berria - datu
Transcription
berria - datu
Larunbata Uztailaren 28a 2012. X. urtea 2.823. zenbakia 1,40 € www.berria.info Lagun Aro,Europatik at Mantangorri Udalekuak Zerainen, Irrien Lagunen Klubarekin q GEHIGARRIA ANDY RAIN / EFE Gipuzkoako Aldundiak laguntza gutxitu diolako erabaki du lehiari uko egitea q 26 D ‘British’erara. Erresuma Batuko historiaren musikal ikusgarri batekin hasi da 2012. urteko Olinpiar Jokoen inaugurazio ekitaldia. Wiginsek —Tourra irabazi duen lehen britainiarrak— eman zuen lehen kanpai soinuaren ostean hasi zen ikuskizuna. Abuztuaren 12ra arte, 10.000 kirolari lehiatuko dira, tartean 31 euskal kirolari. Gaur banatuko dira lehen dominak . q GEHIGARRIA GEHIGARRIA Emakumezkoak Olinpiar Jokoetan D Lehen aldiz, Olinpiar Jokoetan parte hartuko duten selekzio guztien ordezkaritzetan dago gutxienez emakume bat EUSKARAREN BILAKAERA (IV) NAFARROA Uribetxeberriak minbizia zabaldua du gorputzean, eta preso segitzen du, erietxean Ezagutza mantso baina hazten ari den arren, erabilera ez da handitzen Giltzurrunetako minbizia izan zuen duela bost urte, eta berritu egin zaio. Haren egoeraren larriaz ohartarazi dute senideek q 2-3 Nafarroako biztanleen ia erdiak Iruñean bizi dira; %9,1ek dakite euskaraz, baina %3k darabilte q 9 p GAUR 56 ORRIALDE q HARIAN 2 IRITZIA 4 EUSKAL HERRIA 8 EKONOMIA 19 berriaTB 12:00. Zuzeneko saioa. D Konexioak Londrestik, elkarrizketak, erreportajeak, umorea eta musika. INEk Eustatek baino 28.100 langabe gehiago zenbatu ditu, 151.000 IRAko hiru talde disidente batu dira borroka armatuari batera ekiteko Gaindegiaren arabera, 215.929 langabe daude Euskal Herrian, Espainiako Estatistika Institutuaren datuei Iparraldekoak gehituta q 16 Sinn Feini «bake faltsua» saldu duela egotzi diote, eta adierazi dute talde armatu bat behar dela Ipar Irlandaren askatasuna lortzeko q 21 MUNDUA 22 q KIROLA 27 q AGENDA 35 q PLAZA 44 2 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata Harian› Euskal presoak D ‘‘ Espainiaren espetxe politika erabat gizagabea eta krudela da, eta mendekuan oinarrituta dago» AMAIA ESNAL Herrira mugimenduko kidea Gaur Herrira Egunak egingo dira Zarautzen eta Azpeitian 14 pLarri gaixo dauden arren, preso. Gaixotasun larriak dituzten arren, giltzapean dauzkate oraindik hamalau euskal preso. Aske uzteko eskaera aurkeztuta daukate, baina ezezko erantzuna jaso dute beti. Haietako lau besterik ez daude Euskal Herriko espetxeetan.. Herrira mugimenduak antolatuta, egun osoan hainbat ekitaldi izango dira gaur Zarautzen eta Azpeitian, preso eta iheslariei elkartasuna adierazi eta kaleak haien aldeko aldarrikapenez betetzeko asmoz. Zarautzen, 11:00etan irekiko dute Herrira gunea, malekoian, eta herritarrei dei egin diete pasealekua aton- tzen laguntzeko. 12:00etan elkarretaratzea egingo dute, eta bazkariaren ondoren, hainbat tailer eta jolas izango dira. 19:30ean amaituko dute eguna, poteo musikatuarekin. Azpeitian, berriz, 12:00etan, «pedalkadaz pedalkada, espetxeetara» ekitaldia egingo dute, eta 16:00etan autobus bati tiraka jardungo dira. Horren jarraian egingo dute ekitaldia, eta gauean, afaria izango da. Josu Uribetxeberria presoari metastasia diagnostikatu diote Giltzurruneko minbizia izan zuen duela bost urte; mediku zein sendiak askotan ohartarazi dute gaitzak berritzeko zuen arriskuaz Arrasaten 800 lagunek manifestazioa egin zuten atzo, presoa aske uzteko eskatuz O.Elduaien- H.Iruretagoiena Aurreikuspenik txarrenak bete dira: Josu Uribetxeberria presoari berpiztu egin zaio minbizia eta metastasia du. 2005ean izandako minbizia berpizteko arriskua zegoela bazekiten familiakoek eta medikuek, eta alarma guztiak piztu ziren joan zen astean, presoa erietxera eraman zutenean. Hiru nodulu topatu zizkiotela ja- kinarazi zuen Etxerat-ek herenegun, biriketan zituela bi eta buruan bat, baina artean diagnosi zehatzik ez zutela. Atzo jakin zen, presoari minbizia berpiztu zaiola. Etxerat elkarteak prentsaurrekoa emango du gaur Arrasaten (Gipuzkoa) presoaren egoeraren berri zehatzago emateko. Gaixotasun larriak dituztelako berehala libre utzi beharreko 14 euskal preso politikoen zerrendan dago Uribetxeberria. 2005ean giltzurruna kendu behar izan zioten gaitzagatik –ezkerreko giltzurrunean tumore handi bat topatu zioten–. Orduan gainditu zuen gaitza, baina kasu horietan arriskua handia izaten da hura zabaltzeko edo berpizteko, eta are gehiago espetxean. Izan ere, bere konfiantzazko mediku Endika Intxaustik herenegun ohartarazi bezala, ezinezkoa da espetxean behar bezalako jarraipena egitea, eta froga eta azterketa zorrotzak egin behar zaizkio halako gaitza gainditzen duenari. 1987. urtean atxilotu zuten preso arrasatearra, eta 30 urteko zigorra jarri zioten. Hainbatetan eskatu du baldintzapeko askata- suna, eta 2006an, adibidez, gaixotasun larri eta sendaezina zuelako aske uzteko legeak ematen duen aukera aplikatzeko eskatu zuen. Espetxe Zaintzak ez zion ordea eskaera onartu. Elkartasuna Uribetxeberriari Egoeraren larriaz jakitun, hainbat mobilizazio izan dira Uribetxeberria aske uzteko. Esate baterako, atzo 800 lagun bildu ziren Arrasaten, manifestazioan. Arrasateko Udaleko ordezkariak Mansillako (Leon) espetxeraino ere joan ziren ekainean, presoa aske «Esku hartze demokratikoa da Espainiak behar duena» Herrira-k gogoratu du Estrasburgoren ebazpenaren arabera ‘Parot doktrina ’ ez dela legala Hodei Iruretagoiena Donostia Amaia Esnal eta Manu Ugartemendia Herrira-ko kideak atzo Donostian eginiko agerraldian. A. CANELLADA / ARGAZKI PRESS 70 aulki zuri jarri dituzte Herrira mugimenduko kideek, hutsik, Donostiako Egia auzoko epaitegiaren aurrean. Halaxe aldarrikatu nahi izan dute biziarteko zigorrarekin espetxean jarraitzen duten beste hainbeste presoren berehalako askatasuna. Aulkion eta epaitegiaren artean elkartu ziren hainbat herritar, atzo, eta preso hauek guztiak «lehenbaile- hen» aske uzteko eskatu zuten. Hain zuzen, Estrasburgoko Giza Eskubideen Auzitegiak kaleratutako ebazpenaren ondoren, epaitegiek ezin dutela beste aldera begiratzen jarraitu ohartarazi du Herrira mugimenduko kide den Amaia Esnalek. Herrirako kideak azaldu duenez, une honetan 70 presok dute ezarria «biziarteko zigorra». Espainiako Auzitegi Gorena duela sei urte hasi zen berau aplikatzen, 197/2006 doktrinaren bidez. 67 dira Espainiako espetxeetan preso dituztenak, eta Frantzian dituzte beste hiruak, berrikusgarria den bizi osorako zigorra ezarrita. Joan den uztailaren hamarrean, Europako Giza Eskubideen Auzitegiak doktrina hau ez 2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 3 11›› Genero indarkeriagatik egindako salaketak %4,5 hazi dira urte hasieratik 18›› Alemania eta Frantzia «dena egiteko prest» agertu dira eurogunea babesteko Euskal presoak D Ehunka herritar bildu dira azken ostiraleko ekimenetan Hilero-hilero bezala, ehunka pertsona atera ziren atzo iluntzean kalera, euskal presoak Euskal Herrira ekartzearen aldeko ikurrak eskuan hartuta. Gaixorik dauden euskal presoen eta haien senide eta lagunentzako elkartasun mezuak izan zituzten, eta bereziki Josu Uribetxeberria eta Txus Martinen «egoera larria» gogoratu zuten. «[Espainiako eta Frantziako] Gobernuek oinarrizko eskubideak salbuespenez murrizten dihardute espetxe politika honekin; itzulezinezko tragedia bat izateko arrisku handia duen politika bat da», ohartarazi zuten Herrira-ko kideek. 197/2006 doktrina ezarri dieten presoak ere gogoratu zituzten, eta Estrasburgoko auzitegiak jakinarazitako epaia «albiste ona» izan dela nabar- mendu zuten, «euskal gehiengoaren borondatearekin, logika demokratikoarekin eta giza eskubideen irizpideekin» bat egiten duelako. Hala ere, Parot doktrina bertan behar uzteko herritarren presioak jarraitu behar duela adierazi zuten. «Momentu hau inportantea da». Besteak beste herri hauetan egin zituzten mobilizazioak: Getaria (45), Aulesti (76), Deba (55), Zumaia (83), Eskoria- tza (25), Hondarribia (53), Irun (114), Alegia (15), Amezketa (20), Anoeta (25), Berrobi (6), Berastegi (26), Gaztelu (26), Ibarra (43), Ikaztegieta (20), Leaburu-Txarama (6), Lizartza (43), Tolosa (60), Zizurkil (84). Larrabetzu (97), Abadiño (42), Zeberio (24), Zuia (20), Arraia-Maeztu (15), Urizarra (25), Irurtzun (25), Lesaka (45), Etxarri-Aranatz (117) eta Leitza (70). Euskal auziarekin loturiko ebazpen gutxi kaleratu ditu Giza Eskubideen Europako Auzitegiak azken 30 urteetan. 2009. urtetik aurrera, baina, epaiak eta salaketak pilatu egin zaizkio. 800 lagun bildu ziren atzo Arrasaten. RAUL BOGAJO / ARGAZKI PRESS uzteko eskatzera. Mozioa onartu zuten udaletxean. Herrira mugimenduko kideek ere gogoan izan zuten atzo Uribetxeberria. Goizean ekitaldia egin zutenean oraindik ez zekiten Uribetxeberriaren diagnosi zehatza, baina kezkatuta zeuden hala ere. Izan ere joan den uztailaren 19tik dago Leongo ospitalean (Espainia) preso arrasatearra, Mansilla- ko espetxetik hara eramanda. Esnalek elkartasuna helarazi zien Uribetxeberriari berari eta haren senideei, eta gogoratu zuen presoak, giltzurruneko minbizia jasan ostean, tratamendua derrigorrezkoa duela bizi osoan zehar: «Hori bateraezina da espetxean egotearekin», gaineratu zuen. Presoa «berehala» askatzeko eskatu zuen. dela onargarria esan zion Espainiari, Ines del Rioren helegite bati erantzunez argitaratutako ebazpen batean. Del Rio «ahalik eta azkarren» aske uzteko ere eskatu zion Estrasburgoko Auzitegiak Espainiari, baina bertako Gobernuak ez du ebazpena bete nahi izan. Esnalek adierazi duenez, Es- duen espetxe politika «erabat inhumanoa eta krudela» dela, «mendekuan oinarritua». Espainiaren jarrera giza eskubideen irizpideetatik eta irizpide demokratikoetatik erabat aldendua dagoela esan du Esnalek: «Zentzu horretan, esku hartze demokratiko bat da Espainiak behar duena», dio. Ildo horretatik, Herrirak dei berezia egin nahi izan die euskal instituzioei, alderdiei eta eragile garrantzitsuei, Estrasburgoko Auzitegiak argitaratutako ebazpena ez dadin blokeatua izan Espainiako Gobernuaren eskutik. Bide horretan, espetxe politika hau aldatzeko egin beharreko urratsak egiteko eskatu die. Pasa den uztailaren 19an, gaixotasun larriak dituzten presoen herrietako erakundeekin bilkura bira bat hasi zutela ere jakinarazi zuen Herrirak. Espainiako Gobernuari, aldiz, «bakea eraikitzeko» mezua helarazi nahi izan diote: «Ez ditzala galtzen utzi konponbideak eta bakea eraikitzeko dauden aukera berri hauek, ez ditzala usteltzen utzi». Eskubideen errespeturako dagozkion konpromisoak bete eta pausoak emateko eskatu diote Raxoiren gobernuari, «konponbideak eta bakea eraikitzeko». ‘Doktrina’ salatzeko 70 aulki zuri jarri dituzte Donostiako epaitegiaren aurrean Instituzioei eta eragileei dei egin die «hil arteko zigorren» aurka agertzeko! trasburgoko Auzitegiaren arabera, presoei zigorra luzatzen dien doktrina «ilegala» da, eta beraz, pertsona hauek «modu ilegal batean» mantentzen dituzte espetxean. Doktrinak presoen oinarrizko eskubideak urratzen dituela ere salatu dute Herrirako kideek. Esnalen esanetan, Estrasburgoko Auzitegiak «oso argi» hitz egin du, eta agerian utzi du gaur egun Espainiak mantentzen Europak Espainiari begiratzen dionekoa Jokin Sagarzazu E uropako Giza Eskubideen Auzitegiak berriro zigortu du Espainiako Estatua herritar baten eskubideak urratzeagatik. Ines del Rio presoaren kasua, baina, salbuespen bat da. Oro har, oso gutxitan egiten dute aurrera Europako Batasuneko estatu kide baten aurkako salaketek Estrasburgon. Horregatik, eta epaiaren edukiagatik, balio handikoa da ebazpena. Giza eskubideen Europako hitzarmena sinatuta dauka Espainiak, eta 41. artikuluak esaten du hitzarmena sinatzen duten estatuek konpromisoa hartzen dutela Estrasburgoren ebazpenak betetzeko, epaia finkoa denean —Del Rioren auzian Espainiak helegitea jarri du—. Hitzarmenak dioenez, epaia betetzeak esan nahi du Estrasburgok ezarritako kalte-ordainak ematea eta urratutako eskubidea berrezartze aldera neurri indibidual zein kolektiboak hartzea. Estatu batek epaia bete duen edo ez gainbegiratzea, berriz, Europako Batzordearen Ministroen Kontseiluari dagokio. Espainiako Estatuak beti ordaindu ditu Estrasburgok ezarritako zigor ekonomikoak. Hala gertatu zen Arnaldo Otegiren kasuan, adibidez. Espainiako Gobernuak 20.000 euro ordainduko zizkion martxoan . Beste kontua bat da Espainiak urratutako eskubideak berrazartzen dituen edo ez, eta zein neurri hartzen dituen urraketa horiek gehiago eman ez daitezen. NBE Nazio Batuen Erakundeko ikuskariek, adibidez, behin eta berriz ohartarazi dute tortura eta tratu txarren kasuetan bereziki Espainiak ez duela behar besteko neurririk hartzen. Estrasburgoko erabakiek, baina, jurisprudentzia ezartzen dute. Alegia, Espainiako auzitegiek hark esandako bere egin behar dute. Del Rioren epaia kasu bakar bati dagokion arren, Parot doktrinapeandirauten presoei zabaltzeko aukera ematen du. Orain presoek beraiek eskatu behar dute Espainiako auzitegietan jurisprudentzia ezartzeko. Espainiak 1979. urtean sinatu zuen Giza Eskubideak eta Oinarrizko Askatasunak Babesteko Hitzarmena. Estrasburgok iaz kaleratu zuen txosten batek dioenez, testua sinatu zuenetik gaurdaino aurkako 100 ebazpen inguru jaso ditu Espainiak, eta aztertutako kasuen %62an zigortu du. Auzitegiak, baina, 6.000 salaketa inguru ez ditu tramitera onartu eta 1.000 inguru ditu aztertzeko. Hitzarmeneko 6 artikulua urratu izana egotzi dio kasuen %66an —bidezko epaiketa baterako eskubidea—. Oinarrizko artikulu bat da hori, besteei eragiten diena, eta, hein handi batean, zuzenbide estatu baten kalitatea neurtzen du. Espainiak gehien urratu duen beste eskubidea da adierazpen askatasunarena (%10), eta ondoren, eta proportzio berean (5%), datoz segurtasunerako eta askatasunerako eskubidea, torturaren debekua eta adierazpen askatasunerako eskubidea. Euskal gatazkarekin loturiko auzietan, hiru eskubide horien urraketak salatu dituzte bereziki. Azken 30 urteetan, baina, ebazpen gutxi kaleratu ditu Estrasburgok. 1992an ezarri zion aurreneko zigorra, Miguel Castellsen adierazpen askatasuna urratzeagatik. Poliziaren eta gerra zikinaren hilketen ikerketarik eza salatu zuen artikulu batean, eta espetxe zigorra ezarri zioten Espainian. Ebazpen horren ostean, hamazazpi urte igaro ziren Espainiak aurkako beste epai bat jaso arte. 2009an, baina, pilatu egin zitzaizkion zigorrak: Mikel Iribarreni Poliziak 17 urte lehenago egin zion eraso basatia ez ikertzeagatik; 2010ean, Mikel San Argimiroren tortura salaketa ez ikertzeagatik; urte bereko martxoan, Aritz Beristainen tortura salaketa ez ikertzeagatik; eta hil berean, Arnaldo Otegiren adierazpen askatasuna urratzeagatik —— urtebeteko kartzela zigorra ezarri zioten Otegiri, Espainiako erregea iraintzeagatik—. Ekainean, baina, Espainiako Alderdien Legea babestu zuen Estrasburgok, eta hainbat alderdiren legez kanporatzea ontzat eman zuen. 2010ean ere aldeko bi epai jaso zituen Espainiak. Auzitegiak atzera bota zuen Ibarretxe lehendakariaren herri galdeketaren debekuaren aurka EAJk aurkeztutako helegitea. Eta azaroan Estrasburgok ontzat jo zuen Espainiako Justiziak Lasa eta Zabala auzian jarritako zigorrak. Zigortutako bostak, baina, libre daude, 2001ean 67 eta 75 urteko espetxe zigorrak jaso zituzten arren 2011n, berriz zigortu zuen Espainia, Francisco Lizasoren errugabetasun presuntzioa urratzegatik —1994an atxilotu zuten eta bost egun inkomunikatu ondoren aske utzi zuten—. Hori izan da, Del Rioren epaiarekin batera, euskal auziarekin loturiko azken ebazpena. Epe ertainera begira Unai Romanoren eta Martxelo Otamendiren tortura salaketak aztertuko ditu. 4 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata Harian › Iritzia Hala moduzkoa Erlaxatzen E A metro, herriak hainbeste biztanle, eta gertaera bat kontatzen hasteko, asteko eguna esan behar da lehendabizi, hilabetea, urtea, eta orduko datu esanguratsu bat edo beste eman, ez derrigor ta bakoitzean hasieratik hasi behazuri komeni zaizkizunak, ez, akaso rra irudituko zaizu mingarriena, nola hotzagoak, zenbat balio zuen etxebizikontatu egia, zalantzak hartuko zaitu, tzak, zenbat jende zegoen lanik gabe, hau nola behar nuke esan, baina demaeta baita orain garen herritar otzan gisa gun asmatzen duzula azkenean zeure buruan kabituko ez litzaigukeen anekburuari traizio handirik egin gabe bide dotaren bat edo: hirugarren maibat hartzen, badakizula zer kontatu, lan, ikastolako andereñoak erre non jarri fokua, nola finkatu tonua, egiten zuen klasean. Egia da, baina orduan beste xehetasun baina nola kontatu egia, ez guztiak datoz, hutsalak diruditen zara akordatzen, ezin duzu detaileak aletu behar dituzu ezindena kontatu nahita ere, bestean, bat ez da bizi airean ondorengoei utziko diezueta airetik, ez da arima na ez da hala moduzko maitagarria, gorputza da istorio baten zirriborroa bat, inguru batean hazten Jira besterik, hondarren honda, familian hainbeste Xabier Gantzarain darrak. lagun, etxeak hainbeste Zuzendaria: Martxelo Otamendi Zuzendariordea: Iñaki Petxarroman Edizio arduraduna: Andoni Alvarez Argitaratzailea: Euskal Editorea SM Publizitatea: Bidera publizitatea Lege gordailua: SS-0662/03 Batzorde parekidea: 0712I84059 Egoitza nagusia: Martin Ugalde kultur parkea. Gudarien Etorbidea, z/g. 20140 Andoain. Telefonoa: (0034) 943-30 40 30 Faxa: (0034) 943-30 09 43 Webgunea: www.berria.info Posta elektronikoa: [email protected] Publizitatea: [email protected] Harpidetza saila: (0034) 943 - 30 43 45 Date: 28/07/2012 Exemplaire: 2.823 Editeur: Euskal Editorea s.l. Directeur de publication: Martxelo Otamendi Comission paritaire: 0712I84059 Delegation Labourd: Lisses 3, 64100-Baiona. Tel.: (0033) 559256220. Fax: (0033) 559254303. E-mail: [email protected] ORDEZKARITZAK Araba: Bizenta Mogel, 6. Posta kodea: 01008 Gasteiz. Telefonoa: 945-15 04 52. Erredakzioko faxa: 945-14 83 07. Posta elektronikoa: araba @berria.info. Bizkaia: Uribitarte kalea, 18, 3. C. Posta kodea: 48001 Bilbo. Telefonoa: 94-435 26 00. Erredakzioko faxa: 94-423 49 75. Posta elektronikoa: [email protected]. Lapurdi: Lisses, 3. Posta kodea: 64100 Baiona. Telefonoa: 559-25 62 20. Faxa: 559-25 43 03. Posta elektronikoa: lapurdi @berria.info. Nafarroa: Iratxeko Monasterioa, 45, 13. Posta kodea: 31011 Iruñea. Telefonoa: 948-36 66 22. Publizitatea: 948-36 66 23. Posta elektronikoa: [email protected]. berria naren zelaian jokatzen dugula jada.Erlaxatzeko aholkatu dit. Kezkatuta,pentsatu dut,agian,baietz, iraganean ainguratzen hasi naizela.Adi jarri naiz ingurura begira: Twitter bidez tzokoa leituta errieta egin dit lagun batek: feminismoak gehiegikerieta- jakin dut futbol udaleku batean,Lesakan,«vamos maricones» esaten diela ra eramaten omen nau,adibidez,kirola, beti,emakumeen bazterketarekin lotze- begiraleak 12-15 urteko mutikoei,lasai ra,ez dauden lekuan mamuak ikustera. asko.Etxe ondoko parkean ikusi dut nola Begiak zabaltzeko esan dit: ohartzeko 7-8 urteko mutikoek neskato bat beren zenbat emakumezko dabiltzan kirolfutbol partidatik kanpo utzi duten,eta degietan,zenbat neskato aritzen nola gurasoei graziosoa iruditu zaien. diren eskola kirolean,zenbat anBizilagunak igogailuan kontatu dit dre ikusten ditugun lasterka,nola triste daukala 14 urteko alaba,nesugaritu diren andrazkoak kirolera kentzako talderik ezean zaletabultzatzeko programak.Irasun handienari,esku pilotari, ganeko kontuekin ari naiuko egin behar izan diolako. zela oraindik,egun emaBaina kiroltasunez jokatuko kumeei ezerk ez diela dedut,eta lagunak arrazoi: deBira bekatzen kirolean gizonen bekatu,lege eta kartzelaz, Idurre Eskisabel pare aritzea ,berdintasuezerk ez digu debekatzen. Independentziarako arrazoiak Angel Rekalde Idazlea T abernetako eztabaidetan, adibidez sanferminetan edo Gasteizko Andre Mari Zuriaren gau batean, bertute bakanenetako bat da polemika primarioena eta kalean jendeak darabiltzan eskemak gordinki aurrez aurre ikusi ahal izatea, alkoholez eta irrati atzerakoienek zabaldutako lelo errepikakor eta gezurtiz blai dauden morroien eskutik. Kanpotarra konbentzituta dator adimena eta logika lagun dituela; zu, berriz, periferiako bertakoa izaki, fanatismoz eta itsukeriaz hitz egiten duzu haren ustez. Hala, hara non botatzen dizun: zertarako behar duzue zuek independentzia? Prentsako artikulu batean ezin dugu gaia osorik jorratu, noski, baina merezi du, Espainiako erreinu zaharraren habeak krisiaren pipiak janda dauden garai honetan, gure arrazoiak zertxobait lantzea. Izan ere, gaiak ertz asko ditu, zergatik eta zertarako adibidez. Eta probokatzailea espainola delarik, erantzun honetan euskal independentzia Espainiatik lortzea izango dugu hizpide. Hasteko, esango nuke Euskal Herria, Nafarroa zaharra, herri bat dela, nazio bat, lurralde konkistatu bat; nolanahi ere, espainola edo frantsesa ez den kolektibitate bereizi bat eta, hori horrela, komeni dela kolektibitate desberdindu gisa antolatzea. Areago, hala antolatzen ez den artean, krisi bakoitzak, historiaren une zail bakoitzak, beti bezala astinduko gaitu, eta Estatu espainolaren aurrez aurre jarriko gaitu berriro ere, orain arte hainbat egoeratan eta gerra guztietan gertatu den bezalaxe: karlistadetan, 36ko gerran, «trantsizioan» eta «demokrazian»... Independentzia nahi dugu, hori delako gizakiaren berezko helburua. Estatua heldutasunaren, ekiteko eta izateko askatasunaren helmuga da, sormenaren eta erabakitzeko eta ekiteko esparrurik egokiena. Baina independentzia nahi dugu, halaber, botereak eta historiak erdibitu egin gaituelako, muga bat erdian jarrita, eta lurralde-haustura nagusi hori ez du oraingo Estatu batek konponduko, Estatu hori espainola ala frantsesa izan. Horregatik, independentzia hori Estatu propio batean gauzatzea nahi dugu, ez baitago independentzia abstraktu, mitiko eta platonikorik. Estatua da independentzia horretarako baliabide materialak, lurraldea, erakundeak, legeak, egiturak, eta abar jartzen dituena. Baldintza horiek gabe, eguneroko bizimodua gureak ez diren helmugetara bideratuko da, eta beste batzuek inposatuko dizkigute beren interesak, beren ikuspegia, beren nazioa, beren kultura. Eta beren biolentzia. Hau da, ez dago independentziarik Estatu-esparru hori gabe, mundu honetan behintzat. Independentzia arrazoi materialengatik ere nahi dugu, pragmatismo ekonomiko hutsagatik ere bai. Izan ere, frogatuta dago «small is beautiful» delakoa, eta bideragarriagoa eta egokiagoa, errentaga- rriagoa eta hobea dela gizarte zehatz bati egokitutako ekonomia inperio-ekonomia bat baino; izan ere, Espainia handiaren ekonomia, bere tamaina dela-eta, hondoratzear dago bere desegokitzapen eta desorekek sortutako pitzadurekin. Independentzia nahi dugu gure kulturan eta hizkuntzan bizi nahi dugulako, itotzen, gutxitzen eta konplexuz betetzen gaituzten tradizio arrotzekin etengabe lehian ibili gabe. Amaigabeko borroka horretatik ihes egin nahi dugu, elkarbizitza, gauza atsegina egin beharrean, irauteko militantzia bihurtzen duen gatazkatik. Nolanahi ere, soseguz emandako arrazoiak dira horiek, argudioak, azalpenak. Badira bestelako batzuk, politikoki ez oso zuzenak beharbada, baina beren pisua Independentzia hori Estatu propio batean gauzatzea nahi dugu, ez baitago independentzia abstraktu, mitiko eta platonikorik. Estatua da independentzia horretarako baliabide materialak, lurraldea, erakundeak, legeak, egiturak, eta abar jartzen dituena dutenak: Espainia errefusatzeko arrazoiak, Espainiaren ezaugarri batzuen aurrean sentitzen dugun higuina eta atsekabea. Independentzia nahi dugu Espainia torturaren erreinua delako, hala izan baita Torquemadaren garaitik, praktika hori inoiz behar bezala zigortu gabe. Guardia Zibilaren, sable-zarataren eta mendetako estatu-kolpe eta diktaduren erreinua delako. Historian izan den inperiorik genozidenaren oinordekoa izaki, auzo-lotsa ematen digulako. Demokraziaren senik txikiena ere ez duen gizartea delako, botere-banaketa eta gutxieneko askatasunak zer diren ere ez dakiena. Agintariek behartsuenak zigortzen dituzten neurriei txalo egiten dietelako Espainian, «izorra daitezela» oihukatuz. Independentzia nahi dugu Espainia trakeskeriaren erreinua delako, ustelkeriaren mundua; hondamendira garamatzalako. «Inbenta dezatela haiek» mentalitate negargarria bultzatzen duelako, irabazi errazen kultura zabaltzen duelako, eta pertsonaia sonatuak beren iruzurrez harro dauden alprojak direlako. Independentzia nahi dugu Inkisizioaren sutan eta ziegetan hil ziren emakumeengatik; Txiki eta Otaegirengatik; Mikel Zabaltzarengatik; Donostia Espainiaren aliatu ziren tropek erre zutelako; Gernikarengatik (eta gerra-harrapakin gisa bahituta dagoen Picassoren koadroarengatik) eta Intxortengatik; Noain eta Amaiurrengatik, karlistadetan erretako milaka baserriengatik... Independentzia nahi dugu Europan etorkizun bat behar dugulako, ez Espainiako etnia gisa, bere festengatik eta sukaldaritzagatik ezaguna, baizik eta eskubide guztiak dituen nazio gisa, Irlanda edo Danimarka diren bezala. Independentzia nahi dugu, Espainia delako «euskal arazoa», eta gainera larrutik ordain arazten digulako... Azken batean, independentzia nahi dugu Espainia ez garelako eta, batez ere, nahi dugulako, zer arraio! 2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 5 Iritzia ‹ Harian b Ostiral beltzak Hizpideak Hitzen boterea Iker Aranburu [email protected] itzen boterea eta huskeria, berriro agerian. Merkatuak Espainia eta Italiaren ezinezko erreskatera bultzatzen ari zirela, nahikoa izan dira Draghi, Merkel eta Hollanderen esaldi kriptiko batzuk tentsioak baretu, burtsak poztu eta arrisku saria amiltzeko. Zer esan dute? Dena eta ezer ez. Euroa salbatzeko «edozer gauza» egiteko prest daudela. Kito. Aurretik hamaika aldiz esandakoa, geroxeago erabaki geldo edo epeletan espektatiba guztiak za- H r stirala beltza zen tradizio kristauko lurraldeetan. Andueza bertsolariaren arabera, «ostiralean jaioak dira tontoak». Ostiraletan ez zen lan berririk hasi behar; ez zen soroan ezer aldatzen. Asko dira antzeko esan eta usteak, beti ere gogoan Jesus ostiral batez hil zela eta Judas ostiral batez urkatu, «piko batetik soka lepotik lotua», Xenpelarrek kantatu bezala. Usteen arrosario luzean, bada errefrau bat dioskuna ongizatea ez dela guretzat egina: «Guk oiloa dugunean, ostirala» (haragirik jan ezin zen eguna). Ahaztuta geneukan, eta hasita geunden oiloa noiznahi dastatzen, oiloaren jabe ginela pentsatzen, harik eta kapitalismoak oiloa berea dela gogoratu eta, berriz ere, ostirala ekarri digun arte. EHUko hainbat langilek «Ostiralak beltzez» ekimena asmatu du: ostiraletan beltzez jantzita joango dira lanera. Eta ekimenak sinbolo betea izan dezan, on lukete unibertsitateko jangeletan ostiralero oiloa eskatzea. O puzteko. Oraingoan desberdina izango da, noski; hori ere entzun dugu. Gure artean ere aurretik entzundako hitz asko eta, oraingoz, ekintza gutxi. Erakunde gehienak kexu dira Madrilek inposatzen dizkien neurriez eta baldintzez, baina, kasu gehienetan, erretorikan geratzen da erantzuna. Herenegun, Jose Luis Bilbao Bizkaiko ahaldun nagusiak «autogobernuaren aldeko ituna» eskatu zuen; atzo, berriz, Helena Franco Gipuzkoako Ogasuneko diputatuari egokitu zitzaion batasuna aldarrikatzea, Madrilek inposatzen dizkien defizit mugak ezer egiteko tarterik gabe uzten dituelako. Hitz beste Anjel Lertxundi Zaldieroa Gurutz A tzera begiratu eta garbi gogoratzen dut nola etorri ziren etxera Gurutzen bila. Zenbait komunikabidek lehenagotik bazekiten atxilo hartzera joatekoak zirela, eta horregatik zeuden etxepean hura noiz aterako zain jarrita, momentua argazki kamera eta bideoan betiko gordetzeko. Inkomunikazio egunek iraun zuten bitartean, defentsarik gabeko epaiketa mediatikoa etorri zen togarik gabeko epaile iritzi emaileen eskutik: astakeria latzak entzun ziren. Epaiketaren egunean, argiago ezin izan zuen esan Gurutzek: nik ez dut hil Pagazaurtundua, ez dut sekula armarik hartu eskuetan eta ez dut zerikusirik ETArekin. Auzitegi Nazionaleko epailea, ados ETAkoa ez dela, baina hiltzailea bera omen. DNA proba susmagarri batzuk, pentsaera politiko jakin bat izatea, errugbi talde batean jokatu izana, euskaraz jakitea nahikoa nonbait Madrilen ETAkoa izan gabe haren aginduetara zegoela frogatzeko. u Larrepetit Gari Udabe Denborak gauzak bere tokian jartzen omen dituela esan zuen norbaitek. Denbora hori, dagoeneko, nahi baino luzeagoa da Hildakoaren familiak, fiskaltzak eta AVTk ETAko kidetzat jo zezaten eta zigorra 10 urte gizendu ziezaioten jarritako errekurtsoak aztertu berri ditu Auzitegi Gorenak, eta lehengo lepotik burua: arrazoi, ETAkoa ez zinen, baina zeuk hil zenuen. Zigor berarekin geratuko zara, beraz: 32 urte. Ez hanka eta ez buru duen zigor hori egunetik egunera erabat politikoa dela gero eta garbiago geratzen ari da. Eta horren erakusgarri, tartean izaten ari diren hainbat eta hainbat presio. Helburua errudunen bat, edonor, izendatzea izan dutela dirudi, eta Gurutzi tokatu zaio. A ze loteria, alajaina! Asko hitz egin zen kasuaz, komeni izan zenean. Orain, berriz, akaso, nahiago dute ahalik eta gutxien hartzea ahotan, isilean uztea, eta hautsik ez harrotzea. Denborak gauzak bere tokian jartzen omen dituela esan zuen norbaitek. Denbora hori, dagoeneko, nahi baino luzeagoa da, baina egia atera arte, justizia egin arte, ez dago isilik geratzerik. Zuzendariari BERRIAk irakurleen eskutitzak plazaratzen ditu. Ez dituzte 1.400 karaktere baino gehiago izan behar, tarteak barne, eta BERRIAk mozteko eskubidea du. Helbide honetara bidali behar dira, izen-abizenak eta herria adierazita: Berria, Martin Ugalde kultur parkea, 20140 Andoain. Eskutitzak Internet bidez bidaltzeko: [email protected]. Kapitalismoaren suntsitze prozesua Kapitalismoaren sistemak duen ondoriorik ankerrena urtero milioika pertsona hiltzen dituela da,eragiten duen goseagatik,beste milaka behartsuren egoera gorriaz eta beste hainbat ondorio ezin ankerragoez gainera.Dugun planetan kalkulatzen da munduko nekazaritzak 12.000 milioi pertsona elika zitzakeela,gaurko populazioaren bikoitza.Iritzi publikoak,ostera,ikusten du hau guztia izugarrizko axolagabekeriarekin.Sistemarik hoberenean biziko bagina bezala. Egunero,multinazionalen nagusiek zigorgabetasun osoz nekazaritzako prezio guztiekin espekulatzen dute,ahal duten etekin handienak lehenbailehen ateratzeko.Hala ere,gero eta jende gehiago konturatzen dira gosearen fenomenoa ez dela inolaz ere halako madarikazio zeharo saihetsezin bat, baizik eta munduan dagoen sistema politiko eta ekonomikoaren ondoriorik odoltsuena eta tamalgarriena.Aditu baten ustean,gosearen fenomenoak antzekotasun gero eta handiagoa du hilketarekin.Egin dezagun zerbait; bestela,ohikeriaren poderioz,sistemaren beharrezko kolaboratzaile bilakatuko gara. Tomas Anjel Gonzalez. Abanto-Zierbena. ZUZENKETA: Uztailaren 21ean,Etxerat-ek aurkeztutako Gaitz isilduak dokumentalari buruzko erreportajean oker bat egin genuen: Arruarte presoaren ama Izaskun Santa Cruzen hitzetan jarri genituenak Inma Berriozabal presoaren ahizparen hitzak ziren,Karmele Berriozabalenak.Barkamena irakurleei eta aipatutako horiei. 6 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata Harian › Iritzia Olinpiar Jokoak izeronek idatzia utzi zuen: Olinpian garaile zenak erromatar armadako buruzagirik irabazleenek baino ohore handiagoa izaten zuen. Eta kasu zehatz bat ere aipatzen zen: Diagorasen seme Dorieo, espartarrekin borrokan ari zela atxilotu egin zuten atenastarrek, baina aske utzi zuten segituan, Olinpiar Jokoetan hiru aldiz segidan garaile izan zelako. Datozen pare bat astean telebistari begirik kendu gabe nagoenean, horrelako daturen batzuk ekarri beharko ditut gogora, ez nagoela erotuta, loari eta bestelakoei ordu batzuk kentzea merezi duela eta lau urtez behingo kirol sukarraldia sentitzen ez naizela ez lehena eta ez bakarra neure buruari sinestarazteko. Olinpiar Jokoek badute zerbait, sevillar batek duendetzat edo izendatuko lukeena. Bizitzaldia neur daiteke Olinpiar Jokoen arabera. Nik gogoan ditudan lehenengoak Munichekoak dira. Hamaika urte nituen orduan. Eta gogoan dut, egunkarietako lehen orrietako berriek eragin egin zidatela. Palestinarren atentatua Z israeldarren aurka. Ez nuen ongi ulertzen zer, nork, nori eta zergatik, baina kirolaz gaindiko zerbait bazen han. Gainera, Olinpiar Joko haien ostean gure kaleak lehen aldiz plastikozko kirolpoltsaz bete ziren —MUNICH 72 ziotenak—, langileek otordua eramateko edo ikasleok auskalo zertarako erabiltzen genituenak. Olinpiar jokoak ez ziren jada urrutietan jokatzen ziren zerbait. Ikusi eta ukitu genitzakeen. Aintzinagoko kontuak oroitzapenen zakuan baino mitoenean dauzkat gordeak. Jesse Owens izan nahi nuke Berlinen beltzen harrotasun duina ukabila batera bilduz. Edo Berlinera iritsi ez zen oriotar bat, Sarasuatarren aitona, arraunerako sailkatu, abiatu Alemania aldera eta Bartzelonan etxerako buelta hartu behar izan zuena Gerra Zibila piztu berri zelako. Izan nahi nuke Zatopek, estilo baldarrez agoniari aurre egin eta helmuga beti buruan zeharkatuz. Edo Abebe Bikila Erromako kaleetan gauez lasterka… Moskukoak ez ditut oso gogoan, hemeretzi urterekin izaten baita udaldian zereginik etxeko egongelatik kanpora ere. Baina Plazatik Andoni Egaña Laugarren aldian «zer da duendea?» galdetu zionean ezin izan zuen, ordea, isildu. «Badakizu zer den hormigonera bat?». Turista harrituak baiezkoa erantzun zion. «Ba duendea da… juxtu kontrako zerbait» gogoan dut Estatu Batuarrek boikota burutu zutela eta adiskiderik hurbilekoenek jaramon egin zietela, Olinpiar Jokoak kirolaz gaindiko zerbait zirela erakutsiz beste behin ere. Los Angeleskoak Madrilen ikusi nituen, aingerutxoz inguratua, Koartel militar bateko hertsitasun itogarrian, espainiarren aldeko oihu sutsuen artean. Eta Bartzelonakoak izan ziren segur aski, Espainiaren egungo krisialdi handiaren lehen harria, puztu egin baitzen dena. Sinetsi egin baitzuten gizarajoek modernoak zirela, egin eta egin segiz gero etekinak seguru zirela. Atlantakoek berriz berripaper honen adin nagusitasuna ekarri ziguten. Komunio txikia egiteko adina urte ez zituen Euskaldunon Egunkariak baina lehen aldiz propio bidali zuten Imanol Murua Uria itsasoaz bestaldera Olinpiar Jokoen jarraipena egitera… Mundualdia neurtzeko edo gogoetarako mugarri dira niretzat Olinpiar Jokoak. Lerro hauek idazten ari naizen unetik argia ikusi bitartekoan hasera ekitaldia ospatuko dute Londresen. Horrexek esaten dit gutxien. Argi, itxafero, ehunka pertsonako koreografiak, suzia eskuz esku eta azken eroalea jainkotua, konexioak munduko bazter guztietara, kirolariak desfilean auskalo ze arropa diseinatzailek egindako jantziekin… Ni beste alderdiak erakarri izan nau beti. Giza-emakumeen temak eta trebetasunak. Lau urteko ahaleginak. Norbere mugak non dauden miatu nahi horrek. Lurretik ia bi metro eta erdira dagoen listoia ukitu gabe gainditzen dutelarik sentitzen dudan haur miresmenak. Atseden hartuko dut hilabetez, besteak beste, miresmen hori hobeto gozatu ahal izateko. Izan dezala zuentzat ere hilabete honek halako duende berezi bat. Zer den hori? Pasadizo batekin argituko dizuet. Ba omen zebilen Sevillan turista talde bat gida baten atzetik. Eta gidak azalpenak ematen zituen joandako lekuetan. «Honako hau Trianako zubia da eta badu duende berezi bat». «Zer da duende-a? « galdetu zion turista batek, baina gidak ez entzunarena egin, eta aurrera jo zuen. «Honako hau Maestranza deritzan zezen-plaza da. Sekulako duende-a du». «Zer da duende-a?» galdetu zion berriz turistak. Ezentzunarena egin zion berriz ere gidak eta aurrera segi. Laugarren aldian «zer da duendea?» galdetu zionean ezin izan zuen ordea, isildu. «Badakizu zer den hormigonera bat?». Turista harrituak baiezkoa erantzun zion. «Ba duende-a da… juxtu kontrako zerbait». Ahaldun Nagusiak eta Bilduren gobernuak demokrazia indarraren legez behartzen ikusita? Zergatik bete behar du herritar batek edo gizarteko elkarte batek erakundearen agindua, erakunde horrek berak herriaren gehiengoari bizkar ematen badio eta demokraziazko jokalegeari kontra egiten badio? Eta zer balio du politikak demokrazia hautsiz gero, eta zer balio du demokraziak politika ustelduz gero? Elkarrizketak eta akordioak indargabetzea. Alderdien arteko mesfidantzari atea parez pare zabaltzen ari zaio Bilduren foru gobernua. Zerk bermatzen du ezer, elkarrizketa batean adostutakoa bete egingo dela, eta are gehiago, elkarrizketak berak zerbaiterako balio duela, horrelakoak ikusita? Nora eraman nahi dute Gipuzkoako erakunde-sistema eta gizartea bera, gehiengoaren erabakiak aintzat hartzen ez badituzte? Ez gara, zoritxarrez, aldi berriaren arrastorik ikusten ari Bilduren, ezker abertzalearen gobernatzeko eta politika egiteko eran. ETAren jarduera armatua eta indarkeria amaitu ondoren, ezker abertzaleak eta bere mende hartzen dituen egitura politikoek, zer ikasi handia dute bake, politika eta demokraziari buruz. Gipuzkoan ikusten ari garenak ez dauka zerikusirik tradizio abertzalearekin eta euskaldunarekin: errespetuarekin, elkarrizketarekin, gehiengoaren erabakia betetzearekin. Baina ez bezate uste ezker abertzaleak ez Bilduk, azken lotsagabekeria eta probokazioaren ondoren, EAJ-PNVk fronterik egingo duenik foru-gobernutik kentzeko, nahiz eta hori duten amets. Ez, bada. Goberna dezatela. Sortu dezala ezker abertzaleak aldi berria lehenik bere barruan eta gobernatzeko eran. Horretan bat egin ahal izango dugu. Bitartean, ikusiak ikusi, jakin bezate ezker abertzaleak eta Bilduk: EAJ-PNVk ez du onartuko Gipuzkoan foru-absolutismoa ezartzerik, dena herriaren izenean baina herriaren aurka. Gehiegi jasanarazi digute hortik askori eta askori. Sobera kalte eta bidegabekeria izan dugu ETAgatik eta dinamika politikomilitarragatik. Urtetan salatu eta gaitzetsi dugu hori. Bada, orain ere ez dugu onartuko indarkeriarik, are gutxiago foruindarkeriarik. Bildu: foru absolutismorik ez Maria Eugenia Agirrezabalaga EAJren GBBko bozeramailea B akea, indarkeriaren amaiera baino gehiago da, entzun diegu ezker abertzaleko, Bilduko eta EH Bilduko zenbait bozemaileri esaten. Bai, noski, egia da. Bakea, bakezko balioak barneratuz eta bakezko jokaerak eta ohiturak gauzatuz egiten da. Gauza bera esan dezakegu demokrazia eta politikari buruz ere. Indarkeria amaitu eta gero ez da demokrazia eta politika gauzatzen zuzen-zuzenean eta, beste gabe, botoiari emanda argia pizten den bezala. Hori baino gehixeago kostatzen da demokrata eta politikoa izatea eta izate horren arabera jardutea. Ezagun du Gipuzkoako Foru Gobernuak ezker abertzalearen ukitua. Ukitua baino gehixeago. Izan ere, Martin Garitano Ahal- dun Nagusi duen Bildu koalizioak, hemen gauza batek balio duela adierazten du: indarrak. Indarrak, eta kito. Lehendabizi, Gipuzkoako parlamentuari bizkar emanez eta horien erabakia urratuz egin du Bilduk zaborren kudeaketari buruzkoa: gehiengo osorik gabe gezurraren indarrez ezarri. Horren ondoren, Juan Karlos Alduntzin Ingurumen Diputatua gaitzetsi zuten Batzar Nagusiek. Eta hura kargutik kendu ondoren, Alduntzin bere kabinete-buru izendatu du Garitano Ahaldun Nagusiak. Harroxko eta burugabe. Harrokeria eta zentzugabekeria horrek gaizki egina aitortzeko ausardia eza erakusten du. Baina baita Bilduren estiloa ere, ezker abertzalearen seilua eta marka daramana. Zer da hori? Herriari eta erakundeei errespetua galtzea. Oso gauza serioa da errespetua galtzea, ondorio larriak baititu. Izan ere, zer geratzen da errespetua deseginez gero: boteretsuenaren indarra, lege-erabilera bidegabearen inda- rra? Zertan oinarritu nahi du Bilduk herria gobernatzeko: desobedientzian, arduragabekerian, mespretxuan, zapalketan? Demokraziari iruzur egitea. Zein herri du pentsamenduan Bilduk, ezker abertzaleak, halako jokabideekin? Zer pentsatzen du boto-emaile bakoitzari buruz, hautesleriari buruz eta Gipuzkoako gizarteari buruz: heldugabeak direla, edozer gauza egitea libre dela uste dutenak, botoa eman eta gero hor konpon esaten dutenak? Bere buruaren jabe ez den herri geldo eta akritiko bat nahi al du, Foru Aldunditik gogoak ematen diona egin ahal izateko inori konturik eman behar izan gabe? Politika eta demokrazia hondatzea. Oso bide arriskutsua da eta burugabea, kalte handia egingo duelako, zuzendu ezean. Azken finean, demokrazia eta erakunde sistema bera suntsitzera darama jokabide horrek. Zertarako balio du politikak herriaren eta herritarren aurrean, Martin Garitano Gipuzkoako 2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 7 Euskal Herria ‹ Harian «Hizkuntza politika eraginkorra» eskatu die Kontseiluak alderdiei Normalizazio prozesuaren erritmoa azkartzea ezinbestekotzat jotzen du Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseiluak Alderdiei eskatu die hauteskundeetan euskarari «dagokion tokia» emateko Oihana Elduaien Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeak urrian edo martxoan izango diren zehaztu gabe dagoen arren, boz horietan lehiatuko diren alderdiak kanpainaurrean daude nabarmen. Kontseilua ere jabetu da horretaz, eta alderdiei dei egin die hauteskunde kanpainan, programetan eta beraien asmoetan euskarari «dagokion lekua» emateko. «Egunotan ohartzen ari gara hauteskunde kanpainan beste esparru batzuek hartuko dutela lehentasuna», esan du Paul Bilbao Kontseiluko idazkari nagusiak. Baina Kontseiluak ez dauka dudarik, Araba, Bizkai eta Gipuzkoan hizkuntza politika «irauli» egin behar da, eta horixe egiteko eskatu die alderdiei. Azken egunotan argitaratu den inkesta soziolinguistikoaren datuak ikusita, «neurri eraginkorrak» beharrezkotzat jotzen ditu: «Normalizazio prozesuaren erritmoa azkartu behar dugu gure hizkuntza berreskuratuko badugu eta gure herrian euskaraz bizi ahal izatea errealitate bihurtzeko». Horretarako, beren hauteskunde programetan «hizkuntza politika eragingarriak» jasotzeko eskatu die Bilbaok alderdiei. Izan ere, datu kezkagarriak utzi ditu V. Inkesta soziolinguistikoak. Azken bi hamarkadetan elebidunen kopuruak bost puntu gora egin duen arren —herritarren %27 dira elebidunak—, euskararen erabilerak behera egin duela erakutsi dute hango datuek. Beste hainbat datu aipaga- rri ere utzi ditu inkestak. Adibidez, herritarren %16,1ek baino ez dutela erabiltzen euskara erdara baino gehiago. Datu horiek eskuan, alderdiek kanpainan euskarari «dagokion toki» hori eman diezaioten aitzakiarik ez izateko proposamenez betetako txostena eman die. Normalizazio prozesua bizkortzeko txosten horretan jaso dituzten gutxienekoak azaldu ditu Bilbaok: «Kanpo esku hartzerik gabeko hizkuntza politikarako eskubidea eta gure hizkuntzak beharko lukeen estatus egokia —berezkoa, ofiziala, lehentasunezkoa eta ezagutu beharrekoa—». Alderdiei emandako txostenean, orain arte jarraitutako hizkuntza politikek izandako hutsuneak bildu ditu Kontseiluak, eta gero, hutsune horietatik abiatuta, hizkuntza politikak izan beharreko helburuak biltzen ditu. Honako hauek izan behar dute helburu horiek, Kontseiluaren irudiko: «Ezagutzaren unibertsalizazioa, euskararentzako espazio sozialak, euskararen aldeko motibazioa, zabalkunde soziala eta hizkuntza eskubideak». Horretaz gain, arloz arlo jarraitu beharreko neurrien proposamenak ere eman dizkie alderdiei, adibidez, helduen euskalduntzeari eta alfa- betatzeari dagokionez, administrazioari dagokionez eta hezkuntzan. Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseiluak hauteskunde kanpaina guztietan aztertzen du alderdiek euskarari egindako tartea eta gaiaren inguruan egindako proposamenak aztertzen ditu. Aurten, programak ezagutu eta kanpaina ofizialki abiatu aurretik egin dizkie eskaerak eta ohartarazpenak. Horrek badu arrazoi bat, Bilbaoren esanetan: «Orain badute aukera herritarrei hauteskunde kanpainan aurkeztuko dizkieten programan egokiago izateko». Iratxe Ibarra eta Laura Mintegi, atzo, Donostian emandako prentsaurrekoan. ANDONI CANELLADA / ARGAZKI PRESS Lehentasunezko hizkuntza politika egingo du EH Bilduk Euskararen normalizaziorako politikoki «apustu seriorik» ez dela egin salatu du Mintegik Erredakzioa Donostia EH Bilduk uste du gaur egun indarrean dagoen hizkuntza politika gainditu egin behar dela. «Hizkuntza politika berria, lehentasunezkoa eta burujabea behar dugu, eta euskarari estatus egokia ematea ezinbestekoa da, berezkoa, normalizatu beharre- koa, ofiziala, lehentasunezkoa eta jakin beharrekoa izan dadin», esan du Iratxe Ibarrak. Laura Mintegi lehendakarigaiak prentsaurrekoa eman zuen atzo, hizkuntz politikei buruz, boterera iristen badira Hizkuntza Normalizazioa Saileko buru izango den Iratxe Ibarrarekin batera. Han Mintegik salatu zuen politikoki «apustu seriorik» ez dela egin euskararen alde, legalki ez dagoela babestuta, eta egunerokotasunean ez dagoela bermatuta: «Normaltasuna falta zaio eremu politikoan, juridikoan eta soziolinguistikoan». Hori ikusita, EH Bilduk botere- ra iristen bada martxan jarriko duen hizkuntza politika berriaren oinarriak aurkeztu dituzte. Bost oinarri izango ditu. Batetik, hizkuntzaren gainean erabakiak hartzeko burujabeak izatea; bigarrenik, hizkuntzari «dagokion estatus juridikoa» ematea; hirugarrenik, baliabide ekonomikoak eta pertsonalak eskaintzea; laugarren, «behetik gorako eta goitik beherako bultzada» ematea, «ez baita nahikoa dekretuz aritzea, ezta militantzia hutsez jardutea ere. Bi bultzadak bat egitea da gakoa». Eta, azkenik, «gune intentsiboak sortzea», udalerri euskaldunetan, hiribu- ruetan eta eskualde buruetan arreta jarriz. EH Bilduk jakinarazi du hori guztia lortzeko estrategiak bultzatuko dituela. Esate baterako, «euskararen legedi eta arkitektura juridiko berria» garatu behar dela uste dute, «euskararen berezkotasuna, ofizialtasuna, lehentasunezko izaera, ezagutzaren unibertsaltasuna eta herritarren hizkuntza eskubideak bermatzeko». Horretaz gain, Euskara Normalizaziorako Plan Estrategiko berria diseinatzea eta egikaritzea ere beharrezkotzat jotzen dute, gainerako erakunde publikoekin eta euskararen ingu- ruko gizarte erakundeekin elkarlanean. Hiru neurri hartu nahi ditu EH Bilduk, euskararen normalizaziorako: hiztun berriak lortzea eta euskara unibertsalizatzea, hiztunei euskara erabiltzeko aukerak ematea, eta herritarren motibazioa indartzea. Hori guztia esanda, koalizioak berak ere hartu ditu konpromiso batzuk: EH Bilduko legebiltzarkide guztiak euskaldunak izango dira, kontseilariak izatekotan ere bai, haien lehentasunezko hizkuntza euskara izango da, baita koalizioaren lan hizkuntza ere. 8 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata Harian › Euskal Herria «Alarma egoerei» aurre egiteko, mugimendu berria sortu dute Bilboko San Ignazio auzoan: Ezpam! Eskubide Zibil eta Politikoen Aldeko Mugimendua. Mezua eta ekintza ditu oinarri. ‘Euskal harria’ sortu nahian Aitziber Laskibar Lizarribar Bilbo H arridura sortu du eskubide zibil eta politikoak desobedientzia ekintza sinbolikoen bidez aldarrikatzeko Bilboko San Ignazio auzoan sortu den mugimenduak hautatutako izenak: Ezpam!. «Hori ez al da Internet bidez nahi izan gabe jasotzen den zabor posta?». Behin baino gehiagotan egin diete galdera sustatzaileei. Spam da hartzaileek, nahi ez izan arren, sarean modu saihetsezinean jasotzen duten posta. Izaera hori irudikatzeko hautatu du izena, hain zuzen, mugimenduak: «Zenbaitek entzun nahi ez duten mezua da Ezpam!». Harridura ikurraren bidez, «akzioa» erakutsi nahi dute. «Alarma» egoerei ekintzen bidez erantzuteko asmoa. Ia naturalki sortu zen mugimendua auzoan. «Estatuaren bortizkeria politikoa jasateaz» nekatuta zeuden. «Aski dela esateko garaia» zen. Sentipen horrekin zirela, auzokide bat lau urterako espetxeratuko zutela jakin zuten. Kale eraso batean parte hartu izana egotzita zigortu zuen Auzitegi Nazionalak Gaizka Astorkizaga. Zerbait egin beharra sentitu zuten auzokideek. «Gure artetik beste herritar bat eramango zutela ikusten ari ginen; jokaleku politikoan aritu den beste auzotar bat eramango zutela, gainera». Ezin zutela onartu sinesten zuten; mugitu beharra zutela. Beste auzokide bat, Alberto Marin, preso zuten aurrez, akusazio beragatik. 18/98 auziagatik espetxean duten Txente Askasibarren egoerak ere kezkatuta zituen herritarrak. Adinean gora egina da Askasibar, eta osasun arazoak ditu. San Ignazion sekula baino euskal preso gehiago daudela ere ohartarazi du Iñaki Peñak, mugimenduko kideak: «Bat edo bi izan dira beti, eta orain zazpi preso daude». Ez dela kasu bakarra dio; herri eta auzorik gehienetan daudela sekula baino euskal preso gehiago, eta horietako asko lan politiko edo zibila egitegatik dituztela kartzelan. Horiek berehala askatzeko premia plazaratu du. Alarma piztu, eta mugitu Astorkizaga espetxeratzear zirela jakitean piztu ziren alarma guztiak San Ignazioko auzotarren artean. Ohi baino parte hartze handiagoarekin mobilizatzen hasi ziren, ezohiko ekintzen bidez. Auzo birak egin zituzten astero, herritarrei egoeraren berri emateko eta inplikazioa areagotzeko. Alarma irudikatzeko, elastiko laranjak jantzi, alarma soinuak piztu, eta pankarta zein kartelak egin eta jartzeko ekintza bera aldarrikapen parte-hartzaile bihurtu zuten auzolanean. «Dena egin dugu kalean, plazan, eta ekintzek harrera ona izan dute». Ezpam! mugimenduak ekainaren 6an euskal harria irudikatuz egindako manifest-akzioa. M. RAMIREZ / ARGAZKI PRESS Bi hilabetean auzokideek egoeraren berri bazutela eta Astorkizagak elkartasun zabala jaso zuela ikusirik, haratago joatea erabaki zuten. Mugimenduaren izaera ondoen irudikatzen duen manifest-akzioa egin zuten Bilbo erdigunean. Alarma hotsekin irten ziren ekainaren 6ko iluntzean Arriaga plazatik ehunka lagun; asko, elastiko laranja jantzita. Errepidera atera, eta zinta bati eutsita, errepidearen alde batetik besterainoko ilarak osatu zituzten, bata bestearen atzetik, denak zinta berari lotuta. Horma irudikatzen zuten ilarek; harresia. Ez zuten pankartarik eraman. «Gu gara pankarta. Goazen aurrera!», adierazi, eta pixkanaka egin zuen ibilbidea elkarri lotuta herritarrek sortutako «harriak». Peñak nahiago du «euskal harria» eraiki nahi dutela esan. «Gu, bagara. Euskal Herria gara, eta euskal harria sortu nahi dugu egiten dizkiguten erasoak oztopatzeko. Igaroezina da harria». Epaitegi aurrean amaitu zen ekintza, ertzainez inguratuta. Ez zieten utzi protesta plazan amaitzen, eta elkarri estu lotuta aurrera zihoazen herritarren artean norbaiten bila ibili ziren. Protesta amaitu berritan, dei bat jaso zuten auzokideek. «Gaizka epaitegiko atarian kateatuta dago». Korrika joan ziren ehunka lagun kalean behera. Ertzainak, furgonetetan. Poliziek gaztea inguratu zuten, eta herritarrak ez zitezen hurbildu saiatu ziren. Ez zuten lortu. Gaztea atxilotuta autora sartzea ere kosta egin zitzaien, herritarrak tartean sartzen baitziren atxiloketa oztopatuz. Liskar artean eraman zuten Astorkizaga presondegira. Basauriko espetxerako bidea itxi egin zuten beste lagun batzuk handik gutxira. Errepideetako langileen arropak jantzi, lanetarako seinaleak jarri, eta olioa bota zuten errepidera. Salbuespen egoera irudikatzen zuen hesia ere jarri zuten. Goialdeko zubian, pankarta erraldoia: Stop! Zure eskubideak Espainiaren segurtasu- naren izenean ukatuta! Salbuespen estatuan bizi zara. Estatuaren terroreari horma jarri!. Lau lagun atxilotu zituzten kaleko jantzitako poliziek. Bilboko protestan, beste bi. Ekimen horiek bildutako elkartasun keinuak gogoratu ditu Peñak; mezua zenbateraino eta zein azkar zabaldu zen. Talde batzuk ia espontaneoki antolatutako ekintzak izan ziren, San Ignaziotik haratago joan zirenak. Atxilotutako bakar bat ere ez da San Ignaziokoa. Hartutako bidetik aurrera jarraitzeko asmoa du Ezpam! taldeak, harremantzeko modu eta teknologia berriei lotuta. Eta, orain arteko ekimen arrakastatsuek piztu duten interesa aztertuta, auzoa zein Bilbo gaindituko duen mobilizazio eredu berria izan daitekeela dio, gainera. Hartarako deia egin du. Informazio gehiago bildu nahi izanez gero, bisitatu webgune hau: www.ezpam.wordpress.com @ 2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 9 Euskal Herria ‹ Harian Euskararen bilakaera, 1991-2011 D Nafarroa GAITASUNA Euskaldun elebakarrak 1991 dun gehienak (%7,1) gehiago darabiltela erdara euskara baino. Erabilera eremuka aztertzen bada, %5 eta %8 artekoa da. Etxean %5,4koa da, seme-alabekin %8koa, lagunekin %7,5ekoa eta lankideekin %7,1ekoa. Eremu formalean, %6,3koa da erabilera udaletxeetan eta %4,8 osasun zerbitzuetan. Hogei urteotan apenas aldatu da erabilera. Eta bakarrik eremu formalean igo da pitin bat, bi puntu inguru. ERABILERA 0,65 Zein hizkuntzatan moldatzen diren hobeto 2011 4,6 7,5 8,9 Euskaraz 2001 Familian, lagunartean... 2001 2011 (Elebidunak 2011) Euskaraz gehiago 11,7 6,6 19,3 Bietan antzera 10,3 69,4 85,9 57,4 Erdaraz gehiago 23,3 83,1 Erd ald un eleb akar rak Bietan antzera Erdaraz dun Elebi Elebidunak Erdaraz bakarrik k ilea tza har 3. Transmisioa %20 2001 2011 Eremu mixtoa Eremu ez euskalduna Erdaldun elebakarrak 2011 Aurka eta oso aurka %40 Adinaren arabera 2011 %60 %20 Gazteak (16-24 urte) %40 %60 Zaharrak (64tik gora) %20 %40 37,7 53,7 24 Elebidun hartzaileak Jatorrizko elebidunak Erdaldun elebakarrak Euskaldun berriak %60 22,3 34,5 2011 Euskaldun zaharrak %40 %60 Hiztun tipologia nagusiak Elebidunak %20 Alde eta oso alde 1991 81,7 %20 %80 Iruñea 2011 Eremu euskalduna %60 JARRERA Elebidunak, eremuaren arabera 1991 %40 %80 27,8 Ez alde ez kontra %2 %4 %6 ITURRIA: V. INKESTA SOZIOLINGUISTIKOA Ur geldiaren antzera Nafarroan oso mantso ari da handitzen euskaldunen kopurua, bereziki gazteen artean, baina erabilera ez da hazten ari Herritarren erdiek desegokitzat jo dute Nafarroako Gobernuaren hizkuntza politika Iñaki Petxarroman Ez aurrera ez atzera. Halaxe azal daiteke Nafarroako euskararen egoera soziolinguistikoa, 1991tik 2011ra egindako bost inkesten ondorioak behatuz gero. Egia da euskaldun kopurua handitu dela, baina, baita ere, ezagutzan egindako aurrerapen horrek ez duela erabileraren hazkunderik ekarri. Nafarroan, %8,9 ziren elebidunak —%0,65 euskaldun elebakarrak— 1991n I. Inkesta Soziolinguistikoan, eta %11,7 dira orain. Baina, erabilerari erreparatuz gero, elebidunek gutxiago egiten dute euskaraz orain duela hogei urte baino. Nafarroako Gobernuaren hizkuntz politikak eta zonifikazioak emaitzak izan dituztela ondoriozta daiteke, besteak beste, eremuen arteko aldeak ikusita. 1. Ezagutza Euskaldun gehiago daude Nafa- rroan duela hogei urte baino. Gainera, hogei urteko ibilbideari so eginez gero, garbi azaltzen da datu bat: belaunaldi gazteak euskaldundu dira bereziki. Hala, 1991n 16 eta 24 urte arteko gazteen arteko %10 besterik ez ziren elebidunak. Gaur egun, berriz, %20,8. Alegia, bikoiztu egin da gazte euskaldunen proportzioa hogei urtean. Hazkunde hori etengabea izan da, eta hezkuntzan egindako ahaleginak fruituak eman dituela erakusten du. Bikoiztu egin da gazteenen arteko elebidun kopurua, eta gauza bera gertatu da 25 eta 34 urte bitartekoen artean ere: %7 ziren euskaldunak duela hogei urte, eta %14,5 dira orain. Gainerako adin multzoen bilakaeran atentzioa ematen du ondokoak: ia ez da aldatu elebidunen kopurua, berdintsu jarraitzen du. 35 eta 49 urte artekoetan %10,3 ziren euskaldunak 1991n, eta %10,1 dira orain; 5064 urtekoetan %9,4 eta %9,6; eta 64tik gorakoetan %10,7tik %9,3ra igaro da. Gainera, adinean behera joan ahala gutxitzen ari da euskaraz erdaraz baino hobeto moldatzen diren elebidunen kopurua, eta hori ere ezin seinale ontzat jo. Egun, bakarrik 64 urtetik gorako elebidunak dira euskaraz erdaraz baino hobeto moldatzen direnak. Nabari da gobernuak egindako hizkuntza politikak eragin handia izan duela bilakaera horretan. Elebidunen hazkunderik handiena eremu mistoan gertatu da. Eremu horretan euskara ofiziala da, eta franko nabaritu da hori, esaterako, hezkuntzan belaunaldi berriak euskaldundu ahal izan direlako D ereduaren bidez. Eremu mistoan bikoiztu egin da elebidunen kopurua 1991tik: %5etik G Iruñea %9,1 pHiriburuaren egoera.Nafarroako herritarren ia erdiak hartzen ditu Iruñeak,eta guztiz baldintzatzen du herrialdearen egoera soziolinguistikoa.Herritarren %9,1 dira euskaldunak, eta erabilera %3 inguruan dago. %10era igaro da. Eremu euskaldunean eta ez-euskaldunean aldeak askoz txikiagoak izan dira. Garrantzitsua da euskalduntze eta alfabetatze mugimenduak hogei urte hauetan egindako lana. 2011ko inkestaren arabera, 23.470 euskaldun berri daude Nafarroan; alegia, herrialdeko elebidunen heren bat baino gehiago euskaldun berriek osatutakoa da. Gainera, ezin daiteke aipatu gabe utzi duela hogei urte arte ia osoki erdaldunak ziren eremu mistoko hainbat tokitan belaunaldi gazteen artean nolako aurrerakada egin duen euskararen ezagutzak, besteak beste Iruñerrian eta Lizarrerrian. 2. Erabilera Ezagutza asko handitu bada ere, bereziki belaunaldi gazteetan, euskararen erabilera ez da handitu. Areago, gutxitu ere egin da. 1991n %4 ziren euskaraz erdaraz baino gehiago aritzen ziren herritarrak, eta %3,6 baino ez dira hogei urte geroago. Datu hori bat dator berriki Soziolinguistika Klusterrak aurkeztutako kaleko erabileraren neurketaren emaitzekin. Izan ere, Nafarroan %7,5eko erabilera antzeman zuten 1993an, eta %5,7ra apaldu da 2011n. Agerikoa da, gainera, elebi- Hizkuntzaren transmisioan aurrerapen txiki bat egin du Nafarroak. Duela hogei urte dezentekoa zen galera, etxean edo familia giroan euskara ez zitzaielako belaunaldi berriei iristen. 2001ean egindako III. Inkesta Soziolinguistikoan eman zuten datu batek azal dezake hori: 20.000 lagun inguruk galdu zuten euskara. 2011ko inkestaren arabera, 3.600 euskaldun erdaldundu dira guztiz, eta 4.500 partzialki. Guraso biak euskaldunak diren nafarren kasuan ia bermatuta dago semealabek euskara ikastea. Kasuen %95ean hala gertatzen da. Bikotekideetako batek euskaraz ez dakienean, seme-alaben %67k ikasten dute euskara Nafarroan. Araba, Bizkai eta Gipuzkoaren amiñi bat azpitik dago Nafarroa horri dagokionez, hiru herrialde horietan haurren %71k jasotzen dutelako euskara gurasoetako bat euskalduna ez denean. 4. Jarrerak Hogei urtean zerbaitetan nabarmen hobera egin badu euskararen egoerak, arlo honetan egin du: herritarren aldeko jarrera asko zabaldu da. 1991n %22,3 zeuden euskararen alde edo oso alde, eta %53,7 kontra edo oso kontra. Egun, ia irauli dira proportzioak: %37,7 daude alde edo oso alde, eta %34,5 kontra edo oso kontra. Horrekin batera, herritarrak ez daude batere ados Nafarroako Gobernuak orain arte egindako hizkuntza politikarekin. Herritarren erdiek desegokitzat jo dituzte euskararen politika publikoak, haietako gehientsuenek (%45,1) gutxi egin dela uste dutelako. Nafarren %25ek guztiz euskalduntzat dute euren burua, eta beste %25ek nahikoa edo zertxobait euskalduntzat. %43k, berriz, ez daukate batere euskalduntzat beren burua, eta %6k gutxi. Beraz, bitan banatuta dago gizartea: erdiek euskalduntzat dute euren burua, eta beste erdiek ez. OHARRA: Bihar euskararen bilakaerari buruzko datuak aztertuko ditu BERRIAk Iñaki Iurrebaso, Iñaki Martinez de Luna, Xabier Isasi, Arkaitz Zarraga eta Erramun Baxokekin. 10 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata Harian › Euskal Herria Bengoa: «Epaia onartu besterik ez dugu» Eusko Jaurlaritzak ez du berrordainketa ontzat ematen, eta erretiratuei ahalik eta kalte txikiena eragiten saiatuko da Erredakzioa Bilbo «Eusko Jaurlaritzak onartu egiten du Auzitegi Konstituzionalak botiken berrordainketaren inguruan emandako epaia, baina ez dator bat edukiarekin». Jaurlaritzako Osasun sailburu Rafael Bengoaren hitzak dira. Pentsaurreko bat eman zuen atzo, Bilbon, Espainiako Auzitegi Konstituzionalaren epaiari eta berrordainketa sistemari buruz hitz egiteko. «Berrordainketa ez da sistema egokia, bidegabea eta ez-eragin- korra delako. Horregatik, Eusko Jaurlaritzak ez du babesten», esan zuen. Bengoak azaldu duenez, Jaurlaritzak oraindik ez du jaso Auzitegi Konstituzionalaren epaia. Jasotzen duenean, hogei egun izango ditu helegitea jartzeko. Osasun sailburuak nabarmendu duenez, Araban, Gipuzkoan eta Bizkaian indarrean dagoen ordainketa sistemak bere horretan jarraituko du abuztuan, epaia Jaurlaritzaren eskuetara heldu eta helegitea jarri arte. «Irailean, dokumentazioa iristen zaigunean, ezarriko ditugun hurrengo neurriak azalduko ditugu», adierazi du. Lege auziak konpondu bitartean, epaia «onartzea beste erremediorik» izan ez dutenez, berrordainketa sistema ezartzeko modua «aztertzen» ari direla esan du Bengoak; azaldu du «bizpahiru hilabete» beharko dituztela sistema ongi ezartzeko: «Aste honetan jarri dugu errezeta elektronikoen sistema, eta berrordainketa ez zegoen aurreikusita; ez dugu nahi horrek errezeta elektronikoen sistemari eragitea, emaitza onak ematen ari delako orain arte». Bengoak esan du Araban, Gipuzkoan eta Bizkaian berrordainketa ezarrita ere erretiratuek ez dutela jasango «kalte ekonomikoa»; adierazi du aztertzen ari direla erretiratuei «botikak erosteagatik dirua nola itzuli». Horrez gain, zehaztu du Auzitegi Konstituzionalaren epaia jaso bitartean, behintzat, dirua ematen jarraituko dietela Arabatik, Gipuzkoatik eta Bizkaitik kanpo botikak erosten dituzten herritarrei; berrordainketagatik ordaindutako ko- purua orekatzea du xede neurriak. Bengoak uste du badaudela berrordainketa baino sistema «justu eta zuzenagoak». EAEn indarrean dagoena nabarmendu du: «Europako Batasuneko herrialde askok deitu digute gure sistemagatik galdezka, informazio eske; Espainiako Gobernuari, berriz, ez dio inork hotsik egin». ELA,berrordainketaren aurka Auzitegi Konstituzionalak esandakoari «men egitea» murrizketak ezartzeko «prest» egotea dela salatu du ELA sindikatuak. Zehaztu du Espainiako Gobernuak osasunean ezarritako murrizketak «bidegabeak» direla. Horien artean jarri dute botiken berrordainketa; adierazi dute ez dutela neurria «ontzat» ematen. Eusko Jaurlaritzak «tranpa» egiten du, ELAren ustez: «Itxuraz murrizketen aurkako jarrera du, baina gero neurri horietako asko aplikatzen ari da, osasunean eta gizarte zein etxebizitza zerbitzuetan». Gauzak horrela, sindikatuak Jaurlaritzari eskatu dio uko egiteko «jendearen eskubideak murrizteari eta botiken berrordainketa ezartzeari». Botiken berrordainketa «pertsonen eskubideen eta duintasunaren aurkako kolpea» dela salatu du Alternatibako bozeramaile Amaia Agirresarobek. Era berean, Lopezi eskatu dio herritarren eskubide sozialak «propagandatik haratago» babesteko. Bestalde, Ezker Anitzak Jaurlaritzari galdegin dio «intsumiso» izatea Espainiako Gobernuaren murrizketen inguruan. Hapatitisaren Munduko Eguna da gaur, eta, hura oroitarazteko,‘Voces de la enfermedad silenciosa’liburua argitaratu dute; C hepatitisa izan duten hamabi eriren istorioak biltzen ditu. Gaixotasun isila ezagutaraziz Lohizune Amatria Iruñea U ste duzun baino gertuago dago». Hori diote Hepatitisaren Munduko Eguna iragartzeko afixek. Hepatitisa «gaixotasun isila» dela jakinarazteko jarri ditu Gibeleko Gaixo eta Transplantatuen Nafarroako elkarteak (Atehna) Iruñeko kaleetan. «Abisatu gabe sartzen da gorputzean, eta konturatu gabe, gutxika jaten zaitu», dio Antonio Garcia elkarteko zuzendariak. «Gaixotasun horren sintomak oso berandu agertzen dira; batzuetan, beranduegi». Nafarroan C hepatitisa duten 7.000 eta 8.000 gaixo inguru daude. Voces de la enfermedad silenciosa (Gaixotasun isilaren ahotsak) liburua plazaratu dute Gibeleko Gaixo eta Transplantatuen Federazioak (FNETH) eta MSD etxeak, Hepatitisaren Munduko Eguna oroitarazteko. C hepatitisa duten hamabi eriren istorioak biltzen ditu, eta, haien artean, Garcia zuzendariarena. Duela 26 urte ku- tsatu zen C birusaz, eta gernuaren koloreari esker jakin zuen gaixo zegoela. Gero, hogei urte itxaron behar izan zuen transplantea jasotzeko. «Itxarote zerrendan lehenengoa nengoela esan zidaten, eta hurrengo egunean baneukan gibela», esan du. «Hala ere, zoritxarrez, oraindik badago itxarote zerrendan hiltzen den jendea». Organo emaileak egotea garrantzitsua dela uste dute elkartean, eta hori sustatzea da haien egitekoa. «Bereziki bizien arteko transplantea bultzatu nahi dugu, organo urritasuna konpontzeko bidea delako», dio Garciak. Hala ere, arazoa bateragarritasuna izaten da. Horregatik, transplante gurutzatuen garrantzia ere goraipatu du Garciak. Bernabe Vicente elkarteko kideari, ordea, azkar aurkitu zioten gibel berria. 1977an kutsatu zen C birusaz, hura aurkitu baino hamabi urte lehenago, eta hamalau egunez baino ez zen egon itxarote zerrendan. «Nire kasua asko aztertu zuten. 1992an egin zidaten ebakuntza, baina lehenago anali- Ezkerretik, Atehnako Antonio Garcia, Bernabe Vicente eta Miguel Angel Cirez kideak. IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRESS si asko egin zizkidaten», dio. Nabarmendu du gauzak asko aldatu zitzaizkiola transplantea egin ondoren. «Jateko gogo handiagoa ‘‘ Aurrera atera den jendea ikusi nuen, eta horrek indarra eman zidan nik ere aurrera jarraitzeko» MIGUEL ANGEL CIREZ Atehnako kidea «Zoritxarrez, oraindik badago itxarote zerrendan hiltzen den jendea» ANTONIO GARCIA Miguel Angel Cirezen istorioa ezberdina da. B birusaz kutsatu zen duela 30 urte, eta neurririk ez hartzeagatik minbizia izan du gibelean. «Urteak neramatzan ekografiarik egin gabe. Behin ekografia bat egin zidaten, eta gibelean hamar zentimetroko tumorea neukala ikusi zuten», azaldu du. Sendaezina zela uste zuten, eta ezin zitzaion transplanterik egin. Hala ere, kimioterapia jaso ondoren, tumorea txikiagotzea lortu zuten, eta erauzi egin zioten. Asko eskertzen du garai horietan jaso zuen Atehnaren laguntza. «Aurrera atera den jendea ikusi nuen, eta horrek indarra eman zidan nik ere aurrera jarraitzeko». Atehnako zuzendaria nuen, eta arpegian, kolore hobea. Pozez negar egin nuen». Hamalau egunen buruan, bizikleta batekin zebilen Iruñeko kaleetatik. «Azkeneko hogei urte hauek hoberenak izan dira», dio. Sendabide hirukoitza «Gaixotasuna sendatu ez zaigulako egiten digute transplantea», azaldu du Garciak. Hiru sendabide erabili izan dituzte C hepatitisa sendatzeko. Hasieran, Interferon sendagaiarekin tratatzen zituz- ten eriak. Gero, Ribavidina sendagaia gehitu zioten Interferonari, eta hori izan da azkeneko urteetan erabili den sendabidea. Horri esker, gaixoen %40 sendatzea lortzen da. «Orain, %80 senda ditzakeen hiru botikez osatutako sendabide bat agertu da», azaldu du Garciak. «Garestiagoa da, eta, horregatik, ukatu egin zaio gaixo bati baino gehiagori». Garciak uste du administrazioek oso garestia ikusten dutela, baina beretzat hogei urtez medikuarengana joatea baino merkeagoa da. «Sendabide hori onartzea nahi dugu, baina ez da panazea; oso gogorra da, eta nahi gabeko ondorioak aurrekoan baino gaitzagoak dira». Vicentek gogorarazi du transplantearekin ez dela birusa gainditzen, eta azaldu du hura sendatuko duen sendagaiaren zain dagoela. Cirezen hitzetan, prebentzioa ere garrantzitsua da. «Gaixo daudenen %70ek ez dute inolako sintomarik». 2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 11 Euskal Herria ‹ Harian milioi ahozapi banatuko dituzte, baita 10.000 txartel ere, telefono zenbaki erabilgarriekin. Oihane Agirregoitia Bilboko Udaleko Berdintasun arloko ordezko zinegotziak azaldu du 160 taberna horiek lila koloreko puntu batzuekin bereiziko direla. Halaber, gizon eta emakumeek «gehiegikeria eta erasoen beldur» izan gabe jaiez goza dezatela eskatu zuen Itziar Urtasunek, Jaietako ordezko zinegotziak. Bestalde, Bilboko Konpartsen bozeramaile Itziar Villafañezek iragarri du erasorik gertatuz gero horren «gaitzespen eta salaketa publikoa» egingo dutela. Txosnak denbora tarte batez itxi edo elkarretaratzeak egiteko aukera azaldu zuen Villafañezek, besteak beste. Laga hondartzan izandako bortxaketa salatzeko protesta, atzo. MONIKA DEL VALLE / ARGAZKI PRESS Urte hasieratik %4,5 hazi dira genero indarkeriagatik egindako salaketak Eusko Jaurlaritzak 150.000 euro handituko du erasoak jasan dituzten emakumeak laguntzeko diru saila Erredakzioa Bilbo Iazko datuekin alderatuz, urteko lehen sei hilabeteetan emakumeen aurkako indarkeriagatik egindako salaketak %4,5 hazi dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan. Salaketen ugaritze hori bikotekide edo bikotekide ohiak egindako erasoen gorakadarengatik heldu da, baita familia barruan gertatzen diren beste erasoen ondorioz ere. Ordea, sexu askatasunarekin lotutako salaketak urritu egin dira iragan urtearekin konparatuta; lehen sei hilabeteetan, mota horretako 101 kasuren berri izan du Herrizaingo Sailak. Mariola Serrano Eusko Jaurlaritzako Genero Indarkeriaren Biktimen Laguntzarako zuzendariak urtarriletik ekainera arteko datuak aurkeztu zituen atzo. Herrizaingo Sailak azaldu du 2.067 emakumezkoren aurkako 2.461 erasoren berri izan duela, eta, horietatik, 1.702 erasoren berri izan dute salaketen bitartez. Salaketa horietatik gehienak emakumeek berek jarri zituzte: %88. Serranok azaldu du datu horren bitartez erakusten dela zer konfiantza duten biktimek segurtasun eta babes neurrietan. Bikotekideek edo bikotekide ohiek egindako hamar erasotik zazpi 18 eta 40 urte arteko emaku- meen kontra egiten dira. Ordea, familia barruan gertatzen diren eraso gehienak 40 urtetik gorako emakumezkoen kontra egiten dira. Emakumeen aurkako indarkeria pairatu dutenen jaioterriari dagokionez, hirutik bi Hego Euskal Herrian, Espainian, Galizian eta Katalunian jaiotakoen kontra izan dira. Eraso guztien gainetik, Caridad Angeles Rodriguez Arrieta hil zuena nabarmendu du Serranok. Bikotekideak aitortu zuen labanaz hil zuela 39 urteko emakumea, martxoaren 26an, Tolosan (Gipuzkoa). Ordea, gogorarazi behar da maiatzaren 5ean Gabriela Arosemena 22 urteko emakumea hil zela Durangon (Bizkaia); gizon batek etxean atxikirik zeukan, eta leihotik erorita hil zen. Ertzaintzak ez zuen argitu nola erori zen, baina gizona inputatu zuen, hilketagatik. Baliabide sarea Rodriguez Arrietaren kasua aztertu ondoren, eta «kritika konstruktiboa» eginez, Serranok nabarmendu du neurriak sustatu behar direla emakumezkoak erasotzaileekin itzul ez daitezen. «Instituzioek emakumeen konfiantza lortu behar dute, babesa emanez eta baliabide sare egokia dagoela bermatuz». Baliabide horiek, hasieran arreta eskaintzeaz gain, erasoa jaso dutenei lagundu eta bizitza berria hasterakoan babesa eskaini behar dietela gaineratu du Genero Indarkeriaren Biktimen Laguntzarako zuzendariak. Ildo horretan, emakumeen independentzia ekonomikoaren garrantzia nabarmendu du. Hori lortzeko laguntza ekonomikoak «lehentasunezkotzat» jo ditu, eta aurten horretarako diru saila 542.000 eurorena dela azaldu du, iaz baino %107 handiagoa. Ordea, jakinarazi du urteko lehen sei hilabeteetan jaso dituen eskaerak nabarmen igo direla. 2011. urtean 98 eskaera jasan zituen ekainera arte, eta aurten 162 eskaera jaso ditu. Hori dela eta, diru saila beste 150.000 euro handitzeko erabakia hartu du Eusko Jaurlaritzak. Agindua emana du, eta abuztuaren bian gauzatuko da. Bilboko 160 tabernak indarkeria matxistaren aurkako informazioa emango dute jaietan Lagan adingabe bat bortxatu dutela eta, genero indarkeria salatu dute Bestalde, erasoak jasan dituzten emakumeen babesa bermatzeko neurrien artean, Serranok adierazi du 54 emakumek bizkartzaina zutela ekainaren 30ean, 2011. urtean baino zortzi gehiagok. Horrez gain, 34 pertsonak erabiltzen zuten beren kokapenaren berri ematen duen eskumuturrekoa, bai erasotzaileak, bai biktimak. Ertzaintzak emandako laguntza telefonoari dagokionez, hazkunde nabaria izan da iragan urtetik; zerbitzu hori 242 emaku- mek zuten, eta 662 emakumek dute aurten. Bilboko «puntu lilak» Genero indarkeriaren kasuen inguruan informazioa emateko egitasmo bat abiaraziko dute Bilboko 160 tabernak Aste Nagusian. Taberna horiek indarkeria matxistaren kasuei aurre egiteko protokoloa izango dute, eta egitasmoaren berri emateko 1,6 Elkarretaratzea Gernikan Atzo arratsaldean elkarretaratzea egin zen Gernikan, Madalen jaiak ospatzen ari zirela Ibarrangeluko Laga hondartzan (Bizkaia) adingabe bat bortxatu zutela salatzeko. Eraso Sexistei Stop plataformak eta Euskal Herriko Emakumeen Mundu Martxak antolatu zuten elkarretaratzea, eta salatu zuten emakumeen aurkako indarkeria gure gizartean gertatzen den giza eskubideen urraketarik larrienetakoa eta hedatuenetakoa dela. Gertatutakoa ikertzen ari da Ertzaintza. Ordea, Gautegiz Arteagako Hitza-k jakinarazi du gizonezko bat aurkeztu zela GernikaLumoko polizia etxean, ustez gertatutakoaren bere bertsioa emateko. Ertzaintzak gizonezkoa atxilotu zuen, eta, epailearen aurretik pasa ondoren, behin behinean aske utzi zuen, bermerik ordaindu gabe. 12 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata Harian › Euskal Herria Besteak beste, Kosta Legeak babestuta dago Alleriko paduraren erdia. LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA Aralarrek eta Alleri Zaindu plataformak salaketa jarri ostean, EAEko Auzitegi Nagusiak erabaki du Ondarroako Alleri paduran 480 etxebizitza eraikitzeko proiektua legez kanpokoa dela . Padura garaile, eraikitzaileen aurrean Iker Rincon Bilbo O inarriak sendoak dira, eta epaia berretsiko da, seguru». Alleri Zaindu plataformako Ibai Muñizen hitzak dira. Ondarroako (Bizkaia) Alleriko paduran 480 etxebizitza eraikitzeko proiektua legez kanpokoa dela erabaki du Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusiak. Hirigintza arauak zein ingurunearen babesa oinarri hartuta, epaiak ontzat hartu ditu Alleri Zaindu plataformak eta Aralar alderdiak egitasmoaren kontrako helegitean aurkeztutako arrazoiak. Iaz lanak ez hastea lortu ostean, makinak Allerin ez sartzea lortu dute. Ondarroako Udaleko kudeaketa batzordeak —EAJk gidatua— aurreko agintaldian bultzatu zuen plana. Alleriko padura lur eremu zabala da. Erdia Kosta Legeak babesten du. Horrekin batera, Europako Batasunaren IKL (Interes Komunitarioko Lekua) izendapena dauka, eta Eusko Jaurlaritzaren hezeguneen katalogoan agertzen da. Beste erdiak, ordea, ez du horrelako babesik. Proiektua bideratzerakoan, udaleko batzordeak eremu zabal guztia hartu zuen kontuan, zenbat etxebizitza eraiki zitezkeen aurreikusteko. Hala, 480 etxe egitea kalkulatu zuen. «Babestutako eremua bertan sartu zuten eraikitzeko karga handitzeko», salatu du Ibai Muñiz Alleri Zaindu plata- formako kideak; «Beste modu batean egin izan balute, etxebizitza gutxiago eraiki ahal izango lituzkete». Egitasmoa kaleratu zuten lehen momentutik paduran eraikitzea legez kanpokoa zela argi ikusi zuten salatzaileek. Aralarreko kide Dani Maeztuk adierazi duenez, «hasiera batean helegite administratibo ugari jarri genituen, baina EAJren kudeaketa batzordeak ez zigun kasurik egin». Bide horiek agortu zituztenean, auzi administratibora jotzea erabaki zuten. Muñizek gaineratu due- Alleriko paduraren erdia babestuta dagoela ekarri du gogora epaiak nez, argi ikusi zuten proiektua gelditzeko aukera bazegoela eta, horregatik, salaketa jartzea erabaki zuten. Eta, azkenean, arrazoia eman die auzitegiak. 467/2010 sententziak Alleriko ingurua urbanizatzeko proiektua legez kanpokotzat jo du. Epaiaren arabera, herritik kanpo dagoen lurra edota azpiegiturarik ez duen eremua ezin da eraikitzeko lurra izan. Horrekin batera, eremuaren zati bat babestuta dagoela gogora ekartzen du testuak. Dena den, padurak ez du aldaketarik jasan plana aurkeztu zenetik. Izan ere, epaileak, erabaki irmo bat hartu bitartean, bertan egitekoak ziren obra guztiak geldiarazteko agindu zuen 2010ean. Hortaz, padurara ez da inolako makinarik sartu. Muñizek jakinarazi du epaiaren kontrako helegitea jartzeko aukera badagoela. Halere, epaiaren argudioak irmoak dira; beraz, ez dute uste bigarren epai batek guztiz kontrakoa esango duenik. Auzitegiak sententzia mantentzen baldin badu, babestutako lurra ez da hiri-lur izango, bazik eta babestua. Beste zatia, ordea, hirilurra dena, udalak ikusi beharko du zelan izendatuko duen. Ebazpenaren ondorioz, EAJk hausnarketa egin dezan espero du Aralarrek, eta bultzatu duen «eredu urbanistikoak izan dituen akatsak» onartzea. «Urte askotan lurrak eta baliabide naturalak irentsi dituzte, eta espekulazio urbanistikoari bide eman diote», salatu du Maeztuk. Herritarrek gastatutako dirua Paduraren kontrako erasoa gelditzeko, «herritarrok izan ginen gure denbora eta dirua ipini behar izan genituenak», Alleri Zaindu taldeko kideek gogora ekarri dutenez. Borroka merezi izan duela diote, baina gastuek hor jarraitzen dute. Hala, datozen egunetan plataformak gastatutako milaka euro horiek ordaintzeko eskaera egingo dio EAJri. Horretarako, gutun bat bidaliko du, fakturekin. Aralarrek herritarrei azalpenak emateko eskatu die jeltzaleei. 2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 13 Euskal Herria ‹ Harian Darwin eta gu Jose Mari Pastor erlinen izan zen. Erosketak egitera joan ginen kaleko merkatu batera. Meloia hartu nuen eskuetan, helduta ote zegoen ikusteko. Itxura ona zuen, eta lagun batek erosteko esan zuen. Halako batean, saltokiko emakumeak, gugana hurbildu, eta meloia kendu zigun eskuetatik, oso modu txarrean. «Espainiatik bota gintuzuen. Alde hemendik», esan zigun erdara garbian. Hizkuntzak nola markatzen gaituen. Espainolez ari ginen, eta espainoltzat jo gintuen. Emakume sefardita zen, Fernando Faltsutzaileak 1492an kanporatutako juduen ondorengoa. Espainiak jazarri eta botatako exiliatu haien urruneko senideren batzuen gorrotoak bizirik segitu du mendez mende. Aste honetan, beste exiliatu batzuen gaia azaleratu du Jorge Fernandez Diaz Espainiako Barne ministroak. ETAren indarkeriaren ondorioz Euskal Herritik alde egin zutenek gurean botoa emateko eskubidea izango omen dute. Horretarako baldintzak: Euskal Herrian bost urtean erroldatuta egon eta presio terroristaren ondorioz alde egin izana. Proposa- B «Exiliatuen» meloia men horren atzean bozei eragiteko asmorik ez dagoela adierazi du ministroak: «Hurrengo belaunaldiak izan ditugu gogoan, ez hurrengo hauteskundeak». Ukaezina da ETAren jardueraren ondorioz jendeak alde egin duela Euskal Herritik. Baina zenbat izan dira? Areago: nola frogatu terroristen presioa? Oso subjektiboa da hori. Juduen kasuetan ez bezala, hemen ez zen dekreturik onartu jendea kanporatzeko. Demagun Euskal Herrian 30 urtean bizi izandako pertsona bat Espainiako jaioterrira itzuli dela. Demagun botoa eman nahi duela Hegoaldean. Nola justifikatuko du terroristen presioa? Bere kontrako zuzeneko erasoaren berri eman beharko du edo nahikoa izango da adieraztea urteroko jaietan kalean ikusten zituen presoen aldeko pankartek zorabioa eragiten ziotela? Bestalde, zer esan nahi du ministroak «hurrengo belaunaldiak» aipatzen dituenean? Iparraldeko sin- dromeak jotako polizia baten seme-alabek hemen bozkatzeko eskubidea izango dutela, haien aita Gipuzkoako errepideetan kontrolak jartzen ibili zelako PPren asmoak badu alde positiborik: Euskal Herria ez dela Espainia onartzea. Espainian erroldatuta daudenak atzerrian bizi direla, alegia bost urtean? Trantsizioko lehen urteetan Nafarroako herri bateko plazan ikurrinak ez jartzeko zelatatzen zuen guardia zibil zaharraren bilobek eskubide hori izango dutela, aitatxi, barkatu, abuelitoaren kuartelaren ondoan bizi zirelako txikitan? Bozkatzeko eskubidea estatukidetasunak ematen du. Eta bozkatzeko lekua, erroldak. Legez inor ezin da egon estatu berean bi lekutan erroldatuta. Iruzurra da, eta ezina. Bilbon jardundako polizia bat orain Sevillan bizi eta erroldatua bada, Sevillan bozkatzen du, ez Bilbon. Bilbon bizi den ertzain batek bertan ematen du botoa, ez Sevillan. Estatukidetasun bera dute biek, baina bata han erroldatuta dago, eta bestea hemen. Espainiar batek ezin du Avilan eta Segovian bozkatu. Bada salbuespenik, pertsona hori atzerrian bizi denean: Belgikan erroldatuta egon arren, Avilako herritar batek Espainian bozkatu ahal du, atzerrian dagoe- lako. Hortik begiratuta, PPren asmoak badu alde positiborik: Euskal Herria ez dela Espainia onartzea. Espainian erroldatuta daudenak gure atzerrian bizi direla, alegia. Exiliatuek Espainian erroldatuta segitu nahi badute, eta Euskal Herrian bozkatu, bada erdibideko konponbiderik: Iparraldean erroldatzea. Horrela atzerrian egongo lirateke erroldatuta espainiarren ikuspegitik, eta Euskal Herrian gure ikuspegitik. Denak kontent, denak huros, baldin eta, exiliatu horiek ez ezik, Iparraldean bizi diren herritar guztiek ere aukera balute EAEko hauteskundeetan bozkatzeko. Azken batean, boz horien emaitzek haiei ere eragiten diete Herri Urrats edo euskal irratientzako diru laguntzak erabakitzen direnean. Zentzuzkoena izan liteke, Madrilek arazorik ez izateko: Israelek Espainiako hauteskunde legea aldatzeko asmoen berri badu, kapaz da sefarditek Gaztela-Mantxako bozetan bozkatzeko eskatzeko. Aurreko belaunaldiak, Toledoko sinagoga eta Berlingo emakume sefardita gogoan. 14 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata Harian › Euskal Herria 15.380 Abian da tren lasterraren aurkako mendi martxa pBilboko Udalaren euskara programetan parte hartu duten haurrak. Bilboko Udalak euskara sustatzeko hainbat programa egin ditu 20112012ko ikasturtean. Udalak jakinarazi duenez, 15.380 neska-mutikok parte hartu dute horietan. URRUÑA › Atzo abiatu zen,Urruñatik (Lapurdi), AHT abiadura handiko trenaren kontrako mendi martxa.AHTaren Aurkako Asanbladak antolatu du,eta aurreko urteetan egin ohi zuten kanpaldiaren ordezkoa da.Tren lasterraren eta bestelako azpiegitura «erraldoien» aurka egin,eta beste gizarte eredu bat posible dela aldarrikatuko dute.Bihar amaituko da,Hernanin (Gipuzkoa). 400.000 Laguntza Psikosozialerako Modulua ez kentzeko lanetan pNafarroako hainbat ikastetxe berritzeko dirua. Nafarroako Gobernuak 400.000 euroko diru saila banatuko du 21 udalen artean, herri horietako hainbat ikastetxetan berrikuntza lanak egiteko. Lanak azaroaren 1a baino lehen amaitu beharko dira. BARAKALDO › Barakaldoko alkate Tontxu Rodriguez Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailarekin hitz egiten ari da, Gurutzetako Laguntza Psikosozialerako Modulua ken ez dezaten. «Oraingoz, ez dugu lortu Jaurlaritzak atzera egitea, baina espero dugu egingo duela». Herriko hainbat gizarte taldek egin dute eskaria, eta udalak bat egin du. Haien arabera, larria da modulu hori kentzea. Haur pornografia zabaltzea egotzita,bi gizon atxilo Donostian eta Bilbon Erredakzioa Donostia Haur pornografia zabaltzea leporatuta, gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Bilbon eta beste bat Donostian. Atxilotuek 49 eta 56 urte dituzte, eta, besteak beste, haur pornografiari lotutako 826 bideo eta 164 argazki artxibo atzeman dizkiete. Auziari lotuta, beste emakume bat atzeman dute Madrilen. Guardia Zibilak emandako datuen arabera, iazko otsailean hasi zuten ikerketa. Nahi gabe haur pornografia zuen film bat ordenagailura ekarri zutela salatu zuten bi herritarrek. Polizia gertatutakoa ikertzen hasi zen, film hori sarean nork jarri zuen eta zein ordenagailutik egin zuen argitzeko. Hiru ordenagailutatik egin zela ikusi zuten, eta elkarren artean lotura zutela. Horren karietara egin dituzte atxiloketak. Irudia qGasteiz Auzitegi bat eskatu dute buruko gaitzak dituztenez erabakitzeko DONOSTIA › Buruko gaixotasunak dituzten pertsonak ezgaitzeko prozesuak erabakitzeko, epaitegi berezi bat sortzeko eskatu du Hurkoa fundazioak. Une honetan, Donostiako 6. epaitegia da espezializatu bakarra, gai horretan. Hurkoak esan duenez, epaitegi bakar bat edukitzea «gutxi» da, gaixo bakoitzaren egoera «etengabe» ebaluatu eta aurreikusi behar delako. 2 j IRUÑEA › Iruñeko Artzapezpikutzak herriaren esku utziko du, berriz ere, Lergako eliza. Bere izenean jarri zuen Elizak eraikina, baina, udalak auzitara jo eta gero, atzera egitea erabaki du. Leozko Udalak, berriz, isunen bidez lortu du Artzapezpikutzak hainbat eliza itzultzea. Eraikinak konpontzeko eskatu baina egin ez zuenez, txostena zabaldu zion Elizari. 60.000 euro ez ordaintzearen truke itzuli ditu. Laburrean Artzapezpikutzak herriari itzuliko dio Lergako eliza PRIBATIZAZIOAREN AURKAKO PROTESTA Espainiako Gobernuak Gasteizen duen ordezkaritzaren aurrean protesta egin zuen atzo LAB sindikatuak, Forondako aireportuan egingo dituzten murrizketak direla eta. Salatu dute gobernua hegazkin sektorea pribatizatu nahian dabilela, Fo- Hilberriak ESKELAK (0034)943 30 40 30 [email protected] rondatik hasita. Horren harira, esan dute aireportuak, galerak ekarri ordez, irabaziak sortzen dituela: «10 milioi euro inguru biltzen ditu Espainiako Ogasunak, urtean, zergetan». Era berean, lanaldia erdira ez murrizteko eskatu dute. I.ZABALETA / ARP 2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 15 ‹ Publizitatea 16 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata Harian › Ekonomia Eustatek baino 28.100 langabe gehiago zenbatu ditu INEk EAEn Espainiako Estatistika Erakundearen arabera, Hego Euskal Herrian 202.000 langabe daude, martxoan baino %1 gehiago INEren datuei Iparraldekoak gehituta, 215.929 langabe zenbatu ditu Gaindegiak Arnaitz Lasarte INE Espainiako Estatistika Erakundeak eta Eustatek datu kontrajarriak aurkeztu dituzte langabe kopuruaren inguruan. INEk atzo argitaratutako datuak ez datoz bat lehengo astean Eustatek emandakoekin, ezta uztail hasieran enplegu zerbitzu publikoek argitaratutakoekin ere. Eustatek esan zuen langabezia jaitsi egin dela urteko bigarren hiruhilekoan. INEren inkestek kontrakoa diote: langabeziak gora egin duela Hego Euskal Herrian: 190.500 langabe zeuden martxoan, eta 202.000 ekainean. Aipagarria da Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako datuetan Eustatekin duen aldea: INEk 28.100 langabe gehiago zenbatu ditu. INEren arabera, 151.100 herritar daude lanik gabe EAEn, eta langabezia tasa %14,56 da; Eustatek lehengo astean argitaratutako datuen arabera, 123.000 langabe daude, eta %10,9 da langabezia tasa. Nafarroako datuen berri ere eman du INEk; 51.000 langabe daude lurraldean, eta %16,4 da langabezia tasa, martxoan baino %0,1 handiagoa. INEk emandako datuei Iparraldekoak batuta, Euskal Herri osoko langabeziari buruzko datuak atera ditu Gaindegiak. 215.929 lagun ari dira lan bila, iaz baino %2,9 gehiago eta %0,7martxoarekin alderatuta; lanik ezaren tasa%14,6koa da. Kalkulua Eustaten Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako datuekin eginda, %12,7koa da tasa; 187.829 langabe daude Euskal Herrian, iaz baino %1,5 gehiago, baina martxoan baino %0,1 gutxiago. Lurraldeka langabeen kopuruak izan duen bilakaerari erreparatuz gero, nabariagoak dira bi estatistika erakundeen arteko datu kontrajarriak. Eustaten inkestaren arabera, martxotik ekainera, langabezia Araban bakarrik igo da: %3,1; behera egin du Bizkaian (%0,9) eta Gipuzkoan (%0,8). INEren datuek, berriz, kontrako joera erakusten du. Araban bakarrik gutxitu dira langabeak (%0,2); lan bila dabiltzanak igo egin dira Bizkaian (%1) eta Gipuzkoan (%1,6). Gipuzkoan eta Araban, aldeak Gipuzkoako datuetan dago alde nabarmenena. Lehenak dio 28.100 langabe daudela Gipuzkoan, eta langabezia tasa %12,5ekoa da; bigarrenak dio 41.800 herritar daudela lanik gabe eta langabezia tasa %8,6koa dela. Araban ere bi estatistika erakundeek emandako datuen arteko aldea nabaria da; Eustatek baino 8.000 langabe gehiago zenbatu ditu INEk: 23.400. Eustatek dio %9,9koa dela langabezia tasa, besteak %14,8koa. Bizkaian, langabe gehien duen lurraldean, txikiagoa da aldea; INEren arabera, 85.900 herritar ari dira lan bila, eta %15,8 da langabezia tasa. Eustaten arabera, 79.500 daude, eta langabezia tasa ere txikiagoa da: %14,3. Ipar Euskal Herriko datu ofi- Espainiak du Europako langabezia tasa handiena: %24,6. BEATRIEZ VELARDIEZ / EFE G Langabezia Euskal Herrian Langabeak Langabezi tasa Aurreko hiruhilearekiko aldea Lurraldea Iturria Araba EUSTAT 15.400 9,9 3,1 INE 23.400 14,8 -0,2 EUSTAT 79.500 14,3 -0,9 INE 85.900 15,8 1,0 EUSTAT 28.100 8,6 -0,8 Bizkaia Gipuzkoa INE 41.800 12,5 1,6 Nafarroa INE 51.000 16,4 0,1 Iparraldea INSEE / Gaindegia 13.829 10,4 0,4 ITURRIA: EUSTAT, INE, INSEE zialik ez dagoenez, Gaindegiak behin-behineko kalkulu bat egin du, INSEE erakundearen datuekin. Kalkulu horien arabera, 13.829 langabe daude. 2009tik langabezia tasak 3,6 puntu egin du gora, eta %10,4 da orain. Espainian, %24,6ko tasa Hego Euskal Herriko datuak kezkagarriak dira, baina are larriagoa da Espainiako egoera. Inoizko langabezia tasa handiena du: %24,6koa, Europako herrialde guztiena baino handiagoa. G Erreakzioak Gemma Zabaleta Lourdes Goikoetxea Eusko Jaurlaritzako Lan sailburua Nafarroako Lan sailburua «Estatu osoa dago atzeraldi ekonomikoan, baita Euskadi ere, eta munduan ez da herrialderik atzeraldian enplegua sortzeko gai denik. Datu bakoitzaren atzean langabezia sufritzen duten pertsonak daude, eta haren ondorioak beti dramatikoak eta kezkagarriak dira. Guk ere, gobernu gisa, sufritu egiten dugu». «Datuek erakusten dute lan erakusleak oso ahulak direla Nafarroan. Langabe gehiago daude, baina datu on gisa aipa dezakegu enplegua pixka bat sortu dela aurreko hiruhilekoarekin alderatuz gero. Aurreikuspenak ez dira onak denbora laburrera. Ekonomikoki oso urte gogorra da, eta kostatuko da enplegua handitzea». ELA LAB Aralar «Enpleguaren bilakaera txarra gobernuek egiten dituzten politiken ondorio zuzena da. Lan arloko eskubideen galera ekartzen duten erreformak, eta gero eta larriagoak diren murrizketa sozialak ari dira onartzen etengabe. Begi bistakoa da enpleguak eta gizartearen ongizateak ez dutela lehentasuna gobernatzen gaituztenentzat». «Gaur egungo krisi ekonomikoari lan erreforma eta murrizketa sozialak gehitzeak ekonomia suspertzeko zantzu guztiak zapuzten ditu. Lan erreformaren ondorio kaltegarriena kaleratzeak erraztea zen, eta bete dute helburua. Lanpostuen galera hori buka dadin, oso garrantzitsua da PPren erabakiei emango diegun erantzuna». «Lehendabiziko kaltetuak langabeak dira, baina guztioi eragiten digun arazoa da. Era guztietako soluzioak jarri beharko dira praktikan, lanaren banaketatik hasi eta modu arduratsuan egindako zorpetze kolektiboraino; baina hondamendi espekulatiboak behartzen gaituztenak baino erabaki ausartagoak beharko dira». 