berria - datu

Larunbata
Maiatzaren 29a
2010. VIII. urtea
2.154. zenbakia
1,30 €
www.berria.info
Salgai dago jada
iPad-a eros daiteke jada
Euskal Herriko saltoki
espezializatuetan q 43
Ardiei begira
Artzainen lana
zuzenean ezagutzeko
parada q GEHIGARRIA
EAJk dio Hezkuntza Planaren akordioa
bere printzipioetan oinarrituko dela
EAJren ustez, ETAren biktimez gain, torturarenak ere
hartu behar dira aintzat, «are gehiago, tortura, gure
historian gertatu bezala, heriotzan amaitzen bada» q 14
JON URBE / ARGAZKI PRESS
Alderdi jeltzalearen arabera, Eusko Jaurlaritzaren
Bakerako Hezkuntza Planak berreskuratu egin behar du
bakerako eta giza eskubideetarako hezkuntza kontzeptua
D «Historikoa» vs «porrota».
Guztiz kontrako gogoeta egin dute sindikatuek eta patronalak Gipuzkoako metalgintzako grebaren
inguruan. ELAk eta LABek «historikotzat» jo dute, enpresa handien %90ek egin dutelako bat lanuztearekin, eta enpresa ertain eta txikien %85ek.
Adegik, ostera, langileen %65 lanera joan direla esan du, eta greba «porrota» izan dela. Argazkian, atzo Donostian eginiko manifestazioa. q 17
Sindikatu Mistoaren
eskariak ez du isildu
Lurralde Elkargoaren
aldarria Iparraldean
Garapen Kontseiluak eta hautetsienak begi onez
ikusi dute Poulouk eskatutakoa; abertzaleek
nahiago dute egitura propio bateragile bat q 8-9
p GAUR 48 ORRIALDE
q HARIAN 2
IRITZIA 4
GAURKOA 7
Aizpea Goenaga
izango da
Etxepare
Institutuko
zuzendaria
«Ilusioz» hartu du kargua
antzerkigileak, eta lan asko
izango duela jakitun den
arren, ez da izutu: «Ez dut
etxea kolpetik eraikiko,
poliki egingo dut lan» q 38
EUSKAL HERRIA 8
EKONOMIA 17
MUNDUA 20
q KIROLA 24
q AGENDA 30
q PLAZA 38
2 berria 2010eko maiatzaren 29a, larunbata
Harian›
Harrobiak D Araba, Bizkai eta Gipuzkoako egoera
Zer dira agregakin naturalak?
Erabilera asko dituen lehengaia da, eta
eremu baten ustiapenaz lortzen da.
Eraikuntzan (porlana, adreiluak…) eta
garraio azpiegituretan (errepideak, burdinbideen oinarriak) erabiltzen da batez
ere, nahiz eta beste erabilera asko ere
badituen: metalean, farmazia industrian, papergintzan, nekazaritzan, kosmetikan…
?
25
Bizkaiko agregakinen eskaria
zortzi milioi tonakoa izan da
Agregakin eskaria EAEn
2006-2014 eperako
Garraioa (errepideak...)
pHarrobien batez besteko ustiatze
epea, urtetan. Gipuzkoako harrobien
batez besteko ustiatze epea 31 urtekoa
da, eta Araba eta Bizkaikoa 22 urtekoa.
Guztira, kareharrizko 336,4 milioi tona
agregakin daude harrobietan, gehienak
Bizkaian eta Gipuzkoan.
27,3
Industriarako
lehengaia
6,9
Eraikuntza
65
Hidraulikoa
0,8
2009. urtean jaitsi egin da Bizkaiko agregakinen eskaria, aurreko bi urteekin
alderatuta. Zortzi milioi tonako eskaria
egon zen iaz, Bizkaiko Harrobien Enpresen Elkartearen arabera. Hau da, bizkaitar bakoitzak 6,9 tona agregakin kontsumitu zituen 2009an. 2008an baino %6
gutxiago.
Zallobentako
harrobia ezin izango
dute handitu
Jaurlaritzako Industria Sailak jakinarazi du
legearen kontrakoa dela ustiaketa eremua
Urkiolako Natur Parke barrura hedatzea
Ingurumen Ministerioak Laminoria
harrobia hedatzeko bi egitasmo gelditu ditu
Jon Rejado Gasteiz
Zallobenta Harrobiak eta Betoiak
enpresak ezin izango du hedatu
Eskubaratz mendian duen harrobia, Mañarian (Bizkaia). Eskaera
horrekin hasitako izapideak atzera bota ditu Eusko Jaurlaritzako
Industria eta Berrikuntza Sailak,
eta horretarako baimena ukatu
dio. «Bukatutzat jo behar dira ustiatze egitasmoa baimentzeko
izapideak, legearen arabera aukerarik ez dagoelako prozesu horrekin aurrera egiteko», laburbildu
du Oscar Zabalak, Eusko Jaurlaritzako Energia eta Meategietako
zuzendariak. Maiatzaren 10ean
sinatu zuten erabakia, eta Zabalak azaldu du horren berri eman
diola enpresari. Enpresak gora jotzeko errekurtsoa jar dezake erabaki horren aurka.
Urkiolako Natur Parkearen
mugan bertan dago Zallobentako
harrobia, eta hura parkearen barruan hedatzeko egitasmoa aurkeztu zuen aipaturiko enpresak
2002. urtean. Ordea, hori galarazten duten bi erabaki daude indarrean gaur egun, biak 2010. urtean
onartuak. Alde batetik, Euskal
Herriko Natura Babesteko Legea
aldatu zuen Legebiltzarrak duela
aste gutxi. Bertan zehaztu zuen
meatze ustiapenak ezin izango direla zabaldu babestutako naturguneetan edo eragin eremuaren
barruan.
Bestetik, Urkiolako Natur Ba-
liabideen Antolaketarako Planaren aldaketa hasi du Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Sailak —harrobiak eta meategiak ezartzea
are gehiago zailtzen du plan horrek—. Pilar Unzalu buru duen
sailak hasitako ikerketa baten
arabera, orain arteko araudia ez
zen nahikoa naturguneen babesa
bermatzeko, eta horregatik hasi
dute aldaketa.
Zallobentako harrobiaren ustiatze eremua handitzeko lehen
pausoa 2002an egin zuen enpresak, baina 2009ko urtarrilaren
27ra arte ez zuen hasi egitasmo
horren ingurumen kalteari buruzko ebaluazioa. Denen eskura
zegoen prozesu hori Energia eta
Meategietako zuzendariak izapideak gelditu eta egitasmoa egiteko baimena ukatu zuenean.
1998ko egitasmoak, aurrera
Eusko Jaurlaritzaren erabakiaren ondorioz, indarrean dagoen
1998ko harrobiaren kudeaketa
planera mugatu beharko du Zallobentako harrobiak. Plan horren mugak Urkiolako Natur Parkearenak direla gaineratu zuen,
atzo, Xabier Garmendia Industria eta Energia sailburuordeak.
Eusko Legebiltzarreko Ingurumen Batzordean agerraldia egin
zuen atzo Garmendiak, Bernabe
Unda sailburuarekin.
Bide batez, harrobiaren ustiapen baimena bukatzean —ez dute
zehaztu zenbat denbora falta den
hori gertatzeko— enpresak harrobiaren leheneratze konpromisoak bete beharko dituela gaineratu du Zabalak, «legeak agintzen
duen bezala». Hala, harrobiaren
kudeaketa plana onartzen denean, ustiatuko duen eremua leheneratzeko egitasmoa aurkeztu behar du enpresak, eta, horrekin batera, berme bat eman behar dio
Jaurlaritzako Energia eta Meategietako Zuzendaritzari. Zallobentako bermea zuzendaritzak duen
handiena dela azaldu du Zabalak:
1,4 milioi eurokoa da.
Eusko Legebiltzarreko talde
gehienek txalotu dute Eusko
Jaurlaritzako Industria Sailaren
ebazpena, eta erabakiak «norabide zuzenean» hartu diren seinale
dela adierazi dute PSE-EEk eta
PPk. EAJk ere erabakia ontzat jo
du, legearekin bat datorren erabakia delako eta erabakiarekin
ados ez daudenek Jaurlaritzaren
neurriaren aurkako helegitea
aurkezteko aukera izango dutelako.
Aralarrek eskatuta egin dute
agerraldia Industria Saileko
ordezkariek; harrobiaren ustiatze epeari buruzko datu gehiago
eskatu ditu Dani Maeztu Aralarreko legebiltzarkideak: «Harrobiaren muga natur parkearen
mugatik oso gertu dago; zenbatera arte ustia dezake?». Maeztuk
ez du erantzunik jaso. Harrobiaren garapena gertutik jarraitu
behar dela adierazi du. «Harrobiaren historia aztertuta, ez gara
fidatzen».
Iritzi bertsua du Unax Unzalu
Mañaria Bizirik taldeko kideak.
Jaurlaritzaren erabakia «zuhurtziaz» aztertu nahi duela nabarmendu du, harrobiarekin gertatu
dena kontuan hartuta. 1998an hasi ziren harrobia ustiatzen; harrezkero, hiru epai jaso ditu, baina
Zallobentako harrobia, Mañarian. JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS
2010eko maiatzaren 29a, larunbata berria 3
12››
Euskal presoek Euskal Herriko unibertsitateetan
ikasteko eskubidea dutela aldarrikatu dute
22››
Indiak matxino maoistei egotzi die tren istripua
eragin eta gutxienez 80 bidaiari hiltzea
Harrobiak D Araba, Bizkai eta Gipuzkoako egoera
Eztabaida iturri diren harrobiak
eta egitasmoak
Praileaitz (Deba,Gipuzkoa)
Ilarduia (Araba)
Jaurlaritzak Aizkorri-Aratz natur parkeko
baliabide naturalak ustiatzeko planaren
paragrafo bat aldatu, eta lurpeko meategiak baimendu zituen. Ilarduiako kaltzitako
meategia izan zen lehen egitasmoa, baina
lau urteko gorabeheren ostean, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak debekatu egin zuen.
Lezeko kobazuloa. RAUL BOGAJO / ARGAZKI PRESS
helegiteak aurkeztuta eta Kudeaketarako Plan Zuzentzailean aldaketak eginda, 12 urte eman ditu
lanean. Dena den, azken urteetan
harrobiaren inguruko egoeran aldaketa gertatzen ari dela nabarmendu du Unzaluk. «Duela zazpi
urte egoera ikaratzekoa zen, eta
gaur egun eremua lehengoratzeari buruz ere hitz egiten da».
Itsasotik hiru kilometrora ustiatzen ari ziren
harrobi baten eremuaren barruko kobazulo
batean, aztarnategi bat eta paleolitikoko
margoak aurkitu zituzten 2006an. Eusko
Jaurlaritzak 50 metroko babes eremua
ezarri eta kritika zorrotzak jaso zituen. URA
Uraren Euskal Agentziak mehategiaren
goiko aldeko lanak gelditu zituen, Kostaldeetako Legea erabilita.
Praileaitzeko harrobia. JON URBE / ARGAZKI PRESS
Aurreko legegintzaldian Jaurlaritzak hasitako Kareharrizko Agregakinen
Arlokako Lurralde Plana lantzen jarraitzeko unearen zain dago gaur egun
Jaurlaritza, sektorearen atal horri tratamendu homogeneoa emateko.
Arautzearen zain
J.Rejado Gasteiz
Laminoria, handitu gabe
Aste honetan, beste harrobi bat
hedatzea ezbaian jarri duen erabaki bat jakinarazi da. Arabako
Laminoria harrobia beste bi eremutara hedatzeko egitasmoen
aurkako txostena aurkeztu du Espainiako Ingurumen Ministerioak. Harrobi egitasmoek ingurumenean eragin kaltegarria izango dutela ondorioztatu du
ministerioak, eta gaineratu du
kalte horiek zuzentzeko neurriek
ez dutela ematen behar besteko
Zallobentako harrobia
lehengoratzeko
bermea 1,4 milioi
eurokoa da
Laminoriaren eremua
hedatzeko egitasmoan
naturaren babesa
ez zen bermatzen
bermerik. Harrobi berri horiek Izkiko Natur Parkean egin nahi iztuzten, baita Natura 2000 sarearen barruan dauden lurretan ere.
Izkiko Natur Parkeko Zuzendaritza Organoak eta Arabako Foru
Aldundiak hedatze horren aurkako txostenak aurkeztu zituzten.
Bi eremuak Arabako Mendialdeko eta Trebiñuko lurretan zeuden, bi autonomia erkidegoren
agintepean, eta kasu horiek ebaluatzeko eskumena Espainiako
Ingurumen Ministerioarena da.
Ordea, Laminoria harrobiko beste hedatze eremu bat aztertzeko
dago oraindik, eta, Araban soilik
dagoenez, Eusko Jaurlaritzari dagokio azken erabakia ematea.
Arabako Natur Institutuko
presidente Nick Gardnerek «zoriontzeko moduko albistetzat» jo
du ministerioaren erabakia. «Horrelako iritzi bat emanda nekez
egin dezakete harrobi hori», nabarmendu du.
H
arrobien ustiapenei
tratamendu homogeneoa emateko tresna
bat egiteko asmoa
azaldu zuen Eusko Jaurlaritzak
1997. urteko Lurralde Antolamendurako Dekretuan. Ordea,
hamahiru urteren buruan, ez
dago ustiatze eremu horien kokapena arautzen duen harrobien
lurralde arloko planik. Aurreko
legegintzalditik datorren kareharrizko agregakinei buruzko planaren hasierako ikerketa baino
ez dago mahai gainean, eta hasieratik bertatik eztabaida iturri
izan da.
Kareharrizko harrobien aukerazko guneak zenbatu zituzten lehen ikerketa horretan, eta agregakinen eskaintza eta eskariaren
kalkulua ere egin zuten. Teknikoki bideragarriak ziren 131 gune zehaztu zituzten orduan; haietako
batzuk babestutako natur guneen barruan zeuden. «Tresna gordina da, eta beste esparru batzuk
kontuan hartuta findu behar da:
ingurumena, lurralde antolamendua, hirigintza, ekonomia…», azaldu du Oscar Zabalak,
Eusko Jaurlaritzako Energia eta
Meategietako zuzendariak.
Ekologistak Martxan taldeak
nabarmendu du harrobien sektorea arautu behar dela, eta lurralde arloko plan bat tresna egokia
izan daitekeela gaineratu. Dena
den, nabarmendu du Eusko Jaurlaritzak aurreko legegintzaldian
hasitako lana ez zela hasi bide
onetik. Alde batetik, plana kareharrizko agregatuetara mugatzea kritikatu dute . «Enpresa batek toki berean bi harrobi baditu,
bat kareharrizkoa eta bestea margakoa, planean horietako bat baizik ez lukete arautuko», azaldu du
Eduardo Renovale Ekologistak
Martxan-eko kideak. «Ikuspuntu
orokorra da kalteen eragin bateratua ikusteko modu bakarra».
Laminoria. RAUL BOGAJO / ARGAZKI PRESS
Planaren ikuspuntu teknikoaz
gain, ingurumena ere kontuan
hartu behar dela adierazi du. «Ingurumena kontuan hartuta harrobi bat ez bada bideragarria, ez
du zentzurik planaren barruan
sartzeak». Egin behar ez denaren
adibidetzat hartu du Energia Eolikoaren Lurralde Arloko Plana,
haren ustez plan horretan ingurumen ikuspuntua ez delako kontuan hartu eta erabaki horrek
arazoak sortu dituelako egitasmoak garatzerakoan.
Eskaria eta eskaintza
Nahiz eta azterketa aurreko legegintzaldian hasi, egungo Jaurlaritza plana garatzen jarraitzeko
unea aztertzen ari da, sektorea
arautzeko beste bide batzuk egon
daitezkeen arren. Hain zuzen ere,
plan hori egiteko irizpideak alderdi politikoekin, erakundeekin eta
gizartearekin adostu beharra da-
goela azaldu du Zabalak, baita inplikatutako sektoreekin ere.
Gaur egun, kareharrizko agregakinen eskaria eskaintza baino
%25 handiagoa dela azaldu du Zabalak, eta gaineratu du datuak
bertsuak direla Araba, Bizkai eta
Gipuzkoan. «Eskualde batzuetan, agregakinak lortzeko arazoak sortzen ditu eskariaren eta eskaintzaren arteko aldeak». Eskaria asetzeko inguruko eskualdeetara jo behar bada, garraioak produktua garestitzen duela eta CO2
isurketak eragiten dituela gogorarazi du, behin baino gehiagotan, harrobien sektoreko patronalak. Ekologistak Martxan-ek, berriz, kritikatu du Jaurlaritzak
egindako ikerketan agertzen den
eskariaren eta eskaintzaren arteko aldea ez dela zuzena.
Kareharrizko agregakinen planean zehaztutako kokapenen erdietan baino gehiagotan lur azpiko harrobiak aurreikusi zituen
Jaurlaritzak. Horrek ez du esan
nahi lurpeko harrobiak lehenesten direnik, Zabalak azaldutakoaren arabera. Ohiko harrobiak ordezkatzeko beste baliabide bat dela gaineratu du, eta Jaurlaritzak
hori diruz laguntzea erabaki duela gaineratu du. Bide batez, lurpeko harrobiek ingurumenari eta
gizarteari gutxiago eragiten dietela nabarmendu du Zabalak, baina, aldi berean, garestiagoak direla nabarmendu du.
Lurpeko harrobiek, kalte gutxiago eragin dezaketen arren,
kalteak eragiten dituztela ohartarazi du Ekologistak Martxan-ek,
ur geruzetan eta ondare arkeologikoan. Horrez gain, agregakinen
beharra murrizteko moduak daudela gogorarazi du, horiek birziklatzea kasu. Harrobi berrien beharra egungo gizartearen garapen ereduaren ondorioa dela
nabarmendu dute ekologistek:
«AHTa, Supersur, autobideak,
etxebizitzak… hori dena egiteko
porlan gehiago behar da».
4 berria 2010eko maiatzaren 29a, larunbata
Harian › Iritzia
Errepideko
lagunak
badakit dirua jasotzeko asmorik ez dagoela,radar kontuetan inoiz ez dagoela dirua biltzeko asmorik,behin eta berriro
esaten digute hori,baina arratsaldeko
19:30ean,etxera zoazela,horrelako hiru
kontrol pasatu behar izatea,bi kilometrotan,harrapakin sentiarazten zaituzte.
anetik etxera noala,zuzengune luzea.
Sei lagun, sei ehiztari, arratsalde pasa.
Ertzainen autoa bide bazterrean.KaUso-pasan. Oraingoan ez dut tirorik enmuflatua.Ezaguna.Abiadura kontrola
tzun.
egiten.Betikoa.Gidariak,ondo ikasiak,
Goizetan, ordea, ehiza hobeagoa
motel,80ra.Ni ere bai.Aurrera.
izan ohi da. N-1 errepidearen ondoKilometrora motorzale parea.Eran biziz gero, argi urdina ikusten
tzainak,zain.Autokoen deia noiz jaduzunerako «mesedez, gelditu,
soko zain.Gidariak motel,nori egokitu
eskuinean, mesedez» agindua
zaion beldur.Oraingoan,aurrera.
entzun ohi duzu gaztelaniaz,
Kilometrora,bide bazterrean,
haserre ahotsez. Beste
eskuinean,autoa.Ofiziala.
bat erori dela konturatzen
Lehen autokoen deia noiz
zara. Aurrekoan bi gosari
jasoko zain ere.Aurrera egin Jira
batean. Ehiztariak gose,
arren,sentsazioa duzu haXabier
Lekuona
harrapakinak lotan.
rrapatu nahi zaituztela.Bai,
L
Bidez bide
Rolling Stones ospetsuen I Can get no
(satisfaction) haren trakakoa. Beranduago ikusi eta ikasi dut gizon apal horrek amikuztar belaunaldi osoei pikabelea harri meta biluziaren gainean bez naiz aspertzen Eñaut Etxamendiri
zala irauten zelan irakatsi zuen,
Bidez-bide abestia zelan sortu zimendeak eta munduak nahasiz. Ukigatzaion kontatzen entzuten. Gogoz dakit.
rria zait ene aldian ahapez Kantu bat
Donapaleuko Euskararen Egunean,
Auxtin Zamoraren poesiramaren ondodut laguna xuxurlatzea goizetan lanera
tik hasi zitzaigun: Artesenia neskatxanoala Santizpiritu zubia trabeskatuz eta
eskolan zen, —cours ménagers haiedarrait: eskualde arroztuetan bataz nor da oroitzen?— eguerdi batez,
serri hustuetan ez dut behatzaibazkal orduan, piano desafinatua
lerikan txoriez besterikan...
aldamenean zeukala eta hor buruEuskara ezpainetan eta
zokoan melodia jazarri zitzaion,
arrabia sarkorra bihotzetan
Schubert-en lerro musikal batebaldin badugu, oraindik olerki
an berme.
minbera horri esker dela
Garai urrun eta desesdiotsut. Ez da gizakoikeperatuetako Euskal Herri
riarik hitzotan, egia soila
Bira
barnealdearen kanta enbaizik.
Itxaro
Borda
blematikotzat daukat nik.
Kate oro ditzagun urra...
E
Zuzendaria:
Martxelo Otamendi
Zuzendariordea:
Xabin Makazaga
Edizio arduraduna:
Lurdes Huizi
Argitaratzailea:
Euskal Editorea SM
Publizitatea: Iragarri SM
Lege gordailua:
SS-0662/03
Batzorde parekidea:
0712I84059
Loiolako akordio
ezaren irakaspenak
Egoitza nagusia:
Martin Ugalde kultur parkea.
Gudarien Etorbidea, z/g.
20140 Andoain.
Telefonoa:
(0034) 943-30 40 30
Faxa: (0034) 943-30 09 43
Webgunea:
www.berria.info
Posta elektronikoa:
[email protected]
Publizitatea:
[email protected]
Harpidetza saila:
(0034) 943 - 30 43 45
Pako Sudupe
Date: 29/05/2010
Exemplaire: 2.154
Editeur: Euskal Editorea s.l.
Directeur de publication:
Martxelo Otamendi
Comission paritaire:
0712I84059
Delegation Labourd:
Lisses 3, 64100-Baiona.
Tel.: (0033) 559256220.
Fax: (0033) 559254303.
E-mail: [email protected]
ORDEZKARITZAK
Araba: Bizenta Mogel, 6.
Posta kodea: 01008
Gasteiz. Telefonoa:
945-15 04 52. Erredakzioko
faxa: 945-14 83 07.
Posta elektronikoa:
araba @berria.info.
Bizkaia: Uribitarte kalea, 18,
3. C. Posta kodea: 48001
Bilbo. Telefonoa:
94-435 26 00. Erredakzioko
faxa: 94-423 49 75.
Posta elektronikoa:
[email protected].
Lapurdi: Lisses, 3. Posta
kodea: 64100 Baiona.
Telefonoa: 559-25 62 20.
Faxa: 559-25 43 03.
Posta elektronikoa:
lapurdi @berria.info.
Nafarroa: Iratxeko Monasterioa, 45, 13. Posta kodea:
31011 Iruñea. Telefonoa:
948-36 66 22.
Publizitatea: 948-36 66 23.
Posta elektronikoa:
[email protected].
berria
Idazlea
I
manol Muruaren Loiolako
hegiak liburuko argitasunak ditut ia argigarri bakar.
ETAk, Genevan eta Oslon,
Espainiako Gobernuarekin
negoziatzen aritu ondoan —Jesus
Egiguren eta Josu Urrutikoetxea
negoziatzaile nagusiak—, su-eten
iraunkorra eman zuenean 2006ko
martxoan, A. Otegi, negoziazio
prozesuan Batasunaren ordezkari
nagusia, bere etxean zegoen preso.
Su-etena eman eta zazpi egunera
espetxeratu zuten. Handik bi hilabetera, Mahai Nazionaleko beste
zazpi kiderekin batera Auzitegi Nazionalean deklaratu beharra izan
zuen; berriz ere, kartzelaren atea
irekitzear. Batasunak behartu
zuen PSE-EE bilera egitera, eta sozialistengandik berme batzuk lortu zituzten: Marlaska epailearen
bulegotik libre aterako ziren —eta
hala atera ziren— eta sozialistek
Batasunarekin bilera publikoa egiteko konpromisoa hartu zuten. Horren berri Patxi Lopezek emango
zuen Radio Euskadin, eta edukia
hitzez hitz adostera iritsi ziren: En
este sentido, los socialistas consideramos que la izquierda abertzale cuya apuesta por la apertura de un
nuevo ciclo político valoramos y reconocemos, es un interlocutor necesario para que se pueda abordar el
diálogo multipartito en Euskadi,
aunque para ello estimamos que debería de plantear las iniciativas tendentes a recuperar su condición de
fuerza legal...
Egigurenek aitortzen du su-etenaren ondoan prozesua ez zela behar bezala abiatu. Hitzartu zuten
atxiloketarik ez zela egingo eta Ba-
tasunari de facto funtzionatzen
utziko zitzaiola, baina Gobernuak
ez omen zeukan dena mendean.
Arazoak ugaritu egin ziren udaberritik udara bitartean —besteak
beste, ezker abertzaleko norbaitek
Gobernuak eta ETAk Oslon sinatutako hitzarmena filtratu nahi
izan zuen, herritarrok ikus genezan nola ari zen Gobernua konpromisoak urratzen; eta filtrazio hori
negoziatzen ari ziren ezker abertzalekoak aurka zirela egin nahi
izan zen—, eta udazkena neguaren
atari izan ez zedin egin ziren, Loiolako basilika ondoko Arrupe Etxean, hamabi bilera politiko PSE-EE
eta Batasunaz gain, EAJ ere tarteko zela.
Egiguren Otegirekin 2001ean
hasi zen hizketan. Egigurenek, nik
uste asko jarri zuela; Batasunak
ere bai; baina EAJ? Norekin zegoen?, erdibidean?, sozialisten ondoan gehiago edo Batasunakoen?
Gorago adierazi dugu Lopezek
Imazi eman ziola berri, irratian zabaldu baino lehen. Otegiren iritziz,
gehiago aritu omen zen Imaz beste
bi alderdien arteko tirabirak eta
trabatzeak leundu eta askatu
nahian, ordezkatzen zuen alderdiaren eduki politikoak aldezten
baino. Azken horiek Urkulluk
gehiago adierazten omen zituen.
EAJ Ibarretxe planaren porrotetik
zetorren, baina hura esan liteke,
ahaztua ez bada, alboratua bazuela, eta akordio horietan gehiago jokatu zuela bi etsairen artekari lanean, baina betiere PSOEren posiziotik hurbilago, Madril
konbentzitu nahian benetako borondatea zutela Batasunekoek, eta
badirudi Madrilen gehiago fio zirela Imazez Egigurenez baino. EAJk
egindako artekaritza-lana gutxietsi gabe; funtsean: bakea lehenen-
go politika gero-ren ideiapean; onenean, politikaz mozorroturiko
frantziskanismoan, eta txarrenean, printzipio politikoen ukatzean
ez bada hutsaltzearenean bai, kudeaketa autonomikoa blindatu beharrez eta haren abaroan.
Loiolan zertara heldu ziren,
nahiz gero hautsi? Erabakimenari
eta lurraldetasunari erreparatuko
diot, horiek izan baitziren punturik zailenak. Erabakitzeko eskubideari dagokionez, adostasun honetara heldu ziren: El acuerdo resultante garantizará que todos los
proyectos políticos pueden ser no
sólo defendidos en condiciones de
igualdad de oportunidades y ausencia de toda forma de coacción o
injerencia, sino que además puedan ser materializados si ése es el
deseo mayoritario de la ciudadanía
vasca expresado a través de los procedimientos legales.
Espainiako gobernuarekin ezin
zen Iparraldeaz negoziatu; Hego
Euskal Herriko lau herrialdeen arteko harremanei buruz, organo
instituzional bat sortzea hitzartu
zuten: Este órgano institucional
tendrá las atribuciones ejecutivas y
de propuesta legislativa en el marco
competencial que se acuerde, de conformidad con el ordenamiento jurídico. Dichas atribuciones serán objeto de negociación durante el transcurso del diálogo multipartito.
Estas atribuciones tendrán que contar con la adhesión y el respeto de la
voluntad democrática de la ciudadanía en cada ámbito territorial. El
modelo institucional resultante podrá modificarse en un futuro respetando la voluntad popular y en el
marco de los procedimientos legales
en cada momento.
Beste puntu batzuk ere hitzartu
zituzten, besteak beste, eskubidee-
na, eta hor euskara lau herrialdeetan ofiziala izatea jasotzen zen. Guretzat ez da txantxetakoa.
Hiru aldeak bat datoz baieztapen horretan: 2006ko urriaren 31n
akordiora iritsi ziren lerro politikoan; beste lerroa, Gobernuaren eta
ETAren artekoa haustear zegoenean. Batasunak funtsezko aldaketa
proposatu zuen, aurrez teknikoak
bakarrik onartuko zirela, berak
baieztatu ondotik. Bi urteko gehienezko epean, lau herrialdeetarako
autonomia estatutuaren proposamena egingo zuela organo instituzional komunak, eta hori martxan
jarriko zela nafar herritarrak, batetik, eta EAEko herritarrak, bestetik, ados jartzen baziren. Beste
zenbait gehikuntza ere bai, baina,
aldaketa funtsezkoena horixe.
Errazena da esatea —baina esan
liteke— ez zuela asmatu ezker
abertzaleak, kontuan izanik egoera zein zen, hiru erpinetatik biri
akordioa aski ona iruditzen zitzaienez gero; pazientzia gehiago behar
zutela izan, beste lerroan zegoen
desakordioak itsutu zituela, eta
ausartegi jokatu zutela. Pentsa liteke —ni halatan nago— ausartegi
eta arduragabeki ETAk jokatu
zuela, nahiz Barajasen inor hiltzeko asmorik ez zuen izan; eta pentsa
liteke Batasunak paper ona jokatu
zuela gauzak horraino eramanik,
Egigurenen laguntza anbiguo baina eskergarriarekin, eta EAJk bestelako jarrera hartu balu, aurrerago ere joan zitekeela, oinarriak
aski ongi finkatuak zeudenez gero.
