februari 2014 - Bouwkunde

B NIEUWS
1
#06
FEBRUARY 2014
PERIODICAL FOR THE FACULTY OF ARCHITECTURE | TU DELFT
ALDO VAN EYCK ALS BREEKIJZER IN DE
DEMOCRATISERING (EN MEER)
Delftse Lente
04/05 Shortsighted
Architecture
They wanted a minor, but started a
business instead
PAGE 12 / 13
08/09 ledwork
10/11 Stokers | Hermans
A story about the cross-faculty minor
Interactive environments and the
wonderful lightform ledwork
An introduction to the newly appointed
professors
2 Nieuws
KORT NIEUWS
College Mechanica 2
Bnieuws berichtte eerder over het
feit dat het vak Mechanica 2
ontbreekt voor studenten uit
BSc-3 [Bnieuws #5, 2014]. Op
maandag 3 maart zal
mechanicadocent Andrew Borgart
in een college van het vak
BK4TE5 een college geven over
de stof van Mechanica 2. Zie
Blackboard voor meer informatie.
Maandag 03.03.2014 | 10:45 12:45 | Aula, zaal B
Open symposium:
'Design competitions:
successful strategies'
De nieuwe leerstoel Publiek
Opdrachtgeverschap in de Bouw,
een samenwerking tussen onze
faculteit en de SDA Bocconi
School of Management (Milaan),
organiseert als onderdeel van de
“5th International Conference on
Competitions” een open symposium over succesvolle strategieën
binnen ontwerpprijsvragen. Na de
ontvangst en introductie door
Professor Marleen Hermans zal
Malcolm Reading ingaan op hoe
opdrachtgevers competities
uitschrijven. Tenslotte zullen Jan
Benthem (Benthem Crouwel
Architects) en Marc Unger
(ProRail) vertellen over de kracht
van de relatie tussen opdrachtgever en architect binnen het
ontwerp en de uitvoering van een
project. Het symposium is gratis
toegankelijk.
14 februari 2014 | 13:30 - 17:30
Faculteit Bouwkunde, Berlagezaal 1
Nieuws 3
B NIEUWs 06 10 February 2014
All lights on green
The Prêt-á-Loger team has not been idle since the last time Bnieuws spoke to them.
The last two months have been all about the transformation of the row house in Honselersdijk and the search for partners to help realize the project. Finding partners led
to a great result a couple of weeks ago: our dean, prof. ir. Karin Laglas, gave the team
a green light to participate in the Solar Decathlon Competition in Versailles this summer! Two months ago the project was still only within the realm of possibility. Thanks
to the Dean’s green light they have done a complete U-turn and are now only talking
about turning their dreams into reality. The finances have been acquired, the partners
are on board and the team is definitely going to Versailles!
DOOR JANE STORTELDER
The team believes that existing Dutch houses can be
improved by adding a new quality of life by introducing
the energy efficient skin concept. In Versailles a fullyfunctioning 1:1 prototype will be presented. The team
does not want this to feel like an ‘ordinary’ exhibition
or an anonymous design. To create an emotional bond
with the interested visitors who are walking around in
the house, they invented a little story about the possible residents: Dennis, Rianne, Nick and their dog.
blueprint will be printed on the plot in Versailles. This
will enable the visitors to perceive and visualize the
original streets. The houses’ interior will be furnished
with second-hand furniture in order to represent a typical Dutch home.
Although there is enough reason to be optimistic, there
is still a lot of work to be done. It is very important that
the design team, the communications team and the engineering team work closely together to achieve a perfectly balanced final design. To present the current
status to all the members, a ‘Pecha Kucha’ meeting has
In real life Dennis is the so-called face of the team, the been introduced: this is a Japanese presentation style
project architect and the grandson of the original resi- and a less formal get-together where every four or five
dents of the house in Honselersdijk. But this summer, weeks the three teams can give a short update in a libetween the 28th of June and the 14th July, Dennis will mited amount of time.
take on the role of 28 year old husband of vegan, and
working mother Rianne, and the proud father of 4 year The entire project could never have become reality witold Nick. The story will be told as if it is an extract of a hout all the supporting sponsors and partners. That’s
diary and will give the team a design direction that also why an important kick-off meeting took place in the
supports the goal to preserve the existing social and Berlagezaal and Oostserre on the 6th of February,
community structure of the neighborhood.
where the progress of the individual teams has been
presented, including a workshop session for partners
The team’s next challenge will be to implement the and team members.
concept throughout the whole design; in the urban
planning, architecture and interiors, down to the most The next few months will be all about building, testing
minor details. Furthermore, a full-scale architectural and rebuilding in order to create an integral design.
Eliminating
Barriers
Creating a digital repository to enhance research
on European colonial architecture (c.1850-1970)
As we speak, the historic center of Suriname’s capitol is on the verge of being kicked off UNESCO’s
World Heritage list due to the continued deterioration of the centuries old Dutch architecture. While
many factors have led to the neglect of these unique buildings, one important factor is that they
have remained under-researched. A problem not
unique to Suriname, but to many other former European colonies.
The recognition of the increasing importance of documenting and researching European colonial built
heritage is what motivated dr. Pauline van Roosmalen to initiate the creation of a digital repository,
which will “eliminate the geographic, economic, and
linguistic barriers that often restrict access to relevant sources.” The repository will provide open access to a comprehensive on-line resource offering
digitized texts, still and moving images, maps, and
archives.
Funded by the Netherlands Organisation for Scientific Research (NOW), the repository, which launches
next September, will initially contain primary and
secondary sources of Dutch modern colonial architecture and planning. The repository’s content will
reflect the information available in various collections, for example the Royal Netherlands Institute of
Southeast Asian and Caribbean Studies (KITLV), Het
Nieuwe Instituut (HNI) and the Tropenmuseum.
But the repository won’t limit its scope to the former
colonies of the Netherlands. Through the repository,
the Faculty of Architecture and the Built Environment not only aims to increase its sources on Dutch
colonial architecture, but to include information on
other European colonies. As such, the repository will
be a valuable tool as it “facilitates and enhances policymaking and promotes international and comparative research, whilst simultaneously generating
and encouraging the discussion about the significance, management, and the use of this under-utilized aspect of Europe’s built heritage.” There might
still be some hope for Suriname’s historical city center. (DB)
On the 28th of February 2014, a workshop ‘Linked (open) data: Conceptualizing an infrastructure for collaborative research’ will take place
at the Faculty of Architecture and the Built Environment in Delft. During the workshop the creation of European content for the repository will
be discussed.
Picture: Suriname’s capital Paramaribo, circa 1920
EPoint goes digital
For the past few years, graduation registration was the responsibility of four student assistants. Now the
administration of the registration is becoming digitalized, paper files are a thing of the past. It’s time for
tutors to slowly say farewell to Epoint and its employees, and to become accustomed to the new online
program ‘Sharepoint’.
Though putting an end to the old-fashioned paper
files seems to be a natural development in our digital
age, there are more reasons behind the decision
then simply the desire to be modern. Marieke Brink
(Onderwijscoördinator Master en Coördinator Honours Programme Bachelor BK): “The new program
is not only more efficient and resilient, it will also
provide greater insight into the progress of the student. ‘Sharepoint’ will offer the tutors a user-friendly
interface that can be accessed at any moment.”
During the previous semester, a pilot was held
among several master tracks and the feedback was
positive. In the meantime, a (digital) guide has been
introduced to all tutors. As of the 2nd semester
2013-2104, all administration concerning students
who are starting with graduation, will be digital.
The remaining folders will be digitized this summer.
Epoint will then officially close its doors.
KARIN LAGLAS
Grijs
Ons BK City is een buitengewoon
kleurrijk gebouw. Als je door het
gebouw gaat, buitelt een staalkaart
van vrolijke kleuren over je heen. Het
gekozen kleurengamma is overwegend
warm: oranje, rood, roze, geel. Een
vondst. Het relativeert het monumentale gebouw. Weg van het historische
interieur en zijn bedeesde grauwe
kleurstelling. Lekker eigenwijs anders.
Met dezelfde streek werden ook de
raamkozijnen van de tweede verdieping voorzien van een stevig kleurenpalet. De vrolijke veelkleurigheid van de
binnenkant zichtbaar gemaakt aan de
buitenkant van het verder tamelijk
strenge gebouw. Gekleurde stoeltjes
om het gebouw heen als echo van de
kleuren op de ramen. Niet iedereen
vond de kleuren op de kozijnen een
top-idee. ‘Het is hier geen kleuterschool’ of woorden van gelijke
strekking verschenen geplakt achter de
ramen. Een deel van de – immer
kritische – BK gemeenschap was er luid
en duidelijk niet blij mee. In weerwil
daarvan werden de ‘kleurtjes’ het
beeldmerk van BK. Van TUD website
tot televisie. De faculteit in het nieuws
…….en jawel, de gekleurde kozijnen in
beeld.
Aanvankelijk zou het verblijf in BK
City tijdelijk zijn. De aanpak maakte er
direct een eigentijds icoon van. En
bracht meteen ook ‘blijven’ in beeld.
Maar dan wel met aanpassingen, want
in de haast waren klimaat en akoestiek
een beetje onderbedeeld. En er was
achterstallig onderhoud dat moest
worden aangepakt. Afvallende goten,
maar ook de kleurig overgeschilderde
maar goeddeels rotte houten raamkozijnen op de tweede etage.
