docPresentaties seminar voor middelgrote pensioenfondsen juni
download 
Report Transcription
Presentaties seminar voor middelgrote pensioenfondsen juni
TMP Seminar ‘Sessie met de toezichthouder’ Agenda – sessie met de toezichthouder 1. Wie zijn wij? 2. Wat is een ‘middelgroot’ (T2) fonds? 3. Wijzigingen in werkwijze DNB 4. Wat staat er op de toezichtsagenda? 5. Contact met DNB Sessie met de toezichthouder 2 Wie zitten er in het team? Dirk Krijnen Anne de Hoogt André Persoon Jeroen Crommelin Wendy Peters Antje Slob Arjen Dibbets Guurtje Wolters Saskia Braakman Jan-Jaap Dahmeijer Maarten Heikoop 4 maart 2015 3 Wie zitten er voor ons? Sessie met de toezichthouder 4 Wat is een ‘middelgroot’ (T2) Pensioenfonds? Wat zijn de criteria om T2 te zijn? 1. Minimaal 100 deelnemers 2. TV tussen de 30 miljoen en 4 miljard euro 3. Liquidatiebesluit is niet genomen 4. Niet volledig herverzekerd 5. In eigen beheer Sessie met de toezichthouder 5 Wijzigingen in werkwijze DNB Sessie met de toezichthouder 6 Wat is nieuw? • Sinds 1 november 2014: 1. Een vaste toezichthouder voor uw fonds voor alle lopende zaken 2. Vaste vervanging bij afwezigheid van de vaste toezichthouder 3. Toetsingsgesprekken per fonds met de vaste toezichthouder 4. Relatiegesprek voor de grootste 20 T2 fondsen Sessie met de toezichthouder 7 Wat houden we vast? 1. Thema onderzoeken, bijvoorbeeld belangenverstrengeling en intern toezicht 2. Individueel onderzoek, bijvoorbeeld een beleggingsonderzoek of individuele mitigatie 3. Organiseren van seminars en ronde tafels 4. Consistentie van de ‘lat’ waarlangs een fonds gelegd wordt Sessie met de toezichthouder 8 Hoe komen we aan de risico’s? En wat merkt u als pensioenfonds hiervan? Sessie met de toezichthouder 9 Wat staat er op de toezichtsagenda? • 1. 2. 3. 4. 5. 6. Lopende onderzoeken: Belangenverstrengeling/ Integriteit Intern toezicht (steekproef) Kwaliteit pensioenadministratie (steekproef) Risicoanalyse toekomstbestendigheid (alleen indien relevant) Transitie risico’s bij CWO (desk research, interviews) Vergroten van beleggingskennis bij besturen • En natuurlijk 7. Nieuwe FTK Sessie met de toezichthouder 10 Wat komt er nog op de agenda? • Wat gaat er nog starten? 1. Beoordeling stukken nFTK, zoals herstelplannen, ABTN, risicohouding en haalbaarheidstoets 2. Thema analyses van de kwartaalstaten en het jaarwerk, bijvoorbeeld kostenvoorziening, vermogensbeheerkosten en opmerkingen van actuaris en accountant Sessie met de toezichthouder 11 Wijze van contact 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Telefoon E-mail Brief Seminars Ronde tafels Nieuwsbrief Website Opleidingen (bijv. SPO) Gesprekken Sessie met de toezichthouder 12 Verwachtingen over en weer? Sessie met de toezichthouder 13 Sessie met de toezichthouder 14 Macro-economische risico’s DNB Pensioen seminar 2015 Anouk Levels & Patty Duijm - juni 2015 Agenda 1. Financiële stabiliteit 2. Search for yield 3. Centrale afwikkeling derivaten 4. Afsluiting DNB Pensioen seminar Juni 2015 Financiële stabiliteit – organisatie DNB Centrale bank Financiële Stabiliteit Financiële Markten Intern bedrijf Toezicht … Toezicht Pensioen Toezicht Banken … Finance & ICT … DNB Pensioen seminar Juni 2015 Financiële stabiliteit – relatie toezicht Veel samenwerking, onder andere: • • • • Stresstesten Macroregister Systeemrelevantiebepaling Internationale werkgroepen