOM-CC Triennial Confe-
ICOM-CC 16th Triennial Conference
Early Parody of Style’, in: A.W.A.
rence in Lisbon, September 19-23
Preprints, Lissabon, 19-23 september
Boschloo e.a. (red.), Aemulatio:
2011’, Textiles Working Group News-
2011.
imitation, emulation and invention
ter (2011), nr. 30, pp. 1-3;
in Netherlandish art from 1500 to
letter (2011), nr. 31, pp. 1-2, 9-13;
Robert van Langh
1800. Essays in honor of Eric Jan
­Textilkonservierung: Erinnerungen an
-[met G. Burca, J.A. James, W. Kockel-
Sluijter, Zwolle 2011, pp. 89-102.
die Anfänge. Mechthild Flury-Lemberg
mann, M.E. Fitzpatrick, S.Y. Zhang
-Boekbespreking Fünf Jahrzehnte
the Challenges of Panel Paintings Con­
Jan de Hond
damse prentmakers en -uitgevers
im Gespräch mit Ulrich Schiessl,
en J. Hovind] ‘A New Bridge Tech-
Wim Pijbes
servation: trends, treatments and trai­
-‘ Foreword’, The Rijksmuseum
in de Gouden Eeuw, Amsterdam
(Bern 2009), Studies in Conserva­
nique for Neutron Tomography and
-‘ The happy hunter’, The European
/ Zwolle 2011, pp. 120-163.
tion (2011), nr. 56, pp. 313-314.
Diffraction Measurements’, Paper
ning, Los Angeles 2011, pp. 92-103.
58
-[met Luitgard Mols] ‘A Mamluk Basin
­B ulletin 59 (2011), nr.1, pp. 2-5;
Fine Art Fair Maastricht 11,
59
Helvoirt 2011, pp. 14-17;
-‘ Met visie snoeien doet bloeien. Overheid moet sterke merken in de kunst
koesteren maar ook in toekomst investeren’, Het Financieele Dag­blad, 1 juli;
-‘ Mijn eerste museum: niet zo,
maar zo’, Elsevier, 9 juli;
-‘ Ruim baan voor voetgangers’,
Het Parool, 13 september;
-[met Axel Rüger, Simon Reinink,
De fluwelen hand, Enschede (Rijks-
W. Easton (red.), Snapshot. Painters
nis van de collectievorming, vanwege het
the Devyâmata, an early Shaiva
Phong en Bruce M. Lockhart (red.), The
museum Twenthe), pp. 110-149;
and Photography, 1888-1915, New
Rijks­museum Fonds bij de faculteit der
pratishthâtantra, and the art of
Cham of Vietnam: History, Society and
Haven/Londen 2011, pp. 83-89;
Letteren van de Vrije Universiteit Am­
Bengal’, Journal of Bengal Art
sterdam, Amsterdam 2011 (particuliere
(2011), nr. 16, pp. 157-167;
-in idem [met Sarah Broekhoven]:
entries 45-55, pp. 151-171;
-[anoniem], Entries in Annemarie
-‘At the Turning Point. Reinier van
east Asia. A study of the textual and
Une nouvelle inscription de Satyavar-
archaeological evidence’, in: Piotr
man trouvée dans le temple de Hoà
The Burlington Magazine 153 (2011),
Balcerowicz en Karl Potter (red.), Art,
nr. 1300, pp. 447-451;
Myths and Visual Culture of South
Lai et son importance pour l’histoire
du Pa- nduranga’, Journal Asiatique
299 (2011), nr. 1, pp. 271-317.
uitgave, ISBN 978 90 71450 00 6);
tographing one’s own children’,
-‘ Bald or headband?’, The Rijksmuseum
1450-1850; Die Sammlungen der
ScherpteDiepte / Depth of Field 1
Hamburger Kunsthalle, Kupfer­stich­
(2011), nr. 1, http://journal.depthof-
nrs. 87, 201-202, 209, 229, 258,
field.eu/vol01/nr01/a04/en;
-‘George Hendrik Breitner. De foto­
Bulletin 59 (2011), nr. 2, pp. 183-184;
-‘A prayer-nut for François Du Puy’,
-‘ Temple consecration rituals in the
Jan Raes en Patrick van Mil] ‘Extra
292, 395, 470, 478, 497, 500-502,
graaf/George Hendrik ­Breitner.
-E ntries in: tent.cat. Matter of light and
Asia, Delhi 2011, pp. 99-113;
aftrek voor schenking aan kunst hard
583-589, 605, 809, 867, 906, 931,
The Photographer’, http://breit-
flesh. Alabaster in the Netherlandish
-‘ The depositing of the embryo’ –
­nodig’, NRC Handelsblad, 14 oktober;
940-941, 949, 955, 1007, 1191-1192.
ner.rkdmonographs.nl/;
sculpture of the 16th and 17th centu­
­Temple consecration rituals in the
Laurent Sozzani
ries’, Gdańsk (Muzeum Narodowe)
Hindu tradition’, in: Pierre-Yves
-‘An Update on Microclimate Vitrines
2011, pp. 124-127 en 176-179;
Manguin e.a. (red.), Early Interactions
for Paintings’, in: Alan Phenix en Sue
between South and Southeast Asia.
Ann Chui, (red.), Facing the Challen­
“Adam Dirckz”’, The Rijksmuseum
Reflections on Cross-Cultural Ex­
ges of Panel Painting Conservation:
Bulletin 59 (2011), nr. 4, pp. 323-347;
change, Singapore 2011, pp. 429-438;
Trends, Treatments and Training: Pro­
-‘ Sterke merken zijn ons nationale
-‘ Het jaar van Breitner. De heront­dek­
kapitaal’, Liber amicorum Judith van
Pieter Roelofs
king van het fotografische oeuvre van
Kranendonk: De kracht van cultuur
-‘Gabriel Metsu, maître de la pein-
een schilder’, PhotoQ Jaarboek 2011
en media, Den Haag 2011, p. 11;
-‘Aan de vooravond van culturele
bloei’, Het Parool, 17 december.
ture de genre’, L’Estampille/L’Objet
d’Art (2011), nr. 464, pp. 34-45;
-21 entries in tent.cat. S. Haag, R.
de Leeuw, C. Becker (red.), Winter­
Jenny Reynaerts
märchen. Winter-Darstellungen in
-[met Stella Versluys-Van Dongen]
der europäischen Kunst von Bruegel
2012 – De ontdekking, pp. 90-101;
-‘ Een foto zegt soms minder dan duizend woorden. De kleinste’, Fotogra­
-‘A prayer nut in a silver housing by
-‘Geleerdheid in klassieke eenvoud:
-Recensie van F. Otter, Residential
fisch geheugen (2011),
de monumenten van Boerhaave en
Architecture in Bhoja’s Samarâòga­
nr. 72, pp. 22-23;
Camper’, in: E. den Hartogh en J.
nasûtradhâra, (Delhi 2010),
Veerman, De Pieterskerk in Leiden.
Indo-Iranian Journal (in press);
-‘ Tentoonstelling Handelswaar en
-[met Mattie Boom, red.] Rixt A.
‘A Portrait of the Artist as a Young
bis Beuys, Wenen (Kunsthistori-
Bosma, Photography meets Film:
Bouwgeschiedenis, inrichting en ge­
Man. Edgar Degas Inspired by Rem-
sches Museum)/Zürich (Kunsthaus)
Capa, Ivens and Fernhout in China,
denktekens, Zwolle 2011, pp. 403-410;
brandt’, The Rijksmuseum Bulletin
2011, cat.nrs. 50-53, 56-58, 67,
1938; Durkje van der Wal, Christiaan
59 (2011), nr. 2, pp. 103-132;
70-72, 74-78, 80, 82-83, 86, 89.
Snouck Hurgronje: The First Western
The Robert Lehman Collection, ca­
Photographer in Mecca, 1884-1885;
talogue XII, New York 2011.
-‘ Toeval of opzet? Rembrandt en Degas’, Kunstschrift 55 (2011), nr. 4,
Hans Rooseboom
Femke Speelberg, Scraps of inspiration:
pp. 34-37.
-‘ Een foto zegt soms minder dan
-European Sculpture and Metalwork,
ceedings of a symposium at the Getty
Center, May 2009, Los Angeles 2009.
Harm Stevens
-‘ The resonance of violence in col-
Souvenirs – islamitische kunst uit het
lections’, in: Susan Legêne, Janneke
Rijksmuseum Amsterdam’, Aziatische
van Dijk (red.), The Netherlands Indies
Kunst 41 (2011), nr. 2, pp. 30-35;
at the Tropenmuseum. A colonial his­
-‘ Straks weer te zien in het Rijks-
tory, Amsterdam 2011, pp. 29-37;
museum. Godin die de buffel-
-[met Ludo van Halem] ‘Acquisitions
­Photographs and Graphics in a Desig­
Eveline Sint Nicolaas
demon doodt’, Aziatische Kunst
Twentieth Century. Art and Design
duizend woorden. De saaiste foto-
ner’s Album, 1870-1905; Saskia Ooms,
-‘ From Sultan to Swindler. Seven Por-
41 (2011), nr. 3, pp. 18-20;
from the Machine Age’, The Rijks­-
Willem de Ridder
graaf van Nederland’, Fotografisch
Painters and Cameras: Exploring
traits from Cornelis Calkoen’s Series of
-[met Arie Wallert] ‘About skin:
geheugen (2011), nr. 69, pp. 20-21;
New Ways of Looking around 1900,
“Turkish Paintings”’, The Rijksmuseum
over de stier van Siva’, Aziatische
tech­n ical examination of pain-
-‘ Een foto zegt soms minder dan dui-
Bulletin 59 (2011), nr. 1, pp. 34-57;
Kunst 41 (2011), nr. 4, pp. 26-36.
tings by Adriaen van der Werff ’,
zend woorden. De lege envelopjes
in: ­Studying Old Master Paintings
van Breitner’, Fotografisch geheu­
- Technology and Practice, The Natio­
gen (2011), nr. 70, pp. 40-41;
­A msterdam 2011, Rijksmuseum
­Studies in Photography, 8, 9, 10 en 11.
Marijn Schapelhouman
-‘ Ik heet geen Nandi! Nogmaals
museum Bulletin 59 (2011), nr. 3,
pp. 301-317.
Lisette Sulenta
-‘A secret weapon in the collection of
the Rijksmuseum?’, The ICOMAM
Erika Smeenk-Metz
Magazine (2011), nr. 5, p. 57;
-[met Manja Zeldenrust en Arie
-‘ “Wacht u voer die katzen…!” Waarschuwing en moraal in een prent van
nal Gallery Technical Bulletin 30th
-‘ Mentzel aan Zee’, in: Sculptuur Stu­
-‘ Voorwoord’, in: Bauke Marinus e.a.
-Recensie van Olga van der Klooster
Wallert] ‘Young woman in a Broad-
Pieter van der Heyden’, De Boeken­
­A nniversary Conference Postprints,
dies 2010, Zwolle 2011, pp. 50-55;
(red.), Jakob Kruijff Graficus (1917-
en Michel Bakker, Architectuur en
Brimmed Hat. Painting Technique
wereld 27 (2010), nr. 2, pp. 113-116.
2001), Amsterdam 2011, p. 5.
bouwcultuur in Suriname, (Amster-
and Restoration’, The Rijksmuseum
dam 2009), OSO Tijdschrift voor
Bulletin 59 (2011), nr. 3, pp. 222-235.
Londen 2011, pp. 1180-1185.
-‘ Een foto zegt soms minder dan duizend woorden. De wereld in blauw
Robert-Jan te Rijdt
(So blue, so blue)’, Fotografisch ge­
Frits Scholten
Surinamistiek en het Caraïbisch ge­
-‘ De tekeningen van Nicolaas Verkolje’
heugen (2011), nr. 71, pp. 20-21;
Handzaam Verzamelen, Rede uitge­
bied 30 (2011), nr. 2, pp. 423-425.
en entries 27-44, in: Paul Knolle en
60
Hindu tradition of South and South­
der Lingen and the tradition of pho-
Stefes, Niederländische Zeichnungen
kabinett, Hamburg 2011, voor cat.
Art, Singapore 2011, pp. 102-119;
-[met Arlo Griffiths] ‘Études du Corpus
des Inscriptions du Campa- II. La stèle
d’installation de Śr Adideveśvara:
-‘ Movement Studies in an Urban
sproken bij de aanvaarding van het
Everhard Korthals Altes (red.), tent.
­S etting. The Photographs of ­G eorge
ambt van bijzonder hoogleraar Rijks­
cat. Nicolaas Verkolje 1673-1746.
Hendrik Breitner’, in: Elizabeth
museum-leerstoel Theorie en geschiede­
Anna Śla czka
-‘ The iconography of the deities in
Matthias Ubl
-‘ Joachim Patinir. Landschap met de
William A. Southworth
vernietiging van Sodom en Gomorra,
-‘ River settlement and coastal trade.
ca. 1521’ en ‘Anoniem, Antwerpen.
Towards a specific model of early state
Landschap met de verleiding van Lot
development in Champa’, in: Trân Ký
en zijn dochters, ca. 1520-1530’, in:
61
Christian Vogelaar e.a. (red.), tent.cat.
tury Leiden School, in particular the
Gregor J. M. Weber
Lucas van Leyden en de Renaissance,
workshops of Cornelis Engebrechtsz
-‘ Dirck van Baburen’s Achilles before
Leiden (Museum de Lakenhal) 2011,
and Lucas van Leiden’, in: Studying Old
the dead body of Patroclus acquired
pp. 221-223.
Master Paintings. Technology and Prac­
by the Gemäldegalerie Alte Meister,
tice, The National Gallery Technical
Kassel’, The Burlington Magazine
Bulletin 30th Anniversary Conference
153 (2011), nr. 1295, pp. 90-91;
Jeroen Vandommele
-A ls in een spiegel. Vrede, kennis en
gemeenschap op het Antwerpse
Postprints, Londen 2011, pp. 104-110;
-I n idem [met F. Lammertse en M. Wol-
hoorcollege ­M asterprogramma
workshop ‘17th Century porcelains
Beeldende kunst tot 1850,
for the Netherlands’, Leeuwarden,
­Universiteit Utrecht, 12 oktober.
12 en 13 mei;
-‘ Bijzondere bestellingen’, ter
Mattie Boom
­gelegenheid van de presentatie
-‘ Breitner, pionier van de straatfotogra-
van het boek Aziatische Weelde,
fie’, rondleiding over de tentoonstel-
-‘ Der Künstler als Edelmann. Bernardo
Spui 25, Amsterdam, 11 oktober.
ling voor International Circle, Institut
Bellotto (1721-1780). Architektur-
Landjuweel van 1561, (diss.),
ters]: ‘In search of the right colour:
capriccio mit dem Selbstbildnis […]’,
Mieke Albers
Hilversum 2011;
colour notations in a late sixteenth-
Weltkunst (2011), nr. 3, pp. 34-36;
-‘ The Use of Evacon-R as a Thermoplas-
-‘ Young Woman in a Broad-Brimmed
Neérlandais, Parijs, 10 november;
-‘ Willem Diepraam. Een ­schenking
Taco Dibbits
-Opening Handelswaar en Souvenirs,
tic Adhesive in the Conservation of the
aan het Rijksprentenkabinet’,
Islamitische kunst uit het Rijks­
-I n idem [met Willem de Ridder]:
Hat. A Newly Acquired Painting
Silk Curtains and Hangings of a Period
Rijksmuseum, 9 december.
museum, Rijksmuseum van
ledge in the Antwerp Plays of 1561’,
‘About skin: technical examina-
by Caesar Boëtius van Everdin-
Room at the Rijksmuseum, Amster-
in: B. Ramakers (red.), Understan­
tion of paintings by Adriaen van
gen’, The Rijksmuseum Bulletin
dam’, symposium ‘Adhesives and Con-
Ellen van Bork
59 (2011), nr. 3, pp. 211-220;
solidants for Conservation: Research
-‘ Money Laundering, The Conserva-
-‘ Mirroring God, Reflecting Men.
Shaping Identity Through Know-
ding Art in Antwerp Classicising
the Popular, Popularising the Clas­
sic (1540-1580), Leuven 2011.
Ige Verslype
-‘ The restoration of ‘Woman in
century Dutch painting’, pp. 111-117;
der Werff ’, pp. 1180-1185;
-in idem [met E. Hermens]: ‘James
-‘ La Peinture de Caravage: Source
McNeill Whistler: fluidity finish
d’inspiration des artistes néerlan-
and experiment’, pp. 229-236;
dais du XVIIe siècle’, tent.cat. Ilone
-[met W. de Nolf, J. Dik, G. Vandersnickt, en K. Janssens] ‘High Energy
tion of Coins and Coin Hoards at the
vation Institute, Ottawa, 18 oktober.
British Museum’, conferentie ‘The
British Museum and the Future of UK
Hubert Baija
d´Or hollandais, Parijs (Pinacothè-
-‘Auricular Picture Frames Restored’,
X-ray Powder Diffraction for the
nes Vermeer’, in: tent.cat. Com­
Imaging of (hidden) Paintings’, Jour­
-‘ Jan Weenix, Südamerikanischer
munication: Visualizing the Human
nal of Analytical Atomic Spectrome­
Königsgeier; Jagd- und Früchtes-
Connection in the Age of Vermeer,
try (2011), nr. 25, pp. 123-130;
tillleben, in der Ferne der Landsitz
que de Paris) 2011, pp. 170-181;
21 april;
-I ntroductie bij presentatie van schilderij van Caesar van Everdingen
(Augusta) in Philipsvleugel, 21 juni;
-Opening Communication: Visualizing
Iskander Breebaart
the Human Connection in the Age of
-Module ‘kennismaking materialen’,
Vermeer, Kyoto Municipal Museum
SRAL, Maastricht, 23 mei;
-‘ Herinlijsting in het Rijksmuseum’,
Rijksdorp bei Wassenaar’, in: tent.cat.
Schilderijlijstenproject RCE, Museum
Von Schönheit und Tod. Tierstillleben
Boijmans Van Beuningen,
Art)/Tokio (Bunkamura Museum
nations in the Rime Bible of Jacob van
von der Renaissance bis zur Moderne,
15 december.
of Art), 2011-2012, pp. 185-189.
Maerlant’, Revista de História da Arte
Karlsruhe (Staatliche Kunsthalle
(2011), nr. 1 serie W., pp. 184-193;
Karlsruhe) 2011, pp. 266-269.
-[met Michel van de Laar] ‘Yellows
National Gallery of Art, Washington,
Paintings and Painted Surfaces’,
mination: Technical Aspects of Illumi-
Jeroen van der Vliet
Numismatics’, Londen, 18 februari.
-Opening Gabriel Metsu, 1629-1667,
symposium ‘Filling and Retouching:
of Art)/Sendai (Miyagi Museum of
-‘ Early Netherlandish Manuscript Illu-
Oudheden, Leiden, 20 april;
and Applications’, Canadian Conser-
et George Kremer. Héritiers de l’Âge
Blue Reading a Letter’ by Johan-
Kyoto (Kyoto Municipal Museum
voor deelnemers cursus behouds­
medewerkers van het Nationaal
­A rchief, Rijksmuseum, 8 november.
of Art, Kyoto, Japan, 24 juni;
-Uitreiking certificaten Zomercursus,
Felix Meritis, Amsterdam,25 augustus;
-Opening Van Gogh and the Amster­
Annemies Broekgaarden
dam Impressionists, The Capital Mu-
-P resentatie ‘Hands On! International’
seum, Beijing, China, 1 september;
Dirk Jan Biemond
en lancering International Children’s
-Opening Document Nederland 2011:
-‘ Nederlands middeleeuws zilver’,
Museum Award, Bologna Children’s
De burgemeester. Dana Lixenberg
Book Fair, Bologna, 30 maart;
fotografeert een alledaags ambt,
and Blues: re-examination of Ver-
Manja Zeldenrust
workshop Amsterdam/Maastricht
gim, Hafenleben in Mittelalter und
meer forgeries’, ICOM-CC 16th
-[met Erika Smeenk-Metz en Arie
Summeruniversity, 15 augustus;
-‘ How to make your museum more ac-
Amsterdam Museum, 14 oktober;
früher Neuzeit, (Hamburg 2005),
Triennial Conference Preprints,
Wallert] ‘Young woman in a Broad-
-Verhaal op zaal: ‘“De wereld in het
cessible for children?’, Intensivdagar-
-Opening tentoonstelling Nihon no
The Northern Mariner/Le marin du
Lissa­bon, 19-23 september 2011;
Brimmed Hat. Painting Technique
klein”: twee globebokalen van Chris-
nord 21 (2011), nr. 3, pp. 292-294.
-[met Erika Smeenk-Metz en Manja
and Restoration’, The Rijksmuseum
toph III Ritter’, 30 september.
-Boekbespreking van Christina Deg-
Zeldenrust] ‘Young Woman in a
Broad-Brimmed Hat. Painting Techni-
Jonathan Bikker
-‘ Paaien en promoveren’, De Boeken­
que and Restoration’, The Rijksmuseum
-P resentaties over de Staalmeesters en
Bulletin 58 ( 2011), nr. 3, pp. 222-235;
-[met Michel van de Laar] ‘Werkwijzen,
na, Gotland, Zweden, 5 december.
over Willem Drost, International Colloquium ‘Rembrandt and his Circle’,
Hanga, Amsterdam, 20 oktober;
-Opening Het Cuypershuis,
Duncan Bull
Bulletin 59 (2011), nr. 3, pp. 222-235.
Anneke Vrijdag
wereld 28 (2011), nr. 2, pp. 121-123.
62
Presentaties en
lezingen door
medewerkers
-‘ Van Claude Lorrain tot ­R ineke
Roermond, 29 oktober;
-College in cursus Kunst, Markt en
Dijkstra’, Teylers ­Museum,
Connaisseurschap, Vrije Universi-
Haarlem, 21 april;
teit, Amsterdam, 24 november.
-‘ De langdurige invloed van ­C laude
Arie Wallert
trucs, materialen: vervalsingen op
Queen’s University, Bader Interna-
Lorrain’, Teylers ­Museum, Haarlem,
Femke Diercks
-[met E. van Duijn, J.P. Filedt Kok, A.
het hoogste niveau’, in Boijmans Stu­
tional Study Centre, Herstmonceux
19 november.
-‘ Backer. Een Amsterdamse familie
Vandivere, en M. Wolters] ‘Develop-
dies: De Vermeers van Van Meegeren,
ments in the underdrawing and pain-
kenner­schap en de techniek van het ver­
ting technique of the sixteenth-cen-
valsen, Rotterdam 2011, pp. 66-100.