In ‘BK City Stay’ wordt de stap naar
permanent verblijf vormgegeven.
Daarbij moesten net als in elk ontwerpproces een paar noten worden
gekraakt. Hoe het klimaat in de
espressobar te verbeteren zonder
afbreuk te doen aan de opzet? En hoe
hou je het “shabby-chic” karakter in het
interieur vast bij degelijke klimaatoplossingen? En ook …. hoe doen we het
met de kozijnen op de tweede en hun
kleuren? Hoeveel waarde heeft een
beeldmerk? Wat zou je doen als de
kleuren er nooit op waren gesmeerd?
In het deel van BK City dat nu klaar
is, zien we wat het geworden is. De
architectuur heeft gewonnen. Natuurlijk! Aluminium ramen in grijs. Verschillende tinten grijs, ook dat kan heel
opwindend zijn. Maar toch maar op
zoek naar een nieuw beeldmerk. Met
kleur graag!
4
5
B NIEUWs 01 maand 2011
Woensdag 5 februari om 5:00 ’s ochtends was het zover voor de vier jongens van
‘Shortsighted Architecture’: op dat moment steeg hun vliegtuig op richting Nicaragua. Daar
gaan ze de komende zes maanden samen met de lokale bevolking hun concept voor een
sociale woning van bamboe verder ontwikkelen en bouwen. Het is bijzonder dat de drie
studenten van onze faculteit afgelopen jaar op eigen initiatief dit project hebben opgestart,
nadat zij niet de duurzame minor konden vinden die zij zochten. In augustus is hier het
collectief ‘Shortsighted Architecture’ officieel uit ontstaan: “Kort door de bocht: we wilden
een minor, die was er niet.. nu hebben we een bedrijf!” aldus Laurens.
Bnieuws spreekt de drie bouwkundestudenten net voor hun vertrek en maakt kennis met de
jongens achter Shortsighted en het project in El Rama, Nicaragua. Door Jane Stortelder
Woning in El Rama
Samen bouwen, foto's door Hugo Tomassen
V.l.n.r. Max Verhoeven, Juan Gaviria en Laurens van der Wal
"WE WILDEN EEN MINOR, NU HEBBEN WE EEN BEDRIJF"
De jongens achter Shortsighted Architecture
Max Verhoeven en Laurens van der Wal kennen elkaar
via het Honours Programme Delft binnen de bachelor
Bouwkunde. Ze volgden allebei uit persoonlijke interesse
extra vakken over duurzaamheid. Toen zij zich moesten
inschrijven voor een minor, wilden ze daar iets mee doen.
Maar volgens Max was er geen minor die aansloot bij hun
wens: sociale architectuur die in balans is met de natuur.
“Het plan was eerst om dan maar een eigen minor op te
zetten, maar dat bleek niet haalbaar. Wel gingen onze
ogen open voor verschillende andere projecten. We vonden een mogelijkheid om naar El Rama in Nicaragua te
gaan, toen is ook Juan Gaviria bij het project gekomen.”
Toen Max en Laurens deze Colombiaan bij het team vroegen, zou hij eigenlijk net beginnen met afstuderen bij
RE&H. Maar de keuze was voor hem snel gemaakt; hij
wilde altijd al een project in Latijns-Amerika doen.
Inspiratiebron was het boek ‘The Barefoot Architect’, geschreven door Johan van Lengen, een 82-jarige Nederlander die in Brazilië woont en werkt. Het boek gaat over
low-tech systemen en duurzame bouwmethodes en diende als voorbereiding op een stage die de jongens afgelopen zomer volgden. Toen zij contact opnamen met Van
Lengens stichting TIBÁ konden ze een maand op diens
oude koffieplantage bij Rio de Janeiro terecht om te bouwen, cursussen te volgen en met lokale middelen te werken. Hier maakten de jongens kennis met bamboe en
ontwerpen met locale tradities. Vervolgens reisden ze,
samen met ondernemers van de stichting Unify, door
naar El Rama.
Terug in Nederland zochten de drie een specialist in watermanagement om het team te versterken. Op dat moment is Ties Temmink van de Universiteit Utrecht geïntroduceerd. Omdat de spreekwoordelijke vonk bij de
eerste kennismaking na een paar minuten al oversloeg,
vormden zij vanaf dat moment een team van vier. Of eigenlijk vijf, want inmiddels is er ook een stagaire aangenomen: de 17-jarige Floor van Eijden.
Niet duurzaam, maar lokaal
Toen het team in augustus terugkwam uit El Rama hebben zij hun principes verder uitgewerkt en zijn ze onder
de naam ‘Shortsighted Architecture’ gaan werken.
De naam betekent letterlijk ‘kortzichtige architectuur’; in
dit geval dus eens niet verder kijken dan je neus lang is
want volgens Max zijn de oplossingen dan heel simpel.
“Op dit moment worden er veel gebouwen gekopieerd
naar plekken waar deze niet voor bedoeld zijn. Wij denken dat je moet ontwerpen en bouwen met lokale middelen: lokale materialen, maar ook lokale kennis, cultuur
en ambachtslieden.” Laurens vult aan dat de bouw voor
een paar grote problemen staat: “We handelen, consumeren en gebruiken vervuilende materialen. In Nicaragua heb je ook nog eens te maken met grote armoede.
Om die complexe problemen aan te pakken moet je wel
integraal denken. We proberen elementen zoals watermanagement, voedselproductie, voedselconsumptie en
energieopwekking bij elkaar te brengen zodat het hele
proces wordt doordacht en alle elementen samen kunnen werken om tot een oplossing te komen.”
Het woord ‘duurzaamheid’ nemen ze liever niet meer in
de mond, omdat het volgens hen een containerbegrip is
geworden. Voor de jongens van Shortsighted gaat het
over lokale middelen en relevantie als basis voor duurzame en slimme ontwerpoplossingen. Dit gedachtengoed hebben ze onderbouwd met vijf principes, waarin
ze heilig geloven. Volgens Laurens zijn ze heel kritisch.
“Als we aan tafel zitten met partijen vragen we ons altijd af of een ontwerp bij ons past. Zo kregen we een
opdracht om een dim-sum paviljoen te ontwerpen voor
een festival in Amsterdam. De eigenaresse zag een paviljoen van bamboe helemaal voor zich en had gehoord
dat wij met bamboe kunnen werken. We waren in eerste instantie heel blij met onze opdracht, maar beseften
ook dat in Amsterdam niet bamboe maar afval het lokale materiaal is.”
1.
2.
3.
4.
5.
Deel kennis en kunde
Gebruik lokale middelen
Creëer lokale systemen
Laat de natuurlijke omgeving bloeien
Durf te spelen, durf te ontdekken
Project in El Rama, Nicaragua
De leefomstandigheden in Latijns-Amerika zijn beroerd: meer dan 78% van de mensen leeft in slechte
omstandigheden of heeft helemaal geen woning.
Bouwmaterialen zijn relatief duur en van slechte kwaliteit. Toen het team afgelopen zomer het plaatsje El
Rama bezocht, lag de opdracht nog redelijk open. Uit
gesprekken met de gemeente en de Bluefields Indian
and Carribean University (BICU) bleek dat er weinig oplossingen zijn voor de slechte woonomstandigheden.
De vraag kwam op of de bouwkundestudenten konden
helpen. In Nicaragua zijn veel bamboeplantages, maar
daarvan wordt weinig gebruik gemaakt, terwijl wereldwijd bamboe met een revolutie bezig is. Bijkomend gegeven is dat de universiteit een stuk grond buiten El
Rama bezit waar ze studenten wil leren over agricultuur en bosbouw, maar hier ontbreekt nog een verblijfsplek. Dit bood volgens Laurens mogelijkheden.
“We hebben gekeken hoe we die twee kansen konden
combineren: met lokale materialen en kennis de leef-
bij hen te leggen. “We geven niet de vis, we leren hen ook
niet vissen, maar we gaan sámen leren vissen. Wij kunnen veel kennis overdragen, maar dat kunnen zij ook. We
gaan cursussen opzetten met gastsprekers en de studenten krijgen studiepunten. We creeëren een win-win situatie waarin wij een faciliterende rol zullen hebben. We
willen dat de timmerman zijn ambacht laat zien. Wat is
die waarde die we samen uit willen stralen?”
omstandigheden verbeteren en tegelijkertijd tegemoetkomen aan de vraag van de universiteit om een verblijfsplaats.”
De blauwdruk die de studenten ontwikkelden, voorziet
in de bouw van een modelwoning op het stuk grond
van de universiteit. Deze zal tevens dienen als verblijfsplaats voor de studenten. Het betreft een modulaire
woning van bamboe, een goedkoop bouwmateriaal dat
geen belasting voor de locale omgeving vormt. Daar
blijft het niet bij, vertelt Juan. “Het gaat niet om die
materiële blauwdruk die we straks achterlaten, het
gaat er om dat het concept in het hoofd van de bevolking zit, zodat zij het kunnen reproduceren. Het belangrijkste is het delen van kennis en kunde door met de
studenten cursussen te volgen bij locale ambachtslieden om vervolgens samen de modelwoning te kunnen
bouwen.”