Bistan gelditzen dena da zein
zaila dagoen lau herrialdeetarako
autonomi-estatutu «nazional» bat
sortzea, Espainiako estatuaren
aparatuen itxikeriagatik, bi alderdi nagusi, epaile, guardia zibil-polizia, eta haiek, otzan-otzan erosten
ditugun hedabideak, nahi bezala
manipulatzen dituztelako, salbuespen ohoregarriak salbuespen;
eta, bistan gelditzen dena da, halaber, batu egin behar dugula burujabetza politikoa ondasun preziatutzat daukagunok —EAJn horren alde daudenak barne—, eta
jarraitu beharra daukagula ahaleginean, merezi duelakoan.
2010eko maiatzaren 29a, larunbata berria 5
Iritzia ‹ Harian
b
Zezenketa
Hizpideak
Taulapeko hilotzak
Koldo Aldabe
[email protected]
ilaka eta milaka europarrek
dagoeneko eskuratu dute iPad-a,
Apple etxearen taula elektronikoa,
aurtengo gailu preziatua, gure ohiturak
irauliko ei dituena. Ordaindutako
publizitate gutxi behar izan du, nahikoa haizatu baitituzte tramankuluaren
dohainak, doan. Eros ezazu iPada, nor
izan nahi baduzu.
Nor ez direlako, giza-inurri bihurtuta,
egunean hamasei orduz, astean sei
M
r
ehendakariak esan berri du Legebiltzarrean: «Zezenketak babestuko ditugu, errespetutik eta normaltasunetik». Hori jakinda, herrian zezenketa bat antolatzea bururatu zaio errespetuzko koadrila normal bati, eta zezenketak kultur espresio txit artistikoak direlakoan, Kultura
Sailera jo dute baimen bila. Urgellen sailak ez dauka, ordea, halako ekitaldien gaineko eskumenik. Turismora jo
dute. Alferrik. Jo dute Ingurumen Saileko Nekazaritza departamendura ere. Kale. Gogoraturik egunotan zezen bat
klonatu dutela, Hezkuntza saileko Ikerketa departamendura jo dute. Han ere huts. Patxi Lopez zezenzalea da, baina Lehendakaritzak ere ez du eskumenik.
Desesperoaren puntuan, norbaitek esan die Rodolfo
Aresen Barne Sailarena dela zezenketak baimentzeko
eskumena.
Bat-batean, Lehendakariaren hitzak ulertu dituzte beren betean: zezenketen onarpen soziala izango da uda
honetako normaltasun-planaren galga berria.
L
egunez, hilean ehun euroren truke lanean, europarron teknologia gose aseezinari aurre egin ezinez, 18-24 urte bitarteko hamar langile gaztek beren buruaz beste egin dute aurten, iPada eta
gure telekomunikazio eta aisi elektroniko beharrak ekoizten dituen Shenzheneko lantoki inurritegietan
(400.000 langiletik gora). Eta entzun
behar izan dute gaur egungo gazte txinatarrek beren aurrekoek baino sakrifiziorako gaitasun gutxiago izatea dela
taulapeko hilotzon arrazoia.
Europarrok ere, iPada eskuetan,
giza-inurri bihurtzen garen arte.
Hitz beste
Anjel Lertxundi
Adur
Egin eta esan omen nuena;
egin eta esan nuena
Koldo Mendez
Berrizko PSE-EEko zinegotzia
N
ire alderdiko eta
sindikatuko arduradunoi, Berrizko Udalari,
autonomo guztioi, Berrizko herritarroi eta lagun zaituztedan guztioi:
Azaldu egin nahi dizuet zer
gertatu zen joan den astearte
arratsaldean, ia komunikabide
guztiek zabaltzen diharduten
bertsio faltsuari erantzun bat
ematearren. Eskatu nahi dizuet, halaber, aldeztu itzazuela
nire eskubiderik oinarrizkoenak eta nire osotasun fisikoa.
Corte Ingles saltokitik irteten
ari ginen iloba txikia eta biok,
bizkartzainak ere lagun genituela —PSE-EEren Berrizko zinegotzia bainaiz—, eta Asturiasko printze-printzesen segizioarekin topo egin genuen, eta
hari bide egiten zion ertzain saldoarekin. Ilobatxoa hartu eta
handik aldentzeko eskatu nien
bizkartzainei. Nire uste errepublikanoei men eginez, han bildutakoen buru joan nintzen, haiexek bezala honelako esapideak
aldarri hartuta: «Gora Errepublika! Monarkia frankista, monarkia hiltzailea! Herri honek
badu memoria historikoa!». Une
bakar batean ere ez nuen aldarrikatu zenbait komunikabidek
egotzitako esamolderik, ez eta
antzekorik ere. Adierazpen askatasuna baliatu nuen, herritar
gisa dagokidan eskubideetako
bat baita, eta edozein erakunde
demokratikok errespetatu beharko lukeena.
Behin segizio monarkikoa
iragan zelarik, ertzain bat etorri
zitzaidan, ea pozik al nengoen
galdezka; nik erantzun nion
adierazpen askatasunerako
nire eskubidea baliatu besterik
ez nuela egin. Orduan, txintik
esan gabe, ertzainak arrapaladan oldartu zitzaizkidan, lepotik heldu zidaten, eta arrastaka
eraman ninduten Jesuiten eli-
zako sarreraraino; han, joka aritu zitzaizkidan, harik eta elizako ate aurrean herritar mordoa
pilatu zen arte, ertzainen jokaera zela-eta zeharo haserreturik.
Jakina, ertzainen jokabide lotsagarri hori estaltzearren, norbaitek bertsio faltsu bat asmatu
zuen, eta haren berri eman zien
Efe eta Europa Press agentziei,
eta beste hainbat komunikabideri —egunotan han eta hemen
argitaratu dute—. Bertsio horren arabera, ertzainek isiltzeko
eskatu omen zidaten, eta neure
burua ezagutarazteko; baina
haiek agindutakoa betetzeari
uko egin omen nion, eta horregatik atxilotu omen ninduten.
Polizia batek izan beharreko jokabide demokratikoa izan omen
zuen; ertzainek nirekin izandako esku-hartzea, baina, ez zen
batere demokratikoa izan.
Antzeko metodoak erabili zituzten gero Deustuko ertzain
etxean ere; han, lurrera bota ninduten, eta behin eta berriro jo.
Basakeria halakoaren ondo-
rioz, Deustuko osasun etxera
eraman behar izan ninduten, lehenik, eta Basurtuko ospitalera
azkenik. Larri erasan zizkidaten sorbaldako eta belauneko lotailuak —lokatua daukat sorbalda—, eta lesioak ditut sabelaldean —are larriagoa dena
orandik, ebakuntza bat egin berri baitidate—. Hain zuzen ere,
gazur bidez elikatu behar izan
dut ordu askotan.
Niri dagokidanez, ertzainen
Adierazpen
askatasuna baliatu
nuen, herritar gisa
dagokidan
eskubideetako bat
baita, eta edozein
erakunde
demokratikok
errespetatu
beharko lukeena
jokabidearen kontrako salaketa
bat prestatzen ari naiz.
Lagunok, edonork du uste
monarkikoak izateko eskubidea, eta nik errespetu osoa diot
halako eskubideari, eta ez diot
inori eskatu nahi nire uste errepublikanoak partekatzea, langileen mugimendu sozialistan sakonki errotutakoak eta gaur
egungo gazteen artean ere hain
zabaldutakoak izanagatik.
Ordea, nire alderdiari eta sindikatuari, eta erakunde demokratiko guztioi eskatu nahi dizuet aldeztu itzazuela nire eskubide demokratikoak, guztion
eskubide demokratikoak ere badirenez. Eta babestu nazazuela
Poliziaren basakeriatik eta zenbait komunikabideren lintxamendutik —hasieran ez zituzten egintzak egiaztatu, komunikabide libreei dagokienez, nahiz
eta gero argibide asko eskatu
dizkidaten neuri—.
Nirekin bat etorriko ahal zarete honako hau esaten badut:
Euskal Herria ataka gaiztoan
dago, eta, lehen-lehenik, eskubide demokratikoak errespetarazi
beharra dauka. Bestela, ez dago
irtenbiderik; horixe da kargudun sozialistok aldezten duguna, geure bizia arriskatuta.
(Erredakzioan itzulia)
6 berria 2010eko maiatzaren 29a, larunbata
Harian › Iritzia
Dimentsioez
inetik etorri berri naiz, Tim Burtonek zinemarako egindako Alice in Wonderland
ipuinaren moldaketa fantastikoa hiru dimentsiotan ikusita. Azkenean, hainbeste propagandaren ostean, hiru dimentsioko film bat
ikusteko kuriositatea nuen. Zinema aldatuko
duela esaten dute batzuek; tira, ez zait hainbesterainokoa iruditu, baina denbora-pasa
entretenigarria izan da. Kontua da orain, zinean bakarrik ez, telebistan ere hasi direla 3D
formatuan programak erakusten. Londresko
taberna jakin batzuetan, adibidez, futbol partidak. Baloia hiru dimentsiotan eta garagardoa bi dimentsiotan. Egoera kuriosoa da taberna batera sartu, eta jende guztia betaurreko xelebre horiek jantzita ikustea. Baina, ziur
nago dagoeneko badaudela negozioa usaindu duten enpresari azkarrak. Laster ikusiko
ditugu forma eta kolore guztietako betaurreko sofistikatuak nonahi salgai.
Futbola aipatu dudala, Realarekin berriro
ere beste déjà vu baten aurrean gaudela iruditzen zait. Txartelak prezio merkean salgai,
Anoeta betetzea da helburua, eta aukera
guztiak irekiak Ligako partida guztiak jokatu
arte. Baina imajinatzen al duzue Realaran azken partidak telebistan hiru dimentsiotan
ematen hasiko balira? Hiru dimentsioko nerbioak, hiru dimentsioko sufrimendua. Matematikak huts egingo duen bi dimentsioko une
horren zain. Ez, ez, nigatik txuri-beltzean hobeto.
Burtonek fantasiazko mundua errealaren
oso antzekoa bihurtzea lortu bazuen ere,
Realak ez dauka esperimentu berrietarako
denbora askorik. Eta fikziorako, oraindik
gutxiago.
u
Zuzendariari
BERRIAk irakurleen eskutitzak plazaratzen ditu. Ez dute 2.500 karaktere baino gehiago izan behar, tarteak barne, eta
BERRIAk mozteko eskubidea du. Helbide honetara bidali behar dira, izen-abizenak eta herria adierazita: Berria,
Martin Ugalde kultur parkea, 20140 Andoain. Eskutitzak Internet bidez bidaltzeko: [email protected].
Z
Larrepetit
Garazi Goia
Baloia hiru
dimentsiotan eta
garagardoa bi
dimentsiotan.
Egoera kuriosoa
da taberna batera
sartu, eta jende
guztia betaurreko
xelebre horiek
jantzita ikustea
,
Hemeroteka
Loreak zabor artean
Karmele Jaio › Noticias de Gipuzkoa
Baikortasuna ez dago modan. Idatzi ezazu ipuin baikor bat, itxaropenez
beteriko horietako bat, ondo bukatzen dena, eta ipuin memelo bat idatzi
duzula aurpegiratuko dizute.
Ameslaria izatea ez dago modan. Kontatu ezazu daukazun amets utopiko horietako bat eta aitortu ezazu sinisten duzula posible dela lortzea,
eta aurpegira barre egingo dizute, beste garai batekoa zarela esango dizute, ea noiz jartzen dituzun oinak lurrean.
Inozoa halakoa. Adiskidetasuna ez dago modan. Lagun bategatik edozer egiteko prest zaudela esanez gero, nekez sinistuko dizute. Esan bai,
erraza dela esatea baina gero praktikan jartzeko orduan balorerik ez duzula izango aurpegiratuko dizute.
Hemen eta orain modan dagoena istorioen bukaera krudelak dira, tragikoak badira eta odolaz zipriztinduak hobe.
Hemen eta orain modan dagoena inortaz ez zarela fio esatea da eta
bakoitza buruaski izan behar duela, ez dugula inoren beharrik.
Modan dagoena ezkorra izatea da, Murphiren legearen jarraitzaile sutsua. Eta moda horretatik kanpo geratzen denari barre egitea dago modan.
Eta egia da bizitzak berez borroka baten antz gehiago duela hodei zuri
eta bigunen arteko paseo batena baino, dudarik gabe.
Bizitza gogorra da eta mundua injustizia, gehiegikeria, indarkeria han
eta hemen daude, nola ukatu.
Egunkariei begirada bat botatzea nahikoa da. Baina horrek ez du esan
nahi mundu honetan ez zaiola tokirik utzi behar baikortasunari. Izan ere,
ilusioentzako tokirik ez balego, are ilunagoa litzateke gure mundua. Horregatik ez dut uste jarrera baikorra erakusten duenari inozo deitu behar
zaionik.
Zabor artean ere, inoiz loreak hazten dira eta. Hala sentitzen dut gaur
behintzat, azken egunetako eguzkiaren izpien berotasunak eta argitasunak eraginda, ziurrenik.
Lizartzako herritarrei
Kaixo, lagunak!
Espetxeratu nindutenetik hamar hilabete
joan diren honetan, lau pareta hauen arteko
bizitza samurragoa izatea egin duten elkartasun zein maitasun mezu guztiak eskertu
nahi nizkizueke. Handia izan da Lizartzatik
zein beste hainbat txokotatik jaso dudan babesa. Horrek aurrera egiteko indar handia
ematen dit.
Baina, gutun honen bitartez, esan nahi dizuet poz handia sortzen didala gure herriarengatik lanean jarraitzen duzuela jakiteak.
Herritik sortutako eta herritarrei zuzenduriko
ekimen dezente antolatzen zabiltzate: maiatzeko kultur astea, adibidez, parte-hartze
handikoa. Hemendik aurrera ere lanean jarraituko duzuela jakinda (ludotekan, jaietan...), nire animo handienak bidaltzen dizkizuet.
Aupa zuek!
Consuelo Agirrebarrena Ruiz de la Cuesta.
Martuteneko espetxetik.
Zuhaitz mozketak
Azken egun hauetan ez dut ikusi zehazki
zenbat zuhaitz eta non moztu dituzten Iruñeko Ignacio Polo UPNko zinegotziaren
aginduz, baina hedabide batean, orain dela
aste batzuk, kritika gogor bat entzun nuen
gai horren gainean. Gainera, zoritxarrez, ez
da hau gertatu den lehen aldia. Zailtasun
handirik gabe, oso ongi gogoratzen dut nola
azken urte hauetan ekintza hori behin baino
gehiagotan errepikatu duten, batzuetan
esanez zuhaitzak zaharrak eta gaixorik zeudela, eta, beste batzuetan, enbarazu egiten
zutela eta, nahi eta nahi ez, kendu beharrekoak zirela.
Oraingo kasu honetan, ez dakit zein argudio jarriko zuten, baina entzun dudanagatik,
besteak beste, harresi ondoko zuhaitz eta
zuhaixka guztiak edo gehienak moztu omen
dituzte, harresi horiek azken bolada honetan
zaharberritu diren parean. Nik, printzipioz,
behintzat, ez dut gustuko egin duten hori.
Oso ongi eta beharrezkoa iruditzen zait Iruñeko harresi zaharrak berreskuratu eta berritzea, kultur ondare garrantzitsua delako hiriarentzat, baina, hala eta guztiz ere, nik uste
dut horrek ez duela justifikatzen zuhaitzen
beste ondare hori kentzea.
Gizakion eragin kaltegarria gero eta nabarmenagoa izaten ari da Lur planeta osoan, eta
batez ere azken hamarkada hauetan. Egin
eta egiten ditugun gauza asko, uste dut ez direla eredugarrienak izan garapen iraunkorraren ikuspuntutik. Gero eta oihan gehiago soiltzen ari dira, eguratsa gero eta kutsatuagoa
dugu, planetaren azala gero eta gehiago estaltzen ari gara porlan, adreilu eta hormigoiarekin. Natura ez da mugagabea; limiteak ditu.
Lehen mundu deitzen dugun honetan, gehienok uzten ari garen aztarna ekologikoa handiegia da; ez da jasangarria.
Horrexegatik, nik uste dut daukagun izadia
mimatu behar dela ahalik eta gehien. Pentsatzen dut harresi ondoko zuhaitzak utzi
izan balira bota gabe ere ederki lortu ahalko
zela elkarrekin ongi bizi izatea pertsonak, animaliak eta landareak. Laburbilduz, uste dut
Yolanda Barcinaren udal taldeak ez duela
asmatu gai horretan.
Xanti Begiristain Madotz. Iruñea.
Etxafuegoak, izozkiak eta
errauste planta
Imanol Lasa Zarauzko Turismo zinegotziak
Euskadi Irratiko Faktoria saioan egindako
adierazpen bat zabaltzera nator,aditu ez zenutenentzat.«…gure herriko festetan izozkia
ahoan dugula hain gustura ikusten ditugun
etxafuegoek errauste planta batek urtebetean baino gehiago kutsatzen dute».Hitzez hitz.
Beraz,aurten,ez da etxafuegorik izango.
Errauste plantaren inguruan Manu Etxezortuk txukun gidatutako elkarrizketa saio
batean esan zuen, astearte honetan. Niri iruditzen zait oso argazki interesgarria jarri zigula hitzetan; kutsaduraren arazoarekiko halako irribarre hipnotizatua. Eta, inpotentzia zaporeko izozkia ahoan dutela, jarrera, otzan
eta pasibo batean. Denak, norabide berera
begira. Gauza berari begira.
Jendeak informazio falta handia du. Etxafuegoak aurretik, eta porlana bizkarretik.
Kontura ez gaitezen. Ez naiz fio politikarien
datuez. Sinesgarritasun guztia galdu dute inkestek. Interesa eta interesa. Dirua falta da,
baina inoizko inbertsiorik handienak aurreikusten dituzte. Nora goaz? Eat the rich?
Birziklatzearen garrantzia. Horixe zen bi elkarrizketatuak ados zeuden gaietako bat.
Zergatik ez dituzue etxebizitza hutsak birziklatzen? Zarauzko gazteok ezin dugu etxebizitza bat eskuratu, hutsak hutsik mantentzen
direlako. Hor, bada nahiko lana Turismo zinegotziarentzat. Birziklatzeak garrantzi handia
duela, ados gaude denok. Gutxiago esan, eta
gehiago egin.
Eta zaborraren inguruan, uste dut jendea
saiatzen dela gauzak ongi egiten, baina zertarako egin, edukiontzian utzi eta ondoren
esku interesatuetara igaroko bada zaborra?
Datuak manipulatzeko erabiliko badute?
Atez ateko sistemaren datuak gutxiestea horren sintoma besterik ez dela uste dut. Zergatik ez atez atekoa Zarautzen? 5. edukiontziak, gutxienez, zabalik egongo balira. Baina
giltzaz itxita dauzkate herrian.
A! Eta txosnak, Munoa! Ez baikara izozki
batengatik, erraz engainatzekoak.
Urki Muguruza. Zarautz.
Zatoz, Olano, bisita gaitzazu
Ehunka kilometro egin dituzu Frantziako
zenbait erraustegi bisitatzen, baina Usurbilera, hamar kilometro eskasera duzula, ez zara
azaldu.
Gustura erakutsiko genizuke hilabete batean Gipuzkoa osoak baino materia organiko
gehiago jasotzen duen herriak ezarri duen
sistema arrakastatsua —atez ateko zabor
bilketa—, teknologia aurreratuena baino aurreratuagoa erabiltzen duena; bere herritarrak. Sistema honen ezarpenak ez du gehiegizko kosturik eskatzen, eta bertako jendearekin osatzen diren lanpostuak sortzen ditu
(eta gauden krisi ekonomiko garaian…).
Zure begiekin ikusiko zenuke zenbat materia aprobetxagarri biltzen den eta zein gutxi
den errefusa. Agian errauste planta beharrezkoa izan ez, eta aukera bat merezi dezakeela pasatuko zaizu burutik, eta Usurbilgo
Itunak eskatzen duen moratoria aukera ederra izan daitekeela.
Zatoz, Olano, eta ekar itzazu zure lagunak
ere.
Jon Mikel Larrañaga Maiz. Usurbil.
2010eko maiatzaren 29a, larunbata berria 7
‹ Harian
Ibaialde ikastolari
laguntza
Gaurkoa›
Nafarroako 15 ikastoletako ordezkariak, Ibaialderi emango dioten laguntza aurkezten.
LANDER FDEZ. ARROIABE / ARGAZKI PRESS
Ikastolen elkartasuna
Gastuei aurre egin ezinik dabil Lodosako Ibaialde ikastola (Nafarroa).
Aurtengo Nafarroa Oinezen lortzen duen diruaren %20 Ibaialde
finantzatzeko erabiliko du Atarrabiako Paz de Ziganda ikastolak.
Naiara Elola Iruñea
Ekimena
datutan
pIbaialde ikastola. Eguneko
gastuei aurre
egin ezinik dabil
Lodosako (Nafarroa) ikastola.
pElkartasuna.
Nafarroako ikastolen artean
oraingoz,
240.000 euro
bildu dituzte,
Ibaialdeko egoera ekonomiko larria arintzeko.
pNafarroa Oinez. Urriaren
17an Atarrabian
egingo den Nafarroako ikastolen festan lortzen den diruaren %20
Lodosako ikastolarako baliatuko da.
E
goera latzean daude Nafarroako hainbat ikastola. NIE Nafarroako Ikastolen
Elkarteak jakinarazi duenez, Lodosako
Ibaialde ikastolaz gain Nafarroa hegoaldean dauden gainontzeko bost ikastola ere —Tuterako Argia ikastola, Vianako Erentzun ikastola, Zangozako ikastola, Tafallako ikastola eta
Irunberriko ikastola—euren gastu arruntei aurre egin ezinik dabiltza. Hala ere, egoerarik larriena Lodosako Ibaialde ikastolarena dela adierazi du eskola horretako zuzendari Itziar Aizpeoleak. «Ez dakigu hurrengo ikasturteari aurre
egiteko moduan izango garen», aitortu du. Hori
guztia jakinda, aurtengo Nafarroa Oinez antolatzeaz arduratzen den Atarrabiako Paz de Zigandako ikastolako zuzendaritzak, euskararen festaren irabazien %20 Ibaialde ikastolara bideratzea
erabaki du. «Ez dakit nahikoa izango den, baina
aldapaz beteta dugun bidea errazteko lagungarri
izango da», dio Aizpeoleak.
Nafarroako 15 ikastoletan 7.000 ikasle inguruk
ikasten dute. Lurraldeko zenbait eremutan, euskarazko hezkuntza bermatzen duten zentro
bakarrak dira. Hala ere, duela 40 urte inguru
sortu zirenetik arazo ekonomiko ugari izan
dituzte. «Ikastolek historikoki krisi garaietan
elkarri lagundu diote, eta orain horretarako
garaia iritsi da», dio Pello Mariñelarena NIEko
zuzendariak. Hala, azken hilabeteetan egindako
kanpaina berezi baten bitartez, 240.000 euro
bildu dituzte Ibaialde ikastolari laguntzeko
asmoz.
Nafarroako ikastolak egoera ekonomiko larrian badaude, diru laguntzak kendu dizkietelako da. Besteak beste, duela zenbait hilabete, Espainiako Parlamentuak Nafarroako ikastoletan
2 milioi euroko diru laguntza baliatzea erabaki
zuen. Hori egia bihurtzeko, ezinbestekoa da Hezkuntza eta Zientzia ministerioek hitzarmen bat
sinatzea. Pello Mariñelarena NIEko zuzendariak
azaldu duenez, bi ministerio horiek hitzarmena
sinatu ezean, ezingo dute Nafarroako ikastolek
Espainiako Gobernuaren diru laguntzarik jaso.
Iaz arte, Nafarroako eta Iparraldeko ikastolek
urtero Eusko Jaurlaritzaren diru laguntzak jasotzen zituzten. Baina Jaurlaritzako gobernu aldaketaren ondorioz, diru laguntza horiek bertan behera geratu dira. Gainera, 2010.
urterako Nafarroko Gobernuak
egindako aurrekontuetan, ikastoletan baliatzeko diru saila dirurik gabe gelditu da. Mariñelarenak jakinarazi duenez, erabaki horiek guztiek Nafarroako
ikastolen egoera are larriagoa
egin dute.
Ibaialde ikastolan 80 ikaslek
ikasten dute. Eta gutxi gorabehera bederatzi langile daude.
Hala ere, Aizpeoleak azaldu duenez, euren gastuak murrizten
saiatzen ari dira. Gauzak horre-
la, ikastola garbitzeaz, esaterako, ikasleen gurasoak arduratzen direla jakinarazi du. 1986. urteko
Euskararen Legea dela eta Nafarroa hiru eremutan dago banatua: eremu euskalduna, eremu mistoa eta eremu ez-euskalduna. Azken eremu horretan kokatzen dira Ibaialdez gain, egoera ekonomiko larrian dauden gainontzeko bost ikastolak ere.
Gune bat Ibaialde izenarekin
Lehen aldia da, Nafarroa Oinez antolatzeaz arduratzen den ikastola batek festan irabazitako diruaren zati bat beste ikastola bati emango diola
iragartzen duena. Paz de Zigandako lehendakari
Mikel Asiainen hitzetan, «krisi garaietan ezinbestekoa da elkartasuna». Aurten, Paz de Zigandako ikastolako buruek, Nafarroa Oinezen bitartez, batxillergoa jarri nahi dute zentroan. «Diruaren zati bat beste eskola bati eman arren, gure
proiektua ez dago arriskuan». Hala, Ibaialde ikastolak aurrera jarraitzeko egiten ari den ahalegina
aitortzeko asmoz, urriaren 17an Atarrabian egingo den Nafarroa Oinez-eko gune batek ikastola
horren izena izango du.
Beste behin, bat egin dute
errealitate
gordinaren
aurrean Nafarroako 15 ikastoletako ordezkariek. Egitasmo berriak heldu den urteetan jarraituko duen ez dute
aurreratu. Argi utzi dute,
orain arte euren euskarri
izan dena, «elkartasuna»,
landuko dutela aurrerantzean ere; «azken finean, Nafarroan euskarak aurrera egiteko ezinbesteko baliabidea
direlako ikastolak».
Nafarroako
ikastolen
artean
240.000 euro
bildu dituzte
Lodosako
Ibaialde
ikastolari
emateko
8 berria 2010eko maiatzaren 29a, larunbata
Harian › Euskal Herria
Eztabaida Frantziako Legebiltzarrean D Lurralde egitura
Lurralde elkargoaren aldarria ez du
isildu Sindikatu Mistoaren aukerak
Iparraldearentzat aipatu kolektibitateen
arteko elkartzeak Lurralde
Kolektibitatearen eskaera areagotu du
Garapen eta Hautetsien Kontseiluek
baikorki hartu dute Poulouren hitzartzea
Jenofa Berhokoirigoin Baiona
Pays egitura desagertzen denez,
Ipar Euskal Herriari zein antolakuntza juridiko eman behar
zaion galdetu du Frantziako Legebiltzarrean Daniel Poulou lapurtar diputatuak. Ofizialki ez
bada baieztatua ere Sindikatu
Misto egituraren, hau da, kolektibitateen arteko elkartzearen sorrera aipatzen da. Proposamenaz
zer dioten galdetu diegu Ipar Euskal Herriaren ezagupena eskatzen duten eragileei.
izan daitezke. Oraingoz ABk bere
izenean ez du bat hobesten eta Batera-ren dinamikan lerrokatzen
da. Honek etorkizun instituzionalari buruzko kontsulta eskatzen
du eta debate hori sortuko denean herritarrek hobetsiko dute instituzio mota bat. Gu ez gara nehor
hautatzeko. Dena den, Sindikatu
Mistoa maila apaleko egitura bat
da, eta ez da sasi tresnarik sortu
behar Ipar Euskal Herriarentzat».
JEAN-BAPTISTE ETXETO
Garapen Kontseiluko lehendakaria
BATERA
«Sindikatu Misto batek ez du
ezer ikustekorik Lurralde
Elkargo batekin»
«Daniel Poulouk hainbat herritar
eta hautetsien kezka azpimarratu du, eta arrangura hau Batera
plataformarena da ere. Berresten
dugu eskumen propioak dituen
eta herritarrek zuzenki bozkaz
hautatu Lurralde Elkargo baten
sortzea dela aterabide koherente
eta eraginkor bakarra. Sindikatu
Misto egiturarekin ez du ezer
ikustekorik! Parisen bataila politiko bat irabazia izan dela erratea
gezurra litzateke. Jadanik aski
korapilatsua den eztabaida horrek ez du nahasketa handiagoa
ekar liokeen elementurik behar.
Batera-k Lurralde Elkargo baten
sortzerako prozesu politiko baten
beharraz azalpen eta gizarteratze
lana segituko du».
PEIO ETXEBERRI-AINTXART
ABko bozeramailea
«Ipar Euskal Herriarentzat ez
da sasi tresnarik sortu behar »
«Ele biziki ederrak dira baina Daniel Poulou ez da sekulan argiki
agertu Batera-k eraman dinamikaren alde. Zinez hori pentsatzen
badu, Batera-ren kanpaina sostengatu beharko du, orain egin ez
duen bezala. Euskal Herriaren
eta euskal herritarren botza entzunarazi nahi badu, gutxiengoa
litzateke han izatea. Sindikato
Mistoa ez da aukera bakarra,
perspektiba arras ezberdinak
«Euskal parlamentariek
egin lanaz asea naiz»
«Euskal parlamentarioek eraman lanaz izugarri ase naiz. Hiru
aldaketa proposamenk onartu zituzten eta gainera oso ongi eraman dituzte Legebiltzarrera. Sindikatu Mistoari doakionez tresna
juridiko bat da eta inportantea da
begiratzea zein eduki ematen diogun. Orain arte dugun gobernantza moldeak jarraitu beharko du,
hau da, Euskal Herriko lurralde
kolektibitate, departamendu eta
eskualdearekin harremanetan.
Guk hasitako lana jarraitu eta ho-
Baterak Lurralde Elkargoari buruzko kontsulta antolatu zuen martxoan. GAIZKA IROZ
betu nahi dugu. Hobetu nahi
dugu, pixka bat gehiago instituzionalizatuz. Beraz, izango dituen
eskumenei begiratzea da inportanteena».