2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 17 Ekonomia ‹ Harian Gipuzkoako aldundiak salatu du Espainiak «esku hartuta» dituela euskal erakundeak Datorren urtetik aurrera defizita izateko debekuak eskuak lotzen dizkiela adierazi du Ogasun diputatuak Joanes Segurola Donostia Espainiako Gobernuak Euskal Herriko instituzioak «esku hartuta» dituela salatu du Helena Franco Gipuzkoako Ogasun diputatuak. Defizit publikoaren eta zorpetzearen inguruan neurriak ezarri dizkie Espainiako Gobernuak tokian tokiko erakundeei. Ezarritako baldintza horiek zorrotzak direla dio, ez dietelako uzten erabakiak hartzeko gaitasunik: «Lotuta ditugu eskuak». Haren esanetan, aldundien eskumenetan «esku sartzeak» ari da egiten etengabe Espainiako Gobernua; horretarako, «lege zentralistak» egiten dituela salatu du.Gipuzkoako Foru Aldundiak dio egoera ekonomikoari erantzuteko duen gaitasuna mugatua dela; nork bere kontuak kudeatzeko ahalmena berreskuratu behar dutelakoan dago. Espainiako Gobernuak ezarri dizkien neurriak eta baldintzak inposizioaa direla uste du Francok, horrek Gipuzkoako ekonomia itoko duelako, desberdintasun sozialak gehituko dituelako, eta sektore publikoaren etorkizuneko garapen aukerak mugatuko dituelako. Gainera, datorren urtetik aurrera ohiko jarduerara bideratutako gastuak mugatu beharrean izango direla azaldu du, zorra ordaintzera behartuta egongo direlako. «Espainiako Gobernuak bere interesak beste edozeren gainetik jartzen ditu», gaineratu du. Espainiako Gobernuak hala aginduta, 2013tik aurrera udalen eta foru aldundien defizitak BPGaren %0 izan beharko du, hau da, ezingo dute jasotzen dutena baino gehiago gastatu. Espainiak jarritako baldintzak Europak ezarritakoak baino zorrotzagoak direla azaldu du Francok: «Espainiako Gobernuak zehazten du zein erritmotan zuzendu behar ditugun kontuak, eta, gai- nera, noizko eta nola egin behar dugun esaten digu». Aurreikuspenak betez gero, 2016rako beteko luke Gipuzkoak eskatutakoa, Europak Espainiari eskatutakoa baino lau urte lehenago. Defizit publikoaren muga BPGaren %0,5ean, eta zorpetzearena BPGaren %60ean ezarri ditu Europako Batasunak 2020rako estatuentzat. Defizitaren muga betetzeko administrazio publiko bakoitzak egin beharreko ahalegina desber- dina izango dela esan du Francok: «Malgutasun handiagoa izango du Espainiako Gobernuak, estuagoa autonomia erkidegoek, eta erabat zorrotza tokian tokiko erakundeek». Gastuaren hazkundea Gastuaren hazkundeari buruz ere ezarri dizkiete baldintzak. Horren aurrean Francok dio zorraren interesak ordaintzera bideratu beharko dutela gastuaren zati handiena; horrek departamen- tuen oinarrizko gastua murrizten duela azaldu du. Izan ere, zorra «berehala» finantzatzera bideratu beharko dute lortzen dituzten aparteko diru sarrerak. Hori egitera behartuta daudela dio, nahiz eta ekonomiaren suspertzea, eta herritarren ongizatea «sakrifikatu» behar izan. Hori bai, azaldu du edozein instituziok izan dezakeela momentu jakin batean zorpetzeko beharra, eta, hortaz, ez duela esango defizita eta zorra «onak edo txarrak» direnik. Nolanahi ere, adierazi du kontuak «ahalik eta onbideratuen» izatea dela Gipuzkoako Foru Aldundiaren jarrera. Modu berean, salatu du azken hamarkadetan «neurrigabe» jo dela zorpetzera, eta kasu batzuetan, gainera, «justifikatu gabeko gastuak» finantzatzeko egin dela hori. Gastu horiek finantzatzearekin batera, «baliabide gehien dituzten eragileei» zerga presioa jaitsi zitzaiela ere esan du. Bilerak, irtenbide bat emateko Gipuzkoako Foru Aldundiak bizi duen egoera ekonomikoari konponbide bat emateko asmoz, bilera erronda bat egingo du Gipuzkoako eragile instituzionalekin, politikoekin eta sozialekin datorren astetik aurrera. Diagnostiko bateratu batera iritsi asmo dute, Francoren esanetan, «egoeraren larritasunaz» jabetzeko, eta «herri bezala» erantzuteko. Batzar Nagusietako alderdi ekin eta udalekin egingo dituztelehen bilerak; udazkenera arte luzatuko dute erronda. Bilera horietan lortutako diagnostikoa Araba, Bizkai eta Nafarroarekin egin nahi dituzten bileretan ere jarriko dute mahai gainean. Kartzela zigorra kontu publikoak faltsutzen dituztenei Espainiako Ministro Kontseiluak onartu du Gizarte Segurantzari iruzur egiten diotenei zigorrak handitzea Erredakzioa Espainiako Gobernuak iruzurgileen aurkako zigorrak gogortzeari ekin dio: Gizarte Segurantzari iruzur egiten diotenentzat eta kontu publikoak faltsutzen dituztenentzat isun handiagoak ezarriko ditu, eta areagotuko egingo du kontuen gaineko kontrola. Hala onartu zuten atzo Ministro Kontseiluan, bi lege proiekturen bitartez. Gardentasun lege proiektuak berrikuntza nagusi bat dakar: aurrerantzean kontuak faltsutzen edo datuak ezkutatzen dituztenei kartzela zigorra ezarri ahalko diete —zigor hori urtebete eta lau urte artekoa izango da—. Espetxe zigorra ez ezik, inhabilitazioa ere jarriko zaie —urtebetetik hamar urte bitartekoa izan ahalko da—. Arau-hauste oso larrien kasuan, ordea, inhabilitazioa bizi guztiko izango da. Gardentasun legea Ministroen Kontseiluan onartuta, Gorteetara bidaliko dute. Lege horren arabera, gainera, administrazio guztiek «gobernu onaren kodea» errespetatu beharko dute. Hasiera batean legeak Espainiako Ogasun ministroari ahalmena ematen zion Espainiako, erkidegoetako eta tokiko edozein administraziotako langileei zigorrak ezartzeko, baina, azken orduan egindako hainbat aldaketarekin, hori baliorik gabe geratzen da. Beraz, dagokion administrazioaren esku geratuko da erkidegoetako edo tokiko administrazioetako langileak zigortzea. Zigor Kodearen erreforma ere onartu zuten atzo, eta, horren bitartez, Gizarte Segurantzari iruzur egiten dietenei zigorrak handituko dizkiete. Gehieneko zigorra bost urtetik sei urtera igoko da. Urte kopurua igo, eta, aldi berean, kartzela zigorra eza- rri ahal izateko kopurua jaitsi. Erreforma egin aurretik, 120.000 euroko iruzurra eginda ezartzen zen kartzela zigorra; orain, berriz, 50.000 euro baino gehiagokoarekin jarri ahalko da. Delitua, gainera, ez da baliorik gabe geratuko hamar urte igaro arte. BEZari arreta Zigorren mailaketan ere egingo du aldaketarik gobernuak. Aurrerantzean arau-hauste oso larria izango da erregulazio espedienteren bat aurkeztu duen enpresak langileei lanera joan daitezen behartzea, izan kontratua etenda duten langileak edo lanaldi murriztu zaienak. Horrekin batera, ekonomia beltzaren gaineko ikuskaritza indartuko du Espainiak; bereziki, BEZaren inguruan izan daitekeen iruzurren gainean. Hala jakinarazi zuen atzo Soraya Saenz de Santamaria Espainiako Gobernuko presidenteordeak. Haren arabera, 20.000 euro baino gehiagoko iruzurrak kriminalki jarraituko dituzte. Saenz de Santamariak adierazi du onartutako neurri horiekin legea betearazi nahi dutela, baita herritarrek dituzten betebeharrekiko «arduratsu» joka dezaten ere. «Lanean aritu eta kalteordainak kobratzen aritzea ez da inoiz onargarria, baina are gutxiago gaur egun gauden egoeran». 18 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata Harian › Ekonomia DLaburrak Jaurlaritzak 19 milioi euro inbertituko ditu Vicrilan BILBO › Eusko Jaurlaritzak 19 milioi euro inbertituko ditu Leioako Vicrila enpresan (Bizkaia). Era horretan, nazioartekotze plana jarriko du indarrean beira ekoizle horrek. Ezten arriskua duen kapitalaren funtsaren eta ekarpen industriaren parte hartzeen sozietatearen bidez jarriko du Jaurlaritzak dirua. 350 langile ditu Vicrilak. Lehiberri finantzatzeko akordioa lortu dute François Hollande eta Angela Merkel iragan uztailaren 8an, Reims hirian (Frantzia). JACKY NAEGELEN / EFE Eurogunea babesteko, «dena egiteko gertu» dira Alemania eta Frantzia Draghiren mezuarekin bat egin dute, eta, ondorioz, Espainia eta Italiaren zorraren tasek behera egin dute Joxerra Senar Oraingoz, hitzak baino ez dira. Bezperan, Mario Draghi Europako Banku Zentraleko presidenteak adierazi zuen «edozer» egingo duela euroa salbatzeko, eta keinu soil horrekin finantza merkatuetako ekaitza baretzea lortu zuen. Atzo, berriz, Europako Batasuneko agintari bikote boteretsuenak bat egin zuen Draghiren doinu bakarti eta boteretsuarekin: Angela Merkel Alemaniako kantzilerrak eta François Hollande Frantziako presidenteak, alegia. Lehenik, telefonoz hitz egin zuten bi agintariek, eta, gero, adierazpen bateratu eta motz bat argitaratu zuten. Hor azpimarratzen dutenez, «dena egiteko prest dira» eurogunea babesteko. Ostegunean Mario Draghirekin gertatu bezala, zor merkatuetan aste hasieran pilatutako tentsio guztia baretzeko balio izan dute adierazpenok. Hala, Espainiako hamar urteko bonuaren interes tasa %6,72ra jaitsi zen, eta Alemaniako bund-arekin alderatuta, 534 puntura jaitsi zen arrisku saria. Italiako arrisku sariak, berriz, 455 puntura egin zuen behera. Oraindik ere oso finantzaketa kostu garestiak dira horiek, baina asteazkenera bitartean Espainiako zorraren interes tasak %7,5era heldu zirela kontuan har- tuta, erreskate oso baten aukera urrundu egin da, oraingoz. Adierazpen horiek guztiek iragartzen dute zerbait prestatzen ari direla. Le Monde egunkariak iragarri duenez, Europako Banku Zentralak eta EBko estatukideek «ekintza bateratu bat» egingo dute Espainiaren zorraren finantzaketa kostuen garestitzea mugatzeko. Italia ere plan horretan sar daiteke. Ekintza bateratu horren nondik norakoak oraindik ez dituzte ezagutarazi, baina bi fase espero dira. Lehenengo fasean, asmoa da Europako Finantza Egonkortasunerako Funtsaren bitartez edo irailetik aurrera abian jarriko den ESM Europako Egonkortasun Mekanismoaren bitartez enkanteetan Espainiak eta Italiak jaulkitako zorra erostea, normala baino interes tasa merkeagoetan. Era berean, EBZk bigarren mailako zor merkatuetan esku hartuko luke, eta aurreko urte eta hilabeteetan jaulkitako zorra erosiko luke, interes tasak merkatzeko asmoz. Dena den, horretarako ezinbestekoa da Mariano Raxoik espresuki eskatzea laguntza hori. Merkelek eta Hollandek, beren adierazpen laburrean, eskatu dute ekainaren 28ko akordioa «lehenbailehen» abian jartzeko. Hala, dei zuzena egin diote Espainiari, laguntza eskatzeko uzkur baita. Le Monde egunkariaren arabera, bigarren fasean EBZren eta estatukideen ekimena «are ikusgarriagoa» izango litzateke. Erreskaterako funts horiei baimen berezi bat emango litzaieke, eta horren bitartez, egoera zailean diren estatuek sarbidea lukete likidezia modu mugagabean eskuratzeko. Aitzitik, irtenbide horrek talka egiten du orain arte Alemaniak eta iparraldeko beste herrialdeek jarri dituzten eragozpenekin; hau da, behin eta berriz esan dute EBZk ezin dituela zuzenean estatuak finantzatu. Zalantzetako bat da ikustea herrialdeok atzera egin duten euren ikuspuntuetan edo ez. Gainera, programa hori oraindik ez denez argitaratu, ikusteko dago zer baldintza ezartzen zaizkien laguntza horretara jotzen duten herrialdeei. NDFk are atzeraldi handiagoa aurreikusi du Espainiarentzat Lehenik, murrizketa handiak ezartzeko aholkua ematen da, eta, ondoren, aurreikusten da atzeraldia handiagoa izango dela murrizketa horien ondorioz. Horixe egin du Nazioarteko Diru Funtsak. «Zorroztasun fiskalaren neurri berriek eragin handia izango dute hazkundean, batez ere 2013an». Aurten ekonomia %1,7 atzeratuko dela kalkulatu du, eta datorren urtean, berriz, beste %1,2 —PPren gobernuak 2013rako %0,5eko atzeraldia espero du—. NDFren arabera, hazkundea 2014an etorriko da. NDFren ustez, aurten defizita %6,3 izango da; 2013an, %4,5; eta 2016ra ez da jaitsiko %3ra arte. Hots, EBk eskatutakoa baino bi urte gehiago beharko ditu. D Alemaniako banku zentralak —Bundesbankek— beste behin ere gogorarazi du begi txarrez ikusten duela EBZk zor merkatuetan esku hartzea, eta EBZren estatutuen aurkakoa dela. Argi utzi nahi izan du bere ikuspuntua ez dela aldatu. Bundesbankek azaldu du arriskutsua dela merkatuek pentsatzea egoera zailean diren herrialdeek eskubidea izan dezaketela era mugagabean EBZtik dirua maileguan hartzeko. Bundesbanken arabera, irtenbide horrek «EBko arauak urratu» egingo lituzke. «Ez da izango erreskaterik» Draghik hitz egin arte, Espainiaren erreskatearen mamua inoiz baino gertuago egon da. Aste hasieran, Luis de Guindos Espainiako finantza ministroak eta Wolfgang Schaueble Alemaniakoak bilera izan zuten. Reuters albiste agentziaren arabera, bilera horretan Guindosek onartu egin zion Schauebleri zorra garestitzen jarraituz gero Espainiak beste 300.000 milioi euro beharko lituzkeela. Schaublek deserosotasun handiarekin hartu zuen proposamen hura. Atzo horri buruz galdetu zitzaion Soraya Saez de Santamariari, eta irmo ukatu zuen informazio hori. «Aukera hori ez da aztertu, ezta eztabaidatu ere». Gobernuko eledunak gaineratu zuenez, erreskatearen aukera baztertuta dago: «Ez da izango erreskaterik». Merkelen eta Hollanderen arteko telefono deiaren inguruan ere galdetu diote, eta eledunak «normaltzat» jo du. DONOSTIA › Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Tolosaldea Garatzenek akordioa lortu dute Lehiberri lehiakortasun zentroaren eraikuntza finantzatzeko. 400.000 milioi euroko laguntza emango du aldundiak. Espainiako Gobernuak ez du bete adostutakoa, eta horrek eraikuntza lanak arriskuan jar zitzakeela eta, proiektua finantzatzea erabaki du aldundiak. Portlanden, lantegika negoziatu nahi du LABek BILBO › LABek ez dio baliorik eman Portlandeko zuzendaritzak eta UGTk eta CCOOk lantaldea txikitzeko lortutako hitzarmenari. Itun hori enpresa osoari dagokio, eta LABek iritzi dio lantegi bakoitzean egin beharrekoa zela. Planak aurrera egiten badu, 250 lanpostu kenduko ditu Portlandek, baina ez dago garbi zenbat kenduko dituen Olaztin eta Lemoan. Jaurlaritza: «Zaila izan da EIBren mailegua lortzea» GASTEIZ › EIB Europako Inber- tsio Banku publikoak Eusko Jaurlaritzari emango dion 460 milioi euroren mailegua lortzea «zaila» izan dela adierazi du Carlos Agirre Ekonomia sailburuak.Haren arabera,beste askoren operazioak bidean geratu dira,eta,beraz,Jaurlaritzari mailegua emateak islatzen du herrialdeak «fidagarritasuna» erakusten duela. 20.700 tona antxoa arrantzatu ahalko dira BRUSELA › Europako Batasu- nak zehaztu du uztailaren 1etik 2013ko ekainera arte Bizkaiko Golkoan gehienez arrantzatu ahal izango den antxoa kopurua: 20.700 tona. EBk kontuan izan du ICES Itsasoa Aztertzeko Nazioarteko Kontseiluak proposatutako kopurua; ICESek, berriz, Azti-Tecnaliak egindako aurreikuspenak aintzat hartu ditu. 2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 19 Mundua ‹ Harian Al-Assad erortzea saihetsezina dela dio Siriako behatzaileen buru ohiak NBEren ordezkari Moodek ohartarazi du, dena den, presidentea kanporatzeak ez duela zertan gatazka konpontzea ekarriko AEBek salatu dute gobernua Halaben sarraskia egiteko prestatzen ari dela Elixabet Epelde Baxar al-Assaden aroa amaitu dela argi dauka Robert Mood-ek, NBE Nazio Batuen Erakundearen Siriarako behatzaileen misioko buruzagia izandakoak. «Lehenago edo beranduago erregimena erori egingo da». Dena den, ez da ausartu hori noiz gertatuko den erantzutera. Baina ohartarazi du matxinoak presidentea kanporatzea lortzeak ez duela zertan gatazka konponduko. «Askok uste du Baxar alAssad erortzen bada, edota ohorezko irteera bat ematen bazaio, arazoa amaitu egingo dela. Hori egoera sinplifikatzea litzateke, eta ez lukete halakorik sinetsi behar». Are gehiago, Al-Assad kanporatzearekin batera egoerak okerrera egin dezakeela gaineratu du. «Gaur egun Sirian dagoen indarkeriak, gobernuaren neurriz kanpoko erantzunak eta zibilak babesteko ezintasunak agerian uzten dute Al-Assaden egunak zenbatuta daudela», esan du Moodek. Al-Assaden aldekoen eta aurkakoen arteko borroka David eta Goliatenarekin alderatu du kasko urdinen buruzagia izandakoak. Baina armadak hamabost lagun hiltzen dituen aldiro 500 lagunek oposizioarekin bat egiten dutela esan du Moodek, eta horietatik ehun borrokara igarotzen direla. Horrexegatik uste du egoerak ezin duela bere horretan iraun. Babacar Gaye jeneralak hartu du Mooden lekukoa Sirian. Begiraleen kopurua, baina, erdira jaitsi du NBEk, 150 lagunera, indarkeriaren gorakada dela eta. «Basakeriak» Navi Pillay NBEren Giza Eskubideetarako goi mandatariak adierazi du Al-Assaden indarrek «basakeriak» egin dituztela eta hori frogatzen duten txostenak dituela. Armadak jokabide berezia duela azaldu du: «Hasierako faseetan ura, elektrizitatea eta elikagaien garraioa mozten du. Ondo- ren, bonbardaketa gogorrak egiten ditu, hainbat arma klaserekin eta geroz eta aireko laguntza handiagoarekin. Gero, tankeak heltzen dira infanteriarekin batera, eta atez ate joaten dira oposizioko ustezko kideak hiltzen». Krimenak egin dituztenek Justiziaren aurrean erantzun beharko dutela adierazi du Pillayk. «Munduak ez ditu horrelako krimenak ez ahanzten, ez barkatzen. Eta oposizioko indarrei nahiz armadari eta haren aliatuei esaten diet hori». Errua bi bandoei bota arren, Siriako Gobernuaren gain jarri du batez ere zibilak indarkeriatik babesteko erantzukizuna. Halab hiriko egoerarekin bereziki kezkatuta agertu da NBEren Giza Eskubideetarako goi mandataria, eta bi aldeei eskatu die zibilak bereizteko. Izan ere, «konfrontazio handi bat» gertatzear dagoela ohartarazi du. Ban Kimoon NBEko idazkari nagusiak ere ildo beretik hitz egin du: «Oso kezkatuta nago Halabeko egoerarekin. Gobernuari erasoaldia gelditzeko eskatzen diot». AEBek, hain justu, Al-Assad Halaben «sarraskia» egiteko prestatzen ari dela salatu dute. Victoria Nuland Estatu Departamentuko eledunak esan du Siriako Gobernuak tanke ugari mugiarazi dituela eta hirira ailegatzen ari direla. Dena den, esku hartze militarra baztertu du Washingto- Turkiak esan du ez duela onartuko Al-Qaeda eta PKK Sirian finkatzea «Ez dugu onartuko AlQaeda eta PKK gure mugan finkatzea», ohartarazi du Ahmet Davutogluk, Turkiako Atzerri ministroak. Azken egunotan Ankara kezkatuta agertu da Siriako gatazkarekin, eta esan du Kurdistango Langileen Alderdiak eta Al-Qaedak herrialde horretan indarra hartzeko balia dezaketela gero Turkiari eraso egiteko. Davutogluk ez du argitu zer neurri hartuko dituzten. «Inork ez luke espero behar Turkiak beharrezkoak ez diren arriskuak bere gain hartzea, baina mugan gure segurtasuna mehatxatzen duen egitura terroristaren bat baldin badago, gure eskubidea eta gure beharrizana da neurriak hartzea». Sirian trantsizioa ahalik eta azkarren gertatzea nahi duela gaineratu du Turkiako Atzerri ministroak D Siriako armatutako matxinoak aste honetan, Halabeko base batean. STR / EFE nek, NBEren Segurtasun Kontseiluaren babesik ez duelako. Samir Naxar SNC Siriako Kontseilu Nazionaleko kideak dio Damaskok Halabetik alde egiteko eskatu diela gobernuko agintariei, «ofentsiba handi bat prestatzen ari direlako». Ilargi Gorriak ere hainbat lagun hiritik ateratzea erabaki du, lanerako hainbat talde bertan mantenduko dituela hitzeman duen arren. Azken egunotan, hain zuzen ere, ehunka hildakoren berri eman dute bi aldeek. Borondate falta Siriarako NBEren eta Arabiar Ligaren mandatari berezi Kofi Annanen gertuko iturriek salatu dutenez nazioartearen eta etsaitutako bi aldeen borondate falta da gatazka konpontzeko oztopo nagusia. Annanen ingurutik adierazi dute Al-Assaden gobernua eta oposizioa ez daudela hitz egiteko prest. «Bi aldeek konturatu behar dute gatazka hau orain buka dezakegula, edo beste 20.000 lagun hil daitezkela Sirian». Dena den, irtenbide politikoaren alde egin du Annanek. «Irtenbidea ez da odol gehiago isurtzea. Irtenbidea konponbide politikoa bat adostea da, eta, hori lortzeko, bi aldeek eta nazioarteak batasun pixka bat agertu behar dute, orain arte lortu ez duguna». Siriako egoera «egunetik egunera» aldatzen ari bada ere, Annanen inguruko iturriek adierazi dute ez dutela uste Al-Assaden amaiera gertu dagoenik. Gobernua bere ahalmen militarraren %30 bakarrik ari da erabiltzen, NBEk gogorarazi duenez. NBEren Batzar Nagusia Errusiak adierazi du ez dagoela ados Siriaren aurkako zigorren auzia NBEren Batzar Nagusian eztabaidatzearekin. «Segurtasun Kontseilua da gatazkaz arduratzen dena», esan du Guennadi Gatilov-ek, Errusiako Atzerri ministrordeak. Izan ere, Moskuk eta Pekinek Segurtasun Kontseiluan Mendebaldearen ebazpenari betoa eman ondoren hainbat herrialdek Damaskori zigorrak jartzearen eztabaida Batzar Nagusira eramatearen alde egin dute. Oposizioari, berriz, Errusiak Sirian, Tartusen, duen base militarrari erasorik ez egiteko gomendioa egin dio Moskuk, Errusiako armadak eskualdean erantzun egokia emateko aukera guztiak eskura dituela ohartarazita. Hain justu, azken hilabeteetan hogei gerraontzi inguru bidali ditu Errusiak eskualde horretara, eta Siriako armadak ere base militar horren segurtasuna indartzeko neurriak hartu dituela jakinarazi du. 20 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata Harian › Mundua Ivica Dacic sozialista hautatu dute Serbiako lehen ministro Nazionalistekin partekatuko du gobernua; egoera ekonomikoan zentratu du hasierako hitzaldia Mikel Rodriguez Serbiako nazionalistek eta sozialistek egindako gobernu akordioari oniritzia eman dio parlamentuaren gehiengoak, eta Ivica Dacic sozialista lehen ministro izendatu du. Hamar orduko eztabaida luzea izan da, atzo goizaldera arte luzatu dena. 2001az geroztik boterean egon den DS Alderdi Demokratikoaren aldaketa gauzatu da, beraz. Hain zuzen, herrialdeko indar nagusia nazionalistak bilakatu direla-eta EB Europako Batasunari begira Belgradek zer jarrera hartuko duen izan dute mintzagai Europako hedabide handienek, baina Dacicek egoera ekonomikoan zentratu du bere lehen hitzaldia. Neurritasun politikak estatuaren aparatuari ezarriko dizkiola hitzeman du, eta ez herritarrei. Serbiaren arazorik larriena demografikoa dela erran du Dacicek parlamentuan eginiko hitzaldian, eta jaiotza tasa hazteko neurriak hartuko dituela adierazi du. Hori, egoera ekonomikoarekin lotu du. «Zuzenduko dudan politika ekonomikoak ez lieke herritarrei eskatu behar gerrikoa gehiago estutzeko, aitzineko aroan haien bizi-maila anitz jaitsi baita», erran du lehen ministroak. «Gobernuak, parlamentuak eta estatuaren aparatuaren bertze zatiek, finantza sektoreak barne, gure herritarren patua partekatu beharko lukete». EBn sartzeko asmoa Europari buruz, EBn sartzeko prozesua biziagotzeko asmoa duela adierazi du Dacicek. Batasuneko kide izateko hautagaitzat onartu dute aurten. DSren gobernuaren erronka handienetako bat izan zen EBn sartzea. Dacic bera eta SPS Serbiako Alderdi Sozialista ere gobernu horretako kideak ziren, eta helburu bera partekatu zuten, beraz. Tomislav Nikolic egungo presidentearen SNS Serbiako Alderdi Aurrerakoia na- Ivica Dacic, Serbiako lehen ministro kargua hartu berritan, herenegun, Belgraden. ANDREJ CUKIC / EFE zionalista zen hasiera batean integrazioaren aurka lerratu zena, baina jada azken hauteskunde kanpainan jarrera anitz baretu zuen, EBn sartzearekin bat egiteraino. tzek ere ez baitute onartzen. Hala ere, Boris Tadic aitzineko presidentearen aroan Kosovoko agintariekin abiarazitako elkarrizketa politikoarekin jarraituko duela hitzeman du Dacicek. DSren agintaldian Barne ministroa izan zen Dacic, eta karguari eutsiko dio Dacicen bazkide aldaketa Iragan maiatzeko parlamenturako hauteskundeak SNSk zuzendutako koalizioak irabazi zituen, 250etik 73 jarleku lortuz. DSk, ordura arte boterean zegoenak, 67 eskuratu zituen —bertze bortz alderdi txikiagorekin koalizioan—. Giltza SPSren koalizioaren esku gelditu zen orduan, 44 diputatu baitzituen. Parlamenturako bo- Kosovoren independentzia onartzeko ez duela inongo asmorik berretsi du, baina hori ez da traba izanen Serbia EBn sartzeko, batasuneko 27 kideetatik bor- Errusiak bere gerraontziek erabili ahal izateko portuak irekitzeko eskatu die Kubari eta Vietnami, SESBen aroan bezala. Moskuk zehaztu du ez duela base militarrik eratu nahi. Vietnam portu bat uzteko prest dago. Garai zaharreko eragina berpiztera M.R. A itzineko mendean SESB Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna eta AEBak aurrez aurre eduki zituen Gerra Hotzean, bi potentzientzat berebiziko garrantzia zuen munduko edozein tokitan esku hartzeko edo eragiteko gaitasuna izateak. SESB 1991n desegin zen, eta haren oinordekotza hartu zuen herrialdea, Errusia, ahul gelditu zen potentziaren estatusari eusteko. Lehenbiziko hamarkada gorabeheratsuaren ondoren, Vladimir Putinek nazioartean galdutako eragina berreskuratzeko xedea hartu du presidentetzara egin duen itzuleran. Horretarako bidean, SESBek Kuban eta Vietnamen zituen portuak berriz ere Errusiaren esku uzteko negoziatzen hasi da Kremlina. «Lanean ari gara Errusiako itsas armadaren indarrek Erru- siako Federaziotik kanpo kokatzeko tokia izan dezaten», jakinarazi du Viktor Txirkov almiranteordeak. Txirkovek ez du aipatu base militarrak eratu nahi dituztenik, itsasontzien mantenurako portuak baizik. Vietnamgo presidentea izan da eskaintzari erantzun dion lehenbizikoa, eta baikor, gainera. Hala ere, base militarrik ez dutela eratuko erran dio Truong Tan Sang presidenteak Voice of Russia irratiari. SESBen aroan bezala, Cam Ranh-en ezarriko litzateke portua, eta base militarra ez izan arren, bi herrialdeek «elkarlan militarra hobetzeko» erabiliko lukete. SESBeko flota 1979an ezarri zen Cam Ranhen, 2001ean, Putinen aroaren hasieran, Errusiak portua ixtea erabaki zuen arte. Hamarkada batean Moskuren gibelera egitearen adierazle zen hori. Vietnamez gain, SESBek bertze sei herrialdetan zituen por- tuak: Sirian, Libian, Yemenen, Etiopian, Angolan eta Kuban. Gaur egun, Errusiak soilik bi portu mantendu ditu bere mugetatik kanpo: azkenaldian hainbertze aipatu den Siriakoa, Mediterraneoan, eta bertzea Ukrainan, Sebastopolen —1991 arte SESBen mugen barrenean zegoen—. Piraten aurka, Seychelleetan Errusiako itsas armadak 2008an bat egin zuen Adengo golkoan piraten aurka abiarazitako nazioarteko operazio militarrarekin, eta, horren harira, gerraontziak kokatzeko atzerrian portuak edukitzeko beharra ikusi zuen. Djibutirekin edukitako negoziazioek ez zuten fruiturik eman, eta, orain, Errusiak Seychelleei egin die eskakizuna. Kuban eta Vietnamen, ordea, nekez erabili dezake piraten aurkako borrokaren argudioa. Hortaz, ikusteko dago AEBek nola erreakzionatuko duten, kontuan hartuta, adibidez, zer nolako errezeloz begiratzen dieten Txinak Asiaren ekialdeko kostan bertan egiten dituen mugimenduei, Ipar Amerikatik milaka kilometrotara. Dudarik ez da Kubak Errusiaren portua ezartzea onartuko balu, AEBen erantzunen bat sorraraziko lukeela horrek. 1962an Misilen Krisiak sortutako tentsio giroa urruti dago, baina Washingtonen politika Habanarekiko ia ez da aldatu, eta Mosku berriz ere Atzeko patiora bueltatzea ez luke gustura hartuko. Vietnamgo kasuan, berriz, AEBek estrategia militarra AsiaOzeano Barera bideratu dutenean etorriko litzake Errusiaren presentziaren buelta. SESBek Vietnami laguntza eman zion AEBen aurkako gerran, baina azken hamarkadan anitz hobetu dira Hanoiren eta Washingtonen arteko harremanak. zekin batera egin ziren presidentea hautatzekoak, eta Dacicek berak aitortu zuen Tadic DSkoaren alde eman zuela botoa. Gobernua eratzerako orduan, baina, azken lau urteetako bazkidea baztertu eta SNSrekin elkartu zen. DSren arabera, Dacicek lehen ministro hautatzeko exijitu zien, eta onartu ez ziotelako SPSko buruak nazionalistengana jo zuen. DSren agintaldian Barne ministroa izan zen Dacic, eta orain ere kargu horri eutsiko dio. SPS Slobodan Milosevic Jugoslaviako presidente zenak sortu zuen 1990ean. Haren aroan alderdiko bozeramaile izan zen Dacic. Ustezko sei gerrillari hil dituzte Errusiako soldaduek Dagestanen Erredakzioa Errusiako soldaduek ustezko sei gerrillari independentista hil zituzten atzo, Kaukaso iparraldeko Dagestan errepublikan. Bertsio ofizialaren arabera, ustezko gerrillariek Makhatxkala hiriburuko etxebizitza batean bi haur gatibu hartu zituzten, militarrek eraikina inguratu ondoren. Dagestango Barne Ministerioko bozeramaile batek erran duenez, soldaduek ustezko bahitzaileekin negoziatu dute, eta horiek haurrei irteten utzi ondoren, militarrek erasoari ekin diote, eta ustezko gerrillari guztiak hil dituzte. Iragan martxoan, Moskuk 30.000 soldadu mugitu zituen Txetxeniatik Dagestanera, gerrillarien ekintzek gora egin dutela eta. 2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 21 Mundua ‹ Harian Hiru talde disidente borroka armatuari batera ekiteko elkartu dira Ipar Irlandan Sinn Feinek boterea unionistekin banatzea kritikatu, eta herritarrei «bake faltsua» saldu zaiela adierazi dute Nekane Zinkunegi Irlanda iparraldeko lau talde disidente garrantzitsuenetako hiru batu egin dira, eta IRA Irlandako Armada Errepublikanoa beraiek direla aldarrikatu dute. Batu direnak RIRA Benetako IRA, RAAD Drogaren Aurkako Ekintza Errepublikanoa eta Oglaigh na hEireann (Irlandako soldaduak) izena erabiltzen duten talde armatuak dira. Beste talde disidente handienak, CIRA Jarraipeneko IRAk, ez du bat egin gainerakoekin. Eratu berri den taldeak «buruzagitza bakarraren menpean bateratutako egitura» dela adierazi du Erresuma Batuko The Guardianegunkarira igorritako komunikatu batean. Horretaz gain, IRAren sorrera garaiko ideiei «leial» zaizkiela diote batutako hiru talde disidenteek. Adierazpenaren arabera, azken urteetan «atzerapausoak» eman dira Irlanda aske eta independentearen sortzeko bidean. Errepublikanoen arteko hausturari eta buruzagi G Lau taldeak pBenetako IRA. IRAren zatiketatik sortua, 1997an, eta Ostiral Santuko Akordioaren aurkakoa. 1998ko abuztuan Omaghen bonba-auto baten leherketaren erantzukizuna bere gain hartu zuen. 29 lagun hil ziren atentatuan. pRAAD Drogaren Aurkako Ekintza Errepublikanoa. IRAk bere jardunaren etena jakinarazi zuenean sortua, 2006an. Ustezko droga trafikatzaileen aurkako erasoak egiten ditu, eta bere ekintzak Derry inguruan egin ditu batik bat. pOglaigh na hEireann. Hainbat talde disidentek erabilitako izena da. Irlandako soldaduak esan nahi du. IRAren adarrek ere erabili izan dute izen hori. pJarraipeneko IRA. IRAren zatiketatik sortu zen, 1986an, baina 1994ko su-etenaren ondoren ekin zion borroka armatuari. Sinn Feinek parlamentuan ordezkaritza izatearen aurka dago. Ez du gainerako disidenteekin bat egin. DLaburrak Musulmanei jazartzea egotzi diote Myanmarri NAYPYIDAW› Myanmar men- debaldeko Rakhine probintzian budisten eta musulmanen artean sortutako istiluetan Poliziak izandako jarrera salatu du NBE Nazio Batuen Erakundeak. Ustez hiru musulmanek bortxatutako emakume budista baten gorpua bilatu zutenean hasi zen gatazka. Musulmanen aurkako kanpaina egitea eta haien eskubideak urratzea leporatu dio NBEk Myanmarko Gobernuari. Herbehereek diru laguntza kendu diote Ruandari KIGALI › Herbehereetako Belfast ekialdean IRAren aldeko pìntadak polizia-etxe batean. PAUL FAITH / EFE nazionalisten «okerrei» egozten diete atzerapena talde disidenteek. Modu horretan, errepublikanoen sektore gogorrenaren eta Sinn Fein bide politikoa jorratzen duen alderdiaren arteko talkari erreferentzia zuzena egiten dio bat egindako disidenteen komunikatuak. Gainera, ez zaie ongi iruditzen Sinn Feinek boterea talde unionistekin banatzea. Horregatik adierazi dute Irlandako herritarrei «bake faltsua» saldu zaiela Stormonteko Legebiltzarrean agintea hartuta. Atxiloketak, probokazio Komunikatuan, Irlandaren askatasuna lortzeko «talde armatu baten beharra» dagoela azpimarratu dute disidenteek. Bestalde, nazioarteari eskatu diote Erresuma Batuak beren herrialdean egiten duen «esku sartze politikoa» ikuskatzeko. Zehazki, Irlanda iparralderako Erresuma Batuko ministro Owen Patersonen aurka jotzen dute disidenteek komunikatuan, eta errepublikanoen atxiloketak salatzen. Disidenteek diotenez, «jazarpena, atxiloketak eta indarkeria pairatzen dituzte errepublikano inkonformistek koroa britainiarraren» indar armatuen eskutik, eta adierazi dute «probokatzen eta gatazka bila» dabiltzanak ez direla eurak, Erresuma Batua baizik. Iturri errepublikanoen arabera, bateratu direnen artean, talde armatuetako kideak eta errepublikano «inkonformistak» daude, 2006an kanpaina armatua amaitu zuen PIRA Behin-behineko IRAko hainbat ere bai tartean. Irlanda iparraldeko alderdi gehienek, Erresuma Batuak eta Irlandako Errepublikak 1998an Ostiral Santuko Akordioa sinatu zutenetik, talde disidenteak lehen aldiz mintzatu dira elkarrekin. Belfast iparraldeko Sinn Feineko parlamentari Gerry Kellyk, urte luzeetan «joan-etorrian» ibiltzea eta abian dagoena «apurtzen edo erreformatzen» saiatzea leporatu die disidenteei. Horretaz gain, Kellyk adierazi du disidenteen mugimendu berriak ez duela estrategia jakinik, eta haien helburuak «lokatza bezain garbiak» direla. Izan ere, Kellyren arabera lekuz kanpo dago droga trafikoa deuseztatzea helburu duen RAAD taldea xede gehiago dituzten taldeekin elkartzea. «Horrek ez du esan nahi larriak ez direnik, baina haien ekintzek ez gaituzte inora eramango», gaineratu du parlamentariak. Bestalde, herritarrek ez dutela disidenteekin bat egiten eta modu horretan ez dutela Irlanda batua lortuko esan du Kellyk. Herritar gehienek babesten duten estrategia politikoa abian dela esan du parlamentariak. Gobernuak Ruandari ematen zion garapenerako diru laguntza etetea erabaki du. Ustez Ruandak Kongoko Errepublika Demokratikoko erreboltariei laguntzen dielako hartu du erabaki hori Amsterdamek. Kurdistanen Turkiako bi soldadu hil dituzte ANKARA › Turkiaren menpeko Kurdistanen, hego-ekialdeko Diyarbakir hirian, bi soldadu hil eta militar bat eta zibil bat zauritu dituzte zubi baten azpian mina bat leherrarazita. Soldaduak zihoazen autoa zubitik pasatzean egin du minak eztanda. Diyarbakirko gobernadore Mustafa Toprakek adierazi du ordubete lehenago leku berean beste mina bat lehertu dutela baina ez duela zauriturik eragin. Romneyk ez du baztertu Irani eraso egitea WASHINGTON › Mitt Roomneyk adierazi du Iranen aurkako eraso militarra ezin dela baztertu. AEBetako presidentetzarako bozetarako errepublikanoen hautagaiak esan du Iran «munduarentzat mehatxu bat» dela bere programa nuklearragatik. Tunisiako Parlamenturako bozak 2013an egingo dira TUNIS › Hamadi Jebali Tunisia- ko lehen ministroak adierazi du parlamenturako hauteskundeak 2013ko martxoaren 20an egingo dituztela. Hala ere, zehaztu du ordurako konstituzioak erabateko berrespena beharko duela. Berez, urriaren 23rako onartu behar dute, baina Batzr Konstituziogileak zalantzak ditu ordurako idatzita egongo ote den. Aldi baterako presidentea eskatu du PRDk Mexikon MEXIKO HIRIA › Mexikoko Hauteskunde Batzordeak presidentetzarako bozen emaitzak inpugnatuz gero, PRD Iraultza Demokratikoaren Alderdiko buru Andres Manuel Lopez Obradorrek behin-behineko presidentea ezartzea proposatu du. Zehazki, hauteskundeak inpugnatzeko «nahikoa froga» badagoela adierazi du, eta herriak behin-behineko presidente bat izateko «prestatuta» egon behar duela gaineratu du. Venezuelako ordezkaria hilda topatu dute Kenyan NAIROBI › Olga Fonseca Vene- zuelak Kenyan zuen ordezkari diplomatikoa hilda aurkitu dute Nairobiko bere etxean. Kenyako hiriburuko poliziaburu Anthony Kibuchik adierazi du hankak eta lepoa kable batzuekin lotu eta «hil arte ito» dutela. Venezuelako misio diplomatikoaren bulegoko kide Jose Miguel Reyesek, berriz, esan du ez dakitela ezer. 22 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata Publizitatea › 1 HIGIEZINAK 4 DENETARIK 7 AISIA/KIROLA 2 TEKNOLOGIA 5 IBILGAILUAK 8 FAMILIA/ETXEA 3 LANA/NEGOZIOAK 6 HARREMANAK Asteazken arratsaldeko 15:00ak arte jasotako iragarkiak soilik argitaratuko dira. 1 Higiezinak 1 .1 ETXEBIZITZAK SALDU Bolibar. Etxe zaharra salgai Bolibarren 34m2 x 3. Teilatu berria eta proiektuarekin. Hiru gela eta 40m2-ko terraza. Hortu txiki bat. 150.000 euro. Tel.:660-35 80 67. Abadiño. Pisua salgai Matienan, kultur etxe aurrean. Altzariz hornitua. Bizitzera sartzeko prest. 3 logela, bainua. 27 m2-ko garaje itxia alokatzeko aukera. Ikustera etorri konpromiso gabe. Tel.: 615-73 85 52. Atxondo. 75 m2. 3 logela, sukaldea, egongela, komuna, balkoia. Oso eguzkitsua. Kanpora ematen du etxe guztiak. Berogailua. Berriztatua eta altzariz hornitua. Deitu konpromiso barik eta ikusi. 180.000 euro. Tel.: 655-73 74 47. Durango. Sasikoa kalean. 3 logela, saloi-jangela handia, sukaldea eta bainua. Bi balkoi, kamarotea eta garajea. Prezio paregabea. Tel.: 679-38 23 69. Elorrio. Elorrion etxebizitza salgai. Eraikuntza berria, erdigunean kokatua, igogailua, hiru logela, bi bainugela, sukalde ekipatua, bi hormako-armairu eta trastelekua. 75m2. 230.000euro. Garajea aukeran. Tel.: 634-45 72 01. Garai. Oarbeaskoa baserria salgai.10.000 m2-ko lursaila. Garaiko San Miguel auzoa, 6. 8.500 m2-ko belardi soroa, nahiko laua. 200m2ko baratza, frutalak. Nekazal turismoa edo nekazaritza ekologikorako aproposa. Toki lasaia, hegoaldera begira. Erreabilitazioa behar du. Udaletxea, frontoia, kultur etxea, osakidetza kontsulta, jatetxeak eta bus geltokitik 150 metrotara. Durangotik 10 minutura. Ap-8 autopistatik 5 minutara. Bifamiliarra egiteko aukera. Tfnoa: 639-83 34 89 Posta: [email protected]. Arriaundin, Iurretan. 66.000 euro. 685-72 80 42. hilabeteka alokatzen da. Interesatuak deitu hona: 620-62 92 45. Elorrio. Elorrion, Nizeto Elorrio. Oporretako etxea Urkizu kalean etxea alokagai. Sukaldea, egongela, komuna, bi logela altzariz hornituak eta berriztatuak, eta ganbara handi batekin. 550euro. 645-73 54 42. alokatzen da Almeri Mar-en (Almeria). Hondartza ondoan eta herrian ondo kokatuta. Prezio interesgarria. Tel.: 94-658 32 03 edo 680-10 58 46. Elorrio. Elorrion etxebizitza alokagai. Eraikuntza berria, erdigunean, igogailua, bi logela, bi bainugela eta trastelekua. 600euro. Tel.: 634-45 72 01. balkoi handiarekin alokagai. Prezio onean. Tel.: 94 682 41 08 (goizez). ERRENTAN HARTU Otxandio. Apartamentu jantzia salgai trastelekuarekin. Igogailua. Tel.: 675-71 72 83. ERRENTAN EMAN Atxondo. Pisua alokagai Atxondon. Berria eta guztiz jantzia. 3 logela, 2 komun, egongela eta sukaldea. Tel.: 680-42 77 02. Berriz. 3 logela, 2 komun, egongela eta sukaldea. Guztiz jantzia. Animaliarik ez. Tel.: 663-39 75 88. Durango. Logela indibiduala alokatzen da Landako Etorbidean. Kontratuarekin. Tel.: 648-20 03 70 (Carmen). Durango. Durangon, erdigunean kokatuta eta Iragarkiak paperean argitaratzeko tarifak: Aste bat: 5 euro. Bi aste: 9 euro. Hiru aste: 12 euro. Bost aste: 17 euro. BEZa barne. BEZa barne. Gehienez 20 hitz argitaratu daitezke iragarki bakoitzean. guztiz ekipatutako apartamentua errentan. Tel.: 670- 48 84 97 Mañaria. Hiru gelako etxea Iurreta. Pisu bat salgai NORBANAKOEN IRAGARKIAK 1 . 3 PISUA KONPARTITU PISUKIDE BILA Durango. Logela bat alokagai Durangon. Tel.: 650-73 87 24. 1 . 2 OPORRETAKO ETXEBIZITZAK ERRENTAN EMAN Oropesa del mar (Castello). Marina Dorren 4-6 pertsonentzako apartamentu berria alokagai. Udan eta urte osoan zehar. Aste bat, hamabostaldia edo hilabete baterako. Itsasora begira, hondartzatik 150 metrotara. Egongela, 2 logela, komuna, sukaldea, terraza handia. Garajea. Igerileku handia eta umeentzako txintxaunak. Leku lasaia. Ez dira animaliak onartzen. 670-21 49 24. Marijo Torrevieja (Alacant). Torreviejan bungalow bat alokatzen dut. 3 logela, egongela terrazagaz, 60 m2-ko solariuma, urbanizazio pribatua, eremu berdeekin eta igerilekuarekin. 615-77 96 22. Llanes (Asturias). Bi Durango. Pisu konpartituan logela bat alokatzen da Durangoko alde zaharrean. Prezioz merke eta giro atsegina. 650-29 42 20. Durango. Durangon, hiru logela eta bi komuneko etxe batean, logela alokagai. Emakume batekin konpartitzeko. Garajea aukeran. 300 euro. Tel.: 600-45 83 16. Durango. Logela bat alokatzen da Durangon. Tel.: 630-76 18 28. SALDU Berriz. Garaje itxia salgai Berrizen. 42 m2. Ate automatikoa, komuna, sukaldea, txokoa eta bodega txikia. Ura eta argia. 3 auto sartzeko. Tel.: 615-75 21 36. ditut orozkon. Giro familiarra. Autobus geltokitik gertu. Prezio ekonomikoa. 660-62 64 86 edo 659-20 16 45. 1 .4 LOKALAK SALDU Gasteiz. Azken erabilera: Tailer mekanikoa, garbitzeko, engrasatzeko eta IBI lizentzia ditu. Bulegoko altzariak eta garajeko atea. Portero automatikoa eta alarma. 2 komun ditu, bat mugikortasun urriko pertsonei moldatua. Hiri erdigunekiko komunikazio onak ditu. Autobus geltokiak hurbil daude. Alokatzea ere posible da: 800euro/hil. Telefonoa: 665-75 78 07 (Ana) Abadiño. Abadiñon lokal bat alokatzen da. Tel.: 661-45 18 51. Bastida. Oporretako pisua Durango. Durango Durangoko Askatasun Etorbidea 12an. 660-20 18 30. astepe auzunean (Durango). 18 metro karratu eta bi altuera, leihoa eta ate berria. 9.500 euro. 665-70 75 35. Elorrio. Elorrioko BerrioOtxoa kalean garaje itxia saltzen da. Interesa baduzu eta informazio gehiago nahi baduzu, deitu! 658-75 92 64. Otxandio. Garaje itxia salgai Otxandion, pertsianarekin. 675-71 72 83. Durango. Garajea alokagai Durangoko Askatasun etorbidean. 50 euro hilean. Tel.: 675 71 95 54 Iurreta. Garajea alokairuan Iurretan, Eleixalden. 636-22 07 96. 1 . 6 LURSAILAK SALDU Bernedo. Lursail eraikigarria urturin salgai dago, bernedon. Gasteizetik 40km-tara dago, eta izkiko golfetik 3minututara baino ez. 308m2 eraikitzea posible da, 7ml-ko eta bi solairuko altuera maximoarekin. Inguruan beste lursail eta etxebizitza batzuk ditu; baita golfeko hotela ere. Telefonoa: 665-75 78 07 (Ana) Sakana. Jaiak abuztuak 14tik 18ra izango dira. Interesatuak dei dezala 1 .7 GAINERAKOAK SALDU Durangaldea (Bizkaia). Egoera onean dagoen izozkailua (arkoia) salgai. Fagor markakoa. Zakonera 65zm, altuera 90zm eta zabalera 1,50zm. Tel.: 94-681 37 84 (gauez). 2 Teknologia 2 .1 INFORMATIKA/ BIDEOJOKUAK SALDU Airis minikatea. Airis l206a minikaea salgai. Erabili gabe dago. 671-24 27 21. EROSI Bermeo. Bergara, Oñati edo Eskoriatza artean lursaila erosiko nuke, erleak ipintzeko, hektarea 1 eta 4 artekoa. 626-01 19 07. ERRENTAN HARTU Durangaldea. Durangaldean, bat, bi edo hiru hektareako lur sail baten bila gabiltza, alokatzeko edo erosteko. Tel.: 699-84 61 23 (Paul) eta 653-01 32 05 (Amaia) garbiketarako lan bila. Baita ume edo nagusien zaintzan. Orduka, jardunaldi osoan, erdian, gauez edota asteburuetan. Paperekin. Tel.: 670-67 46 41 edo 638-46 93 83. Durangaldea . Etxeko lanetarako zein zaintzarako prest, 18:00etatik aurrera eta asteburuetan. 608-50 40 43. Durangaldea. Lan bila nabil. Etxeak garbitzen esperientzia, baina edozein lan egiteko prest. 608-04 21 27. PERTSONAK ZAINDU Nintendi DS Lite. Durangaldea. Neska Degaboeinan. Kolore zurikoa, saltzen dut. Osagarri guztiekin (zorroa, kotxerako zein etxerako kargatzaileak...). Egoera oso onean dago, gutxi erabilia. Prezioa 130 euro. 670-52 58 74. arduratsua pertsona nagusiak zaintzeko prest. 24 ordutan edo egunez. Tel.: 632-11 77 23. Nintendo 3DS + Super Mario 3D Land. Gabonetan erositako Nintendo 3DS eta Super Mario 3D Land salgai. Berria bezala, 200 euro. Bergara. Telefonoz deitu: 696-24 84 90. 2 . 3 GAINERAKOAK EMAN Bateria elektrikoa piano baten ordez. Bateria elektriko bat daukat eta piano bategatik aldatzea gustatuko litzaidake. Bateriak 2 urte dauzka baina oso gutxi erabilita dago. 615-73 45 53 / 943-76 54 12. 3 Lana/negozioak 3 .1 LAN ESKARIAK OSTALARITZA Durango. Neska gazte euskalduna, zerbitzari lanak egiteko eskaintzen da, goizetan, arratsaldetan edo asteburuetan, interesatuak deitu: 615 716 232 Durangaldea. Sukaldean, ERRENTAN EMAN erdi-erdian. 42 metro karratu erabilgarriak. Kanpora ematen du. Altzariak eta batzar gela. Prezioa: 550 euro/hilean. Tel.: 656-78 02 15. Moduloen kontrataziorako, deitu: 943-30 43 33 Durango. Garajea salgai ERRENTAN EMAN Orozko. Logela bi alokatzen pertsonentzako apartamentua alokagai llanes (Asturias) deitu mesedez 13:30 etatik aurrera 637-91 68 92 telefonora edo bidali mezua [email protected] helbidera. Prezioa: 350 euro astea. alokatzen dut piszinarekin. Torre - Otxandi urbanizazio pribatuan. Urbanizazioak igerilekua eta saskibaloi pista ditu. 2 logela, bainugela, sukaldea eta egongela, guztiz apainduta. Paisaia eta bista ikusgarriak. Urte osoan eskuragarri. Hamabostaldika eta 1 . 5 GARAJE/ TRASTEROAK Durango. Trastelekua salgai Durangaldea. Durangaldean alokatzeko pisu bila. Tel.: 628-00 22 17 636- 98 38 82 telefonora, uztailaren 30a baino lehen. Ittur aldea elkartea. PROFESIONALEN IRAGARKIAK (MODULOA) garbiketan edota zaintzan lan bila. Esperientzia gerokultora, sukaldari, sukaldari laguntzaile eta garbitzaile lez. Jardunaldi osoa, erdia edota orduka. Tel.: 653-33 06 05 edo 94-466 82 12. Genevie. Durangaldea . Neska arduratsua pertsona nagusiak zaintzeko prest. 