Inmiddels ligt er een voorlopig ontwerp dat vooral gericht is op de specialistische, technische aspecten van
het bouwen met bamboe. Die kennis is in Nederland
aanwezig en is essentieel om het ontwerp te laten slagen. In overleg met de lokale bevolking kan het voorlopig ontwerp aankomende maanden worden geherdefinieerd voordat het gebouwd zal worden. Het zal dan
meer gaan om de behoeftes van de bewoner als het
gaat om bijvoorbeeld de verschillende ruimtes en veiligheid.
"Lokale middelen en relevantie
als basis voor duurzame en slimme
ontwerpoplossingen"
Die intensieve samenwerking brengt volgens Max kansen, maar ook risico’s met zich mee. “We hebben te maken met een hoge mate van machtsafstand. Juan zit aan
de telefoon met de burgemeester en vervolgens met de
studenten. Zelf kunnen die twee partijen niet makkelijk
met elkaar communiceren omdat er te veel lagen tussen
zitten. Wij willen eerlijke relaties met de lokale bevolking
opbouwen zodat we ook kritiek op elkaar kunnen hebben. Afgelopen maanden hebben we geprobeerd duidelijk te maken dat wij daar niet iets neer gaan zetten, maar
dat we dat samen gaan doen. Dat is een uitdaging.” Volgens Juan is het niet genoeg om zomaar een huis neer te
zetten: “Er is geen geld om de problemen daar van hieruit op te lossen. Dat moet je ook helemaal niet willen. De
lokale bevolking moet en kan die problemen zelf oplossen, wij willen alleen de nodige tools geven. Het gaat om
het creeëren van onafhankelijkheid en zelfredzaamheid.”
Studie
Op de vraag of het project te combineren valt met de studie Bouwkunde wordt lachend gereageerd. Afgelopen
half jaar hebben Max en Laurens het project kunnen opstarten binnen de minor ‘International Entrepreneurship
& Development’, maar vanaf februari gaat iedereen een
half jaar stoppen met zijn studie. Volgens Laurens heeft
dit voor- en nadelen. “Aan de ene kant vinden we op de
universiteit niet helemaal wat we zouden willen doen,
aan de andere kant is dat prachtig want daardoor kunnen
we het nu op eigen initiatief doen en lopen we tegen dingen aan waar we anders nooit mee te maken zouden hebben gekregen.”
Aan het gebruik van bamboe zit ook een schaduwzijde.
Bamboe wordt in Nicaragua nu nog gezien als een materiaal voor de armen. Het traditionele bouwmateriaal is
hout, maar op dit moment is hout duur en zijn bovendien betonnen huizen met een stalen dak een teken van
rijkdom. “Vroeger werd er veel gebouwd op palen met
een dak van palmbladeren. Die manier van bouwen
was heel erg in balans met de natuur. Langzaam is deze
traditionele bouwmethode verdwenen door status,
maar ook door geld. Er heeft een enorme ontbossing
plaatsgevonden waardoor de houtprijzen omhoog zijn
geschoten. Ook zijn de specifieke palmbladeren nog
maar moeilijk te verkijgen. Het is dus geen optie om
precies terug te gaan naar de traditionele bouwmethode, maar de locale traditie bevat ook veel wijsheid. Door
de globale architectuur lijkt deze wijsheid verloren te
gaan. We willen met de kennis van nu en de wijsheid
van toen met lokale middelen hedendaagse architectuur maken”, aldus Max.
Als de jongens terugkomen, staat hun alweer een volgend project te wachten: een boomhut als gastenverblijf.
Alle drie zijn ze er zeker van dat ze hun studie af willen
maken, maar de droom voor de toekomst is dat er een
vervolg zal komen op wat zij nu doen. Misschien in een
ander land maar misschien ook juist in Nederland. Maar
dan wel met dezelfde lokale mentaliteit!
Tijdens het verblijf in Nicaragua zullen de jongens van Shortsigh-
Lokale bevolking
Juan heeft elke dag telefonisch contact met de lokale
bevolking want het doel is om de verantwoordelijkheid
ted Architecture iedere maand in Bnieuws een update geven. Nu
al geïnteresseerd? Kijk dan op shortsightedarchitecture.com
Illustratie door Joskaas Worst
6 alumni
Studio Weave
'Studio Weave' is a young architectural practice based in London. Founding architects Je Ahn and Maria Smith found
each other here in Delft during their Erasmus year. From there they have grown from strength to strength. In just a
few years this young practice has realized 25 projects. Their professional development and aesthetic integrity is
remarkable in these times of crisis and transition in the field of architecture. They run a multidisciplinary practice
crossing and integrating borders between art, architecture, landscape architecture, and urbanism. Studio Weave
distinguish themselves through technical precision, the wedding of traditional crafts with high technology, fine
detailing, and the original ability to bring stories and communities to life. Director and architect Maria Smith, despite a hectic schedule, graciously agreed to an interview with Bnieuws. Read on and take a peek inside the wonderful world of Studio Weave. by brigitte o'regan, photography & illustrations courtesy of studio weave
the colour od ecology
140 Boomerangs
Paleys upon Pillars
illustrations for the lullaby factory
Freya's cabin
You often use stories to generate and explain
your designs. Your work reminds me of an old
Jewish saying, "Q: What is more true than
truth? A: The Story." How do stories help you
make architecture, landscape and urban
designs?
To carry on from that quote: a story is complete
in its own little world. It's like a microcosm.
Everything means something and everything is
important. That's what makes it true. There are
no loose ends or extraneous bits that you don't
need. People talk about having a concept. That is
the headline of the design and everything else
follows that concept. Though I think that this
approach is strong, it can often end up being
reductive. Rather than opening out design
possibilities, a concept can be something that
reduces possibilities and forces constraints.
What we found really brilliant about using a
story as a design tool was that it is a highly
communicable and rich concept. You can dive
into it and find out ever more things. A lot of
people have asked us if we use the story
primarily for communication, but actually it's
primarily about developing the design.
That been said, a story is a great way to
communicate with community groups and people
who aren't architects, who aren't used to reading
plans. A story is also a good way to collaborate
because you can have something outside of
yourself that you can share. For instance you can
argue about what a character in a story might do,
instead of getting personal about “my idea
versus yours”. This approach is not suitable for
every project, we don't force it where it is not
appropriate. Yet we do use this technique/
approach with lots of our projects. It's a good way
to develop your thinking in a singular, yet rich
and fruitful way.
"Stories can be incredibly persuasive.
With stories you
can change somebody's perception
without them really
noticing"
In our world the angry ghost of modernist
Adolf Loos is going around pulling down the
pictures, stripping away the colors and
taking away the decorations. What kinds of
tricks would you play on Adolf Loos to bring
him over to your side, how would you enchant
him?
Tell him a good story [laughs]. Stories are also
very seductive. Stories can be incredibly persuasive. With stories you can change somebody's
perception without them really noticing. They're
just enjoying a nice story but then suddenly you
realize they're thinking differently. I don't know
which story I would tell Adolf Loos, but we could
seduce him with a good story somehow.
Studio Weave often uses handcraft, both in
communicating your designs and in their
realization. Why do you choose this approach?
If somebody made something by hand, and
enjoyed doing that, people who look it later can
tell the creator had a nice time. That they had a
bit of creative freedom. We find handmade things
really important. We try to collaborate with
illustrators on drawings and wood carvers or
other craftspeople on realizing actual projects in a
way that gives them freedom of expression. It's
all about getting the balance right, obviously you
want to make sure that you are controlling the
quality, but you shouldn't control things so much
that you suck all the fun out of it for everyone
else.
Robin's cabin
The handmade and craftsmanship are important
to us. At the same time we are very interested in
new technologies. The collaboration between
contemporary technology and traditional
handcrafts is where it gets exciting for us, for
one, because it makes handcraft economically
viable without slavery. We use CNC milling or
pressing and repeated elements. We try and use
materials that are tried and tested but apply them
in a different situation to where you would
usually find them and give them a new expression. We pair traditional crafts and techniques
with digital fabrication producing something that
could not have existed in any other time.
Which projects are you currently working on?
We're working on a large public realm project of
nineteen acres in the town center of Croydon, in
South London. It's interesting because Croydon is
part of London but has applied many times to
become a city in its own right. Yet this request is
repeatedly denied, they are always told that they
have to stay part of London. Croydon has its own
very strong sense of place and yet it's subsumed
in London. So how do you deal with the public
realm in that context or conflict? Something this
project has allowed us to test is the storytelling
design process, but on a much larger scale than
previous works we have undertaken. We've
written for Croydon a “Choose Your Own
Adventure Story”. It works like this: you read a
140 Boomerangs
chapter and then choose which path or direction
you are going to take form there. So you go to
page 23 or page 47 in the book, and the story or
adventure changes depending on the path you
choose. This was interesting because the way
people experience cities is not linear, like a story.
We wanted to find a way to have lots of different
scenes and vignettes that mean different things.
There will be a slightly different meaning and
context depending on which “chapters” or places
you have been to on your route to get there.
We are also working on three projects with
people with long term learning disabilities: a
school in West London, a residential care home in
Kent, and an extraordinary artists community in
Ireland made up of people with long term
learning disabilities. These clients are very open
to the ideas of craft and joy and storytelling. We
design together with them in workshops. It's just
become amazing to work with people who are so
passionate and so convinced by the work that
they do. It's not just about the job, it has becomes
about making a huge difference to people's lives.