DNB Pensioen seminar Juni 2015 Financiële stabiliteit – macro-micro link Risk identification Macro-micro link Financial Stability division Macro Register Macro risks OFS Risk mitigation Microprudential supervision Supervisory planning panels (Focus!) Risk mitigation Stress tests Systemic importance assessments Intensity of supervision DNB Pensioen seminar Juni 2015 OFS Risicokaart voorjaar 2015 Search for yield – vraag Internationale financiëlestabiliteitsrisico’s 1 Stabiliteitsrisico’s voor het Nederlandse financiële stelsel 2 Risico’s voor financiële instellingen 3 4 Acuut Sluimerend OFS Risicokaart voorjaar 2015 Search for yield – antwoord Internationale financiëlestabiliteitsrisico’s 1 Stabiliteitsrisico’s voor het Nederlandse financiële stelsel 2 Risico’s voor financiële instellingen 3 4 Acuut Sluimerend Search for yield - risicokaart DNB Pensioen seminar Juni 2015 Search for yield – rente & koersen DNB Pensioen seminar Juni 2015 Search for yield – “financiële instabiliteit” “Paradox van financiële instabiliteit” DNB Pensioen seminar Juni 2015 Search for yield – fundamenten DNB Pensioen seminar Juni 2015 OFS Risicokaart voorjaar 2015 Search for yield – risico uw pensioenfonds? Veel impact 1 2 Weinig impact 3 4 Geen impact 5 6 Kleine kans Grote kans OFS Risicokaart voorjaar 2015 Search for yield – risico uw pensioenfonds? Uitslag DNB Pensioen seminar Juni 2015 Search for yield – vraag 1 Maakt u zich zorgen over zeepbelvorming op de markt? 1. Totaal niet 2. Enigszins 3. In grote mate DNB Pensioen seminar Juni 2015 Search for yield – antwoord 1 DNB Pensioen seminar Juni 2015 Search for yield – vraag 2 Heeft uw pensioenfonds de beleggingsmix over de afgelopen periode significant aangepast naar aanleiding van deze vernieuwde marktomstandigheden? 1. Totaal niet 2. Enigszins 3. In grote mate DNB Pensioen seminar Juni 2015 Search for yield – antwoord 2 DNB Pensioen seminar Juni 2015 Search for yield – vraag 3 Treft uw pensioenfonds maatregelen i.v.m de risico’s van zeepbelvorming? 1. Totaal niet 2. Enigszins 3. In grote mate DNB Pensioen seminar Juni 2015 Search for yield – antwoord 3 DNB Pensioen seminar Juni 2015 Centrale afwikkeling van derivaten - verkenning Weet u wat EMIR voor uw pensioenfonds gaat betekenen? 1. Totaal niet 2. Enigszins 3. In grote mate Centrale afwikkeling van derivaten - verkenning Centrale afwikkeling van derivaten - verkenning Heeft uw pensioenfonds de (betaal)infrastructuur en risicomanagement ‘klaar’ gemaakt voor EMIR? 1. A. Nee 2. B. Ja, we zijn er mee bezig 3. C. Ja, we zijn er helemaal klaar voor Centrale afwikkeling van derivaten - verkenning Centrale afwikkeling van derivaten uitgelegd Bilaterale afhandeling CCP-afhandeling Bank Bank clearing member Pensioenfonds Bank Pensioenfonds Hedge fonds Niet-financiële instelling Bank Bank Bank clearing member clearing member Bank Bank CCP clearing member clearing member Bank Bank clearing member clearing member Bank Verzekeraar general clearing member Bank Hedge fonds Pensioenfonds Niet-financiële instelling Centrale afwikkeling van derivaten – FS risico’s Concentratierisico Structuur derivatenmarkt verandert :Centrale positie CCPs en general clearing members neemt toe. Markttoegang wordt moeilijker voor kleine pensioenfondsen. Grote pensioenfondsen kunnen problemen ondervinden van concentratielimieten van clearing members. Centrale