Castle, Hailsham (UK), 21-24 juli;
-‘ De nieuwe bestandscatalogus
schilderijen van het R
­ ijksmuseum’,
in beeld’, Museum Willet-HolthuyJan van Campen
-‘ Porcelain in the Dutch interior’,
sen, 16 januari en 13 februari;
-‘ Spiegel- en Schilderijlijsten’, discussie-
63
bijeenkomst Schilderijlijstenproject
dies, Singapore, 5 augustus; Indonesia
Ludo van Halem
RCE, Rijksmuseum Twente, 9 juni;
Ceramic Society, Jakarta, 8 augustus;
-‘ Heden Henri Jacobs’, openings-
-‘ The Dutch kabinet’, lezing tijdens
de Zondagsschool van de tentoonstelling Fluiten in het Donker, De
Appel, Amsterdam, 25 juni.
Radio AmsterdamFM, 16 januari;
-I nterview met Theodor Holman
toespraak Henri Jacobs: Seconds-
over biografie Frits Lugt, OBA-
Twickel, Twickel, 30 maart; Bornse
Minutes-Hours-Days-Weeks-
life, Amsterdam, 26 januari;
Synagoge, Borne, 17 oktober;
Months-Years, ­Heden – Kunst
-‘ Kakiemon porselein’, Stichting
-‘ Kakiemon porselein: datering,
pro­­ductie en receptie’, Neder-
Paul van Duin
lands Genootschap voor Japanse
-‘ Meubelen uit de collectie van het
Studiën, Leiden, 9 december.
Rijksmuseum Amsterdam’, sym-
van Nu, Den Haag, 1 mei;
-‘ Kiefer & Rembrandt’, Vriendenavonden Rijksmuseum, 19 en 26 mei;
-‘ Kiefer & Nederland: Bezet Gebied’,
Theater Bellevue, Amsterdam, 26 mei;
posium ‘Kleur bekennen. Conser-
Gert van Gerven
vering en restauratie van de kleur
-‘ Restauration du mobilier au Rijksmu-
-D iscussieforum over de film ‘Over
-Rondleiding (2x) door pand aan
Herengracht van kunsthandel P.
de Boer, Amsterdam, 21 mei;
-L ezing over biografie Frits Lugt,
-L ezing over de Atlas van ­A msterdam
Your Cities Grass Will Grow’ (over
van het KOG en de Atlas ­Ottens uit het
Anselm Kiefer), Bosch Art Film
Rijksmuseum, Amsteloda­mum,
­Festival, ’s Hertogenbosch, 28 mei;
17 november.
Princessehof, Leeuwarden, 13 februari;
-‘ Hokusai’, Vereniging voor Japanse
Kunst, SieboldHuis, Leiden,
20 februari;
-Voordracht bij boekpresentatie
-‘ Nederland-Brazilië’, Brazilië-avond,
Rijksmuseum, 3 november;
-Verhaal op zaal: ‘Johan Maurits en
Frans Post. Twee Nederlanders
in Brazilië’, 26 oktober;
-I nterview ‘Johan Maurits en Frans
Post’ voor Radio AmsterdamFM;
-‘ Spraakmakende historische ob-
exhibition’, expert meeting ‘Europe’s
Amsterdam, 31 mei/1 juni;
Delen’, 13 oktober.
Land Stichting’, Radboud Univer-
museum’, vriendenvereniging van
Ab Hoving
siteit Nijmegen, 25 februari;
het Rijksmuseum, Rijksmuseum
-‘17de- en 18de-eeuwse scheepsbouw’,
museum voor deelnemers excursie
‘Museums in Transition’ van de
­Museumsakademie Joanneum te Graz
-Voordracht bij de opening van de
tentoonstelling Souvenirs en han­
-‘ Islamitische kunst uit het Rijks-
van Oudheden, Leiden, 27 juni;
colleges aan de Faculteit Rurale en
-‘Collecting Indian Miniatures in
Maritieme Archeologie van de stad
(Oostenrijk), Amsterdam, 19 mei;
-Verhaal op zaal: ‘De Zielenvisserij van
Adriaen van de Venne’, 14 oktober;
-L ezing over het nieuwe Rijksmuseum
Museum, Middelburg, 18 november.
1600-1830’, University of Warwick,
Cécile van der Harten
1 juli;
-‘ Workflow and studio procedures at
lean Museum, Oxford, 1 juni;
De Beeldenstorm van Dirck van
-I nleiding over het nieuwe Rijks-
Asian Centuries. Trading Eurasia
the Rijksmuseum, Amsterdam’, Inter-
het Rijksmuseum’, sectie geschiedenis
national Conference of The Associa-
van de NMV, RMO Leiden, 21 januari;
tion for Historical and Fine Art Photo-
-Moderator debat ‘Repliek op Reliek:
Universiteit Leiden, Trippenhuis,
pel: Architect Jan Stuyt en de Heilig
nese and Japanese porcelain for the
-‘ De nieuwe historische opstelling van
voorbeeld van Bijbels Oriëntalisme’,
symposium ‘Twee onder een koe-
of William III’, seminar ‘Chi-
-‘ Kakiemon porcelain and Chinese
Oriëntalisme in Nederland’, confe-
Gijs van der Ham
Zeeuws Genootschap en het Zeeuws
India Trade 1600-1850’, Ashmo-
18 december.
-Verhaal op zaal: ‘Het schilderij
-‘ Portugal and The Netherlands, an
‘Material Encounters of the East
Spoor (NS), Paradiso, Amsterdam,
landse Kunst en Literatuur’, NAW/
‘Verzamelen en presenteren’ van het
­Japanese porcelain’, workshop
6 december;
-‘ Nova Zembla’, lezingenmiddag
-‘ De Heilig Land Stichting als een
en lid discussiepanel op studiedag
-‘ Kakiemon and the trade in
van het Rijksmuseum, Rijksmuseum,
Den Haag, 16 september.
inspiratiedag docenten, 5 oktober;
Fries Museum, Leeuwarden, 13 mei;
spectaculair voorbeeld van Bijbels
-‘ Nova Zembla’, Vriendenvereniging
Peeters), Gemeentemuseum,
jecten voor het primair onderwijs’,
­Netherlands in the 17th century’,
-‘ De Heilig Land Stichting. Een
25 november;
-Nova Zembla lezing, voor schen-
ceremonie’, college Universiteit
Leiden, 20 april;
Trippenhuis, Amsterdam, 27 mei;
-Verhaal op zaal: ‘Nova Zembla’,
Martine Gosselink
-‘ Keramiek voor de Japanse thee­
-‘ Kakiemon porcelain at the court
der Nederlanden’, VKN/UvA/KNAW,
27 oktober;
Daniël Horst
seum Amsterdam, 1 december;
uit Japan’, Vrienden Keramiekmuseum
Oudheden, Leiden, 14 mei;
-‘ De eenheid verbeeld’, colloquium
-Verhaal op zaal: ‘De slag bij Gibraltar’,
rentie ‘Islam en Moslims in Neder-
kers en wetenschappers, Rijksmu-
-‘ Kakiemon: Meester-porseleinmakers
ging RoMeO, Rijksmuseum van
Jan de Hond
ramic Society, Londen, 1 februari;
Brill uitgeverij, Leiden, 6 februari;
sche wereld’, vriendenvereni-
siteit van Leiden, 7 oktober;
‘Echt Peeters’ (monografie Henk
of Kakiemon porcelain’, Oriental Ce-‘ Japanse boeddhistische sculptuur’,
lecting the Muslim World’, Univer­
integratie in het Verenigd Koninkrijk
elèves du BTMS Ebeniste, Château
of the first class”: trade and collecting
Oudheden, Leiden, 20 april;
-‘ Tussen Europa en de islamiti-
‘Inburgeren?! Over integratie en des-
seum’, congres Association des anciens
-‘ “Old coloured Japanese porcelains
18th Centuries’, symposium ‘Col-
Haarlem, 30 juni;
Ebenist, Amsterdam, 7 november.
du Aulteribe, Frankrijk, 19 maart.
the Dutch Republic in the 17th and
Rijksmuseum, Rijksmuseum van
­G enootschap Het ­Beschreven Blad,
van houten meubels’, Stichting
Menno Fitski
delswaar. Islamitische kunst uit het
graphy (AHFAP), Brighton, 14 juni.
objecten van persoonsverering in
het Rijksmuseum’, 9 februari;
-Voorzitter workshop Expertmeeting
influence’, Southeast Asian Ceramic
‘Nederlanders en de inheemse volke-
­S ociety, Kuala Lumpur, 31 juli; Singa-
ren van Amerika’, Universiteit
pore Society for Chinese Ceramics Stu-
Leiden, 28 september.
Freek Heijbroek
-I nterview met Lex Bohlmeijer, radioprogramma Casa Luna, 13 januari;
-I nterview met Laurens van der
­Heijden over biografie Frits Lugt,
64
65
Willem en Marijke Cordia voor Koningin Beatrix
der Nederlanden van Andy Warhol (SK-C-1704),
dankzij hen via de Triton Foundation in langdurig
bruikleen gegeven aan het Rijksmuseum. Willem
Cordia is inmiddels overleden. Het Rijksmuseum is
hem zeer erkentelijk voor de bijzondere steun.
Foto: Myra May
Amsterdam, UvA, 4 en 11 november;
-‘ Interdisciplinaire samenwerking
-‘ The Textile Collection at the
Rijksmuseum Amsterdam’,
onderzoek en het technologisch onder-
Painting”‘, symposium ‘Impressions of
Vereniging voor Kostuum, Kant,
Wim Pijbes
zoek naar de Staalmeesters van Rem-
Colour: rediscovering Colour in Early
Mode en Streekdracht, Schouw-
-Opening Realisme Beurs en uitrei-
burg Gorinchem, 23 september;
king Sacha Tanja Penning aan Tony
bij technisch-historisch onderzoek’,
­congres van het Centre Internatio­
brandt’, ontvangst KWF en Rijksmu-
Modern Printmaking, c. 1400-1700’,
lezingenmiddag ‘Scheepszeilen’,
nal d’ Etude des Textiles Anciens
seum Fonds, Rijksmuseum, 6 oktober.
University of Cambridge, 9 december;
RCE/Het Scheepvaartmuseum,
Amsterdam, 17 november.
(CIETA), Kopenhagen, 5 oktober;
-‘ De la broderie qui cache des messages politiques’, Journées d’étude
-Verhaal op zaal: ‘Amsterdamse prenRobert van Langh
-‘ Science4Arts’, workshop ‘Astro­
master-studenten kunstgeschie­denis
Universiteit Utrecht, Ateliergebouw,
13 oktober;
Jolanda van Iperen
‘Tissus à message’, Association fran-
chemistry: Molecular N
­ etworks
-‘ Testing X-ray detectors for art ­objects:
caise pour l’etude du Textiel (AFET),
Connecting the ­Universe’,
-‘ Het netwerk rond de schilder ­Rombout
Rijksmuseum, RAI Amsterdam,
Saint-Etienne, 19 november;
Amsterdam, 19 april;
Jansz. van Troyen’, sym­po­sium ‘De
26 november;
a comparison of six d
­ etectors on a
reconstruction of a canvas painting’,
X-ray meeting, ­Museo del Prado,
Madrid, 6 mei.
-‘ Textielgeschiedenis 1600-1950’,
-‘ Innovations in the Print Room:
-‘ The influence of neutron based
Anne Lenders
culturele indu­strie van Amsterdam
cursus Master Conservering en
research on the study of Renais-
in de Gouden Eeuw’, UvA, 1 juni;
Restauratie Textiel, UvA, 31 ok-
sance bronze sculptures’, French
-Verhaal op zaal: ‘Portret van Adolf
tober, 7 en 15 november.
German Summer School, Frauen­
en Catharina Croeser aan de Oude
chiemsee, 7 september;
Delft door Jan Steen’, 11 november.
Geertje Jacobs
Martin Jürgens
-‘ De invloed van neutronen­
-‘ Wat is heden een fotoafdruk (en
tomografie op de bestudering van
Renate Meijer
Annotation’, conferentie ‘Das
wat niet)?’, Tripartite lezingen,
Renaissance bronzen beelden’,
-’Open your eyes with Avercamp!
Kupferstichkabinett Online’,
Rijksmuseum, 29 september.
RCE, Amersfoort, 28 oktober.
-‘ Everything forever? Can museums
digitise and keep everything that
they produce for posterity?’, confe­
ren­t ie ‘Museum Computer Net-
-‘ Mensen op de PAN’, Vrienden van het
-‘ De kleren van Sint Nicolaas’, ­Museum
Amstelkring Ons’ Lieve Heer op
Solder, Amsterdam, 27 november;
-‘ De kleren van de Hollandse
­zeeman in de 17e eeuw’, lezingen­
ochtend Spoor (NS), Paradiso,
­S emantic solutions for ­Subject
Wolfenbüttel, 14 maart;
Amsterdam, 18 december;
-Verhaal op zaal: ‘Kostuums op por-
­E ngaging with young deaf audiences’,
tretten uit de 17de eeuw. Realiteit
DISH-conferentie ‘Inclusive Digital
of verbeelding?’, 30 december.
Pauline Kintz
Huigen Leeflang
Heritage in the 21st Century for
-‘ Kiefers romantische wortels’, ­T heater
-P resentaties bij tentoonstelling
People with a Disability’, Rotterdam,
Tristan Mostert
8 december.
-P resentatie over de plannen voor
Bellevue, Amsterdam, 26 mei;
­Lucas van Leyden en de Renaissance,
Museum De Lakenhal, Leiden, o.a.
‘Romanticism Revisited, Kunst als
studiedag Codart en HNA, 9 mei;
Suzan Meijer
Rijksmuseum, debat ‘Repliek op
Darstellung oder ­Vorstelling?’,
Kunstwerk onder de loep, 10 mei; ont-
-‘ Waking the Dead. The ­resurrection
­Reliek: objecten van persoonsverering
GLAMS, Linked Open Data and
Hochschule für Kunst, Hamburg,
vangst medewerkers Rijksmuseum,
of a tablecloth’, symposium
User Participation’, DISH 2011,
24-25 juni.
16 mei; studiedag Onderzoeksschool
­‘Adhesives and Consolidants
Kunstgeschiedenis e.a., 28 juni;
for Conservation: Research and
sten, het voortgezet onderwijs’, do-
­Applications’, Canadian Conserva-
centendag, Rijksmuseum, 6 oktober;
work’, Atlanta (VS), 19 november;
Rotterdam, 7 december.
Geert-Jan Koot
Elsje Janssen
-‘Ontstaan collecties MAS; Kijkdepot,
-‘ De online catalogus in het per-
-P resentaties bij tentoonstelling De
Hollandse Wildernis. Duinlandschap­
een reliekenopstelling in het nieuwe
tion Institute, Ottawa, 19 oktober.
van de Vorst, Passenger Terminal
­A msterdam, Amsterdam, 12 januari;
-Toespraak Patronenwinterdiner,
Buitendepot, Lelystad, 1 februari;
-Ontvangst in Atrium, Rijksmuseum, 28 februari;
-Opening Het oog van Nederland.
Foto Vincent Mentzel, ­Kunsthal,
Rotterdam, 12 maart;
-‘ Het nieuwe Rijksmuseum’,
­lezing ATANA, Arti et Amicitiae, Amsterdam, 22 maart;
-Voordracht bij presentatie Kijken,
een leesboek over kunst van Rudi
Fuchs, Rijksmuseum, 29 maart;
-Toespraak bij aanbieding dvd
­Museumschatten, UvA, 30 maart;
-Persbezichtiging ­Hoofdgebouw,
-‘ Fragen und kein Ende’,­­symposium
-‘ New Models of Interaction:
in het Rijksmuseum’, 9 februari;
-‘ Nova Zembla: de expedities, de vond-
-‘ Na drie eeuwen uit de diepvries: de
Rijksmuseum, 1 april;
-Toespraak tijdens uitvaart W
­ illem
Cordia, Rotterdam, 7 april;
-‘Aankoopbeleid van musea’,
­lezing NRC Academie, C
­ hristie’s,
Amsterdam, 12 april;
-Openingswoord uitreiking Philips
Award, Rijksmuseum, 27 april;
-Opening Kiefer & Rembrandt,
Rijksmuseum, 6 mei;
spectief van de kunstbibliografie’,
pen uit de 17de eeuw, o.a. interview De
Verzamelen en Verzamelaars;
studiedag OKBV/OKBN, Rubeni-
Volkskrant, 18 maart; Rijksmuseum
Bianca du Mortier
de herontdekking van het Behouden
dam, RAI, Amsterdam, 11 mei;
Werking achter de schermen;
anum, Antwerpen, 24 oktober.
lezing, Doopsgezinde kerk, Amster-
-‘ Metsu, Mannen & Mode’, sym-
Huys’, lezingenmiddag Nova Zem-
-Welkomstwoord persbijeenkomst
­Verhuis van de collecties’, gidsen­
cursus MAS (Museum aan de
Anna Krekeler
Stroom), Antwerpen, 28 februari;
-‘Goya’s portret van Don Ramón Satué:
-‘Collectiebeleid Behoud en Beheer,
posium ‘Gabriël Metsu’, Van Gogh
bla, Rijksmuseum, 18 december;
VPRO radio, 21 april, en Radio
Museum, Amsterdam, 23 februari;
-‘ Made in… kunst als handelswaar
AmsterdamFM 10 juni;
-P resentaties bij tentoonstelling Het ge­
Werking achter de schermen en
XRF’, sectiedag Atelierpraktijken,
heim van de lijn, o.a., samen met Marijn
­Verhuis van de collecties’, B
­ ureau
RCE/Onderzoeksschool Kunstge-
Schapelhouman, interview Springvos­
­Collecties van het Rijksmuseum,
schiedenis, Amersfoort, 28 oktober.
-‘ Business meeting Textiles Working
Group’, ICOM-CC 16th Triennial
Conference, Lissabon, 22 september;
sen, Radio AmsterdamFM, 24 juni;
-Mediator discussie Codartfocus,
Michel van de Laar
Museum aan de Stroom, Antwerpen,
-[met Jelle Barentsz] ‘De kracht van het
10 oktober;
beeld, vergelijking van prostaatkanker-
exploratie van het noordpoolgebied en
dam, 6 april; interviews De Avonden
ontdekkingen met macro scanning
Antwerpen, 12 april;
66
ten uit het poolijs’, 23 december.
-‘ Het schoonheidsideaal’, ­hoorcollege
-‘Collecting Hercules Segers “Printed
-‘ Het korset’, hoorcollege studenten mode AMFI (Hogeschool van
naar China, en weer terug’, Museum­
nacht, Rijksmuseum, 5 november.
­A msterdam), Ateliergebouw, 7 maart;
-‘ Metsu, Mensen & Mode’, avond-
-‘Aspecten van de geschiedenis van ce-
Rijksmuseum, 15 maart;
ramiekrestauratie’, gastcollege Master
Nederlanden’, lustrumsymposium ‘Laat je versieren’, Nederlandse
Rembrandt & Degas. Twee jonge kun­
stenaars, Rijksmuseum, 30 juni;
-Opening Uitmarkt, Passage,
Rijksmuseum, 27 augustus;
-Uitreiking Rijksmuseum Partner
Isabelle Parthesius-Garachon
ontvangst Spencer S
­ tuart,
-‘ Borduurwerk in de 17de-eeuwse
-Toespraak opening Art Amster-
2 Restauratiekunde, UvA, 6 oktober.
Prijs, Rijksmuseum, 21 september;
-L ezing ‘Museumdirecteur in r­ oerige
tijden’, Doperscafé, Singelkerk,
Amsterdam, 27 september;
-‘ Het nieuwe Rijksmuseum’,
­lezing KOG, Bijbels Museum,
67
Amsterdam, 24 oktober;
-Toespraak bij verlenging samen-
Pieter Roelofs
tv-programma ‘De Rekenkamer’,
-‘Gabriël Metsu’, Vrienden van het
9 september;
werking met Philips (‘Nieuw
Rijksmuseum, Rijksmuseum,
licht op de Nachtwacht’), Rijks-
13 januari;
museum, 26 oktober;
-Ontvangst in Voorhal, Rijksmuseum, 14 november;
-Opening Geschenk uit de hemel,
Rijksmuseum, 13 december.
-‘Gabriël Metsu’, Instituut Posterheide, Oosterbeek, 14 januari;
-‘Gabriël Metsu, beroemder dan
Vermeer’, Patronen en Vaandeldragers van het Rijksmuseum,
Rijksmuseum, 18 januari;
Jenny Reynaerts
-‘ Back in the Future. The Georg
rijen van Willem van de Velde (ca.
1611-1693)’, 23 september;
bieghaus Skulpturensammlung,
the Devyâmata, an early Shaiva
Frankfurt am Main, 15 juni;
­pratishthâtantra, and the art of Bengal’,
-‘ Rembrandt, Master of Light
Art, Dhaka, Bangladesh, 7 februari;
Dutch Winterlandscapes in Histo-
son College Boston, European
gebeeldhouwde retabels in Kalkar
-‘ Temple Consecration Rituals in tem-
ric Perspective’, Kunsthistorisches
Center, Well, 1 december.
en Xanten, Amsterdam Summer
ples of South and Southeast Asia’,
University, 15 en 18 augustus;
National Institute of Advanced Stu-
Museum, Wenen, 18 oktober.
Ten onrechte werden de volgende
Hans Rooseboom
voordrachten en lezingen van
-Voordracht bij de presentatie van
der kunsthistorischen Niederlan-
du iconography’, Ecole française
deforschung’, Goethe-Universität,
d’Extrême Orient, Parijs,16 mei;
-L ezing over George Hendrik Breit-
Lindenberg, Huis voor de kun-
ner & de fotografie, Huis van de
sten, Nijmegen, 27 februari;
Buurt (Elandsgracht), 7 juli;
schappen, Rijksmuseum, 3 februari;
het Rijksmuseum, 29 juni;
-‘ Rembrandt en Degas, twee
jonge kunstenaars’, relaties
19de eeuw, 18 augustus;
-‘Gabriël Metsu: portrettist’, sympo­sium ‘Gabriël Metsu’, Rijksmuseum,
23 februari;
Rijksmuseum, 22 augustus;
-‘Oog in Oog met Rembrandt en
Degas’, AVRO-lezing, Paradiso,
Amsterdam, 23 september;
-‘ The renovation of the Rijksmuseum’,
The Sterling and Francine Clark Art
Institute, Williamstown (MA),
31 oktober;
-‘ Rembrandt and Degas’, The Sterling and Francine Clark Art Institute,
Williamstown (MA), 13 november;
-[met Robert Verhoogt] ‘Spolia: sporen van de 19de eeuw in het moderne
museum’, congres ‘De negentiende
­leden International ­C ircle Rijksmuseum, Huis ten Bosch, Den Haag,
16 maart;
-‘ Het Rijksmuseum’, ING lezing,
The European Fine Art Fair,
Maastricht, 21 en 22 maart;
-[met Arthur K. Wheelock Jr. en
Adriaen Waiboer] ‘Gabriel Metsu:
another Dutch Master’, National
­Gallery of Art, Washington, 22 april;
-‘ Dutch Art in the Making: ­Rembrandt,
Vermeer and Hals’, Doha, Qatar,
11 mei;
-I nhoudelijk commentator ‘Blijde
Incomste’, Gebroeders Van Limburgfestival, Nijmegen, 28 augustus;
-‘ Hendrick Avercamp terug in
eeuw revisited. Een plaatsbepaling na
Kampen’, Stedelijk Museum
35 jaar Werkgroep De Negentiende
Kampen, 1 september;
eeuw’, Amsterdam 9 december
um, Amsterdam, 14 oktober; Institut
-‘ Wat kost de Nachtwacht?’ KRO
ples?’, Ecole des Hautes Etudes en
­S ciences Sociales, Parijs, 17 mei;
van Gdańsk, 15 november;
The Golden Age Reloaded, Villa
-L ezing over George Hendrik Breit-
Willem van Oranje’, symposium
RGD, Den Haag, 23 november.