Can you give three tips for young architects?
1. Students in Delft: Value the diversity of your
education! It's a luxury you do not get from every
university. Don't rumble about doing some of the
courses. Do them all! Architecture is a profession
that requires learning about new things all the
time. It's an important skill to be able to juggle
lots of different things, process new information
and understand what's important about that new
information. Delft really helped us prepare for
that.
2 Allow yourself to be influenced by anything,
don't think that you should only learn about
buildings. You can learn about the built environment from a huge diversity of different sources,
like stupid TV programs or children's pop songs.
Anything could influence you. So don't restrict
yourself too much to what you think is a proper
academic reference. Of course that is important
too, but certainly not the only thing that counts.
3 You have to make the most of any small
opportunity. You have to be quite shrewd and
clever about grabbing them. A lot of our projects
have started from a very small commission or no
commission, just an idea. We have worked very
hard to build them up by getting support or
getting a lot of people to agree on something.
Work is not just going to be handed to you, so
you have to think quite strategically. How can we
make this work? Who's going to benefit from it?
You have to figure out all those potentially good
outcomes to make it happen in the first place.
8 Project
examination halls. By the third week it turned out that the space was not the best of worlds to build
the full scale interactive lounges.With its sensitive surfaces and carpeted floors the University’s Facility
management realized the construction workers of the minor had to move elsewhere. Luckily Science
Centre director Michael van der Meer, after hearing about the minor, came to the rescue and housed
the homeless tuotrs and students. At that time the Science Centre was still under development which
allowed the installations to be built in the spot that is now the front wing of the museum. A year later
the Science Centre opened a space dedicated to the minor which is completely covered in wooden
panels whih allows students to drill and hack away to their heart's content.
9
ledwork
B NIEUWs 01 maand 2011
A story about the crossfaculty minor Interactive
Environments and the exotic
lightform ledwork
BY BRIGITTE O'REGAN, PHOTOGRAPHY
The science center would turn out to be more than just a space. It became a driving force behind the
ledwork project, and an exhibition and testing space for the minor. Now the Science center is the
permanent home every autumn semester for the minor Interactive Environments, and hub of innovation
for our University as a whole.
the original interactive lounge with the first prototype of ledwork
COURTESY OF TEAM ledwork
ledwork The goal for the team behind ledwork in the beginning was to design an interactive
lounge design like an ecosystem. Not something that would just be a sum of components but an
interactive whole. Tom Goijer, says they had three goals,"Interaction, interaction, INTERACTION". The
ledwork lamps would; 1. Interact with each other, 2. Interact with people and 3. Interact with their
surroundings. The result is a complex and sophisticated design, resembling molecular constellations.
ledwork visualizes interaction through color changes based on different kinds of stimulus. During the
design of the ledwork the team was told some ideas would be impossible to achieve. Cees-Willem
explains, 'We wrote down an idea and we thought this is the way we are going to build the lamp.
But the teachers, at least two of them said,"You're never going to be able to pull this off”, the existing
network protocols weren't going to work. Nonetheless we decided at one point that we are just going
to do it, because we really believed in the idea. And even though we brought it all together only at
the last possible moment, in the end everything tied together. Everything worked out as we hoped
and had envisioned." But how is it possible that Bachelor students could produce such a sophisticated
design? Teun, Tom and Cees Willem are unanimous, it was because they were working together. Teun;
"Well that's the thing about working together that was the strength of multidisciplinary cooperation.
Together we had all the skills we needed, alone we would never have been able to realize such a
sophisticated design."
ledwork is an ingeniously designed interactive lamp. It is the
product of the cross-faculty, multi-disciplinary minor 'Interactive
Environments'. Industrial design students Tom Goijer, Thomas
Van Oekelen, Architecture student Teun Verkerk and Computer
Science student Cees-Willem Hofstede pioneered, designed and built
ledwork. Now four years later the project is still very much alive
and kicking. This year they will bring ledwork to the prestigious
design fair Salone del Mobile in Milan. ledwork is a success story
that demonstrates the strength of cross faculty cooperation and the
visionary power of students who won't take no for an answer and
dare to take on a challenge.
The beginnings You get the feeling that ledwork members Teun, Tom and Cees-Willem keep each
other sharp. There is an undeniable energy in their presence and their long working history together
is tangible. Fourth member Thomas couldn’t make it to the interview, as he is currently working on a
new web platform for the EC in Brussels. Teun is now graduating in Architectural Engineering, Tom in
Interactive Product Design and Cees-Willem in anatomic visualizations for medical software. Their eyes
light up when they describe their work. They met eachother for the first time 4 years ago when they
managed to get admitted to the much sought after minor Interactive Environments. For future designer
and architect Tom and Teun, the wish to participate in the minor was self evident. Cees-Willem, the
computer scientist, on the other hand, just wanted to step out of coding everyday and do something
with his hands. They look knowingly at eachother when they were asked how it all began. It appears
the different faculties have different expectations in terms of workload. Cees-Willem remembers:
'People were expecting this to be a full time job for the next couple of months, well I did not expect
that. I thought, well, it's just like regular courses, days that you have to be there and days that you
don't have to be there. In the first week this led to some tension." Both Teun and Tom had many friends
who didn't make it in; the selection process had been very competitive for Interactive Environments.
Teun had even given up his Erasmus semester overseas to take part in the course. So you can imagine
they weren't going to accept anything less than total devotion to the project. Cees-Willem didn't let this
faze him, very soon he was 100% part of, and at the heart of, the passionate group and the intensive
workflow. The course after all, they unanimously agree, was incredibly stimulating. It began with a
visit to the world’s foremost electronic arts festival Ars Electronica in Linz, Austria. And a wide variety
of experts such as Ruairi Glynn (UCL Bartlett / interactivearchitecture.org), Dan Overholt (University of
Aalborg) and Daan Roosegaarde were flown in for workshops and lectures.
ledwork installation
Interactive Environments The minor is based on the recognition of a third wave of
computing; ‘Ubiquitous Computing’, where computing happens everywhere and is embedded in our
environment. In the year when Teun, Tom and Cees-Willem took part in the minor. the design question
was how can people have meaningful interactions with lounge spaces int hci context? The result
would be an interactive lounge. The lounges are brought to full scale tested prototype in four phases;1.
Inspiration, this 3 week phase includes an excursion to the Linz Ars Electronica festival and cross
disciplinary workshops with diverse tutors, 2. a two month skills building phase where students learn
software and other hands on tools in concert with applying the skills by building prototypes, 3. A full
scale prototyping phase lasting two months, and finally 4. A testing phase where the designs are first
tested by experts then tested again by the public in an exhibition in the science center.
Interactive Environments as it turns out is one of the phoenixes to rise fromthe ashes of the fire at
the faculty of Architecture in 2009. The Hyperbody department, then without a home, had to find a
place to stay. At the faculty of Industrial Design, the ID Studio Lab welcomed them in. That’s where
Aadjan and Tomasz first met and then devised the minor together. The pinoneer period started for
this new minor when they were allocated to the spaces of the Drebbelweg building, usually used as
"Together we had all the skills we
needed, alone we would never
have been able to realize such a
sophisticated design"
The story so far But what triggered them to develop the product further? Well in the beginning,
it was the Science Centre. Teun explains "At the presentation a professor was in the room, and
everybody, including ourselves, were impressed by the presentation. We were just amazed that we
pulled it off. The professor, interested in the ledwork, inquired about the possibilities werr to take
the idea further. Then Science Centre’s director Michael said ' I want some for the museum, can you
make them for me?' This triggered the realization that there was something more beyond the minor fro
ledwork. We decided that the ledwork lamps detached from the lounge were good enough to develop
further by themselves. At the time we received huge support from the Science Centre in terms of
space, machinery and finances to develop a second prototype.' Later after this first public commission
the team developed a business plan with Yes!Delft. There they found out that ledwork would be a
difficult product to develop commercially. Nonetheless the students were encouraged by receiving
runner up for best business plan. Even though the ledwork team are, and were, still engaged in their
studies they decided to work furhter together to develop ledwork. The major motivator for continuing
was and is public enthusiasm. The team are perpetually drawn back in to working on the project by
people who love the design. As a result of the success of ledwork, they have also been made many
offers to collaborate on new commisons such as an interactive floor. While on the basis of public
interest spread through social media networks, among other large scale events, tam ledwork were even
been invited to particpate to the Lowlands Festival Now the Salone del Mobile in Milan looms ahead of
them. This is a major league event where the access to bigger players can make a lot more possible for
team ledwork. 'De Stimuleringsfonds voor de the Creatiiefve Industrre' believed in the project enough
to help them get there. Even after all these years there is nothing like their product out there, as such
the Fonds believes ledwork is an important inspiration for the public and other designers.
The last word Tom Goijer has the last word, “Don’t take no for an answer, if you have a great idea just
do it!
ledwork wants to thank all teachers making the minor Interactive Environments possible, the
Stimuleringsfonds voor de Creatieve Industrie for support to go to Salone, minor groupmates Fons,
Marieke and Iris and the Delft Science Centre that stimulates new innovations.