24 ordutan edo egunez. Tel.: 602-00 83 58. Durangaldea . Gauez, arratsaldez, goizez edota asteburuetan garbiketa lanetan edota ume edo nagusien zaintzan aritzeko prest. Esperientzia eta erreferentziak. Tel.: 690-68 73 95. Durangaldea. Interna edo externa modura nagusien edo umeen zaintzan edota garbiketan aritzeko prest. Esperientzia eta erreferentziak. Paperekin. Tel.: 638-52 39 22. Durangaldea. Nagusien zaintzarako lan bila. Jardunaldi osoan edo gauetan. 678-80 96 01. Durangaldea. Nagusien edo umeen zaintzan edo garbiketan lan bila. 12:30etik 16:30era, edota gauez. Erreferentzia onak. Tel.: 650-61 01 94. Rosa Durangaldea. Nagusien edo umeen zaintzan edota garbiketarako lan bila. 24 orduz, egunez edota asteburuetan.632-34 18 82. Durangaldea . Garbiketan, ume edo nagusien zaintzan aritzeko lan bila. Erreferentziak. 646-85 54 32. ETXEKO LANAK Durangaldea. Umeen Durangaldea. Interna, externa edo ordukako garbiketetarako prest. Tel.: 634-07 27 38. zaintzarako lan bila. Goizetan 14:00ak arte eta 16:00etatik 22:00etara. 681-21 82 30. Durangaldea. Etxeko Durangaldea. Etxe, portal, taberna, denda, bulegoen lanetarako prest. Nagusien edo umeen zaintzan edota garbiketarako. Egunez, gauez edo asteburuetan. Esperientzia eta erreferentziak. Tel.: 618-29 55 13. Durangaldea . Edadeko pertsonak zainduko nituzke. Umeak ere bai. Erreferentziak. Tel.: 617-05 01 87. Durangaldea. Neska gazte euskalduna ekainean eta uztailean haurrak zaintzeko prest. Tel.: 686-80 96 28. Durango. Neska gazte euskalduna, haurrak zaintzeko prest uztailean, haur-hezkuntzako ikasketak burutua, eta experientzia. Interesatuak deitu: 615-71 62 32. Elorrio. Irailetik aurrera, arratsaldetan, umeak zaintzeko prest (Elorrixon). Esperientzia handiarekin. Informazio gehiagorako deitu 688-64 06 04. Elorrio. Adineko pertsonak paseatzera ateratzeko prest. Goiz zein arratsaldetan. Interesa baduzu, deitu: 688-64 06 04. Elorrio. Haur hezkuntza eta Hezkuntza berezia eginak dituen eta udalekutan lanean esperientzia duen neska gazte euskalduna, arratsaldez haurrak zaintzeko prest. Urteak daramatzat honetan eta haurrekin oso ongi moldatzen naiz! Interesa baduzu, deitu: 688-64 06 04. Iurreta. Emakume euskalduna pertsona nagusiak, ezinduak eta gaixoak zaintzeko prest. Urte askotako esperientzia. Tel.: 699-74 57 23. Durangaldea. Zaintzan edo garbiketan lan bila. Lanaldi erdian, gauez edo asteburuetan. Esperientziaduna eta e rreferentziekin. 636-85 20 59. Durangaldea. Ume edo nagusien zaintzan aritzeko prest. Egunez edo 24 ordutan. Dependentziadun nagusiak zaintzeko ere bai, baita sukalde laguntzaile edo garbiketan ere. 676-54 66 91. Durangaldea. 24 orduz pertsona naguziak zaintzeko prest. Tel.: 602-12 22 45 IRAKASKUNTZA Durangaldea. Hizkuntza eskola ofizialeko tituluduna, 2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 23 ‹ Publizitatea inglesa hobetzeko klase partikularrak emateko prest. Tel.: 637-29 24 65. Durangaldea. Alemanierazko klaseak ematen ditut. Metodo atsegina. Adin guztiak. Informa zaitez: 670-79 33 12. Abadiño. Magisteritzan diplomatua, Matienan eta Durangon klase partikularrak emateko prest, Lehen Hezkuntzan eta DBHn. Tel:618-06 87 49. Durango. Telekomunikazio ingeniari teknikoa, gaur egun goi mailako ingenieritza bukatzen, matematika eta fisikako partikularrak emateko prest. Bi urteko esperientzia Batxilergoko 2. mailako ikasleekin, baina gazteago direnentzako ere partikularrak emateko prest. Tel.: 656 78 68 10. [email protected]. Paul Elorrio. Lehen hezkuntzako edozein kurtsora zuzenduta, arratsaldez klase partikularrak emateko prest. Hezkuntza berezia eta Haur hezkuntza ikasketak ditut eginak. Interesa baduzu jarri harremanetan nirekin: 688-64 06 04. GAINERAKOAK Durango. Neska gazte euskalduna, lokalak, kontsultak eta sozietateak garbitzeko prest, goiz zein arratsaldez, interesatuak deitu: 615-71 62 32. Durango. Durangoko san ignazio auzoko pistinara ekainetik-irailera joateko 4 sarrera ditut, kuota 135 euro-koa da, beraz, hori ordainduz gero 4 sarrerak emango nituzke. Egoera oneko pistinak dira, orain berritu berriak. Umeekin zein pertsona nagusiekin joateko ezin hobeto daude. Interesatuta egonez gero deitu zenbaki honetara: 656-79 11 18. Zumaia. 36 urteko gitarrista berbena edo beste proiektutan edo taldetan jotzeko prest .... Abestea ere posible izango nuke... Esperientzaduna... Tel:666-27 40 55. Durangaldea. Lan bila nabil. Lorezaintzan esperientzia, baina edozein lanetan aritzeko prest. Tel.: 645-05 35 23. 3 . 2 LAN ESKAINTZAK OSTALARITZA Lekeitio. Hotel zuzendari, sukalde zuzendari eta maitre postuak betetzeko helburuarekin, Lekeition eta Deban dauden Aisia hoteletarako, sektorean goi formakuntzadun langileak behar dira, eta gutxieneko esperientzia lau urtekoa izan dezatela hotel edota sukaldaritza enpresetako ardura karguetan. Hizkuntzak jakitea kontuan hartuko da. Interesa duten hautagaiek bidali kurrikuluma helbide elektroniko honetara: [email protected] ETXEKO LANAK Durangaldea. Emakume bat, pertsona nagusiak, garbiketa lanak eta sukaldari laguntzaile gisa lan egiteko prest. 9:00etatik aurrera. Tel.: 686-19 00 24 Durango. Neskatila bat zaintzeko emakume bat behar da (hobe euskalduna bada). Goizetan, eskolara joan arte, zaintza lanetan ibiltzeko andra behar da. Interesatuak zaudetenak deitu telefono honetara: 603-71 18 06. PERTSONAK ZAINDU Durangaldea . Emakumea, pertsona nagusiak edo umeak zaintzeko eta etxeko lanak egiteko lan bila. Gauez eta asteburuetan. Tel.: 648-20 03 70. Carmen Durangaldea. Esperientzia duen pertsona, erreferentzia onakin eta papelekin, asteburuetan, 24 orduz edo egunez, pertsona nagusiak zaintzeko prest. Bizkaia osoan. Tel.: 660-71 67 89. Durangaldean. Garbiketa lanak edo pertsona nagusi zein umeak zaintzeko prest. OrdukaTel.: 638-43 79 01 (Jova) Getxo. Getxoko enpresa batek honakoa behar du: animatzaile soziokulturala. Hirugarren adineko egoitza baten lan egiteko. Ezinbestekoa: gizarte eta kultur animazioan prestakuntza, esperientzia eta zonaldean bizi izatea. Lanaldi partziala, 10 ordu astero. Ordutegia: 10:0012:00. Kontratua: aldi baterako (abuztua). Hasteko data: 2012ko abuztuak 1. Soldata: hitzarmenaren araberakoa. Sartu. Erref.: 5285. Tel.: 94-620 04 49. IRAKASKUNTZA GAINERAKOAK Durangaldea . Edozein lantegitan lan egiteko prest. Eraikuntzan izan ezik. Tel.: 672-58 47 58 (Thomas), 644-07 49 14 (Enock) Durangaldea. Bizkaiko enpresa batek honakoa behar du: saltzailea. Bilbo eta durangaldean telefono mugikor bezero berriak lortzeko saltzailea behar da. Ezinbestekoa: esperientzia, jendetasuna, norbere autoa eta zonaldean bizi izatea. Lanaldi osoa. Kontratua: aldi baterako. Berehala hasteko. Soldata: hitzarmenaren araberakoa. Sartu. Erref.: 5164. Tel.: 94-620 04 49. Bizkaia. Bizkaiko enpresa batek honakoa behar du: saltzailea. Gasteizen telefono mugikor bezero berriak lortzeko saltzailea behar da. Ezinbestekoa: esperientzia, jendetasuna, norbere autoa eta zonaldean bizi izatea. Lanaldi osoa. Kontratua: aldi baterako. Berehala hasteko. Soldata: hitzarmenaren araberakoa. Sartu. Erref.: 5166. Tel.: 94-620 04 49. Bizkaia . Bizkaiko enpresa batek honakoa behar du: saltzailea. Donosti eta Eibarren telefono mugikor bezero berriak lortzeko saltzailea behar da. Ezinbestekoa: esperientzia, jendetasuna, norbere autoa eta zonaldean bizi izatea. Lanaldi osoa. Kontratua: aldi baterako. Berehala hasteko. Soldata: hitzarmenaren araberakoa. Sartu. Erref.: 5165. Tel.: 94-620 04 49. Bergara. Bergarako enpresa batek honakoa behar du: animatzaile soziokulturala. Hirugarren adineko egoitza baten lan egiteko. Ezinbestekoa: gizarte eta kultur animazioan prestakuntza, esperientzia eta zonaldean bizi izatea. Lanaldi partziala, 23,5 ordu astero, goiz eta arratsaldez. Kontratua: aldi baterako (15 egun). Hasteko data: 2012 uztaila 30. Soldata: hitzarmenaren araberakoa. Sartu. Erref.: 5286. Tel.: 94-620 04 49. Bilbo. Bilboko enpresa batek honakoa behar du: ingeleseko irakaslea. Ingeleseko klaseak eman. Ezinbestekoa: bertakoa, esperientzia eta zonaldean bizitzea. Lanaldi partziala, goizez. Kontratua: aldi baterako. Berehala hasteko. Soldata zehaztuko da. Sartu. Erref.: 5068.94-620 04 49. Bilbo. Bilboko enpresa batek honakoa behar du: suedierako irakaslea. Suedierako klaseak eman. Ezinbestekoa: bertakoa, esperientzia eta zonaldean bizi izatea. Lanaldi partziala, goizez. Kontratua: aldi baterako. Berehala hasteko. Soldata zehaztuko da. Sartu. Erref.: 5499.94-620 04 49 4 Denetarik 4 .1 SALDU/EROSI Agria motokultora salgai. Agria 2700 motokultorea salgai. Diesela. Tel.: 94-682 45 90. Luis. Zilarra erosten dut. Zilarrezko gauzak erosten ditut: txanponak, etxeko kuberteria eta abar. Harremanetan jartzeko, deitu: 657-70 43 16. Posta: [email protected]. Zilarrezko gauzak. Zilarrezko edozer gauza erosten dut, kuberteriak, jarroiak, bandejak, txanponak eta abar. Deitu 657- 70 43 16 edo bidali mezua e-postaz n [email protected] helbidera eta harremanetan jarriko gara. 4 . 2 GALDU/ AURKITU Yamaha motorra salgai. Yamaha fz6 motor modeloa salgai. 2007koa, 12000km. Tel.: 609-37 01 60. Iker. 5 .4 BESTE IBILGAILUAK Maletategiko estalkia Bergaran. Bergaran, Arruriaga kalean, uztailaren 7an, zapatua, autoko maletategiko estalkia utzi genuen ahaztuta, banku baten gainean. Aurkitu baduzu, deitu mesedez: 660-59 91 04. 4 . 3 EMAN/HARTU Gitarrako klaseak eman ditut. Gitarra klaseak ematen ditut (rocka blues folk...),errez eta merke . Etxeetara joan naiteke nahi izan ez gero ,zumaia eta inguruetan . Tel 666-27 40 55 ... Esperientziaduna SALDU 5 .1 AUTOAK SALDU Audi A4 salgai. Audi A4 salgai. 170.000 km. 9 urte eta erdi. Diesela. Egoera onean. 8.500 euro. 673-49 36 39. Autoa salgai. Peugeot 306 salgai. 170.000km. Oso egoera onean. Prezio oso ona. Deitu eta ikusi inungo konpromezu barik. Kontaktua: [email protected]. 655-73 35 98 karabana salgai. Prezio ekonomikoa. 6 plaza. Tel.: 688-80 55 19. 5 . 5 GAINERAKOAK SALDU Erremolkea salgai. Baskulatzailea eta hidraulikoa. Bateria independientearekin. 180 x 130eko neurriak. Ia berria. 943-25 38 64 / 685-30 80 90. 6 Harremanak Laguntasun bila. Debagoiena. 35 urteko neska polita, sentibera eta ezkongabeak, laguntasuna gura luke 30-40 urte bitarteko neska femenina batekin. Utzi mezua zenbaki honetan: 615-75 09 90 (Marian). 6 . 5 KOTXEA KONPARTITU Kotxea konpartitu. Citroen ZX salgai. Citroen Astelehenetik ostiralera Durangotik Elorriora joateko kotxea konpartitu nahi dut. Elorrion goizeko 8:00etarako egon behar naiz. Gastuak erdibana. Tel.: 633- 01 68 32 Javier ZX salgai. Diesela. Egoera onean. 120.000 km. 800 euro. Tel.: 673-49 36 39. Bazkide bila. Bazkide 5 . 2 FURGONETAK SALDU Renault Master salgai. Renault Master salgai. 2003. urtekoa. 185.000km. Lo egiteko prestatua. IAT-a maiatzean pasatuta. Tel.: 662-34 94 23. Volkswagen multivan salgai. Volkswagen multivan confortline t5 salgai. Oso egoera onean. Kilometro gutxi. Ondo zainduta. Beti garajean. Tel.: 606-87 85 21. 5 . 3 MOTORRAK SALDU Honda cbf 600 sa salgai. 600eko zilindrada, 2006 urtekoa, 20.600 km. Berri berria dagoen motorra, beti garajean gordea eta ondo zaindua. Bi kaskorentzat Givi kofrearekin, kordurazko maleta lateralak, anticaida-ko topeak, motor limitatua paperetan ( limitazio kit-a ematen da), gurpilak berriak, ez erabiltzeagatik saltzen da. Hasi berrientzat aproposa, hirian eta errepidean ibiltzeko egokia. Aukera paregabea da, ikustea merezi du. 4500 eurotan. Harremanetan jartzeko deitu: 666- 37 26 71. 7. 2 ANIMALIAK SALDU Karabana salgai. Busther 6 . 3 LAGUN BILA 5 Ibilgailuak mendiko bi bastoi gorri galdu nituen Durura bideko aparkamentuan. Gustora berreskuratuko nituzke. 943-53 32 91 / 656-30 86 56. 6 . 6 GAINERAKOAK berrien bila gabiltza, txoko salabarriren parte izateko (mendizabal auzunean). Interesatuak deitu 650-49 90 74 zenbakira. Kopuru mugatua!!!! English book club. Aretxabaletan biltzen den irakurle talde baten parte hartu gura badozu deitu zenbaki honetara edo idatzi [email protected] helbidera. New readers welcome! 656-75 41 34. 7 Aisia/kirola 7.1 KIROLAK SALDU Errepideko bizikleta. Errepideko bizikleta. 54 neurrikoa. Karnoboa du horkilan. Extra guztiekin. 650 euro. 682-47 21 96. Mendiz RS4 bizikleta salgai. Mendiz rs4 bizikleta salgai. Karbonozkoa, txuria eta gorria. 51 neurrikoa. Shimano ultegra kanbioduna. Fulcrum racing gurpilekin. 2010ekoa eta egoera oso onean. 1.100 euro negoziagarri. 606-28 81 19. GALDU Ekainaren 28an mendiko bi bastoi gorri galdu nituen. Ekainaren 28an 8 .1 ETXERAKO TRESNAK/ ALTZARIAK SALDU Armairua eta ohea salgai. Haritzezko armairua eta ohea salgai, 1.000 euroan. Negoziagarriak. 600-64 90 96. Ahariak salgai. Lau urteko bi ahari salgai Matienan. Tel.: 670-40 77 65. Spaniel Breton txakurkume ehiztariak salgai. Spaniel Breton txakurkume ehiztariak salgai. 150 euro. Telefonoa: 695-71 00 68. 7. 3 MUSIKA/ PELIKULAK/ LIBURUAK SALDU Marshall JCM 2000 TSL602. Gitarra anplifikagailua salgai, 60 watio, balbulekin eta 12 bozgorailu birekin. Hiru kanal ditu: clean, crunch eta lead. Hrd-case kutxarekin.697-28 59 48. Piano elektrikoa salgai. Yamaha Clavinova CLP 150 piano elektrikoa salgai. Kontaktua: 650-17 22 85 edo [email protected] EMAN Gitarra eta baxu klaseak. Gitarra eta baxu klaseak Durangon. Tel.: 616-31 02 49 edo 94-620 05 98. [email protected] GAINERAKOAK Gitarra eskola partikularrak Durangon. Gitarra eskola partikularrak durangon. Elektrikoa, akustikoa, rocka, bluesa, jazza, funka eta abar. Eskalak, akordeak, erritmoa, teknikak, inprobisazioa, irakurketa... 650-17 22 85. 7. 5 SARRERAK SALDU Igerilekurako sarrerak. Durangoko san inazio auzoko igerilekura ekainetik-irailera joateko lau sarrera ditut, kuota 135eurokoa da, beraz, hori ordainduz gero lau sarrerak emango nituzke. Egoera oneko igerilekuak dira, orain berritu berriak. Umeekin zein pertsona nagusiekin joateko ezin hobeto daude. Interesatuta egonez gero deitu zenbaki honetara: 656-79 11 18. 7. 6 OPORRAK/ BIDAIAK SALDU Kanpadenda salgai. Marechal markako kanpadenda salgai. Behin bakarrik erabilia. 4 pertsonarentzat. Aukera ezinhobea! 100 euro Tel.: 615-00 72 16. 8 Familia/etxea Gaixoendako tresnak.. Pertsonak jasotzeko garabia eta klinikako ohea salgai debagoienan. 646-40 05 01. aulkiarekin. Jane markakoa. Aproposa baita adin tarte txikiko neba-arrebentzat ere. Tel.: 629-56 34 92. Haur-logela salgai. Haur-logela salgai. 0 hilabetetik 5 urterarte. Armairua, ate batekoa. Esekitokia. Komoda, ohe-sehaska, koltxoia, izarak eta edredoia. Dena egurrezkoa, zuria eta oso polita. Oso egoera onean eta oso polita. 550 euro. Tel.: 675-95 35 84 (Elorrio) Habia ohea salgai. Habia ohea salgai. Berria eta polita. 4 kaxoirekin, 2 lastairu (bat erabili gabe) eta eskailera txikia. Dena: 490 euro. Tel.: 656-75 48 64. Haurrak bizikletan eramateko aulkia salgai. Koltxoiak salgai. Quinny freestyle. Aulkia 135 zm-ko 3 koltxoi salgai. Banan-banan ere saltzen dira. Bakoitzak 100 euro. Tel.: 636-04 63 18. Ohea salgai. Habia ohea salgai. Berria eta polita. 4 kaxoirekin, 2 lastairu (bat erabili gabe) eta eskailera txikia. Dena: 490 euro. Tel.: 656-75 48 64. Xurgagailua salgai. Orbegozo ap7010 modeloa. 2000 wattiokoa. 50 euro. 686-37 52 39 / 606-78 30 30. 8 . 2 HAURREN TXOKOA, OSAGARRIAK SALDU Bikientzako karrotxoa salgai. Bikientzako karrotxoa salgai, kapazo eta Haurrak bizikletan eramateko aulkia salgai. Erosoa eta merkea. Tel.: 679-17 43 67 (Javier). eta kapazoa. Ume bakarrak erabilitako quinny Freestyle karroa salgai. Kapazoa, aulkia eta zakuak. Urdin ilunak. Egoera oso onean. 649-00 53 42. Quinny zapp extra. Kapota beheko otzara, bi burbuila, karroarentzat boltsa, maxi cosiarentzat akople jokoa barne. Gutxi erabilia. Berme epearen barne. 94-603 02 62. EROSI Umeen aulkirako patinetea. Bugaboo camaleon eta bugaboo bee haur aulkiarentzat balio duen patinetea erosiko nuke. Harremanetan jartzeko deitu telefono zenbaki honetara: 652-72 30 64. 24 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata Kirola› Astebete dauka hobetzeko Athleticek 3-1 galdu du Lilleren aurkako lagunartekoa, gaizki jokatuta, eta ez da gustura helduko Europako Ligara Zuri-gorriak Slaven Koprivnicaren kontra ariko dira, datorren ostegunean, 21:00etan Jon Eskudero Donostia Lagunarteko partida beti da lagunartekoa. Hitzak berak dio. Ez da deus garrantzitsurik egoten jokoan, baina zerbait bai. Zerbait hori gehiago izaten da batzuetan, eta gutxiago besteetan. Bada, Athleticek azterketa moduko bat igaro behar izan zuen atzo, Akizen (Frantzia), eta ez zuen gainditu. Erraz, 3-1 galdu zuen Lilleren aurka, baina emaitza ez, norgehiagoka izan zen txarra zuri-gorrientzat. Jokalariak oraindik motorrak berotu gabe egotea normala da, baina denborak ez du barkatzen. Datorren astean, Europako Ligako hirugarren kanporaketako neurketa jokatuko dute Slaven Koprivnicaren kontra, eta hobe dute esnatu. Gainontzean, disgustu latza hartuko du batek baino gehiagok. Astebete daukate hobetzeko. Hainbat jokalari, Olinpiar Jokoetan. Beste batzuk, lanean hasi berri. Bateren bat min hartuta ere bai. Horixe da Athleticen egoera momentu honetan. Iaz hain denboraldi ona egin izanak alde txarren bat behar zuen, eta horixe da, aurten garaiz entrenatzen hasteko arazoak izan dituela Marcelo Bielsak. Eta hori igarri egiten da zelaian. Lille Frantziako txapelduna da, talde sendoa eta indartsua, eta atzo astindua eman zien zuri-gorriei. Aukerak ere apenas sortu zituzten bilbotarrek, eta hala ezinezkoa da irabaztea. Partidako lehen gola Basak egin zuen, 45. minutuan, buruz. Kolpe gogorra jaso zuen Athleticek atsedenaldira joan aurretik. Joko tristea ikusita, Bielsak aldaketa dezente egin zituen hamaikakoan, baina fruiturik ez zuten eman. Lillek jarraitu zuen musika jotzen, eta Bilboko taldeak dantzatzen. Ongi dantzatuz gero, gaitz erdi izaten da, baina hori ere ez. Frantziarrek gol aukera ugari galdu zituzten alferrik, eta behin baino gehiagotan barkatu zuten. Horri eskerrak iraun zuen bizirik Athleticek. Ruiz de Galarreta, baloia lapurtu nahian, Polonian jokaturiko partida batean. MACIEJ KULCZYNSKI / EFE Llorenteren lehen minutuak Lehena eginda bigarrena seguru izaten omen da, eta berandu izan bazen ere, 66. minutuan egin zuen bigarren gola Lillek, Kalouren eskutik. Maldan gora jarri zitzaien partida zuri-gorriei, eta orduantxe irten ziren aulkiko jokalari gehienak zelaira: Igor Martinez, Ibai Gomez, San Jose, Aurtenetxe... Baita Fernando Llorente ere. Lanean soilik astebete egin duen arren, minutu batzuk jokatzeko aukera eman zion entrenatzaileak, eta erakutsi zuen talde- ko ardatz nagusia dela. Zelairatu bezain laster sartu baitzuen Athleticek ohorezko gola. Ibai Gomezek ederki gainditu zuen atezaina. Dena den, alferrik izan zen, 3-1ekoa azkar egin baitzuen De Melok. Emaitza ahaztuta, ondorioak atera izango zituen Bielsak, eta ez gutxi. Beharko ditu, Europako Liga ate-joka baitago. Orain arte, Iraizoz eta Raul erabili ditu atezain gisa, baina badirudi beteranoarentzat izango dela atea. Atze- ko lerroan, berriz, Javi Martinez eta Amorebieta falta dira, iazko sasoiko erdilariak. Horien hutsunea betetzeko, nahiko lan izango da. Erdilariei dagokienez, Muniainen grazia falta igarri egiten da, eta Ander Herrerarena ere bai. Aurreko lerroan, berriz, Aduriz min hartuta dago, eta Llorente erdi oporretan. Beraz, badu kezkatzeko motiborik Athleticek. Slaven Koprivnica ez da Lille bezain talde ona, baina partida asko jokatzen ari da, eta ustekabea emateko prest dago. Herenegun, 2-4 menderatu zuen Portadown Irlandako taldea. Gaueko bederatzietan izango da Atleticen eta Slaven Koprivnicaren artekoa hurrengo ostegunean, San Mamesen. Epaile lanetan Serhiy Boiko ukrainarra ariko da. Bazkideek ez dute deus ordaindu beharko partida hori ikusteko, eta gainontzekoek hamabost eta hogeita hamar euro artean. Zurutuza: «Aurrerapauso bat eman Egonaldiko lehen partida jokatuko du Osasunak, behar dugu, ligan pisua hartu» Realak «gero eta maila hobea» duela uste du erdilari txuri-urdinak; Bordeleko Girondinsen aurka ariko dira gaur Erredakzioa Donostia Sasoi berrian «aurrerapauso bat» eman nahi du David Zurutuzak. Erdilariak atzo adierazi zuen Realak «maila ona» duela, fitxaketekin «asmatu» duelako. Taldeak jada «urte batzuk» daramatza Lehen Mailan, eta ligan «pisu han- diagoa» hartzen saiatu behar duela uste du, «harrotasun pixka batekin». Halere, esan du ligan «talde indartsu asko» daudela eta «kontuan hartu» beharko dituztela. Bestalde, partidak jokatzeko gogoa erakutsi zuen Zurutuzak, «hainbeste» entrenatu ondoren. Izan ere, arazo fisikoen erruz «oso gutxi» jokatu du aurreko hiru lagunartekoetan: «Jokalariak geurekoiak gara, eta ahalik eta gehien jokatu nahi dugu». Erdilariak azaldu zuen «lan saioak gogortzen» doazela baina «hankak ohitu» direla. Gainera, lagunarteko partida gogorrak jokatzen ari direla azpimarratu zuen Rocheforteko jokalariak: «Maila handiko taldeekin ari gara jokatzen». Bordeleko Girondinsen aurka lagunartekoa jokatuko du Realak, gaur. Arratsaldeko zazpietan ariko dira, Irunen, Gipuzkoako Elikagai Bankurako dirua biltzeko. Philippe Montanierrek hiru jokalari utzi ditu deialditik kanpo: Claudio Bravo eta Carlos Martinez, min hartuta daudelako, eta Carlos Vela, taldera egokitzeko ari baita lanean. Laugarren lagunartekoa izango du Realak. Orain arte, bi irabazi ditu, eta bat berdindu. VVV Venloren aurka Taldea Herbehereetan hasi da entrenatzen, eta lagunartekoa du gaur, jokatuko dituen lauretan lehena Erredakzioa Donostia Osasunak gaur jokatuko du egonaldiko lehen lagunartekoa. VVV Venloren aurka ariko da, Venloko De Koel zelaian, 19:00etan. Jose Luis Mendiliba- rrek 24 jokalari eraman ditu egonaldira, eta ez du jakinarazi zein izango den hamaikakoa gaurko partidan. Talde gorritxoa atzo hasi zen entrenatzen, Ermelon. Lehen bi lan saioetan jokalari guztiek hartu zuten parte, denboraldi-aurrean lehenengoz. Osasuna abuztuaren 5era bitartean izango da bertan. Beste hiru lagunarteko ere jokatuko ditu: De Graafschapen (uztailak 31), Groningenen (abuztuak 2) eta Heracles Almeloren aurka (abuztuak 4). 2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 26›› 25 Lagun Arok uko egin dio Eurokopan jokatzeari, foru aldundiak diru laguntza txikitu diolako Oriok KAE 1 ligako bosgarren estropada jarraian irabazi nahi du gaur Getarian izango da bosgarren jardunaldia, eta lehia handia bigarren lekurako espero da A.M. Donostia Hondarribia eta Kaiku elkarren alboan, Zierbenan jokaturiko estropadan, San Miguel ligako aurrenekoan. LUIS JAUREGIALTZO / ARGAZKI PRESS Ondorio fidagarrien zain Pasaian egingo dute gaur San Miguel ligako bederatzigarren estropada, erlojuaren aurka, itsasoan eta ibaian arraun eginez Traineru bakoitza zertan den eta benetako maila zein duen jakiteko aproposa izango da Aitor Manterola Donostia Joan dira zortzi estropada San Miguel liga hasi zenetik, eta zenbait traineruren inguruan ondorio argiak eta garbiak aterata daude; baina beste batzuen kasuan, misterio kutsua dabil bueltaka, benetako maila eta lekua non duten asmatu ezinda. Aurreko estropadetan, kaleak direla, eguraldi aldaketak direla, batzuen inguruan zalantza piztu da, gorago edo beherago egon behar ez ote zuten berez. Gaur, aukera egokia da bakoitza zertan den argitzeko. Pasaian lehiatuko dira hamabi traineruak, erlojuaren aurka (18:30). Era horretan aritu beharrak fidagarritasuna emango die emaitzei. Gainera, eremuak ibaia eta itsasoa uztartzen ditu, eta bietan moldatu beharra dago ondo lan txukuna egiteko. 20:00 inguruan, traineru bakoitzaren maila zertan den eta nolakoa den argiago ikusiko da. Hiru txandatan banatuko dituzte ontziak, ligako sailkapenaren arabera. Txandako lau traineruak minutuz minutu aterako dira, lau luze eta hiru ziaboga dituen eremuan lehiatzera. Indarra eta abilezia uztartu beharko di- tuzte arraunlariek ibilbidea osatzeko. Eguraldiari dagokionez, haizea dago emanda; iluntzea gerturatuz doan heinean, baretzera egingo du, dena den. Olatuxka ere izango da itsasoan, eta horrek esan nahi du ibaitik kanpoko zati horretan erabaki daitekeela estropada. Faboritoak, nola ez, azken txandakoak dira, eta laukote horretan Hondarribia eta Kaiku nabarmendu behar dira. Lau eta hiru bandera irabazi dituzte aurtengo ligan, eta zerbaitegatik izan da horrela. Bien arteko lehia baldintza dezake asteko lanak. Izan ere, Kaikuk Bizkaiko txapelketa jokatu zuen asteazkenean, baita irabazi ere, laugarrenez jarraian. Gaur jakingo da, uretan, ea nekea pilatuta ekarriko duen eta ea Jose Luis Kortak aldaketak egingo dituen nekearen eragina gutxitzeko. Urdaibaik ere lana izan zuen aste barruan, eta ez zuten atera uste bezain emaitza ona, bigarren eginagatik Kaikuk alde handia atera zielako —ia 16 segundo—. Orduko gazia gaur gozatzeko aukera harrapatu nahiko dute. Laugarrena San Juan da, estropada antolatuko duen kluba. Egin ditu lan ederrak aurten, eta, zenbaitetan, ia-ia astindu du bandera. Gaur, etxean arraun eginez, eremua ondo ezagututa, tentuz zaintzeko aurkaria izango da agian. Bigarren txandan izango dira Tiran, San Pedro, Castro eta Astillero. Galiziarrengandik gehiago espero zen aurten, baina ez dabiltza fin. Zalantza sortzen duen ontzietako bat da. Gaur, denak baldintza berdintsuetan direla, erantzunen bat atera daiteke. Konfiantza aparrak gora eginda dator, gainera, asteon Galiziako txapelketa irabazi baitu. San Pedro fidagarriago dabil, erregular samar. Etxean da, eta etekina ate- ra nahiko dio horri. Bi espainiarren inguruan —Castro eta Astillero— edozer espero daiteke. Onetik eta txarretik dabiltza. Astillerok irabazi zuen asteazkenean Kantabriako txapelketa. Estropada hasi, ohi bezala, ligako azken lau sailkatuek hasiko dute. Zierbena zuloan da, eta nekez aterako da hortik. Zumaiak nahi du Portugalete gertuago izan, eta hasi beharrean da sei punturen aldea jaten, jaitsierako kanporaketa ez jokatzeko. Pedreñak arnasa hartu zuen aurreko asteburuan, baina eskas aritu da Kantabriako txapelketan —hirugarren—. Batek daki zer egin dezakeen gaur. G Sailkapenak Gipuzkoako liga, aurretik Gizonezkoak lanean hasi aurretik, emakumezkoen txanda izango da (18:00). Gipuzkoako ligako laugarren estropada izango dute jokoan sei ontzik: Zumaiak, Getaria-Tolosak, San Juanek, Oriok, Hibaikak eta Hondarribiak. Sailkapenean hurrenkera horretan daude, eta, orain artekoa ikusita, faboritoen zerrenda ere horrela antola daiteke, San Juan goraxeago jartzeko aukera baztertu gabe. Bi luze eta ziaboga bat osatu beharko dituzte, gizonezkoen eremu berean. Azkenekoz erlojuaren aurka lehiatu zirenean, Zarauzko estropadan, Zumaia, Getaria-Tolosa eta San Juan oso tarte txikian sartu ziren. Gaur ere berdintasuna espero da, eta, halakoetan gertatzen den bezala, konturik txikienek baldintza dezakete estropada. SAN MIGUEL LIGA 1.Hondarribia 2.Kaiku 3.Urdaibai 4.San Juan 5.Tiran 6.San Pedro 7.Castro 8.Astillero 9.Pedreña 10.Portugalete 11.Zumaia 12.Zierbena 87 puntu 85 pt. 76 pt. 68 pt. 66 pt. 59 pt. 39 pt. 36 pt. 36 pt. 33 pt. 27 pt. 12 pt. GIPUZKOAKO LIGA 1.Zumaia 2.Getaria-Tolosa 3.San Juan 4.Orio 5.Hibaika 6.Hondarribia 17 puntu 16 pt.. 13 pt. 9 pt. 6 pt. 3 pt. Azken urteetan, bide beretik doa KAE 1 liga. Ontzi bat edo bi beste guztien gainetik ibiltzen dira, eta lehen postua lortzeko borrokak emozio gutxi izaten du. Aurten ere horrela dira gauzak, Orio beste denak baino gehiago delako. Lau estropada egin dituzte, eta lauretan, oriotarrak nagusi. Gaur, bosgarrena dute jokoan Getarian (Gipuzkoa), eta ez da ezusterik espero. Beste urteetan bezala, zirrara bigarren postua lortzeko borrokan dago. Estu daude gauzak Santurtziren eta Elantxoberen artean, eta Isuntza ez da urruti. Bizkaitarren arteko onenak saria izango du liga amaieran, San Miguel ligara igotzeko kanporaketa jokatuko baitu. Santurtzi dator behetik gora, eta asteazkenean, lan biribila osatu zuen Bizkaiko txapelketan; laugarren izan zen, liga bat gorago duen Zierbena aise gaindituta, eta Portugaletetik oso gertu. Jaitsierako lekuetan ere larri dira kontuak. Deustua azkena; aurretik ditu Hondarribia eta Santoña, hiru puntuan. KAE 2koak, Getxon Eguneko lehen estropada Getxon izango da (12:00). KAE 2 ligakoak lehiatuko dira, zazpigarren jardunaldian. Trintxerpe eta Orio B dira faboritoak, haien artean banatu dituztelako bandera guztiak. Pasaitarrak doaz lehen postuan, eta Orio B bigarren da, bi puntura. G Sailkapena KAE 1 LIGA 1.Orio 2.Santurtzi 3.Elantxobe 4.Isuntza 5.Donostiarra 6.Zarautz 7.Camargo 8.Getaria 9.Ondarroa 10.Santoña 11.Hondarribia 12.Deustua 48 puntu 42 pt. 40 pt. 37 pt. 28 pt. 26 pt. 25 pt. 19 pt. 19 pt. 10 pt. 10 pt. 8 pt. 26 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata Kirola › Lagun Aro, Eurokopatik kanpo Aldundiak 700.000 euro gutxitu du klubari ematen dion laguntza, eta taldeak salatu du estu dagoela A.Urbistondo Donostia Lagun Aro GBC saskibaloi taldeak urgentziazko prentsaurreko bat eman zuen atzo, Gipuzkoako Aldundiak klubari ematen dion laguntzak murrizketa handia izan duela jakinarazteko eta horrek eragingo dituen ondorio gogorrak plazaratzeko. Lagun Arok 1,2 milioi euro jaso zituen joan den denboraldian Foru Aldunditik, eta orain laguntza 700.000 euro gutxiago izango dela jakinarazi dute. 500.000 euro jasoko ditu sasoi honetan, eta hori ere ez 20132014ko sasoian. Sosik ez du jasoko orduan Lagun Arok. Aldundiaren argudioa ere klubaren bitartez jakin da: kirol amateurra sustatzea, kirol profesionala alboratuz. Aldundiak uztailaren 24an jakinarazi zien erabakia klubeko arduradunei, joan den asteartean, eta erabaki berantiar horrek aukerak bilatzeko denborarik gabe utzi omen du Lagun Aro. Alvaro Bilbao presidentearen esanetan, «berandu da beste babesle batzuk bilatzeko, taldea osatzeko prozesu betean gaudelako. Murrizketak ondorio kaltegarriak ekarriko ditu, aldundiak atzera egiten ez badu, eta denetan lehena, Eurokopa txapelketa jokatzeari uko egin behar diogula. Sosik ez dugu txapelketa horretan gutxieneko bermearekin jarduteko». Prentsaurrekoan Bilbao egungo presidentea, Gorka Ramoneda orain gutxira arte presidente izandakoa eta ohorezko presidente Miguel Santos agertu ziren, esan behar zutenaren garrantzia azpimarratzeko. Santosen esaldi pare batek Bilbaoren azalpenak adinako harrabotsa sortu zuten, aldundiaren erabakia «lotsagarria» dela esan zuelako. Ondoren, hitz gogorragoak izan zituen ahotan, «ez dute kluba hondoratzerik lortuko» esateko malkoei eutsi ezinik. Bilbaok aldundiaren erabakia ez duela ulertzen esan du, eta honako azalpen hauek eman: «Kolokan utzi dute klubaren etorkizuna. Guk laguntza jasotzen dugu, baina zergetan-eta jasotzen dugun baino diru gehiago ordaintzen diogu aldundira. Hori, zuzenean edo zeharka sortzen dugun langile kopuruak eragiten duen aberastasuna aintzat hartu gabe». Bilbaok GBCren kirol ibilbideak aldundiaren onarpena beharko lukeela adierazi zuen, «are gehiago diru kontuetan erakutsi dugun seriotasuna erabatekoa delako». Bilbaok aldundiak emandako argudioa errespetatu zuen: «Logikoa iruditzen zaigu kirolari amateurrak lagundu nahi izatea, baina kirolari horiek kirol profesionala dute eredu, ispilu». Bilbaok Gipuzkoan saskibaloi federatu kopurua asko igo dela gogoratu zuen, «taldea Endesa Ligan dagoenetik, batez ere, eta hori ere aintzat hartu behar da». Lagun Arok han eta hemen Gipuzkoaren izena erakusten duela ere esan zuen: «Bistan da zaleak gurekin pozik daudela, bazkideen %96k bazkide txartela berritu baitute jadanik». Etorkizun beltza Presidenteak aldundiaren gain jarri zuen klubak Europan ez jokatzeko erabaki hori bertan behera uztea: «Hamar eguneko epea hartuko dugu, gure eskaerek aldundian halako hausnarketaren bat eragiten duten jakiteko. Egoe- DLaburrak Andy Schleck ez da izango Espainiako Vueltan TXIRRINDULARITZA › Andy Schleckek ez du parte hartuko Espainiako Vueltan. Luxenburgoarra laster izango da lehiatzeko moduan, baina uko egin dio hiru asteko itzuliari, Munduko Txapelketari begira. RadioShack taldeak Maxime Monfort eta Tiago Machado izango ditu taldeburu. Abuztuaren 18an hasiko da lasterketa, Iruñean. Anaitasunak, Ibai Meoki fitxatuta, taldea osatu du ESKUBALOIA › Ibai Meoki erdiko atzelaria fitxatu du Anaitasunak, eta dagoeneko osatuta dauka datorren denboraldirako taldea. Meokik 23 urte ditu, 1,82 metro da luze eta 80 kilo pisatzen du. Iruñeko taldeak irailaren 8an du estreinako partida ligan, Bartzelonaren pistan. Euskadiko Txapelketako hamaikagarren saioa gaur SOKATIRA › Lur Gaineko Euska- Sito Alonso, jokalariei aginduak ematen, iazko sasoian. JUAN CARLOS RUIZ / ARP ra zaila dela badakigu, baina zaleei baikortasun mezua helarazi nahi diegu». Eurokopa alboratzearekin batera, Endesa ligari begira osatu behar den taldeari ere kalte egingo zaiola esan zuen Bilbaok: «Sos gutxiago Europarako, sos gutxiago Endesa ligarako. Aintzat hartu behar da 700.000 euroko murrizketa hori ia %60koa dela, eta aurrekontu osoaren %15 dela. Diru asko da», bota zuen. Lagun Arok 4,5 milioi euroko aurrekontua erabili zuen joan den sasoian, baina Kopa jokatzeko txartelak eta ligako final-laurdenak jokatu izana milioi erdia igo zuen aurreikusitako kopuru hori. Bilbaok berak jakinarazi zuen orain dela bi aste Eurokopan gutxieneko bermearekin jokatzeko ezin zela 4,5 milioiko langatik behera egin, baina orain kopuru horretara iristea lantegi zaila da. Diru publikoaren iturria itxi egin da, eta ez berehalakoan irekitzeko, eta diru pribatua bilatzeko ekinbideek ere ez dute klubak nahiko lituzkeen emaitzak ematen. Aste pare batean jakingo da egoerak beltz segitzen duen edo ez. diko Sokatira Txapelketako hamaikagarren saioa jokatuko da gaur, Laukizen (Bizkaia). 580 kiloko bigarren jardunaldia izango da. Goiherri A-k irabazi zuen lehenengoan, eta Euskadiko txapeldun izan da 680, 640 eta 600 kilokoetan ere. EHUk Ohorezko Mailan aritzeari uko egin dio SASKIBALOIA › EHU saskibaloi taldea ez da Emakumezkoen Ohorezko Mailara igoko, ez baitu laguntza nahikoa jaso instituzioetatik. Taldeak igotzea lortu zuen aurreko sasoian, baina arazo ekonomikoek uko egitera behartu dute. Hortaz, Bigarren Mailan ariko da berriz. 2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 27 D ‹Agenda Ekitaldiak Zure ekitaldia BERRIAn agertzea nahi baduzu: www.berria.info/zerbitzuak/agenda/bidali/ Musika pArantza. Izenik ez. Gaur, 22:00etan, Aterpean. pAstigarraga. Damba. Gaur, 23:00etan, Joseba Barandiaran plazan. pBaiona. Txalaparta, Txirula eta Euskal kantuaren arteko topaketa. Gaur, 17:00etan, Protestanteen Tenpluan. pBaiona. Mendeku ItXua. Gaur, 17:00etan, Baiona Ttipian. pBakaiku. Dantzaldia Trikidantz taldearekin. Gaur, 00:30ean. pBarakaldo. Porco Bravo, Karretera Agropekuaria eta Izan Ezean. Gaur, 21:30ean, Errekaortuko jaietan. pBarrika. Bizkaia Music Flow. Gaur, 18:00etan, Terraza Bamboon. pBermeo. Urdaibaiko organoak. Joxe Mari Eguileor 2012: Luca Massaglia. Gaur, San Frantzisko elizan, 20:45ean. pBusturia. Kupela. Gaur, 20:30ean, plazan. pDonostia. La pop lla eta 3gabe2. Gaur, 23:00etan, Loiolako San Ignazio jaietan. pDonostia. Top of the Morning, Leo, DJ Zhuaitz, DJ Maikol, Linea Curva, Ibon Gurrutxaga... Gaur, 20:00etan, Guardetxean. pElorrio. Logela multimedia Kukai. Gaur, 22:30ean, plazan. pGasteiz. Ishmael Sustraivibez. Gaur, 02:00etan, Jimmy Jazzen. pGasteiz. Canteca de Macao eta Bodega Bodega. Gaur, 21:30ean, Falerina lorategian. pGaubea. Musika Kultua 2012: Cuarteto Isasi. Gaur, 19:30ean, Udaletxean. pGetxo. Kuenta Atras, Fiachras, Matxura. Gaur, 22:30ean, Algortan. pGorliz. Luhartz Erromeria. Gaur, 20:30ean, plazan. pHeleta. Pantxix eta Marie Bidart. Gaur, 21:00etan, Soropila kultur etxean. pHondarribia. Eskifaia eta Xatz eskifaia. Gaur, 22:00etan, Baluarten. pLarrabetzu. Willis Drummond, Berri Txarrak eta Skatu. Gaur, 23:30ean, Larrabetzun. pLasarte-Oria. Trifulca Posse. Gaur, 23:30ean, Siglo 20en. pLaudio. Txapa ta pintura, Lauroba eta Honat. Gaur, 22:00etan, Aretako jaietan. pLemoa. Betagarri. Gaur, 22:00etan. pSopuerta. Kaotiko eta Gora Herria. Gaur, 23:00etan. pSoraluze. On, Anai arrebak. Gaur, 00:00etan, Zubi nagusian. pZarautz. Indigo eta Louise Michel. Gaur, 19:00etan, Munoa plazan. pZestoa. Obaneuke . Ondoren, Imanol DJ Pajarito. Gaur, 23:00etan, Arroa Goiko jaietan. pZigoitia. Ze Esatek. Gaur, 22:00etan. Antzerkia pAulesti. Arrain herriaren memoria galdua. Gaur, 17:00etan, Aretoan. pDonostia. Ametsetan bizi. Gaur, 19:00etan, Ernest Lluch kultur etxean. Bertsolaritza pArano. Bertso saioa: Agin Rezola, Julio Soto, Andoni Egaña eta Maialen Lujanbio. Gaur, 19:30ean, plazan. pBeuntza. Bertsolariak: Julen Zelaieta eta Iñigo Ibarra. Gaur, 16:00etan, plazan. pGetxo. Bertsolariak: Aimar Karrika, Arrate Illaro, Agin Rezola, Fredi Paia. Gaur, 13:00etan, kasinoan. pOiartzun. Bertso afaria: Jexux Mari Irazu, Unai Iturriaga, Alaia Martin eta Beñat Gaztelumendi Gaur, 21:30ean, Soroa plazan. Dantza pBilbo. Salbatzaile Dantza Taldearen emanaldia. Gaur, 19:00etan, Arriaga plazan. pDonostia. 24. nazioarteko folklore jaialdia. Gaur, 18:30ean, Loiola auzoan. Hitzaldiak pDonostia. Juan Miguel Fernandez: Hechos que prueban la existencia y la inmortalidad del espíritu. Gaur, 19:00etan, Miramar jauregian. Ikastaroak pDonostia. Autodefentsa feminista. 10:00-14:00/15:3019:30 Ikus-entzun pGetaria. Igelak eta zapoak. Gaur, 22:00etan, Harritarten. pIurreta. Urte berri on, amona!. Gaur, 22:00etan, Aitte San Migel plazan. Lehiaketak pDonostia. XIII. Loiolako kanpoko pintura lehiaketa. Gaur, 10:00etan. Bestelakoak pAmurrio. Kike Loiolaren bakarrizketa. Gaur, 21:30ean, Guk tabernan. pGorliz. Eskulangintza azoka. Gaur, 11:00etan, plazan. pGorliz. Folk Jaialdia. Gaur, 21:30ean, Iberretan. pLezo. Argazki-poesia emanaldia. Gaur, 18:30ean, Gesala aretoan. BERRIA Enrique Loiola q Umorista Ikuskizunaren munduko mila saltsatan sartua dago Enrique Loiola. ‘Camarera guapa’eta ‘Cuando tengo insomnio no duermo bien’ bakarrizketak eskainiko ditu gaur, Amurrioko Guk tabernan. «Artista pobre eta aberatsen arteko distantzia areagotu egiten du telebistak» Irati Garikano Donostia Ez da erraza hitz bat aukeratzea Enrique Loiola (Eibar, Gipuzkoa, 1964) definitzeko; izan ere, ofizio ugariko gizona da. Bakarrizketa bat eskainiko du gaur, 21:30ean, Amurrioko (Araba) Guk tabernan. Zure webgunean irakur daitekeenez, gizon polifazetikoa zara; umorista, gitarrista, irratiko esataria, irakaslea, gidoilaria... nola lortzen duzu lanbide horiek guztiak uztartzea? Errealitateak bultzatzen nau horretara; ahal ditudan lan guztiak egiten ditut hilabete amaierara iristeko. Orain bi testu berri aurkezten nabil, eta El Sindrome de Stendhal taldearekin disko bat kaleratu berri dugu. Horrez gain, Radio Vitorian lan egiten dut, eta gitarrako eskolak ere ematen ditut. Nortasun kontua da. Batzuei gauza bakar batean konzentratzea gustatzen zaie, baina beste batzuk izaera lausoagoa dugu; gauza gehiago probatu nahi ditugu, nahiz eta horietako bakoitzean gutxiago sakondu. Nire alderdi guztiak arte eszenikoekin lotuta dauden arren, bakoitzean irakaspen ezberdinak aurkitzen ditut. Zertan oinarritzen zara bakarrizketako testuak idazterakoan? Gaurkotasuna da nire testuen epizentroa, eta ingurua etengabe aldatzen denez, testuak ere albisteen arabera moldatzen ditut. Ikuspuntu esperpentikoa ematen ahalegintzen naiz; zentzugabekeria da nire bakarrizketen ardatza. Azoketan egoten diren ispilu horietako bat da, erabat itxuragabetzen zaituena. Errealitatea hartu, eta ispilu horien antzera desitxuratu egiten dut. Gure inguruan gertatzen denarekin jendeak barre egitea nahi dut; barre egin dezatela euren buruaz, giza espirituaz eta, zergatik ez, nitaz ere bai. Ez da barre gaiztoa, askatzailea eta analgesikoa baizik. Umore beltza erabiltzen dut, eta egunkarietatik ateratako pertsonaia mespretxagarri asko azaltzen ditut: Francesco Schettino Costa Concordia-ko kapitaina, istiluen aurkako polizia, Garoñako zentral nuklearra, Iñaki Urdangarin, Felipe printzea... beste ikuspuntu batetik azaltzen ditut, dibertigarria izan dadin. Eguneroko bizitzako istorioak kontatzen ditut, jendea haietan islatua sentitzeko. Guztiok elkarrekin ditugun elementuak baliatzen ditut. Zein da jendeari barre eginarazteko gakoa? Ohikoa ez den ikuspuntu bat era- kusten diet, askotan ikusi duten zerbaiten inguruan. Bestetik, mingarriak zaizkigun gaiei garrantzia kentzen diet, eta nahiko modu azalekoan hitz egiten dut horiei buruz. Bizitzaz hitz egiten diet ikusleei, eta, une batez, haiek bezala sentitzen naiz; indar berberek lotzen gaituzte, eta, aldi berean, gauza askok ihes egiten digute eskuetatik. Emanaldiak irauten duen bitartean gauza horiez guztiez barre egin dezakezu. Argiak pizten direnean, ordea, dena normaltasunera itzultzen da; amets batetik esnatzea bezala da. Kaleko emanaldiez gain, telebistan ere atera zinen, El club de la comedia eta Más humor saioetan.Zer moduzko esperientzia izan zen? Esperientzia ona izan zen, baina telebistak sekulako boterea duela iruditu zitzaidan, agian gehiegizkoa. Plataforma gisa ondo dago, agerraldi bakarrarekin jende askorengana iristen zarelako. Baina, era berean, kulturako beste eremu batzuk bereganatzen ditu, eta hori kaltegarria da. Telebistak artista pobre eta aberatsen arteko distantzia areagotzen du; batzuei pribilegioak ematen dizkie, eta, besteei, aldiz, kendu. 28 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata Agenda › b Eguraldia JON ALBISU Joera t° t° Astelehena, 30 t° Bihar Itsasoa pItsasoko egoera. Lehen hogei milietan, ipar-mendebaldeko haizeak, 3ko indarrekoak, itsaskirria eragingo du; ipar partean, 4ko ufadak. Hala-hola ikusiko da hasieran; gero, nahiko gaizki. pOlatuak. Metro bat artekoak. t° Asteartea, 31 Asteazkena, 1 p Baiona 18/22 p Bakio 16/21 p Donostia 17/21 p p Bilbo 16/22 p Itsasaldiak Maule 17/24 p p Balmaseda 15/21 Itsasbehera Arrasate 15/22 Amurrio 14/21 Pixkanaka, ostarte gehiago pZerua. Aroa argitu egingo da, baina, oro har, giro nahasi eta aldakorra izango da; batez ere, ipar isurialdean eta mendi inguruetan. Goizean, zeru hodeitsua izango da, eta zaparradak botako ditu; halere, arratsaldean ostarte batzuk irekiko dira. Barnealdean, goizetik, ostarte gehiago izango dira. pHaizea. Ipar-mendebaldekoa. pTenperatura. Berdin. Eguneko tenperaturarik beroenak, ipar partean eta mendialdean, 18 eta 22 gradu artekoak izango dira; barnealdean, berriz, beroenak 20 eta 30 gradu artekoak izango dira. p p p Leitza 13/18 p Abaurregaina 9/20 p p p Gasteiz 14/23Agurain 14/22 Gaur b Iruñea 14/24 t° Giro nahasi eta aldakorra pZerua.Eguraldiak nabarmen egingo du beltzera.Ipar isurialdean eta mendi inguruetan,zeru hodeitsua izango da,eta zaparradak botako ditu; barnealdean,euri gutxiago egingo du.Arabako Errioxan eta Lizarraldetik hegoaldera,ostarteak irekiko dira.Azken orduetan,mendialdean ekaitzak joko du. p p Tafalla 13/25 Guardia 14/24 pHaizea. Ipar-mendebaldeko haizea ibiliko da. pTenperatura. Behera. Beroenak, ipar partean eta mendialdean, 18 eta 22 gradu artekoak; barnealdean, 20 eta 30 gradu artekoak. ORDUA METROAK 00:11 3,56 Itsasgora Donibane Garazi 17/24 Eibar 14/21 p Tutera 15/28 06:23 1,51 12:51 3,54 18:59 1,46 Itsasgora Itsasbehera Isobara mapa Eguzkia S0RTU Ilbete Abuztuaren 2a, osteguna Ilbehera Abuztuaren 9a, osteguna Ilberri Abuztuaren 17a, ostirala Ilgora Abuztuaren 24a, ostirala BAGABIGA G Hitz gezidunak p Lapurdi Ekialdeko udalerria p Meatzea Karrantzakoak Hari, luke G Sudokua 3 2 1 8 6 1 4 7 Labore mota Arabako herria 9 Joan den urtean 4 7 On Zimendu Ordua Niri Gozoak Zur erreak Har ezazu O birritan 7 4 1 2 5 2 9 5 9 6 G Goitibehera 2 3 Nori atzizkia Haurdun Zintzoa Gizon izena Ibar 4 5 Atxikiak Guraso arra 9x9-ko laukian hutsik dauden gelaxkak bete behar dituzu, 1etik 9ra bitarteko zenbakiak idatziz, eta kontuan izanik zenbaki bakar bat ere ez dela bi aldiz azaltzen errenkada eta zutabe berean, ezta dagokion 3x3-ko laukian ere. 1 1 Japoniako hiria Bibliako pertsonaia 2 G Atzoko erantzunak 7 5 1 3 2 6 4 8 9 9 8 4 7 5 1 3 6 2 6 2 3 9 4 8 7 5 1 1 3 5 4 7 9 6 2 8 4 9 6 5 8 2 1 3 7 8 7 2 6 1 3 5 9 4 5 3 4 9 8 6 7 2 1 2 6 7 1 9 5 8 4 3 5 1 8 2 3 4 9 7 6 6 Nafarroako herria Nora atzizkia Barrea Biafrako etnia Norat atzizkia Ebaki, moztu 9 8 Zabaldu Har ezan 3 2 Ikasgela 5 7 1 Barrabil, koskabilo 21:33 EGUNA Hitz-jokoak Lerden, lirain Labore mota GORDE 07:09 Ilargia 7 8 Una, neka Röntgen U birritan Iridioa Esku itxi Kontsonantea Zein aldetara? 9 Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edo gehiago du asmatu beharreko hitzak. 1. Nazioa, herria. 2. Gure egunkaria. 3. Nafarroako udalerria, Aezkoan. 4. Jira, itzulia. 5. Lehenengo bikoitia. 6. Bakoitzari bi. 7. Baizik. 8. Lapurdiko hiriburua. 9. Zauriak larruazalean uzten duen seinalea. Goitibehera: 1. Albero. 2. Labore. 3. Orbel. 4. Bero. 5. Ber. 6. Erbi. 7. Beire. 8. Berezi. 