afwikkeling van derivaten – FS risico’s Liquiditeitsrisico Instellingen hebben structureel meer onderpand nodig voor derivaten. Kosten nemen hierdoor toe, mogelijk ontstaan tekorten. Door marktvolatiliteit kan de onderpandbehoefte plotsklaps toenemen. Beleid van CCPs en clearing members versterken de impact. Centrale afwikkeling van derivaten – inschatting FS risico’s Internationale financiëlestabiliteitsrisico’s 1 Stabiliteitsrisico’s voor het Nederlandse financiële stelsel 2 3 Risico’s voor financiële instellingen 4 Acuut 5 Sluimerend Centrale afwikkeling van derivaten – inschatting FS risico’s Internationale financiëlestabiliteitsrisico’s 1 Stabiliteitsrisico’s voor het Nederlandse financiële stelsel 2 3 Risico’s voor financiële instellingen 4 Acuut 5 Sluimerend Centrale afwikkeling van derivaten – risico uw pensioenfonds Veel impact 1 2 Weinig impact 3 4 Geen impact 5 6 Kleine kans Grote kans Centrale afwikkeling van derivaten – discussievraag 1 Weet u welke partijen u kunt benaderen voor clearing dienstverlening? 1. Totaal niet 2. Enigszins 3. In grote mate Centrale afwikkeling van derivaten – discussievraag 2 Voert uw pensioenfonds regelmatig liquiditeitsstresstesten uit? 1. Ja, maar deze houden nog geen rekening met EMIR* 2. Ja, deze houden ook rekening met de impact van EMIR* 3. Nee * incl. centrale clearing Centrale afwikkeling van derivaten – discussievraag 3 Waaraan hecht uw pensioenfonds het meeste belang bij contractonderhandelingen met clearing members? 1. 2. 3. 4. 5. Afwezigheid van een clearing limiet Type accountstructuur (ISA) Afwezigheid ‘termination rights’ voor CM Zekerheid over beleenbaarheid onderpand Afwezigheid onderpand multiplier Centrale afwikkeling van derivaten – discussievraag 4 Bent u aangesloten op een CCP? Zo ja, met hoeveel clearing members heeft u een contract? 1. A. Niet aangesloten op CCP geen clearing members 2. B. Wel aangesloten op CCP 1 clearing member 3. C. Wel aangesloten op CCP >1 clearing member Workshop Beleggingen Spanning tussen korte en lange termijn denken Arjen Dibbets, Maarten Heikoop Wie zijn wij? Arjen Dibbets Maarten Heikoop Toezichthouder Pensioenfondsen Toezichthouder Pensioenfondsen 49 Workshop beleggen juni 2015 Ter overpeinzing “Human behavior is a main factor in how markets act. Indeed, sometimes markets act quickly, violently with little warning…… Ultimately, history tells us that there will be a correction of some significant amount. I have no doubt that, human nature being what it is, that is going to happen again and again.” Alan Greenspan, July 1998 50 Workshop beleggen juni 2015 Agenda • • • • • • • • Blik uit het Raam Waarom bent u hier? Eerste ronde vragen / stellingen Spanning tussen korte en lange termijn denken Quiz om de goudstaaf: Risico op / rendement af Impact nFTK op beleggingsbeleid: hoever bent u Tweede ronde vragen / stellingen Afronding 51 Workshop beleggen juni 2015 Blik uit het Raam Hoe gaat het met u? Uitdagende omgeving voor beleggers, - Laatste 10 jaar wijken rendementen sterk af van de lange termijn rendementen - Correlaties en volatiliteit flink in beweging sinds laatste crisis - Crisis doorbreekt trends: trading markten of trending markten? ……maar vooral voor pensioenbestuurders, - veel nieuwe regelgeving van de wetgever - marktwaarde verplichtingen grote invloed visie op lange rente en inflatie - meer betrokkenheid van de deelnemers transparantie 52 Workshop beleggen juni 2015 Blik uit het Raam Het verleden: zoektocht naar rendement Begin millennium: • FED verlaagde rente naar 1% om de economie te helpen na barsten ICT bubble Liquiditeiten zochten bestemming in de volgende omgeving: • Aandelen (markt net gecrasht) • Rente was laag • Beleggers zochten extra yield en vonden dit onder andere in de huizenmarkt: het sub-prime segment. 