// find ledwork at Salone Satellite 2014 stand C11
// follow ledwork at www.facebook.com/ledwork.org
ledwork @ lowlands festival
// for more info visit www.ledwork.org
10 RESEARCH
B NIEUWs 06 10 February 2014
JANTIEN
STOTER
Bridging the gap between the academic world and the practical field is not new to Jantien Stoter, who along with her
appointment as full professor for the chair “Spatial Data Infrastructure” also fulfills a research position at the Dutch
Kadaster, one of the main national providers of geo-information as well as at Geonovum, the Dutch standardization
organization for geo-information. She sat down with Bnieuws to discuss her work and her hopes for the future.
BY DAPHNE BAKKER
MARLEEN
HERMANS
An ever complex society requires the continuous adaptation of any field of knowledge in order to grow and
improve. Especially within Public Commissioning, an area of expertise underrepresented in the academic sphere...
until now. With the appointment of Marleen Hermans to the new endowed chair in Public Commissioning, the
groundwork can be laid towards the creation of new knowledge that can benefit government, market and society
as a whole.
Have you always combined academic work with practice?
No, not always. After studying Physical Geography in Utrecht, I spent some
years working as a GIS consultant. But I missed the research and that compelled
me to apply for a position in TU Delft and to obtain my PhD in 3D Cadastre. I
was always greatly interested in not only developing technical solutions to
spatial problems, but to link those solutions to demands from the practice. So it
was disappointing to see how the reports I made sometimes remained on the
shelf of organisations due to its low priority or the gap between the research
results and the implementation of them in practice. That’s why I decided to
make the step into practice again.
BY DAPHNE BAKKER
Why did this chair position appeal to you?
The chair is not just a wonderful opportunity for me to document the
knowledge I’ve gathered throughout my career, it will also help me
shape public commissioning as a discipline. Up until this very moment,
public commissioning was a subject bound within the parameters of the
practice. Especially within the field of construction, there is hardly any
incentive toward academic development. This chair can change that.
Why do people consider public commissioning a matter for the
practice? Do they assume that it is something you simply learn
while “on the job”?
Yes, I think that it is an assumption. The process of building was often
considered a byproduct, something we never explicitly defined as a
subject in its own right. Only within the past decade have the various
government agencies been actively assessing its own role as public
commissioner. What can the government do and what can be left to the
market. The awareness that a change was required developed due to
the complex nature of public commissions, which are characterized by a
combination of high costs of failure, the various requirements due to the
need for transparency and the organisation of construction as a sum of
individual processes instead of the combined efforts towards the
realization of a integral product.
Has your work outside of Delft enriched your research?
It has definitely enriched my research. Maintaining a link between academic
research and practical application is not only a personal interest, but is also
important for the research agenda of this chair. The domain of Spatial
Information Infrastructure is a serving domain and therefore collaborating with
other disciplines in the field is a must to understand their needs. I’ve realized
that combining the three occupations is much more than simply spending five
days a week working from three separate institutions. From academic research
to informing government officials, these activities enhance each other. It allows
me to build bridges between the different fields and this in turn leads to better
results within my research as well as to new question on the research agenda.
Which projects have you worked on in both the academic and practical
sphere?
In 2010 I received a Vidi award for my research on 5D data modeling. This
research builds on two main subjects that I studied the past years of which the
results have found their way into practice. The first is the national 3D pilot
which aims to create a 3D model of the Netherlands. Along with University
Twente, we developed a method, which we further developed at the Kadaster.
We are almost at the start to generate a first version of a countrywide 3D model.
The second subject is automatic generalisation, which entails automatically
generating a more abstract map with a limited amount of information in order to
provide an overview, from a highly detailed map that contains for example
individual buildings and edges of the sidewalk. In the past cartographers had to
literally trace over the detailed maps in order to draw the abstract maps. In order
to realize the automatic generalisation, we had to teach computers how to
recognize the different features in a topographic map and how they behave over
scale. In the past years we managed to further develop the academic research
results and prototypes to automatically generate a 1:50.000 map of the
Netherlands from a 1:10.000 dataset at the Kadaster. Both these subjects are
part of the research project 5D data modelling, which aims to integrate the 3D
data with the factors of time and scale.
What do you hope to achieve as chair of Spatial Data Infrastructure?
I hope that geo information and the technique that supports it will become more
mainstream and not remain relegated to the academic sphere. Spatial data
contain a lot of potentials and therefore it should be accessible to all kinds of
applications. With the ability to combine all the data available to us, we can add
new value to location-based data and gain new insights in the spatial processes
behind various societal and environmental issues, such as loneliness, mobility,
air and noise pollution, spreading of diseases and depletion of natural resources
and use these insights not only to shape policy but also our very intensively
used environment.
11
CV Jantien Stoter
CV Marleen Hermans
Jantien Stoter graduated at Utrecht University (Physical Geography)
and worked as a GIS consultant between 1995 and 1999. She
obtained her PhD degree at Delft University of Technology (3D
Cadastre) in 2004, for which she received the KNAW Prof. J.M.
Tienstra Research award. From 2006 she led the research group on
automatic generalization at the University of Twente. Since 2009 she
fulfills a position as associate professor at TU Delft. In 2010 she
received a prestigious Vidi award for her research on “5D modeling”
from NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk
Onderzoek). She chairs the commission “Data specifications” of the
European Spatial Data Research organisation and she leads the
national 3D Special Interest Group. She also lectures within the MSC
program Geomatics for the built environment. Apart from her
professorship appointment in Delft, she is researcher at the Kadaster
and Geonovum.
Marleen Hermans (born in Ghent, Belgium, in 1967) read
Architecture at Eindhoven University of Technology between 1985
and 1990. In 1995 she was awarded her doctorate, also by
Eindhoven, for a study of building performance after completion
and opportunities for its management. Between 1994 and 2003 she
worked as a consultant, before opening her own policy advice and
research firm, Hoofdstroom. From 2006 until 2011 she was
employed by the Government Buildings Agency as, successively,
Head of Innovation, Head of the Tendering Expertise Centre and
Strategic Implementation Manager of the Vision for 2012-2016.
Since 2012 she has been a partner at Brink Management en Advies,
part of the Brink Group.
According to Het Opdrachtgeversforum (The Forum for
Commissioning) “Lifelearning is not found within the field of
construction and management.” Do you think the chair can
change this?
It is of utmost importance to introduce new developments to the
existing construction sector. It won’t be an easy task, since the sector
has stuck to its own ways for years and we can’t just flip a switch in
order change things. An effective way would be to involve young
people, who are currently underrepresented in the field of public
commissioning. That raises several questions. How should we educate
students in order to give them a different perspective than the current,
dominating one? And how do you bring experience together with the
students new vision? This will be an interesting challenge to tackle in
the next three years.
Have you developed a strategy for the three years of your
appointment?
Before I was appointed, I mapped out all the different aspects of public
commissioning I wanted to focus on. Now I plan to look not just around
the faculty, but also outside the field of construction, in order to find out
how the other chairs within the areas of for instance law and public
administration, which both operate along the boundaries of public
commissioning, define the subject I’m dealing with. Together with their
definitions and the needs of the big commissioners of public works, I
will narrow down the themes I want to explore. Then I can set up a plan
towards not just involving other professionals, but the students as well.
12 bk in focus
B NIEUWs 06 10 FEBRUARY 2014
DELFTSE LENTE
"One man, one vote" in een
tekenlokaal van OD 39
Henk Engel: vooraan, jongen
die achterom kijkt op witte
stoel
Aldo van Eyck: in het midden
van de foto, man met blonde
kuif
Jaap Bakema: Aan de tafel
rechts, naar beneden kijkend,
met bril
Frits Palmboom
voert actie
partijen samen te brengen. Zijn rol was heel belangrijk in het geheel.”
De acties van de studenten wierpen hun vruchten af, en het
besluitvormingsmodel werd omgegooid. Vanaf ’69 werd er een radicaal
democratisch beslissysteem ingevoerd volgens het systeem ‘One man, one
vote’. Iedereen kon in de Algemene Vergadering meestemmen over
voorstellen. In 1972 werd het systeem omgevormd naar een systeem van
evenredige vertegenwoordiging in de Afdelingsraad, waarin een derde
studenten, een derde wetenschappelijke staf en een derde nietwetenschappelijke staf zitting hadden.
Democratie en universiteit – wat hebben ze met elkaar te maken? Veel, zo blijkt uit een kijkje in ons eigen
verleden. Onze faculteit kent een rijke geschiedenis van debat over onderwijs, inspraak en vertegenwoordiging.
Studenten dwongen hun recht op inspraak af met pamfletten, protestacties en bezettingen van het
hoofdgebouw, ons huidige faculteitgebouw. Studenten Rosa Stapel en Benjo Zwarteveen organiseren een
theatervoorstelling, Delftse Lente, waarin deze geschiedenis wordt nagespeeld door bouwkundestudenten. Hier
alvast een inkijkje in het verhaal van het lustrumtheater, over het roerige verleden van onze faculteit. Gebaseerd
op verhalen van Henk Engel, Han Meyer, Frits Palmboom en Max Risselada.