9. Zeberio 2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 29 ‹ Agenda 1 Aretoak El caballero oscuro: La leyenda ... Araba GASTEIZ D YELMO BOULEVARD Boulevard merkataritza gunea (902-221622).Ikuslearen eguna: osteguna. Madagascar 3 Madagascar 3 3D El caballero oscuro: La leyenda ... 15:30 16:30 15:30 23:30 15:45 16:15 Ice Age 4 3D Ice Age 4 The Amazing Spider-Man The Amazing Spider-Man 3D El dictador 16:20 Qué esperar cuando estás ... 15:45 Elefante blanco Blancanieves y la leyenda del cazador Tengo ganas de ti Lobos de Arga 15:30 Intocable 15:30 17:30 19:30 21:30 23:30 18:30 20:30 22:3000:30 17:00 18:45 20:15 22:00 17:45 18:15 20:15 17:35 20:10 23:00 19:30 22:15 18:20 20:20 22:2000:20 18:00 20:15 22:30 00:45 17:30 22:0000:30 19:30 22:00 BASAURI D IBAIGANE Ez dago emanaldirik. D SOCIAL ANTZOKIA Las chicas de la sexta planta 17:30 20:00 D BERMEO. Nestor Basterretxea. Blancanieves y la leyenda del cazador 16:30 19:00 21:30 D DERIO. Gurea aretoa. The Amazing Spider-Man 19:00 21:30 D DURANGO. Zugaza. Madagascar 3 2D D FLORIDA San Prudentzio,22 (945-231940).Ikuslearen eguna: asteazkena. Madagascar 3 Moonrise Kingdom Margaret La delicadeza Elefante blanco Ice Age 4 Los nombres del amor El Skylab El irlandés 15:30 16:30 17:30 18:45 19:45 20:45 22:00 23:0000:00 The Amazing Spider-Man 2D 17:30 The Amazing Spider-Man 3D 20:00 22:35 Tengo ganas de ti 22:0500:40 Blancanieves y la leyenda del cazador 22:15 00:45 Qué esperar cuando estás ... 19:45 Ice Age 4 2D 16:15 18:15 20:15 Ice Age 4 3D 15:45 17:45 Men in black 3 15:30 12:00 17:30 20:00 22:30 12:00 17:45 20:00 22:15 17:45 20:00 22:30 17:45 20:00 22:30 12:00 17:45 20:00 22:30 18:00 20:15 22:30 12:00 18:00 20:15 22:30 D GURIDI San Prudentzio,6 (945-231940).Ikuslearen eguna: asteazkena. Madagascar 3D 17:00 Tengo ganas de ti Qué esperar cuando estás esperando Las nieves del Kilimanjaro Impávido 17:00 The Amazing Spider-Man El profesor Lazhar El dictador 17:00 El caballero oscuro: La leyenda renace 18:45 20:30 17:30 20:00 17:30 20:15 18:45 20:30 17:30 20:15 18:45 20:30 17:30 20:30 22:30 22:30 22:30 22:30 22:30 22:30 17:00 Madagascar 3 3D 19:30 D GALDAKAO. Torrezabal. Madagascar 3 3D 17:00 19:30 22:30 D GERNIKA. Lizeo. Madagascar 3 3D 19:00 21:00 GETXO El Skylab, Julie Delpy zuzendariaren filma. BERRIA D GETXO ZINEMAK Arriluze z/g (94-4310310).Ikuslearen eguna: asteazkena. El dictador 2D 16:00 Qué esperar cuando estás ...2D 16:00 Elefante blanco 2D Ice Age 4 2D 16:20 Terraferma 2D El caballero oscuro: La leyenda ...2D 16:15 Madagascar 3 2D 16:30 Madagascar 3 3D The Amazing Spider-Man 2D El irlandés 2D 16:00 18:00 20:00 22:0000:30 EIBAR 18:10 20:20 22:3000:30 D COLISEO 18:20 20:20 22:2000:30 19:15 22:1500:00 18:30 20:30 22:30 00:30 18:00 20:00 22:00 LEIOA D YELMO GORBEIA 3D Gorbeia merkataritza gunea (945-460623).Ikuslearen eguna: asteazkena. D CINESA ARTEA Madagascar 3 Madagascar 3 3D El caballero oscuro: La leyenda ... Artea merkataritza gunea (902-333 231).Ikuslearen eguna: asteazkena. El dictador The Amazing Spider-Man 3D The Amazing Spider-Man Ice Age 4 3D Ice Age 4 Tengo ganas de ti El pacto Blancanieves y la leyenda ... Qué esperar cuando estás ... Intocable Project X El enigma del cuervo Men in black 3 16:30 18:30 20:30 22:3000:30 15:30 17:30 19:30 21:30 23:30 15:30 17:15 18:45 20:30 22:00 23:45 18:15 20:00 21:45 23:30 18:30 21:15 19:40 22:25 15:40 17:40 16:15 18:15 20:15 22:15 00:15 20:00 22:30 20:15 22:30 00:45 17:30 17:50 16:15 00:00 15:45 15:30 16:00 The Amazing Spider-Man The Amazing Spider-Man 3D Ice Age 4 Ice Age 4 3D Madagascar 3 3D Madagascar 3 16:20 16:00 18:00 00:40 D KULTUR LEIOA Ez dago emanaldirik. Profesor Lazhar 18:00 20:00 Bizkaia D ONDARROA. Bine Onera. Ez dago emanaldirik. BILBO PORTUGALETE D COLISEO CINESA ZUBIARTE Qué esperar cuando estás ... 16:00 20:40 22:45 01:00 El caballero oscuro: La leyenda ... 16:00 17:00 19:00 20:30 22:00 D BALLONTI Madagascar 3 Madagascar 3 3D El caballero oscuro: La leyenda ... El secreto de los 24 escalones El dictador Ice Age 4 The Amazing Spider-Man 3D Ice Age 4 Tengo ganas de ti El dictador Madagascar 3 The Amazing Spider-Man 3D Ice Age 4 3D The Amazing Spider-Man Madagascar 3 3D D GOLEM ALHONDIGA El Skylab Madagascar 3 Madagascar 3 3D El caballero oscuro: La leyenda ... Elena (JBA) El dictador Elefante blanco La delicadeza Ice Age 4 Shame (JBA) Las malas hierbas Alps (JBA) 00:00 00:30 16:00 18:00 20:00 22:00 00:45 16:00 18:00 20:00 22:00 01:00 16:00 17:00 18:00 18:3020:00 22:0000:00 00:50 17:00 19:10 22:00 19:00 21:00 23:00 01:00 17:30 20:00 16:30 18:30 20:30 16:30 19:30 17:15 20:00 17:30 20:30 17:15 20:00 20:00 16:30 18:30 20:00 22:30 17:15 D MULTICINES Eskutza kalea,13 (94-4310310).Ikuslearen eguna: astelehena. Margaret La delicadeza Los nombres del amor Terraferma Moonrise Kingdom El irlandés Elefante blanco Impávido 17:15 20:00 17:30 19:45 17:30 19:45 17:30 19:45 17:30 20:00 17:30 20:00 17:30 20:00 22:15 22:15 22:15 22:15 22:15 22:15 22:15 BARAKALDO D COLISEO CINESA MAX OCIO Kareaga kalea z/g (94-4310310).Ikuslearen eguna: astelehena. Madagascar 3 3D El caballero oscuro: La leyenda ... Ice Age 4 3D Madagascar 3 The Amazing Spiderman 3D El enigma de cuervo Impávido El dictador Elefante blanco El pacto Qué esperar cuando estás ... Blancanieves y la leyenda del ... Men in black 3 Intocable Tengo ganas de ti Ice Age 4 16:30 18:30 20:45 16:00 17:00 18:00 22:0000:0000:40 16:30 18:30 20:45 16:00 17:00 18:00 22:0000:00 17:00 19:15 16:00 16:00 16:00 16:00 16:00 18:15 20:30 18:15 20:30 20:45 18:15 20:30 18:15 20:30 22:45 00:45 19:00 20:30 22:45 01:00 19:1520:00 22:15 23:00 01:00 22:45 01:00 22:45 01:00 22:45 01:00 22:45 01:00 22:00 01:00 17:00 01:00 22:00 16:00 19:00 22:45 01:00 16:00 18:00 20:00 22:0000:00 D YELMO MEGAPARK Erribera etorbidea z/g (94-4181672).Ikuslearen eguna: astelehena. Madagascar 3 3D Madagascar 3 2D El dictador 15:30 16:30 17:30 18:30 19:30 20:30 21:30 22:30 23:3000:30 16:00 17:00 18:00 19:0020:00 21:00 22:00 23:0000:00 01:00 17:40 19:35 21:35 23:35 ERRENTERIA D NIESSEN ZINEMAK Tengo ganas de ti Ice Age 4 Madagascar 3 El dictador Madagascar 3 3D The Amazing Spider-Man El caballero oscuro: La leyenda ... El secreto de los 24 escalones 18:30 20:25 22:20 18:15 20:10 22:10 19:00 22:00 18:15 20:15 22:15 18:20 20:20 22:20 18:10 20:00 22:30 SANTURTZI D SERANTES El caballero oscuro: La leyenda ... Madagascar 3 3D Moonrise Kingdom 17:30 21:00 17:30 20:00 22:30 17:15 19:45 22:15 16:00 16:15 16:20 16:00 16:00 22:45 01:00 22:30 00:45 22:15 00:45 22:45 22:30 22:30 01:00 D CINEBOX MENDIBIL 16:15 16:15 15:45 16:00 15:45 16:00 18:10 20:15 19:15 19:00 18:00 20:10 18:00 20:20 18:10 20:10 22:30 22:15 22:15 22:30 22:30 22:15 Madagascar 3 Madagascar 3 3D Ice Age 4 Tengo ganas de ti El irlandés The Amazing Spider-Man Qué esperar cuando estás ... El dictador El caballero oscuro: La leyenda ... 16:00 18:00 20:00 22:00 16:30 18:30 20:30 22:30 16:15 18:15 20:15 22:45 16:00 18:00 20:00 22:15 16:00 18:30 20:30 22:45 16:30 18:15 20:15 22:30 16:00 19:00 22:00 D TOLOSA.Leidor. Ez dago emanaldirik. USURBIL D CINEBOX URBIL Qué esperar cuando estás ... El dictador Ice Age 4 Tengo ganas de ti El caballero oscuro: La leyenda ... The Amazing Spider-Man Madagascar 3 Madagascar 3 3D 16:00 18:15 20:30 22:45 01:00 16:00 18:00 20:00 22:00 00:45 16:00 18:00 20:00 22:00 00:45 16:15 17:00 19:15 20:15 22:30 23:30 16:00 19:00 22:00 00:45 16:00 18:00 20:00 22:00 00:45 16:15 18:15 20:15 22:15 D ZUMARRAGA. Zelai Arizti. Ez dago emanaldirik. DONOSTIA D ANTIGUO BERRI Madagascar 3 3D 16:45 Qué esperar cuando estás esperando El caballero oscuro: La leyenda ... 16:30 Madagascar 3 2D El dictador The Amazing Spider-Man 2D Lobos de Arga Ice Age 4 2D Moonrise Kingdom La delicadeza El irlandés 16:45 D LA BRETXA Ice Age 4 3D Madagascar 3 El caballero oscuro: La leyenda ... Madagascar 3 3D Blancanieves y la leyenda del ... El dictador Tengo ganas de ti El pacto The Amazing Spider-Man Impávido Ice Age 4 Qué esperar cuando estás ... 18:45 20:45 23:00 19:30 22:30 17:00 19:00 21:00 23:00 17:00 19:00 21:00 23:00 17:00 19:45 22:30 17:00 19:00 21:00 23:00 17:15 20:00 22:15 18:45 20:45 22:45 16:00 16:00 18:00 20:00 22:00 16:15 17:15 19:15 20:30 22:15 16:20 18:30 20:30 22:30 16:30 18:15 20:00 22:00 17:50 20:15 22:45 17:00 19:30 22:15 16:15 18:30 20:30 22:30 16:20 18:15 20:15 22:30 D PRINCIPE Solo entre nosotros (JBA) Terraferma El Skylab Siempre feliz Hysteria Margaret El irlandés Elefante blanco Las chicas de la sexta planta Las nieves del Kilimanjaro La delicadeza Los nombres del amor D TRUEBA El caballero oscuro (JBA) El irlandés (JBA) Elena (JBA) 16:45 18:45 20:45 22:45 16:45 18:45 20:45 22:45 17:15 20:00 22:30 17:30 19:45 22:00 16:45 19:00 22:00 17:00 19:00 21:00 23:00 17:00 19:30 22:15 17:30 19:45 22:00 17:15 19:30 22:15 17:15 20:00 22:30 16:30 19:30 22:30 17:00 19:30 22:00 D AZPEITIA. Soreasu antzokia. Ez dago emanaldirik. D BEASAIN. Usurbe. Ez dago emanaldirik. 14:00 14:00 20:00 20:00 18:00 22:00 D LE SELECT The Dark Knight Rises Le Lorax Cendrillon au Far West 2D Cendrillon au Far West 3D The Amazing Spider-Man 2D Bowling Paris-Manhattan Madagascar 3 Un bonheur n’arrive jamais ... Effraction Rock Forever Le Part des Anges (JBA) Lapurdi 18:00 21:30 17:00 19:15 14:15 17:00 21:45 19:15 17:00 21:45 21:45 14:30 19:15 D HAZPARNE. Haritz Barne. Arrête de pleurer Penelope 18:00 The Raid 21:00 16:30 18:30 20:30 16:30 19:30 17:30 20:00 17:30 20:00 22:30 22:30 22:30 22:30 22:30 7 jours à La Havane (JBA) 17:00 La clinique de l’amour 21:00 D KANBO. L’Aiglon. The Dark Knight Rises 17:30 21:00 MIARRITZE D ROYAL 360 Page 6 (JBA) 15:55 19:35 Acab (JBA) 14:00 Holy motors 18:00 Jane Eyre (JBA) 15:50 20:00 Jitters (JBA) 17:50 La Part des Anges (JBA) 14:00 Laurence Anyways 21:30 Starbuck 22:10 The Dark Knight Rises (JBA) 15:50 21:00 To Rome with love (JBA) 18:50 L’age de glace 4 14:00 Nafarroa 20:30 16:30 18:30 17:15 20:00 16:30 19:30 17:15 20:00 17:15 20:00 20:30 16:30 18:30 22:45 22:30 22:30 22:45 22:30 22:45 (948-222333).Ikuslearen eguna: astelehena. D CGR CENTRE The Dark Knight Rises 10:00 11:00 13:30 14:30 17:00 18:00 20:30 22:30 Bowling 14:00 16:00 18:00 Effraction 20:00 22:15 Le Lorax 3D 11:15 14:00 16:00 18:00 Les Kaïra 11:15 13:45 16:00 18:00 20:00 22:15 Ma bonne étoile 11:15 The Amazing Spider-Man 3D 11:15 13:45 16:30 19:45 22:15 L’âge de glace 4 11:15 14:00 16:00 18:00 20:00 22:15 Un bonheur n’arrive jamais seul 20:00 22:15 D L’ATALANTE Ez dago emanaldirik. D L’AUTRE CINEMA Ez dago emanaldirik. ANGELU 14:00 16:00 14:00 16:00 16:00 14:00 14:00 16:30 18:00 20:00 21:00 18:00 20:00 20:00 18:00 22:00 18:00 22:00 19:30 Madagascar 3 3D Madagascar 3 16:30 Impávido 16:30 El caballero oscuro: La leyenda ... 16:30 El dictador 16:30 Qué esperar cuando estás esperando El pacto The Amazing Spider-Man 3D The Amazing Spider-Man Ice Age 4 3D Ice Age 4 16:30 Tengo ganas de ti Men in black 3 D GOLEM LOS LLANOS Madagascar 3 Moonrise Kingdom Tengo ganas de ti Profesor Lazhar 22:30 22:30 17:30 20:00 17:30 20:00 20:00 22:30 22:30 17:30 20:00 18:00 20:30 18:00 20:30 18:00 20:30 D OCINE Ice Age 4 The Amazing Spider-Man El caballero oscuro: La leyenda ... Madagascar 3 El dictador Tengo ganas de ti Qué esperar cuando estás ... El enigma de cuervo Ice Age 4 3D Blancanieves y la leyenda del ... Impávido Madagascar 3 3D 17:30 19:30 18:30 20:30 18:30 20:30 18:30 19:30 18:30 20:30 17:15 19:45 20:00 21:30 22:30 22:30 21:30 22:30 22:30 22:30 22:30 22:30 17:15 19:45 22:30 20:30 17:30 18:30 17:15 19:45 22:30 17:15 20:00 22:30 16:00 18:00 20:00 22:30 16:00 19:00 22:00 16:30 18:30 20:30 22:3000:30 16:15 18:15 20:15 22:1500:30 16:00 18:15 20:20 22:3000:30 16:00 18:10 20:20 22:3000:30 16:00 18:00 20:00 22:0000:30 16:30 18:30 20:30 22:3000:30 16:15 18:15 20:15 22:1500:30 UHARTE D ITAROA (902-463269).Ikuslearen eguna: osteguna. Madagascar 3 2D Madagascar 3 3D Impávido El caballero oscuro: La leyenda ... Qué esperar cuando estás ... Elefante blanco The Amazing Spider-Man 2D Tengo ganas de ti Blancanieves y la leyenda ... Intocable Ice Age 4 2D 16:00 16:30 16:30 16:00 22:30 16:15 16:20 00:30 16:00 VIANA D LAS CAÑAS Madagascar 3 3D Madagascar 3 Qué esperar cuando estás ... El caballero oscuro: La leyenda ... Tengo ganas de ti The Amazing Spider-Man Mr.Nice Ice Age 4 El dictador El secreto de los 24 escalones 16:00 18:00 20:00 22:15 16:15 18:15 20:30 22:45 16:00 18:10 20:30 22:45 16:00 22:25 17:15 20:00 22:35 17:00 19:45 22:30 20:15 22:45 16:00 18:00 16:15 18:00 20:00 22:15 16:15 18:15 20:15 22:30 Nafarroa Beherea D DONIBANE GARAZI. Vauban. (948-222333).Ikuslearen eguna: asteazkena. Indian Palace (JBA) 18:00 Ma bonne étoile 21:00 The Turin Horse (JBA) 22:00 George Harrison: Living in ...(JBA) 17:30 Terraferma 16:30 18:30 20:30 22:45 Elena (JBA) 20:00 22:30 La delicadeza 17:15 20:00 22:30 Siempre feliz 16:30 18:30 20:30 Las chicas de la sexta planta 17:15 22:45 D SAIDE CARLOS III (948-245400).Ikuslearen eguna: astelehena. D DONAPALEU. St.Louis. Un bonheur n’arrive jamais seul 21:00 Zuberoa D MAULE. Baitha. 17:30 20:00 18:00 20:00 22:0000:30 18:30 20:30 22:30 00:45 18:30 20:30 22:3000:30 16:30 19:00 19:30 22:00 01:00 18:15 20:15 22:1500:30 18:20 20:20 22:20 22:20 18:10 20:45 23:00 01:00 16:30 19:15 22:15 00:45 16:00 18:10 20:20 22:30 00:45 16:00 18:20 20:10 22:30 00:45 16:10 18:10 20:10 22:1000:30 D GOLEM YAMAGUCHI Madagascar 3 3D 17:30 LIZARRA El irlandés El dictador IRUÑEA D GOLEM BAIONA Madgascar 3 3D Madagascar 3 El Skylab El caballero oscuro: La leyenda ... El irlandés Elefante blanco El dictador Ice Age 4 Qué esperar cuando estás esperando Margaret The Amazing Spider-Man Ice Age 4 Tengo ganas de ti El enigma del cuervo Moonrise Kingdom TUTERA D HENDAIA. Les Varietes. D GOLEM LA MOREA BAIONA D MONCINE The Dark Knight Rises Le Lorax 3D Le Lorax 2D Paris-Manhattan Bowling Les Kaïra The Amazing Spider-Man 3D Madagascar 3 El caballero oscuro: La leyenda ... El dictador Elefante blanco The Amazing Spider-Man D SAIDE OLITE 14:30 14:30 D OCINE TXINGUDI D ZUMAIA. Aita Mari. Ez dago emanaldirik. Gipuzkoa 22:00 16:00 16:00 (948-225595).Ikuslearen eguna: astelehena. 17:00 18:00 18:15 20:30 18:15 20:15 18:00 20:00 20:00 19:10 19:45 IRUN El dictador The Amazing Spider-Man El caballero oscuro: La leyenda ... Madagascar 3 Qué esperar cuando estás ... Ice Age 4 Tengo ganas de ti 14:00 DONIBANE LOHIZUNE D ORDIZIA. Herri antzokia. Ez dago emanaldirik. 16:30 16:15 16:00 16:15 16:20 16:20 22:30 22:30 22:30 22:30 22:30 22:30 22:30 Ez dago emanaldirik. 19:10 22:00 20:00 22:1500:30 16:30 18:30 20:45 22:45 00:45 16:00 17:00 18:00 19:0020:00 22:0000:00 El caballero oscuro: La leyenda ... 16:00 17:00 19:00 20:30 22:00 00:0000:40 Qué esperar cuando estás ... 16:00 18:10 20:20 22:30 El dictador 16:15 18:15 20:15 22:1500:30 El enigma del cuervo 01:00 Tengo ganas de ti 22:1500:40 D LEKEITIO. Ikusgarri. The Amazing Spider-Man 2D Un bonheur n’arrive jamais ... L’âge de glace 4 3D L’âge de glace 4 2D Madagascar3 The Amazing Spider-man 3D 21:00 30 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata Agenda › Komunikazioa D Bilatzen asmatzea Ekografiak Aritz Galarraga N ahi dutena esango dute, baina uda garaia telebistarentzat ez da basamortua. Badira ikusgai ohiko txiro-zopak; eta badira ikusgai saio ikusgarri askoak. Kontua da bakanago direla, eta ezkutuago, eta zorrotz bilatzen ere ibili beharra dugula. Ezkutuago, eta ezkutuegi batzuetan. Breaking Bad telesaila iragarri zutenean ETBn poz txiki bat hartu nuen. Besteak beste, eredu ditudan —janzkera eta, oro har ,moda kontuetan, batez ere— Harkaitz Cano eta Koldo Almandozek hamar telesail onenen artean kokatzen —edo metanfetaminatzen— zutelako Telezailak izeneko liburuan, bederatzigarren postuan biek ere. Ez dakit, nire inuzentzian irudikatu nuen euskaraz estreinatuko zutela ETB1en. Baina, ez, lehen ezustekoa, ETB2n emango zuten; bistan da, gaztelaniaz. Bigarren ezustekoa atseginagoa izan zen, ETB3n ere emango baitzuten, bertsio originalean eta euskarazko azpidatziekin. Beste ezusteko bat ere gordetzen zuen, haatik, euskal telebista publikoak niretzat, behin betikoa: bai ETB2koa, bai ETB3koa, gauerditik aurrera emango zuten. Eta ni, irakurle maite, ordu horretan amets sakonen batean murgilduta izaten naiz, eta, ahal dela, ez ETBrekin. Azkenerako, erdiko bidetik jotzea erabaki nuen: merkataritza gune handi batera joan eta telesailaren lehenengo den- boraldia erosi nuen. Dei nazazue inozo —azpitituluak.com helbidean eskuragarri dugu—, baina ilusio apur bat ere egiten zidan, lehen aldiek sortzen duten ilusioa. Gainera, Ibon Egañarekin solasaldia izateko aukera izan nuen, aspaldiko partez. Uda garaiko saio ikusgarri guztiak ez daude hain ezkutuan, ordea. Badira ageriagoak, baina lau urtean behin baino ez direnak pantailaratzen. Olinpiar Joko urtea da aurtengoa; igarriko zenioten, honezkero. Atzo hasi omen ziren, ofizialki, nahiz aurretik jada saioren bat edo beste jokatu ETB1eko ‘Kantuan’ musika saioak atal berriak izango ditu udazkenean jendaurrean abestera ere ausartu zen atal batean. Lehiaketen presiorik ez du programak, eta aste bakoitzean estilo bateko kantak abesten dituzte. Julian Iantzik udaberrian aurkeztu zuen programarekin segitzea erabaki du ETBk Urtzi Urkizu Donostia Apirilaren 21ean estreinatu zuten ETB1en Kantuan musika saioa eta uda hasi aurretik amaitu. Aspaldiko partez, larunbat gauetarako euskarazko kateak barne ekoizpeneko asteroko ikuskizun bat izan zuen. Sei atal grabatu zituzten, eta ondotik beste bi bilduma eman. Eta segituko zuen edo ez zalantzazko bazen ere, udazkenean beste 6-8 atal egingo dituzte. Julian Iantzi da Kantuan saio- Julian Iantzi ETB1en eta ETB2n agertuko da denboraldi berrian. ETB ko aurkezlea. Eta lehen denboraldiko kantariak hauek izan ziren: Dounia Zolati, Idoia Uralde, Eider Roza, Juanpa Agirre, Leire Tejada eta Iñigo Perurena. Tartean, neska-mutikoei oholtza gainean kantatzeko aukera ere eman zieten. Saio bakoitzean, halaber, gonbidatu bereziak izaten zituzten «kritika onuragarria» egiteko. Haietako batzuk kantuan ere jarri zituzten. Eta Julian Iantzi DBHko irakasleen istorioak ETBko arduradunak datorren denboraldirako erabakiak hartzen ari dira. Mendiarekin lotutako probako saio bat ari dira prestatzen, Ernion grabatzeko asmoz. Umorearen alorrean Kontuz, atsuak!!! saioa egingo dute (atal berria irailean estropaden ingurukoa izango dela erabaki dute). Eta apusturik handienetakoa DBH saioa izango da, umore-fikzioko proiektu berria. DBHko irakasleen istorioak izango ditu oinarri. «Proiektua oso landuta dago, baina erabat itxi gabe», azaldu dute ETBko iturriek. Abuztuan ere bailarako Donostiako eta Bilboko berriak Goiena Telebistan jaiak Hamaikan Albistegiaren lehen emanaldia 14:45ean egingo dute, eta hortik aurrera bi ordutik behin eskainiko dute U.U. Donostia Opor sasoia izan arren, Goiena Telebistak ez du atsedenik hartuko . Hala, abuztuan ere Debagoienako berriak jasoko dituzte egunero. Datorren asteazkenetik aurrera, eguneko albistegiaren lehen emanaldia 14:45ean izango da. Eta hortik aurrera bi ordutik behin eskainiko dituzte albisteak. Goiena.net atarian ere ikusgai izango dira albisteak. Albisteez gain, urtean zehar ekoitzi dituzten hainbat saio emango dituzte. Esate baterako, Ekogune eta Gipuzkoa Kultura saioak ikusi ahalko dira abuztuan zehar. Aretxabaletako jaiei tarte zabala eskainiko diete abuztuaren 14tik 17ra. Jaiak amaitu osteko astean, Andramaixei buruzko programa berezi bat egingo dute. Abuztuaren 11tik 18ra Donostiako Aste Nagusiari eskainitako ordubeteko saioa egingo dute gauero U.U. Donostia Egunotan, aurrez grabatutako saioak ari dira ematen Hamaika Telebistan. Abuztuan, berriz, Donostiako eta Bilboko festek presentzia nabarmena izango dute kate horretan. Abuztuaren 11tik 18ra egunero Donostiako Aste Nagusiaren inguruko ordubeteko programa egingo dute 21:00etatik 22:00etara. Ez da platorik izango. Eguneko elkarrizketa, erreportaje bat, kaleko giroa eta inkestak izango dira saioan. Sagueseko kontzertuak eta piratek antolatutakoak agertuko dira. Abuztuaren 13an abordatzeari buruzko saio berezia egingo dute. Abuztuaren 18an Bilboko Aste Nagusiari hasiera emango dion txupinazioa emango dute. Eta ondoren, 19tik 26ra jaien inguruko saioa egingo dute 21:00etan. den —bada ostegunean TVEko lehen katean Gora Japon ikusi uste zuenik ere—. A, eta zenbat telebista jardunaldi gogoangarri eskainiko dizkiguten Olinpiar Jokoek abuztu honetan. Saio gailenekin, noski, 100 metro eta abarrekoekin. Baina baita ustez lo eragile diren kirol horiek ikusten ere, horiexetan hartzen baitute Olinpiar Jokoek egiazko dimentsioa, eta teleikusleak gozatua. Gero, esango dute telebistan ez dagoela ezer. Baina, udan —nahiz udazken, negu, udaberrian—, bilatzen asmatzea izaten da kontua. Zorte on. DLaburrak Vocentok 18,4 milioi euro galdu ditu aurten KOMUNIKAZIOA › 2012. urteko lehen seihilekoan Vocento komunikazio taldeak 18,4 milioi euroko galerak izan ditu, iaz garai berean 3,95 milioikoak izan zituen bitartean. Diru sarrerak 316,1 milioi eurorenak izan ditu taldeak, aurreko urtean baino %12,6 gutxiago. Publizitate salmentek %17,4 egin dute behera. Canal9ko langileak, 48 orduko greban TELEBISTA › Duela egun batzuk onartutako erregulazio espedienteak Valentziako irrati-telebistako 1.295 langile utziko ditu kalean. Horren aurka protesta egiteko, langileek greba hasi zuten atzo goizean, eta gaur gauerdira arte iraungo du. Canal9 eta Nou Dos kateetan Nou24ko emisioa jarri dute eta ez dute zuzeneko saiorik egingo, albistegiak salbu. Artetxe eta Bolunburu Gazteako goizetan IRRATIA › Astelehenetik aurrera, Amaia Artetxe eta Xabier Bolunburu izango dira Gazteako Dida fresh irratsaioko gidariak, Joseina Etxeberriak eta Ainhoa Vitoriak uztailean egindako lanaren lekukoa hartuz. Artetxe aurretik aritu izan da Gaztean esatari moduan, eta azkeneko urteetan telebistako lanarekin uztartu du irratikoa. Bolunburu urte osoan asteburuetan aritzen da Gaztean; iaz, sasoi berean, irrati formulako goizetan jardun zen. Saioak umorea, jaiak eta hondartzetako giroa uhineratzen jarraituko du. 2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 31 ‹ Agenda E Gaurko filmak Rob Roy: la pasión de un... 111 p LaSexta3, 15:30. Zuz.: Michael Caton-Jones. Akt.: Liam Neeson, Jessica Lange, Tim Roth. AEB. 1995. Toy Story 2 Animazioa. AEB. 1999. Le llaman Bodhi La playa 111 p LaSexta, 15:30. Zuz.: Danny Boyle. Heath Ledgerri buruzko dokumentala Londresko Olinpiar Jokoetan txirrindulariek 250 kilometroko proba dute gaur. Jonathan Castroviejo bizkaitarrak parte hartuko du. Faboritoa Cavendish da. Helmugara 17:00 aldera iritsiko dira. Denboraldi-aurreko lagunarteko partida jokatuko dute gaur gauean Realak eta Bordeleko Girondinsek, Irunen. Xabier Anduezak eta Juanan Larrañagak egingo dute kontakizuna Gal estadiotik. Heath Ledger Australiako aktorea 2008ko urtarrilean hilda aurkitu zuten, 28 urte baino ez zituela, barbituriko pozoitze bat tarteko. Dag Freyrrek haren bizitzaren eta ibilbidearen inguruko dokumentala prestatu du. Olinpiar Jokoak. La1, 11:00. Futbola. ETB1, 21:00. ‘Trop jeune pour mourir’. Arte, 22:10. 111 p LaSexta3, 22:00. Zuz.: Kathryn Bigelow. Akt.: Keanu Reeves, Patrick Swayze, Gary Busey. AEB. 1991. Akt.: Leonardo DiCaprio, Tilda Swinton, Guillaume Canet. AEB. 1999. Errepideko lasterketan Reala eta Girondins izango da Castroviejo Irungo Gal estadioan 1111 p Cuatro, 21:30. Zuz.: John Lasseter. Centurión Kate & Leopold 11 p Cuatro, 15:45. Zuz.: James Mangold. 11 p Antena3, 22:00. Zuz.: Neil Marshall. Akt.: Meg Ryan, Hugh Jackman. 2001. Akt.: Dominic West, Michael Fassbernder. Erresuma Batua. 2009. El cuarto ángel Retorno a Brideshead 11 111 p ETB2, 16:10. Zuz.: John Irvin. Akt.: Je- p ETB2, 22:05. Zuz.: Julian Jarrold. remy Irons, Forest Whitaker, Jason Priestley. Erresuma Batua. 2001. Akt.: Michael Gambon, Emma Thompson, Mattew Goode. 2008. Miss agente especial 1 Heroína 111 p LaSexta, 21:30. Zuz.: Donald Petrie. p La1, 23:00. Zuz.: Gerardo Herrero. Akt.: Sandra Bullock, Michael Caine, Benjamin Bratt. AEB. 2000. Akt.: Adriana Ozores, Javier Pereira, Carlos Blanco. Espainia. 2005. D D Telebista ETB 1 ETB 2 Hamaika Antena 3 Cuatro TF1 06:00: Marrazki bizidunak. (Nafarroarako deskonexioan, 09:55 arte). 08:20: Abentur@roa. 08:50: Euskal Herria lau haizetara. 09:15: Kresala. 09:55: Bi errepidean. 10:25: Chiloe. 10:50: Munduan barrena kirolean. 11:15: Bizirik. 12:20: Liga Arc-Trofeo Getariako txakolina. 13:00: Pilota. Herriarteko finala. 14:00: Gaur egun. 14:45: Eguraldia. 14:50: Amaiur 2012. ‘Amaiur, haien ametsa gurea da’. 17:00: Liga Arc-Trofeo Getariako txakolina. 17:40: Estropadak. San Miguel liga. Pasaiako Portu Berria Bandera. 18:00: Estropadak. San Miguel liga. Iberdrola Bandera. 19:30: Txistulari kontzertu Nagusia. 20:30: Gaur egun. 21:00: Futbola. Reala - Girondins. 22:40: Euskal Herriko lur maitea. 00:30: Pilota. 07:40: Del país de los vascos. 08:15: Chiloe. 08:40: Baile mortal en alta mar. 09:35: Los asesinatos de Midsomer. Telesaila. 11:20: Los asesinatos de Midsommer. ‘Muerte con disfraz’. 13:15: Rex. Telesaila. 14:58: Teleberri.16:00: Eguraldia. 16:10: Zinema. ‘El cuarto ángel’. Zuz.: John Irvin. 2001. 17:45: Zinema. ‘Instinto homicida’. Zuz.: Brad Turner. 2001. 19:20: Zinema. ‘El marido perfecto’. Zuz.: Douglas Jackson. 2004. 20:58: Teleberri. 22:00: Eguraldia. 22:05: Zinema. ‘Retorno a Brideshead’. Zuz.: Julian Jarrold. Akt.: Michael Gambon, Emma Thompson. 2004. 00:30: Zinema. ‘El buen aleman’. Zuz.: Steven Soderbergh. Akt.: George Clooney. 2006. 02:15: Zinema. ‘Cinco pistolas’. Zuz.: Roger Corman. 1955. 09:00: Alex eta Alexix. Marrazki bizidunak. 09:50: Euskal Herria esnatuz. 13:20: Eskola txikien festa. 14:20: Bat eta bat. Erreportaje sorta. 15:35: Goierri creation city. 16:10: Hamaika.bit. 16:40: Bat eta bat. Erreportaje sorta. 17:55: Erritmoz bizi. 19:10: Gipuzkoa kultura. 19:35: Moda zapore. 20:05: Ekogunea. 20:10: Nere herria. Donamaria. 20:35: Bat eta bat. 21:50: Gure lurra gure etorkizuna. 22:30: Izarren distira gala. 23:45: Bat eta bat. 00:45: Txillardegiri omenaldia. 07:00: Megatrix.11:00: 1 Formula. Hungariako Sari Nagusia. 12:00: Megatrix. 13:30: 1 formula. Hungariako Sari Nagusia. 15:00: Antena3 noticias. 16:00: Zinema. ‘Una llamada desde el pasado’. Zuz.: Mario Azzopardi. 2006. 17:45: Zinema. ‘Decisión definitiva’. Zuz.: Paul Shapiro. 1999. 19:45: Zinema. ‘Amy e Isabelle’. Zuz.: Lloyd Kramer. 2001. 21:00: Antena 3 Noticias 2. 22:00: Zinema. ‘Centurión’. Zuz.: Neil Marshall. 2009. 00:00: Zinema. ‘El hijo del mal’. 2007. 08:15: Top gear. 10:45: Las playas más sexys del mundo. 11:45: Callejeros viajeros. 14:00: Noticias Cuatro. 14:50: Deportes Cuatro. 15:45: Zinema. ‘Kate & Leopold’. Zuz.: James Mangold. 2001. 18:00: Zinema. ‘Algo que contar’. Zuz.: Don Roos. 2000. 20:00: Noticias Cuatro. 21:30: Zinema. ‘Toy Story 2: los juguetes vuelven a la carga’. Zuz.: John Lasseter. 1999. 23:30: Zinema. ‘Scary movie 4’. Zuz.: David Zucker. 2006. 01:00: Zinema. ‘El ataque de los cuervos’. 2007. 02:45: True blood. 06:30: TFou. Marrazkiak. 08:10: Téléshopping. 09:45: Télévitrine. 10:15: Secret story. 11:00: Au nom de la vérité. 12:00: Les 12 coups de midi!. 13:00: Journal. 13:15: Reportages. 14:35: Telefilma. ‘Au-dela de la vérité’. Zuz.: Christopher Leitch. 2006. 16:05: Ghost whisperer. 17:50: Secret story. 18:45: 50 mn inside. 20:00: Journal. 20:50: Tout le monde aime la France. Sandrine Quetier-ek aurkeztuta. 22:50: Secret story. 01:10: Les experts. 01:55: 1 formula. Hungariako Sari Nagusia. La 1 Tele 5 Arte France 2 ‘Amaiur 2012’. 14:50 ‘Retorno a Brideshead’. 22:05 06:00: Noticias 24 horas. 07:00: Olinpiar jokoak. Londresko Olinpiar Jokoen irekiera ekitaldia. 10:00: Londresko Olinpiar Jokoak 2012. 15:00: Telediario1. 15:35: Eguraldia. 15:45: Olinpiar Jokoak Londres 2012. 21:00: Telediario2. 21:25: El tiempo noche. 21:45: Informe semanal. 23:00: Zinema. ‘Heroína’. Zuz.: Gerardo Herrero. Akt.: Adriana Ozores, Javier Pereira, Carlos Blanco. Espainia. 2005. 00:55: Londres en juego. 02:25: TVE es música. 05:30: Noticias 24 horas. 06:45: I love TV. 08:30: El coche fantástico. 09:30: I love tv. 10:30: Más que coches GT. 11:30: Hay una cosa que te quiero decir. 15:00: Informativos Telecinco. 16:00: Secretos y mentiras. 18:00: ¡Qué tiempo tan féliz!. 20:55: Informativos Telecinco. Albistegia. 22:00: El gran debate. Jordi Gonzalezek eta Sandra Barnedak aurkeztuta. 00:00: Tú sí que vales. Christian Galvezekin. 02:30: Minutos mágicos. 04:00: Infocomerciales. 05:00: En concierto. 05:30: Función sonora. 10:40: Les jumeaux. 12:25: Himalaya, la terre des femmes. 14:00: Le dessous des cartes. 14:10: Yourope. 14:50: Metropolis. 15:40: Fascination gratte-ciel. 16:05: The War. 17:55: Carnets de voyage. 18:20: La cuisine au sommet. 18:50: Arte reportage. 20:00: 360º, géo. 20:45: La Chute de Rome. ‘La Fin de l’empire romain d’Occident’. 22:10: Trop jeune pour mourir. ‘Heath Ledger’. 23:05: Adele. 00:00: Introducing@arte live. 01:35: Zinema. ‘Valérie au pays des merveilles’. 07:00: Télématin. 09:35: Côté match. 10:00: Hebdo musique mag. 10:20: Talons aiguilles et bottes de paille. 10:45: Motus. 11:15: Les z’amours. 11:50: Olinpiar jokoak. Tenisa. Arraunketa. Igeriketa. Eskubaloia. Saskibaloia. 13:00: Journal. 13:30: Secrets d’histoire. 15:00: Olinpiar jokoak. Judo. Esgrima. Mahaiko tenisa. Futbola. Eskubaloia. Saskibaloia. Boleiboloa. Boxeoa. Arku-tiroa. 19:00: Le 4e duel. 20:00: Journal. 20:35: Fort Boyard. 22:25: On n’est pas couché. Talk-show. ETB 3 ETBK Sat La 2 La Sexta Teledeporte France 3 09:20: Hartz Txiki. 10:00: Doraemon. 10:45: Hirukiak. 11:35: Kaixo, Timmy. 11:45: Abetlxoroak. 11:55: Doraemon. 12:20: George oihanekoa. 13:00: Doraemon. 13:25: Martin Mistery. 14:10: Kaixo, Timmy: Udako berezia. 14:30: Trikitraka Trikitron. 16:25: Go!azen. 17:20: Niloko printzea: Moisesen historioa. 18:10: Doraemon. 18:55: Etxekaltetxoak. 19:40: Shaggy eta Scooby Doo. 20:20: Doraemon. 21:30: Zinema. ‘Kontuz! Adingabeak!. Zuz: Paul Feig. 22:05: Doraemon. 23:35: Dragoi bola Z. 08:50: Zesta. Kontseiluko Txapelketa. 10:00: Vaya semanita. 12:00: Zaldi lasterketak. Donostiatik. 14:30: Gaur egun. 15:30: Futbola. Lille Athletic. 17:15: Galarleizko Mendi Maratoia. 17:45: Sanabriako Piraguismo Saria. 18:05: Zona zapping. 18:30: Automobilismoa: Nascar Txapelketa. 19:20: Zesta. Kontseiluko Txapelketa. Garcia Lopez / Erkiaga - Enbil. 20:30: Herri Kirolak. 21:30: Teleberri. 22:30: Erremontea. Juaristi Aizpurua II.a. 23:30: Estropadak. Iberdrola Bandera. 11:30: Programa de mano. 12:00: Escarabajo verde. 12:30: Acción directa. 13:30: America total 2003. 14:05: Tendido cero. 15:05: El vínculo con la tierra. 15:35: Saber y ganar. 16:15: Grandes documentales. 17:10: Docufilia. 18:00: Los archivos secretos de la Inquisición. 18:45: Miradas 2. 19:00: Días de Cine. 19:30: Una historia de Zinemaldia. 20:00: Entre dos aguas. 20:30: Arqueomania. 21:00: Grandes documentales. 22:40: En portada. 23:30: La noche temática. ‘Vidas congeladas’. 08:40: Bestial. 09:30: Formula sexta. 10:05: Carreteras secundarias. 11:05: Bares que lugares. 12:00: Vidas anonimas. 13:00: Salvados. 13:55: La sexta noticias. 14:55: Lasexta deportes. 15:30: Zinema. ‘La playa’. Zuz.: Danny Boyle. 1999. 17:35: Navy: investigación criminal. 19:20: ¿Quién vive ahí?. 20:00: La Sexta noticias. 20:55: La Sexta Deportes. 21:30: Zinema. ‘Miss agente especial’. Zuz.: Donald Petrie. 2000. 23:30: Zinema. ‘Libertad para morir’. Zuz.: Deran Sarafian. 1990. 09:30: Badminton. 11:00: Igeriketa. 13:00: Futbola. Emakumezkoak. Japonia - Suedia. 14:45: Mahai Tenisa. Sara Ramirez - Ankita Das. 15:30: Hondartzako Boleibola. Gizonezkoak. Alemania - Rusia. 16:30: Olinpiar Tiroa. 17:00: Mahai Tenisa. C. Machado Quadri Aruna. 17:45: Saskibaloia. Emakumezkoak. AEB Kroazia. 19:30: Hondartzako Boleibola. Emakumezkoak. 20:30: Igeriketa. 21:50: Gimnastika artistikoa. 23:15: Saskibaloia. Emakumezkoak. Australia - Erresuma Batua. 09:00: Olinpiar jokoak. Arrauna. Saskibaloia. Esgrima. Eskubaloia. Igeriketa. Boleibola. 12:00: Le 12/13. 12:50: Olinpiar jokoak. Txirrindularitza. Judoa. Arrauna. Saskibaloia. Boxeoa. Zaldiketa. Esgrima... 13:50: Txirrindularitza. Tourra, zuzenean. 19. etapa. 15:00: En course sur France3. 15:20: Keno. 15:25: Littoral. 15:55: Regards d’ailleurs. 16:15: Faut pas rêver. 18:10: Questions pour un champion. 19:00: Le 19/20. 19:55: Olinpiar jokoak Londres 2012. Londrestik zuzenean. 01:05: Soir3. 32 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata Plaza›Kultura G Filmak SAIL OFIZIALA p‘El artista y la modelo’ (Fernando Trueba). p‘Blancanieves’ (Pablo Berger). p‘El muerto y ser feliz’ (Javier Rebollo). p‘Venuto al mondo’ (Sergio Castellito). p‘¡Atraco!’ (Eduard Cortes).* p‘The Impossible’ (Juan Antonio Bayona).* *Lehiaketatik kanpo. ZUZENDARI BERRIAK p‘Animals’ (Marcal Fores). p‘Chaika’ (Miguel Angel Jimenez). p‘Los increíbles’ (David Valero). Unax Ugalde aktore gasteiztarra, haur bat besoetan duela, Baztan filmeko une batean. ZABALTEGI BEREZIAK ‘Zuloak’,‘Baypass’ eta ‘Baztan’ filmak, Zinemaldiko Zabaltegi Bereziak sailean p‘Baztan’ (Iñaki Elizalde). p‘Bypass’ (Aitor Mazo eta Patxo Telleria). p‘Operacion E’ (Miguel Courtois). p‘Zuloak’ (Fermin Muguruza). p‘7 días en La Habana’ (Benicio del Toro, Pablo Trapero, Julio Medem, Elia Suleiman, Gaspar Noe, Juan Carlos Tabio eta Laurent Cantet). Fermin Muguruzak zuzendutako lana eta Patxo Telleria eta Aitor Mazo bikoteak ondutakoa euskara hutsean filmatu dituzte Javier Rebollo eta Pablo Berger bilbotarren filmak Sail Ofizialean lehiatuko dira Igor Susaeta Donostia Euskal Herrian, Katalunian, Galizian eta Espainian ekoitzitako zein film emango dituzten jakinarazi zuten, atzo, Donostiako Zinemaldiaren antolatzaileek. Tartean daude euskara hutsean egindako bi. Batetik, Zuloak Fermin Muguruzak zuzendutako dokumentala. Eta, bestetik, BypassPatxo Telleriak eta Aitor Mazok ondutako komedia. Zabaltegi Bereziak sailean emango dituzte biak. Sail berean sartu dute Iñaki Elizalderen Baztan. Euskaraz gain, alemana, ingelesa eta gaztelera ere erabili ditu zuzendari iruñearrak film horretan. Sail Ofizialean, berriz, Pablo Berger eta Javier Rebollo bilbotarren Blancanieves eta El muerto y ser feliz filmak, hurrenez hurren, Urrezko Maskorra irabazteko lehiatuko dira. Datorren irailaren 21a eta 29a bitartean egingo da Zinemaldiaren 60. aldia. Prezioei eusteak diru sarreretan galera «handia» eragingo luke Donostiako Zinemaldiaren antolatzaileek datorren asteetan aztertuko dute zein neurritan eragingo dien BEZaren igoerak —%8tik %21era— filmetarako sarrerei. Halere, Jose Luis Rebordinos zuzendariak atzo adierazi zuen sarreren prezioei eusteak Zinemaldiaren diru sarrerei «galera handia» eragingo liekela. Rebordinosen esanetan, 600.000 euro pilatzen dituzten sarreren salmentari esker. Halere, ez dituzte erabakiak bat-batean hartu nahi, eta sarreren prezioarekin zer egin erabakitzeko denbora bat hartuko dute. Rebordinosen ustez, baina, krisi ekonomikoaren ondorioak gehiago nabarituko dira hurrengo urtean. D Mazo eta Telleriaren Bypass filmeko aktore nagusiak. Barrura begiratzeko leihoak bost euskal preso politikori buruzko dokumentala Zinemaldiko hautaketa batzordeari aurkeztu zioten Zinez ekoiztetxekoek, baina antolatzaileek ez dute, oraingoz behintzat, hautatutako filmen zerrendan sartu. Zuloak musika taldeari buruz Muguruzak egindako lana, berriz, Zabaltegi Bereziak atalean emango dute. 1970eko hamarkadatik aurrera ugalduz joan ziren riot girl taldeen moduan eratu zuen taldea Arrate Rodriguezek. «Andy Warholek bere Velvet Undreground sortu zuen modu berean, nik ere musika taldea moldatuko dut, Zuloak. Eta, aldi berean, ñabardura estetikoak, musika zu- zendaritza eta abarrak zainduko ditut», zehaztu zuen Rodriguezek, proiektuaren berri eman zutenean. Osatu zuen taldea, eman zituzten emanaldi gutxi batzuk, baina gorabehera batzuk zirela medio, Rodriguezek taldea utzi zuen. Egindako ibilbidearen zati handi bat, ordea, bideoz filmatu zuen, eta bere ahizpa Eider Rodriguez idazleari pasatu zion. Hark, berriz, Muguruzari. Filmaturikoa sailkatu du musikariak, eta Eider Rodriguez lagun izan du gidoia lantzen. Telleria eta Mazorena, berriz, elkarrekin egindako bigarren filma da. La máquina de pintar nubeszuzendu zuten orain hiru urte, eta, orain, euskara hutsean egin- dako lan batekin datoz. Komedia erromantiko bat da, Bilbon eta Bizkaiko zenbait tokitan filmatutakoa —Bartzelonan ere errodatu zuten zati txiki bat—, eta Mikel Losada, Sara Cozar, Itziar Atienza, Barbara Goenaga eta Gorka Otxoa dira aktore nagusiak. Hasieran Nemekitepá deitu behar zioten filmari. Eta Elizalderen hirugarren lana, Baztan —Patesnak, un cuento de Navidad (1998) film laburra eta Pietà (2009) zuzendu ditu aurretik—, film historikoa da, eta agotek jasandako bazterketa kontatzen du. Unax Ugaldek, Kandido Urangak, Joseba Apaolazak, Carmelo Gomezek eta Ramon Agirrek jokatu dituzte pertsonaia nagusien rolak. Zuzendariaren asmoa joan den otsailean estreinatzea zen, Berlingo zinemaldian. McGregor eta Watts Sail Ofizialari dagokionez, Rebollok soldatapeko hiltzaile zahar baten istorioa kontatzen du El muerto y ser feliz-en. Komedia beltzaren kutsua dauka. Bergerrek, berriz, Grimm anaien ipuin ezagunaren bertsioa egin du Blancanieves-en, baina 1920ko Espainian kokatuta. Eta Sail Ofizialean, baina lehiaketatik kanpo, Juan Antonio Bayonaren —El orfanato (2007)— The Impossible emango dute. Naomi Watts eta Ewan McGregor dira aktore nagusiak. 2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 33 35›› Sei artistaren obrak jarri dituzte Bermeoko Ormaza fabrika zaharrean Ihesi doan artearen bila Inprobisazio txapelketa bat antolatu dute Artelekun, eta hainbat diziplinatako artistak lehian arituko dira Kepa Matxain Ez dute efimerotasunaren ederraz gogoetarik egin nahi, ez eta inprobisazio librearen mugez ere. Asmoa hori baino arruntagoa da: ondo pasatu nahi dute, ez besterik. Auskal Muturreko Musika (AMM) topaketak hirugarrenez egingo dira aurten, Donostiako Artelekun, eta, betiko moduan, Euskal Herriko musika esperimentalean interesa duen jendearen topaleku izango dira. Horren barnean, Inprobisazio Txapelketa Nagusia antolatu dute, esperimentatzea gustuko duen askok inprobisazio librean interesa izan dezakeela iritzita. Horiek hala, ekitaldian edozein joeratako artistek —musikari, dantzari, aktore, bertsolari, poeta, performer, idazle...— parte har dezakete, oholtza gainera igo eta bertsolari txapelketetako ariketak beren gisara osa ditzaten: ofizioka, puntua emanda, puntuka, eta kartzelan aritu beharko dute parte hartzaileek, besteak beste. Hortaz, bi abiapuntu ditu txapelketak, Jon Mantzisidor antolatzailearen ustetan. Alde batetik, musika inprobisatu librea, aurrez ezarritako koderik ez duena, musikariari askeago jotzeko bidea ematen diona. Ideia lantzeko orduan konkretuki musikariengan pentsatu badute ere, gainerako diziplinetako artistek ere inprobisazio libre hori egin beharko dute. «Norberak nahi duena gehi liezaioke emanaldiari: mugimendua, dantza, performancea, hitz batzuk..., eta asmoa da bi pertsona edo gehiagoren artean bat-bateko komunikazioa lortzea». Bestalde, bertsolaritzari erreparatu diote. «Ariketok aspaldi jarri ziren martxan, berez arte adierazpide bat dena nolabait epaitu ahal izateko. Bertsolaritzak molde jakin batzuk zituen garai batean, baina gerora, epaitu ahal izateko, irizpide batzuk sortu ziren». Dena dela, diziplina batzuk besteak baino errazago egokitzen dira inprobisaziora. Bertsolaritzaren sustraia den ezaugarriak ez du berdin balio idazle batentzat. Mantzisidorren irudiko, zaila da jakitea non hasten den inprobisazioa eta non konposizioa. Hartara, ez dute buruhauste handirik hartuko parte hartzaileak epaitzerakoan. «Lau epaimahaikide izango dira, kide bakoitza diziplina batean aritutakoa. Gainera, jendeak ere eman ahalko du botoa». Lehia bai,lankidetza ere bai Elkarren arteko lehiak fruitu onak ematen dituelako premisa aski ezagunari jarraika arituko dira artistak oholtza gainean. «Badira bakarkako zein elkarrekin egin beharreko ariketak. Bigarren kasuan, Auskal Muturreko Musika topaketak bitan egin dira aurretik. ARTELEKU lehian aritu beharko dute parte hartzaileek, baina, aldi berean, batak besteari lagundu beharko dio». Hortik haratago, ez dute helburu jakinik, soilik ikustea esperimentuak nolako emaitzak ematen dituen. Hori bai, ez dute Berlinen (Alemania) 2009an gertatutakorik hemen nahi. Nonbait, gisa bereko jaialdi bat antolatu omen zuten, eta han, inprobisazio librearen aldeko mugimendua indartsua izaki, liskarrak sortu ziren, beren «izaera puru» hori mantentzearen alde agertu baitziren asko, umore handirik gabe agertu ere. «Jaialdi hark asko zuen probokaziotik, baina gu, ordea, aspaldi gaude halako formuletara ohituta, bertsolaritzan eta». Txapelketa abuztuaren 3an eta 4an izango da, eta izena emateko epea bezpera bitarte dago irekita. Parte hartzaileek beren izen-abizenak eta erabiliko duten tresnari buruzko informazioa bidali beharko dute audiolab. [email protected] helbidera. G Egin beharrekoak pBinaka, ofizioka: Zozketa bidez hautatuko dituzten bi inprobisatzailek antolatzaileek proposatutako gai baten inguruan inprobisatuko dute ariketa honetan. pBanaka, puntua emanda: Antolatzaileek hasiera emango diote piezari, eta parte hartzaileek, hariari jarraituz, inprobisatuko dute. pHirunaka, puntuka: Gai librean baina molde laburrean, hirunaka egin beharreko inprobisazioa. pKartzelako gaia: Parte hartzaileek, nahi dituzten instrumentuak, doinuak, estiloak, eta abar erabiliz, gai beraren inguruan inprobisatuko dute ariketa honetan. ‘Soinujolearen semea’ Gasteizko jaialdian izango da Gasteizko Nazioarteko Antzerki Jaialdian 23 emanaldi eskainiko dituzte, aurrekontuaren %12 gutxiago izan arren Erredakzioa Gasteiz Bernardo Atxagaren Soinujolearen semea nobela antzeztuko dute Gasteizko Nazioarteko Antzerki Jaialdian. Patxo Telleriak egokitu du liburua antzerkira. Krisiak jaialdiko aurrekontuan eragin du, eta ohiko dirua baino %12 gutxiago izango dute. Gasteizko Principal, Bilboko Arriaga eta Donostiako Viktoria Eugenia antzokiek elkarlanean egindako proiektua da Soinujolearen semea obra, Tanttaka Teatroaren babesarekin. Fernando Bernuesek zuzenduko du emanaldia, Aitor Beltran, Joseba Apaolaza, Iñaki Rikarte eta Patxo Telleria aktoreekin batera. Ikuskizuna euskaraz eta gaztelaniaz emango dute. Murrizketak aurrekontuan Murrizketak izan arren, Gasteizko jaialdian 23 emanaldi izango dira urriaren 4tik azaroaren 30 bitartean, horietatik bederatzi na- zioarteko antzerki taldeen eskutik. Erresuma Batutik, Frantziatik, Argentinatik, Siziliatik eta AEBetatik etorritako taldeen emanaldiak izango dira. Propeller Erresuma Batuko antzerki taldeak hasiko du jaialdia. Taldea gizonezkoek osatzen dute, eta soilik William Shakespeareren obrak eskaintzen dituzte. Hain zuzen ere, Pocket Henry V Shakespeareren obraren bertsio laburtua eskainiko dute Gasteizen. Dantza ere izango da, AEBetako Momix taldearen eskutik. Dantza klasikoko emanaldi bat eskainiko du taldeak. Propeller antzerki taldeak Pocket Henry V obra antzeztuko du. BERRIA 34 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata Publizitatea › 2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 35 Kultura ‹ Plaza Zentzumenekin gozatzeko artea ri buruzko unibertso harrigarri bat» dokumentatu eta gauzatu nahi izan du. Hala, euskaldun arrantzaleek narbalak eta nereidak arrantzatzen zituzten ustezko garaiak aurkeztu ditu, besteak beste. Artelanak modu kritiko eta berezian aztertzeko erakustokia bihurtu da Bermeoko Ormaza fabrika zaharra Iker Rincon Bermeo 3. Ibai Leon Bermeoko Ormaza kontserba fabrika zaharrean, Urdaibaiarte On Zabalbegi proiektu artistikoa aurkeztu zuten atzo, eta han izan ziren Iñigo Atxa, Ibai Leon, Rober Garai, Jose Angel Uberuaga Ube eta Aristide Stornelli; egitasmoan parte hartu duten artistetako batzuk. Obrak irailaren 23ra arte egongo dira ikusgai, asteartetik igandera. Erakusketaren eragile nagusietako bat espazioa bilatzea izan da. «Espazio berezia eta nortasun handikoa bilatu nahi izan dugu, eta Ormaza lantegi zaharra aurkitu dugu, horrek baldintza bereziak betetzen baititu», adierazi zuen Alberto Palomerak, proiektu artistikoaren komisarioak. «Han jardun duten artistek eraikinaren idiosinkrasia berezira egokitu dituzte obrak, erabilitako espazioaren balio estetikoak indartuta, hausnarketa filosofiko eta kontzeptuala egitera gonbidatuta». Palomerak adierazi zuenez, «fabrikan sartzeak nolabaiteko misterio a eta abentura kutsua sortzen du». Gainera, ziurtatu zuenez, «ikusleak esploratzaile bilakatuko dira. Fabrika barruan nahi duten ibilbidea jarraitu ahal izango dute, eta, ibilbidean zehar, eskulturak, bideo lanak, pinturak eta metafora epistemologikoak dituzten objektuak aurkituko dituzte; ikusteko eta sentitzeko modu berriak sortzeko lagungarri izango direnak». Erakusketak ikuslea zirikatu eta motibatu egiten duela adierazi zuen Palomerak. Izan ere, obrak modu berezi batean erakusten dira, modu ludikoan, iradokitzailean eta hondamendizkoan. Horretarako, eraikinaren DLaburrak ‘Stars of Ballet’ ikuskizuna emango du Guggenheimek DANTZA › Guggenheim Museo- ak dantza garaikidea eta klasikoa uztartuko ditu datorren asteazkenean, abuztuaren 1ean, Stars of Ballet ikuskizuna eskainiko baitu. New York City Balleteko dantzariak ariko dira Bilboko museoan. Muistot izeneko lana jarri du. Horrekin, Urdaibairen inguruko paisaian denboraren eta esperientziaren prozesuak aztertzen ditu. 4. Jose Angel Uberuaga Urdaibai como pretexto, zilbor hestearen heriotza proiektua formatu handiko instalazioek osatzen dute. Modu kritikoan, naturaren, eraikuntzaren eta giza jarreraren arteko kontrastea erakutsi nahi izan ditu artistak. Gizakiok ingurunean egindako jardunak gogor salatu nahi ditu horiekin, «horrela jarraituz gero, hondamendia eta etorkizun gordina» hel daitekeela ohartarazteko. 