53 Workshop beleggen juni 2015 Blik uit het Raam Actuele situatie • Rente staat op een historisch laag niveau • Aandelenmarkt op hersteld hoger niveau sinds 2008 Vragen die leven bij bestuurders? • Blijft rente langere tijd laag? • Hoe stabiel is ontwikkeling zakelijke waarden? • Zijn er transparante, kostenefficiënte, begrijpelijke alternatieven? 54 Workshop beleggen juni 2015 Agenda • • • • • • • • Blik uit het Raam Waarom bent u hier? Eerste ronde vragen / stellingen Spanning tussen korte en lange termijn denken Quiz om de goudstaaf: Risico op / rendement af Impact nFTK op beleggingsbeleid: hoever bent u Tweede ronde vragen / stellingen Afronding 55 Workshop beleggen juni 2015 Waarom bent u hier? Aandachtspunten beleggingsonderzoeken: • strategisch beleid • risicomanagement • governance (beleggingskennis en countervailing power) Agenda vandaag: • Spanning tussen korte termijn en lange termijn denken (strategisch versus tactisch beleid) • Invloed van het nFTK op uw beleggingsbeleid 56 Workshop beleggen juni 2015 Agenda • • • • • • • • Blik uit het Raam Waarom bent u hier Eerste ronde vragen / stellingen Spanning tussen korte en lange termijn denken Quiz om de goudstaaf: Risico op / rendement af Impact nFTK op beleggingsbeleid: hoever bent u Tweede ronde vragen / stellingen Afronding 57 Workshop beleggen juni 2015 Afronding eerste ronde vragen / stellingen Als bestuurder / lid Raad van Toezicht pensioenfonds maakt u bijzondere tijden mee met historisch lage rente • Bezittingen zijn afgelopen jaren flink gegroeid • Lage rente zorgt voor sterke groei verplichtingen: groei bezittingen komt niet altijd terug in dekkingsgraad Voorlopige conclusie: Er wordt veel van u verwacht als bestuurder / lid Raad van Toezicht: • Pensioenambities zijn moeilijk te realiseren en • Door kortingen en gedaalde DG: Meer aandacht vanuit deelnemers 58 Workshop beleggen juni 2015 Agenda • • • • • • • • Blik uit het Raam Waarom bent u hier Eerste ronde vragen / stellingen Spanning tussen korte en lange termijn denken Quiz om de goudstaaf: Risico op / rendement af Impact nFTK op beleggingsbeleid: hoever bent u Tweede ronde vragen / stellingen Afronding 59 Workshop beleggen juni 2015 Spanning tussen kort en lange termijn denken • Wat is uw focus bij going concern beleid van uw fonds? Hoe gaat u om met de spanning tussen korte en lange termijn risico’s? • Hoe verloopt de besluitvorming tussen strategisch beleggingsbeleid en tactische maatregelen? 60 Workshop beleggen juni 2015 Wat is de focus van uw fonds? Going concern Om toekomstige ambities te realiseren heeft u op lange termijn een minimum benodigd rendement nodig Hoe lager dit benodigde rendement, hoe eenvoudiger u in staat bent om uw pensioenambitie waar te maken Pensioenfondsbesturen leven met dilemma’s: Hoe gaat u om met de spanning tussen korte en lange termijn risico’s? • Managen risico korte termijn: • Voorkomen dalen dekkingsgraad? • Managen risico lange termijn: • Stijging benodigd rendement? 