DOOR MANON SCHOTMAN
In de jaren ’50 van de vorige eeuw was de organisatie van Bouwkunde
heel anders dan nu. De faculteit bevond zich op het adres Oude Delft 39
(Oost-Indiëplaats). Er waren nog heel weinig studenten, zo’n veertig per
jaar, waardoor het ontwerponderwijs kleinschalig en persoonlijk was – er
werd onderwezen via mondelinge overdracht in ateliers. De
beslisstructuur was hiërarchisch: de hoogleraren, die voor het leven
werden benoemd, hadden de macht en alle beslissingen werden in
besloten vergaderingen genomen.
Binnen de faculteit waren er verschillende groeperingen, met
verschillende ideeën over wat goede architectuur is. Hoewel de
tegenstelling tussen traditionalisten en modernisten niet zo zwart-wit
was als zij doorgaans wordt getypeerd, gaven exponenten van beide
stromingen college aan dezelfde faculteit. Aan de kant van de
traditionalisten waren daar bijvoorbeeld Van Kranendonck en Berghoef,
die college gaven aan dezelfde faculteit als modernist Van den Broek.
De studentenaantallen groeiden drastisch in de jaren ’60. Het hoger
onderwijs werd voor een grotere sociale klasse toegankelijk en de
babyboomers gingen massaal studeren. Er ontstond onrust over zowel de
inhoud en organisatie van het onderwijs als de hiërarchische structuur en
de macht van de hoogleraren. De studenten benutten hun grote aantal
om de situatie te veranderen.
Doordat het onderwijs per jaar werd georganiseerd en door de invloed
van meer traditionalistische architecten konden studenten pas in hun
derde of vierde jaar les krijgen van modernisten. Dit tot ontevredenheid
van veel studenten. Door toedoen van bijvoorbeeld Aldo van Eyck,
destijds docent, ontstonden er verticale ateliers. Henk Engel, destijds
student, had ook een bijdrage in de totstandkoming van deze ateliers,
waarin studenten van verschillende studiejaren samen atelieronderwijs
kregen. Ook in de gesprekken en discussies richting democratisering
heeft Henk Engel een belangrijke rol gespeeld. Nadat de democratisering
van de faculteit een feit was, heeft hij zich ingezet voor de veranderingen
in het eerstejaarsonderwijs. De betrokkenheid van Engel is ook te zien
aan foto’s uit die tijd (zoals bovenstaande), waarop hij veelvuldig te zien
is.
In 1968, het jaar van de protesten tegen de Vietamoorlog in Amerika en de
studentenopstanden in Parijs, waarde de activistische geest door de
faculteit. Het marxistische gedachtengoed vond veel aanhang. Er ontstond
een sterke link met de rode studentenstad Nijmegen (“Havana aan de
Waal”) en er was veel uitwisseling van ideeën tussen de twee steden. De
geest van ’68 gaf een extra impuls aan de ontevredenheid die al langer
onder studenten sluimerde, en het bracht de ontwikkelingen in het voorjaar
van ’69 in een stroomversnelling.
De ontwikkelingen gingen mede zo hard doordat er docenten en
medewerkers waren die aan de kant van de studenten stonden. Max
Risselada, destijds jonge docent, steunde en stimuleerde de studenten in
hun actie. Hij noemt ook de grote rol die Van Eyck had in het proces tot
democratisering, samen met Bakema en zijn medewerker Carel Weeber.
“Van Eyck kwam van buiten, uit Amsterdam, en hij was vanaf het begin
kritisch op de wereld binnen Bouwkunde. Hij fungeerde als een soort
breekijzer binnen het gezelschap van hoogleraren. Informatie uit de geheime
vergaderingen speelde hij door, zodat studenten zich konden verzetten
tegen bepaalde beslissingen, zoals benoemingen van hoogleraren.” Bakema
symboliseerde het poldermodel pur sang: “Hij steunde de strijd van de
studenten, maar was ook een verzoener, die probeerde de verschillende
De strijd van de studenten ging niet alleen over meer invloed en verzet
tegen het autoritaire gedrag van de hoogleraren, maar had ook een
belangrijke vakinhoudelijke component. Studenten verzetten zich onder
andere tegen de ‘vormwil’ van kunstenaar-architecten. Zij zagen zichzelf
voor een belangrijker taak gesteld dan het verfraaien van een gevel: ze
wilden de woningnood oplossen die na de oorlog was ontstaan.
Architecten moesten niet in dienst van de elite werken, maar bouwen voor
het algemeen belang. Een groep studenten van ‘Stielos’ schreef over hun
idealen in een klein boekje, getiteld ‘De Elite; een analiese van de afdeling
bouwkunde van de techniese hogeschool te delft’ (sic). Het boekje begint
zo:“Dat de studentenoppositie aan de afdeling Bouwkunde op 9 mei 1969
min of meer overrompeld werd door ‘de demokratisering’ is onder meer te
wijten aan een opvallend gebrek aan inzicht van haar aktivisten in de reële
mogelijkheden en kansen van demokratisering van een
architektuuronderwijs, dat voordien steeds voor een burgerlijke
bouwkunde had opgeleid. Dit kan voor een gedeelte teruggevoerd worden
tot het feit dat zij niet de beschikking had over een analiese van de funktie
van het onderwijs, de architektuur en de architekt in de kapitalistiese
maatschappij.”
De studenten, gesteund door een bredere beweging buiten de faculteit,
vonden maatschappelijke vraagstukken belangrijker dan ‘architectuur’. De
sociale wetenschappen werden de faculteit binnengehaald. Risselada:
“Studenten waren niet zo bezig met architectuur. De maatschappij was
relevanter. Hierdoor verbreedde het vak zich. Er kwamen vakken bij die
opinievormend zijn, maar geen informatie verschaffen over wat je als
ontwerper moet doen.” Op zijn beurt probeerden Risselada en andere
jonge docenten de studenten toch wat vakkennis mee te geven:
“Studenten wilden niet praten over ‘goede architectuur’, maar ik geloof dat
als je de maatschappij wilt verbeteren als architect, je die vakkennis toch
nodig hebt. Ik probeerde ze daarin te beïnvloeden.” Hij ziet, samen met
Henk Engel, deze verbreding doorwerken in het huidige
onderwijsprogramma. “Het onderwijs is versnipperd geraakt. Binnen een
vak verzorgen verschillende docenten een college en er is niemand die het
verhaal samenvat of de regie houdt. Dat gebrek aan regie is in die tijd
ontstaan.”
Bezetting 1972
In 1972 was er opnieuw oproer onder de studenten: het collegegeld zou
verhoogd worden van 200 naar 1000 gulden. Studenten kwamen hiertegen
massaal in opstand. Benjo Zwarteveen, organisator van theaterstuk Delftse
Lente: “Het was ook een vorm van solidariteit. Er waren ook veel
studenten die best 1000 gulden konden betalen, maar die waren solidair
met degenen die het niet konden betalen. Ik vind dat mooi aan die tijd.”
Op 12 december werd het hoofdgebouw van de faculteit, het huidige
bouwkundegebouw, een aantal dagen bezet. Han Meyer en Frits
Palmboom waren erbij. De faculteit was voor even hun huis. Studenten
studeerden, maakten muziek en bleven overnachten in het gebouw.
Palmboom: “Ik herinner me vooral dat we vanuit het gebouw de stad
ingingen om pamfletten uit te delen en steun te halen. Ik herinner me
avondenlang discussiëren bij de studentenverenigingen en de mensa.”
Han Meyer was ook actief betrokken: “Ik was in die tijd lid van de AAG
(AfdelingsAKtieGroep) Bouwkunde en redactielid van Het Orakel, het
VSSD-tijdschrift dat verslag deed van de bezetting en de onderhandelingen
met het CvB. We hadden in het gebouw een ad hoc redactie- en
productielokaal, waar we elke dag een editie van Het Orakel maakten.” De
eisen die de studenten hadden voor het CvB werden ingewilligd en
daarmee kwam de bezetting tot een einde. In 1973 volgde er nog een
bezetting, die gericht was tegen de beperking van studenteninvloed in de
universitaire bestuursstructuur.
Toen en nu
Het verschil tussen studeren in de jaren ‘60/’70 en studeren nu is groot.
Han Meyer over zijn studententijd (’70 – ’78): “Ik herinner me die tijd
vooral als een heel optimistische tijd, waarin we het gevoel hadden
voortdurend nieuwe ontdekkingen te doen, ons leven op een nieuwe
manier te kunnen inrichten en de wereld te kunnen veranderen.” Over de
huidige generatie studenten zegt hij: “Ik denk dat we ons nu eveneens in
een periode van grote veranderingen bevinden, waarin nieuwe initiatieven
en ideeën van jonge mensen heel belangrijk zijn. Je ziet ook dat veel
studenten met nieuwe verrassende ideeën en initiatieven komen. Een
verschil vind ik wel dat studenten kennelijk minder geïnteresseerd zijn in
het beïnvloeden en overnemen van politieke macht van de universiteit; de
bestuurlijke status quo wordt meer als een gegeven ervaren dan destijds.”