XABI LARRALDE
Batasuneko bozeramailea
«Autonomia behar dugu, herri
bat garelako eta egitura hau
delako eraginkorrena»
«Egiazko egitura instituzional
bat behar dugu, eta hori Autonomia da. Onarpen politiko bat be-
har duen herri bat garelako eta
egitura hau delako eraginkorrena. Gainera oroitarazi behar da
egitura hauek bultzatuak direla
Europa osoan. Ez naiz batere
ados Sindikatu Mistoaren proposamenarekin. Erraitea Ipar Euskal Herriarentzat zerbait behar
dela oso ongi, baina egitura honek eskumenak eta aurrekontu
bat behar du. Hori demokrazia
arau bat da, tokiko egiturek haien
diru iturriak behar dituzte eta
diru iturria ez bada tokikoa erantzukizun politikoa ez da osoa.
Hain zuzen, udaletxe edota Kontseilu Orokorreko anitz ahal finantzario Parisetik dator».
JEAN-JACQUES LASSERRE
Hautetsien Kontseiluko lehendakaria
«Asea naiz, horrelako egitura
mota bat nahi ukan
dudalako betidanik»
«Poulouk gure nahiari erantzun
dio. Hiru egitura aukera ikertu
genituen. Nik delegaturiko eskumenak lituzkeen erakunde bat
nahi ukan dut betidanik. Beraz,
Frantziako Legebiltzarrean lurralde antolaketari buruz egiten ari den eztabaidan pisu gutxi du
Ipar Euskal Herritik azken urteetan egitura propio baten alde egin den aldarrikapenak.
‘Pays’-ei agur, Sindikatu Mistoei aupa?
J.B. Baiona
N
ahiz lurralde kolektibitateentzako Estatuko idazkari den Alain Marleixek
ofizialki ez jakinarazi, zurrumurruek diote Sindikatu Misto bat
izan daitekeela Ipar Euskal Herriarentzako egitura berria. Honek 90. hamarkada hasieraz geroz Lapurdi, Nafarroa Beherean
eta Zuberoak osatzen duten Pays
egitura ordezkatuko luke. Hain
zuzen, Frantziako Gobernuak
abiaturiko lurralde berrantolaketaren erreformak hauen desager-
pena dakarrelako. Egitura honen
haritik osatu ziren Garapen eta
Hautetsien Kontseiluak. Hauek
ere indar asko galduko dute.
Hori dela eta bi erakundeen
ahultzeaz kezkaturik, Kontseiluak parlamentariekin harremanetan jarri ziren, haien desadostasuna Parisen entzunarazteko
xedez. Hautetsiek onartu zuten
eta elkarren artean adosturik Daniel Poulou lapurtar diputatuak
hitza hartu zuen herenegun Legebiltzarrean. Zehaztu duenez, Euskal Herriari zein antolakuntza juridiko eman dakikeen galdetu dio
Gobernuari. Erantzun ofizialik ez
baldin bada ere oraindik, Sindikatu Misto batek ordezka lezake
orain arte dagoena. Kolektibitate
ezberdinen arteko kooperazioa
da egitura hau. Hala balitz, finkatu behar lirateke kolektibitateek
Sindikatu Mistoei delegatu beharko lizkieketen eskumenak.
Posibilitate honekin «asebeteak»
dira bi Kontseiluak, nahiz Garapen Kontseiluko lehendakari den
Jean-Baptiste Etxetok zehaztu
«eskumenak argitu» behar direla. Pays egituren desagerpena jakin bezain laster, Ipar Euskal He-
rriarentzat beharrezko den egiturari buruz gogoetatzen duen lan
taldea osatu zuten Garapen eta
Hautetsien Kontseiluek. Lapurdi, Zuberoa eta Nafarroa Beherearentzat, hiru aukera dituzte landuak: lehena, gaur egungo egoera
atxikitzea; bigarrena, delegaturiko eskumenak lituzkeen erakunde publiko baten sortzea; eta hirugarrena, eskumen propioak lituzkeen erakunde publikoa.
Honenbestez, ez da beraz izango Ipar Euskal Herrian hainbat
eragileek eskatzen duten Euskal
Lurralde Elkargoa.
2010eko maiatzaren 29a, larunbata berria 9
Euskal Herria ‹ Harian
Eztabaida Frantziako Legebiltzarrean D Lurralde egitura
asea naiz. Eskertzen dut Poulou,
baita Jean Lassalle, Jean Grenet
eta François Bayrou, gure parlamentari guztiek segitu gaituztelako. Sindikatu Mistoa aipatua
izan den aukera bat da, orain guri
dagokigu honen eraikitzea. Herri
kolektibitateen, departamenduaren eta eskualdearen onespena
behar da. Zeren argi da nik ez dudala onartuko Sindikatu Misto
bat sortzea, honen baitan ez badira gure finantzaile nagusiak (departamendu eta eskualdea) kausitzen».
FILIPE LAZKARAI
Autonomia Eraiki-ko bozeramailea
«Zein eskumen behar ditugun
eztabaidatzeko eta argitzeko
elkar bildu behar dugu»
«Baieztatzen da azkenaldi hauetan edozein alderdi politikoetako
agintariak, edozein aktore sozial
zein politiko, denak ados direla
errateko Euskal Herriak behar
duela tokiko beharrei erantzungo duen egitura instituzional bat.
Konstatozio hau denek berdin
egiten dugu. Abertzaleok Euskal
Herriaren ezagupena ere behar
dela gehitzen dugu eta hori aldarrikatzen dugu. Euskal Herria
2010, Euskal Herria 2020... badu
aspaldi Euskal Herri honetan,
Pays kontratuak egiten direla eta
Sindikatu Mistoa horrelako beste
neurri bat besterik ez da. Bere
aldera doa, eta ez du batere argitzen zein mailetan gobernu tresnak emanen dituen. Gure irudiko
biziki inportantea da elkar biltzea. Elkar bildu gaitezen, denok
koordinatu gaitezen funtsezko
gaia aipatzeko: zein eskumen
behar ditugun argitu behar da.
Hori da egiazko eztabaida, denok
elkarrekin eztabaidatu behar
duguna».
JEAN TELLETXEA
EAJko kidea
«Poulou jarrera defentsiboan
da, orain arte daukaguna
mantendu nahi du»
Bi politika daude bizian: defentsiboa eta ofentsiboa. Poulou defentsiboan da, orain arte duguna
mantendu nahi du. Gu EAJn borrokan gaude urrunago eramateko, egoera alda dadin; hor oraina
mantentzen da: Pays egitura, Hitzarmenak, Garapen eta Hautetsien Kontseiluak mantendu behar dira. Bai, egia erreforma honekin daukaguna arriskuan dela.
Baina... Larriena da Frantziak
eta tokiko hautetsi handiak ez direla biharko Euskal Herria eraikitzen saiatzen. Sindikatu Mistoa
kapelu batetik atera dute; ez da
tokiko hautetsi handietarik heldu ez, ezta ere erreforma hau landu duten pertsonetarik. Zein egitura eta zein eskumen behar den
gogoetatu behar da. Gaur egun ez
dakigu deus».
LABek ekainaren
5eko Iruñeko
ekitaldia
«‘Pays’egituren
arloan aitzindariak «mugarritzat» jo du
Daniel Poulou 1UMPko diputatua
izan gara»
Anaitasuneko ekitaldi
nazionalean aukera
independentista
indartzeko beharra
aldarrikatuko du
J.B. Baiona
Daniel Poulouk Parisko Legebiltzarrean aurkezpena egin ostean
erantzun die BERRIAko galderei.
Legebiltzarrean pasarazi duzun mezua zein izan da?
Mezu argia eta sinplea pasarazi
dut: Senatuan bozkaturiko legearen 25. artikuluak Pays egiturei
buruzko artikulua baliogabetzen
du. Aurkeztu diet Euskal Herrian
egitura hau eraiki genuen Estatua, eskualdea, departamendua
edota Herrien arteko Elkarlanarako Egitura Publikoekin hitzarmenak pasatzeko. Honek Garapen eta Hautetsien Kontseiluen
sorrera ahalbidetu zuen. Euskal
Herrian 2008an izenpetu azken hitzarmena 2013an bukatzen da. Legegileak zehaztu du abrogazioa
aitzin izenpeturiko kontratuetan
finkaturiko epea arte beteak izanen direla.Baina, gure galdera da
«Zer egiten dugu gero?». Jean
Grenetekin adostu eta Jean Lassallekin hitz egin ondoan, hitza
hartu dut jakiteko gobernuak zer
ahalbidetuko digun 2013 gerorako. Pays egitura desagertzen denez, «zein antolakuntza juridiko
eman dezakegu bihar Euskal Herriari?» galdera pausatu dut.
Zer erantzun dizute?
Ministroak ez dit oraino erantzun, entzuten gaitu eta ondotik
bakoitzari erantzuten dio. Baina
pertsonalki ezagutzen dut eta badaki harremanetan naizela erreforma horren txostengile den Dominique Perbenekin. Badakit zer
erantzunen didan: «Baduzue
ahaltasuna hasitako lanen jarraitzeko, hitzarmenak pasatzen segitzeko aukera duzue Sindikatu
misto bat sortuz». Herri elkargoek edota xede duten herriek osa
lezakete hau. Posibilitate hau
bada, eta hitzarmenak pasarazten ahal genituzke departamenduekin. Atzo Alain Rousset eskualdeko presidentearekin aipatu, eta honek segurtatu dit
eskualdeekin hitzarmenak edukitzeko aukera ezerk ez duela oztopatzen.
Maiz Euskal Herria adibidetzat emana da, Pays egitura horien interesa
islatzeko. Beste lurraldeetan ere
kezka hau sendi da?
Bai, asko gara. Beste batzuk ere
biziki ongi martxan dira. Beraz,
gai hortaz hunkiak diren diputatu asko gara. Euskal Herria ez da
bakarra, baina aitzindariak gara.
Joxerra Senar Iruñea
NICOLAS MOLLO
Erreforma hau dela eta ezagupen
instituzionala askok aldarrikatzen
dute Ipar Euskal Herriarentzat. Batera-k agenda bat planteatu eta
erreferendum ofiziala 2012rako finkatu du. Prest al zaude eskakizun
hau entzunarazteko Parisen?
Ongi ezagutzen dut Batera. Auzapezen Biltzarra ongi ezagutzen
dut,16 urtez lehendakari egon
naiz eta. Funtsean, nik nuen antolatu auzapezei zuzenduriko erreferenduma, jakiteko lurralde egitura bat eraiki behar denez.
%64ek baina erantzun zuten. Beraz, gaia ezagutzen dut. Baina
gaur egun ez gara gehiago departamendu baten sorreran, alderantziz, desagerpenean gaude.
Batera ez da gehiago departamendu
baten eskaerari mugatzen;Euskal
Lurralde elkargo bat eskatzen du.
Bai, hori da. Baina, sindikatu misto bat eraikitzen badugu, erantzuna badugu! Batera-ren xedearen lorpena da.
Agiri baten bidez Batera-k argitu du
sindikatu mistoa ez dela lurralde elkargo bat.
Ados, ez da kolektibitate bat. Baina Euskal Herriko herri guztiak
biltzen dituen sindikatu bat, berritasuna litzateke. Gainera,
Pays batzuk sindikatutan antolatua dira jada, eta oso ondo ibiltzen
direla erran behar dut.
Autonomia galdatzen dute argiki
beste eragile batzuek. Gobernuan
UMP gehiengoak izanki, eskuragarria ikusten al duzu aldarrikapena?
Ez. Ez da garai honetakoa, ez da
erreforma honetan sartzen. Gure
lurraldeen antolatzeko aukerak
badira gaur egun.Baina Espainian edo Alemanian den autonomia ez.Legegilea ez da oraindik
horretan. Beharbada lehen urratsa da, eta helduko gara; gutxienez eskualde mailakora, gero eta
botere gehiago ukango dutelako.
«Indar erakustaldia» egin nahi du
LAB sindikatuak, eta horretarako datorren larunbatean, ekainaren 5ean, Iruñeko Anaitasuna kiroldegian ekitaldi nazionala egingo du. Sindikalgintzaren orain
arteko jardueran ekitaldi hori
«inflexio puntua» izatea bilatuko
du LABek. «Iruditzen zaigu sindikalgintzak beste urrats bat egin
behar duela eta argi eta garbi
planteatu behar duela zein den aldaketa sozial eta politikorako bidea», azaldu du Igor Arroyo LABeko Nafarroako koordinatzaileak. Ekitaldian, Ainhoa Etxaide
idazkari nagusiak aldaketaren
hurrengo faserako LABen proposamena publiko egingo du: «LAB
prest dago konpromisoak hartzeko baina sindikalgintza osoak
hausnartu behar du eta urratsak
egin».
LABek inoiz ez du ekitaldirik
egin Anaitasunan eta, horrega-
tik, Arroyok nabarmendu du LABentzat erronka badela kiroldegia betetzea. Etxaidek egingo du
hitzaldi nagusia, baina Greziako
Pame sindikatuko ordezkaritza
batek ere parte hartuko du: «Garrantzitsua da ikusteko beste eredu baten alde egiteko bidelagun
ditugula Europako beste sindikatu batzuk».
Ezker abertzalearen apustua
Iruñean eskainitako prentsaurrekoan, egungo errealitateari buruz Anaitasunan ezagutaraziko
duten LABen irakurketa aurreratu du Javi Garnikak. Batetik, ezker abertzalearen barne eztabaidak ezarritako ibilbidean, egungo
egoera zer fasetan dagoen aztertuko du. Bestetik, krisiaren ondorioz Espainiatik zein Europatik
ezarritako neurriek erakutsi dute
gobernuetako «gestoreen aldetik» gabezia handia dagoela beste
eredu baten alde egiteko.
Gauzak horrela, LABek oso
argi du egungo egoeran zer egin
behar duen sindikalgintzak: batetik, aukera independentista indartu, eta bestetik, aukera hori
ahalbidetuko duen aldaketa politikorako urratsak egin. Mezu hori
xehetasun handiagoz ezagutaraziko dute ekainaren 5ean.
Igor Arroyo eta Jabi Garnika LABeko kideak atzo Iruñean. JAGOBA MANTEROLA / ARP
10 berria 2010eko maiatzaren 29a, larunbata
Harian › Euskal Herria
Iazko bozetan izandako
babesetik urrun dago orain
PSE, Soziometroak dioenez
PSEk ia hiru puntu eta
erdi egingo luke behera,
bozak orain egingo
balira, Jaurlaritzaren
inkestaren arabera
Auzipetuak eta gizarte eragileak, Donostian, atzo. G. GARAIALDE / ARP
Erredakzioa Gasteiz
PSE-EEk EAEko hautesleen babesa galdu du, bai Eusko Legebiltzarra aukeratzeko hauteskundeak egin zirenetik, baita Madrilgo
Kongresua osatzeko hauteskundeak egin zirenetik ere. Jaurlaritzaren Soziometroaren azken inkestaren arabera, EAEko hauteskundeak gaur egingo balira, PSEk
ia hiru puntu eta erdi egingo luke
behera (3,3), eta botoen %14,7 eskuratuko lituzke. Espainiako
Kongresurako bozen kasuan, berriz, are gehiago egingo luke behera, eta ia bost puntu galduko lituzke eta botoen %15 eskuratuko.
Boto gehien, berriz, EAJk lortuko luke: iazko hauteskundeak
izan zirenetik botoetan ia puntu
bat gehiago lortuko lukete orain
jeltzaleek, hau da, botoen %20,2.
Ezker abertzalea ez du kontuan
hartu Jaurlaritzaren galdeketak,
baina boto baliogabeak jasotzen
duen aukera bai. Inkestan, Besteak atalaren barruan sartuta doaz
boto baliogabeak, eta, horren arabera, iazko hauteskunde autonomikoetan aukera horren alde egin
zutenen kopuruak %1,1 gora
egingo luke orain bozkatuko balute. Kontuan hartu behar da iazko
bozetan D3M hauteskunde plataformari emandako botoak baliogabetzat jo zirela.
Aralarrek eta EAk, berriz, zertxobait gora egingo lukete orain,
inkestak dioenez. Aralarrek botoen %0,5 irabaziko luke iazko bozekin alderatuz gero (%4tik
%4,5era), eta EA %0,2 egingo luke
gora (botoen %1,6 izango lituzke).
Ezker Batuak, berriz, emaitza berdintsuak izango lituzke orain, botoen %2,2 lortuta. Soziometroa-
Udalbiltzaren
lekukoa hartu dute
Auzipetuei babesa
agertzeko gizarte
eragileek deitutako
lehen elkarretaratzea
egin dute Donostian
Patxi Lopez, Eusko Jaurlaritzako lehendakaria. ALFREDO ALDAI / EFE
ren arabera, PPk ere botoetan gora egingo luke orain, botoen %4,1
gehiago eskuratuta. UPDk, ordea,
apur bat behera egingo luke
(%1etik %0,9ra).
Victor Urrutia gobernuko Prospekzio Soziologikorako Kabineteko buruak eman ditu datuok, Lehendakaritzan. Jaurlaritzak aurtengo maiatzaren 10etik 20ra egin
zuen galdeketa. Ikerketaren iritzi
bilketa Espainiako Gobernuak
defizita murrizteko neurriak aurkeztu zituenean eginda dago, eta
horrek emaitzetan eragina izan
dezakeela uste dute lehendakaritzan. «Inkestak argazkiak dira,
baina dagoen argiaren arabera
baldintzatuta daude», esan du.
Buruzagi politikoen balorazioari dagokionez, batek ere ez du herritarren oniritzia jaso. Notarik
altuena (4,4) Aralarreko Aintzane
Ezenarrok eta EAJko Josu Erkorekak lortu dute. Haien atzetik
doaz EAJko Iñigo Urkullu (4,3) eta
Patxi Lopez lehendakaria (4,2).
Hala ere, balorazioan lehendakariak 0,3 puntu gehiago ditu, irailean egindako inkestarekin alderatuta.
Estatu ereduari dagokionez,
galdetutakoen %14k Gernikako
Estatutua osorik betetzea nahi
dute, %15ek Estatutua erreformatzea, eta %18k Euskal Herria
independentea izatea.
Egoera ekonomikoa
Bestalde, herritarren kezka nagusia lan kontuak direla dio galdeketak: galdetutakoen %76rentzat lana da EAEko arazo nagusia. Horren atzetik dago «terrorismoa,
indarkeria eta bake eza»: herritarren arduren artean 2004tik eduki
duen mailarik baxuena du orain
(%31rentzat da arazo nagusia).
Egoera ekonomikoarekin ezkorrak dira herritarrak: hamar biztanleetatik seik iritzi diote egoera
ekonomikoa txarra dela, eta urtebete barru egoera bera izango dela diote hamarretik lauk.
Jokin Sagarzazu Donostia
Egunkaria-ko auzipetuen babesleku izandako toki berean bildu
ziren atzo Udalbiltzako auzipetuak, eta herritar ugariren babesa jaso zuten. Udalbiltzako auzipetuek gizarte eragileen babesarekin
antolatutako
lehen
ekimena izan zen atzokoa. Epaiketa hasi eta iraun bitartean —
uztailaren 15ean hasiko da, Auzitegi Nazionalean—, Euskal Herriko hiriburu batean bilduko
dira ostiralero. Deialdiak irekiak
dira eta herritar guztiak daude
gonbidatuta bertan parte hartzera. Era berean, elkarretaratze bakoitzean arlo jakin bateko herritarrei dei berezia egingo diete.
Atzoko elkarretaratzean, lehena
izanik, hainbat arlotako kideek
hartu zuten parte: politikagintzakoek, sindikatuetakoek eta euskalgintzakoek, besteak beste. Datorren ostiralean Bilboko Plaza
Biribilean bilduko dira, 12:00etan,
eta lan eta ekonomia arloko eragileak daude deituta. Donostiako
Bulebarrera atzo bildutako herritar eta eragileen babesa eskertu
zuen Bai Udalbiltza Sareak.
Eguerdia zela, Bai Udalbiltzari,
bai Euskal Herriari. Udalbiltza
aske! leloa zuen pankarta zabaldu zuten auzipetuek, eta babesa
ematera joandako lagunekin batera eutsi zioten hari. Hogei minutuz auzipetuen lekukoa hartu
zuten, besteak beste, Jose Luis Alvarez Enparantza Txillardegi
idazleak, Martxelo Otamendi BERRIAko zuzendariak, Agus Rodriguez ezker abertzaleko kideak eta
Duñike Agirrezabala Alternatibako zinegotziak. Haiekin batera
izan ziren Expe Iriarte Iruñeko zinegotzi ohia, Loren Arkotxa Ondarroako Alkate ohia eta Xabier
Iragorri Oiartzungo alkate ohia.
Hirurak epaituko dituzte Udalbiltza auzian, beste hemeretzi kiderekin batera, eta hamar eta 22
urte arteko espetxe zigor eskaerei
egin beharko diete aurre.
Elkarretaratzean parte hartu
zuten, halaber, Paul Bilbao eta
Xabier Mendiguren Kontseiluko
idazkari nagusiak eta idazkari
nagusi izandakoak, Josetxo Ibazeta eta Txarli Llorente ezker
abertzalekoek, Ander Rodriguez
Alternatibakoak eta Mattin Troitiño Etxerat-eko bozeramaileak.
‘‘
Udalbiltza euskarari
mesede egin dion
instituzio bat da,
eta ez beste ezer»
XABIER MENDIGUREN
Kontseiluko idazkari nagusi izandakoa
«Pentsamendu, iritzi
eta adierazpen
askatasunaren aurkako
auzia da hau»
DUÑIKE AGIRREZABALAGA
Alternatibako Donostiako Udaleko zinegotzia
Udalbiltzak bezala herritar orok
instituzioetan lan egiteko eskubidea duela aldarrikatu zuen Troitiñok. Agirrezabalaren iritziz, «iritzi eta adierazpen askatasunaren
aurkakoa da Udalbiltza auzia».
Halako «erasoei» aurre egiteko
«herri aktibazioaren eta indar
metaketa» ezinbestekoak direla
azaldu zuen Ibazetak, eta Mendigurenek Udalbiltzak euskararen
alde eginiko lana nabarmendu
zuen.
Informazio gehiago nahi
izanez gero:
http://udalbiltza.net
http://www.berria.info/gureg
aiak/123/
@
2010eko maiatzaren 29a, larunbata berria 11
Euskal Herria ‹ Harian
Paperezko bloga
Imanol Murua Uria
Botoen kotizazioa
Maiatzak 27
Zapateroren aroa
Lemazain mozkorra. Aireari ukabilkadak ematen dizkion boxeolaria. Titanic ontziaren kapitaina. Denetarik izan da azken egunotan Jose Luis Rodriguez
Zapatero Espainiako gobernuburua.
Oraingoz ez dio inork hiena
boltxebike deitu, joan den astean
gure Carlos Iturgaitzek Francisco Camps Valentziako Generalitateko presidentearen aurkakoei
esan zien bezala, boltxebiketik
gutxi baitute hango eta hemengo
sozialistek aspaldian bultzatzen
dituzten neurriek, baina lemazain mozkorrarenak eta aireari
ukabilkadaka ari den boxeolariarenak badute zentzurik, iparrik
gabe noraezean dabilen marinelaren moduan jokatu baitu aspaldian Rodriguez Zapaterok, orain
neurri batzuk iragarriz, orain
neurri horiek gezurtatuz, eta bakardadean etsaiez inguratuta denen aurka borrokatu beharrean
den agintariaren itxura hartzen
baitzaio, agintean eutsi dioten alderdi lagunek ere bizkarra ematen ari zaizkion garaiotan.
Baina Titanic-eko kapitaina?
Inor ez zaio inguruan musika jotzen hasi, boto bakar batek salbatu du oraingoz, baina hain zuzen
ere erremediorik gabe hondora-
Jose Blanco (PSOE) eta Josu Erkoreka (EAJ), Kongresuan. J.J. GUILLEN / EFE
karrik. Erabakigarria izan baita
beste diputatu baten abstentzioa
ere: Carlos Salvador, UPNko parlamentari bakarra, duela bi urteko hauteskundeetan PPren zerrendan aurkeztutakoa.
Ez zaio ziurrenik arrazoirik falta Santiago Cervera Nafarroako
PPko presidenteari Yolanda Barcinaren alderdiari leporatu dionean Rodriguez Zapaterok Espainiako gobernuburu jarraitzearen
ardura. Ez dela Rodriguez Zapatero salbatzeko izan erantzun du
Miguel Sanz Nafarroako gobernuburuak, «Espainia salbatzeko
baizik», nola ez. Baina Espainia
osoa baino lehen nor salbatua bazuen Carlos Salvador diputatuak
bere boto bakar horrekin, Miguel
CiUren iragarpenak ondorio bat
behintzat utzi du: EAJk Espainiako
Kongresuan dituen sei diputatuen botoen
kotizazioak gora egin du
tzetik salbatu duen horrek eman
dio abisu kezkagarria. Espainiako eskuineko hedabideak hauteskundeak aurreratzea eskatuz
egiten ari diren kanpaina gogorragatik baino gehiago, Josep
Antoni Duran i Lleida CiUko bozeramaileak Espainiako Kongresuko bilkuran esandakoak jarri
baitu martxan atzera kontua.
Argi esan dio. Orain bai, baina
udazkenean ez. CiUk ez die orduan Espainiako Gobernuaren
aurrekontuei babesik emango,
hauteskundeak aurreratzeko ordua izango da.
Kostatu behar zaio Rodriguez
Zapaterori oraindik erdira ere iritsi ez den legealdia bukatzen.
UPNren ordaina
CiUk salbatu ditu Rodriguez Zapatero eta haren gobernua abstentzioarekin, baina ez CiUk ba-
Sanzen gobernua sostengatzen
duen alderdiko idazkari nagusi
Roberto Jimenezek abisu argia
emana baitzuen: Madrilen kontra bozkatzen baduzue, ahaztu
gure babesarekin. Mesedeak ordaintzen jakin egin behar da.
EAJren botoak
Zalantza bat: CiUko diputatuek
Rodriguez Zapateroren gobernuaren dekretuaren aurka bozkatuko zutela iragarri izan balute, EAJk eutsiko ote zion ezezkoari, eta PSOEko gobernuburuari
hondoratzen utzi? Nekez, ia aurrekontuak elkarri babesteko
tratua egin zutenetik arlo ekonomikoan eta beste hainbatetan zer
sintonia izan duten kontuan hartuta.
Datorren udazkenari begira,
CiUren iragarpenak ondorio bat
behintzat utzi du, PSOEren kon-
tuak ez dituela babestuko aurreratu duenez: EAJko sei diputatuen botoen kotizazioak gora
egin du.
Zerga politika
EAJ oposizioa da Madrilen, eta
oposizioa da Eusko Legebiltzarrean. Baina Lurralde Historikoen Legeak utzitako egitura instituzional bereziari esker, boterean
ere bada EAJ, hain zuzen ere politika ekonomikoetan tresna erabakigarria, zerga politika alegia,
beren eskuetan duten erakundeetan, foru aldundietan.
Baina Rodriguez Zapateroren
dekretuari eta Patxi Lopezek iragarritako neurri sortei ezezkoa
emateaz gainera, EAJk ez du garbi adierazi zer errezeta proposatzen duen ataka ekonomiko zail
honetan. Dena den, ezer askorik
esan beharrik ez du ziur jakiteko
ondasunen banaketan giltzarria
den politikan sakoneko aldaketarik behintzat ez duela sustatuko.
Sozietateen zergaren tipoa jaitsi
zuten, ondarearen zerga kendu
ere bai, eta dagoeneko adierazi
dute zergak igotzea behintzat ez
dagoela foru instituzioen asmoetan. Krisi garaietan adostasunez
jokatzea bidezkoa baita: ados
AHTaren inbertsioei kosta hala
kosta eustearekin, ados San Mames Barrian diru publikoa inbertitzearekin eta ados zerga sistema funtsean ez ukitzearekin.
Interesgarria, kontrastean,
ELA sindikatuak egindako konparazioa: Patxi Lopez Eusko
Jaurlaritzako lehendakariaren
arabera, administrazio publikoko langileen soldatak jaitsita 87
milioi euro aurreztuko dira; aldiz, ELAren arabera, zerga-presioa Europako Batasuneko batez
bestekoaren parekoa balitz, 5.300
milioi euro gehiago bilduko lukete ogasunek. Aldea.
ZATOZ "GIPUZKOAREN NATURA - ONDAREA.
2.000 km2-KO MUSEOA"RI BURUZKO
HITZALDIRA.
Aurki itzazu gure ingurunearen naturazko
altxorrak, "Gipuzkoa, mendiz mendi,
mendez mende" liburuaren egileen
eskutik.
Lekua: Antzuolan, Olaran etxean
Eguna: 2010/05/29 Ordua: 13:30
12 berria 2010eko maiatzaren 29a, larunbata
Harian › Euskal Herria
Agerraldia egin zuten atzo unibertsitateetako ikasle, irakasle eta sindikatuetako ordezkariek Jaurlaritzaren egoitzaren aurrean, Bilbon. MARISOL RAMIREZ / ARP
Hainbat eragilek presoen hezkuntza
eskubidea errespetatzeko eskatu dute
Euskal presoen
hezkuntza eskubidea
lortu ez denez, bilera
eskatu diote eragileek
Isabel Zelaa sailburuari
Ianire Renobales Bilbo
Preso politikoek ezin dute ikasi
Nafarroako edo EAEko unibertsitateetan. Horiek horrela, ELA,
LAB, EILAS, Etxerat, Salhaketa
eta Hego Euskal Herriko unibertsitateetako ikasle, irakasle, langile eta eragileak bildu ziren atzo,
Bilboko Eusko Jaurlaritzaren
egoitzaren aurrean, euskal presoek euskaraz eta Euskal Herriko
unibertsitateetan ikasteko eskubidea urratzen dela salatzeko eta
Isabel Zelaa Hezkuntza sailburuari gutun bat helarazi eta berarekin biltzeko eskatzeko.
Eragileen ustez, Espainiako
eta Frantziako estatuek nazioarteko erakundeekin batera onartu
dituzten araudi, legedi edo eskubide-adierazpenekin euskal presoek ikasteko eskubidea dutela
adierazi dute behin baino gehiagotan. Baina Euskal Herriko,
Deustuko, Nafarroako Unibertsitate Publikoko, Nafarroako eta
Mondragon Unibertsitateko era-
gileek beste behin salatu zuten ez
dela bermatzen eskubide hori.