61 Workshop beleggen juni 2015 Going concern: strategisch beleid is leidend • In de markt kijken Pensioenfondsen naar benodigd rendement. • Hierbij wordt gekeken naar: • Het vermogen • De verwachte uitkeringen • Uw indexatie ambitie • Denken in kasstromen • Houd uw beleggingsbeleid uitlegbaar 62 Workshop beleggen juni 2015 Going concern: strategisch beleid is leidend • Ook bij werken met benodigd rendement: • Onder randvoorwaarden nFTK: Bepaal eerst uw lange termijn beleid en toets dit dan aan korte termijn risicomanagement 63 Workshop beleggen juni 2015 Welke discussies spelen er op korte termijn mogelijk aan uw bestuurstafel? • Wat zijn uw overwegingen bij periodieke herbalancering portefeuille? • Hoe vult u uw actief risicomanagement in bij beheersing lage rente? • Wat te doen als uw renteafdekkingsbeleid niet is toegesneden op de huidige marktrente? 64 Workshop beleggen juni 2015 Lange termijn risico van korte termijn beleggen Doel: Focus op uw strategisch beleid! Strategisch beleid bevat uw: • (dynamische) beleggingsstrategie • beleggingsdoelstelling • samenstelling beoogde beleggingsportefeuille • mate waarin van normportefeuille kan worden afgeweken 65 Workshop beleggen juni 2015 Scenario-denken is hulpmiddel bij ALM Doel: bewustwording omgevingsrisico Economische scenario’s op basis van inflatie en economische groei: Voorbeeld: • Voorspoed (beide hoog) • Aanpassing en groei (economische groei met lage inflatie) • Stagflatie (inflatie hoog / economische krimp) • Stagnatie/Japan (beide laag) Bepaal uw basisscenario 66 Workshop beleggen juni 2015 Actief risicomanagement door monitoring • Gebruikt u bij implementatie en uitvoering beleggingsbeleid vooraf vastgestelde risicomaatstaven om ontwikkelingen omgeving zo actief te monitoren en te managen? • Heeft u vooraf nagedacht over bandbreedtes waarbij u periodiek de portefeuille herbalanceert en hoe vult u uw actieve risicomanagement in bij overschrijding van de bandbreedtes? • Een voorbeeld is Dynamische Strategische Asset allocatie 67 Workshop beleggen juni 2015 Randvoorwaarden tactisch beleid: risicobudget en beheersing Voorbeeld Dynamische Strategische Asset allocatie horizon frequentie Op basis van Strategische Asset Allocatie 3-15 jaar Jaarlijks ALM Studie Dynamische Strategische Asset Allocatie 1-3 jaar 1 of 2 keer per jaar Bijv: Extreme waarderingen (Global) Tactische Asset Allocatie 1-12 maanden 4 tot 52 keer per jaar Fundamenteel of kwantitatief beleggingsma ndaat Discussie: Voor en nadelen? 68 Workshop beleggen juni 2015 Risicomanagement vervolg: Staartrisico Startpunt: Huidige economische situatie • Risico’s begrijpen • Risico’s onderkennen • Handelen naar risico o.b.v. risicobudget Zwarte zwanen? • • • • 69 Daling aandelen Daling waarde obligaties Daling overige zakelijke waarden Een niet goed aansluitende hedge Workshop beleggen juni 2015 Kwalitatief risico’s vaststellen en mitigeren Risico = Kans * Impact Voorbeeld uit de markt van scoren neerwaarts risico: 70 Workshop beleggen Bron: Nyenrode EPP juni 2015 Vertalen naar risico/rendement, bijvoorbeeld: 71 Workshop beleggen Bron: Nyenrode EPP juni 2015 Samenvatting Focus op uw strategisch beleid en laat u niet leiden door waan van de dag! Strategisch beleid bevat uw: • (dynamische) beleggingsstrategie • beleggingsdoelstelling • samenstelling beoogde