Dimphy Schreurs
torians of Netherlandish Art’,
Margot van Schinkel
Amsterdam Museum, 28 mei;
-Module ‘kennismaking m
­ aterialen’,
-‘ South Indian bronzes at the Rijksmuseum, Amsterdam’, Universiteit Leiden, Leiden, 8 juni;
-‘Aziatische kunst in het Rijksmuseum’,
delegatie TATA Steel, 11 augustus;
­Museum, Amsterdam, 6 november.
tury Cityscape’, conferentie ‘His-
Thap (Vietnam) – tombs or tem-
historisch Instituut, Universiteit
-‘ De opdracht voor het praalgraf van
ner & de fotografie, Van Gogh
-‘ The brick structures of Go
the Northern Netherlands’, Kunst-
Néerlandais, Parijs, 3 november;
-‘ The Dutch Seventeenth Cen-
-‘ De iconografie van de Oranjezaal’,
kunstenaars’, Patronen van het
Art, Washington, 21 maart;
Frankfurt am Main, 1 oktober;
-‘ Sculpture and republicanism in
-I nleiding op de tentoonstelling
Zintuig Internationaal’, afleve-
kunstenaars’, Vrienden van het
-‘ Rembrandt en Degas, twee jonge
ner & de fotografie, Van Gogh Muse-
Vauban, Luxemburg, 29 april;
ring ‘De Nachtwacht’, 10 maart;
-D iscussie over George Hendrik Breit-
Ice Age’, National Gallery of
-RTL tv-programma ‘Het Zesde
-‘ Rembrandt en Degas, twee jonge
Rijksmuseum, 20 augustus;
-‘ Hendrick Avercamp: The Little
-‘ The importance of unedited Shaiva
in the Netherlands, 5 april;
-‘ Portretten van jong en oud’, De
Universiteit Faculteit Cultuurweten-
the move’, ANKK-conferentie ‘Ord-
manuscripts for the study of Hin-
verslag van 2010 verwerkt:
sociation, New York, 10 februari;
dies, Bangalore, India, 28 februari;
nungen des Sehens, Innovationsfelder
pean Center, Well, 28 januari;
-‘ Rembrandt en Degas, twee jonge
-P resentatie van het project ‘Artists on
­Steven Wachlins boek Photographers
Emerson College Boston, Euro-
een tentoonstelling’, studenten Open
9th International Congress of Bengal
crosnijwerk en laatmiddeleeuwese
in Amsterdam’, conferentie ‘Session
-‘Gabriël Metsu: de totstandkoming van
-E xcursie en voordrachten over mi-
and Shadow’, gastcollege Emer-
-‘ Harsh Winters / Fascinating Stories:
Sturm Murals in the Rijksmuseum
nineteenth century’, College Art As-
Anna Ślaczka
-‘ The iconography of the deities in
11 november;
Pieter Roelofs niet in het jaar­
Before the White Box: Murals in the
tena), Radio AmsterdamFM, 8 mei;
-‘ The anatomy of bronze’, Lie-
kunstmarkt’, Sotheby’s, Amsterdam,
Blue Reading a Letter’, ­g astcollege
kunstenaars’, Ambassadeurs van
68
-‘ Johannes Vermeer, Woman in
-Verhaal op zaal: ‘De penschilde-
Amsterdam, 4 oktober;
-‘Gabriël Metsu en de 17de-eeuwse
-‘Gebruik van de collectie van het
-‘ Het Aziatisch Paviljoen’, delegatie India Table, 5 oktober.
Rijksmuseum in de klas’, stu-
-AVRO tv-programma Lekker, afleve-
behoudsmedewerkers van het
diemiddagen voor leerkrachten,
Harm Stevens
ringen ‘Lekker Gek!’, 17 juli; ‘Lekker
Nationaal Archief en het Rijks-
Rijksmuseum, 14 en 20 april;
-‘ Terug naar de toekomst: de twintigste
Wreed!’, 24 juli; ‘Lekker Belangrijk!’,
museum, 15 november.
31 juli; ‘Lekker Ding!’, 7 augustus;
‘Lekker Lachen!’, 14 augustus;
-Hoofdgast Omroep Gelderland tv-programma ‘Zomer in Gelderland’, 30 juli;
-‘Op reis met de gebroeders Van
-Gastcollege Museumeducatie,
Marnix Academie (PABO),
Frits Scholten
Utrecht, 17 november.
eeuw in het Rijksmuseum’, Patronen van het Rijksmuseum, 26 mei;
-Werkcollege Master Publieksgeschiedenis, UvA, 10 juni.
-‘ Handzaam Verzamelen’, oratie bij
de aanvaarding van het ambt van
Eveline Sint Nicolaas
bijzonder hoogleraar Rijksmuseum
-‘ The Turkish Paintings of Ambassa-
William A. Southworth
Limburg’, vijfde Gebroeders Van
Leerstoel Theorie en geschiedenis
dor Cornelis Calkoen (1696-1764)’,
-‘ The Vereniging at Angkor: Sculp-
Limburg­lezing, Sint-Stevens-
van de collectievorming, vanwege
14th International Congress of Tur-
tures from Cambodia’, Vereniging
kerk, Nijmegen, 29 augustus;
het Rijksmuseum Fonds bij de facul-
kish Art, Parijs, 19 september;
van Vrienden der Aziatische Kunst,
-‘Collecting Metsu and other Dutch
Masters’, National Gallery of Ireland, Dublin, 24 september;
-‘Artistic Inspiration and Collecting
Art in Holland’, The Core Club,
New York, 28 september;
-‘ Rembrandt en het Rijksmuseum’,
eerste Rembrandtlezing, Westerkerk,
teit der Letteren van de Vrije Universiteit Amsterdam, 10 februari;
-‘ The case of Rodin’s Thinker’,
-Verhaal op zaal: ‘Paleis Vrijburg in Brazilië’, 28 oktober;
-‘ Paleis Vrijburg, gesneden uit
Museum Geelvinck Hinlopen
Huis, Amsterdam, 8 oktober;
-‘ Iconoclasm and temple transfor-
conferentie ‘Conservation
perkament’, Brazilië-avond,
mation at Angkor from the 13th to
­t reatment: who decides?’, Rein-
Rijksmuseum, 3 november;
15th centuries’, conferentie ‘In the
wardt Academie, 31 maart;
-R adio-interview over gebedsnoten
in Springvossen (met Robert van Al-
-Verhaal op zaal: ‘Het Sint Nicolaas­
feest van Jan Steen’, 2 december.
shadow of the Golden Age: Art and
identity from Gandhara to the modern
age’, Universität Bonn, 14 oktober.
69
Laurent Sozzani
Renais­sance Society of America
-‘ Decision Making in Restora-
(RSA), Montreal, 24 maart;
tion Treatments’, symposium ‘Who
-‘ Untermalung / Untermodellierung.
college UvA, 18 oktober;
-‘ Piraten en zeerovers in de Marinemodellenkamer’, gastcollege Uni-
Externe
activi­teiten van
medewerkers
­D ecides’, ICN (thans RCE) en Res-
Eine Besonderheit im Malschichten­
tauratoren Nederland, 31 maart;
auf bau des späten 15. und 16. Jahrhun-
-‘ The Value of Reconstructed De-
derts’, ANKK-conferentie ‘Ordnungen
Arie Wallert
sign Elements in the Restoration of
des Sehens. Innovationsfelder der
-‘ Standards and Procedures for Art
Paintings’, symposium ‘Filling and
kunsthistorischen Niederlandefor-
Technology and the Mediaeval En-
Retouching: Paintings and Painted
schung’, Goethe-Universität, Frank-
cyclopedias’, symposium ‘Transmis-
Reinier Baarsen
Surfaces’, SRAL, Maastricht, 23 mei;
furt am Main, 30 september-2 oktober;
sion of Artist’s Knowledge’, VLAC
-L id Arts Panel, the National Trust,
-[met Giovanna di Pietro] Workshops
-Verhaal op zaal: ‘De heilige Maag­schap
‘Historic Overview of Backing Pro-
van Geertgen tot Sint Jans’, 16 december.
tection’, ‘Modern Applications of Bac-
versiteit Leiden, 10 november.
Flemish Academic Centre: Institute
for Advanced Study, 16 juni;
-‘ Heads of Christ; False Expectations of
king Protection’, ‘The Micro-climate
Jeroen Vandommele
Technical Studies’, colloqium ‘Rem-
Vitrine for Panel Paintings’, ‘Practical
-‘ Prenten die stelling nemen. Het
brandt and his Circle’, Bader Interna-
Applications of Backing Protection’,
poëtijckelijck punt van Het Maria-
seminar ‘Back Protection for Easel
cransken’, symposium ‘Woord- en
Paintings’, Hogeschool voor Restau-
beeldrelaties in Antwerpse prenten’,
-‘ Materials and Methods of Painting in
Rijksuniversiteit Groningen, 16 juni;
the Northern Netherlands’, Amster-
ratie, Bern, 21 t/m 24 september;
-‘ Visual Qualities of Abraded Paint
-[met S. Bussels] ‘“Uyt om eyghen
tional Study Centre, Herstmonceux
Castle, Hailsham (UK), 21-24 juli;
dam Summer University, 23 augustus;
Engeland;
-Bestuurslid Stichting Museum
Van Loon;
-Bestuurslid Stichting Instandhouding
Landgoed Prattenburg;
-Bstuurslid Stichting tot bevorde­r ing
van de bestudering van de kunstnijverheid (tevens jury Mr. J.W.
Frederiksprijs);
-Bestuurslid Stichting Hollands
Surfaces -An evaluation of purpo-
profijt’. De beeldvorming van rijkdom
-‘ Yellows and Blues: re-examination of
sefully damaged paint surfaces as
en koopmanschap bij D.V. Coornhert
Vermeer forgeries’, ICOM Commit-
-Bestuurslid Daniel Marot Fonds;
an aid to understanding the visual
en in de handelsmetropool Antwer-
tee for Conservation, 1a6th Triennial
-L id Raad van Advies Stichting
effect which isolated areas of super-
pen’, congres ‘Réponse à un certain
Meeting, Lissabon, 19-23 september;
ficial abrasion have on the reading
Hollandais: D.V. Coornhert over de
of a painting’, congres ‘Eastern Ana-
grenzen van zijn tijd’, Coornhert-
ding in the Northern Netherlands’,
lytical Symposium and Exposition’,
stichting en Group for Early Modern
symposium Wallraf-Richartz-
Cultural Heritage II and New York
Studies, Universiteit Gent, 17 juni.
Museum, Keulen, 25 november.
-‘ Techniques of Painting and Gil-
Porselein;
het Nederlandse Interieur;
-L id adviesraad Stichting Nederlands
Centrum voor Dendrochronologie;
Institute, The Getty Foundation,
The J. Paul Getty Museum en NWO
Ellen van Bork
voor expert meeting ‘Panel Paintings
-Docent vervaardigingstechnieken
­I nitiative’, Rijksmuseum, 9-11 januari;
aan MA 1 en MA 2 studenten
-Penningmeester ICOM-CC Fund;
restauratiekunde metaal, UvA.
-Bestuurslid Blue Shield Nederland;
-L id keuringscommissie meubelen,
Annemies Broekgaarden
van de Furniture History Society.
verantwoordelijk voor 8ste Hands On!
Menno Fitski
International Conference ‘Identity,
-Voorzitter Vereniging voor Japanse Kunst;
Cultural Diversity and Heritage’,
-Bestuurslid Nederlands Genootschap
Ljubljana, 11-15 oktober;
-Supervisor First International
Children’s Museum Award;
-Adviseur Commissie Beeldende
-Bestuurslid Stichting für Elise;
-Bestuurslid Stichting Tikotin;
-Bestuurslid Fotodok;
stimuleringsmaatregelen voor
Gert van Gerven
museumbezoek door kinderen
-Penningmeester Stichting Ebenist;
t/m 12 jaar (OCW/NMV);
-L id organiserend comité van Stich-
-L id Stuurgroep Museumpleinbus.
bekennen. Conservering en restauratie van de kleur van houten meu-
-L id werkgroep RDA (Resource Des-
bels’, Amsterdam, 7 november.
ciale Wetenschappelijke Bibliotheken.
in het Rijksmuseum’, sectiedag
‘Materiaaltechnisch onderzoek in
& Museum, New York, 3 februari;
Metsu, Rijksmuseum, 23 februari;
-Gastdocent stijlgeschiedenis
-‘ Es werde Licht - Mittel der Licht-
en restauratiekunde, UvA;
het Ateliergebouw, Amsterdam’,
darstellung im niederländischen 17.
-‘ The Hofstede de Groot fiches online:
RCE, Amersfoort, 28 oktober;
Jahrhundert’, Gemäldegalerie, Staat-
verguldtechnieken, Campbell
Een enthousiaste gebruiker’, Rijks-
-‘ De teruggevonden gewaden van
liche Museen zu Berlin, 31 maart;
Center for Historic Preservation
-Workshop docent historische
bureau voor Kunsthistorische Docu-
­M aria en Elisabeth: de restauratie van
mentatie, Den Haag, 28 november.
de Meester van de Spes Nostra’, af-
tigen. Die Neuausrichtung des
scheidssymposium ‘Living Memoria’,
Amsterdamer Rijksmuseums’,
Dirk Jan Biemond
Universiteit Utrecht, 16 december.
LWL-Landesmuseum für Kunst und
-Woordvoerder keuringscommissie
-‘Goldenes Zeitalter neu zu besich-
Kulturgeschichte, Münster, 26 mei;
Monogrammist’, Session: ‘Genre
Jeroen van der Vliet
Imagery in Early Modern Northern
-‘ Informatie vinden: onderzoek
in maritieme collecties’, gast-
-‘ Mittel der Lichtdarstellung in der
Malerei alter Meister’, Städtisches
Museum Schloss Rheydt, 3 juli.
Jan van Campen
-L id keuringscommissie Aziatische
kunst, PAN Amsterdam;
-L id keuringscommissie Aziatische
kunst, TEFAF Maastricht.
TEFAF Maastricht.
subsidieerde Musea, Amsterdam;
-V icevoorzitter Prins Bernhard
Cultuurfonds Zuid-Holland;
-Voorzitter Dance Works, Rotterdam;
-Bestuurslid Stichting ArtAids,
Barcelona/Amsterdam;
Taco Dibbits
-L id keuringscommissie zilver,
Erik van Ginkel
-V icevoorzitter Vereniging Rijksge-
Studies, Mount Carroll (VS).
zilver, PAN Amsterdam;
ting Ebenist voor symposium ‘Kleur
Nel ten Brug
-L id RCE-werkgroep terminologie
William Shakespeare’, Morgan Library
-Bestuurslid Stedenband Leiden-Oxford.
-L id Klankbordgroep experimenten
-‘ Schilderijen in schilderijen bij
-P aneldiscussie ‘The Changing Face of
Stichting;
-Redactielid Aziatische Kunst;
Mondriaan Stichting, Amsterdam;
-‘ Inleiding op het materiaaltech-
van schilderijlijsten (Wiki);
voor Japanse Studiën;
-Bestuurslid Hulsewé-Wazniewski
Kunst, Vormgeving en Erfgoed,
cription and Access), Werkgroep Spe-
­Gabriël Metsu’, symposium Gabriël
TEFAF Maastricht.
-Voorzitter Hands On! International,
Hubert Baija
-‘ The Brothel Scenes by the Brunswick
70
Quarterly for the History of Art.
Gregor J.M. Weber
nisch onderzoek aan schilderijen
Europe’, Annual Conference
-Adviseur The Getty Conservation
Ige Verslype
Jane Turner
Matthias Ubl
Paul van Duin
-Redactielid Simiolus: Netherlands
-Reviews editor van de Newsletter
Conservation Foundation, Somerset, New Jersey, 14 november.
Jonathan Bikker
-L id Commissie Museale ­Verwervingen
-Bestuurslid Fundaçion Han
Nefkens, Barcelona.
vanaf 1933;
-Bestuurslid De Pont Museum voor
Hedendaagse Kunst;
-L id Comité van Aanbeveling
Young in Prison.
Martine Gosselink
-L id Raad van Toezicht Cultuur
en Ondernemen;
-L id Raad van Advies De Nieuwe Kerk;
71
-L id inhoudelijke begeleidingscommissie Het Grachtenhuis;
-L id werkgroep Atlas of Mutual
Heritage;
-L id AWAD, Atlantic World
and the Dutch;
-Related expert Centrum voor Internationale Erfgoedactiviteiten;
-L id Nationaal Historisch Museum
Commissie van het KNHG;
-L id commissie congres 2012
KNGH / Huygens ING;
-L id adviescommissie ‘De Gouden
Eeuw’, documentaireserie NTR;
-L id werkgroep AGORA
Stichting Onvergetelijk;
-S ecretaris/penningmeester Stichting
Historisch Onderzoek Vrouwenlevens;
-L id commissie Munt- en Penning­
sector.
Geert-Jan Koot
-L id internationale expert meeting
-Bestuurslid Artlibraries.net;
‘Representing Islamic Art’, Nieuwe Kerk, Amsterdam, 6 april.
heidkundig Genootschap;
-Bestuurslid Stichting Charema,
fonds voor geschiedenis en kunst;
Henrike Hövelmann
-Redacteur en penningmeester
De Boekenwereld.
Nationaal Historisch Museum;
-L id Adviescommissie Collectie
­Remonstrantse Gemeente Rotterdam;
het Koninklijk Oudheidkundig
-Bestuurslid AdamNet en voorzitter
Ab Hoving
-Adviseur beeldende kunst
Amsterdams Fonds voor de
Kunsten (tot juli 2011);
-L id Werkgroep Kunstkritiek
Nederland 1885- 2000.
Amsterdam in de Gouden Eeuw’,
Studie van de Gouden Eeuw.
-Redacteur Scheepshistorie;
-Bouwtechnisch adviseur Bataviawerf,
Lelystad.
Wetenschappelijke Bibliotheken;
-L id klankbordwerkgroep Art
-L id Sectie PR & Marketing Nederlandse Museumvereniging.
Geertje Jacobs
Michel van de Laar
-L id projectteams Agora en Commit,
-L id begeleidingscommissie restauratie
erfgoedinstellingen.
seum voor Schone Kunsten, Brussel.
-Voorzitter Raad van Toezicht
Freek Heijbroek
Elsje Janssen
Robert van Langh
-Redactielid De Boekenwereld;
-Coördinator Textile Working Group
-Gastdocent Getty Research Institute,
-Juryvoorzitter Stichting Menno
-L id Nonpareil.
-S ecretaris/penningmeester
van het ICOM-Committee for
Los Angeles, 3 januari t/m 30 maart
Conservation;
2011;
-L id Raad voor de Bescherming van
het Roerend Cultureel Erfgoed van
Uitzonderlijk Belang, Ministerie van
de Vlaamse Gemeenschap, Brussel;
-Bestuurslid Kunsthistorisch In-
-Organisator Masterclass ‘Historical
silver plating: art history, technology,
science and conservation’, Rijksmuseum, 28 november t/m 2 december;
-P anellid ‘Future Prospects’, workshop
fisch Museum (VEMA), Antwerpen;
-Jurylid tentoonstelling Triennale
Internationale de Textiles, Doornik;
-Jurylid driejaarlijkse Wedstrijd voor
-L id Steering Committee van Organizers of International Exhibitions
(BIZOT-group);
­R embrandt & Degas. Two Young
­A rtists, The Sterling and Francine Clark
Art Institute, Williamstown MA, 13
november 2011- 5 februari 2012;
-Organisator congres ‘De negentiende
eeuw revisited. Een plaatsbepaling na
-Bestuurslid Vereniging Rembrandt;
35 jaar Werkgroep De Negentiende
-Bestuurslid Caldic Museum;
eeuw’, Amsterdam, 9 december.
Willem de Ridder
-Voorzitter Penseeljury (CPNB);
-L id begeleidingscommissie restau-
Huigen Leeflang
-L id Raad van Advies Chabot Museum;
ratie De drie Maria’s aan het graf
-Bestuurslid Werkgroep Zeventiende
-L id Raad van Advies Koninklijk
van Hubert/Jan van Eyck, M
­ useum
Eeuw;
Oudheidkundig Genootschap;
-L id programmacommissie Codart;
-L id Raad van Advies Nieuwe Kerk;
-L id tentoonstellingscommissie Lucas
-L id Raad van Advies
Museum De Lakenhal, Leiden i.s.m.
het Rijksmuseum;
72
Broadview Holding;
-Gastconservator tentoonstelling
-Voorzitter jury Sacha Tanja Penning;
Lice, Brussel.
-L id adviescommissie tentoonstelling
Jacob Cornelisz van Oostsanen,
tion. How to save photographic art-
Stedelijk Museum Alkmaar
works for the future’, Science4Arts,
en Amsterdam Museum;
Stedelijk Museum, Amsterdam.
-L id Raad van Commissarissen
rond 1900 en Lambertus Zijlfonds;
Science’, NIAS, Wassenaar, 8 juni.
van Leyden en de Renaissance,
-Adviseur ‘Photographs & Preserva-
Stichting Amstel 218;
-Bestuurslid Stichting Schone Kunsten
-Bestuurslid Winter Magic Amsterdam;
Wandtapijten van Le Domaine de la
Martin Jürgens
-Voorzitter Raad van Toezicht
groep De Negentiende Eeuw;
‘E- humanities: Visual Arts meets
stituut (KHI), Antwerpen;
-Bestuurslid Vrienden van het Etnogra-
Kunst, Prins Bernhard Cultuurfonds;
-S ecretaris Interdisciplinaire Werk-
Droog Design;
Museum, Provincie Antwerpen;
I Medici e l’Europa.
-L id adviescommissie Beeldende
‘Ceramics and Glass’ van de ICOM- CC.
Wim Pijbes
-L id Wetenschappelijke Raad Mode
-L id International Scientific Committee
-A ssistent-coördinator werkgroep ­
Jacob Jordaens in het Koninklijk Mu-
van Rijsewijk;
Studies);
Jenny Reynaerts
Allegorie op de vruchtbaarheid van
-Bestuurslid Stichting Pieter Haverkorn
Den Haag;
-L id Maatschappelijke Adviesraad IMES
Isabelle Parthesius-Garachon
Neder­landse universiteiten en
Nieuwenkamp;
van Amsterdam;
-L id Comité van Aanbeveling Stroom
and Architecture Thesaurus.
samenwerkingsprojecten tussen
-Bestuurslid Stichting Museum
Mesdag;
-L id Comité van Aanbeveling Schutterij
(Institute for Migration and Ethnic
Boris de Munnick
-L id Sector Advisory Board van het
Hertzbergerprijs;
Gijs van der Ham
gramma ‘De culturele industrie van
Cécile van der Harten
3D-COFORM project (sinds 1 juni).