Hego Euskal Herriko euskal
presoen eskubideei dagokienez,
Espainiako espetxeetan daudenek debekatuta daukate EHUn,
NUPen, Deustuko Unibertsitatean, Nafarroako Unibertsitatean
edo Mondragon Unibertsitatean
ikastea. Eskura duten aukera bakarra ikasketak UNEDen bidez
egitea da. Beraz, hezkuntza ez
ezik, hizkuntza eskubidea ere
urratzen da, UNEDen bidezko
ikasketak gaztelaniaz egin behar
baitituzte.
Ipar Euskal Herriko euskal presoek, ostera, EHUn ikasteko es-
kubidea galdu dute aurten. Espainiako epaitegiek presoen ikasketak arautzen zituen protokoloa
indargabetu dute ikasturte honetan. Ondorioz, presoei ezinezkoa
zaie ikasketekin jarraitzea. Indarrean zegoen protokoloa kenduta, ez dago argi espetxeetan ikasketak amaitu gabe edo bukatuta
dauzkaten presoen egoera zein
izango den.
Zortzi urte ikasketak etenda
2002-2003ko ikasturtean, Espainiako gobernuburua eta PP alderdiko Jose Maria Aznarrek EHUn
izena emanda zeukaten euskal
preso guztien ikasketak eteteko
agindua eman zuen. Zortzi urte
igaro dira jada, eta euskal presoek «blokeo egoeran» jarraitzen
dute.
Guztientzat ikasteko eskubidea eskatzeko hainbat ekintza
egin dira ikasturte honetan. Hezkuntza eskubidea defendatzeko
zenbait ekimen ipini dituzte martxan; sinadura bilketak, informazio kanpainak, atxikimenduak,
manifestazioak eta mahai-inguruak, besteren artean. Bestalde,
EHUn protokoloa aho batez onartu zenez, Errektore Taldeak helegitea jarri zuen auzitegian. Gainera, EHUko Gizarte Kontseiluak
euskal presoek EHUn ikasteko
eskubidearen aldeko adierazpena onartua du. Hala ere, ahaleginak ez dira aski izan eta ikasturte
bukaerarekin euskal presoen
egoera aldatu ez denez, haratago
eman dute pausoa.
Egoera hori arintzeko asmoz,
Isabel Zelaa Hezkuntza sailburuari gutun bat helarazi eta berarekin biltzeko eskatu zioten atzo.
Eskaeren artean, Espetxeetako
Zuzendaritzarekin beharrezko
harremanak bideratzea eskatu
zuten. Egun, burututako lege aldaketa dela eta, presoek UNED ez
den beste unibertsitate batean
ikasteko aukera izateko, hautatutako unibertsitate horrek Espetxeetako Zuzendaritzarekin hitzarmena sinatuta izan behar du
halabeharrez. Eragileek azaldu
zutenez, EHUko Errektoreak
bide horretan egindako eskaerei
muzin egin die Espetxeetako Zuzendaritzak. Horrenbestez, euskal presoen egoerak ez du ez aurrera ez atzera egiteko aukerarik.
Bestalde, Hego Euskal Herriko
unibertsitateekin, publikoak diren EHU eta NUPekin bereziki,
euskal presoek ikastea ahalbidetuko duen hitzarmenak sinatzea
eskatu zuten. Helburua da presoek beraiek hautatutako unibertsitatean eta hizkuntzan ikasi ahal
izateko bidea berriro bideratzea.
Presoei elkartasuna adieraziko zaie GaztEHerriak Bruselan
Hernanin, Bermeon eta Durangon deitutako manifestazioa
Etxerat-ek Joxepa
Arregi elkarteko
presidente zendu berria
gogoratu zuen atzo
elkarretaratzeetan
Erredakzioa
Euskal presoen egoera salatzeko
eta haien eskubideak errespetatzeko eskatzeko hainbat ekimen
eginen dira gaur eta bihar, Hernanin, Durangon, Bermeon, Oiartzunen eta Aulestin. Hernanin Elkartasun Eguna egingo dute
gaur. Egun osorako hainbat jarduera antolatu dituzte. Eguer-
dian, herri bazkaria izanen da, eta
gauean, kontzertua. Durangon
antzeko egitaraua izanen dute
Durangaldea Askatu Egunaren
barruan. Oiartzunen presoen aldeko afaria antolatu dute. Bihar,
Bermeon Ibilaldia dela eta, elkarretaratzea eginen dute 13:00etan.
Azken ostirala zela eta, elkarretaratzeak egin ziren bart ilunabarrean hainbat herri eta auzotan.
Arrasaten 250 bildu ziren, Irunean 292, Galdakaon 105, Leioan 73,
Usurbilen 66, Gernikan 65, Azpeitian 62, Arrigorriagan 42, Getarian 35, Irurtzunen 25, Zaratamon
17, Zeberion 12 eta Sondikan 8. Espetxe politika salatzeaz gain, aste
honetan zendu den Joxepa Arregi
Etxerat-eko lehendakaria eta Jesus Mari Zabarte presoaren ama
izan zuten gogoan. Presoen eskubideen aldeko borrokan eredutzat jo zuten, eta bera ez egon
arren lanean jarraitzeko konpromisoa hartu zuten.
Getxon eta Leioan, berriz, manifestazioak egin zituzten, Auzitegi Nazionalean Ibai Egurrola,
Xabier Gutierrez, Amets Ladislao, Maribel Prieto eta Marimertxe Alcocerren aurka bukatu berri den epaiketa salatzeko.
Bestalde, Elgoibarko Udalak
Arnaldo Otegi ezker abertzaleko
kidea askatzeko mozioa onartu
zuen, EAko, EAJko eta Aralarreko zinegotzien aldeko botoekin.
babestu du Adierazi EHk
Eskubideen aldeko
ekimenak dio «ustezko
erruduntasunaren»
legea indarrean sartu
dela gazteen aurka
Erredakzioa Donostia
Adierazi EH eskubide zibil eta politikoen aldeko herri ekimenak
bat egin du gaur GaztEHerriak
Bruselan eginen duen manifestazioarekin. Gazteen eskubide zibil
eta politikoen aldeko aldarrikapena den neurrian, babesa erakutsi
dio gazteei, eta bertan parte hartzeko deia egiteaz gain, gogoa erakutsi du haiekin lan egiteko.
Adierazi EHren ustez, begi bistako da gazteen eskubideak bermatzeko neurriak eskas direla
eta zigorrak «gehiegizkoak».
«Soilik elkarte bateko kide izateagatik edo ideia ezberdinak defendatzeagatik debekatu, jazarri edo
atxilotzen dituzte». Gazteen aurka «ustezko erruduntasunaren»
legea indarrean sartzen ari dela
salatu du. Hori ikusirik, ezinbestekotzat jotzen du eskubide zibil
eta politikoen urraketen salaketa
alde guztietara eramatea.
2010eko maiatzaren 29a, larunbata berria 13
Euskal Herria ‹ Harian
Krisian diru publikoa AHTan
«xahutzea» salatuko dute
Tren azkarrak dakarren
«hipoteka» gaitzesteko,
manifestazio nazionala
antolatu du Elkarlanak
Bilbon, ekainaren 19an
Maite Asensio Bilbo
Krisi ekonomikoari aurre egiteko
Espainiako, EAEko eta Nafarroako gobernuek iragarritako murrizketetan «beharrezkoak ez diren» azpiegitura handien egitasmoak zalantzan jarri ez izana
gaitzetsi du AHT Gelditu! Elkarlanak. Hori dela eta, abiadura
handiko trena egiteko obretan
aurrekontu publikoa «xahutzeak» dakarren «hipoteka» salatzeko deia egin du taldeak, ekainaren 19an Bilbon egingo den manifestazio nazionalaren bidez.
AHTaren hipotekak itotzen gaitu,
AHT gelditu! lelopean, Jesusen
Bihotza plazatik aterako da protesta, 17:30ean.
«Lurraren suntsiketaren, altxor publikoaren xahutzearen eta
murrizketa sozialen forma du azpiegitura erraldoein fakturak»,
esan du Elkarlanak. Haien aburuz, Espainiako Sustapen ministro Jose Blancok iragan astean
adierazitakoek agerian utzi dute
AHTak ez duela «errentagarritasun ekonomiko eta sozialik» eta
azken urteotan antzeko azpiegituretan egindako gastu publikoa
«itzela» izan dela: «Orain gutxira
arte ukaezina zirudien abiadura
handiaren aldeko politika arrakalatu egin da, goitik behera eutsiezina delako».
AHTa eraikitzeko «xahutze»
horren beste aurpegia ere azaleratu du Elkarlanak: «Egunez
egun, aurrekontu publikoetatik
AHTrako eta gainontzeko azpiegitura erraldoietarako emandako
diru sailek pertsonon bizitzarako
oinarrizkoak diren zerbitzuen kalitatea murrizten dute». Horren
haritik, azpiegitura horiei dirua
kendu beharrean osasun arloan,
hezkuntzan eta laguntza zerbitzuetan murrizketak egin izana
deitoratu dute, «gizarteko sektore kaltetuenak gehiago prekarizatu, desberdintasun sozialak
areagotu eta biztanle gehienen
bizi-baldintzak hondatuko» dituztela argudiatuta.
Horrek guztiak, ordea, AHTaren aurkako mobilizazio soziala
indartzeko aurkera emango duela uste du Elkarlanak. Tren azkarraren egitasmoa «zentzugabea»
dela berretsi du: «Ez da beharrezkoa, eta hondamendi ekologiko,
sozioekonomiko eta humanoa dakar». Beraz, auziari buruz hausnarketa egiteko deia egin dio gizarteari: «Egungoa bezalako une
kritikoetan, abiadura handiko tiranoen aurka, biztanleriaren
kontzientzia hartzea eta borroka
dira bidea».
Mendi martxa Zornotzan
Maiatzaren 17tik Zornotzako Leginetxe auzoko (Bizkaia) baserri
desjabetu bat okupatuta dauka
talde batek, eta eztabaida eta mo-
bilizazio ekintzak prestatzen ari
da. Besteak beste, AHTko obrak
dauden lekuraino mendi martxa
egingo dute gaur, 11:00etan, baserritik aterata. Bestalde, ekainaren 5ean, AHTak hirigintzaren
eta ekonomiaren ikuspegitik hiriburuetan izango duen eragina aztertuko du Elkarlanak, Gasteizen
egingo diren jardunaldietan.
AHT Gelditu!-k manifestaziora deitu du ekainaren 19rako. M. RAMIREZ / ARP
Krisitik
irteteko
bitaminak
Krisiaren sintomei aurre egiteko, Aldundiak A, B eta C bitaminaz osatutako konplexu indartsu
bat jarri du martxan prestakuntza nabarmen handitu eta enplegua
sortzeko.
A BITAMINA
B BITAMINA
Gazteentzako enplegua
Unibertsitateko titulua edo goi mailako LH duten
30 urterainoko 1.000 gazteren lehen lan-esperientzia
errazteko, gutxienez 12 hilabete iraungo duten kontratazioak bultzatuko dira, 7.000 eurorainoko laguntzak emanez enpresei..
Autoenplegua bultzatzea
Enpresa txikiak eta autoenplegurako proiektuak martxan jartzen dituzten langabetuek, batez ere 45 urtetik
gorakoek eta 30 urteko beherako gazteek, ezgaitasunen bat dutenek eta luzaroan langabezian daudenek,
5.000 euroraino jaso dezakete prestakuntzarako eta
aholkularitzarako, eta baita ere 100.000 eurorainoko
laguntzak.
C BITAMINA
Bikaintasunezko prestakuntza sustatzea
Bizkaiko 100 espediente akademiko onenak dituzten eta
graduondoko ikasketak burututa dituzten gazteei hobekuntza profesionaleko ikastaroak eskainiko zaizkie unibertsitateetan eta nazioarteko zentro ospetsuetan. Laguntzak 6.000 eurorainokoak izan daitezke.
Informazio gehiago
www.bizkaia.net-en
14 berria 2010eko maiatzaren 29a, larunbata
Harian › Euskal Herria
EAJk ziurtatu du PSErekiko akordioa
bere printzipioetan oinarrituko dela
EAJren irudiko, Bakerako Hezkuntza Planak
berreskuratu egin behar du bakerako eta
giza eskubideetarako hezkuntza kontzeptua
Akordioa lortzekotan badaude ere,
oraingoz ez dira guztiz ados jarri
Agurtzane Solaberrieta
EAJk ziurtatu du ez diela uko
egingo bere printzipioei PSErekin akordioa lortzeko Bakerako
Hezkuntza Planaren inguruan,
eta herenegun Legebiltzarrean bi
aldeek egindako bileran EAJk
mahai gainean jarri duen testua
izan zela negoziazioaren ardatza.
Bileraren ostean bi aldeek adierazi zuten «puntu kritikoetan» hurbildu egin zirela, eta atzo BERRIAk
jakin ahal izan zuenez, adostasuna izan zen EAJren printzipioen
inguruan. Dena den, EAJk garbi
utzi nahi izan du eurek aurkeztutako testua ez dela «testu alternatibo bat» eta ez dutela eskatzen
ere hitzez hitz onartzea bertan jasota dagoena. Euren ustez, bakerako hezkuntza plan bat gidatu
beharko luketen printzipioak aintzat hartzeko eskatu dute. «Ez dira zuzenketak. Testu honen muina, filosofia, da jaso beharko lukeena Jaurlaritzaren planak. Horren aurka egiten duen planik ez
dugu babestuko», adierazi diote
BERRIAri EAJko iturriek. Kazeta
honek testu hori eskuratu du, eta
ezer gutxi du komunean Jaurlaritzak lehendabizi prestatutako Bizikidetza Demokratikoa eta Indarkeriari Legitimazioa Kentzea
proposamenarekin.
Gaur Jose Antonio Pastor PSEko bozeramaileak eta negoziazio
taldeko kideak agerraldia du gai
horren inguruan hitz egiteko.
Nolanahi ere, akordioa oraingoz ez dute sinatu. Astelehenean
dute hurrengo bilera, eta, seguruena, azkena. Izan ere, Jaurlaritzak maiatzaren 31 jarri zuen azken egun gisa, akordioa lortzeko.
Hona hemen EAJk mahai gainean jarritako testuaren laburpena:
1. Sarrera
EAJk argi du biktimen alde egiten diren politikek hezkuntzan
isla izan behar dutela eta itzultze
egokia izan behar dutela, adiskidetzea ahalbidetzeko. Baina,
zehaztu du politika hori ezin dela
indarkeriaren aurka egiteko erabili. «Indarkeriaren aurkako politikak bere bide propioak ditu eta
hezkuntzan proiekzio desegokia
izateak eragin suntsitzaileak
izan ditzake». Horregatik, jeltzaleen ustez, gai hori giza eskubideen angelutik jorratu behar da.
Horixe da gutxieneko lurzorua,
euren arabera. «Nazioarteko
adostasuna du». Zentzu horretan, gogora ekarri du Giza Eskubideen Munduko Konferentziak,
1993an Vienan egindakoak, estatuei eta erakundeei eskatu ziela
giza eskubideen sustapena egiteko hezkuntzaren alorrean.
2. Esparru orokorra
Ezer baino lehen, EAJk aurreko
planaren ebaluazio pedagogikoaren falta sumatu du, plana aldatzea argudiatuko lukeena. «Soilik
politikoak diren argudiopean aurreko plana usteltzat ematen da».
Halaber, Bizikidetza Demokratikoa eta Indarkeriari Legitimazioa
Kentzea dokumentua presaz egin
dela uste du, eta «koherentzia gabekoa, kaotikoa eta ulertzeko zaila» dela dio. Horregatik, EAJren
irudiko, aurreko plana gaurko
egunean baliogarri izaten jarraitzen du, bai bere helburuetan,
bere printzipioetan. Jaurlaritzak
eginiko proposamena, osagarri
modura, sartzea ez du gaizki ikusten, «beti ere bere ikuskera orokorra desitxuratzen ez badu».
3. Planaren izaera
Jaurlaritzak berriki birformulatutako testuak ez duela izaera
integralik nabarmendu du EAJk,
izan ere, nahiz eta beste giza
eskubideen urraketak aipatu,
EAJk uste du ezin direla sufrimendu batzuk lehenetsi beste
batzuen gainetik. «Diskurtso
politikoa gordinki sartzen da hezkuntzako diskurtsoan. Aldebakarreko ikuspegia du, eta planaren filosofiaren aurka egiten du».
Horregatik, EAJren irudiz, planak berreskuratu egin behar du
bakerako eta giza eskubideetarako hezkuntzaren kontzeptua,
ikuspegi integraletik abiatuz.
4. Erakunde
demokratikoak
Jaurlaritzak EAJri emandako azken dokumentuaren arabera, de-
Joseba Egibar eta Rodolfo Ares, hitz egiten, Eusko Legebiltzarreko saio batean. RAUL BOGAJO / ARGAZKI PRESS
mokrazia eta erakunde politikoak bizikidetzaren bermatzaileak
dira, eta kendu egin ditu «Estatu
Konstituzionalaren» inguruko
erreferentzia guztiak. Hala ere,
EAJren irudiko, erreferentzia
gehiegi egiten dizkio testu berriak erakunde politikoei, eta ez
dute onartzen. Izan ere, euren
arabera, horrek bidea ireki dezake erakunde zehatz batzuen (monarkia, armada edota estatua
bera ere) kontrako planteamenduak indarkeria justifikatzen edo
jarrera totalitarioetarako bidea
irekitzen dutela interpretatzeko.
«Bizikidetza demokratikoa indarrean dagoen esparru juridikopolitikoaren edo bere erakundeen aurrean bestelako aukeren defentsarekiko bateragarria da,
batei ere, era baketsuan eta demokratikoan defendatzen badira».
5. Indarkeriaren
deslegitimazioa
EAJk beharrezkotzat jotzen du
indarkeriaren deslegitimazioaren hezkuntza esanahia eta edukia definitzea, «modu argian eta
adostuan». Euren ustez, indarkeriaren deslegitimazioa diskurtso
politikoaren kontzeptua da, «zalantzagarria eta zehaztugabea»,
eta besteen kontra jaurtitzeko
arma gisa erabiltzen da. Hala ere,
ez dute proposatzen indarkeriaren deslegitimazioa hezkuntzaren eremutik baztertzea, baizik
eta hezkuntzari dagokion definizioa adostea.
Bestalde, EAJren irudiko, indarkeriaren deslegitimazioa
orientatzeko irizpide gisa uler
daiteke soilik, eta ez irizpide gidari gisa. Norabide horretan EAJk
PSEri eskatu dio kontzeptu hori
dokumentuaren titulutik kentzeko, «ez bada argi geratzen bakerako, giza eskubideetarako eta bizikidetzarako hezkuntzaren mendean dagoela». Kontzeptu horren
definizioa ematen du EAJk: «Indarkeriaren deslegitimazioak
esan nahi du injustizia, legez kontrakoa eta legezkotasunik ez
duen helburu politikoen edo alderdikoien zerbitzura egindako
edozein giza eskubideren urraketa salatzea».
Halaber, EAJren ustez, indarkeriaren deslegitimazioa bateragarria da proiektuekiko desadostasunarekin: «Indarkeriaren
deslegitimazioa pluralismoa
ahultzeko bitarteko gisa erabiltzen bada, ez da indarkeriaren
deslegitimazioa, baizik eta balio
demokratikoenganako iruzurra.
Bakerako bitarteko izan beharrean, banaketa iturri izango da».
6. Biktimen testigantza
EAJk gogorarazi du Biktimen Legeak mota guztietako indarkeriei
erreferentzia egiten diela, eta ez
bakarrik ETAren indarkeriari.
«ETAren indarkeriak zoritxarrez
bizirik jarraitzeak ez du galarazten, hezkuntzako terminoetan,
beste terrorismoak bigarren mailakoak bezala ulertzea». Hala, tor-
turaren biktimak aintzat hartu
behar direla dio EAJk, «errealitate hori ezin baita ukatu». Nazioarteko zuzenbideko testuetan torturaren debekua bizitzeko eskubidearen maila berean jartzen
duela zehazten du EAJk, «are
gehiago tortura, gure herrialdeko
historian gertatu den moduan,
heriotzean bukatzen bada».
Horregatik, EAJren irudiko, indarkeriaren deslegitimazioak eta
bizikidetza demokratikoak erreferentzia egin behar die giza eskubideak urratzen dituzten indarkeria mota guztiei, salbuespenik
gabe. «ETAk indarkeria erabiltzea larria bada, ez dauka larritasun gutxiago botere publikoek indarkeria terrorista legez kanpo
erabiltzeko tentazioan erortzea.
Eta hori guztia, gustatu ala ez,
gure oraintsuko historiaren parte
da». Ildo horretatik, EAJk eskatu
du biktimei eta euren testigantzei
buruz jardutean, esplizituki argitzeko ez dela soilik mugatzen
ETAren biktimetara, baizik eta
giza eskubideen urraketen biktima guztietara, urraketen jatorria
eta egileak aintzat hartu gabe.
Halaber, EAJren ustez, biktimak ezin dira bakerako hezkuntza plan baten ardatz egituratzaile izan, eta hezkuntza proiektu
batek ezin du biktimaren inguruan biraka ibili. Biktimen testigantzaren helburuak bakerako
eta bizikidetzarako balio behar
dutela dio: «Hezkuntza proiektua
ez da testigantzen zerbitzura jartzen dena, testigantzak dira».
2010eko maiatzaren 29a, larunbata berria 15
Euskal Herria ‹ Harian
Gipuzkoako etengabeko
arretako guneetan
murrizketak salatu dituzte
Elgoibarkoan eta
Hernanikoan ez da
gaueko arreta eskainiko,
eta Legazpikoa itxi
egingo dute
Ainara Arratibel Hernani
Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailak larunbatetan hainbat osasun
zentro ixteko hartutako neurria
salatu dute Osakidetzako Gipuzkoako etengabeko arretako guneetako langileek. «Etengabeko
arretako guneetako batzuetan
ere murrizketak izango dira»,
azaldu du Olatz Mendizabal erizainak. Jakinarazi duenez, Legazpikoa itxi egingo dute. Hernani-
koan eta Elgoibarkoan, berriz,
gauez ez da arretarik eskainiko.
«Aldaketa horiek, gainera, langileei eta erabiltzaileei galdetu
gabe egin nahi dituzte». Osasun
Sailak asmo horiek bertan behera utzi ezean, mobilizazioetara
deitzeko asmoa azaldu dute.
Orain arte, Gipuzkoan, 33 osasun zentro egon dira zabalik larunbatetan. Ekaina erdialdetik
aurrera, ordea, 11 gutxiago izango dira. «Irekiko dituztenetan,
gainera, ez da pediatria zerbitzurik eskainiko», salatu du Mendizabalek. «Zentzugabeak» iruditzen zaizkie, gainera, etengabeko
14 arretako guneetan izango diren murrizketak. «Horrekin guztiarekin baliabideak egokiago kudeatu eta arreta hobetu nahi du-
tela diote. Baina guztiz kontrakoa
izango da. Aldaketa horiekin zerbitzuaren kalitateak okerrera
egingo du».
Murrizketa horiek batez ere
langileei eta gaixoei kalte egingo
diela uste du Mendizabalek.
«Gure kasuan, lan baldintzek nabarmen egingo dute okerrera:
lanpostu aldaketak, bost asteburutatik lautan lan egin beharra,
larunbatetan lan ordutegi luzeagoak... ».
Erabiltzaileen kasuan, herri
eta hiri handietatik urrun bizi direnek arazo handiagoa izango dutela gogorarazi du. «Kilometro
ugari egin beharko dituzte medikutara joateko. Eta zer gertatuko
da joan ahal izateko garraiobiderik ez badute?». Gainera, nabar-
Etengabeko arretako guneetako langileen agerraldia, atzo. JON URBE / ARGAZKI PRESS
mendu du erietxetako larrialdi
zerbitzuak «kolapsatu» egingo direla. «Kasu batzuetan, arretako
gune batean erraz konpon daitezkeen arazoengatik».
Hori guztia ikusirik, plana bertan behar utzi eta aldaketak eginez gero langileekin eta gaixoekin hitz egiteko eskatu diote Osasun Sailari.
Irekiera, gaur
Bilgune Feministak Santiagoko erietxean egindako protesta. M. DEL VALLE / ARP
Osasun sistemak
generoa kontuan
hartzeko eskatu dute
Osakidetzak andre
guztiei ginekologia
azterketak bermatzeko,
protesta egin dute Eusko
Legebiltzarraren atarian
Erredakzioa Gasteiz
Emakumeen Osasunaren Nazioarteko Eguna izan zen atzo, eta
hainbat protesta eta ekimen egin
zituzten horren harira. Besteak
beste, osasun sistemak generoa
kontuan hartzeko beharra aldarrikatu zuten emakumeen eskubideen alde lanean ari diren elkarte eta taldeek.
Eusko Legebiltzarraren aurrean, Osakidetzak andreei ez dizkie-
la aldian aldiko ginekologia azterketak bermatzen salatu zuten
hainbat emakume taldek . «Sintomarik ez duten emakumeei ez
zaizkie egiten, adibidez».
Bilgune Feministak, bestalde,
emakumea bere gorputzaren jabea izatearen beharra aldarrikatu zuen. Talde horren arabera,
egungo osasun sistemak ez du
aintzat hartzen ikuspegi feminista. Abortuaren Legea eta ginekologia zerbitzuak gutxitzea jarri dituzte horren adibide. Datorren
urtera begira, euren helburu nagusietakoa transexualitatearen
despatologizazioa da.
Emakundek, berriz, salatu du
osasun arloan «zaila» dela generoaren ikuspegitik egindako
diagnostiko bat topatzea.
Zure zinemak Bilbon
%%% #! " $
16 berria 2010eko maiatzaren 29a, larunbata
Harian › Euskal Herria
37
ONA txartela banatzeari
utziko dio Jaurlaritzak
pEAEko etxebizitzen batez besteko
antzinatasuna. Eustat estatistika
erakundeak emandako arabera, Araba, Bizkai eta Gipuzkoako etxebizitzek 37 urte dituzte batez beste. Etxebizitzek 86,5 metro koadroko azalera
dute batez beste, eta %61ak igogailua du.
GASTEIZ › Hiru urteren ondoren, ONA txartela
banatzeari utziko dio Eusko Jaurlaritzak. Txartela ez dela «eraginkorra» dio. Administrazioarekin Internetez harremana izateko tresna gisa
aurkeztu zuen, eta, egun, Araba, Bizkai eta
Gipuzkoako hamar biztanletik batek du. Guztira
11 milioi euro gastatu ditu Jaurlaritzak azken hiru
urteetan txartela zabaltzeko.
%77
Droga trafikoan aritzen zen
nazioarteko sare bat desegin dute
pSenideekin gaztelaniaz hitz egiten
dute herritarrak EAEn. Eusko Jaurlaritzak kaleratu duen Soziometroaren
arabera, Araba, Bizkai eta Gipuzkoako
herritarren %77ak «batez ere edo soilik» gaztelaniaz hitz egiten du senideekin. Lan munduan, harremanen
%47a gaztelaniaz egiten da, Soziometroak, %10 elebidunez %8.
%35ak ez du galdera erantzun.
IRUÑEA › Espainiako Poliziak zortzi pertsona
atxilotu ditu Nafarroan, drogarekin trafikatzen
zuen nazioarteko sare bateko kideak izatea
leporatuta. Poliziaren arabera, Nafarroan eta
Frantzian saltzen zuten droga. Atxilotuei 670
gramo heroina, 790 gramo kokaina eta
marihuana atzeman die poliziak. Operazioa iragan hilabetean hasi zen.
‘‘
PPk, Nafarroan
dagoenetik, UPN
Gobernutik kentzea eta
Barcinak presidentetza ez
lortzea du xede bakarra»
CARLOS GARCIA ADANERO
UPNko parlamentu taldeko eleduna
«Udalbiltzaren ideiekin
eta jarduerekin ados egon
zaitezke edo ez, baina
demokraziatik kanpo
dago hori delitu izatea»
Agerraldia egin zuten atzo Iruñean. IÑIGO URIZ / ARP
Nafarroan aldaketa nahi
duen talde bat aurkeztu dute
BATZARRE
IRUÑEA› CCOO eta UGT inguruko jendeak plataforma bat aurkeztu du Nafarroan, «aldaketa
politikoa» lortzeko asmoz. Aurkezpenean izan
ziren, Felix Taberna CCOOko kide eta Ezker
Batuko koordinatzaile ohia eta Miguel Angel
Anzizar UGTko buruzagi ohi, PSNko kide eta
Plazaola eraikuntza enpresako burua. Nodigasquenosepuede.org webgunea aurkeztu dute.
Oiartzunek egun batean
Azpeitiak bi astean baino
zabor organiko gehiago jaso du
Erredakzioa Donostia
Oiartzungo Udalaren aburuz, emaitza «bikainak» lortu dituzte hondakinak atez ate biltzen hasi eta lehen egunean. «Oiartzunen atez ate 5.200 kilo zabor organiko jaso ditugu egun
bakarrean, eta Azpeitian, 5. edukiontziarekin, 4363 kilo hamabost egunetan », azaldu du Aitor Etxeberria alkateak. Haren arabera,«konponbide erreala» ematen ari dira zaborren
arazoari, eta Zubietako errauste planta sei urtez atzeratzeko
eskatu du. Astigarragako Udala, haatik, kexu da atez atekoarekin. Izan ere, euren esanetan, Hernanin hondakinak atez ate
biltzen hasi direnetik, euren udalerrian %11 egin du gora zabor
kopuruak. Bixente Arrizabalaga alkateak salatu du ezker
abertzaleak eta Ezker Batuak «haiena balitz» bezala erabiltzen ari direla Sanmarkoko Mankomunitatea.
Hezkuntza Ituna adosteko
«ahaleginetan» dabilela
dio Nafarroako Gobernuak
Erredakzioa Iruñea
Nafarroako Hezkuntza Itunaren inguruan adostasuna lortzeko eta irakasleen lan baldintzak hobetzeko «ahaleginak» egiten ari da foru gobernua, Alberto Catalan Hezkuntza kontseilariak atzo adierazi zuenez. Sare publikoko gehiengo sindikalak herenegun egindako adierazpenei erantzun die hala,
UPNren gobernuari ituna «birrintzea» eta «akordioaren garapenean atzera egitea» leporatu baitzioten.