beleggingsportefeuille • mate waarin van normportefeuille kan worden afgeweken 72 Workshop beleggen juni 2015 Agenda • • • • • • • • Blik uit het Raam Waarom bent u hier Eerste ronde vragen / stellingen Spanning tussen korte en lange termijn denken Quiz om de goudstaaf: Risico op / rendement af Impact nFTK op beleggingsbeleid: hoever bent u Tweede ronde vragen / stellingen Afronding 73 Workshop beleggen juni 2015 Agenda • • • • • • • • Blik uit het Raam Waarom bent u hier Eerste ronde vragen / stellingen Spanning tussen korte en lange termijn denken Quiz om de goudstaaf: Risico op / rendement af Impact nFTK op beleggingsbeleid: hoever bent u Tweede ronde vragen / stellingen Afronding 74 Workshop beleggen juni 2015 Impact nFTK op uw beleggingsbeleid Huidige FTK Nieuwe FTK • Prudent person regel • Beheerste en integere a. Verduidelijking regels prudent person, beheerste en integere bedrijfsvoering bedrijfsvoering • Regels uitbesteding en uitbesteding b. Vastlegging risicohouding c. Eenmalige vergroting risicoprofiel in tekort d. Inhoud verklaring inzake beleggingsbeginselen 75 Workshop beleggen juni 2015 nFTK – Vastlegging van de risicohouding op korte en lange termijn Totstandkoming beleid art 102a Governance Risicohouding is gedeelde basis voor invulling beleggingsbeleid en Investment beliefs Doelstelling Beleidsuitgangspunten Risicohouding verantwoording tav uitvoering Hoeveel risico kan en wil het fonds nemen? Strategisch beleggingsbeleid en beleggingsplan 76 Workshop beleggen juni 2015 nFTK – Verduidelijking regels Prudent person, beheerste en integere bedrijfsvoering en uitbesteding Beleggingsplan • Vertaling strategische beleggingsbeleid naar beleggingsplan voor de korte termijn • Concrete vastlegging beleggingsplan incl. risicobeleid (richtniveau ’s , bandbreedtes, limieten, e.d.) Pensioenfonds onderbouwt dat strategisch beleggingsbeleid/beleggingsplan past binnen de prudent person regel Bestuur pensioenfonds stelt beleggingscyclus vast 77 Workshop beleggen juni 2015 nFTK – Verduidelijking regels Prudent person, beheerste en integere bedrijfsvoering en uitbesteding Zorg voor uw eigen organisatiestructuur t.a.v. beleggen • Duidelijke verdeling van taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden binnen het fonds en aansluiting op externe ondersteuning. • Adequaat en onafhankelijk risicobeheer • Waarborgen zorgvuldig besluitvormingsproces. • Balans tussen aard / complexiteit beleggingen en kennis / risicobeheer 78 Workshop beleggen juni 2015 Discussie Vormgeving organisatiestructuur: Beleggings(advies)commissie? • Adviescommissie richting bestuur of gedelegeerde taken? • Governance rond de bestuursbrede besluitvorming rond • Discussie op basis van het advies bac reproduceerbaar vastgelegd? • Countervailing power van bestuursleden versus BAC • Rol Intern beleggingsgebied, speerpunten? 79 Workshop beleggen juni 2015 Discussie nFTK: Evaluatie vermogensbeheerders in bestuur • Wie voert binnen uw bestuur de actieve dialoog met vermogens beheerders? • Hoe vult u de gesprekspunten in bij evaluatie? • Wat is de mate van uitbesteding hierin? Kan een fiduciair de inhoudelijke evaluatie van u overnemen? Wat is de feitelijke situatie binnen uw fonds? 