Gymnasium, Amsterdam;
-Academie-assistent onderzoekspro-
UvA/Amsterdams Centrum voor
Ludo van Halem
-Jurylid Barlaeus Kunstprijs, Barlaeus
Anne Lenders
lid werkgroep Digitale Bibliotheek
-S ecretaris Werkgroep Speciale
print, Den Haag;
-L id Comité van Aanbeveling Panorama
marketingwerkgroep van AdamNet,
-L id inhoudelijke begeleidingscommissie Het Grachtenhuis, Amsterdam.
Letterkunde.
Amsterdam;
-Voorzitter Stichting Mompou;
-L id redactieraad Portrettengalerij
-Voorzitter bibliotheekcommissie van
Genootschap;
kabinet van het Koninklijk Oud-
(VU en Rijksmuseum);
-L id Atana, Besturen in de culturele
Jan de Hond
-L id Maatschappij der Nederlandse
World Press Photo;
-L id Raad van Advies KetelFactory
in Schiedam;
Boijmans Van Beuningen.
Erwin van Rooij
-Bestuurslid/vereffenaar Stichting
Federatief Pensioenfonds in liquidatie;
-L id cao-onderhandelingsdelegatie VRM.
-L id Comité van Aanbeveling Behoud
Jan Steen;
-L id Comité van Aanbeveling Cultureel
Studentencentrum Usva, Groningen;
-L id Comité van Aanbeveling Food-
Robert-Jan te Rijdt
-Conservator Atlas van Amsterdam van
het Koninklijk Oudheidkundig
Genootschap;
73
Hoofddirecteur Wim Pijbes en Philips-CEO Frans
van Houten (links) bij de presentatie van Nieuw
Licht op de Nachtwacht, 26 oktober 2011. Met dit
project bestendigen de twee Masters of Light de intensieve samenwerking gericht op gezamenlijke in-
novatie op het gebied van LED-belichting.
Foto: Joost van den Broek/Hollandse Hoogte
-Redactielid Delineavit et Sculpsit;
Van Beuningen in Rotterdam’.
Gwen Tauber
-L id Kuratorium van de Stiftung
‘B.C. Koekkoek-Haus’, Kleef;
-Bestuurslid Stichting Cornelis
Bakker Collectie, Amsterdam;
-L id comité van voorbereiding tentoonstelling Aert Schouman (1710-
Frits Scholten
-L id Commissie Educatie RN;
-Redactielid Nederlands Kunst­
-L id Commissie Toelating RN;
historisch Jaarboek;
-Redactielid Wallraf-RichartzJahrbuch;
1792) in Dordrechts M
­ useum,
-Redactielid Kunstschrift;
Dordrecht en Rijksmuseum Twen-
-Redactielid Studies in Netherlan­
the, Enschede, 2013/2014.
dish Art and Cultural History;
-L id advisory board van The
Pieter Roelofs
Sculpture Journal;
touching: Aesthetics and Perception.
Jane Turner
-Gastconservator tentoonstelling en
catalogus Rembrandt’s World: Dutch
-Adviseur aankopen oude schilder­
-Bestuurslid (ex officio) Museum
Collection, Morgan Library &
Limburg;
-L id klankbordgroep ‘de Valkhof tafel’,
Museum Het Valkhof, Nijmegen;
voor Religieuze kunst, Uden;
Kunsthistorische Publikatiën;
-L id comité van aanbeveling
Stichting tot Instandhouding
-E xcursiebegeleiding ‘Baroque Prague’,
en Behoud Needse Beelden;
studenten Emerson College Boston,
-Adviseur project ‘War Zone
European Center, Praag, 4-6 maart.
­A msterdam Safe Haven’, 19 april;
-L id benoemingscommissie Bijzonder
Hans Rooseboom
hoogleraar Moderne beeldhouw-
-S amenstelling tentoonstelling
kunst vanwege de Stichting Sculp-
­Paradise City. Hans Bol fotografeert de
tuur Instituut, Universiteit Leiden.
steengroeven van Carrara, Museum
Beelden aan Zee, Scheveningen;
-Jurering Bondsmeesterklasse (BMK)
(catalogus van Nederlandse
tekeningen).
-S ecretaris Justus Lipsius Prijs;
Communicatie
& Marketing
Projectbureau
Huisvesting
Development
-Medeorganisator conferentie ‘Systems of Perception’, ANKK – Arbeits­
kreis für Niederländische Kunst- und
Kulturgeschichte, Frankfurt;
-L id programmacommisse zomercursus
Sector
Collecties
Jeroen van der Vliet
Sector
Presentatie
Zakelijke
Sector
-Bestuurslid Glavimans Stichting.
-Redactielid NTR-serie ‘Slavernij’.
Arie Wallert
Anna Ślaczka
Bibliotheek
-Redacteur ArtMatters.
Bureau
a
Collecties
Publicaties
Publiek & Educatie
Tentoonstellingen
-Redactielid Aziatische Kunst.
Gregor J.M. Weber
-Bestuurslid Museum In ’t ­Houten
Huis, Museum voor het
William A. Southworth
Schermer­eiland, De Rijp;
-Bestuurslid project ‘Corpus des
Inscriptions du Camp’, Ecole française d’Extrême-Orient, Jakarta.
-L id wetenschappelijke begeleidings-
-Honorarprofessor U
­ niversität
Bamberg;
-Redactielid Simiolus: Netherlands
Quaterly for the History of Art;
Beeldende
Kunst
Conservering &
Restauratie
Geschiedenis
Rijksprentenkabinet
Automatisering
Commerciële
Zaken
Facilitair
Bedrijf
Financiële
Zaken
Personeel &
Organisatie
Veiligheidszaken
-L id begeleidingscommissie restau-
commissie project ‘Bestandscatalogus
Harm Stevens
ratie De drie Maria’s aan het graf
15de- en 16de-eeuwse Nederlandse
-L id Raad van Advies, Hermitage
van Hubert/Jan van Eyck, M
­ useum
tekeningen in Museum Boijmans
Directiesecretariaat
Matthias Ubl
Rijksmuseum, RKD en Codart.
Field.
Letterkunde;
het Victoria & Albert Museum, Londen
-L id Schutterijcommissie van het
Genootschap;
-L id Maatschappij der Nederlandse
Zakelijk
Directeur
Museum, New York;
the 15th and 16th Centuries’, AMSU,
teurfotografenverenigingen (BNAFV),
Marijn Schapelhouman
Directeur
Collecties
‘Made in the Netherlands. Art from
­Konink­lijk Oudheidkundig
-Redacteur ScherpteDiepte/Depth of
Directieteam
-F reelance onderzoeker in opdracht van
Eveline Sint Nicolaas
van de Bond van Nederlandse AmaNederlands Fotomuseum, 12 januari;
Hoofddirecteur
-Redacteur Master Drawings;
Drawings from the Clement C. Moore
-Voorzitter Stichting Nederlandse
Raad van Toezicht
Restauratie, Brealey Seminar on Re-
-L id French Bronze Study Group;
kunst, Mondriaan Stichting;
74
-Mededocent UVA, Conservering en
-Jurylid Jan van Gelderprijs;
-Adviseur Stichting Gebroeders van
Organogram
Amsterdam.
Boijmans Van Beuningen.
75
Mw. M.T. Kers gastvrouw
Bureau Collecties
Dhr. R. Schouten beeldbewerker
Mw. E.M.H. Janssen conservator
Restauratieatelier schilderijen
Mw. E.J.H. Voorpijl gastvrouw
Mw. C. Jager hoofd
Mw. C. Thorig beeldbewerker
Mw. B.M.A.M. du Mortier conservator
Mw. M. Zeldenrust hoofd
Dhr. K. Schoemaker collectiesecretaris
Dhr. H.M.A. van Beek scanoperator/
Dhr. P.J.A. Roelofs conservator
Dhr. H. Baija senior restaurator
Development
Mw. B. Naarden projectmedewerker
reproductiefotograaf
Mw. A.A. Anna Ślaczka conservator
Dhr. M.A.A.M. van de Laar senior
Mw. H.S.C. Crebolder hoofd
logistiek
Dhr. D. Hogers scanoperator/
Dhr. W.A. Southworth conservator
restaurator
Mw. J.P. Huisman afdelingsassistent
Dhr. J.A. Cok conservatie-adviseur
reproductiefotograaf
Mw. F.M. Diercks junior conservator
Dhr. W. de Ridder senior restaurator
Dhr. M. Ubl junior conservator
Dhr. L.S.G. Sozzani senior restaurator
Vrienden
Beeld
Registrar’s Office
Mw. H.M. Melse assistent-conservator
Mw. G.M. Tauber senior restaurator
Directie en stafafdelingen
Mw. C.L. Asjes assistent Vrienden
Mw. C.V.M. van der Harten hoofd
Mw. W. Brouwer hoofd
Directie
Mw. E. Kalis accountmanager
Mw. I. Labeur accountmanager
Mw. J.A.A.M. Asselbergs registrar
Geschiedenis
Mw. E.M.E. Smeenk-Metz restaurator
Dhr. W.M.J. Pijbes algemeen directeur
Rijksmuseum Fonds
Mw. A.L. van Lingen accountmanager
Mw. W.E.P. Hooites registrar
Mw. M. Gosselink hoofd
Mw. I.E. Verslype restaurator
Dhr. T.D.W. Dibbits directeur collecties
Mw. E.C. Martens medewerker fondsen
Dhr. M.J. den Engelsman fotograaf
Mw. C.J. Meffert-van Weele registrar
Dhr. G. van der Ham senior conservator
Mw. L.G. Vos junior restaurator
Dhr. K.E. van Ginkel zakelijk directeur
Mw. M. Le Coultre medewerker fondsen
Dhr. H.J. Klein Gotink fotograaf
Mw. A.S. Swart registrar
Dhr. J.G.A. de Hond conservator
Mw. S.M. Hagen projectmedewerker
Dhr. F.P.H. Pegt fotograaf
Mw. B. Naarden projectmede­werker
Mw. E. Sint Nicolaas conservator
Restauratieatelier papier
sponsoring
Mw. S. Rebers fotograaf
logistiek
Dhr. H. Stevens conservator
Mw. I.M. van Leeuwen hoofd
Dhr. S.J.J. van der Vliet conservator
Mw. D. Christoforou restaurator
Personeel op
31 december
2011
Mw. M.H.A. van Oranje adviseur
Directiesecretariaat
Mw. M.P. van de Wiel directiesecretaris
Mw. C.M. van Wijk fotograaf
Mw. J. Brom-Rijnhout directie-
Projectbureau Huisvesting
Registratie & Documentatie
Dhr. T. Mostert junior conservator
Dhr. M.C. Jurgens restaurator
­secretaresse
Dhr. D. Mooij hoofd
Beheer & Behoud
Mw. G.W. Jacobs hoofd
Dhr. D.R. Horst wetenschappelijk
Mw. L.L.F. Sauvage junior restaurator
Mw. C.L. Goedhart directiesecretaresse
Mw. H.S. Schrawangen project­-
Dhr. W.A.P. Hoeben hoofd
Mw. X.I. Henny applicatiebeheerder
mede­werker
Dhr. A. Vries medewerker restauratie
Dhr. T.J.M. Kool medewerker archief
coördinator
Dhr. D. Bakker medewerker
Mw. M.A. Houben applicatiebeheerder
Dhr. H.W.M. van der Lelie medewerker
Dhr. I. Santhagens projectleider
Mw. G. de Beer medewerker
Mw. E.M.G. Jongma databeheerder
Rijksprentenkabinet
archief
museale inrichting
Dhr. E. Kriger medewerker
Dhr. R.E. Blekman documentalist
Mw. J.V. Shoaf Turner hoofd
Dhr. H.W. de Vries medewerker
restauratie
Mw. J. Pugh medewerker
Mw. S. van Gelderen documentalist
Dhr. M. Schapelhouman senior
Restauratieatelier textiel
Sector Collecties
Dhr. B. da Silva Curiel medewerker
Mw. I. Giesbers documentalist
conservator
Mw. S.L. Meijer hoofd
Communicatie & Marketing
Bibliotheek
Dhr. G. Smit medewerker
Dhr. B. Nederveen documentalist
Mw. M.M. Boom conservator
Mw. M.T.W. Albers senior restaurator
Mw. M.S. Meynen hoofd
Dhr. G.J.M. Koot hoofd
Dhr. R. Zwart medewerker
Mw. C.H. Wittop Koning documen­-
Dhr. J.F. Heijbroek conservator
Mw. C. Holz restaurator
Dhr. M.P. Colly afdelingsassistent
Mw. C.M. ten Brug coördinator
Dhr. D. Kemper depotbeheerder
talist
Dhr. H. Leeflang conservator
Mw. B.F.M. Veldhuizen-Klein-
Dhr. M. de Rooy applicatiebeheerder
Dhr. I.P. Rijkers depotbeheerder
Mw. S. Plukker projectcoördinator
Mw. J.D. de Raad conservator
Restauratieatelier meubelen
hoven marketing manager
Mw. H.M.A. de Bruijn medewerker
Mw. T.M. Bos projectmedewerker
Dhr. R.J.A. te Rijdt conservator
Dhr. P.H.J.C. van Duin hoofd
Mw. A. Smeets medewer-
Mw. M.P.M. Falke medewerker
Prentenkabinet Online
collectieregistratie
Dhr. H.T. Rooseboom conservator
Dhr. I.L. Breebaart senior restaurator
ker marketing & sales
Dhr. A.C.A. Knots medewerker
Mw. H.M.K. Hövelmann projectleider
Mw. E. Doornbusch project­mede­
Mw. P.L.M. Verhaak junior conservator
Mw. A.H. Coerdt restaurator
Mw. E. Kamphuis senior me-
Dhr. G.E. Peters medewerker
Mw. E.S. van Breemen mede-
werker collectieregistratie
Mw. J.A.J. van Amelsvoort project­
Dhr. G.W. van Gerven junior restaurator
dewerker pers & publiciteit
Mw. M.E.C. Pfundt medewerker
werker beheer & behoud
Dhr. A.H.B. de Munnick senior
Dhr. A.P.M. Schellekens medewerker
Mw. S.M. Broekhoven project-
Beeldende Kunst
Mw. P.P. de Haan projectmede­werker
Restauratieatelier ceramiek en glas
medewerker pers & publiciteit
Dhr. V. Ulmer medewerker transcriptie
medewerker catalogiseren
Dhr. G.J.M. Weber hoofd
catalogiseren
Mw. I.R. Parthesius-Garachon hoofd
Mw. L.A. Jaeger projectmedewerker
Dhr. R.J. Baarsen senior conservator
Mw. C.L. Verbeek projectmedewerker
Mw. M.C.M. van Schinkel senior
catalogiseren
restaurator
Mw. I. Peterse medewerker archief
Mw. J.J. Schneider medewer-
76
Mw. A.A. Krekeler restaurator
mede­werker catalogiseren
ker pers & publiciteit
Studiezaal
catalogiseren
Dhr. D.R. Bull senior conservator
Dhr. M. Blokpoel accountmana-
Mw. M. Stijkel coördinator
Mw. R. Jelles projectmedewerker
Dhr. J.D. van Dam senior conservator
ger evenementen & ontvangsten
Dhr. L.P.J.C. Vosters assistent-
catalogiseren
Mw. J.A.H. Reijnaerts senior conservator
Conservering & Restauratie
Mw. A.A.N. van der Chijs coördina-
coördinator
Mw. E.M. Sulenta projectmedewerker
Dhr. F.T. Scholten senior conservator
Dhr. R.J.C.H.M. van Langh hoofd
Restauratieatelier scheepsmodellen
tor evenementen en ontvangsten
Dhr. J.H.M. Bersee medewerker
catalogiseren
Dhr. D.P.J. Biemond conservator
Mw. A. Zwart secretaresse
Dhr. A.J. Hoving hoofd
Mw. A.V. van Dorssen senior mede-
Mw. J.P. Breidel medewerker
Dhr. J.J.M. Vandommele project­
Dhr. J. Bikker conservator
Mw. J.M. van Iperen technisch analist
Dhr. E.I. Gondi medewerker restauratie
werker evenementen & ontvangsten
Dhr. J. Durrfeld medewerker
mede­werker catalogiseren
Dhr. J. van Campen conservator
Mw. J.C. Vaz Pedroso technisch analist
Mw. T.S. Heintjes gastvrouw
Dhr. M.J. Rozestraten medewerker
Mw. A. Vrijdag projectmedewerker
Dhr. M. Fitski conservator
Dhr. A. Wallert natuurwetenschap­
Restauratieatelier metalen
Dhr. H.W. Hermanns gastheer
Dhr. J.R. Schindler medewerker
catalogiseren
Dhr. L.E. van Halem conservator
pe­lijk onderzoeker
Mw. S.J. Creange restaurator
Mw. B. Lamain restaurator*
77
Mw. J.W. van Bennekom restaurator
Zakelijke Sector
Mw. H.W. Geerdink applicatie­-
Nuij, Mw. A. van Oostveen, Mw.
Dhr. F.G. Wessels bode/medewerker
Dhr. A. de Graaff, Mw. H.M. Kruse,
Mw. E.K. van Bork junior restaurator
Personeel & Organisatie
beheerder
C.J. Oudewaal, Dhr. M.W. Overhoff,
postkamer
Dhr. T.S. Raspan, Mw. C.W. Sopamena,
Dhr. A.R.J. Pappot junior restaurator
Dhr. G. Hoek hoofd
Dhr. J. van Kempen medewerker
Dhr. C. Ploeger, Mw. M. Sarovic,
Mw. P. Besse telefonist/receptionist
Mw. R.J. Visser, Dhr. R. Vlak
Mw. I.M. Horvath secretaris
helpdesk
Mw. P.G. Schelstraete, Dhr. C.J.A.M.
Mw. C.M. van Luit-Heijne telefonist/
Sector Presentatie
Ondernemingsraad
Dhr. M.J. Sinester medewerker helpdesk
Sigmans, Mw. N.J. Slingerland, Dhr.
receptionist
Surveillancedienst
Tentoonstellingen
Dhr. F.J. Bouius arbo-adviseur
C.C. Volkers, Dhr. W.L. van Wijk
Mw. M. See telefonist/receptionist
Dhr. N. van der Kuil teamleider
Dhr. T. Zeedijk hoofd
Dhr. H. Soetekouw personeelsadviseur
Commerciële Zaken
Mw. H.L. Smit-van Hemert telefonist/
Dhr. R.C.P. de Leeuw teamleider
Mw. M.E. Janknegt 1e secretariaats­-
Mw. J.H. Jansen personeelsadviseur
Mw. P.C. Hofman hoofd
- Kassiers
receptionist
Mw. E.M. Schadee-Plaggenburg
medewerker
Mw. J.D.M. Wellink personeelsadviseur
Dhr. H.U.M. Stiller medewerker
Dhr. S. Balbahadoer, Mw. H.H.
Dhr. E. Hilverda huismeester
teamleider
Dhr. B.H. Schindeler junior personeels-
Mw. M.E.T. de Roo-van Berckel staf-
Cosar-Swart, Mw. S. Daher, Mw. H.
Dhr. J. van Nierop huismeester
Dhr. C.E. Schenkers teamleider
Tentoonstellingsprojecten
adviseur
medewerker productontwikkeling
Milde, Mw. W. Oosterbroek, Dhr.
Mw. C. Bersabal medewerker telcentrum
Mw. S. van Elst projectcoördinator
Mw. M.C.J. Bayoumi-van Eck hoofd
Mw. V.A.R. Wanrooij stafmedewerker
J. Veerling, Dhr. O.D.J.D.J. Willig
Mw. Y.J.M. Limburg-van Vliet
- Senior surveillancemedewerkers
Mw. E. Hermans projectcoördinator
personeels- en salarisadministratie
productontwikkeling
medewerker telcentrum
Dhr. L. el Asri, Dhr. A.C. van Axel
Mw. J.K. Hoog Antink project­-
Dhr. H.P. Boot adviseur personeels- &
Dhr. M.A.G. Bakker coördinator inkoop
- Medewerkers informatiebalie
Mw. T. Meser-van Geemen
Dongen, Mw. P. Balak, Dhr. C.A.
coördinator
salarisadministratie
& logistiek
Mw. W.P.C. Bellaar Spruyt, Mw.
medewerker telcentrum
Bekkenutte, Dhr. A.H. Bouanani, Mw.
Mw. M.B. Jansen projectcoördinator
Dhr. P. Willemsen salarisadministrateur
Mw. P.H. Ipenburg administratief
M.C. Broekema, Mw. K. Popovic,
Dhr. S. Soudagar medewerker
J. van den Brink, Dhr. N. Brouer, Mw.
Mw. D.V. Riabokon-Muller project­-
Mw. A.A. Dekker medewerker
logistiek medewerker
Mw. C. Silveira de Sousa Oliveira
telcentrum
M. Cupac-Sopic, Dhr. M. Davids, Mw.
coördinator
personeelsadministratie
Dhr. A. Topcuoglu medewerker
C.H. Eggink, Dhr. L. Al Gam, Dhr.
Facilitair Bedrijf
- Medewerkers verkoop
telcentrum
T. Geurtsen, Dhr. A. Goedhart, Mw.
Inrichtingsprojecten
Financiële Zaken
Mw. C.R.M.C. Keeman facilitair
Mw. D. Occelli eerste medewerker
Mw. W.R.M. Peters medewerker vaste
Dhr. E.J.M. van Rooij controller
manager
Dhr. P.J.J. Wessels eerste medewerker
Techniek
Dhr. R.J. Kurpershoek, Dhr. N.M.
collectie
Mw. M.A. de Vries hoofd financiële
Dhr. W. Visser roosterfunctionaris
Mw. L. Ayal tweede medewerker
Dhr. N.H. Stoop hoofd
Lankhaar, Mw. L. Liche, Dhr. A.M.
Dhr. J.T.M. Muller assistent
administratie
Mw. L.E. Hillen-Schonhuth
Mw. W.B. Day tweede medewerker
Dhr. M. Pantelic applicatiebeheerder
Lux, Dhr. A. el Messaoudi, Dhr. N.J.