De tijdsdruk wordt als belangrijke factor genoemd voor de schijnbare
ongeïnteresseerdheid van studenten voor de organisatie van en inspraak
in het onderwijs en faculteitsbestuur. Rosa Stapel, organisator van het
theaterstuk ‘Delftse Lente’ en student van deze generatie: “Hier werken
mensen heel hard. Veel studenten hebben burn-outklachten. Dat kunnen
mensen zich niet voorstellen die in de tijd leefden dat er oneindig veel
studiefinanciering was.” Het gebrek aan tijd zorgt ervoor dat studenten
zich moeten focussen op hun studie. Henk Engel: “Studenten zijn
georiënteerd op het halen van hun diploma. Dat moet vooral niet teveel tijd
en moeite kosten. Maar uiteindelijk ga je met die houding op je bek.” Engel
maakt zich zorgen over de kleine invloed die studenten hebben: “Hoe
krijgen de belangen van studenten op dit moment in godsnaam vorm?” De
felheid waarmee Henk Engel zich uitdrukt, illustreert het contrast met de
houding van de huidige generatie studenten. Wil je meemaken hoe het er
vroeger aan toeging? Kom dan naar de theatervoorstelling Delftse Lente.
theatervoorstelling delftse lente
Regie: marleen van dalen
Vrijdag 28 februari 19.30 première
Zaterdag 1 maart 14.30 matineevoostelling
met aansluitend 17.00 gesprek over de gebeurtenissen in het stuk
onder leiding van Harm Tilman, met Frits van Dongen, John
Habraken, Hans Ruijssenaars, Kees Rijnboutt en Moshe Zwarts
Zaterdag 1 maart 19.30 finale
Kaartjes te koop via delftselente.nl
14 forum
ROBERT NOTTROT
Zintuig
Zoals er wel eens een melodietje blijft
haken in mijn hoofd, zo overkomt mij dat
ook met woorden. Deze woorden
moeten dan worden verwerkt. In
analogie: ik sabbel erop, als op een
snoepje, een toverbal - bestaan die nog
wel? - met veel laagjes, veel kleuren.
Deze week heb ik het woord zintuig
geproefd. Het woord valt in twee stukken
uiteen: zin en tuig. Beide onderdelen
smaken naar meer. Beginnend bij tuig. Ik
denk dan opvolgend aan zinloos
geweldplegers, teugels, vliegen, varen,
rijden of werken. Tuig is voor mij niet
direct iets van biologische aard. Ik ga
ervan uit dat tuig in dit geval niet stamt
van getuigen, hoewel dat smaakverster-
B NIEUWs 06 10 February 2014
BOUWKUNDE
BUBBLE
I want to address a feeling, or rather a state of being, that I think
many students from this faculty will recognize. It’s the state you get
into about a week before a deadline. It is a state in which most of
your actions are focused on completing something. You let everything else in life - surroundings, friends, art, music, literature, the
public debate, and in severe cases also eating and sleeping - fade
away into the background in order to concentrate on this one goal:
Zin is een rijk begrip. Het zegt
eerst begeerte, dan betekenis, dan
belang, dan gevoeligheid en uiteindelijk
dat waar ik nu een punt achter zet.
Zintuig staat niet voor mensen die
geweld begeren of mensen die zin geven
Apart from the extreme cases, there are more general effects of the tunnel state, especially when you’re
forced to get into it very often. The bachelor program has a lot of deadlines. As a result of this, you
"Before you know it, you find yourself in this ‘bouwkunde bubble’,
this narrow little world that is all about projects, deadlines, quick
ways to pass tests (think studeersnel.nl) and shortcuts to impress your
teacher and pass your project."
finishing the project. It is a very helpful state, and it gets you very
far. You finish things, you pass your projects and you achieve your
goals. I would even dare to say that in studying architecture, you
need at least a minimum of this state in order to pass your studies
successfully. I’ve seen many creative and talented students drop
out of architecture school because they lacked the capacity to get
into this state at the end of the projects.
kend zou zijn: het getuige zijn van zin.
ongetwijfeld iets over mij, maar ik proef
after at least five years of doing this, we end up jobless or in severely underpaid jobs.
This state of being, as I would like to call it, “in the tunnel”, definitely has its advantages, but it also definitely has its downsides. I
touched upon not eating and sleeping. Architecture students that
never pulled an “all-nighter” are extremely rare. Frequent visitors
of this “tunnel state” skip a night sleep very regularly. No other
students that I know of take such bad care of themselves as architecture students. And you wonder whether it’s all worthwhile, if
aan ons bestaan. Evenmin voor een
apparaat dat betekenis produceert. Of
software om mooie zinnen te schrijven.
De mens is opgetuigd met sensoren en
die noemen wij zintuigen. Gevoelig tuig.
Tuig dat onderhandelt met beeld, geluid,
smaak, geur, temperatuur, positie,
gevoel, pijn of evenwicht. Zin in de
betekenis van begeerte of belang zou
ook smaakversterkend werken: tuig dat
zich ontfermt over het verlangen naar of
het belang van dat wat wordt waargeno-
will have to get into this tunnel state quite regularly,
sometimes even for several consecutive weeks.
There are even students that stay in this state for
three years, until they finish their bachelor. Or, if they
continue with a master right away, even for five
years. That’s the point when the downsides come to
the front, where it enters the collective consciousness as a state of being, as a mentality almost.
The problem of this constant state is that you tend to
get less receptive to your environment once you’re
in it. The tunnel gives you only a very narrow view:
you only see what’s in front of you: the goal, in sharp
focus. This state is reflected in the small talks in the
hallways. They mostly follow the ‘How are you?’ –
‘Busy trying to finish off this and this’ – ‘Good luck!’
– pattern. Frequent stays in this realm makes the
outside world fade to grey. Before you know it, you
find yourself in this ‘bouwkunde bubble’, this narrow
little world that is all about projects, deadlines, quick
ways to pass tests (think studeersnel.nl) and shortcuts to impress your teacher and pass your project.
We know what we need to do to score a high grade
from our teachers, and so we follow the unwritten
rules of BK City to get there.
Do we really know what’s going on outside the
bouwkunde bubble? Do we take time to really understand how people use the buildings we design?
Have we really learned from the mistakes that have
been made in architecture and urban design in the
past? And whom do we want to please with our designs? Do we design for our teachers, for the community of architects and urbanists or for the people
that are meant to use the buildings?
men, voor waar wordt genomen. Er is
tenslotte een verschil tussen horen en
luisteren of tussen zien en kijken. Omdat
architecten belang hechten aan het tevredenstellen van onze zintuigen denken zij
na over onder andere licht, akoestiek,
lucht, textuur, kleur. Deze daad komt
tegemoet aan twee betekenissen van zin:
die van gevoeligheid, maar ook die van
betekenis of belang. Zingeving.
So let’s cherish our beloved tunnel, or bubble, but
let’s not overestimate its value and underestimate its
risk. Maybe it’s time to give the tunnel a window every now and then, that would let in more oxygenous,
fresh air to inspire our creativity and to let us think of
solutions that reach beyond our own little bubble,
into the outside world.
In het Engels, Frans en Duits heb ik
overeenkomstige smaaktesten gedaan.
Soortgelijke ervaringen heb ik gehad,
maar een zelfde woord in verschillende
talen smaakt steeds anders. Probeer
maar: sense-organ, organe des sens,
Sinneswerkzeug. Of Sentido (Spaans),
sinne (Zweeds), sans (Noors), érzék
Manon Schotman (student)
(Hongaars), duyu (Turks), senso (Italiaans),
aisthisi (fonetisch Grieks), smysl (fonetisch
Russisch) en senco (Esperanto, uitspraak
senso). Esperanto?
CARTOON BY ANNA WOJCIK
streets of BK city 15
IN EVERY EDITION STUDENTS AND STAFF OF THE FACULTY OF
ARCHITECTURE ARE ASKED ABOUT THEIR OPINION.
THIS TIME BNIEUWS ASKED....
Should students take more
initiative outside of the
curriculum?
Manon Feenstra, BSc-minor
Project Management
Its too much to ask of students
to set up their own projects
within a already demanding
curriculum. But students should
be allowed to voice their
opinion on what kind of
projects they’d like to participate in, the themes which
actually interests them.
MaartenJan Hoekstra, Urbanism
Herman Prast, Architecture
The current curriculum is very compact and
might leave little time for students to venture out
on their own. (MJH)
In my time, students would start their own
projects, as did I. The curriculum provided the
opportunity to define your own project and to
find a tutor suitable to guide you on your chosen
subject. Also, I think students are more passive
now due to social and financial pressures. (HP)
Dimitris Zervakis, Geomatics
I hope students do, but there is
little time for it. It seems like
Dutch students have had more
opportunities to look into
these matters than the
international students. In
Greece it depends, usually the
projects are much more
work-related.
COLOFON
B Nieuws is a four-weekly
periodical of the Faculty
of Architecture, TU Delft.
Faculty of Architecture,
BK City, Delft University of
Technology
Julianalaan 134,
2628 BL Delft
room BG.Midden.140
Moerath Anas, MSc1 Dwelling
No, because the curriculum
offers no space for it. I’d rather
focus on my studies and have
some time left for a social life.
[email protected]
b-nieuws.bk.tudelft.nl
issuu.com/bnieuws
Cover illustration
Aldo_van_Eyck, uit archief
van de faculteit
Editor-in-Chief
Manon Schotman
Contributors
Karin Laglas
Robert Nottrot
Editorial Board
Edo Beerda
Daphne Bakker
Jane Stortelder
Brigitte O'Regan
Phillip Van Alstede, MSc3
RE&H
Yes, because its enriches your
education. I’ve been doing
side projects since my bachelors and my studies have
never suffered because of it.