Nafarroako hezkuntza sistema «osasuntsu» dagoela eta
«aitzindaria» dela nabarmendu zuen Catalanek: «Ituna ezagutzen dutenek badakite pozik egoteko modukoa dela, eta
gobernuak ahaleginak egiten dituela lan baldintzak hobetzeko». Krisi ekonomikoak dakartzan arazoekin ere, Nafarroako
Gobernua akordioetara heltzen saiatuko dela erantsi zuen.
Irudia qDonostia
Zabaletak espero du udarako
Tabakoaren Legea onartzea
Renferen grebak ibilbide
luzeko trenetan eragin du
BILBO › CGT eta CCOO sindikatuek Renfen dei-
tutako grebaren ondorioz, ibilbide luzeko hiru
tren zerbitzu bertan behera geratu ziren atzo,
Irun (Gipuzkoa) eta Bilbotik Bartzelona, Vigo
(Galizia) eta Salamancarako (Espainia) trenak,
hain zuzen. Konpainiak adierazi du aldiriko
trenen gutxieneko zerbitzuek normal jardun
zutela.
j
sailburu Gemma Zabaletak espero du Jaurlaritzak uda aurretik onartuko duela Tabakoaren
Legea. Gainera, adierazi du «arretaz» begiratuko dutela legea betetzen den edo ez. «Herritarrek inposatutako lege bat bezala ez hartzea
nahi dugu, eta ona den uste osoa dutelako
betetzea».
Laburrean
BILBO› Eusko Jaurlaritzako Gizarte Gaietarako
ESKOLA TXIKIAK BERME ESKE
Larraul, Itziar eta Zubietako eskola txikietan Lehen Hezkuntza lehen zikloa bermatzeko eta, pixkanaka, 12 urte arterainoko zerbitzua zabaltzeko
eskatu diote Eusko Jaurlaritzari. Eskola txikietako
ordezkariek, irudian ikusten denez, eskaera hori
egin zuten atzo. Eudelek eta Euskal Herriko Ikasleen Gurasoen Elkarteak babestu dute. Eusko Legebiltzarrean ordezkaritza duten alderdi guztiek
ere bat egin dute eskola txikiekin, baina PSE-EEk
ez du ontzat jo, oraingoz. BERRIA
2010eko maiatzaren 29a, larunbata berria 17
Ekonomia ‹ Harian
Sindikatuentzat, historikoa izan da
greba, eta Adegirentzat, porrota
ELAk eta LABek esan dute enpresa handien
%90ek bat egin dutela deialdiarekin,
baita ertain eta txikien %85ek ere
Jarrera irekiagoa eskatu diote elkarri
sindikatuek eta patronalak
Miren Garate Donostia
«Gaurkoa lehena izan da, eta Adegik hala nahi badu, azkena ere
bai». Grebak izandako oihartzunarekin «harro» agertu ziren Jose
Luis Vidal eta Jon Ander Goñi
ELA eta LABeko Gipuzkoako metaleko arduradunak. «Langileek
argi ikusi dute Adegiren jarrera,
eta ia sektore guztia geratu da»,
esan zuten. Haien arabera, patronalaren eskuetan dago giltza
orain: «Ea gaurkoa den egin beharreko azkena. Baina patronalak
berean jarraitzen badu, gu prest
gaude laurak egiteko». Proposamen zehatzak eskatu zizkioten.
«Historikotzat» jo zuten greba
sindikatuek. «Porrota» izan zen
Adegirentzat. Mobilizazioetan
ohikoa den bezala, balorazio ezberdinak egin zituzten oraingoan
ere bi aldeek. Enpresa handien
%90ek egin zutela bat deialdiarekin zioten ELAk eta LABek, eta
txikien %85ek; aldiz, sektoreko
‘‘
Gaurkoa ikusita, Adegik
berean jarraitzea beste
probokazio bat litzateke
langileentzat»
ELA ETA LAB
«Berriro frogatu dugu
Euskadin ezin dela
erabateko grebarik
antolatu CCOO gabe»
EUSKADIKO CCOO
«Porrotak erakusten du
langileek ulertzen dutela
negoziazioaren esparru
naturala ez dela kalea»
ADEGI
langileen %65 lanera joan zirela
esan zuen Adegik. Donostiako
manifestazioa kontuan hartuta,
asteartean administrazio publikoko langileek egindakoa baino
jendetsuagoa izan zen.
11:00etarako hasi zen jendea biltzen Bulebar ingurura. Megafonoak probatu, sindikatuetako
itsasgarriak banatu, eta handik
ordu erdira abiatu zen manifestazioa. Hitzarmen duinaren alde, Gipuzkoako metala borrokan zioen
pankartaren atzetik egin zuten
ibilbidea. Aurrenekoak Hernani
kale bukaeran zeudenean, azkenengoak Bulebarrean zeuden
oraindik.
Ia 58.000 langileri eragiten die
metaleko lan hitzarmenak Gipuzkoan. Langile kopuruari erreparatuta, itun garrantzitsuena da.
Horregatik, atzoko manifestaziora ELAko eta LABeko zuzendaritzetako hainbat kide ere joan ziren, metaleko arduradunez gain.
Han zeuden, besteak beste, Adolfo Muñoz ELAko idazkari nagusia, Joseba Villarreal negoziazioa
kolektiborako arduraduna eta
Garbiñe Aranburu LABeko industria federazioko arduraduna.
Lan hitzarmenaren aldeko eta
Adegiren aurkako oihuak izan ziren nagusi manifestazioan. «Lanordu gutxiago, lanpostu gehiago»; «patronala, lapurra»; «borroka da bide bakarra»; eta «Adegi
entzun, zu zara errudun» izan ziren oihu batzuk. Bost hilabete daramatzate lan hitzarmena negoziatzen patronalak eta sindikatuek. Bederatzi bilera egin dituzte
tarte horretan, baina ez da inolako aurreapausorik izan. ELAk
%46,52ko ordezkaritza du mahaian; LABek %30,14koa; CCOOk
%17,38koa, eta UGTk %5,95ekoa.
Soldatak izoztea, lan orduak
gehitzea eta malgutasun orduak
igotzea dira enpresaburuen proposamenetako batzuk. Soldatak
igotzea eta lanaldia murriztea
nahi dute langileen ordezkariek.
Aurreko hitzarmena alde batera
utzi eta berria oso-osorik negoziatzea da Adegiren beste eskaeretako bat. Sindikatuak ez daude ados
horrekin ere. Azken bileran, lehenaren gainean hitz egiteko prest
zegoela esan zuen Adegik. Hala,
jarrera aldaketa bat ikusi zuela
argudiatuta, greban ez parte hartzea erabaki zuen UGTk. ELA eta
LABekin zen mobilizatzekoa.
Bi sindikatu horiek, ordea, ez
dute inolako mugimendurik ikusi. «Taktika hutsa izan da, ikusita
langile batzordeetan zein emaitza
onak ari ginen izaten iritzi kontrajarriak sortu nahi izan dituzte
greba ahultzeko». ELAk eta LABek emandako datuen arabera,
141 enpresa egon ziren itxita atzo.
CAF, Ramon Vizcaino, Corrugados, Hijos de Juan Garay, TS Fun-
Jendetsua izan zen Donostian atzo egindako manifestazioa. JON URBE / ARGAZKI PRESS
Jarreretan eta proposamenetan «errotikako aldaketa» egiteko
eskatu dio Adegiri, eta bere proposamenaren alde egiteko eskatu,
krisi garaian «arrazoizkoa» delako. Gipuzkoako lan hitzarmenean
Araba eta Bizkaikoetan lortutako
hobekuntzak sartzea nahi du:
KPI+%1,25eko soldata igoera, lan
istripuek eta gaixotasunek eragindako gaixoaldiak %100ean
osatzea, lan istripuetarako asegurua eta Geroara %2,30eko ekarpena egitea, besteak beste.
ELA eta LABen zuzendaritzetako kideek ere parte hartu zuten. JON URBE / ARP
diciones, Indar, Luzuriaga, Tekniker eta Ayra Kardan izan ziren horietako batzuk.
Datorren ostiralerako deitu dute hurrengo grebara bi sindikatuek. Adegiren erreakzioa nola
izango den galdetuta, «jarrera irekiagoa» espero dutela erantzun
zuten. «Gaurkoa ikusita, berean
jarraitzea beste probokazio bat litzateke». Enpresa ia guztietan lau
eguneko greba deialdia bozkatu
eta onartu dutela gogorarazi dute,
eta horrek erakusten duela langileak aurrera jarraitzeko prest
daudela.
CCOO ere gustura
CCOOk ere egin zuen greba atzo,
nahiz eta ez zuen manifestaziorik
edo elkarretaratzerik antolatu.
Harentzat ere «arrakastatsua»
izan zen protesta. Langileen
%90ek egin zutela bat berretsi
zuen. Eta, sindikatuaren iritziz,
erantzun handi horretan eragin
handia izan du berak ere greba antolatu izanak: «Berriro frogatu
dugu Euskadin ezin dela erabateko grebarik antolatu CCOO gabe».
G 141 enpresa geldirik
Alfa taldea
Ayra Kardan
Bellota
Biele
CAF
Candy
Corrugados Azpeitia
Forjas Iraeta
Galvanizados Olaizola
Glual
Guascor
Hijos de Juan Garay
Ikusi
Indar
Jaso Industrial
Korta
Luzuriaga
Metec Motric
Niessen
Ramon Vizcaino
Sidenor Azkoitia
Tekniker
TS Fundiciones
Zardoya
Iturria: LAB
Txikietan «ia eraginik ez»
Adegik ere zenbatu du grebaren
eragina. Haren arabera, langileen
%65 normal aritu dira. Aitortu du
enpresa handietan oihartzun
handiagoa izan duela protestak.
Alabaina, enpresa ertain eta txikietan —halakoak dira metaleko
enpresen %94— ia eraginik ez
duela izan dio. «Langileek ulertzen dute negoziazioaren esparru
naturala ez dela kalea, negoziazio
mahaia baizik», esan du.
Enpresaburuek elkarteak piketeen jarduna gaitzetsi du. «Lanera joan nahi izan dietenei urratu
egin diete horretarako eskubidea». Sindikalismora XIX. mendeko jarrerak itzuli direla dio Adegik, «eta horrek are zailago egiten
ditu lehendik zailak ziren negoziazioak».
«Beti ez esatearen diskurtsoa»
alde batera uzteko eskatu die langileen ordezkariei patronalak, eta
itzultzeko negoziazioetara «bideragarriak diren jarrerekin». Enpresen produktibitatea hobetu,
merkatuaren aldaketetara hobeto egokitzen lagundu eta malgutasunerako aukera gehiago ematen dituzten neurriak bakarrik
onartuko dituela esan du. Oraindik ez dute hitzartu hurrengo bilerarako eguna.
18 berria 2010eko maiatzaren 29a, larunbata
Harian › Ekonomia
Industrian galdutako hiru lanpostutik
bat berreskuratu du Mondragonek
61 milioi euro irabazi
zituen iaz, 2008an
baino %14 gutxiago,
gerrikoa estutzeko
neurriei esker
G Mondragonen emaitzak
Diru sarrerak (milioi eurotan)
Irabaziak (milioi eurotan)
17.000
800
etxeko ondasun iraunkorrei lotutakoetan. Etxetresnetan, esaterako. Fagor Etxetresnek 19,9 milioi
euro galdu zituzten iaz, salmentak 200 milioi eurotan jaitsi ostean, Espainiako etxegintzaren krisiaren ondorioz batez ere. 2007an
13,4 milioi euro irabazi zituen.
Finantzetan, Euskadiko Kutxak 56,5 milioi euro irabazi zituen
iaz, 2008an baino %43,8 gutxiago.
205 milioi euro gorde zituen ko-
700
15.000
Jakes Goikoetxea Donostia
600
14.780
13.000
500
400
Mondragon taldearen industria
adarrak behin-behineko ia hiru
mila langile kaleratu zituen iazko
urtearen lehen erdian. Iaz bertan,
hala ere, galdutako hiru lanpostutatik bat (938) berreskuratu zuen
urtearen bigarren erdian, pixkana-pixkana jarduera indartzen
ari den seinale.
Euskal Herriko enpresa talde
garrantzitsuenak 61 milioi euro
irabazi zituen iaz, 2008ko 71 milioiak baino %14 gutxiago. Aldea
ez da izugarria, baina aintzat hartu behar da taldeak 2008an jasan
zuela krisiaren kolperik bortitzena: 2007an 711 milioi euro irabazi
zituen, eta 2008an, 71 milioi; hamar aldiz gutxiago. Mondragon
taldeak zuhur jokatzea erabaki
du, eta 2008an gordetako diruaren
halako hiru bideratu du dotazioetara 2009an.
Korporazioak nabarmendu du
emaitzak «positiboak» direla, iazkoa urte «bereziki zaila» izan zelako jarduera guztietarako, batez
ere lehenengo sei hilabeteetan.
Onartu du neurri handi batean
iaz gerrikoa estutu zutelako izan
dituztela emaitza horiek, bestela
okerragoa izan baitzitekeen. «Beharrezko egokitzapenak eta ahaleginak» egin direla eta funtzionatu dutela aitortu du Jose Maria Aldekoa Mondragoneko lehendakariak. «Neurri horiekin asmatu
egin dela erakusten du emaitzek
hiruhilekoz hiruhileko izan duten
hazkunde etengabeak».
11.000
300
200
9.000
61
100
0
7.000
2000 01 02 03 04 05 06 07 08 2009
2000 01 02 03 04 05 06 07 08 2009
Inbertsioak (milioi eurotan)
Langileak (*)
3.000
95.000
2.500
2.809
Eroskik Caprabo
erosi zuen
90.000
85.000
80.000
2.000
‘‘
85.066
75.000
70.000
1.500
65.000
60.000
1.000
55.000
500
2000 01
02 03 04 05 06 07 2008
50.000
2000 01 02 03 04 05 06 07 08 2009
*Datu batzuk urte amaierakoak dira
eta besteak urteko batez bestekoak.
ITURRIA: MONDRAGON TALDEA
Gogoratu behar da kooperatibek eta langileek hainbat neurri
hartu dituztela krisiaren ondorioak samurtzeko: behin-behineko
hainbat langile kaleratu dituzte,
bazkide batzuk kooperatibaz aldatu, besteei erretiroa aurreratu,
bazkide gisa dagozkien sariei uko
egin eta zenbait kooperatibatan
soldatak %10 inguru jaitsi. Aldekoaren iritziz, neurri horiek guztiek bermatu egin dute taldearen
lehiakortasuna eta korporazioa
etorkizunerako egoki prestatuta
egoteko.
Atzo jakinarazitako datu nagusiak Txomin Garcia Euskadiko
Kutxako presidenteak aurreratu
zituen martxoan, kutxaren emai-
Beharrezko ahaleginak
eta egokitzapenak
egin ditugu,
eta asmatu dugu»
JOSE MARIA ALDEKOA
Mondragoneko presidentea
tzen aurkezpenean. Aurrera begira iragarri zuen taldeak emaitzak
bideratu dituela eta «bide onean»
doala.
Iaz batez beste 85.066 langile
izan zituen Mondragonek, 2008an
baino %8,3 gutxiago (7.400 inguru). Lanpostu kopuruaren urtez
urteko joera ikusiz gero, iaz aldatu egin zen Mondragon taldeak
lanpostuak sortzeko izan duen joera etengabea.
Krisia arlo guztietan
Kooperatiba taldeak hiru jarduera nagusi ditu: banaketa, finantzak eta industria. Hiruretan nabaritu ditu krisiaren ondorioak,
baina batez ere eraikuntzari eta
bratu gabe gera daitezkeen zorrak estaltzeko.
Banaketa arloan, Eroskik iaz
75,6 milioi euro galdu zituen,
2008an galdutakoa baino 23 milioi
euro gutxiago. Negozio arruntean
emaitza onak izan zituen, baina
zorraren zama oso astuna da,
Eroski asko zorpetu baitzen inbertsioak eta erosketak (Caprabo) egiteko. Zorra atzeratzea hitzartu zuen finantza erakundeekin abenduan.
Krisiak krisi, Mondragonek iaz
325 milioi euro inbertitu zituen industrian; bost enpresa jarduera
berri sortu zituen; Indian bi lantegi zabaldu; eta I+G+(b)-n 132 milioi euro baino gehiago inbertitu.
Caja Madridek
bost aliatu
aurkitu ditu, eta
Gironakoa erosi
du La Caixak
Fusioetarako diru
publikoa agortzeko
aste gutxi falta direla
bizkortu dira kutxen
arteko bat-egiteak
Erredakzioa
FROB funtsetik dirua lortzeko
epea amaitzen ari denean, bizkortu egin dira aurrezki kutxen bategite eta erosketa prozesuak. La
Caixak onartu egin zuen atzo Caixa Girona bere egiteko negoziazioetan ari dela. Beste kutxa erraldoi batek, Caja Madridek, Caja
Avila, Laietana, Segovia, Rioja eta
Insular de Canarias kutxekin fusio hotza eginda txukundu nahi
du bere balantzea.
Teorian, ekainaren 30ean bukatzen da banku eta aurrezki kutxen fusioak errazteko Espainiako Gobernuak indarrean jarritako FROB funtsa. Epe horretatik
aurrerako operazioek ez dute Espainiako Bankuaren laguntzarik
izango beren kapitala osatzeko.
Edonola ere, epea luzatzeko aukera badagoela onartu zuen atzo
Elena Salgado Espainiako Ekonomia ministroak.
La Caixaren eta Caixa Gironaren arteko bat-egitea, berez, irenste bat da. La Caixak 272.404 milioi
euroren aktiboak zituen martxoan, Caixa Gironak baino 35 aldiz
gehiago. Caixa Gironak negoziazioak izan ditu Katalunian martxan diren beste bi fusio prozesuetan parte hartzeko, baina azken
unean atzera egin du. Caixa Catalunyarekin batu dira Caixa Manresa eta Caixa Tarragona, eta Unnim taldea osatzen dute Manlleu,
Terrassa eta Sabadell kutxek.
Caja Madriden aliatuak
Neurri aldetik aldea handia dago
Caja Madriden eta bere aliatuen
artean ere. Madrilgo kutxak
190.000 milioi euroren aktiboak ditu, eta harekin batuko direnek
37.000 milioi. Negoziazioek aurrera egiten badute, SIP bat osatuko
dute seiek, hau da, fusio hotza edo
birtuala dena. Pentsatzekoa denez, balantzeak elkartuko dituzte
eta bakoitzak bere lurraldeko egiturari eta gizarte ekintzari eutsiko dio. Caja Segoviako eta Caja
Avilako administrazio kontseiluek Banca Civica taldean sartzearen aurkako botoa eman zuten
ostegunean. Nafarroako Kutxa
da talde horren bultzatzailea.
Ofizialki baieztatzea falta den
arren, fusio hotza egitekotan dira
beste lau kutxa: Caixa Penedes,
Caja Murcia, Granada eta Sa Nostra.
2010eko maiatzaren 29a, larunbata berria 19
Ekonomia ‹ Harian
Ministerio bakoitzaren
gastua %15 jaitsiko du
Espainiako Gobernuak
1
Burtsa
J.B.ANDUEZA
Bilbao 2000 indizea
Beste indizeak
Aldea
+%0,73
1.750
Azkena
1.530,81
Ibex 35
(Madril)
9.425,50
Ftse 100
(Londres)
5.188,43
CAC 40
(Paris)
3.515,06
Dax
(Frankfurt)
5.946,18
Dow Jones*
(New York)
10.166,71
(+%0,97)
1.700
1.650
(-%0,13)
1.600
Estatuaren aurrekontua
ia %8 txikituko da,
baina kontuak aurrera
ateratzeko aliantzak
eraiki beharko ditu
1.550
1.500
1.450
1.400
Euro bat:
Ivan Santamaria
1,2384 $
Euro bat:
113,06 ¥
izpea Goenaga Etxeparen hasi orduko, 9.500eko haitzpean
aterpetu da Ibex-35 (+%0,97). Antzerkigilearen adorerik
gabe, burtsa indizeak indarge eta zalantzakor jarri du etxea, langa
baino gehiago haitz gaindiezin bihurtu zaion 10.000 puntuen azpian. Espainiako Kongresuaren erabakiak gorabehera, oraingoan
Fitch rating etxeak jaitsi dio Espainiako erreinuari kaudimen kalifikazioa, AA+ mailara; nazioartean itzala handitzeko premia gehiago
dauka Espainiaren zorrak, euskal kulturak baino. 1,23tik so da euroa. Astean %0,19 irabazita jaitsi da oihala Olabarri kaleko antzokian, eta, gaitzerdi, Wall Streeteko saioan kontsumitzaileen gastua
geldotzeak zenbaki gorriak eragin baitzituen. Merke itxura dute,
berbarako, Iberdrolak (+%0,15) 5,46 euroan, Edurnezurik
(+%0,64) 15,7 euroan eta BBVAk (+%,1,59) 8,63 euroan. Baina
burtsan ere arriskuak hartzen jakitean datza gakoa: etxe paretik dirua akzio zorrora noiz mugitu jakitean.
A
Maria Teresa Fernandez de la Vega eta Elena Salgado. EMILIO NARANJO / EFE
Defizitari aurre egiteko neurriek hazkundean eta langabezian ondorioak izango dituzte.
Koadro makroekonomikoan dauden aldagai gehienak berriro ere
moldatu behar izan ditu gobernuak, okerrerako.
Hain zuzen ere, datozen hiru
urterako hazkunde aurreikuspena murriztu du honezkero Zapateroren gobernuak. 2011. urtean
BPGaren hazkundea %1,3 izatea
espero du, iragarri baino bost hamarren gutxiago. 2012 eta 2013.
urteetan %3 baino gutxiago izango da, halaber.
Enpleguak ere okerrera egingo
du. Langabezia tasa aurten, batez
beste, %19,4 izango dela dio orain
Ekonomia Ministerioak, orain arteko aurreikuspena baino %0,4
gehiago. 2011. urtean, %0,5 jaitsi
eta %18,9 izango da. 2013. urtean
populazio aktiboaren %16 baino
gehiago oraindik ere lanik gabe
egongo dela ontzat eman du gobernuak, gainera.
Hauteskunderik ez
Espainiako Gorteetan murrizketen dekretua onartzeko eginiko
osoko bilkuraren saioak agerian
utzi zuen sekula baino zailagoa
duela PSOEk aurrekontuak aurrera ateratzea. EAJren ezetzak
ustekabean harrapatu zituen,
eta, dekretuak aurrera egitea
ahalbideratu bazuen ere, CiUk argi adierazi du laguntza hori amaitu dela. Gainera, Josep Antoni
Duran Lleidak eskatu zion Zapaterori hauteskundeetara deitzeko. Atzo, gobernuak eta PSOEk
aukera hori errefusatu, eta Zapateroren proiektua «inoiz baino biziagoa» dela ziurtatu zuten.
Zapateroren Mortirolo
Iker Aranburu
E
uropako Batasunak, Nazioarteko Diru Funtsak
eta finantza merkatuek
markatutako bide orritik, murrizketekin jarraitu nahi du datorren urtean Espainiako Gobernuak. Hala erakutsi du 2011ko estatuko aurrekontuetan gastua
%7,7 txikituko duela finkatuta.
Beste biderik ez du, baldin eta
2013rako defizit publikoa BPGaren %3an utzi nahi badu. Tira,
badira bi alternatiba, zein baino
zein sinesgaitzagoak: bata, eko-
(-%0,90)
* Itxi aurretik
Haitzpe parean etxea
Cajasur. Andaluziako Cajasur kutxaren porrotak bategite hotzak sustatu dituela bistakoa da. Gironako aurrezki kutxa LaCaixak
bereganatuko ote duen zabaldu da, eta CajaMadrid kutxa erraldoiak beste bost kutxarekin bat egiteko asmoa du; tartean dira
Errioxakoa eta Kataluniako Laietana. Espainia eta beste zenbait
estaturen zorra jaulkitzeko zailtasunekin batera, zor pribatuaren
jaulkipena azken hamar urteotako minimoan dago orain. Eta Valentziako CAM aurrezki kutxak %70eko beherapenarekin jarri ditu
salgai etxebizitza batzuk. Korapiloak askatzen doaz.
DLaburrak
Analisia
(+%0,15)
Maiatzak 24 Maiatzak25 Maiatzak 26 Maiatzak 27 Maiatzak 28
Dibisak
Gastu publikoa murrizteko bideak ez du atzera bueltarik. Espainiako Gobernuak heldu den urterako aurrekontu muga ezarri du.
Guztira, 122.000 milioi euro izango dira, aurten baino ia %8 gutxiago. Zenbaki borobiletan, estatuak 10.000 milioi gutxiago gastatu ahalko dituela esan nahi du
horrek, hain zuzen ere Eusko
Jaurlaritzak urte osorako eskura
duen dirua.
Gehienezko gastua 2011. urteko aurrekontuak prestatzeko
lehen urratsa da. Orain, txostena
erkidegoei eta udalerriei bidaliko
diete, euren defizit aurreikuspenak eman ditzaten. Ekonomia
eta Ogasun Ministerioaren xedea
administrazio guztien defizita
BPGaren %6raino jaistea izango
da, 2013. urterako %3ra iritsi ahal
izateko.
Gastuaren jaitsiera zein ataletan igarriko den esateko arinegi
dela azaldu zuen atzo Elena Salgado Ekonomia ministroak. Hori
bai, ministerio bakoitzaren gastua %15 edo gehiago murriztuko
dela ziurtatu zuen, aurtengoarekin alderatuz gero.
(-%0,29)
nomiak sekulako berpiztea izatea eta horrela zergatan diru
gehiago biltzea; eta bestea, zerga
sistema txukunagoa ezartzea.
Baina bide orri horretan badira aldapa pikoak: etapa gogortzen joateko, funtzionarioen eta
pentsionisten protestak, greba
orokorrak eta Kataluniako hauteskundeak. Eta, bukatzeko, Zapateroren Mortiroloren partikularra: aurrekontuen onarpena.
Izan ere, azken etapetan Espainiako gobernuburua bakar-bakarrik geratu da tropelean. CCko
eta UPNko taldekide interesatu
bezain txikiak ez ditu alboan.
CiUk abandonatu egin du, eszenifikazio ikusgarriarekin: azken bultzada ematearekin batera
iragarri dio azken aldia zela eta
aurrekontuak onartzeko beste
norbait bilatu beharko duela.
Beste hitz batzuetan, ez duela Za-
pateroren gainbeheran berak ere
erori nahi, eta are gutxiago udazkeneko bozetan Kataluniako Gobernua eskura duenean. Horien
ondoren, berriro giltzarri lanari
ekingo dio CiU ustezko garaileak,
Madrilen PSOE zein PP egon.
Aurrekontuak aurrera egiteko
hautagai bakarra geratzen zaio
PSOEri: EAJ. Baina jeltzaleek
ohartarazi diote aurrerantzean
ez dela nahikoa izango erantzukizunaren txantaje moralarekin.
Sostenguak negoziatu eta pagatu egin beharko ditu PSOEk.
Kili-kolo dabilela ikusita, ez zaio
merke aterako; baina alternatiba
bakarra aurtengo aurrekontuak
luzatzea edo bozak egitea denean...
Eta PP? Betiko moduan. Beti
besteen gurpilean, asmo bakarrarekin: ahalik eta gutxien eginez etapa eta itzulia irabaztea.
Erakundeen dimentsioa
egokitu nahi du Lopezek
BILBO › Erakunde publikoetako
nen urteko batzar nagusian, 29
milioi euroko kapital hedakuntza egitea onartu dute. Modu
horretara, dibidendua eskudirutan edo konpainiaren akziotan
jasotzeko aukera izango dute
akziodunek.
egitura eta zerbitzuak berriz
ordenatu beharra dagoela uste
du Patxi Lopez Eusko Jaurlaritzako lehendakariak, haien
dimentsioa egiazko beharretara egokitzeko. Gainera, enpresa
publikoak arrazionalizatzeko
eta bikoiztasunak eta koordinazio falta saihesteko baliabideak
jarri behar direla adierazi zuen,
atzo, Bilbon egindako jardunaldi batzuetan.
Apirilean, 15.700 langabe
gehiago Frantzian
Euriborrak %1,25ean
bukatuko du maiatza
PARIS › Lanik gabe daudenen
MADRIL › Hipoteka maileguak
kopurua gero eta handiagoa da
Frantzian ere. Apirilean, 15.700
lagunek galdu dute lana, eta,
orotara, 2,7 milioi lagun daude
langabeziako zerrendetan
izena emanda. Emakumeen
artean %0,8 igo da langabezia,
eta %0,4 gizonezkoen artean.
Iazko apiriletik aurtengora,
%7,8 hazi da langabeen kopurua Frantzian.
kalkulatzeko indizerik erabilienak, Euriborrak, iazko irailetik
mailarik altuenean bukatuko du
maiatza, %1,25ean hain zuzen.
Hala ere, ekainean hipotekak
berrikusi behar dituzten herritarrek orain arte baino gutxiago
ordaindu beharko diote hilero
bankuari, iazko maiatzean
oraingoan baino altuago baitzebilen indizea.
Dibidendua akziotan
jasotzeko aukera,Gamesan
GASTEIZ › Gamesaren akziodu-
20 berria 2010eko maiatzaren 29a, larunbata
Harian › Mundua
Kolonbiako hauteskundeak (III) D
Uriberen gobernuak hasitako kanpaina militarraren ondorioz, desplazatuen kopuruak gora egin du Kolonbian;
segurtasuna giza eskubideen bizkar ezarri izana egozten diote, horregatik, presidenteari.
Segurtasunaren izenean
Ixiar Zubiaurre
O
ndo ematen duten hitzak aukeratzen asmatu du Alvaro Uribek: gauza bat Estatua militarizatzea baita, eta
bestea, segurtasun demokratikoaren izenean egitea. Tragedia
bera da bietan; baina, hura zuritzeko aukera ematen du bigarrenak. Bakearen aitzakian gerra
egiten dutenetakoa da Uribe. Abila horretan; paramilitarrekin
duen konplizitatea agerian gelditu den arren, haren politika militarrak kanpaina egiteko balio
izan dio Juan Manuel Santos hautagai ofizialistari: «Desplazatuei
dagokienez, argi dago zein den
gure helburua: haiek saihestea.