Dhr. B.O. Huininga medewerker groen-
Mw. J.J.A. Plomp-Agterberg staf-
mede­werker reserveringen
Dhr. I.S. Schutz tweede medewerker
Dhr. J.L.J. van Dijk coördinator
van der Meulen, Dhr. M. Nauta, Mw.
voorziening
medewerker
Mw. C.J. van Meggelen mede­werker
Mw. M.G.M. Smit tweede medewerker
onderhoud & beheer
D. Pantelic, Dhr. A.M. Plomp, Mw.
Dhr. B. Caruso senior medewerker
reserveringen
Dhr. S.F. Tjan derde medewerker
Dhr. P.H. Lammers installatiemonteur
R. Rens-Stenekes, Dhr. A. Schuszler,
Publicaties
Dhr. J.V. Groot senior medewerker
Dhr. B.P. Swemle installatiemonteur
Dhr. D. Singh, Dhr. D.N. Snoep, Dhr.
Dhr. P.H.M. Pronk uitgever
Mw. A.E. Roon senior medewerker
Operationele Dienstverlening
- Vestiairemedewerker
Dhr. A.F. Tomasouw installatie­-
B. Suringbroek, Dhr. C.P. Toby, Dhr.
Mw. L.A.M. ‘t Hoen redacteur
Mw. Y.V. Courtar medewerker
Mw. A. van der Leest manager front-
Mw. J.S. Gomes-Monteiro
monteur
F. Topal, Dhr. D. Usenki, Dhr. J.W.R.
Mw. M.M. Soethout redacteur
Dhr. M. Meester medewerker
office
Dhr. B.R. Beekman technisch
Visser, Dhr. R.B. van der Voorn, Dhr.
Mw. E. Slob coördinator extern beeld
Dhr. S. Soudagar medewerker
Mw. M. Mendez Guedez floormanager
Backoffice
begeleider
R.van der Werff, Dhr. R. Yilmaz
Dhr. P.J.G.M. Gorgels webeditor
Mw. I.J. Theunissen-van de Streek
Dhr. V.J. Spijker floormanager
Dhr. C.G.M. Langemeijer manager
Dhr. M.J. Omtzigt assistent-webeditor
medewerker
Mw. M.H.M. van der Venne floor-
Dhr. H.J. Hilhorst magazijnbeheerder
Veiligheidszaken
- Surveillancemedewerkers
manager
Dhr. W.B.J. Taal magazijnbeheerder
Dhr. E.M. Broersma hoofd
Mw. M. von Aesch-Baas,
Publiek & Educatie
Inkoop en aanbesteding
Dhr. A. Toumi magazijnmedewerker
Dhr. P.D. de Vries adjunct-hoofd
Mw. T. Alakhramsing-Chinnoe,
Mw. H.J. Broekgaarden hoofd
Mw. E.M.L. Faucon hoofd
- Publieksmedewerkers
Dhr. R.J. Gasper servicedeskmede-
Mw. H.A. Tomasouw stafmedewerker
Mw. R.B. Balbahadoer-Sewtahal,
Mw. A.A.M. Smits secretaresse
Mw. M.H.M.S. Erkens assistent
Mw. H. Boonstra, Mw. M. Boonstra,
werker
Mw. P.A.M. Kintz medewerker
Mw. M.M. Mariee assistent
Dhr. S.F. Daams, Mw. M.J.J.
Mw. D. Roosendaal servicedeskmede-
Toegangsbeheer en brandveiligheid
Mw. P. Besse, Dhr. F. van den Braak,
Mw. M.F. Banen, Mw. M. Baranic-Deda,
Franssen, Mw. D.E. Haak, Mw. A.
werker
Mw. O. Kraakman teamleider
Dhr. T.A. Dahmen, Mw. A.M. Dosljak-
Mw. R. Meijer medewerker
Automatisering
Hageman, Mw. J.A.C. Herbergs,
Mw. R. van Leth-Elemia cateringmede-
Dhr. M.M. van Egmond medewerker
Steblaj, Mw. C. Gotschin-Birambie,
Mw. D. Schreurs medewerker onderwijs
Dhr. R. Hendriks hoofd
Mw. L. Ketelaars, Mw. S. Khan, Mw.
werker
BHV/brandwacht
Dhr. H. Heimens, Mw. W.J. Holkamp,
Mw. F.A.M. Jorna junior medewerker
Dhr. D.G.L. Janson netwerkbeheerder
N.G. Kuik, Mw. S.G. van der Laan,
Dhr. P.L.A. Buffing bode/medewerker
onderwijs
Dhr. P. van Kooten netwerkbeheerder
Dhr. A.J. Langelaar, Mw. S. Lloveras
postkamer
- Portiers
Mw. M.H. Koster-Lankheet,
Dhr. F.A.M. van ‘t Hoff systeem­
Lorenzo, Mw. S. Lopes, Mw. N.
Dhr. F.A.L. Reijnders bode/mede-
Dhr. S.R. Baarbe, Dhr. A.D. Bekker,
Dhr. K.B. Kuijpers, Mw. A.C.M. Nellen,
beheerder/applicatieprogrammeur
Mehrer, Dhr. D. ten Napel, Mw. M.H.
werker postkamer
Dhr. P.M. Falet, Dhr. M.A.A. Giesen,
Dhr. J.A. Quintero, Mw. R. Silleman,
Dhr. T. van der Meer medewerker
78
A. Kartopawiro, Dhr. H.J. Knukkel,
Mw. D. Joosten, Dhr. P.I. Keizer,
79
Dhr. S.J. Sint Jago, Mw. M. Steijn, Dhr.
Communicatie & Marketing
Mw. G. de Beer
R.T. Strijder, Dhr. E. Swaving Dijkstra
Mw. Z.N. de Regt
Mw. E.M. Schadee-Plaggenburg
Conservering & Restauratie
Dhr. D. Usenki
Overigen
Mw. E.P. Andersson
Museumdocenten
Mw. M.P. de Bovis
Ondernemingsraad
Mw. J. ten Berge, Mw. E. Cnossen,
Mw. E.N. Dehaut
Mw. D. Schreurs, voorzitter
Mw. D. de Groot, Mw. E. Kuiper, Mw.
Mw. S. Hoffmann
Mw. I.M. Horvath ambtelijk secretaris
A.I. Liemburg, Dhr. P. Pelkmans,
Mw. L.M. Korini
Mw. A.A.N. van der Chijs
Mw. C.N. Pols, Mw. S.A. Poutsma,
Mw. T.J. Makitalo
Dhr. W.A.P. Hoeben
Dhr. J. van Schie, Mw. H.J.M.
Mw. S. Philipp
Mw. C.M. van Luit-Heijne
Schueler, Dhr. J. Steendam, Mw. M.
Dhr. P.S. Tylicki
Mw. Ch.J. van Meggelen
Wattel, Mw. E. Wildenborg, Mw.
Mw. J.C. Vaz Pedroso
Dhr. F. P.H. Pegt
A. Zito Lema, Mw. M. van Zuilen
Geschiedenis
Dhr. A.M. Plomp
Mw. J.P.A. Konijn
Dhr. D. Usenki
Museumdocenten voor het Canon-
Mw. J.W. Schnitzeler
programma Jij & de Gouden Eeuw
Publiek & Educatie
Mw. W.M. ten Cate, Mw. D. Jordans,
Mw. C.N. Pols
Mw. L.M. Kanters, Mw. G. Lanting,
Rijksprentenkabinet
Dhr. R. van Loenen, Mw. I. Pol,
Mw. B.E.M. Wehkamp
Mw. I. Verheijen
Mw. J.G.H. Zelen
..
Verslag van de Directie
Financieel
verslag
Resultaten
Het boekjaar 2011 is financieel gezien een succesvol jaar gebleken. Begroot werd een tekort op de gewone bedrijfsuitoefening
van € 2,4 miljoen, gerealiseerd werd een positief saldo van € 2,6
81
Verslag van de directie
Resultaten
Toelichting op de resultaten
Goed bestuur
miljoen. De bezoekersaantallen kwamen 13% hoger uit dan in
2010 en waren 15% hoger dan begroot. Dit in combinatie met
een succesvolle werving van fondsen en sponsoren leidde ertoe
dat de totale baten hoger uitkwamen dan begroot. De totale eigen inkomsten over 2011 bedroegen hierdoor 43% (2010: 41%)
87
Geconsolideerde jaarrekening
Geconsolideerde balans
Geconsolideerde categoriale exploitatierekening
Geconsolideerd kasstroomoverzicht
Waarderingsgrondslagen
van de totale baten exclusief de incidentele subsidies van het
ministerie van OCW. De kosten kwamen per saldo lager uit dan
begroot doordat de reservepost algemeen onvoorzien niet hoefde
te worden aangesproken, enkele activiteiten werden beëindigd
en er sprake was van een hoog kostenbewustzijn. Een andere belangrijke financiële meevaller ontstond door de overgang naar het
91
Veiligheidszaken
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
Toelichting op de geconsolideerde balans
Toelichting op de geconsolideerde categoriale
exploitatierekening
Pensioenfonds Zorg & Welzijn en door de in 2011 tussen sociale partners overeengekomen afschaffing van het overgangsrecht
(overgangsbepalingen met betrekking tot vroegpensioenregelingen). Door bovenstaande zaken hoefde in 2011 geen beroep te
Rondleiders
Dhr. N.R.S. Dataram
Mw. L.F. Aëgerter , Mw. F. Alonso de
Dhr. S. Emirdag
Florida Rivero, Mw. K. Christof, Mw.
Dhr. V. Markus
M. Ciuraj, Mw. G.M.E. Franceschini,
Dhr. K.N. Nuijens
Mw. C.I.M. Giel-Cossais, Mw. L.B.M.
Mw. S.K. van Paridon
van Grieken, Dhr. R.F.M. Kassenaar,
Dhr. K.N.M.A. Rofaiel
Mw. M.C.J.J. Kleinen, Mw. N.G. Kuik,
Dhr. T. Schreurs
Samenvatting exploitatiesaldo
Moll-Breebaart, Dhr. M.V. Quint,
Vrijwilligers
(bedragen x € 1.000)
Mw. M.C.H. Snijders, Mw. M.L. van
Mw. L.M. Blokhuizen-van
Soest, Mw. V. Steijn, Dhr. R. Uterwijk,
der Werff bibliotheek
1. Resultaat op gewone bedrijfs­
uitoefening
Mw. B.E. Viergever
Dhr. D.T. Bos geschiedenis
worden gedaan op de posten opbrengst reizende tentoonstellingen
99
Overige gegevens
en exploitatiebijdrage het nieuwe Rijksmuseum en resteerde per
saldo toch een positief resultaat. De omvang en de samenstelling
101
Meerjarenoverzicht
van het resultaat over 2011 ten opzichte van de begroting kunnen
als volgt worden samengevat:
Dhr. Y.D.E. van der Linden, Mw. A.J.
2. Resultaat op aankopen
. Resultaat op huur en kosten het
3
nieuwe Rijksmuseum (HNR)
Mw. M.M.C. Mastenbroek bibliotheek
Stagiairs
Mw. A.M. Molenaar textiel
(1 januari tot en met 31 december 2011)
Dhr. I. Reesing beeldende kunst
4. R
esultaat op reizende tentoonstellingen en exploitatiebijdrage HNR
Mw. M.E. Valeton collectieregistratie en
Totaal exploitatiesaldo
2011
uitkomst
2011
­begroting
verschil
2.568
-2.420
4.988
-422
-200
-222
147
70
77
-2.037
2.550
-4.587
256
-
256
Beeldende Kunst
documentatie
Mw. S. van Dongen
Dhr. R.J.H. Wanhill conservering en
Om een beter inzicht te geven in de omvang en samenstelling
Mw. H.M. Melse
restauratie
van het resultaat wordt in de resultatenanalyse het resultaat uit-
Mw. A.L. Wiersma
gesplitst naar de verschillende onderdelen van het resultaat. Het
Bibliotheek
Personeelsvereniging
resultaat op gewone bedrijfsuitoefening betreft het resultaat
Mw. M.H. Vogel
Dhr. F.G. Wessels voorzitter
behaald met de reguliere museale activiteiten. De andere resul-
Bureau Collecties
Dhr. J. van Kempen penningmeester
taten betreffen de (soms) minder beïnvloedbare (projectmatige)
Mw. M.H.M.S. Erkens
Mw. H.L. van Hemert-Smit secretaris
onderdelen van het resultaat waarbij soms grote afwijkingen aan
80
81
Dit is een samenvatting van de jaarrekening 2011. De
volledige jaarrekening is beschikbaar bij Stichting het
Rijksmuseum in Amsterdam. De samengevatte jaarrekening 2011 is bedoeld om het brede publiek op een
beknopte wijze inzicht te geven in de financiële resul-
taten en gegevens van Stichting het Rijksmuseum. In
Nederland zijn geen algemeen vastgestelde criteria
beschikbaar voor het opstellen van samengevatte financiële overzichten. De samengevatte jaarrekening
is vrijwel identiek aan de volledige jaarrekening 2011
met dien verstande dat (gegeven het beoogde doel)
voor een aantal financiële overzichten van de balans
uitsluitend de hoofdcategorieën zijn weergegeven en
niet alle toelichtingen die vereist zijn op basis van het
Handboek verantwoording cultuursubsidies.
de kosten- en batenkant optreden tussen begroting en realisatie
kelijk 2010: 32%/68%). Het bezoekersaantal kwam hiermee 13%
museum in 2011 wederom bijzonder succesvol in het werven van
De onderhandelingen over de CAO die afliep per 1 juli 2011 zijn
maar die uiteindelijk wel een budgettair neutraal resultaat ople-
hoger uit dan in 2010 en 15% hoger dan begroot. De toename in
extra fondsen en bijdragen voor diverse activiteiten en projecten.
vervolgens doorgegaan, wat eind 2011 heeft geleid tot een prin-
veren. Een nadere cijfermatige toelichting op de diverse onderde-
het bezoek in 2011 zat vooral in het internationale bezoek, dat
Hierdoor werd een bedrag van € 193.000 aan extra inkomsten
cipe-akkoord over een nieuwe CAO. De nieuwe CAO heeft een
len van het resultaat en de samenstelling hiervan is onderstaand
15% hoger was dan in 2010 en 9% hoger dan begroot. Een en an-
gegenereerd. Een en ander had tot gevolg dat de totale baten per
looptijd van 1 juli 2011 tot 1 april 2013. In deze periode moet ook
opgenomen.
der is onder meer het gevolg van de toename van het internatio-
saldo € 2.903.000 hoger uitkwamen dan begroot.
meer duidelijk worden ten aanzien van de bezuinigingsplannen
nale toerisme in Amsterdam in 2011 van circa 6% waarvan het
Toelichting op de resultaten
1. Gewone bedrijfsuitoefening
(bedragen x € 1.000)
2011
uitkomst
2011
begroting
verschil
verschil
in %
Baten
Rijksmuseum goed heeft kunnen profiteren. De gemiddelde op-
De lonen en salarissen waren hoger dan begroot. Een aantal va-
structurele loonsverhoging van één procent. Daar bovenop komt
brengst per bezoeker (€ 9,01) is 7% hoger dan begroot (€ 8,41).
catures kon niet worden ingevuld middels het in dienst nemen
in september 2012 een eenmalige bruto-uitkering van € 300
Naast het relatief hoge aandeel internationaal bezoek wordt dit
van personeel. Deze vacatures zijn in 2011 vervolgens veelal in-
(naar rato). De Vereniging van Rijksgesubsidieerde Musea (VRM)
tevens verklaard doordat in 2011 in tegenstelling tot voorgaande
gevuld door (tijdelijk) externen in te huren. Ook de vervanging
heeft toegezegd niet aan de onregelmatigheidstoeslagen te tor-
jaren reeds de afrekening Museumkaart 2011 op basis van het de-
wegens ziekte geschiedde in een enkel geval middels externe
nen.
finitief vastgesteld uitkeringspercentage kon worden meegeno-
inhuur. Daarnaast steeg het langdurig ziekteverzuim in 2011
Entreegelden
8.951
7.363
1.588
21,6%
men omdat dit eerder dan in voorgaande jaren bekend is gemaakt
waarvoor een aanvullende reservering ten laste van het resul-
De afschrijvingslasten zijn € 221.000 lager dan begroot. Dit is het
Rijksmuseumwinkel
2.442
2.338
104
4,4%
door Stichting Museumkaart. De inkomsten uit entree kwamen
taat genomen moest worden. Ook werd in 2011 van een aantal
gevolg van een terughoudende opstelling ten aanzien van voor-
421
390
31
7,9%
Sponsoring
1.097
441
656
148,8%
door het hogere bezoekersaantal en door de hogere gemiddelde
werknemers met een langdurig dienstverband afscheid genomen
genomen investeringen. In de begroting waren naast de doorlo-
Overige opbrengsten
3.290
3.075
215
7,0%
opbrengst per bezoeker € 1.588.000 hoger uit dan begroot.
waarvoor een vertrekregeling werd getroffen. Per saldo ontstond
pende afschrijvingen ook afschrijvingslasten opgenomen voor
17.126
17.010
116
0,7%
1.005
812
193
34.332
31.429
2.903
Overige winkels
Exploitatiesubsidie OCW
Overige bijdragen
Totaal baten
hierdoor een overschrijding van de begroting van € 1.258.000.
nieuwe investeringen in 2011. Bij het definitief vaststellen van
23,8%
De inkomsten uit de verkopen van de museumwinkel bleven
Op het onderdeel pensioenlasten was sprake van een onder-
de (investerings)begroting 2011 is echter wel bepaald dat deze in-
9,2%
relatief gezien achter ten opzichte van de hogere dan begrote be-
schrijding van € 2.539.000. Bij het opstellen van de begroting
vesteringsbeslissingen ter goedkeuring aan de directie moesten
zoekersaantallen. De gemiddelde besteding per bezoeker bedroeg
2011 was nog niet bekend of de overgang naar het Pensioenfonds
worden overlegd voordat ze konden worden uitgevoerd.
evenals in 2010 € 2,45 terwijl bij de begroting was uitgegaan van
Zorg & Welzijn (PFZW) definitief doorgang kon vinden. De pen-
De (niet-Rijksgebouwendienst)huren zijn vrijwel gelijk aan de
€ 2,50. De lagere gemiddelde besteding per bezoeker is vooral een
sioenlasten waren daarom conservatief geraamd op het niveau
begroting.
gevolg van een lagere conversie (aantal bezoekers dat tot een win-
van de lasten bij het oude pensioenfonds. Eind juni 2011 heeft
De post algemeen onvoorzien is in de begroting 2011 gehand-
kelaankoop overgaat) dan waarvan bij de begroting werd uitge-
De Nederlandsche Bank (DNB) echter te kennen gegeven dat zij
haafd op het niveau van de begroting 2010 en 2009 toen hij in
gaan. Door de hogere bezoekersaantallen was de omzet uiteinde-
geen bezwaar maakt tegen de collectieve waardeoverdracht naar
verband met de onzekere economische ontwikkelingen werd
PFZW, waardoor de pensioenlasten over 2011 uitkwamen op het
verhoogd van € 225.000 naar € 400.000. Daarmee werd ruimte
Lasten
Salarislasten en inhuur
derden
Afschrijvingen
Huren niet-RGD
Algemeen onvoorzien
Tentoonstellingen
Publiek & Educatie
19.641
20.922
-1.281
6,1%
1.503
1.724
-221
12,8%
256
257
-1
0,4%
41
400
-359
89,8%
970
950
20
-2,1%
730
750
-20
2,7%
lijk wel € 104.000 hoger dan begroot. De behaalde brutomarge in
Automatisering
1.122
831
291
-35,0%
2011 bedroeg 62% (begroot 60%) terwijl deze in 2010 nog 60%
lagere kostenniveau bij PFZW. Dit leverde een besparing ten op-
gecreëerd (in tijd en geld) voor bijsturingsmaatregelen in het ge-
Overige huisvestingslasten
2.256
2.301
-45
2,0%
bedroeg. Ook de winkel op het Museumplein profiteerde van het
zichte van de begroting op van € 458.000.
val van tegenvallende bezoekersaantallen of andere tegenvallers.
Communicatie &
­Marketing
775
466
309
-66,3%
gunstige toeristische klimaat in Amsterdam en realiseerde een
Tevens zijn in 2011 tijdens de CAO-onderhandelingen gesprek-
Uiteindelijk is deze post beperkt ingezet en verder aangehouden
Publicaties (inclusief
­Tijdschrift)
948
1.110
-162
14,6%
omzet die 10% hoger was dan begroot en 18% hoger dan in 2010.
ken gevoerd met de sociale partners over de mogelijkheden van
om de overschrijding op het aankoopbudget op te vangen (zie re-
De omzet van de webwinkel kwam iets lager uit dan de begroting.
het geheel of gedeeltelijk afschaffen van het overgangsrecht
1.031
1.158
-127
11,0%
sultaat op aankopen).
463
622
-159
25,6%
De sponsorinkomsten kwamen € 656.000 hoger uit dan be-
(VUT/prepensioen) in relatie met de huidige premieverdeling
De kosten van tentoonstellingen waren per saldo € 20.000 ho-
2.760
2.821
-61
2,2%
groot. Naast de doorlopende sponsorcontracten met onder meer
van de pensioenlasten tussen werknemer en werkgever. Dit heeft
ger dan begroot. Dit bestaat uit een onderschrijding op de diverse
Totaal lasten
32.496
34.312
-1.816
5,3%
ING, AkzoNobel en Baker & McKenzie werd in 2011 een nieuwe
in november geleid tot een tussentijds akkoord waarbij besloten
posten van het begrote tentoonstellingsprogramma 2011 die
langdurige sponsorovereenkomst afgesloten met Royal Philips
is het overgangsrecht af te schaffen met ingang van 2012 voor alle
vrijwel voldoende dekking bood om de kosten van de niet begrote
Operationeel resultaat
uit bedrijfsuitoefening
1.836
-2.883
4.719
163,7%
Electronics. De overige inkomsten (onder meer uit audiotour,
werknemers geboren na 1949. In ruil hiervoor wordt de premie-
tentoonstelling van Van Gogh in China te dekken.
732
463
269
58,1%
publicaties en Beeld) kwamen door de hogere bezoekersaantallen
verdeling van de pensioenlasten tussen werkgever en werknemer
De afdeling Publiek & Educatie kwam per saldo € 20.000 lager uit
in 2011 € 215.000 hoger uit dan begroot. De exploitatiesubsidie
vanaf 2012 vastgesteld op 60%/40% in plaats van de tot en met
dan begroot. Ook hier leverden kostenbesparingen over de gehele
OCW was € 116.000 hoger dan begroot. Bij de begroting was er
2011 geldende verdeling van 56%/44%. Voor werknemers ge-
linie van het educatieve programma voldoende dekking om de
2.568
-2.420
4.988
206,1%
gezien de huidige economische omstandigheden en de financiële
boren in de periode 1950 tot en met 1954 werd een eenmalige
hogere kosten van de huur van de audiotours op te vangen.