5. Aristide Stornelli Jose Angel Uberuagaren obretako bat, apokalipsitik ihes egiteko ahalegina irudikatzen duena. JON HERNAEZ / ARGAZKI PRESS ezaugarriez baliatu dira. Hala, etorkizun hurbilean animalia babestuak izan daitezkeenak (oiloak), iraganean arrantzatzen zirenak (narbalak edo zaldigorriak), gizakion hondamendia iradokitzen dituzten obrak, edota bost zentzumenak adi jartzen dituen film bat ikusteko aukera izango dute Ormaza kontserba fabrika zaharrera joaten direnek. du. Fabrika zaharraren gela baten hormetan film labur zirikatzaile bat proiektatzen du. Horretan, hainbat sentipen sortzeko elementu bereziak ezarri ditu, usainak, ura eta atrezzoa tartekatuz, besteak beste. 2. Rober Garai Inundita izeneko proiektua egin Coelacanthus Biscayensis... hubo un tiempo de Quimeras izena du bere proiektuak. Lan horrekin, «sineskeriak eta ametsak errealitate ziren garai ilun bateko kosmogonia mitologiko-industriala- OLBEk BEZaren igoera ezarriko du sarreretan Novatten eskultura bat jarri dute Bilbon OPERA › Operaren Lagunen Bilboko Elkarteak BEZaren igoera ezarriko du datorren denboraldiko sarrereran. Adierazi du ezin duela bere gain hartu igoeraren kostua, zerga %8tik %21era igotzean 900.000 euro jasoko baitu sarreren bidez, opera bakoitzaren batez besteko kostua. Horri aurre egiteko, abuztuaren 77tik 31ra sarrerak salgai jarriko dituzte BEZ murriztuarekin. ARTEA › Jedd Novatt artista 1. Iñigo Atxa estatubatuarraren Chaos Nervion eskultura jarri dute Bilbon, Ingelesen Zelaian. Mary Spencer bildumazaleak eman dio Bilboko Udalari eta Bizkaiko hiriburuan geldituko da behin betiko. Pieza zazpi metro garai da, eta 3.500 kiloko pisua du, eta Eibarko Alfa Arte enpresan osatu dute. Egileak berak erabaki du bere obra Bilbon jartzea. Scratching The Train lanarekin, Bilbotik Urdaibairako tren bidaiaz aritu da. Horretarako, collage bat eta diziplina arteko hainbat instalazio egin ditu. «Arretarik jartzen ez duen begiratuari erreparatzera bultzatzen du, xehetasunei, alegia», azaldu du Palomerak. Hala, ingurunean gertatzen dena nabarmendu, eta ikusten den errealitaterantz daraman zati estaliari balio estetikoa ematen dio. 6. Jon Lanbroa UrTAibai Argigrafiak izeneko lanarekin bukatzen da erakusketa. Beste guztiak ez bezala, laugarren pisuan biltzen da. Uretan oinarritutako argazkiek osatzen dute lana, eta, zentzumenen gozamenerako, ibai baten urlaren soinua erabili du laguntzaile moduan. Chaos Nervion. ALFREDO ALDAI / EFE 36 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata Plaza › Kultura Artea D Historiaren irakaspenak Begiz Ismael Manterola Ispizua A lvar Aalto arkitektoak Saynatsalo izeneko herriko erdialdea eraikitzeko enkargua jaso zuen 1949an, lehiaketa irabazi ondoren. Finlandia erdialdeko herri txiki hori egur fabrika handi baten inguruan hasi zenez, ez zuen hiri egiturarik, eta, horregatik, herriko udalak finlandiar arkitekto ezagunenari funtzionala eta sinbolikoa izan behar zuen eraikuntza multzoa diseinatzea enkargatu zion. Aaltok primeran bete zuen egindako eskaera, eta, udaletxea eta beste zerbitzu publikoak eta pribatuak hartzeko, barruan plaza antzekoa zuen eraikuntza multzo karratua antolatu zuen basoaren erdian. Han egon behar zuten udal bulegoak, liburutegiak, udaleko langileen etxebizitzek, herriko dendak eta beste zerbitzu batzuek, tartean bankuak. Udaletxeari garrantzia emateko eta herriaren zentro sinboli- koa bereizteko, pleno aretoak dorre moduko forma du, beste multzo guztiaren gainetik, Italiako Erdi Aroko hirien modura. Aaltok garbi utzi nahi zuen publikotasunaren garrantzia edo komunitatearen nagusitasuna, beste zerbitzu pribatuen gainetik. Baso artean galduta egon arren eta tamainaz txikia izan arren, gizakien arteko bizitzak gidatzen zuen Saynatsaloko herria. Hala ere, handik urte batzuetara, Aaltok hainbeste zaindutako proiektuak aldaketa txiki bat jasan zuen, bankuak neonezko hizkiz osatutako kartela jarri baitzuen. Alvar Aaltok ez zuen begi onez ikusi horrelako interferentzia bere proiektuan, bizitza komunala sinbolizatzen zuen dorreari garrantzia kentzen ziolako, eta, horregatik, bankuari koloretako hizkiak kentzeko eskatu zion. Noski, bankuak ez zuen arkitektoaren eskaera kontuan hartu, eta argiztatutako kartelarekin jarraitzeko asmoari eutsi zion. Horrek Aaltoren haserrea piztu zuen, eta, bertara joanda, konponbide errazetik jo zuen, eta neona harriz puskatu, 1954an. Arkitekto ezagun eta serio baten jarrera bandalikoak Finlandiako gizar- te zibilizatua eta neurriduna harritu zuen. Bankuak salaketa jarri ondoren, Alvar Aaltok epaiketari aurre egin behar izan zion, nahiz eta auzia bere jarrera azaltzeko aproposa izan zen. Han azaldu zuen ez zuela onartuko interes partikularrak balio kolektibo demokratikoen gainetik jartzea, eta horregatik egin zuela gaitzesgarria zirudien ekintza. Gaizki egin izana onartu arren, ekintza justifikatzeko defentsa legitimoaren eskubidea argudiatu zuen. Epaiak isuna ordaintzera behartu zuen Aalto, baina bankuak neonezko argiak kendu zituen. Amaieraren kaosa (edo kaosaren amaiera) Kritika Artea ‘The End. Natura eta profeziak’ Lekua: Kristinaenea. Donostia. Noiz arte: irailaren 30era arte. Urtzi Ibarguen K ristinaenea parke zoragarriaren bihotzean fundazioaren egoitza dago. Fundazio horrek ingurumenaren eta iraunkortasunaren alde lan egiten du, eta egoitzako erakustaretoan gai horien inguruko hainbat erakusketa antolatzen dituzte. Honako honetan, The End. Natura eta profeziak izenburupean aurkezten den erakusketa baten bitartez, artean, zientzian eta literaturan oinarriturik munduan eta horren bilakaeran murgiltzen da, natura, klima eta denboraren iraganaren inguruan sortzaile askoren ikuspegia kontuan hartuz. Kristinaeneako zuzendari Txema Hernandezek dioen bezala, gaur egun profeziek garrantzi handia hartu dute, behin eta berriro munduaren amaiera edo aldaketa sakonak aurkezten dituzte eta. Profezia horien gaur egungo adibide nagusiak maiek iragarritakoak dira, eta haien inguruan informazio asko zabaldu da. Erakusketa hiru aretotan banatu da, bakoitza azpigai batekin aurkeztua: Prometheus Garden, Zona del tiempo eta Mundu bat. Lehenengo atalak erakusketaren parte den Prometheus Garden animazio lanari zor dio izenburua. Sorkuntza horren bitartez, Bruce Bickfor estatubatuarrak etengabeko aldaketan dauden pertsonaiak aurkezten ditu, inguruaren eta pertsonaien arteko metamorfosi jarraian munstro eta egoera txundigarriak erakutsiz. Eraldaketaren ideia hori da lehen aretokoen oinarrizko gaia, eta, Bickforekin batera, Ibon Aranberri, Jose Manuel Gabantxo, Bixente Ameztoi, Miguel Brieva eta Juan Luis Morazaren lanak aurkezten dira. Gaiaz gain, nabaria da eraldaketa horren ideia artelanetan sumatzeaz gain orokorki aretoan ikusten dela, animazioa, pintura, instalazioa, bideo-sorkuntza eta argazkia nahasten baitira. Bereziki, berezia da Bixente Ameztoi donostiarraren Kontxako badiaren inguruko pintura lana. Egoitzako lehenengo solairuan erakusketako bigarren eta hirugarren aretoak daude. Zona del tiempo atalean Jonathan Monk, Pedro. G. Romero, Esther Ferrer, Isidoro Varcarcel Medina eta Cornellia Hesse-Honeggeren lanak dira ikusgai. Aretoko tituluak dioen bezala, denboraren eta horren iraganaren inguruko gogoeta bat egiten da, eta marrazkia, diseinua, soinua, bideoa eta argazkia nahasten dira. Artearen eta denboraren arteko harreman hori modu askotan gertatzen da, artistaren arabera. Horrela, aipagarria da Cornelia Hesse-Honegger artista suitzarraren proiektua, non zentral nuklearren inguruan aurkitutako intsektuen inguruko marrazkiak aurkezten dituen, edo Pedro G. Romeroren Bomba del tiempo (poema sinfónico) artelana, soinuaren bitartez 1966. eta 1990.urteen inguruan Espainian gertatutakoaren laburpen bat Erakusketan, hainbat instalazio daude ikusgai. JON URBE / ARGAZKI PRESS egiten duen, Palomaresko bonbaren pasartean hasi eta Persiar golkoan Espainiako armadaren erakustaldian amaitzen dena. Azkenik, alboko aretoan, Mundu bat atala daukagu, besteak beste, Erlea Maneros, Allan Sekula, Detritus, Juan Loeck Hernandez eta Aldoux Huxleyren artelanekin. Hor ere, aurreko atalen modura, hainbat teknika eta euskarri nahasten dira: eskultura, musika, pintura, argazkia eta marrazkiak. Munduaren ideiarik zabalean oinarrituz, gogoeta askotarikoen ibilbide bat ikus dezakegu, Detritusen giza saminaren inguruko pinturetako batetik Erlea Manerosen abstrakzioetaraino. Aipatu ditugun artistez gain badaude aretoa osatzen duten beste lan batzuk ere. Benetan, aipagarria da Worlmapper taldeak sortutako lana, non munduko mapa eta formak herrialde bakoitzaren pobrezia mailaren arabera aurkezten diren. Talde horren lanaren inguruko infor- mazio gehiago aurkitu daiteke www.worldmapper.org webgunean. Nahiz eta aurkezten diren artisten eta artelanen sailkapena nahiko orokorra den, erakusketa polita antolatu du Kristinaenea fundazioak eta eskertzekoa da maila altuko artisten lanen bilketan egindako esfortzua. Azkenean, erakusketa globalki ulertu behar da, antzematen den kaos txiki horrek gai orokorrarekin lotura handia eskaintzen duelako. Gainera, erakusketa fisikoaz gain, gaiarekin lotuta, udako zinema zikloa antolatu dute, eta, hor, besteak beste, James Cameronen Terminator eta Stanley Kubricken Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb ikusgai izango dira. Irailak 30etik aurrera, erakusketa amaitu ondoren, proiektuak aurrera jarraituko du, eta gaiaren inguruan, urte amaiera arte, hainbat hitzaldi, performance eta manifestu antolatu dituzte. 2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 37 ‹ Publizitatea 38 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata Plaza › Bizia pIrten: 07:09. pSartu: 21:33. Gerizpean D D t° pUraren tenperatura: 21,5 gradu. pItsasgora: 00:11 (3,56 m.). 12:51 (3,54 m.). pItsasbehera: 06:23 (1,51 m.). 18:59 (1,46 m.). «Geroa besomotz eta zangomotz» pGotzon Garateren ‘Atsotitzak’ liburutik hartua. AEBetako Nevada estatuko Reno hirian dago Nestor Basterretxea artistak euskal immigranteen omenez egindako euskal artzainaren irudia. ESTIBALITZ EZKERRA Sustraiak ageri dituzten izenak Ebatsi egin zituzten AEBetako Reno hirian euskal artzainei eskainitako monumentuko plakak, baina beste batzuk jarri dituzte orain Aluminiozkoak dira xafla berriak, eta aukera dago bertan izen gehiago jartzeko Iñigo Astiz Izen zerrenda bat da, bai, baina ez da izen zerrenda soil bat ere. Sustraiez mintzo da. Asko izan dira historian Euskal Herritik AEBetara lanera joandakoak. Artzain aritu ziren haietariko asko, Nevadan, eta lanbide hori hautatu zuten horregatik Reno hirian immigrante haien historia omentzeko eraikitako monumenturako: euskal artzain bat. Nestor Basterretxea artistak egin zuen lana, eta artzainaren irudiaren alboan jarri zituzten euskal immigranteen izenak, baita lan hura egiteko laguntza eskaini zutenenak ere. Brontzezko bost plaka ziren, eta izen zerrenda bat. Baina ebatsi egin zituzten pieza horiek orain dela urtebete. Beste batzuk jarri dituzte aste honetan. Aluminiozkoak dira oraingoan, bada ez bada ere. Justu samar, bai, baina garaiz heldu zen konponketa, hala ere, aurreko larunbatean Renon ospatutako euskal jaialdirako. Egun garrantzitsua izaten da euskal komunitatearentzat jaialdiarena, eta pozez hartu zuten horregatik konponketa lanak amaitu izanari buruzko albistea. Monumentua eraikitzeko lanean aritu zirenek, batez ere. Carmelo Urzak, adibidez. «Zortea izan dugu konponketek behar izan duten denborarekin». Berritze lanak bukatuta, euskal jaialdira joandako jendeak monumentua bisitatzeko aukera ere izan zuen. Baina, bestela ere, aspertzeko tarte handirik ez zen izan egun hartan: aizkolariak, dantzariak, bertsolariak, musika... Ongi ezagutzen du Urzak AEBetako euskal jatorriko jendearen historia, baita monumentuarena ere. Gertu-gertutik. Izan ere, bera izan zen haren bultzaileetariko bat eta hura eraiki ahal izateko dirua biltzen aritu zen pertsonetariko bat. Liburu bat ere badu idatzia, gainera, haren nondik norakoei buruz: Solitude du izenburua (Bakardadea). «Monumentu konplexua da», azaldu du. «Etorkinen historiari buruz mintzo da euskal artzainen irudiaren bidez. Ikuspegi zabalago batetik begiratuta, ordea, oro har euskal jendeari egindako omenaldi bat ere bada AEBetara lanera joandako euskal artzainak omenduko dituzte Iruñean Immigrazioak hori du: berez urrun dauden bi leku geografiko batzen ditu. Hori gertatu da AEBetara lanera joandako euskal artzainekin ere. Bi ertz dituzte haiei eskainitako egitasmoek. Omenaldia prestatu diete Iruñean Nafarroako Gobernuak eta Iruñeko Udalak. Irailaren 15ean izango da festa, baina hitzaldiak eta erakusketak ere egingo dituzte aurrez. Beren herrietako ekonomia eta kultura biziberritzen laguntzeko egindako lana aitortzea da xedea, atzo egindako aurkezpenean esandakoaren arabera. D monumentua, baita herrialde honetako etorkin guztien historiari eskainitakoa ere». Izen gehiago ere idatzi nahi dituzte monumentuko plaketan orain. Aluminiozko xafla bat gehiago jarriko diote horretarako Basterretxeak sortutako artzainaren irudiari. Leanne Howard dabil lan horretan, eta, dioenez, hogei pertsona baino gehiagok azaldu dute jadanik zerrendan izenen bat gehitzeko nahia. Beste aukera bat ematea da egitasmoaren xedea. «Asmoa da monumentua egin zenean beren senide edo gertuko pertsonen izenak gehitzeko aukerarik izan ez zutenei orain aukera hori eskaintzea», dio Urzak. Jendeak 300 dolar jarri beharko ditu zerrendan gehitu nahi duen izen eta pertsona bakoitzeko. Monumentuan izenik gehitu nahi izanez gero, idatzi helbide honetara: [email protected] @ 2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 39 Bizia ‹ Plaza Gerizpean D G Non zer Irudia qOrdizia GAUR pAlgorta. Skate eguna, 11:00etan. Gazte bazkaria, 15:00etan. Elektropoteoa, 19:00etan. Suzko zezena, 22:00etan. Kontzertuak Telletxe eta kasinoan, 22:30ean. pAstigarraga. Betizu pintxoak, 13:30ean. Betizu bazkaria, 14:30ean. Irrien Lagunak gunea haurrentzat, 17:00etan. Zezensuzkoa, 22:45ean. Leihotikan eta Besteik Pe taldeen kontzertuak, 23:30ean. Leihotikan taldea. BERRIA pLaudio. Asto karrerak, 13:00etan. Herri bazkaria, 15:00etan. Herri kirolak, 20:00etan. Erromeria Egan taldearekin, 22:00etan. Ondoren, Disko dantza. pSoraluze. Salda eta txorizo dastatzea, 11:00etan. Musiraka taldearen dantza emanaldia, 13:00etan. Herri bazkaria, 14:30ean. Haurren danborrada, 17:30ean. Gau elektronikoa, 22:00etan. On eta Anai-arrebak taldeen kontzertuak, 00:00etan. pVillabona. Artisau azoka, 10:00etan. Sagardo eta pintxo dastatzea, 18:00etan. Arkume jana, 21:00etan. Bertso saioa, 22:30ean. Triki ta ke taldearen kontzertua, 00:00etan. Ingo al deu? kontzertua, 03:00etan. EZKONBERRIA, SANTANETAKO DANTZARIA Aurten ezkondu direnek, esku dantza egiten dute Ordizian, Santa Ana jaietan. 1509 urteaz geroztik urtero ospatzen dira. Santa Ana egunaren biharamunean, egun eguzkitsua egokitu zaie ordiziarrei, eta, ohiturari jarraikiz, ezkonberriek plaza hartu dute, santaneroen esku dantza egiteko, zortea izan dezaten, eta espiritu txarrak uxa- DLaburrak Uliako Interpretazio Zentroa irekiko dute gaur DONOSTIA › Uliako Interpretazio Ofizialaren irekiera ofiziala egingo dute, gaur. Uliako aberastasun kultural eta naturalak indarrean jartzeko helburua dute. Abuztuan, asteartetik igandera zabalik izango da. tzeko. Gizonezkoak, alkandora zuri eta praka beltzekin, plazan dantzari, eta emakumeak, soineko eder eta zapata takoidunekin, udaletxeko balkoian, adi. Laster etorri zitzaizkien gizonak bila, senaremazteek batera fandango eta arin-arinak dantzatzeko, ordiziarren txalo artean. JON URBE / ARGAZKI PRESS Animaliak dituen zirkua ez ekartzeko eskatu dute Abasto plaza berriaren maketa ikusgai Gaueko tranbia zerbitzua Andre Mari Zuriaren jaietan GASTEIZ› Animaliak erabiltzen dituzten zirkuak debekatzea eskatu diote Gasteizko alkateari, datorren astean hasiko diren Andre Mari Zuriaren jaietan. Animalien eskubideen aldeko ATEA erakundeak, legegintza protekzionista betetzen ez dutela adierazi du, eta hiriburutza berdea erretorika hutsean geldi ez dadin neurriak hartzeko eskatu du. GASTEIZ › Abasto plaza molda- GASTEIZ› Euskotrenek zerbitzu berezia eskainiko du, gauez, Andre Mari Zuriaren jaien astean, abuztuaren 4tik eta 9ra bitartean. Gau osoan izango da tranbia, 23:09etik 06:29ra, 09:00etan izan ezik; 03:37ean izango da azkena egun horretan. Aldaketa bat izango da ibilbidean: Antso Jakituna eta Angulema arteko ibilbidea kenduko dute, 12:00etatik aurrera. tu ondoren izango duen itxura ikus daiteke, arkitektoen taldeak maketa ikusgai jarri baitu. Moldaketa lanak hurrengo astean hasiko dira. Eraikuntzari eusti egingo zaio, baina kristalezko kutxa batez estaliko dute. 8’7 milioiko inbertsiotik zortzi enpresa pribatu batenak dira, eta merkatuaren goiko solairua eskuratuko du. UDAKO ARGAZKI LEHIAKETA 1. saria 2. saria Bi lagunentzako bi gau* eta sasoian jartzeko zirkuitua. AISIA HOTELAK Orio-Orduña-Lekeitio-Derio-Deba-Islares www.aisiahoteles.com Sasoian jartzeko zirkuitua, bi lagunentzat. LA PERLA Kontxako pasealekua, z/g Donostia Tel.: 943-45 88 56 www.la-perla.net *Igandetik ostiralera, urteko edozein sasoitan. DDD D Diapositibak, papereko argazkiak eta argazki digitalak onartzen dira. Argazki digitalek bete beharko dituzten baldintzak: gutxienez 1.800x1.200 pixel, eta jpg formatua. D EUSKAL EDITOREA SMk beretzat gordetzen du jasotako lanak publikatzeko eskubidea. Lehiaketa honetako parte hartzaileak, bidalitako lanaren jabe den neurrian, lanak erabiltzen, jendaurrean erreproduzitzen eta jakinarazten uzten dio EUSKAL EDITOREA SMri, euskarri inprimatuan, Interneten edo ezagutzen den beste edozein modutan. Zozketa, parte hartzaileen artean: Pedro Luis kontserba ekologikoz osaturiko bost saski D Lanak irailaren 15a baino lehen bidali beharko dira. Posta arruntez: D BERRIA Martin Ugalde kultur parkea, z/g. 20140 Andoain Posta elektronikoz: [email protected] Berriketan sare sozialaren bitartez: #udakolehiaketa D Argazkiak www.berria.info webgunean jarriko dira ikusgai. 40 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata Plaza › Bizia Jaiak D Azpeitia Marea Arroxaren olatua, sendo G Egitaraua ASTELEHENA,30 p11:00. Hamaiketakoa, plazako txosnan, eta herri bazkariko kamisetak jasotzea. p12:00. Txupinazoa Marea Arroxaren eskutik. p12:05. Marea Arroxa, festetako egindako abestia. p15:00. Herri bazkaria. p17:00. Txosnen irekiera eta jolasak. p17:30. Haurrentzako JAU JAU indiarren jaialdi berezia. p18:00.Zezen txikiekin jolasak. p19:00. Gau Erdi txarangaren kalejira. p22:00. Aldexok taldearen kontzertua txosnetan. p23:00. Su festak, Zaragozana piroteknia etxearen eskutik. p23:30. Los Zopilotes Txirriaos eta Imuntzo eta Belokiren kontzertuak. p02:00. Goxo goxo kontzertua. Astelehenean hasiko dira saninazioak Azpeitian, eta Marea Arroxak botako du txupinazoa Monika Juaristi Azpeitia Gainean dira Azpeitiko San Ignazio jaiak. Astelehenean hasiko dira, eta ostegunera arte, lau eguneko festa giroa izango da herrian. Marea Arroxak botako du txupinazoa. Marea Arroxa mugimendua Festa Batzordeak sortu zuen orain dela hiru urte, helburu nagusi batekin: herritar guztien parte hartzea sustatzea. Udalak haien lana aintzat hartu eta eskertu nahi izan du, eta programan honela zehaztu dute: «Marea Arroxak duen garrantzia nabarmendu nahi genuke. Errekonozimendu berezia egin nahi diogu, elkarlanaren emaitzak bikainak izan daitezkeela argi eta garbi erakusten dutelako. Azpeitiko festak herrikoitzeko, euskalduntzeko, parte-hartzaileagoak izateko lana ordainezina da». Berrikuntza nagusi batekin datoz festak: Marea Arroxaren abestia. Felipe Murillok, elektrotxarangako abeslariak, idatzi ditu hitzak, eta musika Unai Frantsesenak, herriko musika bandako zuzendariak, jarri dio. Herriko hainbat abeslarik eta taldek parte hartu dute abestian. Denentzako moduko egitaraua Urtero bezala, ekitaldi ugari izango dira: pilota partida profesionalak bi egunetan, hiru zezenketa saio, abuztuaren bateko prozesioa Loiolara, bakailao txapelketa eta haurrentzako parke eta jaialdiak, besteak beste. Festetako kontzertuak ere leku handia izango dute. Hiru egunetarako hamar kontzertu antolatu dituzte. Astelehenean lehen lauak eskainiko dituzte, hainbat gunetan banatuta: Alde- Azpeitiko plaza jendez beteta txupinazoaren zain, iaz. GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS xok, Los Zopilotes Txirriaos, Imuntzo eta Beloki eta Goxo Goxo. Asteartean beste lau talderen txanda izango da: Fiachras, Obrint Pas, Kupela eta Itziarren Semeak. Asteazkenean bi kontzertu izango dira: Doctor Deseo eta Ingo al deu?. Musika taldeez gain, txaranga ugari ibiliko dira kalez kale festak animatzen: Gau Erdi, Urolatarrak, Txaranga Oria, Incansables eta Los Pasai. Herriko Musika Bandakoek ere kontzertu edo saio asko emango dituzte: txupinazoaren ondorengo kalejiran, goiz eresian eta zezenketetan, besteak beste. Gazteentzako egitaraua ere ez da atzean geratzen: saninazio bezperako herri bazkaria, saninazio eguneko txomingeroen bazkaria eta festen azken egunean, goizeko zortzietan, gaupaseroen argazkia aterako dute, zezenak amaitutakoan. Iaz atera zuten lehen aldiz argazkia, eta talde jatorra bildu zen enparantzan. Azkenik, ostegunean festei amaiera emango zaie, 08:30ean, suziri eta danbateko bidez. Felipe Murillo 1Abestiaren sortzaileetako bat eta Marea Arroxako kidea «Helburua Marea Arroxaren abestia guztiona izatea da» Monika Juaristi Azpeitia Marea Arroxak Azpeitiko festetarako abestia atera du. Abestiaren hitzak idatzi ditu Felipe Murillok (1987, Azpeitia). Elektrotxarangako abeslaria da, eta Marea Arroxako kidea. Nolatan egin duzue aurten abestia? Ideia Marea Arroxatik eta udaletik iritsi zen. Kontua da txupinazo ondorengo kalejiran musika banda alde batetik eta elektrotxaranga bestetik joaten direla. Aurten, pentsatu genuen ondo legokeela denok batera egiteko zerbait egitea, eta erabaki genuen biek jotzeko modukoa izango zela Marea Arroxaren inguruko abestia. Helburua denok batzea da; helduak, gazteak zein haurrak, giro eta adin askotarikoak bateratzea. Zer nahi duzue transmititu? Ez gara saiatu mezu jakin bat helarazten. Bai ematen du apur bat Marea Arroxaren mezua: festa parte hartzaileak, festa euskaltzaleak, parekideak eta presoen aldekoak. Abestiak zuzenean hori ez esan arren, hori da transmititzen duen mezua. Zergatik horrenbeste abeslari? Helburua Marea Arroxaren abestia guztiona izatea da. Horregatik, jende askori eskatu zaio parte hartzea. Azkenean, abesbatzak mezetan abesten badu, Marea Arroxako abestian ere parte har- GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS tu dezakeela pentsatu genuen. Hogeita hamar bat lagunek hartu dugu parte. Eta Eñaut Gaztañagak ere sekulako lana egin du estudioan. Txupinazoaren ondoren joko duzue lehen aldiz herriarentzat.Gero,zer? Bai lehenengo aldiz enparantzan bertan joko dugu, txupinazoa botatakoan. Gero, kalejiran beste bi aldiz edo joko dugu, musika bandak eta txarangak batera. Pentsatzen dut tabernetan entzungo dela, jendea nazkatuko da baina... kar-kar. Eta Marea Arroxara aldatuta... Nola hartu duzue udalaren aitortza? Marea Arroxak hiru urte darama- tza festak indartzen eta parte hartzaileagoak egiten. Aurten, txupinazoaren unea eskaini digute egindako lana aitortzeko eta eskertzeko, baina Marea Arroxaren atzean jende mordoa dago, urte askoan lan asko egin duen jendea. Beraz, guztiona da aitortza. Nolakoa izango da txupinazoa? Suziria botatzeaz aparte, beste ekitaldi batzuk egingo ditugu. Beti bezala entzungo dira tronpetak-eta, baina, horretaz gain, bertsolariak izango dira eta txalaparta saio bat ere antolatu dugu. Zerbait ezberdina egin nahi genuen, eta hortik jo dugu. Berezia izango da. 2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 41 Bizia ‹ Plaza Baionako bestak D Sinbolotik sinbolora Analisia Joanes Etxebarria E uskaltzale lapurtarrei galdetuz gero, ez da dudarik, Baionako bestetan euskarak ez du merezi lukeen lekua. Leku sinbolikoa ere lortzekoa du leku eta momentu garrantzitsu batzuetan. Herriko etxeko balkoia, goratasunez ere, lekurik sinbolikoena da, besta ofizialaren abiapuntu eta zentroa baita. Baina bertso baten plaza baizik ez da. Asteazken gauean, BECeko finalean baino jende gehiago bazituen parean Maddi Sarasuak bertsoa botatzeko tenorean. Sinbolikoa da, bai, baina sinboloak badu bere garrantzia. Lopategi edo Egañak ere kantatu zuten leku berean. Sinboloak batzuetan, espero dezagun, lehen urratsak dira barnatzen hasi aitzin. Baina beste batzuetan, euskarari sinbolo txikiena ere ukatzen zaio. Haurrek Leon erregea iratzartzeko hamar zenbaki oihukatu behar dituzte, zerora iritsi arte. Hori euskaraz ere egiteko, Bai Euskarari-ren eskaerari erantzunez, beranduegi omen zen bi hilabete aitzin galdetzea herriko etxearen arabera. Otsailean finkatzen dituzte bestetako detaile guztiak, eta heldu den otsailean erabakiko litzateke 2013an euskaraz ere kontatzea. Batzuetan, alta, euskararen presentzia sinbolikoak bakea ematen dio urrunago joan nahi ez duenari. Haurren Egunean zen beste adibidea: Poterne parkean, haurren gunean, mikrofonotik egiten ziren adierazpen guztiak elebidunak omen ziren. Hori entzun eta lasai gelditu. Entzun bozgorailuak eta «milesker» eta «txalo» euskaraz. Sinbolikoa, gehiengo erdaldunaren belarria sobera inarrositu gabe. Beste guztia frantses hutsean. Herriko etxeko balkoitik lehen aldiz bertso bat kantatu zen urtean, 1990ean, Herria kazetan hala idatzi zuen Daniel Landart ekinaldiaren sustatzaileak: «Agian, Jon Lopategiren Baionako besta hastapeneko bertsoak ukanen du ondorio onik, bai euskaldunen gogo-bihotzetan, bai eta ere lehen aldiz bertsolari bat entzunen dutenen baitan!». 22 urte baranduago, oraino ere, esperantza berberak dituzte anitzek. Pilota. Bestazaleek beroa maite dute, baina Trinkete Modernoan jokatzen den bestetako esku-huska txapelketan, beroak gehiago zaildu zuen finalerdietako partida iragan ostegunean. Oso partida zailaren ondotik irabazi zuten Sorhuetek eta Etxetok. Emaitza horrekin ezagutzen dira igandean 11:30ean finala jokatuko dutenen izenak: Sorhuet eta Etxeto Waltary eta Ducassouren kontra ariko dira. BOB EDME G Larunbata EGITARAUA Jostailuak. Zuri-gorriz janzteak, onerako ala txarrerako, jendea uniformetzen du. Gaua heltzean, karrikako saltzaileek arrakasta handiagoa ukaiten dute, bereziki —argazkian bezala— argi bizietako jostailuak saltzeko. Bereizi beharrean, azkenean jende anitzek janzten ditu jostailu berdinak. BOB EDME Euskara oholtzan. Egitarau ofizialean ere, han-horka, euskarak agerraldi batzuk egiten ditu. Kantuan bereziki, hiriko bazter orotan entzuten baitira euskarazko kantuak. Oholtza gainean ere, noizean behin, euskaraz kantatzen duen taldeak agertzen dira, hala nola Mikel Hats taldea. BOB EDME p10:30etik 11:00etara. Bestetako yoga Libertate plazan. Andropause Band taldearekin, musika Leon erregea iratzartzeko, leku berean. p11:30etik 17:30era. Behi jokoak Paul Bert plazan. p12:00etan. Leon erregearen iratzartzea herriko etxean, gaur Iruñeako gomitekin. p12:00etatik 18:00etara. Gazte Eguna Patxa plazan. 12:00etan aperitifa, ondotik bazkaria eta seiak inguruan kontzertua Mendeku Itxua taldearekin. p12:30ean. Jota kontzertua Espainiako Atean. p12:30etatik aitzina. Patxokin euskal kantuak eta talo eta xingar, Bizik antolatua. p12:30etik 13:30era. Musikaldia Baionako Ttirrittak eta Txingudiko Gaiteroak taldeekin, Euskal Museoan. Tenore berean, Pont Neuf karrikan Eskandrail elkarteak antolatu kontzertua. p13:30ean. Baionako Danborradaren kontzertua. p16:30etik 23:00etara. Karrikaldia, ikastolek antolaturik. 16:30ean Leinua taldeak Nafarroako Joten inguruan egin ikuskizuna aurkeztuko du. 19:00etan Dantzazpi, eta ondotik, Baionan Kantuz. 21:30ean Karrika Dantza. Edariak eta taloak izanen dira. p18:00etan. Esku-huska partidak Jean Dauger frontoian. p23:00etatik 03:00etara. DJ Taulbat, Kixkil ostatuan. 42 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata Plaza › Bizia Baionako bestak D Euskararen irla Baxenabarreko hogeita zazpi haur elkar lehiatu ziren, makil dantzaren txapelketaren kari, eta publikoaren poza eragin zuten Dantzazpi eta Baionan Kantuz-ekin izan ziren Karrikaldiko une beroak, urtero bezala Jenofa Berhokoirigoin Baiona Urtero bezala, aurten ere Karrikaldiak euskara eta euskal kulturaren irla sortu du Jacques Portes plazan. Irla txiki bat, baina, ez abandonatuak diren horietarikoa... Ez, jendez gainezka den irla bat. Lau egunez, euskal kantuak eta dantzak zein bertsoak gozatzeko aukera izaten dute han bestazaleek. Frantsesa ere entzuten da, haatik, oholtza gainean, erdaldun gero eta gehiago erakarririk, itzulpen lanari lotuak baitira. Jendea hor dabil Gaztelu zaharraren itzalpean, pozik ikusgarriei begira. Tokiko jende bezainbat kanpotar biltzen da ikusgarrietara. «Besten egitaraua begiratu eta makil dantza bazela ikusteak kuriositatea sortu digu», dio Corrèze (Okzitania) departamendutik etorritako turista batek. Honen ondoan dago, Nafarroa Beheretik etorritako bikote bat, haien semea makil dantza dantzatzen ikustera jina. Hain zuzen, umeentzako makil dantza txapelketa izan zen atzo 16:30ean. Irulegi, Anauze, Itsasu, Lekorne, Hazparne... barnealdeko herri parrasta bat ordezkaturik ziren atzo Lapurdiko hiriburuan. Hogeita zazpi haur lehiatu ziren elkarri, umore onean. Sei urte zituen gazteenak, eta, nahiz trakeskeria anitz egin, publikoaren txalo beroak ukan zituen. Adinen kategoria igo arau, kalitatea ere maldan gora zoan: makil galtze gutxi, makila zeruan gora, erritmoa zuzenki segituz... Goi mailakoa izan zen haurrek eskaini ikusgarria. Ikusgarriz ikusgarri, arratsaldea aitzina zihoan, eta, dantzarien ondotik, Etxart Ahizpak igo ziren oholtza gainera. Donapaleu- Duela 23 urte hasi ziren Karrikaldia antolatzen, euskal kulturari zor zaion tokia emateko Tokiko jende bezainbat kanpotar biltzen da Karrikaldiko ikusgarrietara ko bi ahizpak alegera aritu ziren kantuz, ikusleen pozgarri. Eguna aitzinatu arau, dantzak hartu zuen berriz gaina, eta dantzaren lehen notak entzun orduko ehunka pertsona jarri ziren dantzan borobilean. Batzuek belarria zorrotz, bozgorailutatik iragartzen ziren urratsen agindua ez galtzeko. Beste anitz, haatik, musika- Baiona Kantuz, euskal kantuaren hitzordu nagusia. BOB EDME ren erritmoari segi, irria ezpainetan, inoren laguntza beharrik izan gabe. Karrikaldian, ohartu gabean orduak elkarri segi doaz, eta batek baino gehiagok zuten ohartu gabean arratsaldea han pasatu. Dantzatik kantura egin zuten salto hor zirenek, freskatzeko Ikastolako gurasoek zerbitzatu garagardo freskoa zutela eskuan. Baiona Kantuz-en aldia zen 20:15ean, kantuaren mundura sartzeko gomita ezin hobea. Karrikadantzarekin bukatu zen eguna. Sei elkarte eta ikastolei esker Leinua, Ibaialde, Tuntuna, Trikili Trakala, Orai bat elkarteak eta ikastolek egitarau oparoa eskaintzen dute egunero Jacques Portes plazan. Duela hogeita hiru urte hasi ziren karrikaldia antolatzen, justuki euskal kulturari zor zaion tokia eskaintzeko Baionako bestetan. Karrikaldiaren sustraietan, Dantzazpi dago. Euskal dantza plazara eraman, eta jendeari parte harrarazi, hori zuten xede antolatzaileek. Osatuz eta hedatuz joan da Karrikaldia. Bospasei urte geroago euskal kantuz osatu liburuxka bat atera zuten, bestazaleek ausardia osoz eta zailtasunik gabe kantatu ahal izateko. Orain duela 15 urte Tuntuna lotu zen ekimenari, kantuaren ekitaldia gehituz. Duela hamabi urte ziren ikastolak antolatzaileen taldean sartu, taloak eta edariak zerbitzatuz bestazaleei. Buru-belarri dabiltza lanean denak, «baina errazki egiten da, besta giroan izanez», antolatzaile batek dioenez. Maila polita erakutsi zuten makil dantzan lehiatu ziren 27 haurrek. BOB EDME Jende asko biltzen dute Karrikaldiko ekitaldiek. J. BERHOKOIRIGOIN 2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 43 Bizia ‹ Plaza Baionako bestak D Guillaume Irigoien 1Karrikaldiaren antolatzailea «Euskarak toki gehiago hartzen ahal du; zor zaio halakorik» J.Berhokoirigoin Baiona Besten lau egunak Jacques Portes plazan pasatzen ditu Guillaume Irigoienek, ezker-eskuin esku ukaldi bat ematen eta euskal kulturaz gozatzen. Euskal kantuen zaleei kantatzeko ekitaldia proposatzen dabil Tuntuna elkartea, eta horko kidea da, eta besten kari ere kantuari zor zaion tokia ematen dabil Karrikaldiaren bidez. Nola deskribatuko zenuke Karrikaldiaren giroa? Uste dut euskal giroa dela, nahiz Karrikaldiaren egitarauaren lehen partean bereziki ikusgarriak izan eta lekuko bezainbat kanpoko jende hurbildu. Jendea dator duen jatorriarekin, baina bai, euskal giroak du definitzen Karrikal- dia. Euskal txoko bat izatea zen helburua, eta gaur egun ere beti helburu bera dugu. Bada dantzatzeko, kantatzeko, jateko, edateko... besta egiteko behar den guztia! Herriko plaza gisako zerbait badugu horrekin guztiarekin. Baionako bestetan euskararen presentzia sustatzeko hasi zineten ekitaldi horrekin, duela 23 urte. Zertan zen euskararen egoera,eta zertan da gaur egun? Ni ez nintzen hor duela 23 urte, baina pentsatzen dut euskal kulturak leku gutxi zuela. Besten laurogei urteak dira, eta ikusten da zer bilakaera ukan duten. Gerla aitzin, zazpi probintzien eguna bazen bestetan, eta, horrez gain, halako bizi herrikoi bat ere sendi zen, ez baitezpada euskaraz, haa- J. BERHOKOIRIGOIN tik. Jendeak ekartzen zion zerbait bestari. Ondotik, hori guztia galdu zen, eta frantses aldera joan zen azkar. Balkoira ere joan zen azkar... Baionako besta hori dela- ko, baduzu balkoikoa eta azpikoa. Hor euskal kulturak ez zuen tokirik. Pentsatzekoa da Dantzazpirekin hasi zela euskal kultura sartzen. Gauza batzuk aitzinatu dira, besta komisioan Patxokiko ordezkari bat sartu zen, eta, Baionak Euskararen Erakunde Publikoarekin hitzarmen bat izenpetua zuenez, aplikatu zuten doidoi hor idatzitakoa. Gauzak proposatuz eta eginez da egoera aitzinatzen, eta horretan segitu behar dugu. Euskarak toki gehiago hartzen ahal du, zor zaio toki gehiago, normala denez. Bada egiteko, horretarako behar da galdatu baina bada ere obratze beharra. Elkarteen lanari esker da euskara sarrarazi besta horietan.Balkoitik kantaturiko bertsoa dugu adibide bat. Bertsoarena Euskararen Kultur Erakundeak du egin, modu instituzionalean egin da, eta jarraikitzen ere da. Ez dakit itxura ona denez, baina zezena bi adarretarik hartu behar da, instituzioetarik eta elkarteetarik. Instituzioetarik baizik etortzen bada, ez da errana karrikak biziko duela. Bistan da, euskarari toki handiagoa zor diogu eta diote, baina ez da etorriko egunetik biharamunera, gainetik beheiti. Eginez eginen da, behar da presente izan. r Zakilixut Larunbata 2012ko uztailaren 28a D Baionako bestak D Potreta aberasgarria da guztientzat. Hastapenean, lagun talde bat baino ez ginela uste zuten anitzek. Baina kantuak zorrotz lantzen ditugu, eta ikusten da lanaren kalitatea. Hor dago emaitza. Hastapeneko bostak zuberotarrak zineten, eta pastoraletan, bada emazteen kantua. Nolabaiteko ohitura bazenuten,beraz. Bai. Egia da guztiak aritu izan ginela pastoraletan eta beti egiten dela emazteen kantorea. Pastoraletan, une garrantzitsua izaten da hori. Guretzat naturala da, eta plazer bat da ahotsa bortxatu gabe kantatzea. Izugarrizko plazera. Baliteke hastapeneko bostak zuberotarrak izateak eragina izatea, ondotik egin bidea naturalagoa izateko. Pantxika Urruti q Buhaminak taldeko presidentea Buhaminak taldea 34 emaztek osatzen dute. Hamar urteko ibilbidearen aitortza jaso dute, lehen eguneko kontzertuan kantatuz. «Barneko minak kantuaren bidez azalaraztea da gure xede eta plazera» Aitor Renteria Baiona Baionako bestetan otu zitzaien Buhaminak taldea sortzeko xedea. Bost emazte, bost zuberotar xedearen oinarrian. Kantua bihotzean eta eztarrian daramate. Bestetan naturalki ehuntzen ziren ahotsak zuzendari baten laguntzaz lantzea deliberatu zuten. Orduko xedeak bide egin du, eta Baionako bestetako 80. urtemugakari antolatu den kontzertuan kantatzera gomitatu zituzten, asteazkenean. Nola sortu zen taldea osatzeko irrika? Baionako bestetan izan zen, 2001ean. Igande gaua zen, eta ostatu batean bost zuberotar, bost emazte bildu ginen. Besta giroan usaian den bezala, kantuz aritu ginen eztarria urratu arte, orroz. Gau ederra izan zen. Kantuaren plazera lantzeko gogoa genuen, eta ahotsen jolasa landu behar genuela aipatu genuen. Horrela joan zen urtea, aipatu eta aipatu, baina deus zehaztu gabe. Halako batean, Sophie Larrandabururekin sartu ginen harremanetan. Orduan parte hartu zuen Sohütako pastoralean. Une berean, Mai- tena Lapeyre Iruriko pastoralean ari zen, bi pastoral izan baitziren urte hartan. Bertze zuberotar baten ile apaindegian elkartu ziren, eta Larrandaburuk berehala onartu zuen gure eskaria. Taldearen oinarria osatua zen. Nola egituratu zenuten taldea? Lehen urratsa biltzea izan zen, taldearen izena atzematea. Bizpahiru orenez aritu ginen, proposamenak eta irriak eginez. Azkenik, Buhaminak izena hautatu genuen, hitz jokoa baliatuz. Buhatzea ufatzea da zubereraz, eta mina, denok barnean dugun sentimendu edo ezin egon hori. Barneko samin edo min horiek kantuaren bidez azalaraztea da gure xede eta plazera. Beste alde batetik, buhameak gizarte eredutik kanpo dabiltzan pertsonaiak dira Zuberoan. Izena hautaturik, otxotea osatzea zen hastapeneko xedea. Baina, berehala, hamabost bat bildu ginen. Gaur egun, 34 gara taldean, eta asteroko errepikaldietan 32 biltzen gara bederen. Toki bat atzeman dugu Baionan, eta han biltzen gara. Talde handia da, eta, duela lau urte, deliberatu genuen ezin genuela jende gehiagorik hartu. Beraz, taldea osatua da, «Gaur egun, 34 gara taldean, eta asteroko errepikaldietan 32 biltzen gara bederen» «Kantu gehienak euskaraz egiten ditugu; gure kultura da. Baina munduari irekiak gara» A.R. eta Euskal Herri osoko emazteak daude bertan. Elkarte gisa antolaturik gaude; legeak agindurik, presidente bat behar zen, eta ni izendatu ninduten. Zergatik deliberatu zenuten emazte taldea sortzea? Betidanik kantatu izan dugu gizonekin, eta beti arazo bera atzematen genuen tonua hartzeko. Gizonek hartzen bazuten, emazteak behartuak ginen beheko boza hartzera edo sobera gora aritzera. Larrandaburuk hautatzen ditu kantuak, eta gure bozetara egokitzen ditu, tonuak egokituz. Ez gara abesbatza klasikoa. Ez dugu bilatzen soprano baten in- darra izatea, guztien ahotsak ongi hariltzea baizik. Zuen ondoan, usu, gizonezkoen abesbatzak ari dira kantuan, aitzin edo gibel.Nolako harrera adierazten dizuete? Baionako bestetan, urtero kantatu dugu ostegunetan Lakarre plazan. Han gizonezkoen abesbatzak aritzen dira nagusiki. Haiek bukaturik, gu entzutera gelditzen dira beti. Kantaldia bukaturik ere, elkarrekin segitzen dugu kantuan. Beraz, harrera ona izan dela erran nezake. Sekula ez dugu sentitu gure kontrako jarrerarik. Aldiz, lehia edo zeingehiagoka gisako zerbait sortzen da, eta hori Besten 80. urtemugakari egin den kontzertuan kantatzeko deitu zintuzteten.Nola hartu duzue? Pozik; ez genuen horrelakorik pentsatzen, eta egindako lanaren aitortza da gomita hori. Ez da pario txikia bestetako kantaldi horretan 34 emaztek osatzen duten talde bat jartzea oholtzan. Euskaraz kantatzen duzue,kanpoko kantuak baztertu gabe. Nola hautatzen duzue kantutegia? Larrandaburuk hautatzen ditu, eta egokitu. Kantu gehienak, naturala denez, euskaraz egiten ditugu. Gure kultura da. Baina munduari irekiak gara, eta, horregatik, mundu zabaleko kantuak gureak egiten ditugu. Brasilgo kantu bat dugu, afrikar bat, mexikar bat. Nahasketa handiagoak ere egiten ditugu. Adibidez, kantu batean, Okzitaniako kantu batekin hasten gara, gero Euskal Herriko batekin segitu eta, bukatzeko, doinu zeltikoa baliatzen dugu. O lioz igurtzita eta larrugorritan aritzen ziren gizonezkoak. Kristo aurreko lehen mende horietan ez zegoen emakumezkoentzat tokirik, eta, izatekotan, emakumezko ezkongabeentzat uzten zen zirrikituren bat historialari ausarten batzuek esaten dutenez. Aro Modernoan jokatutako lehenengo jokoetan olioa, biluztasuna eta ikusle gisa joateko debekua desagertu ziren, baina parte hartzeko betoa ez. Parisen (1900) parte hartu zuten emakumezkoek Olinpiar Jokoetan lehen aldiz. Tenisean, kriketean eta golfe- Urari kolpeka ‘Citius, altius, fortius’ Enekoitz Telleria 04 Piraguismoa DMaialen Chourrautek 05 eta Ander Elosegik dominen lehian sartu nahi dute 06 Txirrindularitza DMark Cavendish faborito nagusi 07 dela jokatuko da gaur errepideko lasterketa 08 Erreportaia DEmakumezkoak jokoetan 11 Kronika DStratfordeko gotorlekua an aritu ziren, eta Charlotte Cooper ingelesa izan zen urrezko domina lortu zuen lehenengoa, tenisean. Askok aldarrikatzen duten baino eta gehienek nahi luketen baino gutxiago aldatu dira gauzak geroztik. Aurten, lehen aldiz, emakumezkoak izango dira selekzio guztietan, eta historikotzat jo da hori. Badira selekzio batzuk emakumezko gehiago dituztenak gizonezkoak baino, eta herrialde arabiarrek ere urratsa egin dute. Saudi Arabiak, Qatarrek eta Bruneik emakumezkoak dituzte lehen aldiz euren taldeetan. Herenegun, igeriketako aldez aurrekoa atontzeko argazki bila nenbilela, saiatu nintzen gizonezkoak eta emakumezkoak jarrera berean agertzen zirenekoak topatzen. Urari kolpeka agertzen ziren gizonezko asko, ospakizunetan, baina ez nuen horrelako alerik topatu emakumezkoetan. Zer pentsatua eman zidan. Urari kolpeka emakumezkorik topatu ez nuelako bai, baina urari kolpeka ari zirenen bila ari nintzelako ere bai. berria 2012ko uztailaren 28a Hasi dira Erresuma Batuko historia,kultura eta tradizioa goratu dituen inaugurazio ekitaldi ikusgarri batekin hasi dira jokoak,Londresen. Gaur dira aurreneko finalak. Danny Boyle zinemagileak zuzendutako inaugurazio ekitaldiaren une bat, atzo, olinpiar estadioan. IAN LANGSDON / FE 02 berria Euskal kirolariakD Eskubaloia 2012ko uztailaren 28a Hasieran dute langa Zazpi euskal jokalarik hartuko dute parte eskubaloian, emakumezko eta gizonezko Espainiako selekzioetan. Bi taldeek dominen lehian egoteko maila dute, baina zozketan ez zuten zorterik izan, eta multzo zailak egokitu zaizkie. Imanol Magro Londres , Berriemaile berezia . 6 Euskal Herriko sei eskubaloi jokalarik irabazi dute inoiz domina bat Olinpiar Jokoetan: Mateo Garraldak, Iñaki Urdangarinek eta Josu Olallak brontzezko bina eta Aitor Etxaburuk, Iker Romerok eta Jon Belaustegik brontzezko bana. Eskubaloia Eskubaloiak Olinpiar Jokoetan jotzen du gaina. Jokalarien ametsen hierarkian, munduko txapelketen gainetik ageri dira. Londresen zazpi izango dira loriaren bila ariko diren euskal jokalariak, guztiak Espainiako selekzioan. Lau emakumezkoan: Eli Pinedo, Andrea Barno, Patricia Elorza eta Nely Carla; eta hiru gizonezkoan: Julen Aginagalde, Eduardo Gurbindo eta Mikel Agirrezabalaga. Guztientzat lehen jokoak dira, baita Jorge Dueñas emakumezkoen selekzioko hautatzaile bilbotarrarentzat ere. Espainiako selekzioak dominen lehian egoteko aukerekin jardungo dira Londresen. Emakumezkoena hirugarren sailkatu izan zen iaz Brasilgo Munduko Txapelketan eta final-laurdenetatik aurrera egitea du helburu Londresen. 