Eta horrek segurtasun demokratiko gehiago esan nahi du». Hortaz, segurtasun demokratikoak
areagotu duen arazoari segurtasun demokratiko gehiagorekin
egin nahi dio aurre Santosek.
Zenbakirik gorrotagarrienak
handitu izanaren meritua aitortu
diote Uriberi giza eskubideen aldeko erakundeek. Desplazatuena, esaterako: gaur egun, hiru milioi baino gehiago daude Kolonbian. Aste honetan bertan gora
egin du kopuru horrek. FARC Indar Armatu Iraultzaile Kolonbiarren eta militarren arteko borrokek eraginda, izan ere, 300 bat nekazarik euren etxeak utzi behar
izan dituzte. Codhes Giza Eskubideen eta Desplazatuen Aholkularitzak jakinarazi duenez, hamabost lagun baino ez dira gelditu
Veneral herrian. Gainontzekoek
Barrancora, San Antoniora eta
San Josera egin dute ihes.
Baina desplazatuak ez dira Kolonbiako gatazkak eragin dituen
biktima bakarrak. Azken hogei
urteetan, 70.000 lagun hil edo de-
sagerrarazi dituzte; Amnesty Internationalen arabera, haietatik
gehienak borroketatik kanpo.
Eta dozenaka mila zibil torturatu
eta bahitu egin dituzte.
Helburua aitzakia
Inkestei kasu eginez gero, igandean egingo dituzten presidentetzarako hauteskundeetan antzerako
boto kopurua lortuko dute Antanas Mockus Alderdi Berdeko
hautagaiak eta Santos U alderdikoak. Batak irabazi edo besteak
irabazi, badirudi gatazkari aurre
egiteko politika molde bi daudela
jokoan. «FARCen aurkako gerra
irabazteak kostu handia du; paramilitarrekin irabaztea baino hiru
edo lau aldiz handiagoa. Guk ahalik eta modurik garbienean ahalegindu behar dugu haiek garaitzen», adierazi du Mockusek.
Santos, baina, irtenbide armatuaren aldeko da. Ofizialisten
lema izan da hauteskunde kanpainan; segurtasuna giza eskubideen bizkar ezarri izanak askoren
kontzientzia lokartu du. Jose Obdulio Gaviriarena besteak beste,
Uriberen aholkulari izandakoarena: «Zeini bururatu ahal zaio galdetzea ea baleko den Latinoamerikako talde terroristarik handienaren atzetik ibiltzea?».
Cecilia Lopez oposizioko Alderdi Liberaleko diputatuaren arabera, edozer egiteko prest da gobernua; horixe izan da Uriberen
aitzakia, helburuak bide denak
justifikatzen dituelakoan. Kontua da, baina, gerrilla indarrez garaitzeko asmoak albo batean utzi
dituela gainontzeko denak, baita
giza eskubideak ere. Eta, horrek
dakartzan ondorioez kezkatuta,
politika molde horren bideraezintasuna salatu dutela askok. «Nik
ez dut filosofia horrekin bat egiten. Reyes eta beste hainbat hil zi-
Oposizioko hainbat kide hiltzeko agindu
izana leporatu diete zerbitzu sekretuei
Alvaro Uribe presidentearen zortzi urteko agintaldian ez
dira eskandaluak falta izan. Azkena haren legegintzaldia
amaitzear denean lehertu da. Epaileei, oposizioko kideei eta kazetariei legez kanpoko entzuketak egitea eta paramilitarrei haietako
batzuk hiltzeko agintzea egotzi diete zerbitzu sekretuei. Nabarmentzekoa da erakunde horretako burua estatuburuaren esanetara dagoela zuzenean, eta bilerak egiten dituztenean ere presidentetzaren egoitzan egiten dituztela.
Lehen aldiz, Uriberen gertuko hainbat lagun deitu ditu deklaratzera fiskaltzak. Horietako bi dira Bernardo Moreno presidentetzarako idazkaria eta Edmundo del Castillo justizia aholkularia. Besteak beste, Goreneko epaileei egin zizkieten entzuketak, haien
«ahultasuna» jakin asmoz.
D
Haur bat Kolonbian desagerrarazitakoen argazkien azpian jolasean, iazko ekainean, Bogotan. CARLOS DURAN ARAUJO / EFE
2010eko maiatzaren 29a, larunbata berria 21
Mundua ‹ Harian
Kolonbiako hauteskundeak (III) D
tuzten, eta horrek buruhausteak
baino ez dizkigu eragin», adierazi
du Ceciliak. Raul Reyes FARCeko
buruzagia Ekuadorren hil zuen
Kolonbiako armadak. Horrek bi
herrialdeen arteko diplomazia
krisia eragin zuen.
«Positibo faltsuak»
«Legez kanpoko talde armatuetako kideak hiltzea nahi zuen gobernuak. Mandatua betetzen
zuten militarrei ordainsariak
emateko sistema sortu zuen horretarako». Mario Madrid-Malo
Kolonbiako zuzenbide konstituzionaleko irakasle eta giza eskubideen aldeko ekintzailea oso kritiko agertu da Uribek azken zortzi
urteetan egindakoekin. «Ustelkeria eragin zuen sistema horrek;
epaiz kanpo exekutatutako zibilak borrokan hildako gerrillari
gisa saldu zituzten», azaldu du
Madrid-Malok.
Uriberen segurtasun demokratikoaren sintoma dira «positibo
faltsuak». Eufemismo horrek
armadak hildako milatik gora zibili egiten die erreferentzia; hildako denak gerrillariak balira bezala aurkeztu zituzten. Gertatutakoa argitu zutenetik, baina, dozenaka buruzagi militar auzipetu
dituzte —bat bera ere ez du kartzelatu, dena dela—. NBE Nazio
Batuen Erakundeak, berriz, exekuzio haietan Santosek izan zuen
parte-hartzea utzi du agerian.
Gaur egun hiru milioi
desplazatu baino
gehiago daude
Kolonbian
Iaz, giza eskubideen
aldeko 32 ekintzaile
hil zituzten, eta
142ri eraso zieten
Madrid-Maloren ustez, gizarte
bakea lortzeko legez kanpokoak
diren bideak erabili ditu gobernuak. Eta horrek «adibide lazgarriz» josi du Kolonbiako historia.
Adibide horien artean ageri
dira giza eskubideen ekintzaileen
aurka paramilitarrek egindako
erasoak. Kasurik berrienak joan
den astean gertatutakoak dira.
Alexander Quintero igandean hil
zuten, Caucan. Quintero Alto Nayako sarraskia ikertzen ari zen
—paramilitarrek dozenaka lagun
hil zituzten han 2001ean— , eta,
horregatik, hilko zuten mehatxua
egin zioten. Quinterorena gertatu
baino bost egun lehenago Rogelio
Martinez estatuaren krimenak
ikertzeaz arduratzen den erakundeko kidea hil zuten, Sucren.
Iaz giza eskubideen aldeko 32
ekintzaile hil zituzten, eta 142ri
eraso zieten. Eraso haietatik %47
talde paramilitarrek egin zituzten, %18 estatuko erakundeek eta
%9 talde gerrillariek.
Javier Orozco q Kolonbiako nekazarien mugimenduko sindikalista
Kolonbiako gatazka armatuak eragindako giza tragediaren lekuko da Orozco; sindikalista zela
heriotza mehatxua jaso zuen, eta jardun horretan ziharduten dozenaka lagun hil dizkiote.
«Estatuaren legitimitatea indarraren
erabileran onarritu da Uriberekin»
I.Zubiaurre Donostia
Apirilean hil zioten laguna Javier
Orozcori; hari aipamen egiteko
erregutuz, instant batez eten du
elkarrizketa. Urtea hasi zenetik
hil dituzten sindikalisten artetik
—27 direla argitu du, pentsatu beharrik izan gabe— lagunaren
izen-abizenak dakartza gogora.
Henry Ramirez Dazari egindako
omenaldi txikia da, ez baitzuen haren hiletara joaterik izan. Sindikalismoan aritutako askoren hiletetara joan behar izan du, dena dela.
Orain ezin du; hilko zutela mehatxatu zutenetik Gijonen (Asturias, Espainia) bizi baita. Javier
Orozco Donostian izan da, Idi Ezkerra Fundazioak gonbidatuta.
Alvaro Uriberen segurtasun politika
giza eskubideen bizkar egin al da?
Segurtasunaren diskurtsoak hiritarrak konbentzitu ditu; landa
gunean, baina, jendeak beldur
ikaragarria dio armadari. Zibilak
hiltzen dituzte, eta hildakoak gerrillariak balira bezala aurkezten
dituzte. Halako gauzak ez ditu
jendeak barkatzen. Jar zaitez zu
haien lekuan, eta imajina ezazu
zure semea, edo beste edozein senitarteko borroka gunean dagoela. Eta gauez armada datorrela,
eta bi gazte eramaten dituela. Eta
hiltzen dituztela; baina gero mozorrotu egiten dituztela, gerrillakoak balira bezala... Eta kontu
izan, nik bi aipatu dizkizudala,
baina, benetan, egoera horretan
bi mila lagun hil dituztela. Asmatuko al zenuke guraso horren tokian jartzen? Horrela senideren
bat galdu duen familiak desondrari egin behar dio aurre. Begira
nola diren gauzak! Ez da norbait
kendu izanak eragiten dizun
mina; hori baino gehiago da hildakoa bidelapur moduan agertzea jende guztiaren aurrean.
Jendeak ez dio errespeturik armadari, beldurra baizik. Estatuarekin gauza bera gertatu da; indarraren erabileran oinarritu da haren legitimitatea Uriberekin.
Hori eragin al du segurtasun demokratiko deritzon estrategiak?
Zitalkeriaren marka denak hautsi ditu Uriberen segurtasun demokratikoak. Gobernu honek
utzi duen ondarerik gorrotagarriena da. Exekuzioak, desagertzeak, legez kanpoko atxiloketak,
sindikalisten eta oposizioko kide-
GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS
en hilketak, legez kanpoko espioitza, desplazatzeak... Horietatik
asko gizateriaren aurkako krimenak dira. Segurtasun demokratikoaren politika horrek legez kanpoko bilakatu ditu erakunde
asko. Gobernuak zuzenbidezko
estatu batean kabitzen ez diren
bideak erabili ditu, oposizio militar eta zibilari aurre egiteko. Estatu terrorismotik gertuegi daude
neurri horiek denak; 1.800 zibil hil
dituenari, izan ere, zein izen jarri
ahal diogu? Segurtasun demokratikoaren beste ondorio bat Gobernuak defentsan egindako gastu itzela da. Kolonbiak, gaur
egun, barne produktu gordinaren %6 inbertitzen du; alegia,
munduan beste inork baino
gehiago gastatzen du armadan.
Uribe zuzenean akusatzeko nahikoa
elementu badaudela uste al duzu?
Bai, noski. Hiru elementu nagusi
daude Uriberen aurka egiteko.
Narkotrafikatzaile eta paramilitarrek eta presidenteak komeni
zaizkien harremanak dituzte alde
batetik. Herritarrei burua moztu
ondoren, haiekin futbolean jolasten duten horiek ditu aliatu politiko Uribek. Baina, horrez gain, Uribe 05 zuzentarauaren egilea da;
borroketan hildako gerrillariengatik militarrei ordainsariak
ematea sustatu duena presidentea bera izan da. Eta badago hirugarren elementu bat: DAS edo
presidenteak zuzenean kontrolatzen dituen zerbitzu sekretuak.
Orain gutxi jakin da kazetariak
eta oposizioko kideak mehatxatzen zituztela, eta hil egiten zituztela.
Zerbait aldatuko al da Antanas Mockusek irabazten baditu bozak?
Haren diskurtsoa segurtasunaren ingurukoa da; hortaz, ez dut
uste gauzak asko aldatuko direnik. Akaso formak... Mockus ez
da paramilitarrengana joango,
Uribek egin duen moduan.
Ez bada klandestinitatean edo heriotza mehatxupean, posible al da Kolonbian ezkerreko politika egitea?
Egin dezakezu agerian, baina oso
arriskutsua da. Presidentetzarako hautagai batek duela lau urte
esan zuen sindikatu bat sortzea
baino errazagoa zela gerrilla bat
egitea Kolonbian. Aski zabaldua
dagoen ideia da gerrillariak agure
hiltzen direla mendian, eta ausardia, benetan, herritar izateko eduki behar dela. Herritarrak, izan
ere, ez du armarik, eta estatu boteretsu bati egin behar dio aurre.
Zein iritzi duzu gerrillaz?
FARCek diagnostikoan asmatu
du: Kolonbian bazterkeria ekonomikoa dago, bazterkeria politikoa;
indarkeria dirua pilatzeko erabiltzen da... Eta, alde horretatik, bat
egiten dut haiekin; ez, baina, aukeratu duten metodoarekin. Gatazkari irtenbidea emateko benetako konpromisoa balego, dena
dela, gerrako alderdi estatusa
emango nieke gerrillariei. Nik
uste gizarte zibilak duela baka-
rrik haiei armak uzteko eskatzeko
aginte morala. Eta benetan uste
dut gerrillak baduela gatazkari irtenbide emateko bokazioa; gertatzen dena da ez duela horretarako
agertoki egokirik aurkitu.
Zein da emakumeen egoera?
Gordin esango dizut. Paramilitarrek ehunka seme-alaba dituzte.
Bortxatutako, jazartutako, jipoitutako, mehatxatutako edota baztertutako emakumeen herrialdea da Kolonbia. Emakume beltzena, indigenena, behartsuena...
bereziki.
Zerk eragin du Kolonbia, Venezuela
eta Ekuadorren arteko gatazka?
Gatazka horrek hiru aurpegi
ditu. AEBek Venezuelako eta
Ekuadorko gobernuen gain egindako presioaren ondorio da, alde
batetik; haiek dira anaien arteko
liskarrak eragin izanaren erantzule. Baina bertako faktoreek
ere izan dute zeresanan. Kolonbiako gerra, izan ere, ondoko herrialdeetara zabaldu da: Kolonbiako paramilitarrek hainbat lagun hil dituzte Venezuelan; eta
Ekuadorren berdin, Brasilen...
Kolonbiako gerra zikinaren eredua zabaltzen ari da. Eta bada hirugarren aurpegi bat ere, gizakia
den bezalakoa delako. Gatazketatik asko ez dira arrazoi ideologikoengatik sortzen; haien atzean
areriotasun pertsonala egoten
da. Chavezek bihotz osoz gorrotatzen du Uribe; eta Uribek gauza
bera sentitzen du Chavezez.
22 berria 2010eko maiatzaren 29a, larunbata
Harian › Mundua
Pakistanen
80tik gora lagun
hil eta dozenaka
zauritu dira
bi atentatutan
DLaburrak
Errepide bat zabaldu du
Israelek palestinarrentzat
TEL AVIV › Israelgo Gorenaren
aginduz, Tel Aviveko gobernuak
Zisjordania zeharkatzen duen
errepide bat zabaldu du palestinarrentzat. 2002tik galarazia
zieten handik ibiltzea; baina
abenduan debekua bertan
behera uzteko agindu zuen Israelgo Justiziak. Gobernuz kanpoko hainbat erakundek salatu
dute, hala ere, errepidearen irekierak palestinarren egoera are
gehiago okertuko duela.
Zazpi ekintzailek
ahmadi gutxiengoko
hainbat kide otoitzean
ari ziren bi mezkitei
eraso diete
Erredakzioa
Baztertutako komunitatea
Ez da lehen aldia Pakistango ahmadi komunitateari erasotzen
diotela, baina bai neurri horretako kalteak eragiten dituztela. Herritarren presioei erantzunez, Islamabadeko gobernuak erabaki
zuen, 1974an, talde hau ez zela
musulmana, eta, bide batez, debekatu egin zieten komunitate musulmanaren ekintzetan parte
hartzea.
Ahmadiak gutxiengoa dira Pakistanen, eta jatorriz Indiakoak
dira. Haien arabera, taldeko sortzailea Mirza Gulam Ahmad
—1889an hildakoa— izan zen islamaren azken profeta. Musulman
gehienentzat, ordea, Mahoma
izan zen azkena.
Etzi jakingo da petrolio
ihesbidea itxi duten
Erreskate taldeak, zaurituak trenetatik ateratzen, atzo, Calcuttan. PIYAL ADHIKARY / EFE
Indiak gerrilla maoistari
egotzi dio 80 hildako eragin
dituen tren sabotajea
New Delhi
Baleen arrantzaren aurka,
Hagara joko du Australiak
TIBET
NEPAL BU.
BAN.
Bombay
Calcutta
Bengalako
Golkoa
CAMBERRA › Australiak jakina-
BENGALA MENDEBALDEA
MIDNAPORE
MENDEBALDEA
Allande Sokarros
Indiak matxino maoistei egotzi
die Bombay eta Calcutta hirien
artean lotura egiten duen trenak
atzo jasandako istripuaren erantzukizuna. Talde armatuak, baina, ukatu egin du gertaera honekin zerikusia izatea. Behin-behineko balantzearen arabera, 80
lagun hil dira, eta 200 inguru zauritu, trena burdinbidetik irten eta
merkantzia konboi batekin talka
egin duenean.
Ezbeharra, India ekialdean kokatua den Mendebaldeko Bengala estatuan gertatu zen, Calcutta
hiritik 135 kilometrora. Ostiral
goizeko 01:30 zirelarik —ostegun
gaua Euskal Herrian—, trena
bat-batean burdinbidetik irten,
eta bagoietatik batzuk alboko
errailetan etzanda geratu ziren.
Orduan, alderantzizko norabidean zihoan merkantzia tren batek
harrapatu zituen.
Bidaiari asko bagoien azpian
zeudela nabarmendu zuen Mendebalde Bengalako Polizia ikuskari gorenak, Surajit Kar Purakayasthak, eta oso litekeena zela hildako gehiago egotea. Atzo
arratsaldean zaurituak 200dik
gora ziren, eta asko oso larri zeuden.
Trena burdinbidetik irtetearen
zergatiaz, hainbat azalpen eman
WASHINGTON › Tony Hayward
British Petroleum enpresako
kontseilariordeak jakinarazi
duenez, etzi jakingo da Mexikoko Golkoan petrolio isuria eragin duen ihesbidea ixtea lortu
duten. Hoditik ateratzen ari
dena nagusiki lokatza dela
zehaztu du Haywardek. Barack
Obama AEBetako presidenteak herenegun esan zuen Gobernua gertutik ari dela jarraitzen
enpresaren jarduna.
G Atentatua
MYANMAR
Burdinbidetik atera
eta merkantzia konboi
batekin talka egin du
trenak; talde armatuak
salaketa ukatu du
PAK.
«Segundu batean gerra piztu izan
balitz bezala izan da», zioen Lukman Ahmadek. Bera Garhi
Shahuko mezkitan zegoen otoitzean ekintzaile talde bat bertara
sartu zenean, arma automatikoak eta granadak eskuetan. Atzo
goizean gertatu zen Pakistango
Lahore hiritik gertu. Iturri ofizialen arabera, bi atentatuetan gutxienez 80 lagun hil ziren, eta dozenaka zauritu. Ekintzaileetatik
bi atxilotu zituen Poliziak, baina
besteek bere buruaz beste egin zuten.
Bi erasoak, Garhi Shahukoa
eta Model Towngoa, batera gertatu ziren. Baina bigarrena nahiko
azkar amaitu zen eta lehenak
bost ordu inguru iraun zuen. Poliziaren esanetan, ekintzaileak tiroka sartu ziren tenpluan, eta
granadak zartarazi zituzten. Ondoren, 200 bat lagun hartu zituzten gatibu. Ekintzaileetako hiruk
gainean zeramatzaten bonbak
zartarazi zituztenean amaitu zen
erasoaldia. Lekukoetako batzuek
leporatu zieten segurtasun indarrei erasoa saihesteko nahikoa
egin ez izana.
Garhi Shahukoa baino lehenago amaitu ziren Model Towngo
borrokak. Han ere ekintzaileek
bahituak hartu zituzten arren,
Polizia indarrez sartu zen tenpluan, eta erasotzaileetako bi tiroz hil zituzten. Beste bat atxilotuta eraman zuten. Lerro hauek
idazteko unean lehergailu gehiagoren bila jarraitzen zuten segurtasun indarrek.
ia
iba
es
ng
Ga
Calcutta
JHARKHAND Jhargram
Sartiha
Midnapore
Kharagpur
Calcutta-Bombay
trenbidea
ITURRIA: BBC
zituzten. Hala, Garraio ministro
Mamata Banerjeek ziurtatu zuen
«leherketa indartsu bat» egon
zela. Indiako Barne ministro Palaniappan Chidambaramek zehaztu zuen trenbideko errail batzuk kendu zituztela, eta trena
bere bidetik atera. «Sabotaje bat
izan da, eta egileak matxino maoistak» direla adierazi zuen, berriz, Mendebaldeko Bengalako
Poliziaburu Bhudiper Singhek.
Horrek ziurtatu zuen taldearen
kartel batzuk aurkitu zituztela
ezbeharraren gunean.
Naxalitak
Agintearen kontra borrokan
diharduten matxino maoista naxalita taldeetatik bat da PCPA.
Eta PCPAko eledun batek gezurtatu egin ditu akusazioak. «Ez
dugu zerikusirik gertatutakoarekin», adierazi du matxinoen eledun Asit Mahatok. Haatik, Garraio ministroak ere matxino maoistengan jarri ditu susmoak:
«Trenbideak oso jomuga errazak
dira terroristentzat; lehen ere
egin izan diete eraso».
Indiako 28 estatuetatik 22tan
jarduten dute gerrillariek, eta
ekialdeko hamabostetan dira indartsuen.
Naxalita izena hartu dute, matxinadaren lehen ekintza Naxalbari herrian egin zutelako 1967an.
Egun hartan, Indiako Alderdi Komunista-Marxistatik aldendutako 150 lagunek lurjabe handi baten kontra egin zuten. Geroztik,
nekazari pobreen defentsan jardutea aldarrikatzen dute naxalitek, eta eraso gogorrak egin dituzte. New Delhiko gobernuak berak
dioenez, 20.000 naxalita inguru
daude egun; eta horietatik 6.000
eta 8.000 bitartean, gerrillariak
dira.
Iaz maoistek euren gain hartutako milatik gora erasoetan 600 lagun inguru hil ziren. Gerrillari aurre egitearren, agintariek operazio zabal bat indarrean jarri dute
aurten, sei estatutan; 56.000 polizia eta indar paramilitarretako kide parte hartzen ari dira. Maiatzaren hasieran, naxalitek autobus
bati eraso zioten Chhattisgarh estatuan, eta 35 lagun hil zituzten.
Apirilean, berriz, 76 polizia hil ziren beste atentatu batean.
razi duenez,Japoniaren balea
arrantza salatzeko,Nazioarteko
Zigor Auzitegira joko du.«Gure
asmoa da baleen arrantza
amaitzea,Antartidako zientziaren izenean»,adierazi du Peter
Garret Ingurumen ministroak.
Australiak ahalegina egin du,Japoniarekin akordio batera ailegatzeko.Baina Japoniak arrantzarekin jarraitzea erabaki du.
Okinawako base militarrak
krisia eragin du Japonian
TOKIO› Japoniako lehen ministro Yukio Hatoyamak hitzarmena sinatu zuen atzo AEBekin
Okinawako base militarraren
gaineko kontratua luzatzeko.
Erabakiak, ordea, lehen dimisioa eragin du gobernuan.
Alderdi Sozialdemokratako
burua kargugabetu dute, akordioaren aurka egiteagatik.
Legebiltzarrerako bozak
egingo dituzte Txekian
PRAGA › Jiri Paroubek lehen
ministro ohi sozialdemokrataren alderdia da Legebiltzarrerako hauteskundeak irabazteko
faboritoa. Inkestek botoen %25
iragarri dizkiote. Dena den,
Karel Schwarzerbergen kontserbadorea eta Radek John
kazetariaren Gai Publikoak
alderdia garrantzitsuak izango
dira koalizioa osatzeko.
2010eko maiatzaren 29a, larunbata berria 23
Mundua ‹ Harian
Beste batasuna D
Flandriaren aldeko pintaketen egileak
auzitara eramango ditu udal batek
Wezembeek-Oppemgo
alkatea Napoleonen
garaiko dekretu batez
baliatu da protesta
ekintzak zigortzeko
G Belgika
Elebidunak
Frantses hiztunak
Nederlandera hiztunak
Aleman hiztunak
Flandria
Allande Sokarros
Belgikako erresumako krisi politikoaren erdimuinean flandriar
eta frantses hiztunen arteko gatazka dagoela utzi du agerian Wezembeek-Oppem udalerriko alkateak berriki hartutako erabaki
batek. BHV Brusela-Halle-Vilvoorde barruti mistoan kokatua
den eta biztanleriaren gehiengoa
frantses hiztunak dituen herri
horretako udal agintari goren
François Van Hoobrouck-ek Napoleonen garaiko dekretu bat baliatuko du bere udalerrian Flandriaren aldeko pintaketen egileak zigortzeko. Dekretu hori
1795ekoa da, hots, Napoleon Bonaparte Frantziako I. Errepublikako jenerala zenekoa eta Belgika Parisen menpe zegoenekoa.
Dekretu horren arabera, udalerri batean gertatzen diren andeatzeen erantzule dira udal agintariak, salbu eta gertakari horiek
eragozteko neurriak hartuak badituzte. Hortaz, Wezembeek-Oppemgo alkateak erabaki du «tolerantziarik ez» izateko politikak
Aurrerantzean kalteen
egileek ordaindu
beharko dituzte
konponketen gastuak
Bi flandriar atxilotu
dituzte, udalerri batean
pintaketak egiten
ari zirenean
aplikatuko direla bere udalerrian
kalte egite ekintzetan harrapatzen dituztenen kontra. Van Hoobroucken asmoa, haatik, neurri
hori Flandriaren aldeko pintaketak egiten dituztenak zigortzeko
baliatzea da.
Flandriarrak jomuga
Napoleonen garaiko dekretuan
oinarrituz, BHV barrutiko
gehiengo frantses hiztuneko udal
honek aldi oro auzitara eramango ditu pintaketak egiten harrapatzen dituztenak, eta seinale edo
bestelako edozeren garbiketarako zein berriztatzeko gastuak osoki haien bizkar jartzeko eskaria
egingo die epaileei. «Azken garaiotan, gaizkile batzuk, kasu
gehienetan herritik kanpokoak
Halle-Vilvoorde 35 udalerri
Brusela 959.318 biztanle
5.940.251 biztanle
Udal barrutietan
nikaba eta burka
eramatea
debekatu du
Lleidak
ERC eta ICVren babesik
gabe hartu du udalak
erabakia; komunitate
musulmanak iragarri du
auzitara joko duela
Erredakzioa
Frantses hiztunen
dentsitatea
Valonia
3.339.516 biztanle
> % 90
% 50-90
% 30-49
% 10-29
< % 10
Brusela
a Federazioko hiriburua.
a Flandriako hiriburua.
a Nederlandera hiztunen komunitateko
eta frantses hiztunen komunitateko hiriburua.
Wezembeek-Oppem
ITURRIA: BERRIA
eta, beraz, hizkuntza alorrean hemen ditugun eskubide bereziekin
zerikusirik ez dutenak, etortzen
dira bazterrak zikintzera, eta garaia bada egitate hauei oldartzeko; hortaz, tolerantziarik gabeko
politikak aplikatuko ditugu»,
ohartarazi du alkateak.
Alkateak hartutako erabakiaren ildotik, Flandriaren elebakartasunaren aldeko pintaketak egiten harrapatu zituzten bi gazte hilaren 21ean eta atxilotu zituzten.
Vooporst flandriar ekintzaile taldeko kide dira bi gazteak, eta hiriko seinale elebidunetako frantsesezko idatziak tinda beltzez tapatzen ari ziren Poliziak atxilotu
zituelarik. «Udalak auzitara eramango ditu, eta errudun izanez
gero, garbiketa eta berritze gastu
guztiak ordaindu beharko dituzte», adierazi du Van Hoobrouckek.
Wezembeek-Oppemgo alkateak gaineratu du herritarrak «gogaituta» daudela kanpotik etorritako «flandriar ekintzaile separatisten» eraso hauetaz. Iragan
astean bi ekintzaile flandriar pintaketak egiten harrapatu aurretik, Wezembeek Vlams —Wezembeek Flandria da— zioten pinta-
François Van Hoobrouck. BERRIA
ketak agertu ziren BHV barrutiko hiri honetako kaleetan. Arduradun politiko frantses-hiztunen
iritzian, Flandriako ekintzaileak
dira halako ekintzen erantzuleak, hizkuntz eskubide bereziak
dituzten Belgikako beste 21 udaletan —frantses zein aleman hiztun erkidegoan— flandriar hizkuntzaren aurkako ezer ez delarik gertatzen.
Wezembeek-Oppemgo auziaz
gain, beste gertakari batek gatazka giroa areagotu du berriki frantses hiztunak gehiengoan diren
BHV barrutiko sei udalerritan.
Ezen datorren ekainaren 13an
Inkestek N-VA alderdi subiranistari
ematen diote garaipena bozetan
Gatazka giro honen erdian, inkesta batek agerian jarri du
ekainaren 13ko Legebiltzarrerako bozetan garaile izan daitekeela N-VA, burujabetzaren aldeko alderdia.
TNS-Dimarso iritzi azterketaren arabera, N-VA subiranistak bozen %26 lortuko ditu; CD&Vko kristau-demokratek, botoen
%19,5; SPAko sozialistek, bozen %16; Open-VLDko liberalek,
%12,4; Vlams Belangeko eskuin-muturrekoek, %10,3; Groen!
ekologistek, %7,8; eta LDDko independenteek, doi-doi %5,4. Inkestak iragarritakoa beteko balitz, lehen aldiz gailenduko litzaieke
burujabetzaren aldeko Flandriako alderdia denei.
D
Belgikan egitekoak dituzten legebiltzar federalerako hauteskundeen harira Flandriako Gobernuak zabaldutako bozetarako argibide ohar ofizialak flandriera
hutsez etorri dira Drogenbos,
Kraainem, Likebeek, RhodeSaint-Genese, Wemmel eta Wezembeek-Oppemgo herritarren
etxeetara. Udal horietako agintari frantses-hiztunek gogor salatu
dute jokaera hori, legez kanpokoa
dela nabarmenduta. Izan ere,
1962ko azaroaren 8ko lege batek
eskubide bereziak bermatzen dizkie gutxiengoan den hizkuntza
herritarren %30ek baino gehiagok hitz egiten duten kasuetan.