Kostprijs verkopen winkels
Personeel & Organisatie
Overige lasten
Totaal saldo rentebaten
en -lasten
1. Resultaat op gewone
bedrijfsuitoefening
82
van het kabinet. De werknemers krijgen per 1 januari 2012 een
druk op de overheidshuishouding van uitgegaan dat over 2011
compensatie voorgesteld. Als gevolg van dit tussentijds akkoord
Bij de afdeling Automatisering ontstond een overschrijding van
In 2011 werden de Philipsvleugel en het Hoofdgebouw 1.010.402
geen prijs- en looncompensatie door het ministerie van OCW
kon een bedrag van € 1.779.000 vrijvallen uit de hiervoor opge-
€ 291.000 vooral als gevolg van hogere licentiekosten en onder-
(2010: 896.393) keer bezocht tegenover een begroot bezoekers-
zou worden toegekend. Tegen alle verwachtingen in heeft het mi-
nomen voorziening en kon de reguliere dotatie aan deze voor-
houdscontracten. Daarnaast loopt er richting de heropening van
aantal van 875.000. De verhouding van het nationale en inter-
nisterie van OCW in 2011 het loongevoelige deel van de exploi-
ziening over 2011 achterwege blijven. De totale loonkosten over
het nieuwe Rijksmuseum een aantal implementatietrajecten die
nationale bezoek was 30%/70% (begroot 2011: 35%/65%, wer-
tatiesubsidie (structureel) verhoogd. Daarnaast was het Rijks-
2011 zijn hierdoor per saldo € 1.281.000 lager dan begroot.
complexer bleken dan aanvankelijk verwacht. Dit betreft onder
83
meer het voorverkoopsysteem, aanpassingen aan de website en
de doorontwikkeling van Sharepointtoepassingen en het ERPpakket.
Bij de overige huisvestingslasten is sprake van een onderschrijding van € 45.000, wat circa 2% is ten opzichte van het totaal budget voor deze post. Hiervoor zijn specifieke redenen aan te geven.
De kosten van Communicatie & Marketing waren € 309.000 hoger dan begroot. Voor een belangrijk deel is dit veroorzaakt door
een verhoging van het gezamenlijk communicatiebudget met
ING, waarvoor ING ook extra middelen ter beschikking heeft gesteld in 2011. Daarnaast zijn er extra inspanningen verricht om
met name het internationale publiek te verleiden tot een bezoek
2. Aankopen
(bedragen x € 1.000)
2011
uitkomst
2011
begroting
verschil
3.360
2.872
488
Sponsoring voor aankopen
Totaal baten
In 2011 is door een aantal omstandigheden een gewijzigde kijk
100
16
zijn per saldo vrijwel gelijk aan de begroting. In de begroting
ontstaan ten aanzien van de inzet van de post exploitatiebijdrage
2.972
504
2011 was ervan uitgegaan dat het ministerie van OCW zijn in-
HNR. Gezien de naderende eindfase waarin het project het nieu-
spanningsverplichting ten aanzien van het bijstellen van de huis-
we Rijksmuseum zich bevindt, de positieve ontwikkeling van het
601
vestingsubsidie evenals in voorgaande jaren ook over 2011 zou
resultaat de afgelopen jaren bij het Rijksmuseum gedurende het
125
nakomen. Deze inspanningsverplichting houdt in dat het minis-
renovatietraject en het gegeven dat inmiddels bekend is dat het
terie van OCW de huisvestingsubsidie in principe op dezelfde
programma verkoop reizende tentoonstellingen voldoende mid-
manier aanpast als dat de huren van de Rijksgebouwendienst
delen heeft opgebracht om de nog te verwachten negatieve re-
worden aangepast maar dit niet beschouwt als een juridisch af-
sultaten bij het Rijksmuseum op te vangen tot heropening is een
3.773
Mutatie bestemmingsfonds
aankopen
125
3.898
-422
3.172
3.172
-200
726
-222
aan het Rijksmuseum.
dwingbare verplichting. Onzekerheid over de daadwerkelijke
heroverweging ten aanzien van de aanwending en inzet van de
De kosten van Publicaties kwamen € 162.000 lager uit dan be-
De verschillende posten met betrekking tot kunstaankopen (aan-
toekenning van deze prijsbijstelling blijft hierdoor jaarlijks be-
post exploitatiebijdrage HNR in het project gemaakt. Daarnaast
groot, wat het gevolg is van het begin 2011 genomen besluit om
kopen, bijdragen en mutatie bestemmingsfonds) kwamen per
staan. Ondanks de budgettaire krapte heeft het ministerie van
is bij de toekenning in 2011 van een structurele bijdrage voor de
het tijdschrift OOG op te heffen.
saldo € 222.000 negatiever uit dan begroot. Dit betrof met name
OCW voor 2011 echter besloten de prijsbijstelling van de rijks-
vervanging van de inrichting nadrukkelijk de voorwaarde gesteld
De kostprijs van de verkopen in de winkels was ondanks een licht
aankopen van de afdeling Rijksprentenkabinet. Gezien de posi-
subsidie voor de huisvesting wel toe kennen en is hiermee zijn in-
dat het project binnen het huidige budget van € 375 miljoen moet
hogere omzet € 127.000 lager dan begroot. Dit is een gevolg van
tieve ontwikkeling van het resultaat heeft de directie deze over-
spanningsverplichting nagekomen. De afwijkingen ten opzichte
eindigen. Door de eerder toegekende exploitatiebijdragen HNR
de hogere brutomarge op verkopen dan begroot, die voor een deel
schrijding goedgekeurd.
van de begroting op dit exploitatieonderdeel betreffen met name
terug te geven aan het project ontstaat een extra buffer binnen het
de activiteiten in het kader van de brandveiligheidsvoorzieningen
project om eventuele tegenvallers in de bouw op te vangen, waar-
die in Lelystad worden aangebracht, de huur van een nieuwe loca-
door met meer zekerheid aan de gestelde voorwaarde kan worden
tie (Gabriel Metsustraat 8) en een bijstelling van de huur van het
voldaan. Om deze redenen is besloten om over te gaan tot het
depot in Lelystad als gevolg van de uitkomsten van de onderhan-
restitueren in 2011 van de eerder verleende exploitatiebijdragen
delingen over een nieuwe huurprijs en een lagere leegstand in dit
HNR voor een bedrag van € 2.037.000.
is toe te schrijven aan de realisatie van prijsverschillen bij inkoop.
De kosten van Personeel & Organisatie waren € 159.000 lager
3. Huur en kosten het nieuwe Rijksmuseum
dan begroot. Dit wordt verklaard doordat de kosten van werving
en selectie lager uitvielen dan begroot. De reden hiervan is dat
voor de werving en selectie een werknemer is aangetrokken waar-
(bedragen x € 1.000)
2011
uitkomst
2011
begroting
verschil
Baten
door het Rijksmuseum de werving en selectie voor een groot deel
Subsidie OCW huur
10.751
10.793
-42
in huis uit kan voeren en hiervoor geen beroep hoeft te doen op
Subsidie OCW het nieuwe
­R ijksmuseum
21.858
22.159
-301
109
-
109
1.353
1.350
3
34.071
34.302
-231
externe bureaus. Daarnaast werden er aanzienlijk minder kosten
gemaakt voor opleidingen en trainingen.
Bijdrage Koninklijke Nederlandse
Munt brandveiligheid Lelystad
De overige lasten, bestaande uit de afdelingsbudgetten kleiner
RCE/UvA inzake Ateliergebouw
dan € 500.000, kwamen samen per saldo € 61.000 lager uit dan
Som der baten
begroot.
De rente-inkomsten waren € 269.000 hoger dan begroot. Dit
werd vooral veroorzaakt doordat het saldo van de liquiditeiten
hoger was dan gemiddeld voor geheel 2011 begroot. Tevens zijn
middels een scherp liquiditeitenbeheer de rente-inkomsten over
2011 geoptimaliseerd.
Een en ander heeft voor 2011 geresulteerd in een gerealiseerd positief resultaat op de gewone bedrijfsuitoefening van
€ 2.568.000, wat € 4.988.000 hoger is dan het begrote negatieve
pand. Per saldo zijn deze afwijkingen echter budgettair neutraal.
Goed bestuur
Stichting Het Rijksmuseum wordt sinds de verzelfstandiging per
4. R eizende tentoonstellingen en exploitatiebijdrage
HNR
(bedragen x € 1.000)
1 juli 1995 bestuurd volgens het Raad-van-Toezichtmodel. De
directie onderschrijft de Code Cultural Governance. In 2011 is
2011
uitkomst
2011
begroting
verschil
-2.037
725
-2.762
gen van de Code voor zover dat nog niet het geval was. Het gaat in
Opbrengst reizende tentoonstellingen
-
1.825
-1.825
het bijzonder om toevoeging van besluiten die zijn onderworpen
5. Resultaat op reizende tentoon­
stel­­lin­gen en exploitatiebijdrage
HNR
-2.037
2.550
-4.587
voegdheden van de directie respectievelijk de Raad van Toezicht
Baten
Lasten
Huren RGD structureel
Subsidie OCW: exploitatiebijdrage
HNR
een wijziging van statuten en reglementen voorbereid die mede is
bedoeld om te voldoen aan de principes en best-practicebepalin-
7.614
7.463
151
25.567
25.867
-300
Eenmalige kosten brandveiligheid
Lelystad
241
-
241
Afschrijving brandveiligheid
Lelystad
102
427
-325
Afschrijving en servicekosten
inrichting Ateliergebouw
266
254
12
Exploitatiekosten Ateliergebouw
deel RCE/UvA
134
221
-87
Door de ten opzichte van de begroting 2011 gunstige ontwik-
In het verslagjaar heeft de directie geregeld verantwoording afge-
keling van de diverse onderdelen van het resultaat was in 2011
legd aan de Raad van Toezicht over het door haar gevoerde beleid.
geen inzet van de (incidentele) inkomsten uit hoofde van de op-
De directie heeft viermaal vergaderd met de Raad van Toezicht
brengst reizende tentoonstellingen en de exploitatiebijdrage van
en houdt de Raad van Toezicht tussentijds op de hoogte van be-
het nieuwe Rijksmuseum noodzakelijk. Hiervoor was een bedrag
langrijke ontwikkelingen. De hoofddirecteur heeft regelmatig
begroot van € 2.550.000. Het resterend saldo blijft beschikbaar
overleg met de voorzitter van de Raad van Toezicht. Viermaal per
voor de vervolgperiode van de renovatie en zal worden ingezet als
jaar stelt de directie een financiële rapportage op waaruit blijkt
Declarabele kosten het nieuwe
Rijksmuseum
Som der lasten
33.924
34.232
-308
147
70
77
resultaat van € 2.420.000.
3. Resultaat op huur en kosten
het nieuwe Rijksmuseum
84
het Ateliergebouw en de kosten van het nieuwe Rijksmuseum
116
Aangewend voor aankopen
2. Resultaat op aankopen
lijk maakt.
3.476
Lasten
Totaal lasten
de ontwikkeling van de exploitatie in de toekomst dit noodzake-
verleningsovereenkomsten met de Universiteit van Amsterdam
(UvA) en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) voor
Baten
Bijdragen voor aankopen
De kosten en opbrengsten met betrekking tot de huur, de dienst-
Totaal exploitatiesaldo
aan de voorafgaande goedkeuring van de Raad van Toezicht, bebij het wijzigen van de statuten en het vaststellen en wijzigen van
reglementen, de benoeming en ontslag van directieleden en de
256
-
256
benoeming in functie van de voorzitter van de Raad van Toezicht.
85
hoe de financiële resultaten zich ontwikkelen ten opzichte van de
passing zijnde bepalingen van goed bestuur in acht genomen. Er
begroting. Middels kwartaalberichten wordt aan de Raad inzicht
is geworven op basis van een profielschets en een extern bureau is
gegeven in de activiteiten van het museum op het gebied van de
betrokken bij de selectie.
Geconsolideerde jaarrekening
Geconsolideerde balans (na resultaatbestemming)
collecties, tentoonstellingen, publicaties, wetenschappelijk onderzoek, alsmede in het sociale en personeelsbeleid en andere van
Directie
belang zijnde aangelegenheden (ICT, gebouwbeheer, commer­
drs. W.M.J. Pijbes, hoofddirecteur
ciële activiteiten).
drs. T.D.W. Dibbits, directeur collecties
Bij de werving van de nieuwe zakelijk directeur zijn de van toe-
mr. K.E. van Ginkel, zakelijk directeur
(bedragen x € 1.000)
31-12-2011
Geconsolideerde categoriale
exploitatierekening
31-12-2010
(bedragen x € 1.000)
Vaste activa
I. Materiële vaste activa
11.568
10.661
III. Vorderingen
IV. Liquide middelen
574
901
6.982
5.088
38.763
37.666
57.887
54.316
7.194
6.938
7.051
5.144
Passiva
V. Groepsvermogen
V.1. Algemene reserve
V.2. Bestemmingsfonds OCW
143
-
V.3. Reserve bedrijfsinstallaties
-
489
V.4. Reserve kunstaankopen
-
1.305
VI. Bestemmingsfonds kunstaankopen
2011
2010
uitkomst
A. Opbrengsten
Vlottende activa
II. Voorraden
2011
uitkomst begroting
Directe opbrengsten
14.803
14.256
13.791
A.1. Publieksinkomsten
13.404
11.840
12.102
A.2. Sponsorinkomsten
1.213
541
610
186
1.875
1.079
A.3. Overige directe opbrengsten
Indirecte opbrengsten
Totaal opbrengsten
2.867
2.626
2.576
17.670
16.882
16.367
B. Bijdragen
B.1. Subsidie ministerie OCW (B.1. t/m B.3.)
47.698
50.687
47.325
B.1.1. Subsidie OCW: huren en
­services (structureel)
11.040
11.082
10.491
B.1.2. Subsidie OCW: exploitatie­
bijdrage (structureel)
16.837
16.721
16.721
B.1.3. Subsidie OCW: incidenteel
19.821
22.884
20.113
4.474
3.684
3.470
492
-
362
195
70
2.026
4.677
VIII. Langlopende schulden
31.944
30.888
B.3.1. Bijdragen uit publieke middelen
IX. Kortlopende schulden
16.528
11.743
B.3.2. Bijdragen en schenkingen uit
private middelen
3.982
3.684
3.108
57.887
54.316
- Private fondsen en particulieren
1.736
1.184
1.448
133
-
70
2.113
2.500
1.590
52.172
54.371
50.795
69.842
71.253
67.162
19.641
20.922
20.402
1.871
2.405
1.845
VII. Voorzieningen
B.3. Overige subsidies en bijdragen
- Bedrijven
- Goededoelenorganisaties
Totaal subsidies en bijdragen
Som der baten
Lasten
Lasten
C. Personeelslasten
D. A fschrijvingen op (im)materiële vaste
activa
E. Huur
7.870
7.720
7.802
F. Kunstaankopen
3.773
3.172
3.195
G. Overige lasten
86
- Kosten het nieuwe Rijksmuseum
25.567
25.867
22.825
- Overige
11.471
11.630
11.596
Som der lasten
70.193
71.716
67.665
H. Saldo rentebaten en -lasten
732
463
573
Saldo uit gewone bedrijfsuitoefening
381
-
70
I. Mutatie bestemmingsfonds kunstaankopen
-125
-
-70
Exploitatiesaldo
256
-
-
87
Eindexamentour geschiedenis, 20 december 2011
Foto: Myra May
Geconsolideerd kasstroomoverzicht
(bedragen x € 1.000)
2011
2011
uitkomst
begroting
2010
256
-
-
Aanpassingen voor:
Afschrijvingen (im)materiële vaste
activa
Vrijval investeringsbijdragen
Mutatie bestemmingsfonds
­kunstaankopen
Mutatie voorzieningen
Brutokasstroom uit
operationele activiteiten
Mutatie in voorraden
Mutatie in vorderingen
Mutatie in kortlopende schulden
Nettokasstroom uit
operationele activiteiten
1.871
2.414
1.845
komt het meest tegemoet aan het wettelijk inzichtvereiste.
van OCW wordt meegenomen bij de berekening van het percen-
Op 19 december 2011 is in de algemene vergadering van aan-
Waarderingsgrondslagen
tage eigen inkomsten. Als eigen inkomsten worden uitgesloten
deelhouders van Rijksmuseum Holding B.V. besloten om de vijf
1. Algemeen
alle baten die naar de aard niet als eigen inkomsten zijn op te vat-
vennootschappen waarin Rijksmuseum Holding B.V. 100% van
De geformuleerde grondslagen hebben betrekking op de jaarre-
ten voor de toepassing van de Regeling op het specifiek cultuur-
de aandelen houdt, te ontbinden. Dit betreft de volgende ven-
kening als geheel en daarmee tevens op de geconsolideerde jaar-
beleid. Als voorbeelden hiervan worden genoemd de waardering
nootschappen: Rijksmuseum Merchandising B.V., Rijksmuseum
van vrijkaarten, bijdragen en sponsoring in natura en de kapitali-
E-commerce B.V., Rijksmuseum Schiphol B.V., Rijksmuseum
-533
-157
-152
125
-
70
bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische
satie van de inzet van vrijwilligers.
Publishing B.V. en Rijksmuseum Tijdschrift B.V. De activiteiten
kosten. Voor zover niet anders is vermeld zijn de activa en pas-
Naar aanleiding van deze wijzigingen zijn de vergelijkende cijfers
van Rijksmuseum Merchandising B.V., bestaande uit het geza-
siva opgenomen tegen nominale waarde. Baten en lasten worden
2010 aangepast. Het effect van deze aanpassing op het vermogen
menlijk met het Van Gogh Museum exploiteren van de winkel op
toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben, ongeacht
en het resultaat bedraagt nihil.
het Museumplein, en Rijksmuseum E-commerce B.V., bestaande
-2.651
-1.124
-482
-932
1.133
1.281
327
-
72
slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gereali-
3. Criteria voor consolidatie
1 januari 2012 ondergebracht in Stichting Het Rijksmuseum. Het
-1.894
-112
2.192
4.785
-1.435
1.144
seerd. Lasten en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde
In de geconsolideerde jaarrekening zijn de financiële gegevens
bestaansrecht van Rijksmuseum Schiphol B.V. is vervallen met
van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het
opgenomen van Stichting Het Rijksmuseum en van de groeps-
de beëindiging van de exploitatie van de winkel op luchthaven
2.286
-414
4.689
maken van de jaarrekening bekend zijn geworden.
maatschappijen waarin Stichting Het Rijksmuseum direct of in-
Schiphol per 1 januari 2010. Het bestaansrecht van Rijksmuseum
direct meer dan de helft van het stemgerechtigde kapitaal houdt
Publishing B.V. is vervallen met de beëindiging van de samenwer-
2. Indeling jaarrekening
of waarin Stichting Het Rijksmuseum op grond van aanvullende
kingsovereenkomst met Uitgeverij Nieuw Amsterdam per 1 april
Met ingang van 1 januari 2009 is het nieuwe Handboek Verant-
regelingen beschikt over de beslissende zeggenschap ter zake van
2011. Het bestaansrecht van Rijksmuseum Tijdschrift B.V. is ver-
woording Cultuursubsidies Instellingen 2009-2012 van kracht.
het bestuur en het financiële beleid. De activa, passiva, resultaten
vallen met de beëindiging van de uitgave van OOG, Tijdschrift
De richtlijnen in dit handboek sluiten zo veel mogelijk aan op
en kasstromen van deze groepsmaatschappijen zijn in de conso-
van het Rijksmuseum na het eerste nummer van de jaargang 2011.
de bepalingen van het Burgerlijk Wetboek, Boek 2, Titel 9 en de
lidatie betrokken onder eliminatie van de onderlinge verhoudin-
De afwikkeling van de ontbinding van de vennootschappen zal
Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving (in het bijzonder RJ 640).
gen en transacties.
gedurende 2012 plaatsvinden.
te bieden aan de instellingen zelf en anderzijds uniformiteit te be-
De opgenomen groepsmaatschappijen, gevestigd te Amsterdam,
4. Omrekening van vreemde valuta
vorderen in de presentatie van de te leveren (financiële) gegevens.
zijn:
Vorderingen, schulden en verplichtingen in vreemde valuta wor-
Per 22 december 2011 is een herziene versie van dit handboek in
- Rijksmuseum Holding B.V.
(deelname 100%)
den omgerekend tegen de koers per balansdatum. Transacties in
werking getreden. Het nieuwe Handboek is op een drietal punten
- Rijksmuseum Merchandising B.V.
(deelname 100%)
vreemde valuta gedurende de verslagperiode zijn in de jaarreke-
gewijzigd:
- Rijksmuseum E-commerce B.V.
(deelname 100%)
ning verwerkt tegen de koers van afwikkeling. De uit de omre-
1. Bestemmingsfonds OCW
- Rijksmuseum Schiphol B.V.
(deelname 100%)
kening per balansdatum voortvloeiende koersverschillen worden
Op 21 november 2011 is de Regeling frictie- en transitiekosten
- Rijksmuseum Publishing B.V.
(deelname 100%)
opgenomen in de exploitatierekening.
culturele basisinfrastructuur 2009-2012 bekendgemaakt. In ar-
- Rijksmuseum Tijdschrift B.V.
(deelname 100%)
of ze tot ontvangsten of uitgaven hebben geleid. Baten worden
Investeringen en overboekingen in
(im)materiële vaste activa
-2.778
-15.872
-2.061
Ontvangen investeringsbijdragen
1.589
379
4.154
-1.189
-15.493
2.093
Mutatie liquide middelen
1.097
-15.907
6.782
Liquide middelen begin boekjaar
37.666
37.666
30.884
38.763
21.759
37.666
Liquide middelen einde boekjaar
de proportionele consolidatiemethode. Deze verwerkingswijze
sten. Ten slotte wordt vermeld of de post ook door het ministerie
rekening die daarvan een onderdeel vormt. De waardering en
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
jaarrekeningposten die betrekking hebben op de eigen inkom-
thode.
uitkomst
Kasstroom uit operationele activiteiten
Exploitatieresultaat
Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte me-
uit de webwinkel van het Rijksmuseum, worden met ingang van
De in het handboek gestelde eisen beogen enerzijds duidelijkheid
5. Kunstcollectie
tikel 9 van deze regeling is bepaald dat voor iedere aanwending
88
van het bestemmingsfonds OCW toestemming nodig is van de
Naast de (100%-)groepsmaatschappijen wordt tevens de
De collectie die bij de verzelfstandiging van het Rijksmuseum in
bewindspersoon, ook wanneer sprake is van een negatief exploi-
50%-deelneming PP10 B.V. in de consolidatie betrokken. Voor
1995 middels de beheersovereenkomst in beheer is gegeven, is ei-
tatieresultaat. In beginsel zal toestemming geweigerd worden.
deze vennootschap wordt de proportionele consolidatiemetho-
gendom van de Staat der Nederlanden en is daarom niet in de ba-
2. Wijziging in de modellen voor de exploitatierekening
de gehanteerd. PP10 B.V. is een joint venture van het Rijksmu-
lans opgenomen. De beheersovereenkomst regelt niet dat nieuwe
In de modellen voor de exploitatierekening zijn wijzigingen aan-
seum en het Van Gogh Museum waarin vanaf 1 augustus 2009
aanwinsten die na de verzelfstandiging door het Rijksmuseum
gebracht zodat de eigen inkomsten meer gespecificeerd worden.
de meldkameractiviteiten van beide musea gezamenlijk worden
zijn verworven automatisch ook eigendom worden van de Staat.