2010eko Europako Txapelketan, halere, 11. sailkatu zen, eta bi aurpegi dituela erakutsi zuen. Gizonezkoenak brontzea lortu zuen Pekinen, eta selekzio hartan bi euskal herritar zeuden: Jon Belaustegi eta Iker Romero. Valero Rivera historikoak zuzentzen duen selekzioa erregularragoa da: 2011ko Munduko Txapelketan hirugarren izan zen, eta aurtengo Europakoan, laugarren. Euren maila emanez gero, finalerdietan beharko lukete. Zorteak bizkarra eman zien bi selekzioei lehen multzoaren zozketan, eta hasi bezain laster dute lehen langa. Kontinenteka sailkaturiko hamabi selekzio daude lehian, ligaxka bidez erabakitzen diren seinako multzoetan banatuta, eta multzo bakoitzeko lehen lau sailkatuak igaroko dira finallaurdenetara. Lehen faseko partidak bi egunean behin jokatuko dituzte. Kanporaketetan nahastu egiten dira bi multzoak: lehen sailkatuek laugarrenen aurka jokatuz eta bigarrenek hirugarrenen kontra. Finalera arteko beste guztiak kanporaketa bidez dira. Txapeldun izan nahi duen talde- Emakumezkoak pEuskal jokalariak. Eli PInedo, Andrea Barno, Nely Carla eta Patricia Elorza, eta Jorge Dueñas hautatzailea (bostak Espainiako selekzioarekin). pA multzoa. Montenegro, Errusia, Kroazia, Britainia Handia, Brasil eta Angola. pB multzoa. Norvegia, Espainia, Danimarka, Frantzia, Suedia eta Hego Korea. Gizonezkoak pEuskal jokalariak. Julen Aginagalde, Eduardo Gurbindo eta Mikel Arrizabalaga (hirurak Espainiako selekzioarekin). pA multzoa. Frantzia, Suedia, Islandia, Britainia Handia, Argentina eta Tunisia. pB multzoa. Espainia, Kroazia, Hungaria, Serbia, Danimarka eta Hego Korea. Txapelketa sistema pFinalerako bidea. Bost partidako lehen ligaxka; final-laurdenak, multzo bakoitzeko lehen lau sailkatuak gurutzatuz; finalerdiak eta finala. Abuztuaren 10ean emakumezkoen finala, eta 11n gizonezkoena. pPabiloiak. Coper Box eta Saskibaloi Arena. Nely Carla alboko donostiarra atera jaurtitzen, Argentinaren aurkako partid a batean. ARGAZKILARIA ak zortzi partida jokatu behar ditu. Lehen faseko partidak, Copper Boxean jokatuko dira, eta kanporaketetakoak saskibaloiko pabiloian. Emakumezkoen lehia gaur hasiko da, Hego Korearen aurkako partidan (12:15). B multzoan azken sei Olinpiar Jokoetan urrezko domina lorturiko selekzioak daude, eta Norvegia egungo olinpiar, munduko eta Europako txapelduna dirudi aurkari gogorrena. «Egokitu zitekeen multzorik gogorrena da; seiak gara domina lortzeko hautagai», deskribatu du Dueñasek. Beste taldeak hauek dira: Danimarka —1996, 2000 eta 2004an urrezko dominak irabazitakoa—, Frantzia —egungo munduko txapeldunordea—, eta Suedia —egungo Europako txapeldunorde—. Hego Korea ere ez da samurra, tradizio handia baitu: 1998an eta 1992an olinpiar txapeldun izan zen. A multzoa askoz samurragoa da, Britainia Handiko eta Angolako selekzioekin. Espainiak aurrera egiten badu final-laurdenetan aurkari samurragoa izango du ziurrenik. Gizonezkoak, berriz, bihar ha- ‘‘ Izan genezakeen multzo zailena egokitu zaigu; sei selekzioak gara domina lortzeko hautagai» JORGE DUEÑAS Emakumezkoen Espainiako hautatzailea siko dira, B multzoko Serbiaren aurkako partidan (17:15). «Zozketako gauza on bakarra da finallaurdenak erosoagoak izan daitezkeela, hori bai, horretarako sailkatu egin behar dugu», azaldu zuen Joan Canyellas selekzioko kideak zozketaren egunean. Espainia laugarren izan zen Europako azken txapelketan. Bada, bere multzoan ditu aurretik gelditu ziren hiru selekzioak: Danimarka, Serbia eta Kroazia. Multzoko beste biak Hungaria eta Hego Korea dira. Helburua lehen hiruren artean sartzea da, finallaurdenetan Frantzia, ziur asko beste multzoko lehena, saihesteko. A multzoan, Suedia, Islandia, Britainia Handia, Argentina eta Tunisia daude. berria Euskal kirolariakD Eskubaloia 2012ko uztailaren 28a Eli Pinedo Eskubaloi jokalaria «Dena dago gure esku,dominaren bat lortzea ere bai» I.M. Londres , Berriemaile berezia Prestaketa gogorra eginda iritsi da Londresera Eli Pinedo (Amurrio, Araba, 1981). «Denboraldiaurre txiki bat izan da», laburbildu du ezker hegalekoak. Ilusioz lepo dago. Bazekien jokoetan aritzeko azken aukera zuela eta ez zuen pasatzen utzi nahi. Jokoak dituzu buruan aspalditik? Azkenaldian, egunero pentsatu dut jokoetan. Joan eta etorri dabiltza buruan. Jokoetan inoiz ez jokatzearen beldur al zinen? Tira, ez zen beldurra. Urtez urte jokatzen duzu, eta badakizu hor daudela. Nire kasuan, berriz, duela hogei egun ikusi nuen hor zeudela. Kolpetik iritsi zaizkit. Duela lau urte azken unean gelditu zineten kanpoan. Oso gogorra izan zen, agian eskubaloian ezagutu izan dudan gogorrena. Jokoetara joan aurreko egonaldian geunden bilduta, atarikoa prestatzen, eta eskutitz bat iritsi zen esanez Espainia ezin zela jokoetan egon. Kazakhstan eta Korearen artean nonbait emaitzen bat adostu eta jukutriaren bat egin zuten, eta gure ordez Kazakhstan joan zen. Arantza atera duzu behintzat? Eskerrak sailkatu garela. Olinpiar hiriak egiten omen dizu ilusiorik handiena.Hainbesterako? Giro horri buruz hitz egiten entzun dut. Ez dakit nolakoa izango den, baina ziur bikaina dela. Munduko kirolari onenak, denak nahastuta… Hori bai, munduko famatuena pasa daiteke albotik eta nik ez dut ezagutuko. Ez duzue handik ibiltzeko denbora askorik izango, lehen bost lehiak bederatzi egunetan jokatuko dituzue. JUANAN RUIZ /ARP Laburrean pAzken jokoak. Bi urte barru erretiroa hartuko du. Besteak beste, elitean jokatuz ama izatea «oso zaila» delako. p2008ko mina. 2008an Espainia bulego erabaki baten erruz gelditu zen jokoetatik at, Kazakhstanen mesedetan. Ez digute irteteko baimenik ere emango, egun osoa logelan sartuta atseden hartzeko, handik pistara… Lotu egingo gaituzte [barrez]. Desfilera ere ez ginen joan, neke handia pilatzen zelako. Baina ez dit pena handirik ematen. Soinekoa ikusi dut, eta oso itsusia da. Beste selekzio batzuk dotore asko doaz, eta gu, Power Rangersen antzera. Oso multzo gogorra egokitu zaizue. Zozketan ez genuen zorterik izan. Oso multzo oso gogorra dugu, bai- na agian hobea da gogor hastea. Lehen multzoa pasatuz gero, teorian, kanporaketa erosoagoa izan daitekeelako. Europako txapeldunorde, hirugarren Munduko Kopan… Espainiako selekzioak belaunaldi ona elkartu duela dirudi. Orain dela bost urte arte ezer gutxi lortua zuen, eta bai, hor gaude. Nik nahiko nuke aurrerantzean puntan jarraitzea, baina krisiak gogor astindu du emakumezkoen eliteko eskubaloia, eta nik uste dut Espainiako selekzioan ere sumatuko dela. Munduko hirugarren izanda,domina eskura dago? Bai, baina Europako Txapelketan 11. izan ginen. Gure esku dago. Gauzak ondo egiten baditugu aukerak ditugu. Dena dago gure esku. Baina tira, lehen multzoa pasatu eta final-laurdenetako kanporaketan gaizki jokatzen badugu, dena pikutara joan daiteke. Dena den, gu baikorrak gara. Zure ibilbidearen ginga da hau? Bai, eskubaloian goia jotzea da Olinpiar Jokoetan zerbait lortzea. Urte asko entrenatzen, toki askotan, eta saria da. Bi urtez berritu duzu kontratua Bera Berarekin.Azken biak izango dira? Bai, seguru. Gorputzak eskatzen dit. Ama izateko gogoz nago, eta elitean jokatzen ezinezkoa da biak uztartzea. Pena emango dit, baina bizitzako beste etapa da, eta hala hartu behar dut. Julen Aginagalde Eskubaloi jokalaria «2008ko arantza hor zegoen, eta orain atera dut» I.M. Londres , Berriemaile berezia Azken unean gelditu zen Pekingo Jokoetatik kanpo, eta Londresen ahaztu ahalko ditu orduko minak. Lau urte geroago, Julen Aginagalde (Irun, Gipuzkoa, 1982) pibota jokalari garrantzitsua da Espainiako selekzioan. Jokoak burutik kendu ezinik? Hala da, burura datorkizu nahi gabe ere, ilusioa da, ohean sartzean horretan pentsatzen duzu. Nolakoa izan zen jokoetan arituko zinela ziurtatu zenuen unea? Ez pentsa, nahiz eta zerrendan nengoela ziurtatu, Londresera inongo arazorik gabe iritsi arte ez nintzen lasaitu. Azken unean gelditu zinen Pekingo deialditik kanpo. Nola gogoratzen duzu hura? Hilabete entrenatzen egin arren banekien kanpoan gelditzeko aukera asko nituela. Halere, gogorra izan zen kideek Txinarako hegaldia ni gabe nola hartu zuten ikustea. Baina lau urte pasatu dira, eta jokalari ezberdina naiz. Zertan aldatu zara? Helduagoa naiz. Duela lau urte muturra sartzen ari nintzen, eta orain pisu handiagoa dut multzoan. Oro har, jokalari hobea naiz. Arantzatxoa zenuen? Eta jokoetan inoiz ez egotearen beldurra? Eta hona etorri arte hala nengoen! Bai arantza hor zegoen, eta orain atera dut. Familian Olinpiar Jokoekin harreman bitxia duzue, ezta? Zure aita arraunlaria zen,eta Moskura joateko aukera izan omen zuen… Nik ere ez dakit nola den zehazki. Aitak ezetz esaten du, beste batzuek baietz… Ama Guadalupekoa-n egiten zuen arraun, eta ergometroan maila ona ematen zuen eta noizbait ibili omen zen banku mugikorrean. Eta ziotenez, bazuen ahala mugikorrean, eta entzun dut Moskura joateko gutxiengo markak lortu omen zituela-edo. Baina berak traineruan hobeto ikusten zuen bere burua, eta tostan jarraitzea era- baki zuen. Gutxiengo markena hala entzun dut nik familian, baina ez dakit nola den zehazki. Errieta egin al diozue noizbait ez joateagatik? Norberak hartzen du erabakia, eta errieta berak egiten dit oraindik. Hamar bat urte egin zituen arraunean, eta ni jaio nintzenean utzi egin zuen. Multzo gogorra egokitu zaizue. Bi zutabe dira. Hasi aurretik kideei esan nien, pentsa hau, hau eta hau egokitzen zaizkigula… Multzo eroso bat deskribatuz, bada guztiz kontrakoa dugu. Baina tira, hala final-laurdenetan aurkari samurragoa izan dezakegu. Munduko Txapelketan hirugarren izan zineten. Postu horrek saria du Olinpiar Jokoetan. Domina. Ametsa hori da. Espainiako selekzioak bilakaera ona izan du azken urteetan. Finalerdietan sartzeko borrokan gaude txapelketa handietan. Dena den, egia da ere hortik ez garela pasatu. Baikorrak zarete? MANUEL LORENZO / EFE Laburrean pAita olinpiarra? Aitak, tosta arraunlaria, Moskura joateko aukera izan zuela entzunikoa da. Dena den, ez du zehatz-mehatz ezagutzen istorioa. pGarrantzitsua. Selekzioan gehien jokatzen duen jokalarietako bat da. Erasoan bera da pibota. Bai, bai… Jokalariek denbora dezente daramagu elkarrekin, gure maila ezagutzen dugu, eta goian egon gaitezkeela badakigu. Zeintzuk dira zure faboritoak? Frantzia eta Danimarka goian daude azkenaldian, Kroaziak neurria hartua die jokoei, eta gu ere sar gaitezke hor. Frantziak Munduko Txapelketa kaskarra egin zuen. Horregatik diot. Arrisku handiagoa du orain. Eskarmentu handiko taldea da, eta gogo handiagoz arituko da, ziur. 03 04 berria Euskal kirolariakD Piraguismoa 2012ko uztailaren 28a GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS ere, ura ahalik eta gehien baliatuz, eta teknikoki oso fin arraun eginez. Fin jaistea gustatzen zait niri; ateen erdialdetik pasatzea, arraunketa gozoarekin, une oro piraguaren abiadura mantenduz. «Piraguista segurua naiz. Arraunketa gozoarekin, fin jaistea gustatzen zait» «Zurruna, orekatua eta arina da piragua berria. Oso sentsazio onak dauzkat; azkarra da» Maialen Chourraut . 6.250 Londresko Olinpiar Jokoetan egingo diren dopinaren aurkako kontrolak dira. Jokoak inauguratu aurretik hasi dira futbol partidak, eta jada dopinaren aurkako 400 kontrol egin dira. Ur bizietako piraguista Munduko sailkapeneko bigarren postuarekin «erabat harro», bi zenbakiarekin ekingo dio etzi lehiari Maialen Chourrautek. Londreserako aurreikuspen zehatzik ezin dela egin dio, baina faboritoen artean sartu du bere burua. «Dominarik gabe ez naiz gustura itzuliko etxera» Unai Zubeldia Londres , Berriemaile berezia Ez du hitz egiteagatik hitz egiten. Emaitzak daude Maialen Chourrauten hitz jarioaren atzean. «Badakit kirol honetan ez dagoela emaitza ona lortuko duzun bermerik, baina...». Munduko Kopako bi proba irabazita iritsi da Londresko jokoetara, punta-puntan. Etzi ekingo dio lehiari (15:12), dagoeneko ezagun-ezaguna duen kanalean. «Gogorra da, oso teknikoa; ez da erraza», azaldu du. Urruti zeuden, baina iritsi dira jokoak? Nahi zenuen bezala iritsi zara? Oso prestaketa ona egin dut eta oso ondo nago. Neguan egin genuen lanik gogorrena, baina martxotik aurrera ere ez gara gelditu; askotan joan gara Londresera, Espainiako selekzioarekin ere jokoetarako probak eduki genituen apirilean, Munduko Kopako probak ere bai... Lehian sartuz joan gara pixkanaka. Piraguista guztiei egin beharreko galdera: zer da garrantzitsuagoa, ateren bat jota ere jaitsiera azkarra egitea, edo hain azkarra izan gabe ere,aterik jo gabe amaitzea? Kirol hau ez nuke mugatuko bi aukera horietara. Gauzak gaizki egitea ez da atea ukitzea bakarrik. Bakoitzak arraun egiteko bere modua dauka, eta nirea oso segurua da. Ez da arriskatze edo ez arriskatze kontua. Nahiko piraguista segurua naiz ni, eta segurutik jo nahi dugu Londresen Nortasun agiria pAdina. 29 urte. pJaioterria. Lasarte-Oria (Gipuzkoa). pPisua. 55 kilo. pAltuera. 1,61 m. pLorpen garrantzitsuenak. Zilarra (2009) eta brontzea (2011) Munduko Txapelketan, eta urrezko dominak Munduko Kopan, Cardiffen eta Pauen (2012). Pekinen finaletik at geratu zen. Bigarren aldiz ariko da jokoetan. Herrialde bakoitzetik piraguista bakarra sailkatu dela kontuan hartuta, zein dira gertutik zaindu beharreko aurkariak? Aurkari indartsu asko daude: Corinna Kuhnle austriarra, azken bi Munduko Txapelketak irabazi dituena, adibidez; oso handia eta indartsua da, eta jaitsiera azkarra eginez gero, gizonezkoen denboretara iristeko gai da. Jana Dukatova eslovakiarra ere kontuan hartzekoa da, oso fina delako, azken bi Munduko Txapelketetan zilarra kolkoratu duelako, eta munduko rankinean buruan dagoelako; oso altua da, fin-fina, eta ur gainean oso txukuna. Emilie Fer frantziarra ere ezin da ahaztu, oso indartsu dagoelako. Jessica Fox australiarra, berriz, juniorra da, 18 urte bete gabe dago oraindik, baina aita eta ama munduko txapeldun izandakoak ditu, eta geneetan badauka zerbait; ur gainean naturaltasun harrigarria dauka, beste inork ez daukana. Eta zer esan Lizzie Neave etxeko piraguistari buruz... Primeran ezagutzen du Londresko kanala eta oso indartsua da. Eta, tira, Jasmin Schornberg alemaniarra ere ezin da ahaztu, 2009an munduko txapeldun izan zena. Horien artean, Maialen Chourraut ere faboritoen artean dago,noski... Hori da. Une honetan bigarren nago rankinean, eta azken aldian urtero lortu izan dut domina txapelketaren batean. Faboritoen artean nago ni: piraguista txikia, indartsua eta arina. 16. postuan sailkatu zinen Pekinen, finalera bidean akats txiki bat egin ondoren. Zertan da hobea egungo Maialen Chourraut ordukoarekin alderatuta? berria Euskal kirolariakD Piraguismoa 2012ko uztailaren 28a Ander Elosegi Ur bizietako piraguista Laugarren postua eskuratu zuen orain lau urte, Pekingo Olinpiar Jokoetan, eta badaki hori hobetzeko eskatuko diola inguruak Londresen. Erronka hori gogo onez onartu, eta ez dela urruti ibili aitortu du, konfiantzaz gainezka. «Pekingoa baino askoz kirolari helduagoa naiz» GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS Nortasun agiria pAdina. 24 urte. pJaioterria. Irun (Gipuzkoa). pPisua. 80 kilo. pAltuera. 1,85 m. pLorpen garrantzitsuenak. Brontzezko domina La Seuko Munduko Txapelketan, ur bizietako C-1ean, taldeka. 4. postua Pekingo Olinpiar Jokoetan, C-1ean. Bigarren aldiz ariko da jokoetan. ra onenak, baina bizpahiru segundoren esparruan ibiliko gara denok. Beraz, larri samarra da bi segundoko penalizazioa. Aurkariak nahi baino gehiago egongo dira,baina zein dira gogorrenak? Michal Martikan eslovakiarra eta Tony Estanguet frantziarra izan dira urteotan nagusi C-1ean, baina nagusitasun hori galdu dutela ematen du orain. Bi horiez gain, Sideris Tasiadis alemaniarra eta David Florence britainiarra izango dira beste bi faboritoak. Eta, tira, gu ere hor gaude. Errespetu handia diogu denok elkarri. Podiuma zer da, behar bat, aukera bat edo amets bat? Oso zaila da dominen borrokan sartzea, baina emaitza ona lortzeko aukera polita daukadala sentitzen dut. Ez da beharra, nahia da. Presio txiki bat badaukat, baina hori ez da txarra. FUTBOLARIA Pekinen laugarren geratu zinen, brontzetik segundo eta erdira,azkenaurreko ateko huts baten erruz. Zenbat buelta eman diozu horri? Pasatakoa pasata dago, nahiz eta askotan pentsatzen dudan zer gertatuko ote zen azkenaurreko ate hartan huts egin izan ez banu. Akats txiki horrek urrundu ninduen dominaren borrokatik, eta horregatik da hain garrantzitsua lehiaketa guztian kontzentrazioari eustea. Asko landu dugu alor hori, eta Pekingoa baino askoz kirolari helduagoa naiz orain; eskarmentu handiagoa daukat. Jaitsieretan abiadura lehenesten da edo akatsik ez egitea da garrantzitsuena,aterik ez ukitzea? Garbi jaistea da helburua. Penalizazio batekin ere lor daiteke emaitza ona, baina penalizazio batekin asko murrizten dira aukerak. 99100 segundoren bueltan ibiliko di- , Ander Herrera p ESPAINIAKO Lau argazki ageri dira Santiagotarrak klubak Irunen daukan egoitzaren sarreran, jokoetan aritu diren lau piraguisten argazkiak, eta horietako batean ageri da Ander Elosegi. «Handia da hori, eta oso harro nago». Bigarrenez ariko da jokoetan; finala du begiz jota. Bihar ekingo dio lehiari, 14:30ean. Ezagutzen duzue Londresko kanala. Zer moduzkoa da zuretzat? Kanal bakoitzak ur mugimendu jakin batzuk dauzka, eta oso garrantzitsua izaten da ondo ezagutzea. Horregatik joan gara hainbestetan Londresera. Entrenatzen hasitakoan sentsazio onak izatea da kontua, kanalaren ezaugarrietara ondo egokitzea. Pekinen primeran lortu nuen hori, baina Londreseko kanala denontzat izango da nahiko zaila. Lehiakortasuna areagotuko du horrek, eta oso ikusgarria izango da. Lau urteko prestaketa 100 segundoren jiran izango duzue jokoan. Nola barneratzen da hori? Zaila da prestakuntza, akats txiki batekin kanpoan geratzeko arriskua dagoelako. Horregatik lehiatzen gara aurretik txapelketa garrantzitsuetan. Munduko Kopako hiru probatara joan gara aurten, burua prestatzeko. Emaitzak ez dira txarrak izan, pozik nago, hiruretan finalean sartu izanak erregulartasuna lortu dugula erakusten duelako. Egindako lana oso ona izan da, eta jokoetan, gutxienez, finalean egotea espero dut. Eta finalean gauzak ondo eginez gero, ez gara urruti ibiliko. «Ez nago batere kezkatuta» Unai Zubeldia Londres , Berriemaile berezia e saldia Denean. Orokorrean, piraguista hobea naiz; teknikoki asko hobetu dut, eta lehiatzen ere ikasi dut. Pekinen sailkapen fasean egin genuen huts, ate batean, eta finaletik kanpo geratu ginen. Ordutik lehiaketa sistema bera ere aldatu egin da, eta oraingoa gehiago gustatzen zait, erosoago sentitzen naiz, askeago. Lehen, sailkapen faseko bi jaitsierak edukitzen zituzten kontuan, eta orain bi jaitsieretatik onena. Finalerdietan, berriz, jaitsiera bakarra izaten da, eta finalean beste bat, baina, lehen ez bezala, final horretan, orain, ez da kontuan hartzen finalerdietako emaitza. Cardiffen eta Pauen, Munduko Kopako lehen bi probak irabazi ondoren, zenbateko garrantzia ematen diozu La Seu d’Urgellen lortutako 13. postuari? Porrota izan zen La Seukoa, baina kito. Corinna Kuhnle austriarra, adibidez, ez zen finalean sartu, ez Pauen eta ez La Seu d’Urgellen; Jana Dukatova eslovakiarra ere Pauen kanpoan geratu zen, Cardiffen bigarren sailkatu ondoren... Oso zaila da erregulartasuna mantentzea. La Seuko akatsarekin asko ikasi dut; ate bat ez nuela igaro iruditu zitzaidan, eta handik aurrera ez nuen eman barruan neukan guztia. Ondoren ohartu nintzen ez zidatela jarri 50 segundoko zigorra, eta, azkenean, segundo eta erdigatik geratu nintzen finaletik kanpo. Aurrerantzean badakit gertatzen dena gertatzen dela ere, dena eman beharra dagoela beti. Piragua eta pala berriarekin lehiatuko zara Londresen. Hainbesteko aldea dago materialean? Oraingo materialarekin oso gustura nabil, baina piragua arinagoa nahi nuen, nahiz eta gutxienez bederatzi kilo behar dituen. Ez daude bi piragua berdin, eta oso zurruna, orekatua eta arina da berria. Oso sentsazio onak dauzkat, azkarra delako. Ez dugu denborarik neurtu, baina kanpotik begira jada nabaritzen da aurrekoa baino azkarragoa eta orekatuagoa dela. Zerekin itzuliko zara lasai eta gustura Londrestik etxera? Nirea egitera noa, baina dominarik gabe ez naiz gustura itzuliko etxera. Ondo lehiatzea da helburua, uretan Maialen Chourraut izatea. Hori eginez gero, badakit emaitza ere ona izango dela. 05 06 berria TxirrindularitzaD Errepideko proba 2012ko uztailaren 28a ‘God save the... King’ Mark Cavendish da ia faborito bakarra, eta Skyko taldekideak, onenak; Sagan, Gilbert, Greipel eta beste Cavendish nekatzen saiatuko dira Box Hill zirkuituan. A.Urbistondo E liseoko Zelaiak konkistatu zituzten orain dela astebete, eta jaioterriko bihotza konkistatu nahi dute orain: Trafalgar Square eta Buckingham Palace txoko ezagunen arteko The Mall etorbidea; han baitago Londresko Olinpiar Jokoetako errepideko probako helmuga. Dena da urdina, gorria eta zuria. Union Jack bandera han eta hemen. Erresuma Batua. Harrotasun britainiarra. Leize-zuloetako zulo sakonenean zegoen, baina komunikabide guztietako lehen berria da orain Erresuma Batuko txirrindularitza, eta egun bat dute gorriz markatua: gaurkoa: errepideko proba euren herriko Olinpiar Jokoetan. Bradley Wiggins Tourreko garaileak eman dio azken bultzada sendoa, baina Mark Cavendish esprinterra izan zen iraultzaren sortzailea, duela hiruzpalau urte. Garaipenak pilatzen hasi zen han eta hemen, eta tarte txikian, historiako esprinter onenetakoa bilakatu da. Igandean, Parisen, 21. aldiz jaso zituen besoak garaile, laugarrenez Frantziako hiriburuan. Joan den urtean Danimarkan jokatutako Munduko Txapelketa ere irabazi zuen, eta ortzadar maillota harro erakutsi du han eta hemen azken hilabeteetan. Gaur, bere txirrindulari jantziren batean olinpiar uztaiak marrazten saiatuko da, urrea irabazita. Ez dago begirik beste inorentzat. Mark Cavendish gora, Mark Cavendish behera. Olinpiar Jokoek Tourra baino oihartzun Datua: pDistantzia. 250 kilometro luze ditu errepideko probak: 90 kilometro lau hasteko; 130 gero, Box Hill zirkuituan —9 itzuli—, bi kilometroko aldaparekin; eta handik, 30 kilometro helmugara, lauean. pOrdua. Londresen 10:15 direla hasiko da proba; Euskal Herrian, ordubete geroago.Ondo bidean, proba Euskal Herriko 17:00 aldera bukatuko da. pFaboritoak. Mark Cavendish dago denen ahotan (Erresuma Batua). Beste batzuk: Andre Greipel (Alemania), Matthew Goss, (Australia) Peter Sagan, (Eslovakia), Philippe Gilbert eta Tom Boonen (Belgika). Mark Cavendish esprinterra, Tourreko etapa batean, ortzadar maillotarekin. NICOLAS BOUVY / EFE mediatiko handiagoa dute, eta lorpen itzela litzateke Cavendishek urrea irabaztea. Non, eta bere jaioterrian. God save the queen Erresuma Batuko ereserkia abestu zuten ozen Parisen, eta antzera egin nahi dute gaur arratsean Londresen. God save the queen, edo God save the King! (Jainkoak salba dezala Erregea). Koroa Cavendish erregearen zain dago, eta zeruak eta lurrak bat egin beharko dute ia Man uhartekoa olinpiar txapelduna ez izateko. Ibilbidea alde du, izan ere. Talde indartsua ere bai. Eta Olinpiar Jokoak norbere jaioterrian irabaztea baina motibazio handiagorik ez dago. Cavendishek Box Hill zirkuituko bi kilometroko aldapa du aurkari nagusi. Bederatzi aldiz pasako dute aldapa hori, guztira 18 kilometro, eta batez besteko pendiza, %6koa. 140 kilometro egingo dituzte zirkuitu horretan. Proba osatzeko falta diren beste 110 kilometroak lauak dira erabat: 90 Box Hill delako zirkuituan sartu aurretik, eta beste 20 zirkuitutik The Mall errepideko helmugaraino. Nahikoa izango al da aldapa hori Cavendish lehertzeko? Sky taldeko lau Talde indartsua osatu du Erresuma Batuak Cavendish zirkuituan babesteko. Pentsatzekoa da selekziorik indartsuenak hautagai nagusia itotzen saiatuko direla, proba zirkuituan sartzen den unetik erritmo gogorra jarrita. Bi kilometroko aldapak ez dio kalterik eragingo Cavendishi lehen 160-180 kilometroetan, baina hortik aurrera sufritu egin dezake, eraso zalaparta handia bada. Hor sartzen dira jokoan selekziorik indartsuenak. Ez arrakasta izan dezakeen bakarkako ihesaldi baten bila, azken 20-25 kilometroak lauak izanda ezinezkoa delako hori lortzea, baina bai taldetxo bat sortu, erritmoa bizi- berria TxirrindularitzaD Errepideko proba 2012ko uztailaren 28a tu eta Cavendish jokoz kanpo uzten saiatzeko. Frantzia, Sylvain Chavanelekin, Espainia, Alejandro Valverderekin, Belgika Philippe Gilbertekin, Italia Vincenzo Nibali eta Luca Paolinirekin, Norvegia Edvald Boasson Hagen, Kazakhstan Aleksandr Vinokourovekin, Suitza Michael Albasinirekin, Eslovakia Peter Saganekin... Horiek mugitu behar dute tropela, nekarazi Cavendish, eta nekarazi Sky, esprinterra azken zuzengunera eroso iristen bada jai dagoelako. Sasoi onean dagoela erakutsi du Tourrean Cavendishek. Brive la Gaillarde hirian bukatutako etapan suziri baten pare irten zen azken 200 metroetan, aurkari guztiei segundo baten aldea aterata esprintean. Parisen ere lan bikaina egin zuen Bradley Wiggins Tourreko garaileak, eta pentsatzekoa da gaur ere bideratzaile lan ona egingo duela, Geraint Thomasek lagunduta, urrea lortzeko aukera badute. Sky taldeko kideek dute, hain zuzen ere, giltza. Wiggins, Thomas eta Cavendishez gain, alboan izango dute Tourreko mendateetan onena izan den txirrindularia: Chris Froome. Denak Cavendishen mesedean aritzeko prest, baina euren hautagaitza indartzeko gertu, esprinterrak onenekin eusten ez badio. Esprint handia jokatzen bada, adi beste hauei ere: Tom Boonen, Andre Greipel, Matthew Goss, Jose Joaquin Rojas... Otzandutako txinparta Tokitan geratu dira zaleen oroitzapenean Mark Cavendishen imintzio eta keinu itsusiak. Gaztea, garaipenak, kirol arrakasta, diru putzua eta esne mamitan, olatuaren aparrean. Mugarik gabeko zirimola bilakatu zen Cavendish, baina tropeleko txirrindulari gorrotatuenetakoa ere bai, nahieran ibiltzen zelako: irabazten zuenean, harro, desafioak bota eta bota. Menderatzen zutenean, errua besteei botatzen lehena izaten zen. Azken bi urteetan, ordea, erabat otzandu da Cavendish. Haur txiki bat izan zuen duela hilabete batzuk, eta itxuraz, bere barruko sua itzali du horrek. Hainbeste, garaipen gosea ez ezik beste gosea ere kendu baitio. Cavendishek lau kilo galdu ditu sasoia hasi zenetik, dieta berezi bati esker. Ikaragarri sufritu omen du, baina zentzuzko arrazoia eman: «Urrezko domina Olinpiar Jokoetan. Sakrifizio oro egin daiteke horren truke». Jonathan Castroviejo Txirrindularia Azken orduan deitu zioten Jonathan Castroviejori Londresko Olinpiar Jokoetan lehiatzeko, Samuel Sanchezen lesioa tarteko. Errepideko proban eta erlojupekoan ariko da. «Bizitzaren oparia da» BERRIA Soslaia pKirol ibilbidea. Seguros Bilbao taldean korritu zuen afizionatuetan eta Orbea taldearekin egin debuta profesionaletan (2008-2009). 2010-2011ko biurtekoan,Euskaltel-Euskadi taldean korritu zuen,eta aurten Movistar taldean ari da. Bost garaipen lortu ditu; garrantzitsuena Romandiako Tourreko etapa bat (2011). Unai Zubeldia Londres , Berriemaile berezia Garrasiak entzun zituenean hasi zen maleta prestatzen. Samuel Sanchez erori zenean altxatu zen Jonathan Castroviejo (Getxo, Bizkaia, 1987). Movistar taldekoa Tourretik at geratu zen, baina Tourrak ireki dio Olinpiar Jokoetan aritzeko atea. Prestaketaz justu, baina ilusioz gainezka, «lanera eta, ahal dela, gozatzera» doa bizkaitarra Londresera. Gaur 11:00etan hasiko da errepidekoa, eta asteazkenean ariko da gero, erlojupekoan (15:15). Noiz eta nola jaso zenuen jokoetan ariko zinen albistea? Hilaren 19an, gehienek jakin zenuten egun berean. Hasieran ez nuen poz ikaragarririk sentitu, azken batean Samuel Sanchez erori zelako ariko naizelako jokoetan. Egoera hori inorentzat ez da gustagarria, baina, tira, Olinpiar Jokoak dira, eta aukera paregabea da kirolari batentzat. Harrigarria da bizitzan behin, behintzat, parte hartu ahal izatea. Aukerarik izan al duzu Samuel Sanchezekin hitz egiteko? Azken txapeldunaren dortsala hartuta ariko zara lehian. Presioa, tentsioa, ilusioa… Zer sentitzen duzu? Oso zaila da olinpiar txapeldun bat ordezkatzea, baina horrela egokitu da, eta ahalik eta lanik txukunena egiten saiatuko naiz. Errepideko proban taldekideei laguntzea izango da nire eginbeharra, eta ea Alejandrok [Valverde] erre- matea emateko aukera duen. Ongi etorria izango da hortik aurrera etor litekeen guztia. 25 urterekin, zer esanahi dauka zuretzat jokoetan aritzeak? Bizitzak eman didan oparia da. Horrela ulertzen dut nik. Oso-oso pozik nago. Sakrifizio handiko kirola da txirrindularitza; urrutira joan gabe, Sierra Nevadan igaro ditut azken egunak, eta gogorra da hori, familia eta lagunak urruti egoten direlako horrelakoetan. Ahalegin guztiaren ordaina jasoko dut jokoetan lehiatuta. Munduko Txapelketan aritutakoa zara, baina jokoetara joatea zer da,beste pauso bat ematea? Bai… Hiru aldiz izan naiz Munduko Txapelketan errepidekoan, eta behin erlojupekoan. Pixkanaka izena lortzen ari naizela esango nuke. Azken urteotan egin ditut neure gauzatxoak, eta jokoetakoa urrats garrantzitsua da. Pentsatzekoa da prestaketa ez zela izango egokiena, Vuelta zeneukalako buruan. Hogei egun lehiatu gabe igaro ostean iritsiko da jokoetako errepideko proba. Fisikoki, jokoetarako ez dut egin prestaketarik, Vuelta neukalako buruan. Desberdinak dira bi lehiaketak. Itzuli handiak ez dira prestatzen jokoak bezala, jokoetan indarra landu behar izaten delako gehiago. Ohi baino finago nago orain, Vueltarako prestaketa onarekin nagoelako. Baina, tira, horrela tokatu da, eta azken entrenamendu saioetan saiatu naiz lan zehatzagoa egiten. Tourretik iritsiko diren txirrindu- lariek puntutxo hori izango dute alde,noski… Zalantzarik gabe. Horixe zen egokiena, jokoetara zihoazenak Tourrera joatea, oso garrantzitsua delako itzuli handietan hartzen den erritmoa. Munduko Txapelketarekin eta Vueltarekin gauza bera gertatzen da. Ezin dut ezer egin. Ezagutzen al dituzu bi ibilbideak? Zer edo zer begiratu dut azken egunotan. Datu askorik ez daude, baina zailtasun txikiren bat edo beste badago tartean. Ia-ia laua da ibilbidea, baina itzuli bakoitzean badago kilometro bateko aldapatxo bat. Ondo egokitzen naiz zirkuitu bakoitzera, eta lan egitea izango da nire helburu nagusia. Erlojupekoan, berriz, indar kontua izango da dena. Faboritoez hitz egin daiteke? Tourra joan den bezala joanda, oso-oso saio onean iritsiko dira britainiarrak. Skyk erakustaldi handia eman du, eta Wiggins, Froome, Cavendish… horiek izango dira faboritoak. Kilometro bakarrekoa da igoera, eta hor zaila izango da Cavendish atzean uztea. Zerekin itzuliko zinateke gustura etxera? Errepideko proban lan ona eginda, erori gabe eta matxurarik izan gabe. Eta erlojupekoan gorputza estutzea da helburua. Erlojupeko txarrik egin ez dudan sentipenarekin amaitu nahiko nituzke lanak. Zer eskatu dizu hautatzaileak? Ez dit eskatu ezer berezirik. Lasterketaren atariko bileran zehaztuko du estrategia, eta errepideko proban laguntzeko baino ez dit eskatu oraingoz. Valverde eta Luis Leon [Sanchez] izango dira bi hautagaiak, eta haiei laguntzea izango da besteon zeregina. Espainiako Txapelketan, erlojupekoan, bigarren izan zinen, Luis Leon Sanchezen atzetik. Haren denboretara gerturatzea da helburuetako bat? Ez, ez. Ez dut halakorik pentsatzen. Hura oso sasoi onean iritsiko da Tourretik, eta lan ona egingo duela iruditzen zait. Baina neure buruari begiratuko diot nik; neure buruarekin gustura geratu nahi dut. Espainiako Vuelta iritsiko da Olinpiar Jokoen ondoren. Munduko Txapelketa atzetik? Ikaragarria litzateke hori, sinetsezina! Ea lehenik Vueltara joateko aukera daukadan, ez delako izango lan samurra. Eta ondoren hautatzaileak Munduko Txapelketara joateko aukera emango balit, ez dakit zer egingo nukeen! Bikaina litzateke. Urte harrigarria. 07 08 berria Emakumezko kirolariak LondresenD 2012ko uztailaren 28a Asko ez da aski Egiptoko bi kirolari, Eton Dorney olinpiar gunean entrenatzen, atzo. NICK BOTHMA Judoan parte hartuko duten kirolari kopurua. Kirol diziplina guztien artean, judoa da gehien biltzen duen hirugarren diziplina. 135 herrialdetako ordezkariak daude, 387 horien artean. Historian lehen aldiz, Olinpiar Jokoetan parte hartuko duten 204 herrialdeek emakumeren bat izango dute gutxienez euren selekzioan. A.Urbistondo . 387 E z luke eztabaidagai izan behar, baina bada. XXI. mendea ondo sartuta dagoela gertatu baita aspaldi gertatu beharreko zerbait: Olinpiar Joko batzuetan parte hartuko duten selekzio guztiek emakume baten ordezkaritza izango dute. Bat, gutxienez. Orain arteko ekitaldietan egon izan baitira emakumerik eraman ez duten selekzioak, eta, horien artean, ia beti eskualde jakin bateko herrialdeak: arabiarrak. Londres mugarria izango da alor horretan, baina berdintasun horretara iristeko modua eta olinpiar espiritua ez datoz bat, ezta gutxiago ere. Emakumeei kirola egiteko zailtasunak edo debekua jartzen dizkieten herrialdeak NOB Nazioarteko Olinpiar Batzordeak egindako presioen aurrean belaunikatu ondoren etorri baita egoera nor- mal hori. Zazpi herrialde arabiar izan dira men egin duten azkenak, eta, horien artean, hiru kasu nabarmen. Saudi Arabia izan da ameto egin duen azkena, eta bi emakume sartu ditu Olinpiar Jokoetako selekzioan: Wodjan Ali Seraj Abdulrahim Shahrkhani judoka eta Sarah Attar atleta. Qatarrek ere amore eman zuen lehenago, hamabi kirolariko taldean lau emakume sartuz. Horietako bat, gainera, bere herriko bandera eramango duen Al-Hamad tiratzailea. Bruneik ere atleta bakarra deitu du, NOBen eskortan sartzeko: Maziah Mahusin. NOBeko kideen presioak berandu lortu du bere helburua, eta, hala izan den neurrian, herrialde askok emakumeei debekua jartzen zieten herriei Olinpiar Jokoetan parte hartzeko betoa jartzea eskatu zuten. Hegoafrikako Gobernuak egindako apartheidaren aurka hartutako neurri berak hartzea orain ere. Argudioa, Datua pKirol diziplinak. Gero eta kirol diziplina gehiagotan parte hartzen dute emakumeek. Londresen, boxeoa olinpiar dizipilina bilakatu da. p60 urte. Maria Gorkhovskaya errusiarrak zazpi domina lortu zituenekoa. Helsinkin izan zen, 1952an, eta inork ez du marka hori hobetu oraindik. sinplea: apartheid-ak beltzak baztertzen zituen, hainbat arabiar herrik, emakumeak. Pentsatzen hasi, eta zaila dirudi NOBek jendaurrean esatea beto hori jarriko duela. Askotan bezala, isilpeko lanek etekin hobea eman baitute. Bide batez, logikak esaten du emakumeak olinpiar taldean onartzeko pausoa eman duten herrialde horiek ez dutela atzera egingo, aurrera baizik, eta lau urte barru, Rio de Janeiroko Olinpiar Jokoetan, ez dela presiorik egiteko beharrik egongo. Normaltasun horren izenean, NOBek bere arauen halako interpretazio berezia egin behar izan du. Diskriminazio positiboegia, bi hitzetan. Arabiar herrialdeetako kirolari horiek wild cardgonbidapen txartelari esker lehiatu ahal izango direlako Londresen. Kirolarien kexarik ez da entzun inon, baina askok gorriak ikusi dituzte gutxieneko marka lortu eta Olinpiar Jokoetan aritzea lortzeko, eta arabiar herrialdeetakoek, berriz, musu truk lortu dute. Prozesu mantsoa Emakume kirolarien kopuruak bilakaera handia izan du urteen joan-etorrian, eta bi sexuen arte- Gure kirolariekin bat ko kopuru ezberdintasun txikiena Londresen gertatuko da. Ingalaterrako hiriburuan lehiatuko diren kirolarietatik %46 emakumeak izango dira. Pekingo Olinpiar Jokoetan %42 izan ziren emakumeak, eta, orain, lau puntu gehiago. Datu garrantzitsu bat erakusten du Olinpiar Jokoetan parte hartzaile kopuru handienetakoa edukiko duen selekzioak, AEBetakoak. 529 kirolari izango dituzte estatubatuarrek, eta 268 emakumeak (261 gizonak). Historiari begiratu bat eginez gero, datu ikusgarria da, emakumeen parte hartzea oso apala izan zela 1960. urtea arte, Erromako Olinpiar Jokoak arte. 1896. urtean jokatu ziren lehen aldiz jokoak, Atenasen (Grezia), baina emakume bakar batek ez zuen parte hartu. Parisen bai, lau urte geroago. Tenisean, kriketean eta golfean. Stockholmen, Suedian, igeriketa eta tranpolin jauziak iritsi ziren. 1912. urtea zen, eta, 16 urte geroago, Amsterdamen (Herbehereak), gimnasian eta atletismoan lehiatzen hasi ziren emakumeak. Londresen sortu zen lehen olinpiar izarra, 1948an. Fanny Blankers-Koen zuen izena, eta urrezko lau domina irabazi zituen, 100, 200 metrotan, 80 hesietan eta txandakako probetan. 1952an, Helsinkin (Suomi), Errusiako emakumeak lehen aldiz lehiatu ziren, eta Maria Gorkhovskaya gimnastak zazpi domina leporatu zituen: urrezko bi eta zilarrezko zazpi. 1960an, Erroman, emakumeak kirolarien %11 baino ez ziren, eta bi hamarkada geroago, Moskun, %22, Mendebaldeko herrien blokeoa bete-betean zegoela. Lau urte lehenago, oraindik orain bizirik dirauen fenomeno bat jaio zen Montrealen: Nadia Comaneci. Errumaniarra 10 nota lortzen zuen lehen gimnasta izan zen, eta 14 urte bakarrik zituela lortu zuen, ziur aski inoiz errepikatuko ez den balentria handia. Olinpiar Jokoek mito asko utzi dituzte, baina gehienak gizonezkoek. Gaur-gaurkoz, oreka urrun dago. Arrakasta lortu duten gizonak botatzen hasi, eta sorta aberatsa da: Usain Bolt, Michael Phelps, Ryan Lochte, Yohan Blake, Roger Federer... Emakumeena, aldiz, nekezago esaten da: Ielena Isinbaieva, Eugenia Kanaeva, Vivian Cheruyot... Asko aurreratu da, baina asko ez da aski. A tenasko estadioan 10.000 pertsonak egin zuten bat. Maratoia zaldiz eta bizikletaz jarraitzen zutenen ahotik jakin zuten greziar bat jarri zela lasterketaren buru. Artzaina zen, kirolari amateurra. Spiridon Louis izena zuen, eta lehen urrea lortu zuen Aro Modernoko lehendabiziko Olinpiar Jokoetan, maratoian. Garaipen horrek benetako izar bilakatu zuen sorterrian. Betirako, 1896ko joko haietan, etxekoen ohorearen salbatzaile bihurtu zen. Louisek ez zuen lehiaketa gehiagotan parte hartu. Olinpiar Jokoetan irabazita- ko urrezko dominari esker, hala ere, greziarren arreta bereganatu zuen betirako. Hamaika opari eta eskaintza egin zioten, eta antza denez, guztiei erran zien ezetz. Ia guztiei, hobeki erranda, gurdi bat eta mando onartu baitzituen. Herrira ura eramateko behar omen zituen. Atenasen irabazi, eta, handik 40 urtera, Nazioarteko Olinpiar Batzordeko ohorezko presidente izendatu zuten. Handik lau urtera, 1940ean, zendu zen. Atenasko 2004ko Olinpiar Jokoetan atletaren izena jarri zioten estadio nagusiari, haren omenez. Atzera begira D 1896 Spiridon Louis Spiridon Louis greziarrak historia egin zuen, maratoian irabazita eta Olinpiar Jokoetako lehen urrea lortuta. BERRIA berria Olinpiar oroitzapenakD Ibone Belaustegigoitia 2012ko uztailaren 27a 09 Hegoak ez ditu erantzi Olinpiar Jokoetan parte hartu zuen lehen euskal emakumea da Ibone Belaustegigoitia; Londresen izan zen, 1948an. Egun, 82 urterekin, tranpolin jauzietan lehiatzen dabil oraindik. Ibone Belaustegigoitia, egun, AEBetan jokaturiko txapelketa batean. I. BELAUSTEGIGOITIA Laburrean pZorte txarra. Londresen eskumuturra hautsi zuen lehen saltoan; hala ere, ez zuen utzi lehiaketa, eta 17. postuan bukatu.18 urte zituen. pEuskal herritar. Master mailako azken Europako txapelketan, Errusian, euskal herritar gisa lehiatu zen, Bizkaiko Federazioko fitxa baitu. 1948an Mexikoko selekzioarekin lehiatu zen. ‘‘ Oraindik ere urduri jartzen naiz lehiatzean, eta, irabazten ez badut, amorrua ematen dit» IBONE BELAUSTEGIGOITIA Tranpolin jauzilaria Eta jarraitzen du. Egunero 45 minutuko entrenamendua egiten du, jauzika. 300 dominatik gora irabazi ditu nagusientzako txapelketetan. «Bizkaiko Federazioko fitxa dut, eta Europako azken txapelketetan euskal herritar gisa izen eman eta lehiatu nintzen». Eskumuturra, bi saihets eta sudurra bitan hautsi ditu, eta sei hilabetean behin aztertzen dioten taupada markagailua darama. «Medikuak harrituta ditut». Italiatik itzuli berria, hiru eta bost metroko tranpolinetako probetan lehiatu da. Hiru lehiakide ditu: errusiarra, estatubatuarra eta kanadarra. «Lagunak gara, Internet bitartez harremana dugu, elkarri laguntzen diogu, baina ez zaigu galtzea gustatzen». Ur kiroletako Hall of Fame-a (Arrakastaren aretoa) AEBetan dago, eta han onartu egin dute. 21,43 H arrigarria da Ibone Belaustegigoitiaren (Bilbo, 1930) kirol ibilbidea eta, bide batez, bizitza, hitz horrexek laburbiltzen baitu hobekien hura. Bere familiak 36ko gerra hastear zegoela egin zuen ihes Mexikora, eta hango selekzioarekin parte hartu zuen 1948ko Londresko Olinpiar Jokoetan, tranpolin jauzian. Han bizi da egun, eta oraindik ez du erretiroa hartu, 82 urterekin lehian baitabil oraindik ere, Master mailako txapelketetan, besteak beste, bost metroko tranpolinetik. « Zoriontsu egiten nau, kirolak bizitzen laguntzen dit. Lehia, halere, beti gustatu zait, eta oraindik ere urduri jartzen naiz, eta, irabazten ez badut, amorrua ematen dit». Bilboko Indautxu auzoan ditu sustraiak. 1920an eta 1924an Anberesen (Belgika) eta Parisen jokatu ziren Jokoetan aritu zen Jose Maria Belaustegigoitia Athleticeko eta Marseillako Olympiqueko jokalari ohiaren alaba da. Sendi kirolzale bateko kide, Eneko anaia ere olinpiar jokalaria izan zen belan (1960an Erroman eta 1964an Tokion), eta Bibiñe ahizpak tenisean jokatzen du oraindik. Gerratik ihesi iritsi zen familia osoa Mexikora eta etxe aurreko igerilekuan sartu zitzaion tranpolinaren arra. Entrenatzeko elkarte batean izena eman, hobetzen hasi eta Olinpiar Jokoetarako hautatu zuten. «Aitak animatu ninduen», gogoratu du oraindik bizi duen Bizkaiko euskaran. II. Mundu Gerra osteko Londres zen. «Eraikin hutsak ditut gogoan, paretak ziren bakarrik. Jendea triste zegoen, gogorra zen… Sinestezina nola aldatu den ». Garai latzak ziren, eta ordezkaritza bakoitzak bere jana eman beharra zuen. Gizonezkoak eta emakumezkoak egoitza desberdinetan zeuden, eta mexikarrek gizonezkoentzat utzi zituzten jakirik onenak. «Ogi mamia eta saltxitxak bagenituen, ez genuen goserik pasatu, baina ez ziren jaki onak… Italiarrek urdaia zuten, eta ez ziguten eman. Estatubatuarrak portatu ziren zintzoen, izozkiak ematen zizkiguten». Lehian ez zuen zorterik izan. Hiru metroko tranpolinean hartu zuen parte, eta, igerileku sakonagoetan ohituta zegoenez, lehen entrenamendu jauzian eskumuturra hautsi zuen. «Hura zen mina uretan sartzean, ez dut ahaztu. Baina benda estu bat jarri zidaten, eta lehiatzen jarraitu nuen». 17.a izan zen, hogei lehiakideren artean. Harmailak leporaino beteta zeuden. Olinpiar Jokoetan parte hartu zuen lehen euskal emakumea izan zen, ordura arte gizonezkoak soilik lehiatu zitezkeelako. 1950ean utzi zion maila gorenean lehiatzeari. Idazkaritza ikasketak zituen arren, erlijio bideari ekin eta Japoniara joan zen, misiolari. «Beste gauza batzuk egin nahi nituen, baina inoiz ez nion jauzi egiteari utzi». 25 urte pasatu ziren German gaztetako lagunarekin berriz ere topo egin eta ezkondu zenerako. 55 urte zituen. «Adineko jendearentzat lehiaketak bazeudela jakin nuenean hasi nintzen berriro». . Imanol Magro Londres , Berriemaile berezia Ciezako (Espainia) Olibondoen Lagunen Elkarteak oliba hezurren jaurtiketen Olinpiar Jokoak antolatu ditu berriro. Oraingoan, Londresen egingo dira, bihar, Nothing Hill auzoan. 