Eta hori da kasua BHVko sei udalerrietan.
BHVren banaketa
BHVko auziak, beraz, flandriar
eta frantses hiztunen arteko giroa sumintzen jarraitzen du. Bruselak eta inguruko hemeretzi
udalerrik eta Flandriako lurralde
esparruan diren beste 35 herrik
osatzen dute barrutia. Flandriar
indar politiko guztiek, baita burujabetzaren kontra daudenek ere,
BHV barrutia zatitzea nahi dute.
Zehazki, Bruselako hemeretzi
udalerriak Bruselako Hiriburu
Eskualdeari lotzea eta beste 35 herriak Flandriari erabat lotuta
egotea nahi dute flandriarrek.
Arazoa da, haatik, Flandriaren legeen pean egonda, frantses hiztunak gehiengoan diren udalerrietako biztanleek hizkuntza eskubide bereziak galduko lituzketela
eta ez luketela zilegi izango frantses hiztunen indar politikoen
alde boto ematea ere. Hori dela
eta, BHV zatitzearen kasuan, barrutiko hiru udalerrik jakinarazi
dute Bruselari lotuta geratzearen
alde bozkatuko luketela.
Aurrerantzean Lleidako Udalarenak diren esparruetan ezin izango da ez burkarik ez eta nikabik
ere eraman. Hala erabaki zuen
atzo udal batzordeak. Halako erabaki bat hartu duen Herrialde
Katalanetako lehen udala da
Lleidakoa. ERC Esquerra Republicana de Catalunyako bi ordezkariak abstenitu egin dira eta
ICV Iniciativa per CatalunyaVerdseko ordezkariak erabakiaren aurkako botoa eman du.
Azken horrek salatu du neurria
ez dela beharrezkoa eta kontrako
eragina izango duela. Komunitate musulmanak, bestetik, Auzitegi Konstituzionalera joko duela
iragarri du.
Estatutuaren
auzian
«desleial»
jokatzea egotzi
dio PSCk CiUri
Espainiako Auzitegi
Konstituzionaleko
erreforma
eztabaidatuko dute
Kongresuan
Erredakzioa
Haserre, oso haserre dago PSC
Kataluniako Alderdi Sozialista
CiU Convergencia i Uniorekin, hiruko gobernuarekin hitz egin
gabe aurkeztu duelako Espainiako Kongresuan Konstituzionaleko araudia aldatzeko proposamena. Horiek hala, «desleial» jokatzea leporatu dio PSCko diputatu
Francesc Vallesek —aurretik hirukoak eta CiUk antzeko beste
egitasmo bat aurkeztu zuten—.
Konstituzionaleko epaileen
agintaldia amaitutakoan haiek
kargua uztera derrigortuko lituzke araudi berriak. Espainiako
Kongresuak hurrengo asteetan
egingo du horri buruzko eztabaida eta bozketa.
24 berria 2010eko maiatzaren 29a, larunbata
Kirola›
Saskibaloia D ACB ligako finalerdiak
Gogorra
bezain polita
Baskonia 1-0 aurreratu da Real Madrilen
aurka, baina komeria franko izan du
menderatzeko, txukun jokatu baitu aurkariak
Splitter izan da arabarren artean onena,
baina Oleson ere erabakigarria izan da
Caja Laboral Baskonia 62
Real Madril
60
Caja Laboral Baskonia. Huertas
(12), San Emeterio (10), Oleson (11),
Teletovic (6), Splitter (14)—hasierako bostekoa—, Ribas (3), Palacio,
Golubovic, Eliyahu, Herrmann (4).
Real Madril. Prigioni (4), Bullock
(10), Velickovic (14), Reyes (15), Tomic (10)—hasierako bostekoa—,
Garbajosa (5), Jaric, Lavrinovic (2),
Vidal.
Markagailua. 16-16, 26-34 (atsed.);
49-47 eta 62-60.
Epaileak. Artega, Garcia Ortiz, Perea. Tomic kaleratua (bost falta).
Bestelakoak. 9.200 ikusle inguru
Buesa Arenan.
Beste finalerdia. Gaur jokatuko da
Bartzelona-Unicaja (20:00, La2).
Lehen partidan Bartzelonak 96-82
irabazi zuen.
A.Urbistondo
Baskoniak lehen pausoa eman du
final handiari begira. Pauso handia edo txikia izango den ikusteko
dago, baina txikia edo handia
izan, pausoa da. Atzo ikusitakoagatik, litekeena da pausoa txikia
izatea, finalerdiak gogorra eta luzea izateko traza guztia daukalako. Real Madrilek bere kanporatzea garesti salduko duela utzi
baitzuen agerian atzo. Baskonia
hobeto zegoela pentsatzen zen,
baina Messinaren jokalariak kolpe mingarria ematear egon ziren.
Eurena izan zen azken jokaldia,
61-60 atzetik eta jabetza, baina ez
zuten asmatu. Baskoniak bai, eta
majo sufrituta, 1-0 da aurretik.
Partida oso parekatua izan zen.
Markagailuak erakusten du hori,
baina baita estatistikek ere. Ondo
aritu ziren bi taldeak biko jaurtiketetan, %55 arabarrak, %61 madrildarrak, baina hirukoetan pattal aritu ziren, Baskonia hobexeago. Beste zenbakietan ere alderik ez, nabarmentzeko modukoak, behintzat. Balorazioan, ordea,
13 puntu gehiago lortu zituen Baskoniak, eta hortik etorri zen garaipena. Splitterrek ligako jokalari
onenarengandik espero behar
den maila eman zuen, eta partida-
ko onena izan zen hamaikagarrenez: 14 puntu, bederatzi errebote,
eta 24 puntuko balorazioa.
Parekatua hasi zen lehen laurdena, baina azkar ikusi zen finalerdia ez zela lan erraza izango
Baskoniarentzat. Teletovicek 7-4
aurreratu zuen bere taldea, lehen
hirukoarekin, baina Messinaren
taldeak 0-7ko partziala lortu zuen
Bullocken eskutik. Bost puntu
jarraian, eta 7-11. Madrilgoak 9-14
ere aurreratu ziren Felipe Reyesen hiruko bati esker. Ivanovicen
taldea Splitter bilatu ezinik zebilen, baina Estudiantesen aurka
gertatu bezala, beste bide batzuk
bilatzen asmatu zuen: Herrmannen bikoa eta Pau Ribasen hirukoa, markagailua 16na berdintzeko lehen laurdenaren bukaeran.
Bigarren laurdena gaizki hasi
zen arabarrentzat. Garbajosak
oraindik eskumutur fin-fina daukala erakutsi zuen, eta bost puntu
saskiratu zituen, zortzi metrotik
jaurtitako hiruko bat tartean, eta
alde polita eman Real Madrili: 1621. Baskonia, Splitter gabe, ezinean ari zen, eta zuloa handitu zuten espainiarrek, bederatzi puntuko tartea lortu arte: 16-25. Gora
egin zuen Baskoniak apur bat, Teletovic eta Huertasen bi hirukorekin, baina Real Madrilek asko sufritu gabe eusten zion aurreari:
22-27, 24-29 eta 26-31. Velickovicek
puntu garrantzitsuak sartu zituen tarte horretan. Okerrago bukatu zen, halere, lehen zatia. Bullockek baloia berreskuratu zuen
segundo gutxi falta zirela, eta hiruko ikusgarri bat saskiratu zuen
azken segundoan (26-34).
Zortzi puntukoa kontrako aldea, eta 20 minutu jokatzeko. Baskonia trakets ibili zen jaurtiketan, eta Splitterrek sei puntu, sei
errebote eta hiru asistentzia lortuta ere, aldapa gora zeukan norgehiagoka. Real Madril txukun
aritu eta fedea irabazi zuelako.
Buesa Arenara bildutako denek
espero zuten euskaldunen erreakzioa aldageletatik bueltan, eta
horrela gertatu zen. 10 punturai-
Oleson Baskoniakoa, Tomic eta Bullock Real Madrilekoen artean. Dotore aritu zen atzo Oleson. DAVID AGUILAR / EFE
no handitu zuen aldea Velickovicek, 26-36, baina Baskoniak 9-0eko
partziala lortu zuen eta 39-38 aurreratu zen. Laugarren minutuaz
geroztik kontrakarrean ari zen lanean, baina ahaleginak fruituak
eman zizkion. Splitter izan zen
bolada on horren eragile nagusietakoa, Huertas herrikidearekin
batera. Zortzi puntu sartu zituen
laurden bakarrean, 14 guztira, eta
25 puntuko balorazioa (8 errebote
eta lau asistentzia). Markagailuan aurrea hartu, eta ondo eutsi
zion Baskoniak azken laurdena
hasi aurretik: 49-47.
Bullocken hutsa
Norgehiagokak bizi-bizi iraun
zuen azken laurdenean. 51na berdindu zuten bi taldeek, eta hirukoa saskiratu zuen Olesonek: 5451. Berehalakoa izan zen Bullocken erantzuna (10 puntu), 54-53,
eta sei minutu jokatzeko. Felipe
Reyesek hiru puntuko jokaldia
gauzatu zuen hurrengo erasoan,
eta Olesonek jarraian lau puntu
saskiratuz erantzun zuen. 12 puntu Alaskakoarentzat, eta 58-56
arabarrak nagusi.
Llull gabe, Felipe
Reyes eta Velickovic
izan dira Real
Madrileko onenak
Hiru minutu geratzen ziren
partida bukatzeko, eta ikaragarria zen tentsioa. Bi minutu luzean mugitu ere ez zen egin markagailua. 1.18ren faltan Huertasek
puntu bateko bi jaurtiketa sartu
zituen arte: 60-56 Baskonia aurretik. Tomicek bi puntura hurbildu
zuen bere taldea 69 segundo geratzen zirela. Huertasek kroaziarra-
ren bosgarren falta behartu zuen
54 segundo falta zirela, baina brasildarrak jaurtiketa bakarra asmatu zuen: 61-58. Lavrinovicek,
partida osoan egin zuen jokaldi
on bakarrean, 61-60koa jarri zuen,
eta Baskoniak baloia galdu zuen
erasoan. 27 segundo aurretik, eta
jabetza Real Madrilentzat. Louis
Bullockentzako jokaldia agindu
zuen Messinak, baina estatubatuarrak kale egin zuen, zorionez.
62-60, sufrimendu latza, baina finala Gasteiztik gertuago. 1-0 Baskoniarentzat.
Entrenatzaileen hitzak entzunda, ez bat eta ez bestea, inor ez zen
gogobete. Messinak, bere taldeak
garaipena eskura eduki eta ez
zuelako lortu. Ivanovicek, aldiz,
garaipena lortuta ere, bere jokalariek partida onik ez zutela jokatu
badakielako. Bihar 2-0ekoa lortzen badu, gehiago poztuko da.
2010eko maiatzaren 29a, larunbata
26››
Michele Scarponik irabazi du Italiako Giroko
19. etapa, eta Ivan Basso jarri da lider
27››
berria 25
Aizperro eta Errasti asteburuan jokatuko den
Euskadiko Trainerilla Txapelketaz jardun dira
G Sailkapena
BIGARREN MAILA
39.jardunaldia
Gaur
Ordua
TB
Kordoba-Cartagena 20:00
Huesca-Betis
20:00
Reala-Vila-real B
20:00
ETB1
Las Palmas-Elx
20:00
Levante-Rayo
22:00 GolTV / C+
Bihar
Ordua
TB
Girona-Recreativo
17:00
Salamanca-Real Union 17:00 GolTV / C+
Gimnastic-Cadiz
17:00
Murtzia-Celta
17:00
Numantzia-Castello
19:00 GolTV / C+
Hercules-Albacete
21:00
C+E
Puntuak J I B G
65 38 17 14 7
65 38 17 14 7
61 38 16 3 9
4.Betis
61 38 16 3 9
5.Cartagena
61 38 17 10 11
6.Vila-real B
60 38 16 1220
7.Elx
60 38 17 9 12
8.Numantzia
53 38 14 11 13
9.Recreativo
50 38 12 14 12
10.Celta
49 38 12 13 13
11.Kordoba
49 38 12 13 13
12.Gimnastic
48 38 13 9 16
13.Girona
47 38 12 11 15
14.Rayo
47 38 11 14 13
15.Albacete
46 38 10 16 12
16.Las Palmas
45 38 10 15 13
17.Huesca
45 38 10 15 13
18.Cadiz
44 38 10 14 14
p 19.Real Union
43 38 11 10 17
p 20.Salamanca
42 38 10 12 16
p 21.Murtzia
40 38 8 16 14
p 22.Castello
33 38 7 12 19
p Lehen Mailara p Bigarren B Mailara
p 1.Reala
p 2.Levante
p 3.Hercules
Realeko jokalariak, Xabi Prietok Rayo Vallecanori sartutako gola ospatzen. Argazkian, Mikel Gonzalez, Griezmann, Prieto, Markel eta Agirretxe. J. C. RUIZ / ARP
Soilik golak falta dira
Realak azken-aurreko ahalegina egin behar
du gaur Vila-real B-ri irabazi eta mailaz
igotzeko helburuan urrats handia egiteko
Talde txuri-urdinari ez zaio zaleen
babesik faltako, Anoeta bete egingo baita
Xabier Lopetegi Donostia
Martin Lasartek berea egin zuen
astelehenean: zaleei laguntza eskatu. Zaleek ere berea egingo dute, deialdi berezien beharrik ez dutelako gaurko partidak Realarentzat duen garrantziaz jabetu eta
taldeari babesa eta berotasuna
emateko. Dena prest dago Vila-real B-ren aurkako norgehiagokarako. Denak daude prest. Jokalariak baino ez dira falta. Haien esku dago irabaztea, eta lehia hasi
aurretik egongo den festa giroari
jarraipena ematea. Asko dago jokoan, onerako zein txarrerako. Infernutik irteteko txartelaren erdia lehen kasuan. Lidergoa galtzeko eta azken hiru partidak sufrikario bihurtzeko arriskua bigarrengoan. Debekatuta dago
kikiltzea.
Realari bi pedal kolpe baino ez
zaizkio falta ametsetako helmuga
zeharkatzeko. Lasterketa luzea
bezain gogorra da Bigarren Maila, eta dagoeneko mundu guztia
dago nekatuta: jokalariak, zaleak
eta kazetariak. Baina sariak me-
rezi du azken-aurreko ahalegina
egitea. Vila-real B-ri irabazten badio, hipotesirik txarrenean, laugarren sailkatuarekiko lau puntuko aldeari eutsiko lioke. Abantaila hori sekulako altxorra
litzateke, jokoan soilik bederatzi
puntu geldituko direla kontuan
hartuta. Gaur irabazita, beste
emaitzak edozein direla ere, Cadizen igoera matematikoki posible
izango litzateke, lehen aldiz. Gutxi, oso gutxi falta da.
Gehiegi sufritu du taldeak honaino iristeko, eta barkaezina litzateke izerdi eta odoletan lortutako aukera zoragarri hau ez
aprobetxatzea. Egia da Realak
arazoak dituela golak sartzeko.
Hor daude datuak: azken zazpi
jardunaldietan bi baino ez ditu
sartu. Etxeko azken lau partidetan ere, bi baino ez. Kontu horri
buelta gehiegi ematea ere ez du
merezi, ekinean jarraitzea baita
konpontzeko modu bakarra. Punteriak huts egin dio taldeari, azken partidetan aukera garbi askoak izan baititu atea zulatzeko,
Huelvan izan ezik (Espainia).
Hori baino askoz ere larriagoa
izango litzateke arriskua sortzeko gaitasunik ez edukitzea.
Hiru jardunaldi daramatza irabazi gabe, hori ere egia da. Beste
behin baino ez zaio gertatu halakorik sasoi honetan. Duen abantaila garai batean baino askoz ere
txikiagoa da azken emaitzen ondorioz, baina jokoari eta fisikoari
erreparatuta, baikor izateko motiboak badaude. Epailearen eta
penalti inozo baten erruz galdu
zuen Sevillan (Espainia). Etxetik
kanpo gutxitan bezain txukun
aritu zen. Orain dela bi jardunaldi
ere, Castelloren aurka, gehiegi
Castelloren aurka
ez bezala, Realak
hasieratik egin behar
du koska gaur
barkatzeagatik ez zuen irabazi.
Baina partida hartan lehen zatia
ez zuen behar bezala aprobetxatu. Ez zuen hasieratik koska egin.
Ez da lehen aldia, baina gaurkoan
ezin da errepikatu, inolaz ere ez.
Bueno eta Markel deialdian
sartu dira. Uruguaitarra jokatzeko gogotsu agertu da, baina erritmo falta du bere aurka. Agirretxe
eta Nsue dira beste bi aukerak aurrealdean. Carlos Martinezen hutsunea betetzeko, berriz, Mikel
Gonzalez eta Estrada dira hautagaiak. Erdiko atzelariak behin jokatu du postu horretan sasoi ho-
netan. Zarauztarrak, berriz, denbora asko darama jokatu gabe lesio baten ondorioz, baina lehen
itzulian primeran moldatu zen.
Rivas, azkenik, zerrendan sartu
du entrenatzaileak, eta azken
probak gainditzen baditu, bera
izango da titular euskarri postuan, Aranbururekin batera.
Vila-real B-k ez du ezer jokoan
sailkapenari begira. Ederki dauzka eginak etxeko lanak. Baina lehen taldeko entrenatzaileak partida ikusiko du, eta jokalari askok
beren burua erakutsi nahiko dute. Ezin da baztertu ere bestelako
pizgarririk edukitzea. Joko alaia
eta erasokorra egiten duen taldea
da, baina berdinketaren bila badator, hipotesi hori indartu besterik ez du egingo. Gainera, Paco
Herrera entrenatzailearen arabera, lehen hiru postuetan sailkatu
nahi dute, eta, horretarako, garaipenak soilik balio die. Montero erdilaria eta Marco Ruben aurrelaria dira jokalari arriskutsuenak.
Aparteko giroa
Sasoi honetako ikusle kopururik
handiena bilduko da gaur Anoetan, nabarmen. Aurreikuspenik
onenak betetzen baldin badira,
betekada izango da, klubak bazkideen esku jarritako sarrera merkeak berehala saldu baitziren.
Urte dezente egin behar da atzera
halakorik topatzeko. Eguerditik
hasiko da festa. Konstituzio plazan Sagardo Egun berezia antola-
40.jardunaldia (ekainak 5 eta 6)
Larunbata
Ordua
TB
Castello-Salamanca 18:00
Albacete-Recretivo
18:00
Vila-real B-Huesca
18:00
Cadiz-Reala
18:00
ETB1
Celta-Gimnastic
18:00
Elx-Murtzia
18:00
Las Palmas-Girona
18:00
Betis-Numantzia
21:00 C+/GolTV
Igandea
Ordua
TB
Rayo-Kordoba
17:00 C+/GolTV
Real Union-Levante 19:00 C+/GolTV
Cartagena-Hercules
21:00
C+E
tu dute, eta 16:00etatik aurrera,
musika, klubaren irudiak erakutsiko dituen pantaila erraldoia,
edariguneak eta megafonia jarriko dituzte estadio inguruetan. Aipatzekoa da, halaber, hainbat peñak Arantzazutik Donostiaraino
egindako ibilaldia.
REALA-VILA-REAL B
pReala. Zubikarai; Estrada, Ansotegi, Mikel Gonzalez, De la
Bella; Rivas, Aranburu; Prieto,
Zurutuza, Griezmann; eta Agirretxe.
pVila-real B. Juan Carlos; Catala, Kiko, Musacchio, Joan Oriol;
Marcos, Matilla, Cristobal, Natxo Insa; Jefferson Montero eta
Marco Ruben.
pEpailea. Del Cerro Grande.
pLekua. Anoeta (32.500 ikusle).
pOrdua. 20:00 (ETB1).
26 berria 2010eko maiatzaren 29a, larunbata
Kirola ›
Txirrindularitza D Italiako Giroa
Eman,hautsi,
larritu,gozatu
Liquigasek garaipena oparitu dio Michele
Scarponiri, eta Ivan Bassok maglia arrosa
jantzi du, talde guztiaren lan onari esker
David Arroyok lan duina egin du Mortirolon,
baina laguntzarik gabe geratu da Aprican
Unai Zubeldia
Horrela bai, horrela jantzi daiteke
Italiako Giroko maglia arrosa.
Etapa hasieratik estututa, emanda, Mortirolon gora tropela hautsita, Mortirolon behera dezente
larrituta —ikustekoa da Ivan Bassoren (Liquigas) ezina aldapa behera—, eta amaieran, Aprican,
gozatuta. Bigarren postu gozoagorik ez zuen izango Bassok kirol
ibilbidean. Liquigasek Mortirolon gora txiki-txiki egin zuen faboritoen taldetxoa, eta Michele Scarponi (Androni) soilik izan zen gai
Basso eta Vincenzo Nibali (Liquigas) bikoaren erakustaldiari
erantzuteko. Bien gurpilari jarraitzen nahikoa lan izan zuen italiarrak, baina bazekien emandako errelebo apurrek etapa garaipena izango zutela sari.
Eta hala izan zen. Aprican
emandako erreleboen ordaina jaso zuen Scarponik helmugan, eta
egun osoko joaren saria Bassok
eta Liquigasek. Nahi bezain erraz
ez, baina italiarrak jantzi du maglia arrosa —L’Aquilako hutsegitearen ondoren—. Eta nekez erantziko du. Gaur Gavian behera atzo
Mortirolon bezain uzkurtuta joatea da Giroa galtzeko modu bakarra. Eta larria litzateke hori.
Jaisteko igo beharrik ez balego... Horixe pentsatzen ariko da
oraindik David Arroyo (Caisse
d’Epargne), atzo arteko Italiako
Giroko liderra. Mortirolon gora
berehala geratu zen atzean espai-
niarra. «Akabo, harenak egin
du!». Zale gehienak ez ziren burutazio horretatik urruti ibiliko. Ez
taldekiderik eta ez taldekide izan
zitekeen aurkaririk. Arroyo bakarrik geratu zen igoeran, baina 1.50
minutura igaro zen Mortirolotik,
oso duin. Ordurako atzean geratuta zegoen Stefano Garzelli, Trivignon erasoa jo ondoren, baita
eguneko ihesaldian sartutako txirrindulari guztiak ere.
Evans, sokatik zintzilik
Arroyok bezala, igoeran berehala
etsi zuten Damiano Cunegok
(Lampre) —8.17 minutu galdu zituen—, Carlos Sastrek (Cervelo),
John Gadretek (Ag2r), Aleksandr
Vinokurovek (Astana) —erreakzio polita eduki zuen Mortiroloko
azken lau kilometroetan, baina ez
zen gai izan aurrekoekin bat egiteko—... Eta Cadel Evansek berak
(BMC). Liquigasek sokatik zintzilik eduki zuen etengabe australiarra, eta muturreko ahalegin horrekin hustuta geratu zen Giroa
irabazteko faborito argia zena.
Arroyok ero-ero egin zuen Mortiroloko jaitsiera, eta Sastre eta
Gadret atzean utzita, Vinokuroven parera iritsi zen. Nibali, Basso
eta Scarponi aurrean, eta Arroyo
eta Vinokurov 39 segundora. 48
segundora zihoazen Sastre, Gadret eta Evans, nahiz eta azken horrek lanak izan zituen bikotearen
erritmoari jarraitzeko. Hori zen
hamabost kilometroko pankartapeko erreferentzia.
G Gaurko etapa
Baina Sastrek, Gadretek eta
Evansek Vinokurov eta Arroyorekin bat egin zutenean hasi zen
Basso maglia arrosa janzten. Aurrean bete-betean zihoan Liquigaseko bikoa, eta atzean ez zegoen
elkarlanik. Indarrik ere ez. Hamabost kilometro eskasean 3.06 minutura igaro zen 39 segundokoa
zen aldea. Giroko etaparik gogorrena izango dute gaur, Bormio
eta Tonale artean, eta Gavia handia igo beharko dute tartean.
Gavia
1
etapa
Eira
2
Foscagno
3
Tonale
1
Pozzatoren ondoan
Va bene
Iban Maioz
Footon-Servettoko txirrindularia
G Sailkapenak
HEMERETZIGARREN ETAPA
1.Michele Scarponi (Androni)
2.Ivan Basso (Liquigas)
3.Vincenzo Nibali (Liquigas)
4.Aleksandr Vinokurov (Ast.)
5.John Gadret (Ag2r)
6.Cadel Evans (BMC)
7.David Arroyo (Caisse)
8.Carlos Sastre (Cervelo)
9.Branislau Samoilau (Quick)
10.Marco Pinotti (Columbia)
24.Xabier Zandio(Caisse)
41.Iban Maioz(Footon)
5.27.04
d.b.
d.b.
3.05era
d.b.
3.06ra
d.b.
d.b.
5.27ra
d.b.
10.44ra
23.08ra
NAGUSIA
> Tonale
20. Bormio
178 km
Forcola di livigno
1
Scarponi, atzo, besoak altxatuta, eta atzean Liquigaseko bikotea: Basso eta Nibali. CARLO FERRARO / EFE
1.Ivan Basso (Liquigas)
81.55.56
2.David Arroyo (Caisse)
51ra
3.Vincenzo Nibali (Liquigas) 2.30era
4.Michele Scarponi (Androni) 2.49ra
5.Cadel Evans (BMC)
4.00ra
6.Carlos Sastre (Cervelo)
5.32ra
7.Richie Porte (Saxo Bank)
6.00ra
8.Aleksandr Vinokurov (Ast.) 6.22ra
9.Robert Kiserlovski (Liquigas) 12.44ra
10.Marco Pinotti (Columbia) 13.40ra
27.Iban Maioz(Footon)
58.53ra
58.Xabier Zandio(Caisse) 1.56.07ra
E
rabat gaizki ez gara ibili,
baina ondo-ondo ere ez.
Ahal izan dugun bezala
pasatu dugu etapa, eta sailkapen
nagusian postu bat aurrera egin
dugu behintzat. Egun guztian
bete-betean ibili gara. Liquigasek
oso erritmo gogorra jarri du hasieratik, etapa kontrolpean izan
du, eta beste erakustaldi bat
eman duela esan daiteke. Haiei
jarraitzen saiatzea, horixe izan
da gure lana, baina ez dugu lortu.
Aprica aurrekoekin igo dut, baina Trivignon atzean geratu naiz.
Haiengandik nahiko gertu pasatu
naiz mendiko pankartapetik, minutu batera edo. Baina jaitsi ondoren ordekan egin beharreko kilometro horietan aldea handitu egiten da beti, eta hala gertatu da.
Horrelakoetan taldetxo bat sortzen saiatzen gara beti. 70 bat kilometro geratzen ziren artean, eta
tarte hori ezin da bakarrik egin.
Hogei bat laguneko taldetxo
bat sortu dugu azkenean, eta hor
zeuden Pozzato eta Garzelli, adibidez. Ez gara bete-betean joan,
erritmo onean bai, baina gehiegi
estutu gabe. Kontrolaren barruan helmugara iristea zen helburua, nahiz eta alde horretatik
gaurkoa ez zen arriskutsua. Ia
200 kilometroko etapa zen, lehenengo kilometroak ordekan egin
ditugu, eta ez zegoen zenbakiei
bueltaka ibili beharrik.
Mortirolon ikusiko zenuten aurrekoek ere nola sufritu duten,
eta, egia esan, oso-oso gogorra da
igoera. Luzea da, gainera. Hamahiru kilometro dauzka, ez
dauka atsedenik, eta kontuan
eduki behar da 19. etapa zela
jada. Ordubeteko igoera da, eta
nahikoa komeria izan dugu. Hotz
handirik ez zuen egiten, baina
euri pixka bat egin du, eta jaitsiera arriskutsu samar zegoen.
Eta oso gogorra izan da, baina,
ibilbidea aztertuta, gaurkoa are
gogorragoa izango da. Hori bai,
Basso lider jarri da, eta horrek dezente aldatuko du lasterketaren
egitura. Ez dut uste urrutitik jotzen saiatuko denik. Gavian joko
dute, agian, eta azken mendatean
bestela, Tonalen. Hala bada, tropeleko gainerako txirrindulariontzat mesede! Ihesaldia sor
daiteke, baina igotzaile on-ona
izan beharra dago horrelako etapa batean helmugaraino iristeko.
Horixe izango da nire helburua,
txukun iristea. Giroa amaitzera
doa, eta polita litzateke 25. postuan amaitzea. Baina ez da erraza izango.
2010eko maiatzaren 29a, larunbata berria 27
‹ Kirola
Arrauna. Trainerillen Euskadiko Txapelketa jokatuko dute gaur eta bihar Getarian
(Gipuzkoa). Bi estropadak 17:00etan hasiko dira. Gaurko lana biharko sailkatzea
izango da, lau ontzi soilik ariko direlako bihar. Hautagaiak gehiago dira, baina.
J. Olaskoaga, ‘Aizperro’ 1Orioko entrenatzailea
Iñaki Errasti 1Kaikuko arraunlaria
«Oso lehia
«Iaz baino
estua izango da» hobeto gabiltza»
Juan Mari Lujanbio. JUAN CARLOS RUIZ / ARP
Aitor Manterola Donostia
A.M. Donostia
Gustura da Joxean Olaskoaga,
Aizperro (Orio, Gipuzkoa, 1974).
Gipuzkoako trainerilla Txapelketa irabazi zuen haren taldeak joan
zen astean, Mutrikun, bera ere
tostetan zela. Euskadikoa daukate orain begiz jota oriotarrek, eta
ziur da irabaz dezaketela. Baina
jakitun da oilar asko egongo direla lehian. Gipuzkoan borroka latza egon da ligan, eta gauzak estu
ikusten ditu. Hori gutxi ez, eta
Bizkaiko bi indartsuenak ere ez
dauzka ahaztuta: Kaiku eta Bermeo.
Gipuzkoako Txapelketa irabazi eta
gero,orain Euskadikoaren bila joateko prest?
Jakina. Asmoa hori dugu, behintzat. Badakigu zaila izango dela,
baina ilusioarekin goaz. Oso itxura ona eman genuen Gipuzkoako
Txapelketan, eta ea gauza bera
lortzen dugun gaur eta bihar.