Het gaat niet om nieuwe posten in het model maar om nadere spe-
uitgevoerd die voorheen door ieder museum zelfstandig werden
Bij de verzelfstandiging is wel de intentie (kamerstukken bij
cificering van bestaande posten.
verricht. Gezien de ontstaansgeschiedenis en omdat de joint-ven-
Verzelfstandigingswet) uitgesproken dat nieuwe verwervingen
3. Wijziging in toelichting exploitatierekening
turegedachte bij deze vennootschap zowel op het financiële vlak
worden toegevoegd aan de rijkscollectie, maar daarvoor is afzon-
In de toelichting worden wijzigingen in de modellen toegelicht.
als op het gebied van zeggenschap en aansturing wordt gehan-
derlijke en expliciete overdracht (bijvoorbeeld door schenking)
Ook wordt de gewenste mate van specificatie verwoord voor de
teerd, is voor de verantwoording in de jaarrekening gekozen voor
aan de Staat vereist. Het Rijksmuseum heeft net zoals de andere
89
verzelfstandigde rijksmusea een volmacht verkregen om schen-
der de langlopende schulden onder de post investeringsbijdragen.
kingen en legaten namens de Staat te aanvaarden. De schenkin-
Deze post valt vrij ten gunste van de exploitatierekening over-
gen en legaten na verzelfstandiging zijn daarmee ook eigendom
eenkomstig de afschrijving op de met deze subsidies en bijdragen
van de Staat geworden. Daarnaast heeft het Rijksmuseum een
verkregen materiële vaste activa.
volmacht verkregen om namens de Staat te verwerven. Bij aan-
Toelichting op de geconsolideerde balans
I. Materiële vaste activa
kopen van particulieren is van deze volmacht gebruikgemaakt.
7. Grondslagen voor de bepaling van het resultaat
Voor de overige verwervingen na verzelfstandiging geldt dat deze
7.1. Buitengewone resultaten
objecten nog eigendom van het Rijksmuseum zijn. Aangezien het
Buitengewone baten en lasten vloeien voort uit handelingen en
Stand 1 januari
de intentie is om deze objecten op enig moment over te dragen
gebeurtenissen die zich onderscheiden van de normale bedrijfs-
Aanschafwaarde
aan de Staat zijn deze objecten net als de rest van de (in beheer ge-
activiteiten en zijn derhalve van incidentele aard.
Cumulatieve afschrijvingen
geven) collectie niet in de balans opgenomen. De collectie is niet
7.2. Kunstaankopen en bijdragen ten behoeve van kunstaankopen
Boekwaarde 1 januari
verzekerd.
De onderdelen van de subsidie, de schenkingen en overige bijdragen die bestemd zijn voor het doen van kunstaankopen worden,
(bedragen x € 1.000)
Vooruitbetaald op
materiële vaste activa
Verbouwingen
Inventaris, apparatuur
en inrichting
1.847
5.403
11.952
3.309
22.511
-
-5.313
-3.958
-2.579
-11.850
1.847
90
7.994
730
10.661
Museale inventaris
Totaal
Mutaties boekjaar
Investeringen
1.356
-
1.401
21
2.778
-
-19
-1.488
-364
-1.871
1.356
-19
-87
-343
907
3.203
5.403
13.353
3.330
25.289
-
-5.332
-5.446
-2.943
-13.721
3.203
71
7.907
387
11.568
6. Grondslagen voor de waardering van activa en passiva
evenals de kunstaankopen zelf, in de exploitatierekening ver-
6.1. Materiële vaste activa
antwoord. De bedragen verkregen van derden ten behoeve van
De materiële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgings-
kunstaankopen die ultimo boekjaar nog niet zijn besteed aan de
Stand per 31 december
prijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen. De af-
verwerving van kunstaankopen, worden ultimo boekjaar toege-
Aanschafwaarde
schrijvingen zijn gebaseerd op de geschatte economische levens-
voegd aan het bestemmingsfonds kunstaankopen. Bij aankoop
duur en worden berekend op basis van een vast percentage van de
van kunstvoorwerpen in latere jaren vallen deze bedragen vrij ten
verkrijgingsprijs. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van
gunste van de exploitatie. Deze mutatie in het bestemmingsfonds
ingebruikneming. De in 2005 overgedragen bedrijfsinstallaties
kunstaankopen wordt separaat verantwoord in de exploitatiere-
van de Rijksgebouwendienst worden gewaardeerd op de geraam-
kening. Het bestemmingsfonds kunstaankopen maakt geen deel
Bij aanschaffingen in de loop van het jaar worden de afschrij-
de aanschaf- en boekwaarden herleid aan de hand van de lijsten
uit van het eigen vermogen.
vingspercentages pro rato toegepast. De verzekerde waarde ulti-
van het planmatig onderhoud. Deze lijsten zijn ook de basis ge-
7.3. Opbrengst reizende tentoonstellingen
mo 2011 bedraagt € 24 miljoen. In 2005 zijn de bedrijfsinstalla-
Afschrijvingen
Cumulatieve afschrijvingen
Boekwaarde 31 december
III. Vorderingen
(bedragen x € 1.000)
31-12-2011 31-12-2010
III.1. Debiteuren
2.146
1.072
III.2. Vorderingen op gelieerde rechtspersonen
2.368
482
III.3. Vooruitbetaalde pensioenpremie
-
832
III.4. Te declareren projectgelden het nieuwe
Rijksmuseum
-
391
III.5. Belastingen en sociale premies
1.063
1.251
III.6. Overige vorderingen
1.222
774
183
286
6.982
5.088
weest voor de (her)verdeling van de servicebedragen en worden
De opbrengsten van deze tentoonstellingen dienen ter dekking
ties van de Rijksgebouwendienst overgedragen aan het Rijksmu-
door het ministerie van Financiën geaccepteerd ter bepaling van
van teruglopende exploitatieopbrengsten in de periode van de
seum. De geraamde aanschaf- en boekwaarden zijn bepaald aan
de door het ministerie van OCW verschuldigde overdrachtsbe-
renovatie en zijn bedoeld als aanvulling op de in deze periode in
de hand van de lijsten van het planmatig onderhoud. Deze lijsten
lasting.
te zetten exploitatiebijdrage van het nieuwe Rijksmuseum. De
zijn ook de basis geweest voor de (her)verdeling van de service-
6.2. Voorraden
reizende tentoonstellingen zijn niet bedoeld als reguliere, alge-
bedragen en worden door het ministerie van Financiën geaccep-
De voorraden worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs of
mene bron van opbrengsten voor het Rijksmuseum. De baten
teerd ter bepaling van de door het ministerie van OCW verschul-
lagere netto-opbrengstwaarde. Hierbij wordt rekening gehouden
die voortvloeien uit de inzet van het instrument van de reizende
digde overdrachtsbelasting. Investeringen op tijdelijke locaties
met mogelijke incourantheid.
tentoonstellingen worden gematcht met de gevolgen die de reno-
worden afgeschreven over de geraamde periode van de tijdelijke
6.3. Vorderingen
vatie kent voor de exploitatie van het Rijksmuseum (afnemende
huisvesting.
De vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde, on-
bezoekersaantallen). Dit betekent dat op het moment waarop de
der aftrek van de noodzakelijk geachte voorzieningen voor onin-
ontwikkeling van het exploitatiesaldo dit noodzakelijk maakt de
ad III.2. Stichting Het Rijksmuseum Fonds
baarheid. Deze voorzieningen zijn bepaald op basis van een be-
gepassiveerde bedragen inzake de inzet van reizende tentoonstel-
Stichting Het Rijksmuseum Fonds is opgericht op 8 december
oordeling van de individuele vorderingen.
lingen ten gunste van het resultaat worden gebracht. Een eventu-
1994 en heeft tot doel:
6.4. Voorzieningen
eel resterend saldo na renovatie zal worden aangewend voor de
-het aantrekken, het beheren en het beleggen van gelden welke
De voorziening VUT en overgangsmaatregel prepensioen, en de
inrichting van het nieuwe Rijksmuseum.
voorziening inzake jubilea-uitkeringen zijn conform RJ 271 vol-
III.7. Overlopende activa
door schenkers ten bate van het Rijksmuseum te Amsterdam
aan de stichting zijn geschonken;
gens de actuariële Projected Unit Credit Method berekend. De
-het uitkeren van gelden aan het Rijksmuseum, waarbij in begin-
overige voorzieningen worden op nominale waarde gewaardeerd.
sel de ter beschikking gestelde gelden niet worden aangesproken,
6.5. Investeringsbijdragen
Ontvangen investeringssubsidies en bijdragen ten behoeve van
de aanschaf van materiële vaste activa worden verantwoord on-
90
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
tenzij zulks in andere zin met schenkers is overeengekomen;
-het verlenen van steun in de meest uitgebreide zin des woords
aan het Rijksmuseum.
91
Het Rijksmuseum verleent huisvesting aan Stichting Het Rijks-
A. Bufferfunctie
regeling staat dat voor iedere aanwending van het Bestemmings-
voor vaste activa van de algemene reserve.
museum Fonds. Ook de administratie wordt gevoerd door het
Voor toekomstige risico’s in de exploitatie hanteert het Rijksmu-
fonds OCW toestemming nodig is van de bewindspersoon, ook
Met betrekking tot de Reserve kunstaankopen geldt dat met in-
Rijksmuseum. Het Rijksmuseum berekent geen kosten door voor
seum een horizon van een jaar; het benodigd vermogen dient een
wanneer sprake is van een negatief exploitatieresultaat. In begin-
gang van 2006 is besloten dat 30% van een ten opzichte van de
de administratieve dienstverlening en huisvesting. Het Rijks-
omvang te hebben om maximaal een jaar discontinuïteit in de
sel zal toestemming geweigerd worden. Voor de berekening van
begroting positief resultaat behaald op de publieksgerelateerde
museum heeft de accountmanager Rijksmuseum Fonds in dienst
exploitatie op te kunnen vangen. Als praktische vertaling van dit
de toevoeging aan deze reserve wordt verwezen naar de toelich-
onderdelen van de begroting, bij de resultaatbestemming wordt
van wie de werkzaamheden geheel ten behoeve van Stichting Het
uitgangspunt kan de dan benodigde omvang van het groepsver-
ting op de resultaatverdeling elders in dit verslag.
toegevoegd aan deze Reserve kunstaankopen. Dit geldt voor de
Rijksmuseum Fonds zijn. De kosten hiervan worden door Stich-
mogen (exclusief Bestemmingsfonds OCW) berekend worden op
ting Het Rijksmuseum Fonds vergoed.
de in een jaar te derven inkomsten van entree- en winkelinkom-
Reserve bedrijfsinstallaties en Reserve kunstaankopen
tentoonstellingen), de brutomarge op museumwinkelverkopen
Het Rijksmuseum Fonds is per 1 oktober 2005 gecertificeerd
sten. Gedurende de periode van de renovatie bedraagt dit circa € 7
De Reserve bedrijfsinstallaties is ontstaan door de overdracht
en de kosten van tentoonstellingen. Hierbij is als randvoorwaarde
door het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF).
miljoen.
van de bedrijfsinstallaties door de Rijksgebouwendienst in 2005.
opgenomen dat het positieve resultaat uit deze berekening de in
De jaarrekening van Stichting Het Rijksmuseum Fonds wordt
- B. Financieringsfunctie
Deze overdracht van de bedrijfsinstallaties was een gevolg van
reserve gehouden post opbrengst reizende tentoonstellingen niet
opgesteld conform richtlijn 650 Fondsenwervende instellingen
Het Rijksmuseum is voor de financiering van de vaste activa aan-
de in 1999 doorgevoerde stelselwijziging bij de Rijksgebouwen-
overschrijdt. Aanwending van deze reserve zal pas kunnen ge-
en kan worden opgevraagd bij Stichting Het Rijksmuseum. Het
gewezen op het eigen vermogen omdat door het ontbreken van
dienst. De waarde van de in 2005 overgedragen bedrijfsinstalla-
schieden na afronding van het project het nieuwe Rijksmuseum.
keurmerk is per 1 januari 2010 voor een periode van drie jaar ver-
langjarige subsidietoezeggingen geen beroep gedaan kan worden
ties is samen met het bedrag uit hoofde van niet gepleegde ver-
Gezien de naderende eindfase van het project het nieuwe Rijks-
lengd.
op de kapitaalmarkt. Het benodigd vermogen voor financiering
vangingsinvesteringen in het kader van het serviceprogramma
museum en de komende heropening van het Hoofdgebouw begin
van de vaste activa komt overeen met de gemiddelde boekwaarde
van de Rijksgebouwendienst aan deze reserve toegevoegd. De re-
2013, de daarna volgende verbouwing en heropening van de Phi-
IV. Liquide middelen
van de vaste activa gedurende een zekere periode. Gedurende de
serve valt in 15 jaar vrij (circa € 55.000 per jaar) ten gunste van de
lipsvleugel en de verschillende onvoorziene omstandigheden die
De banktegoeden zijn direct opeisbaar. De stichting beschikt over
periode van de renovatie bedraagt dit circa € 7 miljoen.
algemene reserve en vervult een deel van de financieringsfunctie
zich rondom deze gebeurtenissen kunnen voordoen, is een her-
een kredietfaciliteit van € 2.000.000 waarbij een rente verschul-
Voor genoemde functies kan het groepsvermogen in zijn geheel
digd is gelijk aan de ING Basisrente verhoogd met een opslag van
worden ingezet met uitzondering van het Bestemmingsfonds
VI. Bestemmingsfonds kunstaankopen
1%.
OCW.
(bedragen x € 1.000)
onderdelen inkomsten uit entree (inclusief toeslagen bijzondere
31-12-2011
31-12-2010
Stand 1 januari
70
-
V. Groepsvermogen
Bij: Ontvangen bijdragen
(bedragen x € 1.000)
Reserve kunstaankopen
Reserve bedrijfs­
installaties
Bestemmingsfonds
OCW
Algemene reserve
Stand 1 januari
1.305
489
-
5.144
- Overboeking
Totaal
- BankGiro Loterij
- Sponsoring Baker & McKenzie
6.938
-1.305
-489
-
1.794
-
- Uit bestemming van het resultaat
-
-
143
113
256
Stand per 31 december
-
-
143
7.051
7.194
- Overige bijdragen en schenkingen
1.890
1.590
116
103
1.470
1.142
3.476
2.835
Af: Kunstaankopen
- Aankoop kunstvoorwerpen
- Eigen middelen
-3.773
-3.195
422
430
-3.351
125
70
Stand 31 december
195
70
Algemene reserve
Bestemmingsfonds OCW
De algemene reserve is het gedeelte van het eigen vermogen waar-
Subsidie OCW die nog niet is besteed aan doeleinden waarvoor de
over zonder belemmering door wettelijke of statutaire bepalingen
subsidie is verstrekt (zie artikel 2.16 van de Regeling op het spe-
kan worden beschikt voor het doel waarvoor het Rijksmuseum is
cifiek cultuurbeleid) dient opgenomen te worden in het Bestem-
VII. Voorzieningen
opgericht. Deze reserve wordt aangehouden om de continuïteit
mingsfonds OCW. De toevoegingen aan het Bestemmingsfonds
(bedragen x € 1.000)
OCW vinden plaats naar rato van de structurele subsidie OCW
VUT en overgangsregeling
prepensioen
Wachtgelden
van de stichting op langere termijn te waarborgen.
ten opzichte van het totaal van de baten. Over de bestemming
Suppletie- en
afkoopregelingen
Jubilea-uitkeringen
Totaal
4.677
Functies van het groepsvermogen
van de aan het eind van de betreffende subsidieperiode resteren-
Stand 1 januari
4.139
168
65
305
Dotatie boekjaar
10
-
212
24
246
De functie van het groepsvermogen (exclusief Bestemmings-
de middelen in het Bestemmingsfonds OCW wordt bij de vast-
Aangewend in boekjaar
-1.009
-49
-57
-
-1.115
fonds OCW) bestaat uit:
stelling van de subsidie van de betreffende subsidieperiode een
Vrijval ten gunste van resultaat
-1.799
-
-3
-
-1.782
-A . Bufferfunctie voor toekomstige risico’s aan de uitgaven- en/
beslissing genomen. Op 21 november 2011 is de Regeling fric-
Stand 31 december
1.361
119
217
329
2.026
of inkomstenkant van de exploitatie.
-B . Financieringsfunctie voor vaste activa.
92
-2.765
Mutatie bestemmingsfonds kunstaankopen
tie- en transitiekosten culturele basisinfrastructuur 2009-2012
gepubliceerd in de Staatscourant (nr. 20943). In artikel 9 van deze
93
overweging gemaakt ten aanzien van het separaat aanhouden van
Personeelsverplichtingen: wachtgelden en suppletie- en af koopre­
van de medehuurder de Koninklijke Nederlandse Munt een bij-
bedraagt € 5,4 miljoen. De looptijd van de contracten bedraagt
bestemmingsreserves voor verschillende doelen. De directie acht
gelingen
drage van € 0,4 miljoen verkregen voor het eerste projectonder-
15 jaar. In het kader van het project het nieuwe Rijksmuseum zijn
het verstandiger om in deze fase voor deze veelheid van exploita-
Deze voorzieningen betreffen de geschatte verplichtingen voor
deel, waarin de basisbeveiliging is gerealiseerd. Deze bijdrage is
voor tijdelijke huisvesting aanvullend enkele panden gehuurd.
tie- en andere risico’s in tijd en geld die mogelijk kunnen optreden
wachtgelden en suppletie- en afkoopregelingen personeel. Deze
toegevoegd aan de post investeringsbijdragen en valt conform
De huur van deze panden bedraagt in totaal € 4,2 miljoen per jaar.
één algemene reserve aan te houden die vrijelijk ter beschikking
voorzieningen hebben een langlopend karakter.
bovengenoemde systematiek vrij ten gunst van het resultaat.
Ten behoeve van de meldkameractiviteiten is door het Rijksmu-
staat ter dekking van deze risico’s. Om deze reden zijn ultimo
seum het pand Paulus Potterstraat 10 gehuurd. De jaarhuur be-
2011 de Reserve kunstaankopen en de Reserve bedrijfsinstalla-
Jubilea-uitkeringen
Inrichting het nieuwe Rijksmuseum
ties toegevoegd aan de Algemene reserve.
De verplichting inzake jubilea-uitkeringen is evenals de voorzie-
Tot het moment van de oorspronkelijk verwachte aanvang van
draagt € 0,2 miljoen. De looptijd van het contract is 15 jaar.
ning VUT en overgangsregeling prepensioen berekend volgens de
de inrichting van het nieuwe Rijksmuseum medio 2007 zijn de
Asbest
VUT en overgangsregeling prepensioen
actuariële methode Projected Unit Credit Method. Voor de hierbij
ontvangen bijdragen van de founder Philips en de twee hoofd-
In gebouwen gehuurd door het Rijksmuseum is in april 2003 as-
De voorziening VUT en overgangsregeling prepensioen is bere-
gehanteerde uitgangspunten wordt verwezen naar de toelichting
sponsoren BankGiroLoterij en ING uitgezet op een depositore-
bestverontreiniging geconstateerd. Tot op heden zijn geen claims
kend volgens de actuariële methode Projected Unit Credit Me-
op de voorziening VUT en overgangsregeling prepensioen.
kening. De op deze depositorekening ontvangen rente werd tot 1
op grond van gezondheidsproblemen van (ex-)medewerkers in-
thod. Bij de actuariële berekening wordt rekening gehouden met
juli 2007 toegevoegd aan de ontvangen bijdragen. Tevens worden
gediend.
geaggregeerde blijfkansen waarin onder meer zijn begrepen de
in de periode van de renovatie aan deze post toegevoegd het ver-
VIII. Langlopende schulden
schil tussen de ontvangen subsidie OCW voor huisvesting en de
Pensioenfonds Zorg & Welzijn (PFZW) en Stichting Federatief
aan de Rijksgebouwendienst betaalde huren. Verschillen tussen
Pensioenfonds (SFP)
de huisvestingsubsidie OCW en de te betalen huur ontstaan door
Eind 2010 heeft het bestuur van SFP het voornemen tot liquida-
een verschillende manier van indexeren van de huur en de huis-
tie van het fonds kenbaar gemaakt aan de werkgevers en werk-
van 0,5%. De verplichtingen zijn contant gemaakt op basis van
vestingsubsidie OCW. Het saldo van deze post zal worden aange-
nemersorganisaties en de uitvoeringsovereenkomsten met de
de rentetermijnstructuur ultimo boekjaar. In november 2011 zijn
wend ter dekking van de bijdrage van het Rijksmuseum voor de
werkgevers onder voorbehoud per 31 december 2010 opgezegd.
de sociale partners overeengekomen om de garantieregeling voor
inrichtingskosten van het nieuwe Rijksmuseum.
De VRM heeft in dit traject vervolgens gekozen voor PFZW als
sterfte-, arbeidsongeschiktheid- en vertrekkansen. Deze kansen
zijn afhankelijk van leeftijd en geslacht. Voor de indexering van
de verplichting is uitgegaan van 3,0% bestaande uit een alge-
(bedragen x € 1.000)
X.1. Investeringsbijdragen
mene loonontwikkeling van 2,5% en een carrièreontwikkeling
31-12-2011
31-12-2010
31.944
30.888
31.944
30.888
werknemers geboren na 1949 af te schaffen. Voor werknemers
nieuwe pensioenuitvoerder en op 21 december 2010 besloten,
geboren in de periode 1950-1954 is een tegemoetkoming over-
Inventaris, apparatuur, inrichting en museale inventaris
vooruitlopend op de afwikkeling van de liquidatie van SFP en de
eengekomen. Het resterende deel van de voorziening is ultimo
Dit betreft ontvangen investeringsbijdragen voor activa die vrij-
collectieve waardeoverdracht van de tot 31 december 2010 op-
2011 vrijgevallen ten gunste van het resultaat.
vallen vanaf het moment van ingebruikname van de betreffende
gebouwde rechten, om de toekomstige pensioenopbouw vanaf
investeringen conform de hiervoor gehanteerde afschrijvingster-
1 januari 2011 reeds uit te laten voeren door PFZW. Op 18 febru-
mijnen..
ari 2011 heeft het bestuur van SFP het definitieve besluit tot li-
VIII.1. Investeringsbijdragen
(bedragen x € 1.000)
Stand 1 januari
Ontvangen investeringsbijdragen
Toevoeging uit huisvestingsubsidie
Overboeking, correctie 2010
Vrijval ten gunste van de exploitatierekening
Stand per 31 december
Brandveiligheids­­­
voorzieningen
Lelystad
Inrichting
het nieuwe
Rijksmuseum
Inventaris,
apparatuur
en inrichting
Museale inventaris
Totaal
1.863
28.703
74
248
30.888
858
333
351
-
1.542
-
47
-
-
quidatie genomen en vervolgens het liquidatieplan ingediend bij
(bedragen x € 1.000)
31-12-2011
31-12-2010
IX.1. Belastingen en sociale premies
908
603
47
IX.2. Pensioenpremies
198
4
IX.3. Te betalen projectgelden
het nieuwe Rijksmuseum
1.957
-
IX.4. Crediteuren
1.700
2.245
IX.5. Overige schulden
1.172
734
10.593
8.157
16.528
11.743
-
-
-9
-
-9
-342
-
-99
-83
-524
2.379
29.083
317
165
31.944
IX.6. Overlopende passive
94
De Nederlandsche Bank (DNB), waarna op 24 juni 2011 DNB te
IX. Kortlopende schulden
kennen heeft gegeven geen verbod te zullen opleggen voor de collectieve waardeoverdrachten naar de diverse nieuwe pensioenuitvoerders. Naar verwachting zal zich bij de liquidatie van SFP
geen liquidatietekort voordoen en kunnen de tot en met 2010
opgebouwde rechten zonder korting worden overgedragen aan
de nieuwe pensioenuitvoerders. De definitieve afwikkeling van
de collectieve waardeoverdrachten zal naar verwachting medio
2012 plaatsvinden waarna SFP zal worden ontbonden.