Editorial Advice Board
Marcello Soeleman
Sue van de Giessen
Inge Pit
Robert Nottrot
Linda de Vos
Pierijn van der Putt
Print
Drukkerij Tan Heck, Delft
Bas de Jong, intern at
Transformers
Yes, because the practice has
changed so much and the
curriculum doesn’t reflect it. It
all boils down to taking
initiative. The demand for
architects has decreased, so
you will have to find a way to
create job opportunities for
yourself.
Monique Maria Beliën,
graduate Architectural
Engineering
I was involved in building the
Stylos pavilion. It was a fun
experience and we got a taste
of the real construction process
- working with your hands and
bringing all the different parts
together. Its a shame that it is
no longer an option.
Next deadline
21st of February, 12.00 PM
B Nieuws 07, March 2014
Illustrations only in *.tif,
*.eps or *.jpg format,
min 300 dpi
The editorial board has the
right to shorten and edit
articles, or to refuse articles
that have an insinuating,
discriminatory or vindicatory
character, or contain
unnecessary coarse language.
The editorial board informs
the author(s) concerning the
Unsolicited articles can have a reason for it’s deciscion,
maximum of 500 words,
directly after is has been
announcements 50 words.
made.
agenda
B NIEUWs 06 10 february 2014
Week 9
Week 7
Lecture
ARCAM: De clou van de
campus
11.02.2014
Universiteiten en technische
bedrijven willen zich graag
vestigen op campussen. Motief is
het idee dat ontmoetingen, en
vooral toevallige ontmoetingen,
doorslaggevend zijn voor het
ontstaan van nieuwe inzichten en
nieuwe ontwikkelingen. Hoe kan
het ontwerp van een campus die
ontmoetingen bevorderen? Een
avond met drie korte
presentaties, gevolgd door een
gesprek.
Amsterdam, de Brakke Grond /
20:15 / €7,50 (student)
arcam.nl
Documentaire
Bouw 't zelf
13.02.2014
Dit tijdsdocument laat de
zoektocht zien naar een
samenleving waarin de eeuw van
de overheid ten einde is. Waarin
de woningbouwproductiemachine
van na de oorlog tot stilstand is
gekomen en overheid, markt en
de civil society ieder op zoek zijn
naar hun rol in een nieuw
tijdsgewricht.
BK City, Zaal BG.West.200 /
15:50
gebiedsontwikkeling.nu
Lecture
Capita Selectie: Martijn
de Wit
13.02.2014
Martijn de Wit, stedenbouwkundig
ontwerper bij DRO Amsterdam,
over Sint-Petersburg.
Amsterdam, Academie van
Bouwkunst / 20:00
ahk.nl
Lecture
Mark Pimlott: the Floor
14.02.2014
The Architecture of the Interior
will present a public lecture by
Mark Pimlott on the Floor. This
lecture is part of the Interior
Elements lecture series, in which
a range of speakers will each
elaborate on one of the elements
defining the interior.
BKCity, Room R / 12:45 – 13:45
tudelft-interior-architecture.nl
spot !
light
Week 8
Lectures and debate
The House Museum As
Exposition Lab
18.02.2014
Het Nieuwe Instituut and the
Iconic Houses Network will be
hosting an afternoon of talks on
the opportunities and dilemmas
of organising exhibitions in house
museums. Henry Urbach, who
has been the director of The
Glass House (designed by
architect Philip Johnson) since
2012, has been invited for this.
Rotterdam, Het Nieuwe
Instituut/ 13:00 -17:00 /
Entrance: free with a ticket for
Het Nieuwe Instituut
hetnieuweinstituut.nl
Film and debate
Kopfkino #25 met
Herman Hertzberger
19.02.2014
Herman Hertzberger en
filmmaker Joeri Pruys zullen aan
de hand van filmfragmenten, van
de televisiedocumentaire uit
1978 over Aldo van Eyck, met
elkaar spreken over het thema
design en architectuur als
decorum.
Amsterdam, Kriterion / 19:30 / €8
(student) / RSVP 020 623 17 08
ontwerpschrijfkunst.org
Thesis defence
Arne van Overmeeren:
Vogelaarwijken
21.02.2014
"Area-based Asset Management
of Housing Associations: An
analysis of planning approaches
in restructuring districts" |
Promotor 1: Prof.dr.ir. V.H. Gruis
(Bk), copromotor: drs. C.L. van
der Flier (UHD-Bk)
Delft, Aula / 10:00
bk.tudelft.nl
Lecture
Eireen
Schreurs: the
01_Kop Kleur
Entrance
02_Kop Zwart
21.02.2014
03_Datum
The
Architecture of the Interior
04_Plat
will
present a public lecture by
05_Info
Eireen
Schreurs (SUB office) on
06_Web
the Entrance. This lecture is part
of the Interior Elements lecture
01_Kop Kleur
series, in which a range of
02_Kop
Zwart
speakers will
each elaborate on
03_Datum
one
of the elements defining the
04_Plat
interior.
05_Info Room R / 12:45 – 13:45
BKCity,
06_Web
tudelft-interior-architecture.nl
Lecture Series
‘Interior Elements’
This semester, The Architecture
of the Interior will present a
public lecture series entitled
‘Interior Elements’. Its focus is on
those elements that comprise and
define the interior, but are rarely
discussed as separate topics: the
Floor, the Entrance, the Stair, the
Ceiling, the Window, Surfaces and
Light. These elements will be
Lecture
Capita Selectie: Martijn
de Wit
27.02.2014
Stedenbouw is het antwoord op
de uitdagingen die door een
samenleving worden gesteld.
Niet de ideale of de generieke
stad, maar het rake antwoord op
de noden van de tijd en de
eigenschappen van een locatie
leiden tot goede stedenbouw.
Hugh Nicholson, Principal
Adviser Urban Design
Christchurch City Council, over
Christchurch.
Amsterdam, Academie van
Bouwkunst / 20.00
ahk.nl
Lecture
Mechthild
Stuhlmacher: the Stair
28.02.2014
The Architecture of the Interior
will present a public lecture by
Mechthild Stuhlmacher
(Korteknie Stuhlmacher
Architecten) on the Stair. This
lecture is part of the Interior
Elements lecture series, in which
a range of speakers will each
elaborate on one the elements
defining the interior.
BKCity, Room R / 12:45 – 13:45
tudelft-interior-architecture.nl
Theater
Delftse Lente
28.02.2014
"Delftse Lente"staat voor de
roerige tijden in Delft rond 1970.
Is het gek dat juist in de lente de
jongeren opleven en gaan
opstaan voor hun rechten? Het
broeit altijd in de lente, de hele
wereld komt tot leven. Na de
Praagse, Parijse en Arabische
Lente nu: Delftse Lente
BKCity/ 19.30
delftselente.nl
Theater
Delftse Lente
01.03.2014
BKCity/ 14.30 en 19.30
delftselente.nl
Collegetour
Delftse Lente
01.03.2014
Zaterdagmiddag 1 maart
organiseert Stylos en collegetour
met studenten uit de jaren 50, 60
en 70. Dit panelgesprek wordt
gehouden direct na de matinee
van Delftse Lente.
BKCity/ 17.00
delftselente.nl
presented by a range of speakers,
who will discuss the ideas,
design, making, and socio-cultural
contexts that have shaped – and
continue to shape – each of them.
For more information visit
tudelft-interior-architecture.nl
Mark Pimlott: the Floor (14.02)
Eireen Schreurs: the Entrance (21.02)
Mechthild Stuhlmacher: the Stair (28.02)
Jurjen Zeinstra: the Ceiling 07.03)
Irene Cieraad: the Window (14.03)
Dirk Somers: Surfaces (21.03)
Week 10
Symposium
Radical Contextualism
07.03.2014
Op 7 maart neemt Henco
Bekkering, hoogleraar
Stadsontwerp/Urban Design
afscheid in Delft met een
symposium met de titel Radical
Contextualism. Sprekers zijn,
naast Henco Bekkering: Jürgen
Rosemann, voormalig decaan van
Bouwkunde en nu hoogleraar aan
de National University of
Singapore; Joaquin Sabaté Bel,
gepromoveerd op de Westelijke
Tuinsteden in Amsterdam en
hoogleraar aan de Universitat
Polytèchnica de Catalunya; en
Michael Sorkin, hoogleraar aan
het University College New York.
Delft, Aula / 09:00 - 13:00 /
symposium en de uittreerede
zijn openbaar, aanmelding is
niet nodig
bnsp.nl
Lecture
Jurjen Zeinstra: the
Ceiling
07.03.2014
The Architecture of the Interior
will present a public lecture by
Jurjen Zeinstra (Zeinstra van
Gelderen Architecten) on the
Ceiling. This lecture is part of the
Interior Elements lecture series,
in which a range of speakers will
each elaborate on one of the
elements defining the interior.
BKCity / 12:45 – 13:45
tudelft-interior-architecture.nl
tentoonstellingen
Archiprix 2014
BKCity / South Glass House
10.02.2014 - 10.03.2014
Brancusi, Rosso, Man Ray
Framing Sculpture
Museum Boijmans van Beuningen
08.02.2014 - 11.05.2014
Pasticcio
deSingel
21.02.2014 - 07.06.2014