21,43 metrokoa da marka. Ibone Belaustegigoitia, 1948an jokaturiko txapelketa batean, 18 urterekin. I. B. E zkor nago, eta kostako zait kontsolamenduren bat aurkitzea. Mito bat esku artean urtzen ari zait. Hiru egun daramatzat Olinpiar Jokoen alde ilunarekin bizitzen: espekulazioaren eragina, merkantilismoa, Olinpiar Jokoen aurkako elkarteen argudio sakonak... Olinpiar izpiritua non demontre sartu den arduratzen nau, ez dut ikusten. Hiztegiaren arabera, izpiritua eta espiritua ez dira gauza bera, baina nire eskema mentaletan antzekoak dira. Umetan Ouija taula txatxuak erabiltzen genituen espirituak bilatzeko, eta orain bat behar dut izpiri- 10 ‘Ouija’taula bat, mesedez ‘Betweenland’ Imanol Magro tua, olinpiar izpiritua, aurkitzeko. Gainera bizkorra behar du, ADSLa gutxienez, estimulu baikor asko behar baititut. Ez dakit mitomanoa naizen edo ez, baina Olinpiar Jokoak betidanik gustatu izan zaizkit. Telebistara itsatsita egon izan naiz, eta gustura irakurtzen nituen Abebe Bikila edota Teofilo Stevensonen olinpiar balentriak. Bada, ilusio hori berreskuratzea falta zait. Olinpiar Jokoak negozioa direla ikusi dut, bere gordinean. Batek baino gehiagok pentsatuko du ea zer uste nuen nik Londreserako hegazkinera igo nintzenean... Bai, baina berria Seigarren uztaiaD 2012ko uztailaren 28a Euan Burton Britainia Handiko selekzioko judoka , Jacques Rogge p NOB-EKO PRESIDENTEA « Arrakastatsuak izango dira,ziur» UNAI ZUBELDIA e saldia errealitatea hain modu ankerrean aurkitzeak edozein uzten du jota. Nire botika lehia izango delakoan nago, eta gaur hasiko da, azkenean. Kirolarien malko gozo zein gaziak dastatzea, irribarre eta amorru keinuak interpretatzen asmatzea eta, ahal bada, kronika epikoak, edo ia, idaztea. Ouija taula baino eraginkorragoa izango da, ziur. Olinpiar Jokoen nire ikuspuntu naifa ez da itzuliko, inoiz ez, baina zirrara, behintzat, ez dadila joan. Ezkor hasitako bidea itxaropen pixka batekin bukatu nahi dut. «Nazio baten koloreak defendatzea baino gauza handiagorik ez dago». Horrela azaldu du sentitzen duena Euan Burton judoka eskoziarrak. «Egun bakarrean erantzun behar dela, hori da arazoa» Unai Zubeldia Londres , Berriemaile berezia Ibilera ere berezia daukate Britainia Handiko selekzioko kirolariek. Harroago bezala ibiltzen dira, pausoa ohi baino pixka bat gehiago luzatuz, eta bi aldeetara okertuz. Gorputzaren goialdea mugitzea ere komeni da estilo be- Aipatzekoa. pDominak.Iragan hurbilean brontzezko dominak kolkoratutakoa da Euan Burton,bai Europako Txapelketan 2005, 2007 eta 2010ean, eta bai Munduko Txapelketan,2007an eta 2010ean rezi hori are gehiago markatzeko. Horrela dabil Euan Burton eskoziarra ere olinpiar hirian (Ascot, Eskozia, 1979). Judoka da Burton, Britainia Handiko selekzioarekin lehiatuko dena, 81 kiloz azpiko mailan. Kiyoshi Uematsu bizkaitarra ezagutzen ote duen galdetuta... «Bai, noski!», bota du barrez. «Baina, pisuz, maila bat beherago dago bera, eta eskerrak!». Pentsatzekoa da zuentzat bereziak izango direla joko hauek,ezta? Zalantzarik gabe. Olinpiar hiriaren aurkezpenetik bertatik hasita, joko hauek oso bereziak izango dira niretzat. Lehen aldiz ariko naiz jokoetan, eta ondo-ondoan egongo dira lagunak eta familiako kideak. Oso berezia da hori niretzat. Eskoziarra naiz jaiotzez, Edinburgon bizi naiz orain, baina harro nago Britainia Handiko selekzioarekin lehiatzeko aukera eman didatelako. Inaugurazio ekitaldian ere ez duzue hutsik egingo, noski... [inaugurazio ekitaldiaren aurretik dago eginda elkarrizketa]. Judoan selekzioko kide batzuek ezingo dute parte hartu inaugurazio ekitaldi horretan, lehen egunean bertan hasten direlako lehian. Baina 81 kiloz azpiko mailan ariko naiz ni, asteartean, eta zalantzarik ez izan, inaugurazio ekitaldian izango naiz ni ere. Nolakoa da olinpiar hiriko egun normal bat? Asteartean iritsi ginen hona, eta izugarri ari naiz gozatzen hasieratik. Kitzikagarria da hemen egotea, gainerako kirolariekin hitz egin ahal izatea, azken momentuko entrenamendu saio urduri horiek egitea... Olinpiar Jokoetan harrigarria da mugimendurik txikiena ere. Zein helburu jarri diozu zeure buruari? Urrezko domina irabaztea. Badakit lor dezakedala, eta konfiantzaz gainezka nago. Europako eta Munduko Txapelketan dominak irabazita nago, Grand Slamak ere irabazi ditut, eta dena ematera nator. Aukera badaukat, baina egun ona eduki beharko dut. Judoan hori da arazoa, aurkariak oso gogorrak direla, eta egun bakarrean erantzun beharra dagoe- la. Borroka guztiak dira finalak, ezinezkoa da indarrak gordetzea. Zer esanahi daukate Olinpiar Jokoek kirolari baten kirol ibilbidean? Olinpiar Jokoen gainetik ez dago ezer. Mutikoa nintzenetik une honekin ametsetan ibili naiz, judoko lehen eskola eman nuen egun hartatik. Amets bat gauzatzen ari «Kitzikagarria da hau; jokoetan harrigarria da mugimendurik txikiena ere» «Lotsa kentzeko eta konfiantza hartzeko sartu ninduten gurasoek judoan» dela sentitzen dut. 33 urterekin ari naiz hizketan, zahartzen hasita nago jada, baina niretzat handia da aukera hau. Britainia Handiko selekzioko kirolariek presio handia izango duzue. Arduratzen zaitu horrek? Ez, ez. Badakit zenbateko aurreikuspenak egin dituen jendeak, eta horri erantzutea tokatzen zaigu guri. Behar baino urduritasun handiagoa sortzen du etxean aritzeak, baina borroka egitea da orain gure lan bakarra. Nolatan judoa? Nola aukeratzen du ume batek bide hori? Oso lotsatia nintzen umetan, eta lurrera begira ibiltzen nintzen beti. Uste dut aitak eta amak horregatik sartu nindutela judoko eskoletan, lotsa kentzeko, kolpeak emateko, eta neure buruarekin konfiantza hartzeko. Judoan, borrokan ari zarenean, oso erraza da lagunak egitea, gertuko kirola delako. Irabazi edo galdu, bi aukera daude beti, eta erabakiak hartzen laguntzen du horrek. ‘Off the record’ Unai Zubeldia zen. Une horretan nire izena zein zen galdetu izan balidate, ez dakit zer erantzungo nuen. Oso txiki sentitu naiz. Baina hain handia ere ez zait iruditu bera. Nik baino kolore pixka bat gehiago hartuta zegoen, hori bai. Dauzkan hanka finekin ere harrituta geratu naiz. Ez dakit nondik ateratzen duen pistan hainbesteko indarra. Korrika txikian zihoan, ihesi. «One question, please!». Ezta kasurik ere. Niri ez. Baina Serbiako telebista kate bateko aurkezle finari bai. Hari erantzun dio zerbait. Eta ni begira. Zain. Ez dakit zeren zain... begiratu didan arte. Bai, ziur nago begiratu egin didala. «Zer moduz habil?» esatea bakarrik falta zitzaion ziplo lurrera erortzeko. Samurretik jo zalea naiz elkarrizketetan, samurtasunarekin pertsonaren barrualdea mugitu ahal izango dudala sinetsita. Baina barrua niri mugitu zait oraingoan, Novak Djokovic ondo-ondoan jarritakoan. Ordaindu egingo nuen berekin hizketaldi bat edukitzeagatik, baina, marka da gero, hizketaldi hori zen jokoetan ordaindu ezin zitekeen gauza bakarra. berria KronikaD 2012ko uztailaren 27a Stratfordeko gotorlekua Stratfordeko gunea, erabat hesituta, atzo eguerdian. IMANOL MAGRO Baimen edo sarrerarik gabe ezer gutxi egiteko dago olinpiar ingurunean. Poliziek eta soldaduek merkataritza gunea ere gertutik zaintzen dute. Imanol Magro Londres , Berriemaile berezia E uropako eremurik seguruena. Hala bataiatu dute Londresko agintariek Stratfordeko gunea. Hara gerturatzen direnek ez dute zalantzan jarriko, polizia eta soldaduak nonahi ageri baitira. Hori bai, deigarriena hesia da. Hesi metaliko handi batek kirol eremu osoa inguratzen du. Zati batzuetan elektrifikatua dago, eta ehunka kamera daude. Sarrera edo baimenik gabe, gainera, hurreratzea ezinezkoa da. Horiek dira olinpiar eremura gerturaturiko milaka jendek ikusiko dituzten jokoak. Hesi elektrifikatutik hirurogei bat metrora hesi arruntez osaturiko eraztuna dago. Tarteka, ehun metroz behin, barneko hesi- ko ateen parean, langile pare batek agiria erakusten dieten pertsonei pasatzeko baimena ematen die. Halere, euren ohiko zeregin dute gerturatzen diren pertsonei hortik ezin direla pasatu azaltzea. Atsekabe aurpegiak etengabe ikusten dira. Aukera bakarra buelta eman eta merkataritza gunean sartzea da. Hesiaren atzean, urrun, estadioa ikus daiteke. Kilometro bat dago gutxienez, eta alboan, urrunago, Aquatics Centre-a. Hesiaren atzean, kanpadenda txuri handi batzuk daude, asko soldaduak babesteko. Polizia ere ugaria da. Bobby jatorrenek argazkiak ateratzen dituzten turistekin, baina ez dituzte arma automatikoak askatzen. Hirian ez dute horrelako armarik eramaten, eta ez da hain erraza polizia aurkitzea. Eraginkorrak dira; Datua p14.000 soldadu. Guztiar 14.000 soldadu barreiatu dituzte Stratfordeko gunean, Bigarren Mundu Gerra bukatu zenetik Britainia Handiak bere lurretan egin duen mobilizazio militar handiena. Deigarria egiten da kolpetik zortzi edo hamar soldaduko multzoak kafetegi sofistikatuetan gosaltzen ikustea. edozein liskar txiki sortu edo mozkorren batek iskanbila pixka bat egiten badu, berehala ditu lau polizia alboan. Iragan ekainaren 29an bi gazte multzoren arteko borroka egon zen merkataritza gunean, eta Liam Woodwards 18 urteko gaztea labankada batez hil zuten. Noski, ez eskalerik, ez kale abeslaririk; dena den, eremutik irten eta lehen zebrabidea gurutzatzea aski da aurrenekoak aurkitzeko. Ingalaterrako hedabideetan segurtasunarekiko iritzi kritikoak gutxi dira; eztabaida ekonomiak sortzen du, baina segurtasunak ez. Jokoek King Crosseko atentatuaren estigma soinean daramate. Begiralekuak,dendetan Hesiak toki askotan oihal txuri handiak ditu alboan. Jokoak bukatutakoan libre izango da handik ibiltzea, baina abuztuaren 12ra arte, eremuaren panoramika on bat lortzeko modu bakarra merkataritza guneko goiko solairuetara joatea da. Bakoitzak bere begiratoki propioa du, eta jendea pilatu egiten da argazkiak atera- tzeko. Une ankerrena hesian zintzilikaturiko afixa gorrietan ohar hau irakurtzea da: «Public viewing is available from John Lewis» (Begiraketa publikoa John Lewisetik lor daiteke). John Lewis merkataritza guneko dendarik handiena da, eta begiraleku txikia Olinpiar Jokoetako oroigarriekin hornituriko dendan dago. Dendaren sarreran, gainera, ohiko publizitatearekin batera, iragarki bitxi bat ikus daiteke, zerbait susmagarria ikusiz gero erabili beharreko telefonoarekin. Urduritasuna nabaritu daiteke gunean, ordezkariak iritsi dira eta hainbat naziotako agintariek bueltaxka ematen dute inguruan. Erraz suma daiteke noiz iristen diren, bizkartzain eta politikarien lana da hori. Garraio sarrerak ere zorrotz zaintzen dituzte, asko daude gainera. Metroarena, trenarena, autobusarena, tren lasterrarena… Azken aukera hori jende gutxik aukeratzen du. Geltoki ponposoa da, eta zazpi minutu aski dira St. Pancrassetik Stratfordera joateko, baina txartela garestia eta ezin da Oyster Card-ik erabili (Garraio txartela) . Mugikortasunak ere buruhausteak sortzen ditu. Eskailera mekaniko asko daude, baita ezindu fisikoentzako igogailuak ere. Eskailerak, baina, egunero matxuratzen dira, merkataritza gunea bisitatzen duten milaka pertsonaren eraginez. Aste honen hasieran, segurtasun zaindariek ez zioten jendeari uzten eskailera normaletan esertzen, baina egunak igaro ahala, amore eman behar izan dute. Gunean hainbat supermerkatu daude, eta bazkaria bertan erostea erabakitzen dutenek non eseria behar dute. Etengabe igarotzen diren helikopteroek jartzen diote musika eremuari, maiz hirunaka. Varsoviako ghettoaren antza du batzuetan, ez balitz jendea pozik dagoelako. Londresko hiritarrekin hitz egin, eta «harro» daude. Nabaritzen zaie. Halere, denak ez daude gustura. Olinpiar Jokoen aurkako mugimenduak indar handia hartu zuen Stratford inguruko etxeetako jabeek euren teilatuetan misil bateria txikiak jar zitzaketela jakin zutenetik. Mugimendu kritiko hori Counter Olympic Network mugimenduak batu du, eta gaur eguerdirako deitu dute protesta ekitaldi baketsura. 11 16.000 Idolo kontuak . ola azaldu sentitu dudana... Kirol kazetari izanda idoloak edukitzea ez dela komeni erakutsi zidaten bere garaian. Galderak samurtzeko joera eduki daiteke horrelakoetan, kirolariak berak nahi duen bidetik irrist egitekoa. Erakutsi zidaten hori, eta ikasi nuen. Ustez. Baina ume gutxi egongo ziren zirkuan bertan nirea baino aurpegi mozoloagoarekin. Zer gertatu den? Idolo izan beharko ez lukeen idolo bat igaro dela paretik. Garrasiak entzun ditut lehenengo, kameraren bat edo beste ondoren, eta txundituta geratu naiz azkenik. Bera Londresko Olinpiar Batzordeak Olinpiar Hirian jarritako ohe kopurua da. Horrez gain, 21.000 burko eta 64.000 izara joko ere jarri dituzte kirolariak ahalik eta erosoen egon daitezen. N L ehenengo aldiz Olinpiar Jokoen historian, Super Hi Vision deitzen den formatuan erakutsiko dituzte kirol proba batzuk, bereziki horretarako prestatutako aretoetan. Estreinaldian izan naiz gaur. Bereizmen handiko telebista baino hamasei aldiz hobea da imajinaren kalitatea. Soinua alde guztietatik zetorrela iruditzen zitzaidan, kirolarien oinetakoek lurrean ateratako hotsa, ikusleen harrabotsa, haizearen mugimendua, denak gertu-gertu sentitzen nituen; horiek denak inperfekziorik gabeko imajinaren inguruan. berria 2012ko uztailaren 28a Lehenengo aldiz ‘London calling’ Garazi Goia Lehen aldiz, halaber, jokoetako ekitaldi guztiak zuzenean ikusi ahal izango dira telebistaz. Bi mila eta bostehun ordu guztira. Bi telebista kate nagusiz gainera, aldibereko beste 24 kate berri sortu dituzte bi aste hauetarako. Interneten ere dena ikusgai egongo da, eta lehen aldiz smartphone eta tabletetan ere bai, sare sozialekin integratua eta pertsonalizazio aukera guztiekin; eta, bi dimentsiotan nahikoa ez bazen, hirutan ere ikusi ahal izango ditugu ekitaldi batzuk. Olinpiar Jokoetako une bakar bat ere gal ez dezazun da leloa. Telebista kontsumitzeko kontzeptua aldatu da: bakoitzak bere neurrira egindako jokoak diseinatu ahalko ditu, nahi duen orduan ikusteko, nahi duen lekuan, nahi duenarekin, nahi duen pantailan. Orain arte, kirol bat eskaintzen ziguten aldiko, tokatzen zena, guri aukerarik eman gabe, eta horrela konformatzen ginen; eta, ez bagenuen gustuko, beste zerbait egiten hasten ginen. Lagun batek esan didana hartu dut gogoan: «Garai xelebreak bizi ditugu: telebista seinalea falta izatea, iturriko ura falta izatea baino larriagoa dela iruditzen zaigu». AzkenaD Turkiako epaile bat hilda azaldu da, hotel batean , Bertrand Guille p FRANTZIAKO ESKUBALOI SELEKZIOKO JOKALARIA BOXEOA› Garip Erkuyumcu 73 urteko boxeo epaile turkiarra hilda aurkitu zuten herenegun gauean, Londresko hotel batean. Erkuyumcuren gorpuari aurki egingo diote autopsia, baina, lehen zantzuen arabera, bihotzeko baten ondorioz hil zen. Erkuyumcuk epaile laguntzaile lanak egin behar zituen Londresen. e saldia «Anne Kuhm gimnastak Boris Diawen hanka baten neurriak ditu: 1,47 metro luze eta 37 kilo» D Laburrak A Lehen marka ARKU TIROA› Im Dong-Hyun hego korearrak munduko marka ezarri zuen atzo arku tiroko 72 geziko probako sailkapenean: 699 puntu.Klinikoki itsua da Dong-Hyun. Londresko alkateak Romneyren aurka egin du, hark ezbaian jarri baitu jokoen antolaketa Mugarik ez baitago. Natalia Partika mahai teniseko jokalari A poloniarra da irudikoa. Eskuin eskua falta du, baina hori ez da arazo kirol horretan nabarmentzeko. 2000an, Sydneyko Paralinpiarretan aritu zen, 11 urte besterik ez zuenean. Hamabi urte geroago, Londresen ariko da. F. GENTSCH / EFE IKA-MIKA› Mitt Romney AEBetako presidentetzarako hautagai errepublikanoak herenegun zalantzan jarri zuen Londresko Olinpiar Jokoen antolaketa. «Ezin da jakin ondo aterako diren edo ez. Gainera, gauza arraroak gertatu dira azkenaldian», esan zuen Romneyk. Haren hitzek azkar izan dute erantzuna. Boris Johnson Londresko alkateak, adibidez, gogor jo du haren aurka. «Entzun dut ba omen dagoela Mitt Romney izeneko tipo bat, jakin nahi duena ea prest gauden edo ez. Bai, prest gaude», azpimarratu zuen. EgitarauaD berriaTB Eguneko finalak Euskal herritarrak Telebistak 12:00. Tiroa. 10 metro erriflea (E). 17:10. Judoa. -60 kilo (G). 19:00. Arku tiroa. Taldekako jarduna 10:44-17:10. Oiana Blanco. La1.09:55. 15:00 arte zuzenean,eta gero 15:45etik 21:00 arte.23:45etik 01:30era,laburpena. Teledeporte.09:25. 01:00 arte, zuzeneko emanaldiak. Eurosport.01:00. 24 orduz, etengabe. France2. 11:50. Zuzenean 13:00 arte, eta gero, 15:00etatik 20:00etara. France3. 09:00. Zuzenean 12:00 arte; gero, 12:50etik 15:00etara, eta azkenik, 19:55etik 01:05era. Judoa (-48 kilo). (G). 20:30. Esgrima. Floretea, banakako jar- duna. (E). 20:30. Igeriketa. 400 metro estiloetan (G). 20:49. Igeriketa. 400 metro estilo librean (G). 21:09. Igeriketa. 400 metro estiloetan (E). 21:40. Igeriketa. 4x100 metro txandakakoa (E). 11:00-17:00. Jonathan Castroviejo. Txirrindularitza (errepidekoa). 13:00-16:30. Pablo Carrera. Olinpiar tiroa (10 metro pistolarekin). 12:00. Aurkezpena. D Prentsaren begiratua. DLondrestik zuzenean. Unai Zubeldia eta Imanol Magro. D Eguneko gonbidatua. Peio Astigarraga, Londresko Euskal Etxeko presidentea. D ‘Thamez’ atala. Danel Agirre Berlindik. DTertulia. Julen Etxeberria eta Andoni Urbistondo . DEguneko kantua. mantangorri Gaztetxoen astekaria 473. zenbakia Larunbata, 2012ko uztailaren 28a BERRIA berria Ongi pasatzeko prest! iRRiEN LAGUNAK KLUBA MiLA BiDAiA MUNDUKO SUKALDEETARA iPUiNA 7 8-9 16 Karibe itsasoa Bederatzi aingeru ‘Jainko’ berriak (XI) larunbata, 2012ko uztailaren 28a berria 2 mantangorri ZORiON AGURRAK Zorion agurrak argitaratu ahal izateko, gogoan izan mezuak astearte arratsaldea baino lehen jaso behar ditugula. Asteartetik aurrera jasotzen diren mezu guztiak hurrengo asteko zenbakian argitaratuko ditugu. Zorionak, Julen!!! Oso ondo pasa zure 8. urtebetetzean, maitea! Muxu handi bat, ama, aita eta Iratiren partetik. Aupa, Urko, azkenean iritsi duk hire eguna, eta ederki ospatuko diagu. Zorionak, etxeko txiki handiari!!! Muxu potoloak, Maddi, Eñaut, Ane, Saioa eta Julenen partetik. Zorionak, Uxue! Jada 3 urte! Gaur, aitaren urtebetetzea eta zurea elkarrekin ospatuko ditugu, nahiz eta zurea etzi izango den. Sekulako jai horretan Porrotx ez da egongo, baina Irrien Lagunak Gasteizera badatoz, joango gara, lasai! Hori bai, aurtengo erronka betetzen baduzu: txupetea kentzea! Aita, ama eta familia guztiaren partetik, patxo ugari, asko maite zaitugu eta! Kaixo, lagunak! Zumaiako Ane eta Jon Arana gara. 10 eta 8 urte ditugu. Marrazki bana egin dugu gehigarrirako. Ongi pasa oporrak! Zorionak, Unai! Laster 7 urte beteko dituzu eta. Aquaparken bezain ondo pasatuko dugu zure urtebetetzean. Muxuak, guraso eta Asierren partetik. Bihar, urte 1. Zorionak eta muxu handi bat, etxeko guztien partetik! Zorionak, Irati! 9 urte handi bete dituzu. Ongi-ongi pasa urtebetetzean, oporretan, udaran eta... Elkartzen garenean ea zer Gure udako mandarina kontatzen duzuen bitxiak 7 urte bete ditu udalekuetako gaur. Zorionak, Garazi, egonaldiari buruz! etxekoen partetik! MANTANGORRI, MANTANGORRI, Ukrainako Oksana Volosatova naiz. Ukrainarra naiz, baina orain Deban nago. Behi bat marraztu dut zuentzat. Ea gustatzen zaizuen nire oparia! Bidali zure gutunak Helbide elektronikoa: [email protected] helbide hauetara Egoitza nagusia: BERRIA. MANTANGORRI. Gudarien etorbidea, z/g. 20140 Andoain. berria larunbata, 2012ko uztailaren 28a mantangorri ZU ERE ARTiSTA i aldera Zeus taldea - Zugarramurd Ulises taldea - Itzal beldurgarriak Jupiter taldea - Iritsi naiz! Poseidon taldea - Sorginen akelarrea Kaixo denei! Aurtengo ikasturtean marrazkigintzan sariak lortu ditugu. Zugarramurdiko museorako talde marrazkiak igorri genituen, eta sorpresa ona eman ziguten. Amatxo batek argazkiak atera zituen sari banaketan, eta ikastolara ekarri ditu MANTANGORRIra igortzeko. Hemen taldeko marrazkiak eta argazkia. Opor onak igaro!!! Baztan ikastola. Xaguxar taldea - Sorgintxoa hegan Argitaratzailea: Euskal Editorea SM Lege Gordailua: SS-616/05 Zuzendaria: Martxelo Otamendi Koordinatzailea: Nagore Etxeberria Pikabea Egoitza: Martin Ugalde kultur parkea. Gudarien etorbidea, z/g. 20140 Andoain Harpidetzak: (0034) 943-30 43 45 ISSN: 1699-728x 3 larunbata, 2012ko uztailaren 28a berria 4 mantangorri Ezustekoen astea Irrien Lagunak udalekuak antolatu ditu Irrien Lagunak klubak, lehen urtez. Zeraingo Harizti Eder aterpean (Gipuzkoa) egon dira gaztetxoak astebetez, eta askotariko txangoak, jarduerak eta ekintzak egin dituzte, Irrien Lagunak klubeko pertsonaiekin batera zustekoz beteriko astea bizi izan dute Irrien Lagunen udalekuetan izena eman duten hamahiru gaztetxoek. Astebetez, Zeraingo Harizti Eder aterpean (Gipuzkoa) hartu dute ostatu, eta askotariko ibilbideak, ekintzak eta jolasak egin dituzte. Joan den igandean iritsi ziren Zerainera, jantziz, oinetakoz eta askotariko trastez beteriko maletak eskuan. Zazpi egun etxetik kanpora pasatzeko beharrezko E guztia zeukaten maletetan sartuta, baina, bereziki, ilusioz gainezka zituzten zorroak. Zazpi egun, jolaserako, irri egiteko eta koloretako ametsak izateko! Plan itzela! Ustekabez beteriko astea izan dute. Zerainera iritsi orduko jaso zuten lehen ezustekoa, igandean: Tiritatxo zuten zain, ongietorri beroa egiteko prest. Ongietorriaren ondotik, gurasoak agurtu, eta astebetez euren etxea izango zena ezagutzera joan ziren haurrak. Hortxe bigarren ezustekoa: 24 lagunentzako gela erraldoia apainapain jarria zegoen; nork bere ohea gustuko marrazki eta apaingarriekin txukundua! Aurkezpenen ondotik, aterpea zazpi egunez euren etxea izango zela aldarrikatzeko, mural erraldoi bat egin zuten. Jolasean igaro zuten lehen eguna, baina Zeraingo herri museoa bisitatzeko tartea ere hartu zuten. Garai bateko lanbideak eta bizimodua ezagutzeko parada izan zuten. Halako batean, iritsi zen lotarako ordua ere. Askorentzat etxetik kanpora eta gurasorik gabe igarotzen zuten lehen gaua zen! Urduritasunak, leku arrotzean egotearen zirrarak eta larrialdietako argien argitasun apalak lo orduak lapurtu zizkieten gaztetxo batzuei, baina zintzo demonio esnatu ziren. Eta, jangelara jaitsi orduko, beste ezusteko bat: Martin Bertsok gaztetxoentzat idatzitako bi bertso horman itsatsirik! Haur batzuk lo egin ezinik ibili omen ziren, baina, hala ere, ez zuten Martinber sartzen sumatu! Hori misterioa! berria larunbata, 2012ko uztailaren 28a mantangorri doren, aterperanzko bidea hartu zuten. Astebeteko oporren hasiera baino ez zen hori, ordea; ezustekoen hasierako baino ez. Eguneroegunero izan baitute ustekaberen bat edo beste. Hamaika jarduera eta txango egin dituzte: Segura herria bisitatu dute, eta Erdi Arora bidaiatu dute, gazta egiten ikasi dute, erleen mundua ezagutu dute... Eta beti izan dute ezusteko bisitaren bat, haurrekin batera ibili baitira hau eta hura ikusten Martinber, Tiritatxo, Largabista... 5 IDOIA ZABALETA / ARGAZKI PRESS Gozatu eta ikasi Eguneko ezustekoak Martinberren bisita ezkutuarekin amaituko zirelakoan zeuden, baina oso oker ziren. Goiza plisti-plasta igaroko zutela jartzen zuen eguneko egitarauak, eta Mutiloa aldera abiatu ziren, mendiz. Mutiloako erreka zuten helmuga. Berez, bidea ez zen hain luzea, baina ez ziren nahi orduko iritsi. Erreka bazterrean ileak tente zituen neskatoa ikustean, laster bildu zituzten berez agortuak zituzten indarrak. Marikalanbre zegoen haien zain! Amona Txinpartak erakutsitako lau esperimentu erakutsi zizkien gaztetxoei, eta primeran pasa zuten zientziaren sekretuekin jolasten. Bazkaldu aurretik, bainu eder eta hotza hartu zuten errekan. Marikalanbrerekin argazkiak atera on- «Egingo genuen bisitaren edo landuko genuen gaiaren arabera, Irrien Lagunak klubeko pertsonaiaren baten bisita izan dugu. Haurrak etorri zirenetik hori zuten buruan: ‘Irrien Lagunen udalekuetara gatoz, eta Irrien Lagunak klubeko pertsonaiekin egongo gara’», kontatu digu Maite Sagasetak, udalekuetako begiraleak. Eta haurrek pentsatu bezala izan da, pertsonaiak izan baitituzte bisitari. Haiekin jolasteaz gain, gauza berriak ezagutzeko parada izan dute. «Udaleku hauek zentzu didaktikoa ere badute. Gure helburu nagusia ongi pasatzea da, baina gauza berriak ikustea eta ikastea ere nahi dugu», argitu digu Sagasetak. Horretarako, Zerainen zein inguruko herrietan dauden baliabideez eta txokoez baliatu dira. Askotariko jolasak, esperimentuak, jarduerak eta bisitak eginez igaro dute astea. Eta ezustekoen asteari amaiera biribil bat emateko, dantzaldia eta festa egin zuten atzo aterpean. Aste osoan izandako ustekabeak eta haurrek bizitako esperientziak argazkietan bildu dituzte begiraleek, eta argazkiekin egindako bideo muntaketa bat ikusi ahal izan zuten atzoko festan. Gaur, gurasoei harrera egiteko eguna dute. Zazpi egun hauetan bizitakoak erakutsiko dizkiete bideo muntaketan eta ahoz ere kontatuko dizkiete egindako guztiak. Etorrerakoan baino gehiago pisatzen dute gaztetxoen maletek gaur, jantziz, trastez eta ilusioz beterik ekarritako maletak oroitzapenez, ezustekoz eta opariz gainezka eramango baitituzte etxera. Ekintzak, Irrien Lagunak klubeko lagunekin. Aste berezia igaro dute gaztetxok Zerainen (Gipuzkoa): Irrien Lagunak klubeko pertsonaiekin bisita bereziak eta askotariko ekintzak egin dituzte. Argazkietan, Mutiloako errekara egindako bisita. ARGAZKIAK: BERRIA IDOIA ZABALETA / ARGAZKI PRESS larunbata, 2012ko uztailaren 28a berria 6 mantangorri ANiMALiEN ERREiNUAN Xibarta balea Jauzilaria eta kantaria Itsasotik irten, eta lau metrotik gorako jauziak egiten ditu Xibarta baleak. Isildu ere, ez da isiltzen, eta, horregatik, balea kantaria deitzen diote. Milaka soinu mota igor ditzake. Handietan handiena. Planetako animaliarik handiena 1da balea. Denera, hamahiru balea espezie daude. Handiena balea urdina da: 33 metro luze da. Ozeano guztietan bizi dira, baina, aukeran, ur hotzak maite dituzte. Zetazeoen familiakoak dira. Odol beroko itsas ugaztunak dira zetazeoak. Bi zetazeo mota daude: horzdunak — izurdeak eta orkak, esaterako— eta bizardunak —balea, adibidez—. jauzika eta kantari. 2tzen daBeti Bizardunen multzoan sarXibarta balea. Egiten dituen jauziengatik da ezaguna. Bizkarrean dituen gihar indartsuei esker, jauzi izugarriak egiten ditu: ur gainetik lau metrora egin dezake salto. Salto ikusgarriak egiteaz gain, soinu ugari egiten ditu, eta horregatik deitzen diote balea kantaria. Oso hizkuntza aberatsa du; milaka soinu mota igor ditzake. Kumea beti amarekin. Emea estali ostean, kumeaz zein amaz ahazten da arra. Urtebetez amak bakarrik zaintzen du kumea. hartu gabe. Gero, azalera irteten dira arnasa hartzera. ere kantari. 3ten daEstaltzeko Ugaltze garaian, kantari hasTona bat jaki. Krilla izeneko arra, emea erakartzeko. izkira mota, arrain txikiak eta 5 500 kilometrora entzun daiteke planktona jaten du. Aho handia zakantu hori. Emeak kantari erantzuten dio. Hamaika hilabetera, kume batez erditzen da emea. Hiru urtean behin, kume bat izan dezake. Lau metro luze da txikia, eta tona bateko pisua du. Urtebetez, amaren esneaz elikatzen da; egunean, 450 litro esne hartzen ditu. Animalia handa: 16 metro luze da, eta 436 tonadiaEzaugarriak. pisatzen du. Emeak arrak Berria baino handiagoak izan ohi dira. Ia gorputz osoa beltza du, eta sabelaldea, hegatsak, bularraldea eta isats hegatsaren barruko aldea zuriak ditu. Baleek ez dute zakatzik, birikak baizik. Buru gainean bi zulotxo edo espirakulu dituzte —sudurzuloen antzeko zuloak—, eta haiei esker arnasten dute. Ordu erdiz egon daitezke ur azpian, arnasarik baltzen du, eta ur kantitate handiak irensten ditu. Ur hori berriro jaurtitzen du, baina, masailezurrean dituen girgilo izeneko xafla luzeei edo bizarrei esker, izkirak eta janaria barruan geratzen dira. Orotara, 500 bizar inguru ditu. Urtean hiruzpalau hilabetez, tona bat jaki jaten du egunero. Urte osorako gantza pilatzeko baliatzen ditu hilabete horiek. tropikora. Migraluzeenak egiten dituen 6balea zioPolotik da. Hala, udan, arrainez betetako uretan elikatzen da, poloetan. Neguan, berriz, arrain gutxi dauden uretara joaten da, tropiko inguruetara. Ugaltzera joaten da hara. Udan pilatutako koipe erreserbari esker bizi da neguan. Zortzi hilabetez egon daiteke baraurik. Fitxa • Izena: Xibarta balea. • Izen zientifikoa: Megaptera novaeangliae. • Tamaina: 19 metro luze da emea; arra zertxobait txikiagoa da: 16 metro luze. • Pisua: 36 tona pisatzen du. • Umealdia: Hamaika hilabeteko umealdiaren ostean, kume batez erditzen da emea. Hiru urtean behin izaten du kumea. Jaiotzean, lau metro luze da eta tona bat pisatzen du. • Bizi-itxaropena: 40-60 urte inguru. • Jatekoa: Krilla izeneko izkira mota, arrain txikiak eta planktona jaten ditu. Egunean, tona bat jaki jaten du, udaberriuda garaian. • Bizilekua: Ozeano Barearen iparraldean, Atlantikoaren iparraldean, eta hego hemisferioan bizi da. Kostaldetik urrun zein gertu ibili ohi da. berria larunbata, 2012ko uztailaren 28a mantangorri ON EH MARIKALANBRE ETA AMONA TXINPARTA Zientzia • Mezu ezkutuen misterio guztia, ekaineko proban! MARTINBER ETA LAGUN Kultura • Irailean itzuliko da ‘Irria’ aldizkaria postontzietara! PIRRITX ETA PORROTX Sukaldaritza • Entsalada fresko eta osasuntsuen sasoia da! PUPU ETA LORE Osasuna eta heziketa • Irribarrearekin batera, erakutsi hortzak! ETAN TA KO N Elkarta na su AS T LARGABISTA ETA MARIMOTOTS Natura • Mendia ala hondartza, zein duzue gustukoago? 7 PA TA E A AT ANE PIR www.irrienlagunak.com • Irailean ekimen eta soineko berriekin itzultzeko lanean ari dira irrien lagunak Hilabeteko atsedena, eta irailean buelta Abuztuan atseden hartuko dute irrien lagunek, eta irailean itzuliko dira, beti bezain alai, aldizkari eraberrituarekin, Irrien Egunarekin eta beste hainbat konturekin tseden hartzeko eta datorren ikasturterako proiektu berriak biribiltzeko baliatuko dute irrien lagunek abuztua. Izan ere, badute erronka ederrik, udazkenetik aurrera. Irailean, esaterako, Irrien Lagunak klubaren eguna izango da Gernikan (Bizkaia), hilaren 23an. Sudur gorrien eta horien lagun guztien festa handia izango da egun horretakoa. Era berean, Irria aldizkari eraberritua helduko da harpidedunen postontzietara eta liburu dendetara, soineko eta eduki berriarekin. Badituzte beste hainbat kontu ere esku artean Irrien Lagunak klu- A Irria eta elkartasuna, hondartzan. Atseden hartu arren, irrien lagunek irria eta elkartasuna zabaltzen jarraituko dute abuztuan, joan den astean hondartzetan egin zuten bezala. beko arduradunek, eta horiek guztiak egosten eta mamitzen igaroko dute abuztua. Hala ere, izango da batean eta bestean irria zabaltzeko aukerarik ere oraindik. Zenbait herritako festetan ere izango baitira irrien guneak. Bilboko Aste Nagusian, esaterako, Bilboko Konpartsekin batera, lau egunez izango da irrien lagunen festa gunea. Egun hauetan, azken ekitaldietan dabiltza klubeko pertsonaiak. Joan den asteburuan, esaterako, irria eta elkartasuna lau haizetara zabaldu zuten Ane Piratak eta Patakonek Donostiako, Zarauzko eta Zumaiako hondartzetan (Gipuzkoa), haur sahararrei elkartasuna adierazteko ekitaldi ikusgarri eta koloretsu batean. Datorren ikasturtean ekitaldi, ikuskizun eta soineko berriak izango ditu klubak, haur, guraso eta hezitzaile gehiagorengana iritsi eta orain artekoak are gusturago senti daitezen lagunen artean, ondo pasatzearekin eta ikastearekin batera, irria ezpainetatik ezabatu gabe. Irriaren Aste Nagusia Bilbon ‘Zenbatak’, ‘Irria’ aldizkarian ilboko Aste Nagusian ere izango dira uda honetan Irrien Lagunak klubeko pertsonaiak, puzgarriak, jolasak, tailer hezitzaileak abestiak eta gainerakoak. Izan ere, Bilboko Konpartsen egitarauaren barnean, lau egunez izango da Irrien Lagunak kluba Bilbon, festaren erdigunean. Horrela, klubaren eta sudur gorrien ekarpenarekin, Irriaren Aste Nagusia bihurtuko da nolabait Bilbo, abuztuaren 18tik 26rako festa egunetan. railean eraberrituta eta formatu aldaketarekin iritsiko da Irria aldizkaria harpidedunen postontzietara eta liburu dendetara. Hainbat aldaketa izango ditu, baina nabarmenenetako bat Somuga animazio estudioak sortutako Zenbatak animazio sailari buruzko orrialdeena izango da. Hilero izango dituzte bi orrialde. Gartxot film arrakastatsuaren ondoren Somuga estudioak egin duen animazio proiektu berri bat da Zenbatak, eta Irria aldizkarian izango dute lekua. B i larunbata, 2012ko uztailaren 28a berria 8 MiLA BiDAiA ire ama Baionakoa da. Aines izena du. Nire aitak, berriz, Antton du izena eta Pasaiakoa da. Baina ez gara ez Pasaian eta ez Baionan bizi, Donostian bizi gara hirurok. Ni Izaro naiz, hamabi urteko neskato donostiarra, ikertzailea eta abenturazalea. Nire osaba Manex, nire amaren anaia gaztea, Baionakoa da. Ez dakit non bizi den. Beti dabil alde batetik bestera itsasontzietan. Esaten du etxe batean sartzen denean zorabiatu egiten dela, eta lurra mugitzen hasten zaiola. Itsasoaren balantzei moldatuta omen dauka gorputza, eta lehorrera etortzen denean dena mugitzen hasten omen zaio. Ez dakit egia den hori. Seguru asko dena asmatutakoa da. Nire osabari asko gustatzen zaizkio txantxak eta ez diot sinesten esaten duenaren erdia. Egia da denbora asko itsasoan egiten duela; ontzietan, hara eta hona, beti bidaietan. Etortzen denean izen arraro franko esaten dizkit: urrutiko hizkuntzetan entzundako hitzak, egon den portuetako izenak eta horrela… Niri gehien gustatzen zaizkidanak urrutiko hirien izenak dira. Askotan, osaba eta biok aritzen gara izen horiek atlasean aurkitzen. Lehengo batean esan zidan: —Badakizu non izan naizen? Guadalupen! Gua-da-lu-pe! —Hori neska baten izena da! —esan nion nik—. Harrapatu zaitut. Txantxetan ari zara! Baina, ez. Ez zen txantxetan ari! MUNDUKO SUKALDEETARA N Bada Guadalupe izena duen uharte bat! Etxean atlas bat baldin baduzu, begiratu, eta ikusiko duzu Karibeko itsasoaren ertz batean dagoela. —Karibeko itsasoan! Piratak bizi ziren lekuan! Nire osabarekin haluzinatu egiten dut. Sekulako gezurrak sartzeko gai da, eta tarteka ezin sinetsi diren egiak ere esaten ditu. —Nolako inbidia ematen didazun, Karibean piratekin! —Zu bai pirata galanta! —esan zidan, eta musu eman sudurraren puntan. EiDER EiBAR marrazkiak TXILIKU ipuina MUGARiTZ JATETXEA sukalde kontuak berria larunbata, 2012ko uztailaren 28a mantangorri aribeko itsasoetan baziren itsaslapurrak, piratak, kortsarioak, filibusteroak, bukaneroak… Gehienak barkuetan eta horrela ibiltzen ziren, beren ontzi, arma, kanoi, bela, masta eta gainerako kontuekin arduratuta, baina pentsatuko duzuen bezala, piratek ere jan beharko zuten, bada! Eta zer jaten zuten? Karibetik etorri eta ospetsua egin den jakia prestatzeko era bat bukan (hortik dator bukanero izena) edo barbakoa da. Garai hartan honela egiten omen zuten barbakoa: zulo bat egiten zuten lurrean, eta egur, adar eta landareekin sua egin zulo horretan. Zuloaren gainean, makila edo adarrekin, parrillaren antzeko bat prestatzen zuten. Gainean jartzen zuten okela, eta suaren beroarekin erretzen zen. Haragia samurragoa izateko, edo gehiegi ez erretzeko likidoa botatzen zioten, K rona, limoien zukua… eta gustu hobea izateko, belar usaintsuak eta espeziak. Betidanik sua ikaragarrizko asmakizuna izan da gizakiontzat. Berotzeko balio du, animalia basatiak izutzeko, eta jakiak samurragoak eta gozoagoak prestatzeko! Gainera, keak hainbat mikrobio kaltegarri hiltzen ditu, eta jakiak ez dira hain erraz alferrik galtzen. Barbakoan egindako haragia samurra izaten zen, gustu onekoa, eta, ketuta zegoenez, haragi gordinak baino askoz gehiago irauten zuen. Sekulako asmatzea! ERREZETA • TXITXI BURRUNTZIAK Bukaneroek lurrean egindako sutondoa ordezkatzeko, parrilla bat egin dezakegu aisialdiguneetan dauden askaldegietan edo etxean, zartagin batean. Txitxi burruntziak egiteko, berriz, gustuko haragia eta barazkiak erabiliko ditugu. Haragi eta barazki zatiak metalezko zotzean sartu ordez, erromero adaxkak erabiliko ditugu, bukaneroen hosto usaintsuak parekatzeko. Ongailua da prestaketaren sekretua. Jakia gozatzea da horren funtzioa. Egiteko modua 1. Osagai guztiak ontzi batean bota, eta ongi nahasi. 2. Jarri erretiluan txitxi burruntziak, eta isuri ongailu pixka Ongailua • Baso bete oliba olio. • Baso erdi limoi zuku. • Perrexil xehatua. • 3 baratxuri ale, xehatuta. • Oregano koilaratxo bat. • Ezkai koilaratxo bat. • Gatz apur bat. • Piperbeltz hauts apur bat. bat. Astindu txitxi burruntziak, ongi egin daitezen. Sartu botila batean sobera geratu den ongailua. Egin zulo batzuk botilaren tapoiari. 3. Parrillan txingar bizia dugunean edo etxean zartagina bero dagoenean prestatuko ditugu txitxi burruntziak. Noizean behin, botilan dugun ongailuarekin blaituko ditugu. 4. Entsalada fresko batekin ederki atonduko ditugu bukaneroen txitxi burruntzi etxekotuak. 9 larunbata, 2012ko uztailaren 28a berria 10 mantangorri AZOKA LIBURUA Izenburua: ‘Serio demonio’. Testua: Juan Kruz Igerabide. Ilustrazioak: Jokin Mitxelena. Adina: 8 urtetik gorakoentzat. Bilduma: Xaguxar. Orrialde kopurua: 120 orrialde. Argitaletxea: Elkar. LIBURUA ‘Z familia’ Juan Kruz Igerabide IDAZLEA «Fantasian gehiegi murgildu gabe, mugan ibiltzen saiatu naiz» erio-serio egoten zen Txintxo, beti serio demonio. Egoerarik barregarrienak ere ez zion irribarrerik zabaltzen. Zeharo kezkatua zegoen irakaslea: gaixotasun arraroren bat ote zuen? Zer dela-eta egoten zen beti hain serio? Ez ote zuen konponbiderik mutikoaren seriotasunak? Eskolako psikologoak hortzetako aparatua jartzea gomendatu zion, irribarrea berreskuratzeko. S Mutiko serio-serio bat da liburuko protagonista. Nor da? Zergatik da horren serioa? Horixe galdetzen du haren maistrak: zergatik da hain serioa? Arazo psikologikoren bat ote du? Haur guztiek egiten dute barre; zergatik hark ez? Eta egiaztatuko du familia guztiak duela ezaugarri hori: denak dira serio-serioak. Eta, gainera, hala diote: serio-serio direla zoriontsu. Serio izateari utzi, eta irribarre zabal bat egingo du, ordea. Maistraren eta eskolako psikologoaren trikimailu baten ondorioz lortuko du: umeari hortzetako aparatua jartzeko aholkatuko diete gurasoei. Eta, aparatua jartzearekin batera, irribarrea agertuko zaio, inoiz ezabatuko ez den irribarrea. Mutiko serioirribarretsuaren pasarteak kontatzen dituzu liburuan. Hortik aurrera, haur irribarretsua bihurtuko da protagonista, Txintxo izenekoa, eta kontraste handia izango du etxekoekin. Mutikoak daraman bizimoduko zenbait pasarte kontatzen dira, umorearen ikuspegitik. Azkenean, lortuko du aitonari ere irribarre eginaraztea, eta orobat bere lehengusina petral samar bati. Eta, gainera, konturatuko da, burua behera jaitsi eta etxekoei behetik gora begiratuz gero, seriotasuna irribarre bihurtzen dela, Jokin Mitxelenak marrazkien bidez ondo baino hobeto erakutsi duen bezala. Irakurleei irribarrea zabaltzea al da liburuaren asmoa? Asmoa, besterik gabe, pertsonaia bat asmatu eta hari jarraitzea izan da. Jakina, era horretako pertsonaia bat alde tragikotik edo umorezkotik trata daiteke. Nik umorearen bidea aukeratu dut, jolasaren bidea. Ukitu fantastiko arinekin, fantasian gehiegi murgildu gabe, mugan ibiltzen saiatu naiz. Mitxelenak asmatu al du seriotasun eta egoera barregarri horiek islatzen? Mitxelenak eta biok aspalditik lan egiten dugu elkarrekin, eta umorezko egoerak adierazterakoan oso ondo ulertzen dugu elkar. Mitxelenaren irudiak ere hortxe-hortxe ibiltzen dira errealitatearen eta fantasiaren muga irristagarri horretantxe, irrista alde batera, irrista bestaldera, barruan kilikiliak eragin nahirik, orekan erori ez erori jolasean gabiltzanean bezala. Zirkuko giroa eta egingarri eta egingaitzaren arteko esanahia maite du Z familiak. Bizimodu normala egiten du, baina, irudimenari esker, kolorez eta aukerez betetzen dute bizia; hala, gosaria prestatzea edo lanera joatea benetako abentura bihur daiteke haientzat. Album ilustratuen nazioarteko III. Compostela saria eman zioten liburuari, eta hainbat hizkuntzatan argitaratu da. Manu Lopez Gasenik egin du euskarazko itzulpena. Pep Bruno Mariona Cabassa Argitaletxeak: Pamiela eta Kalandraka DVD-A ‘Garfield 2’ Jon eta Odie lagun hartuta, Ingalaterrara bidaiatu du Garfield katutxoak. Han, Prince ezagutu du. Garfielden antz izugarria du Princek, baina alde nabaria dago haien artean: katu aristokrata bat da Prince, eta gaztelu bat eskuratu du herentzian. Nortasuna trukatzea erabaki dute biek. Bizimodu eroso eta aberats batean bizitzen hasiko da Garfield, arazo bat sortuko zaion arte: Lord Dargis maltzurrak katua larrutu nahi du, herentzia eskuratzeko. Argitaratzailea: EITB berria larunbata, 2012ko uztailaren 28a mantangorri ESKULANA Festarako apaingarriak - Koloretako plastikozko botilak. - Plastikozko edalontziak. - Guraizeak. - Grapagailua. - Ebakigailua (helduek erabiltzeko soilik). - Soka. - Koloretako margoak. - Pintzelak. Margotu edalontziak gustuko kolorez. Kolore bakoitzetik edalontzi kopuru bera egon behar du. Utzi lehortzen edalontziak. 2 Egin ebakitxo bat plastikozko edalontziaren ipurdian. Gurutze itxura eman behar zaio. Erabili guraizeak ebakiak egiteko. Eskatu laguntza helduren bati ebakiak egiteko. 1 Festa berezia prestatu al duzue lagunentzat? Ez erosi apaingarririk dendan; zuek egin festa apaintzeko elementu guztiak. Beharrezko materiala Egin begizta bat, sokaren muturretik 30 bat zentimetrora. Sartu soka edalontziaren ahotik, eta irten dadila edalontziaren ipurdian egin dugun zulotik. Egin korapilo bat edalontziaren barruko aldean geratu den sokari. Tira egin zulotik irteten den soka muturrari. 3 5 8 Errepikatu gauza bera beste edalontzi guztiekin. Jarri hurrengo edalontzia lehen edalontzitik 15 zentimetrora. Apaingarria ikusgarriagoa geratzeko, tartekatu koloretako edalontziak. 4 Orain, beste apaingarri bat egingo dugu. Hasteko, eskatu heldu bati laguntza. Esan mozteko plastikozko botilaren lepoak eta ipurdiak. Guraizeak edota ebakigailua erabil dezakete horretarako. Botilari ipurdiak eta lepoak kendu ostean, ireki ditzatela botilak goitik behera. Plastikozko botilak koloretakoak izatea komeni da. Kolore bakarrekoak badituzue, margotu botilak. 11 Moztu soka, azken edalontzia jarri duzuen lekutik 30 zentimetrora. Prest duzue apaingarri bat. Lotu eraztunak bata bestearekin. Koloretako eraztunak tartekatzen badituzue, hobe, koloretsuagoa geratuko da apaingarria. Eraztunak itxita geratzeko, lotu grapa batekin. Prest duzue beste apaingarria ere. 6 7 Moztu botila bakoitzaren hainbat eraztun. Eraztun guztiek tamaina berekoak izan behar dute. larunbata, 2012ko uztailaren 28a berria 12 mantangorri denbora-pasak 1. Zazpi aldeak Semaforoa gorri dagoenean ez da errepiderik gurutzatu behar! Erne, beraz! Orain, ireki begiak, eta topatu zazpi aldeak. 2. Osatu irudiak Mendian topatutako makilatxoei argazkiak egin dizkie Adurrek. Marrazkiak bitan egin ditugu. Lotu makilaren bi zatiak. A) B) C) D) 1) 2) 3) 4) berria larunbata, 2012ko uztailaren 28a mantangorri 13 kasap-arobned 3. Itzalak A) B) C) D) E) F) G) H) 4. Labirintoa Iratik bere gogoko panpina galdu du, eta triste dago. Lagunduko al diozu hartzarengana iristeko bidea topatzen? Erantzunak da Ainhoaren koroaren itzala? 2.-A-2, B-3, C-4 eta D-1 3.- H. Festako erregina izendatu dute Ainhoa. Koroa hau jarri diote. Zein larunbata, 2012ko uztailaren 28a berria 14 mantangorri berria larunbata, 2012ko uztailaren 28a mantangorri 15 larunbata, 2012ko uztailaren 28a berria 16 mantangorri BEDERATZi AiNGERU (XI) Testua: Karlos Linazasoro Marrazkiak: Maite Gurrutxaga . .aurreko astetik dator ‘Jainko’ berriak ielek hartzen du hitza berriro: —Begira, Ariel, Goikoak hori erabaki du, eta horrek ez dauka atzera bueltarik. Gure laguntzarekin eta gure iritziekin nahikoa izango zuela esan zidan. Amen Jesus, bada! Gainera, pentsatzen jarrita, nork gobernatu behar zituen milaka aingeru? Batek hau eta besteak bestea, irudikatzen duzue zer-nolako bilera burutuko genuen? —Pandemonium bat! Kaos huts erabatekoa!-Markelek, irribarrez. —Ongi jokatu du Jainkoak aukeraketa bat eginez…—Fidelek. —Gainera, ez ditu ba top-aingeruak aukeratu! —Manuelek, txantxari. —Tira, tira, lagunok, ez gaitezen harrotu…—Mielek. —Harrokeria ere bekatu da-eta! —Markelek. —Nagusia gainera! Eta zein sendagai du harroak eta hantusteak, aingeru maiteok? —Anjelek. —Apaltasuna, umiltasuna…—Ezekielek. —Eta nola dabil mundua apaltasunez eta umiltasunez, adiskideok?—Anjelek. -Horretatik? Zero patatero! -Gabirelek. -Bai, horretaz ere esan zidan hitz erditxo bat Jainkoak… Munduan diren gizakirik harroenak badakizue nortzuk jotzen dituen gure Ahalguztidunak? Badakizue? –Mielek. -Ez da asmakizun zaila, serafin maitea. Nik esango dizut: politikariak, mandatariak, agintariak… Horiexek! –Ismaelek. -Zu bai argia, Ismael! Agintari Handiak! -Mielek. -Agintari erlijiosoak tarteko? –Manuelek, leun-leun. Miel isilik gelditu da tarte batean. Galderak jokoz kanpo bezala harrapatu du. Hegalak astindu ditu, bortitz. Leihotik begira jarri da, hegazkin urdin bat ikusi du zeru sabai goxoa zulatzen. Atzera mahaiburuan eseri, eta esan du: -Nik hala uste dut, Manuel. Ezen, bestela, ez baitzituzkeen Vatikanoa, Meka, sinagogak, meskitak, elizak, Salomonen Tenplua eta diren leku santu guztiak ere birrinduko… -Horiek ere kiskali nahi ditu? Qué fuerte, tío! –Manuelek, seko txundituta. -Orduan haiekin ere ez dago konforme gure Ahalguztiduna…–Markelek, pentsakor. -Halaxe dirudi, bai, printzerri estimatua, halaxe dirudi…–Mielek. -Izan ere, eta apaltasunaz ari garenez, ez da hauxe han distira gehien egiten duen izarra… Ikusi egin behar da leku santu haietan dagoen urrea eta aberastasuna! –Arielek, zorrotz. -Tira, tira, gu ez gara inor hango zerak… Ur handiegiak dira haiek guretzat…–Mielek, baketsu. -Handiegiak izanen dira, Miel, eta biziegiak ere bai ziur aski, baina Arielek dioena egia hutsa da… Hango ondasun eta urre M eta harribitxiekin norbaitzuk ez zuketen gose handirik pasatuko! Eta, jakina, Jainkoa ere konturatu da horretaz, ez baita ez itsu ez gor ez bihozgabe…–Ismaelek. -Klaro! Ongitxo dago! Hemen denak bekatari! Nor izan ezik? Jainkoa bera izan ezik! Eta Berak egin bazituen zeru-lurrak eta gizon-emakumeak eta arbola-landareak eta molekula-planetak eta erregelak eta aginduak eta elizak eta tenpluak eta diren gauzak oro, nolaz ez du ezertan errurik? Nolaz astintzen ditu hain erraz gainetik erantzukizunak eta ardurak? Hori bai eskuak garbitzeko era lotsagarria! – Manuel goiangeruak, suminduta. . .hurrengo astean jarraituko du
Similar documents
Evolución Actividad Asistencial Asistentzia
Laborategiko arduradunak parte hartu du ikerketa batean, Nature Genetics-ek argitaratua, adimen atzerapen hereditarioa sortzen duten X kromosomari lotuta dauden hiru gene berrien identifikazioa jas...
More informationberria - datu
Martxelo Otamendi Comission paritaire: 0712I84059 Delegation Labourd: Lisses 3, 64100-Baiona. Tel.: (0033) 559256220. Fax: (0033) 559254303. E-mail: [email protected] ORDEZKARITZAK Araba: Bizenta...
More informationGerra hotz berri baten hotsak - datu
Babes izaera horrek ez du galarazten eraikitzea edota kaltegarriak izan daitezkeen hainbat jarduera aurrera eramatea, baina inolako babesik ez duten eremuak baino zainduago daude, teorian. Benetako...
More information