Brandveiligheidsvoorzieningen Lelystad
heeft om deze investeringen mogelijk te maken extra middelen
Op basis van een interne risicoanalyse, een brandoefening me-
ter beschikking gesteld in de vorm van een eenmalige bijdrage
de zin van IAS 19 en RJ 271. Voor de aangesloten ondernemingen
dio 2009 en een brandscan van de Rijksgebouwendienst heeft
van € 1,6 miljoen en een structurele bijdrage per 1 juli 2010 van
geldt dat er geen andere verplichting bestaat bij een tekort dan het
het Rijksmuseum in kaart gebracht welke maatregelen getroffen
€ 0,4 miljoen op jaarbasis. Deze middelen worden tot het moment
Niet in de balans opgenomen verplichtingen
accepteren van een hogere bijdrage. Net als bij de andere pensioen-
moeten worden om de veiligheid in het depot in Lelystad op een
van ingebruikname van de investeringen opgenomen als investe-
Huurverplichtingen
fondsen in Nederland staat de dekkingsgraad van PFZW onder
bij de collectie behorend niveau te brengen. De urgentie om de
ringsbijdrage. Vanaf het moment van ingebruikname zullen deze
Stichting Het Rijksmuseum is met ingang van 1 januari 2001
druk. Ultimo 2011 bedroeg de dekkingsgraad van PFZW 97%.
maatregelen te treffen werden verhoogd door het vertrek van De
middelen vrijvallen ten gunste van het resultaat conform de af-
gebruikersovereenkomsten aangegaan met de Rijksgebouwen-
PFZW heeft echter te kennen gegeven dat men naar verwachting
Nederlandsche Bank van deze locatie. Het ministerie van OCW
schrijvingstermijn van de betreffende investeringen. In 2011 is
dienst voor de huur van de gebouwen. De jaarlijkse huur hiervan
de pensioenen niet zal hoeven te korten in 2013. Om het herstel
PFZW wordt gekwalificeerd als een bedrijfstakpensioenfonds in
95
te bespoedigen zijn wel de pensioenpremies voor 2012 verhoogd
gen op dit gebied en zal hiermee rekening houden bij de nog nader
met 0,4% naar 23,8% van de pensioengrondslag.
uit te werken procedure inzake de overdracht van kunstaankopen
na verzelfstandiging aan de Staat. Het streven van het Rijksmuse-
Horizontaal Toezicht
um en de Belastingdienst is om zo spoedig mogelijk duidelijkheid
Op 25 juni 2009 heeft het Rijksmuseum een handhavingscon-
te verkrijgen over dit punt.
venant inzake horizontaal toezicht (HT) afgesloten met de Belastingdienst Amsterdam. In het kader van het convenant is het
Niet in de balans opgenomen activa
Rijksmuseum begonnen met het bouwen en implementeren
Subsidie
van een Tax Control Framework (TCF). Hiermee is een start ge-
Toelichting op de geconsolideerde categoriale exploitatierekening
Baten
(bedragen x € 1.000)
2011
2011
2010
uitkomst
begroting
uitkomst
A. Opbrengsten
Directe opbrengsten
A.1.1. Publieksinkomsten
13.404
11.840
12.102
Voor de periode 2009 tot en met 2012 is door OCW aan Stich-
A.1.1.1. Entree
8.951
7.363
7.573
maakt door middel van het uitvoeren van een nulmeting met als
ting Het Rijksmuseum een totaal bedrag aan subsidie toegekend
A.1.1.2. Diverse opbrengsten uit entree
1.049
850
911
referentiejaar 2009. Deze nulmeting is in 2010 uitgevoerd door
van € 28 miljoen per jaar. In het kader van de bezuinigingen bij de
183
191
173
PricewaterhouseCoopers (PWC) en had als doelstelling het vast-
Rijksoverheid is inmiddels voor 2012 een korting aangekondigd
2.442
2.338
2.322
stellen van de huidige situatie rondom de fiscale processen en ge-
van 2,2% oplopend naar 5% in 2013 over het exploitatiedeel van
390
355
331
31
35
39
relateerde beheersingsmaatregelen. De bevindingen van de nul-
de subsidie OCW, die € 17 miljoen bedraagt.
133
160
122
631
A.1.1.3. Uit horeca-exploitatie
A.1.1.4.1. Museumwinkel
A.1.1.4.2 Verkopen uit Museumpleinwinkel
A.1.1.4.3 Verkopen Webwinkel
A.1.1.5. Opbrengst Beeld
meting zijn met de Belastingdienst besproken en vervolgens is
A.1.1.6. Publicaties
besloten geen verder onderzoek te doen naar de jaren 2005 tot en
CBF-keur Stichting Het Rijksmuseum Fonds
A.1.2 Sponsorinkomsten
225
548
1.213
541
610
1.213
541
610
met 2008. Hiermee was gekomen tot een volledige afronding van
In oktober 2005 heeft Stichting Het Rijksmuseum Fonds het
het verleden met de Belastingdienst tot en met 2009. Op één punt
keurmerk van Stichting Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF)
186
1.875
1.079
186
1.875
werd hier echter een uitzondering gemaakt. Dit betrof de vooraf-
verkregen.
1.079
Indirecte opbrengsten
2.867
2.626
2.576
trek van omzetbelasting op kunstaankopen. Gedurende 2011 is
A.2.1. Omzet dienstverleningsovereenkomsten
2.091
2.081
2.086
nader overleg gepleegd over dit onderwerp en inmiddels is vast-
Concessieovereenkomst
A.2.2. Doorberekende kosten
776
545
490
gesteld dat waar dit aan de orde is geweest de vooraftrek bij kunst-
In 2010 zijn NV Luchthaven Schiphol en Rijksmuseum Schip-
Totaal opbrengsten
17.670
16.882
16.367
aankopen terecht plaats heeft gevonden. Bij de (nog te realiseren)
hol B.V. een overeenkomst aangegaan tot de exploitatie van een
overdracht om niet aan de Staat van aankopen waarbij vooraftrek
museum en een museumwinkel op de luchthaven. Doel van de
B. Bijdragen
heeft plaatsgevonden kan echter mogelijk sprake zijn van af te
samenwerking is het creëren van een gezamenlijk marketingin-
B.1. Subsidie ministerie OCW
47.698
50.687
47.325
dragen omzetbelasting. De Belastingdienst en het Rijksmuseum
strument voor zowel Schiphol als het Rijksmuseum. Het Rijks-
B.1.1. Subsidie Huisvesting
11.040
11.082
10.491
voeren momenteel nog overleg over dit onderwerp. Het ministe-
museum ontvangt hiervoor jaarlijks een vast bedrag van Schiphol
B.1.2. Subsidie Exploitatiebijdrage
16.837
16.721
16.721
rie van OCW wordt op de hoogte gehouden van de ontwikkelin-
als bijdrage in de kosten.
B.1.3. Subsidie Incidenteel
19.821
22.884
20.113
4.474
3.684
3.470
492
-
362
B.3.2. Overige bijdragen uit private middelen
3.982
3.684
3.108
- Private fondsen en particulieren (incl. vrienden­
verenigingen)
1.736
1.184
1.448
A.1.2. Sponsorinkomsten
A.1.3 Overige inkomsten
A.1.3. Overige inkomsten
B.3. Overige (niet-structurele) subsidies/bijdragen
B.3.1 Overige subsidies/bijdragen uit publieke middelen
- Bedrijven
133
-
70
2.113
2.500
1.590
Totaal bijdragen
52.172
54.371
50.795
Som der baten
69.842
71.253
67.162
- Goededoelenorganisaties
96
97
Eindexamentour geschiedenis, 20 december 2011
Foto: Myra May
Lasten
(bedragen x € 1.000)
2011
uitkomst
2011
begroting
2010
uitkomst
C. Personeelslasten
C.1. Lonen en salarissen
C.2. Sociale lasten
C.3. Pensioenlasten
C.4 Inhuur derden/uitzendkrachten
19.641
16.697
2.187
-291
1.048
20.922
16.533
2.141
2.248
-
20.402
15.270
1.900
1.876
1.356
D. Afschrijvingen
1.871
2.405
1.845
E. Huur
7.870
7.720
7.802
F. Aankopen
3.773
3.172
3.195
G. Overige lasten
Directieteam
Projectbureau Huisvesting
Directiesecretariaat
Communicatie & Marketing
Development
Bibliotheek
Bureau Collecties
Conservering & Restauratie
Beeldende Kunst
Geschiedenis
Rijksprentenkabinet
Tentoonstellingen
Publicaties
Publiek & Educatie
Veiligheidszaken
Financiële Zaken
Automatisering
Facilitair Bedrijf
Commerciële Zaken
Personeel & Organisatie
PP10
Publishing B.V.
Tijdschrift B.V.
E-Commerce B.V.
Merchandising B.V.
Holding B.V.
Schiphol B.V.
Het nieuwe Rijksmuseum
37.038
589
2
107
775
317
237
185
289
198
12
23
970
680
730
221
450
1.122
2.390
1.063
463
32
95
173
17
289
2
40
25.567
37.497
541
14
178
466
444
385
185
415
223
43
49
950
420
750
189
148
831
2.522
1.133
622
56
690
18
326
32
25.867
34.421
251
5
206
766
267
216
199
456
138
10
23
585
280
748
159
292
1.343
2.734
1.042
545
94
150
724
12
284
67
22.825
Som der lasten
H.1. Rentebaten en soortgelijke baten
H.2. Rentelasten en bankkosten
70.193
768
-36
71.716
481
-18
67.665
601
-28
Totaal saldo rentebaten en -lasten
732
463
573
Saldo uit gewone bedrijfsuitoefening
381
-
70
Saldo uit bedrijfsuitoefening
381
-
70
-125
-
-70
256
-
-
I. Mutatie bestemmingsfonds kunstaankopen
Exploitatiesaldo
98
Overige gegevens met betrekking tot de personele lasten
Oordeel
Het gemiddelde aantal personeelsleden in 2011 op fulltime basis
Naar ons oordeel is de samengevatte jaarrekening in alle van ma-
bedroeg 346 fte’s (2010: 336 fte’s). De totale bezoldiging, inclu-
terieel belang zijnde aspecten consistent met de gecontroleerde
sief pensioenlasten, van de drie directieleden in 2011 bedroeg
jaarrekening van Stichting Het Rijksmuseum per 31 december
€ 421.972 (2010: € 797.942). De bezoldiging aan de leden van de
2011 en in overeenstemming met de grondslagen zoals beschre-
Raad van Toezicht in 2011 bedroeg nihil (2010: eveneens nihil).
ven in de toelichting.
Overige gegevens
Den Haag, 18 september 2012
Deloitte Accountants B.V.
Controleverklaring
Was getekend, drs. V.W.J.A. van Stijn RA MGA
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
Aan de Raad van Toezicht en de directie van Stichting Het Rijks-
Bestemming van het exploitatiesaldo
museum te Amsterdam
Algemene reserve en Bestemmingsfonds OCW
Het deel van de subsidie OCW dat nog niet is besteed aan de doel-
Bijgesloten samengevatte jaarrekening, bestaande uit de samen-
einden waarvoor de subsidie is verstrekt (zie artikel 2.16 van de
gevatte balans per 31 december 2011, de samengevatte exploita-
Regeling op het specifiek cultuurbeleid) dient opgenomen te wor-
tierekening en het samen¬gevatte kasstroomoverzicht over 2011
den in het Bestemmingsfonds OCW. Voor deze toerekening van
met bijbehorende toelichtingen, zijn ontleend aan de gecontro-
het exploitatiesaldo moet worden uitgegaan van de verhouding
leerde jaarrekening van Stichting Het Rijksmuseum te Amster-
subsidie OCW ten opzichte van het totaal van de baten. De in-
dam per 31 december 2011. Wij hebben een goedkeurend oordeel
cidentele subsidies kunnen bij deze toerekening buiten beschou-
verstrekt bij die jaarrekening in onze controleverklaring van 28
wing worden gelaten. Deze voorschriften leiden tot de volgende
maart 2012. Desbetreffende jaarrekening en deze samenvatting
bestemming van het exploitatiesaldo:
daarvan, bevatten geen weergave van gebeurtenissen die hebben
plaatsgevonden sinds de datum van onze controleverklaring van
Totale baten
69.842
28 maart 2012.
af: Incidentele subsidie OCW het nieuwe
Rijksmuseum
-19.821
Totale baten exclusief incidentele
subsidie OCW
50.021
100,00%
Subsidie OCW
27.877
55,73%
De samengevatte jaarrekening bevat niet alle toelichtingen die
zijn vereist op basis van het Handboek Verantwoording Cultuursubsidies Instellingen. Het kennisnemen van de samengevatte
jaarrekening kan derhalve niet in de plaats treden van het kennisnemen van de gecontroleerde jaarrekening van Stichting Het
Rijksmuseum.
Exploitatiesaldo 2011
256
Verantwoordelijkheid van de directie
Toegevoegd aan Bestemmingsfonds OCW
143
55,73%
De directie van Stichting Het Rijksmuseum is verantwoordelijk
Toegevoegd aan Algemene reserve
113
44,27%
256
100,00%
voor het opstellen van een samenvatting van de gecontroleerde
jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in de toelichting.
Dit voorstel is reeds verwerkt in de balans ultimo 2011.
Verantwoordelijkheid van de accountant
Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de
Gezien de naderende eindfase van het project het nieuwe Rijks-
samengevatte jaarrekening op basis van onze werkzaamheden,
museum en de komende heropening van het Hoofdgebouw be-
uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands Recht, waaron-
gin 2013, de daarna volgende verbouwing en heropening van de
der de Nederlandse Standaard 810, “Opdrachten om te rapporte-
Philipsvleugel en de verschillende onvoorziene omstandigheden
ren betreffende samengevatte financiële overzichten”.
die zich rondom deze gebeurtenissen kunnen voordoen, is een
heroverweging gemaakt ten aanzien van het separaat aanhouden
99
van bestemmingsreserves voor verschillende doelen. De direc-
schikking staat ter dekking van deze risico’s. Om deze reden zijn
tie acht het verstandiger om in deze fase voor deze veelheid van
ultimo 2011 de Reserve kunstaankopen en de Reserve bedrijfs-
exploitatie- en andere risico’s in tijd en geld die mogelijk kunnen
installaties toegevoegd aan de Algemene reserve en vindt er geen
optreden één algemene reserve aan te houden die vrijelijk ter be-
toevoeging meer plaats aan de Reserve kunstaankopen.
Meerjarenoverzicht
Resultaten
(bedragen x € 1.000)
2011
2010
2009
2008
2007
2006
Entreegelden
8.951
7.573
6.743
6.886
6.900
10.041
Winkels
2.863
2.692
3.079
3.403
3.420
4.511
133
122
204
212
152
194
1.213
610
886
580
552
1.210
Beeld
Sponsoring
Bijdragen inzake kunstaankopen
Subsidie OCW
Vrijval investeringsbijdragen
3.360
2.732
5.207
7.795
2.167
3.559
47.698
47.325
28.552
40.099
37.549
37.236
278
152
252
254
164
138
5.346
5.956
5.956
4.947
4.148
2.511
Totaal opbrengsten
69.842
67.162
50.879
64.176
55.052
59.400
Personeelslasten
19.641
20.402
20.353
20.154
18.003
19.314
Inkoop winkels
1.031
1.064
1.119
1.290
1.367
1.886
Afschrijvingen vaste activa
1.871
1.845
1.780
1.825
2.213
2.019
Kunstaankopen
3.773
3.195
5.798
8.640
2.678
3.821
Huisvestingslasten
10.260
10.536
10.564
10.037
9.598
7.939
Kosten het nieuwe Rijksmuseum
25.567
22.825
3.628
14.847
13.692
15.367
Overige opbrengsten
Overige lasten
8.050
7.798
8.292
9.381
8.553
8.950
70.193
67.665
51.534
66.174
56.104
59.296
Financiële baten en lasten
732
573
645
1.498
1.051
329
Saldo uit gewone bedrijfsuitoefening
381
70
-10
-500
-1
432
-125
-70
10
298
-41
-188
256
-
-
-202
-42
244
Vaste activa
11.568
10.661
10.445
9.912
9.077
4.668
Vlottende activa
46.319
43.655
39.137
41.129
42.605
45.516
Kortlopende schulden
16.528
11.743
10.599
13.752
17.147
19.362
7.194
6.938
6.938
6.938
7.140
7.182
195
70
-10
10
308
267
2.026
4.677
5.159
5.458
5.104
5.024
31.944
30.888
26.886
24.883
21.983
18.349
57.887
54.316
49.572
51.041
51.682
50.184
2011
2010
2009
2008
2007
2006
346
336
357
335
327
304
56.485
55.351
53.165
52.429
51.604
50.941
Totaal lasten
Mutatie bestemmingsfonds kunstaankopen
Exploitatiesaldo
Vermogen
Eigen vermogen
Bestemmingsfonds kunstaankopen
Voorzieningen
Langlopende schulden
Totaal vermogen
Medewerkers (aantal)
Gemiddeld aantal medewerkers (fte’s)
Gemiddelde loonsom
100
101
Bezoekers van de Burenavond op 1 april 2011,
mogelijk gemaakt door de BankGiro Loterij.
Foto: Myra May
Bezoekers (aantal)
Kengetallen (in %)
2011
2010
2009
2008
2007
2006
Rijksmuseum
Totaal aantal bezoekers
993.625
896.393
876.453
975.977
969.561
1.142.182
Nationaal
286.403
283.606
286.881
329.828
332.836
431.858
Internationaal
707.222
612.787
589.572
646.149
636.725
710.324
Betalende bezoekers
815.074
729.586
696.997
799.466
790.614
950.462
Gratis bezoek
178.551
166.807
179.456
176.511
178.947
191.720
Schoolverband
2011
2010
2009
2008
2007
2006
Eigen inkomsten/totale baten exclusief
subsidie
43,3%
41,4%
44,7%
46,9%
39,7%
46,0%
Subsidie OCW/totale baten
68,3%
70,5%
56,1%
62,5%
68,2%
62,7%
Eigen inkomsten/totale baten
31,7%
29,5%
43,9%
37,5%
31,8%
37,3%
Eigen inkomsten/totale baten exclusief
­subsidie OCW huur en OCW incidenteel
55,5%
53,3%
56,7%
58,8%
51,8%
58,1%
51,9%
40.239
46.304
36.941
38.237
37.033
43.071
Personeelslasten/subsidie OCW
41,2%
43,1%
71,3%
50,3%
47,9%
Bezoekers Museumkaart
105.656
96.365
82.380
82.266
71.338
84.093
Personeelslasten/totale lasten
28,0%
30,2%
39,5%
30,5%
32,1%
32,7%
Jeugd tot en met 18 jaar
136.495
136.782
135.806
145.420
134.639
159.180
280,2%
371,8%
369,3%
299,1%
248,5%
235,1%
Eigen vermogen/totaal vermogen
12,4%
12,8%
14,0%
13,6%
13,8%
14,3%
Brutomarge winkels
64,0%
60,5%
63,7%
62,1%
60,0%
58,2%
Nationaal bezoek/totaal bezoek
28,8%
31,6%
32,7%
33,8%
34,3%
37,8%
Internationaal bezoek/totaal bezoek
71,2%
68,4%
67,3%
66,2%
65,7%
62,2%
Rijksmuseum Amsterdam Schiphol, Rembrandt-Caravaggio, Fashion DNA en HELD
Totaal aantal bezoekers Schiphol
208.923
150.000
103.457
164.970
192.844
Totaal aantal bezoekers Rembrandt-Caravaggio
400.783
Totaal aantal bezoekers Fashion DNA
67.054
Totaal aantal bezoekers HELD
Totaal aantal bezoekers Hoofdgebouw
Totaal bezoek Rijksmuseum
222.350
Vlottende activa/kortlopende schulden
39.095
16.777
1.219.325
1.046.393
979.910
1.140.947
1.201.500
2011
2010
2009
2008
2007
1.832.369
Reizende tentoonstellingen
The Dayton Institute of Art (USA)
Phoenix (USA)
135.000
Portland (USA)
95.923
Tokyo (Japan)
493.886
Shanghai (China)
Vancouver (Canada)
14.334
Kyoto (Japan)
374.837
Parijs (Frankrijk)
180.000
390.000
180.000
498.322
100.765
903.058
27.251
3.267
Sendai (Japan)
117.410
Tokyo (Japan)
22.256
Totaal reizende tentoonstellingen
178.249
177.377
Doha (Qatar)
Mexico City (Mexico)
100.765
108.322
Parijs (Frankrijk)
Beijing (China)
2006
52.000
736.732
52.000
102
103
Bezoekers van de Familierondleiding op 26 februari
2011.
Foto: Myra May
Colofon
Samenstelling en redactie
Pia van de Wiel (directiesecretaris) en
Mischa Janknegt (afdeling Tentoonstellingen)
Fotografie
Afdeling Beeld van het Rijksmuseum en
andere fotografen/instanties die in de
bijschriften zijn vermeld.
Tekstredactie
Aggie Langedijk, Amsterdam
Ontwerp en uitwerking
Studio Jas BV, Amsterdam
Druk
Drukkerij Wilco, Amersfoort
© 2012 Rijksmuseum, Amsterdam
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze
uitgave mag worden verveelvoudigd,
opgeslagen in een geautomatiseerd
gegevensbestand, of openbaar gemaakt,
in enige vorm of op enige wijze, hetzij
elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier,
zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Voor meer informatie over de activiteiten
van het Rijksmuseum, zie
www.rijksmuseum.nl.
Founder
Hoofdsponsors
104
Omslag: Eindexamentour geschiedenis, 20 december
2011
Foto: Myra May
www.rijksmuseum.nl