80 Workshop beleggen juni 2015 nFTK – (eenmalige) Vergroting van risicoprofiel in tekort • Ook in nFTK niet toegestaan om risicoprofiel (VEV) te vergroten in tekortsituatie (d.w.z. beleidsdekkingsgraad < 100%+VEV) Zie ook: http://www.toezicht.dnb.nl/3/50-233726.jsp • Eenmalig vergroten risicoprofiel vanwege nFTK toegestaan - Mits dekkingsgraad > 105% en dit ook kan na 2015 Zie ook: http://www.toezicht.dnb.nl/3/50-233206.jsp Zie ook: http://www.toezicht.dnb.nl/2/50-233210.jsp 81 Workshop beleggen juni 2015 nFTK – (eenmalige) Vergroting van risicoprofiel in tekort • Eerstvolgend strategisch beleggingsplan of en zo ja wanneer gebruik wordt gemaakt van eenmalige vrijstelling • Wijziging strategisch risicoprofiel moet worden onderbouwd • Wijziging strategisch risicoprofiel moet passen binnen de doelstellingen en uitgangspunten, waaronder de risicohouding van uw fonds 82 Workshop beleggen juni 2015 Agenda • • • • • • • • Blik uit het Raam Waarom bent u hier? Eerste ronde vragen / stellingen Spanning tussen korte en lange termijn denken Quiz om de goudstaaf: Risico op / rendement af Impact nFTK op beleggingsbeleid: hoever bent u Tweede ronde vragen / stellingen Afronding 83 Workshop beleggen juni 2015 Agenda • • • • • • • • Blik uit het Raam Waarom bent u hier? Eerste ronde vragen / stellingen Spanning tussen korte en lange termijn denken Quiz om de goudstaaf: Risico op / rendement af Impact nFTK op beleggingsbeleid: hoever bent u Tweede ronde vragen / stellingen Afronding 84 Workshop beleggen juni 2015 Samenvatting Besturen Strategisch beleid leidend Beheersen Risicobudgetten Vs. tactische ruimte 85 Workshop beleggen juni 2015 Afronding 86 Workshop beleggen juni 2015 Workshop Zuivere besluitvorming De identificatie van (het risico op) belangenverstrengeling TMP seminar 8 en 12 juni 2015 Agenda 1. Opening (5 min) 2. Zuivere besluitvorming - belangenverstrengeling en integriteit (10 min) 3. Opdracht voor 3 subgroepen (35 min) 4. Plenaire bespreking uitkomsten en discussie over vervolgacties (30 min) 5. Wrap up (10 min) 88 TMP seminar 8 en 12 juni 2015 - Workshop Zuivere besluitvorming 89 Lessen voor pensioenfondsen Integriteitincidenten kunnen zich ook bij u voordoen 90 TMP seminar 8 en 12 juni 2015 - Workshop Zuivere besluitvorming Lessen voor pensioenfondsen Gedragscode Blind vertrouwen op procedures leidt tot Uitbestedingsregeling schijnveiligheid Incidentenregister 91 TMP seminar 8 en 12 juni 2015 - Workshop Zuivere besluitvorming Lessen voor pensioenfondsen Maatregelen en procedures om risico’s te beheersen werken pas optimaal wanneer je: • de risico’s kent en doorgrondt • begrijpt hoe deze zich kunnen manifesteren • weet waar en bij wie ze liggen • hoe groot ze zijn (kans & impact) • je ogen open houdt voor verandering Zonder begrip krijg je “afvink” gedrag. 92 Voorbeelden integriteitrisico’s voor pensioenfondsen Verduistering 93 Wetgeving I Artikel 19 (n)FTK Integriteitrisico Een fonds draagt zorg voor (1) een systematische analyse van integriteitrisico’s en (2) stelt aan de hand van deze analyse een integriteitbeleid vast en (3) draagt zorg voor de uitvoering van dat beleid. 94 TMP seminar 8 en 12 juni 2015 - Workshop Zuivere besluitvorming Het risicobeheersingsproces 95 TMP seminar 8 en 12 juni 2015 - Workshop Zuivere besluitvorming
Similar documents
MVO verslag
veranderprogramma MN3.0 dat in 2014 is ingezet om onze organisatie
klantgerichter, efficiënter en slagvaardiger te maken. Tegen lagere kosten
met ruimere vormen van (digitale) dienstverlening voor ...