Uste dut orduan bezala ibiltzeko
gai izango garela.
Behetik gora zatozte, eta orain al
zaudete onenean?
Bai, hala da. Azken hamabost
egunetan goranzko jauzia egin
dugu, eta aste honetan ere ondo
ibili gara entrenamenduetan. Motibazio handia daukagu, eta ea
irabazteko gai garen.
Gipuzkoako Ligaren hasieran ez zineten hain fin ibili,baina orain indartsu
zaudete.Zergatik egin duzue hobera?
Garaipenez betea du zakua Iñaki
Errastik (Usurbil, Gipuzkoa,
1979). Arraunlari ona da, eta talde
handietan ibili izan da ia beti. Azkeneko lorpena joan zen astekoa
du: Bizkaiko Trainerilla Txapelketa irabazi zuen Kaikurekin,
Ondarroan. Ontzi garailea osatu
du Sestaoko klubak txapelketetan lehiatzeko, iaz egin zuen
modu berean, eta ontziko koadrilaren barruan da arraunlari gipuzkoarra. Iaz lortutako garaipena errepikatu nahi du asteburu
honetan, Euskadiko Txapelketan, eta ez du ukatu faboritoak direnik. Ez da ezkutatu. Argi du,
era berean, irabazi nahi badute
gogor egin beharko dutela lan.
Oso erraz irabazi zenuten Bizkaiko
Txapelketa joan zen astean, eta
inork ez zuen halakorik espero. Zuek
bai?
Egia esatera, irabaztea espero genuen, baina zalantzak ere bageneuzkan, dena esaten hasita. Ligan elkarrekin arraunean ibili
gabeak ginen ontzi berean. Joan
zen urtean, Bizkaiko eta Euskadiko txapelketak irabazi zituzten
arraunlariok geunden joan zen
asteburuko trainerillan. Bermeorekin lehia estuagoa izango genuela uste genuen, eta ezustekoa
izan zen hainbesteko tartea ateratzea. Egia esan, asko dira 21 segundo.
«Ez da egongo
hamabost segundoko
tartea. Horretaz
erabat ziur nago»
Bueno, hasieran asko landu gabe
atera genuen trainerilla. Gauzak
aztertuz eta erremintak ukituz,
sasoi onean jarri gara orain. Ez
genion garrantzi handirik eman
trainerillari, baina gauzak ondo
atera dira. Eta halakoetan, saiatu
beharra dago irabazten.
Zer itxura hartzen diezu gaurkoari
eta biharkoari?
Oso estropada gogorrak izango
dira. Itsaso barea dago emanda,
eta lehia handia egongo da. Gipuzkoarron artean nahikoa borroka daukagu, tarte txikian gabiltzalako, eta Bizkaian, Kaikuk
jauzi handia eman du, eta hango
txapelketan Bermeori alde izuga-
JUAN CARLOS RUIZ / ARP
rria atera. Baina elkarren ondoan
jarri arte ez dugu jakingo zein den
indartsuena. Bermeok oso itxura
ona emango du, eta Kaikuk zer
esanik ez.
Bizkaiko bi ontzi horiek indartsuagoak al dira?
Ikusi egin behar da. Azken asteburuko denborak hartzen badira,
gipuzkoarronak hobeak izan
dira. Horrek ematen digu itxaropena. Joan zen asteburuko denborak oso onak izan ziren gipuzkoarren artean, eta azken
urteetan Euskadiko Txapelketa
irabazi dutenek antzekoak egin
dituzte. Ez da egongo hamabost
segundoko tartea. Horretaz erabat ziur nago. Oso lehia estua
izango da.
Iganderako sailkatzeko lehia gipuzkoarren artekoa izango al da,Bermeo
eta Kaiku ia ziur sartuko direlako?
Ikusi egin behar da. Gipuzkoarrok asko gabiltza. San Pedrok
liga irabazi du; Hondarribia ere
ederki dabil, joan zen asteburuan
kale egin arren; eta Zumaia ere
ondo dabil. San Juanek hirugarren denbora egin zuen igandean,
Gipuzkoako Txapelketako finaletik kanpo ibili bazen ere. Edozein
sar daiteke finalean, eta edozein
gelditu kanpoan.
Euskadiko Txapelketako podiumean zein egongo dira?
Orio, San Pedro eta Kaiku.
«13-14 minutuko
estropadetan
garesti ordaintzen dira
hutsik txikienak ere»
Txapelketak jokatzeko trainerilla indartsuena osatu duzue,hortaz.
Bai, hori da. Azken bi urteetan
txapelketetan atera dugu koadrilla hori, eta aurten ere horretan
gabiltza. Baina azken unera arte
ez dugu entrenamendurik egin elkarrekin, ezta estropadarik ere.
Larunbatean elkartu ginen aurrenekoz, eta gero, igandean berriro.
Euskadiko Txapelketa irabazteko
faborito nagusiak zarete. Uste berekoa al zara?
Faboritoak gara, baina ez bakarrak. Gipuzkoarren kontra oraindik ez gara jardun denboraldi
honetan, eta ikusi egin beharko
Juan Mari
Lujanbio izango
da ‘Donostiarra’
traineruko
patroia
Pasai Donibaneko
49 urteko lemazainak
eta Donostiako klubak
urtebeterako akordioa
egin dute
A.M. Donostia
ANDONI CANELLADA / ARGAZKI PRESS
da zenbat ibiltzen diren haiek.
Badakigu ondo daudela, eta
gogor egin beharko dugula lan.
Kontrario handiak izango ditugu, eta Bermeok ere Bizkaiko
Txapelketan eman zuen baino
itxura hobea emango duela oso
garbi daukat.
Igandeko finaletan sartzeko lehia
oso gogorra izango da.
Bai. Oso lan zailak izango dira. Gipuzkoako lehen hirurak gertu ibili dira elkarrengandik, oso tarte
gutxi egon da haien artean, eta lehen oztopoa gaurkoa izango da.
Egia da hautagai garrantzitsuenetakoak garela, baina ikusi egin
beharko da. Uretan ikusiko da
hori.
Akatsik ez egitea al da gaurko betebehar nagusia?
Bai. Hamahiru-hamalau minutuko estropadetan garesti ordaintzen dira hutsik txikienak ere,
eta egongo den maila ikusita,
erne ibili beharko da, akatsik ez
egiteko. Gipuzkoarrak nola dauden ikusi nahi dugu, Bizkaian bi
ontzi gaudelako gaur-gaurkoz
besteen gainetik. Duda daukagu,
ez garelako haiekin parean jarri.
Baina konfiantza daukagu, iaz
baino hobeto ibiltzen ari garelako.
Euskadiko Txapelketako podiumean zein egongo dira?
Kaiku, Orio eta Bermeo.
Historiko bat itzuliko da arraun
mundura denboraldi honetan:
Juan Mari Lujanbiok izango du
Donostiarra-ren lema gidatzeko
ardura. Patroi beteranoak eta
klubak tratua itxi dute, eta 49 urteko lemazaina joango da Donostiako ontziaren txopan. Urtebeterako hitzarmena egin dute.
Oso ibili luzea egin du Lujanbiok. Makina bat klubetan jardun
izan du patroi lanetan: San Juanen, Urdaibain, Castron, Astilleron eta Pedreñan. Donostian lehendik ere izana da, Arrauneko
txopan egon delako. Garaipen
sorta handia du —Kontxako bandera bost bider irabazita dauka—,
eta orain, Donostiarra-ren mesedetan jarriko ditu bere jakinduria
eta esperientzia. Pasaitarra oso
pozik azaldu da aukera honekin:
«Arraunera berriz itzultzeko modua da, eta gustura nago». Klubak berak jakinarazi duenez, Lujanbiori asko gustatu zaio egitasmoa. Lemazainak berak esan
duenez, «trainerua Kantauriko
ontzi onenen albora eramateko
indar guztia» jarriko du. Debuta
ekainaren 26an egingo du lehiaketa ofizialean, KAE1 ligako lehen estropadan, Gipuzkoako hiriburuan bertan.
Bi urte arraunetik kanpo
Bi urte da arrauna utzi zuela, baina kirolari lotuta jarraitu du, txakur-kros delakoan aritu baita azken hilabeteetan. Horretan ere
onenen artean aritu ere. Orain,
berriz ere traineruan sartuta ikusi ahal izango da Lujanbio beteranoa.
28 berria 2010eko maiatzaren 29a, larunbata
Kirola ›
Irudia qParis
DLaburrak
Ogier izan da bizkorrena
Portugalgo lehen egunean
RALLYAK › Citroen etxeko hiru
gidari izan ziren bizkorrenak
atzo, Portugalgo Rallyko lehen
egunean. Sebastian Ogier frantziar gaztea izan zen onena, eta
26 segundoren aldea atera zion
Dani Sordo espainiarrari. Sebastian Loeb, berriz, hirugarren izan
zen, Ogierrengandik 44 segundora. Mikko Hirvonen (Ford)
izan zen laugarren.
Txapeldunen Ligako Lauko
Finala gaur hasiko da
TXAPELDUNA, ROLAND GARROSETIK AT
Svetlana Kuznetsovak (argazkian) ezingo du berriro irabazi iaz Roland Garrosen lortutako titulua.
Errusiarrak 3-6,6-2 eta 4-6 galdu zuen atzo Maria
Kirilenko herrikidearen aurka final-hamaseirenetan,eta espero baino lehenago esan zion agur sasoiko bigarren Grand Slam torneoari.Kuznetsova-
ren kaleratzea izan zen atzoko jardunaldiko ustekabeko bakarra.Izan ere,bai gizonezkoetan,bai
emakumezkoetan,faborito guztiek irabazi egin zuten: Nadalek,Federerrek,Djokovicek,Murrayk,Soderlingek,Williams ahizpek,Wozniackik,Dementievak eta Heninek,besteak beste. IAN LANGSDON / EFE
ESKUBALOIA › Gaur jokatuko
dira, Kolonian (Alemania), Txapeldunen Ligako Lauko Finaleko finalerdiak. Aurrenekoan,
Bartzelonak Txejovski izango
du aurkari (15:30). Bigarrenean
Ciudad Realek, azken bi urteetako txapeldunak, eta Kielek,
iazko txapeldunordeak, neurtuko dituzte indarrak. Irabazleek
bihar jokatuko dute finala.
Lur gaineko 640 kilokoa
gaur hasiko da, Areson
SOKATIRA › Euskadiko lur gai-
neko 640 kiloko txapelketa
gaur hasiko da, Aresoko plazan
(Nafarroa, 17:30). Sei zortzikok
jardungo dute: Areso (Nafarroa), Gaztedi (Laukiz, Bizkaia),
Getxo (Bizkaia), Goiherri A eta
B (Erandio, Bizkaia), eta Mutriku (Gipuzkoa). Bigarren jardunaldia ekainaren 12an jokatuko
da, Erandion.
Ruben Perez lehen postura
itzuli da Bavierako Itzulian
TXIRRINDULARITZA › Ruben
Perez (Euskaltel) Bavierako
Itzuliko sailkapen nagusiko
lehen postura itzuli zen atzo,
Hersbrucken (Alemania) bukatu zen etaparen ondoren. Perez
multzo txiki batean iritsi zen
helmugara, 30 kilometro lehenago Leigh Howard (Columbia)
atzora arteko liderra atzean utzi
ondoren. Etapa Gerald Ciolekek
(Milram) irabazi zuen, eta orain
bigarren da Perezen denbora
berarekin.
Lakers aurreratu egin da
Mendebaldeko finalean
SASKIBALOIA › Los Angeles
Lakers NBAko Mendebaldeko
Konferentziako finalean aurreratu da (3-2), herenegun Phoenix Sunsen aurka etxean 103101 irabazita. Partidako heroia
Ron Artest izan zen, partida oso
txar bat jokatu ondoren berak
sartu zuelako garaipenaren
saskiratzea azken segundoan.
Finalerdiko bosgarren partida
gaur jokatuko da, Phoenixen.
Urrutikoetxea
Beroizen aurka,
gaur, Zallan,
2. Mailakoaren
finalerdietan
Erredakzioa Donostia
Mikel Urrutikoetxeak eta Mikel
Beroizen Bigarren Mailako buruz
burukoaren bigarren finalerdia
jokatuko dute gaur (17:00, ETB
Sat), Zallako Mimetiz pilotalekuan. Azken egunetan pilotalekuak partidak baino askoz zeresan gehiago eman du, berria izateaz eta zazpi milioi kostatu
izanaz gain, paretak urdinak dituelako. Telebista teknikarien gomendioz udalak urdinez margotu
zuen, eta Zallakoari jarraiki hainbat udalek ere aurki pilotalekuak
berriz ere margotuko dituzte.
Partidari dagokionez, Urrutikoetxea da faborito, Beroiz iaz 2.
Mailako txapeldun izan bazen
ere. Uhartekoak, baina, txapelketak ez du irudi onik eman, jokaturiko hiru partidetatik bi irabazita.
Urrutikoetxeak, berriz, bost jokatu eta lau irabazi ditu, eta multzoko lehen postuan bukatu zuen.
Gaurko irabazleak Lasak eta Leizak bart gauean jokaturiko partidako irabazlea izango du aurkari,
eta litekeena da heldu den urteko
Lehen Mailako kanporaketa aurrekoetan sartzea.
G Jaialdiak
ATZOKO EMAITZAK
pAzpeitia. Matxin VI.a-Agirrezabala 40; Oñatz-Ion 31. Urrutia
II.a-Badiola 27; Matxin IV.a-Zubizarreta 40.
GAURKO PARTIDAK
pZalla (17:00). Berasaluze
VIII.a-Apraiz / Bengoetxea VI.aBegino. Beroiz / Urrutikoetxea.
pEuskal (16:00). Matxin VI.aZubizarreta / Urrutia II.a-Urko.
Juaristi-Lizaso / Urtasun-Urrutia. Agirresarobe-Etxeberria III.a
/ Uterga-Badiola. Matxin III.aBarrenetxea IV.a / Endika-Aizpurua II.a.
pBergara (17:30). Etxabe II.aGaztelu / Zulaika-Olazar. Ezkurra-Baleztena / Urriza-Ion.
pDeportivo (17:00). AltadillOiarzabal / Zulaika-Larrinaga.
Lujan / Gaubeka. Iriondo-Lejarzegi / Garcia-Ibargarai.
*)-.44/
,,.-&%)
*,.#(
2010eko maiatzaren 29a, larunbata berria 29
‹ Publizitatea
30 berria 2010eko maiatzaren 29a, larunbata
Agenda›
D
Ekitaldiak
Musika
1970eko rock gogorra da UEK hirukotearen soinuaren funtsa. BERRIA
Euskal bira basatiaren saioa
UEK, The Wet Band
eta Kraussk taldeek
Markina-Xemeinen
egingo dute geldialdia
gaur gauean
Erredakzioa
Bidean Basque Wild Tour izenez
bataiatu dute UEK, The Wet
Band eta Kraussk taldeek Euskal
Herrian barrena egiten ari diren
bira. Gaur etxetik gertu joko dute,
Markina-Xemeinen (Bizkaia).
UEK Keu Agirretxeak sorturiko taldea da, bere izenari buelta
emanda. Ondarroako gitarra jotzailea Etsaiak taldeko kidea izan
zen, eta Fjord egitasmoaren sortzailea. UEK hirukotean, Agirretxeak abestu eta gitarra jotzen
du, Mikel Arakistainek baxua jotzen du (Etsaiak, Fjord) eta Jon
Gurrutxagak bateria jotzen du
(Arima Beltza). 1970eko hamarkadako hard-rocka da taldearen
soinuaren funtsa. U10 diskoan
(Gaztelupeko Hotsak) taldearen
hamar urteko ibilbidea jaso dute,
eta lan hori aurkeztuko dute gaur.
The Wet Band 2007ko urte hasieran sortu zuten, Mutrikun (Gipuzkoa). Rock, pop-rock, funkrock, soul-rock eta stoner estiloak
jorratzen dituzte. Iazko Danbaka
lehiaketan, epaimahaiaren sari
nagusia jaso zuen, baita ikuslearena ere. Waterproof diskoa atera
zuten sariari esker.
Lau mutrikuar eta markinar
batek osatzen dute Kraussk metal taldea. 2008ko ekainean hasi
ziren elkarrekin jotzen. Hitz zuzen eta gordinak erritmo bizian
aireratzen dituzte, doinu astun
zein melodikoekin.
UEK, THE WET BAND
ETA KRAUSSK
pNoiz. Gaur, 22:30ean, Ugahon
Kulturgunean, Markina-Xemein
(Bizkaia).
Oroimenaren eguna Deierrin
1936an nafarroako
haranean frankistek
hildakoak oroituko
dituzte, bideo, hitzaldi
eta musikaren bidez
Erredakzioa
Bereziki odoltsua izan zen 1936ko
estatu kolpea Nafarroako Deierri
haranean eta inguruan. Gaur jardunaldi-jaialdia egingo dute han,
gertaerok gogoratzeko. Bideoak,
mahai-inguruak eta musika emanaldiak ikusi ahalko dira Ibiriku
herrian.
Deierriko hamar biztanle hil zituzten frankistek, eta beste 70 inguruko herrietan (Larraga, Lizarra, Deikaztelu, Lerin, Allo, San
Adrian eta Los Arcos). Gertaeron
inguruko Deierri 1936 dokumentala emango dute, 17:30ean. Haraneko biztanleek beraiek egin dute
ikus-entzunekoa eta izenburu
bera daraman liburua. Faxisten
matxinadaren kausak, ondorioak eta gerra ostean pairaturiko
Fermin Balentzia abeslaria. IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRESS
zazpi hamarkadako isiltasuna jasotzen dute lanean. Izan ere,
orain arte, etxe barnean baino ez
da hitz egin haranean 1936an gertaturikoaz. Liburua salgai jarriko
dute, lehen aldiz, gaur, 10 euroan.
Gainera, liburuarekin batera, dokumentala eraman ahalko du
jendeak, doan.
Ondoren mahai-ingurua egingo dute Txalaparta argitaletxeko
Joxe Mari Esparzak eta Ahaztuak
1936-1977 elkarteko Karlos Otxo-
ak. Eguna amaitzeko kantaldia
eskainiko dute Joteras de Larraga taldeak eta Fermin Balentzia
abeslariak.
Ekainaren 4an jaialdiaren beste ekintza bat izango da: Berri
Txarrak eta Leihotikan taldeek
kontzertua egingo dute.
‘DEIERRI 1936’
pNoiz. Gaur, 17:00etan hasita,
Ibirikun (Deierri harana, Nafarroa).
pAbadiño. Iheskide, Des Kontrol eta Vendetta. Gaur,
21:00etan, Probalekuan.
pAndoain. Cohen eta Krikin.
Gaur, 22:00etan, gaztetxean.
pAzkoitia. Udaberriko Musikaldiaren saioa. Gaur, 18:30ean.
Komentuan.
pAzpeitia. Kupela taldea. Gaur,
afalostean, Nuarbeko plazan.
pBaiona. Old School Funky
Family. Bihar, 18:00etan, Baionako Gainetan.
pBarakaldo. 4 Tragos, Enblanco eta Encrudo. Gaur, 21:30ean,
Edaska aretoan.
pBarakaldo. Despistaos. Gaur,
20:30ean, Rock Star Live aretoan.
pBilbo. Zarata Fest. Gaur,
20:00etan hasita, L’Mono aretoan.
pBilbo. Ariel Rot. Gaur,
20:00etan, Kafe Antzokian.
pBilbo. Rat-zinger eta Murder
Pink. Gaur, 21:30ean, 7 Katu
gaztetxean.
pDonostia. Fran C eta Duende
AS. Gaur, 20:00etan, Altza kultur etxean.
pDonostia. Roll Over. Gaur,
21:00etan, Leize Gorrian.
pDonostia. Louise Michel.
Gaur, 22:00etan, Le Bukowskin.
pDonostia. Ktulu, Dominium
eta Drakken. Gaur, 20:30ean,
Studio 21 aretoan (Illunbe).
pDonostia. Autoramas. Bihar,
20:00etan, Le Bukowskin.
pDurango. The Riff Truckers
eta Jon & Sugramas. Bihar,
22:00etan, Plateruenan.
pElgoibar. Governors eta
Potemkin. Gaur, 23:00etan,
gaztetxean.
pElgoibar. Karkaba, Koello 104,
Kaosarenerasoak, Atraku eta El
Fuego y la Palabra. Gaur,
21:00etan, Lerun Txiki baserrian.
pElgoibar. Akordeoi Orkestraren kontzertua. Bihar,
19:00etan, Maalako parkean.
pEtxarri Aranatz. Otxalde eta
Bizardunak. Bihar, 19:00etan,
musika plazan.
pHendaia. Siroka eta NPJ. Gaur,
21:00etan, Kanttu tabernan.
pHernani. Itziarren Semeak eta
Orreaga 778. Gaur, 22:00etan.
pHondarribia. Blood Seekers
eta Alambrada. Gaur,
22:00etan, Psilocybenean.
pHondarribia. Imuntzo eta
Beloki. Bihar, 17:00etan, Zumardian.
pIrun. Zo-Zongo Perkushow.
Gaur, 18:00etan, Anaka auzoan.
pIruñea. Esne Beltza, Anger,
Beat-Less. Gaur, 21:00etan, Iturraman.
pLaudio. Erdizka Lauetan.
Gaur, 20:00etan, Basalarrina
elkartean.
pMarkina-Xemein. UEK, The
Wet Band eta Kraussk. Gaur,
22:30ean, Uhagon Kulturgunean.
pMarkina-Xemein. Euskal
kantak Jardinean. Bihar,
18:00etan, Uhagonen.
pMutriku. Imuntzo eta Beloki.
Gaur, 18:00etan, plazan.
pOndarroa. Anari. Gaur,
22:30ean, Kafe Antzokian.
pSanturtzi. Norte Apache,
Sexty Sexers eta Hora Zulu.
Gaur, 21:00etan, pilotalekuan.
pTolosa. R eta Humus taldeak.
Gaur, Bonberenean.
pTolosa. Aintzina. Bihar, Bonberenean.
pZamudio. Mikel Urdangarin.
Gaur, 20:30ean, dorretxean.
pZiortza-Bolibar. Bilboko
Elkarte Korala. Gaur, 18:00etan,
Kolegiatan.
pZiortza-Bolibar. Passamezzo
Antico. Bihar, 18:00etan, Kolegiatan.
Antzerkia
pAndoain. Xabinaitor, Gorringo
taldearekin. Gaur, 20:30ean,
Bastero Kulturgunean.
pBasauri. Gramola, Txorro
Morro konpainiarekin. Gaur,
17:00etan, Arizko Ikastolan.
pBurlata. Presas, NUPeko
Antzerki Taldea. Bihar,
20:00etan, kultur etxean.
pBilbo. Platonov. Gaur eta
bihar, Eliseo Zelaiak antzokian.
pDeba. Ate joka, Txalo taldearekin. Gaur, 10:30ean, pilotaleku
berrian.
pDeba. Oteizari omenaldia.
Bihar, 13:00etan, pilotaleku
berrian.
pGetxo. Nora zoaz Txanogorritxo, Deabru Beltzak taldearekin. Bihar, 18:00etan, Areetako
Andres Isasi musika eskolan.
pIrun. Jules Verneren azken
abentura. Gaur, 17:00etan,
Amaia Kultur Zentroan.
pLezo. Zinemaldi madarikatua
bakarrizketa, Beatriz Garciarekin. Gaur, 22:00etan, Gezalan.
pMungia. Euskarazetamol, Ez
Dok Hiru taldearekin. Gaur,
20:00etan, Olalde antzokian.
pOndarroa. Xabinaitor. Bihar,
20:30ean, Kafe Antzokian.
pZamudio. Pantxika eta Txinparta, ederra zalaparta, Zurrumurrurekin. Gaur, 12:00etan,
dorretxean.
Dantza
pBilbo. Romanace’s, Cia. 7273.
Gaur eta bihar, 20:00etan, La
Fundicion aretoan.
2010eko maitzaren 29a, larunbata berria 31
‹ Agenda
D
pDonostia. Conceptango.
Gaur, 19:30ean, Viktoria Eugenian.
pDonostia. Brasilgo dantzen
jaia. Bihar, 14:00etan hasita,
Larratxo kultur etxean.
pEibar. Ezpalak Dantza Jauzien
Nazioarteko Jaialdia. Bihar,
12:30ean, Untzaga plazan.
pIbarra. Dantzari Txiki eta Alurr
Eguna. Gaur, 09:30ean hasita,
plazan.
Hitzaldiak
Jaia q
pDonostia. Haurraren garapenerako irudimenak eta fantasiak duten garrantzia; ipuin klasikoak, maitagarria... Gaur,
11:00etan, Txara I aretoan
(Intxaurrondo).
pSokoa. Patrimoine maritime
en Pays Basque. Gaur,
11:00etan, PEP64 elkartean.
Bertsolaritza
Ikus-entzun
pBaiona. Iparraldeko XVII. Bertsulari Gazteen Xapelgoa. Gazteen maila. Gaur, 17:30ean,
Kalostrapen. Bertsolariak:
Mattin Luku, Ximun Cazaubon,
Txomin Elosegi, Maiana Irigoien, Maddi Ane Txoperena
eta Ortzi Murua.
pBeasain. Bertsolarien saioa.
Gaur, 19:30ean, Loinazko San
Martin plazan.
pBera. Bertso bazkaria. Gaur,
14:30ean, Ehiza eta arrantza
elkartean. Bertsolariak: Iker
Zubeldia, Jexux Mari Irazu eta
Julen Zelaieta.
pBerriz. Durangaldeko bertsolari txapelketa. Finala. Gaur,
18:00etan, pilotalekuan. Aurkezlea: Maite Berriozabal. Bertsolariak: Miren Amuriza, Beñat
Ugartetxea, Eñaut Uruburu,
Julen Sololuze, Abarkas eta
Gorka Lazkano.
pEibar. 45. Euskal jaia. Bertsolariak. Gaur. Bertsolariak: Estitxu Eizagirre eta Beñat Ugartetxea.
pGetaria. Euskal jaiak. Bertso
eskolaren eskutik, bertso poteoa. Gaur, 19:00etan, plazatik
2
pBergara. Children of Men
filma. Igandean, 18:00etan,
gaztetxean.
Bestelakoak
EUSKALTZALEON EGUNA, UHARTEAN
Donostiako Kontxako badian dago Santa Klara
uhartea, eta gaur euskaltzaleen topalekua izango
da, egun osoan, AEK-k eta Arrano Beltza Euskal
Tokiak jaia antolatu baitute. Erakusketak, bertsolariak, jokoak, mus eta toka txapelketak egingo
abiatuko dira. Bertsolariak:
Jokin Egurbide, Haritz Esteban
eta Amaia Agirre.
pLegutio. Arabako Eskolarteko
Bertsolari Txapelketa. Gazteen
finala. Gaur, 16:30an, kultur
etxea.
pLegutio. Arabako Eskolarteko
Bertsolari Txapelketa. Txikien
finala. Gaur, 12:00etan, kultur
etxean.
pLeitza. Bertso jaialdia. Gaur,
18:00etan, kiroldegian. Bertsolariak: Amets Arzallus, Sustrai
dituzte, besteak beste. Aurten 15 urte beteko ditu
jaialdiak. Uhartera joateko txalupak 11:30ean hasiko dira lanean, eta azkena 19:30ean aterako da
uhartetik, azken jaizaleak kaiara itzultzeko. Erromeria 17:00etan hasiko da. IMANOL CARRILLO
Colina, Andoni Egaña, Unai Iturriaga, Sebastian Lizaso, Maialen Lujanbio, Jon Maia, Aitor
Mendiluze eta Aitor Sarriegi.
pOiartzun. Sagardo eguna.
Bertsolariak. Gaur arratsaldean.
pOñati. Bertso saioa. Gaur,
Saloian (Araotz). Bertsolariak:
Jexux Mari Irazu eta Beñat Gaztelumendi.
pOrio. Kultur Aniztasunaren
Astea. Bertsolariak. Gaur,
20:00etan.
pUsurbil. Bertso afaria. Gaur,
21:00etan, Olarrondo jatetxean. Bertsolariak: Joxe Agirre,
Anjel Mari Peñagarikano eta
Ibai Esoain.
pUsurbil. Bertso saioa. Astelehenean, 14:30ean, Udarregi
ikastolan. Bertsolariak:
Uxue Alberdi eta Amets Arzallus.
pZarautz. II. Udaberri festa.
Bertsolari tinbaleroak. Gaur
bazkalostean, Putzuzulo gaztetxean.
pDonostia. Nokodek Jaialdia.
Gaur, 20:00etan hasita, Urgullgo Guardetxean.
pDonostia. Euskaltzaleon
Eguna. Gaur, egun osoan, Santa
Klara uhartean.
pDonostia. Komuneko paperean idatzitako poemak errezitaldia, Imanol eta Mattin Epelderekin. Bihar, 18:00etan,
Dokan.
pEibar. Euskal Jaia. Igandera
arte.
pIbiriku. Dierriko haranean
frankistek hildakoei omenaldijaialdia. Hitzaldia, bideoak eta
kontzertua. Gaur, 17:30ean
hasita.
pUribarri. Euskaraz Bizi Eguna.
Gaur.
pZizur Nagusia. Euskararen
Eguna. Gaur, egun osoz.
Hilberriak
FLOREN
ADRIAN UZIN gaztea
Atzo hil zen, 25 urte zituela, Elizakoak eta Aita
Santuaren Bedeinkapena hartu ondoren.
-Goian bego-
Beti umoretsu, beti alai,
ibiltzen ginen elkarrekin.
Gaur naiz urruti egon,
Oroitzen gara zurekin.
ZUMAIAKO LAGUNAK
ZUMAIAN, 2010eko maiatzaren 29an
FLOREN
ADRIAN UZIN gaztea
Atzo hil zen, 25 urte zituela, Elizakoak eta Aita
Santuaren Bedeinkapena hartu ondoren.
-Goian begoBeti azaltzen zinen alai
Umorez eta zure egon ezinez,
Bazendun alako zerbait
Beti uzteko jendea barrez
Lagunen lagun zinen
Ingurukoen bihotza betez
Txikia zinen gorputzez
Izugarri handia ordea bihotzez
Gero arte bat floren
Gogoan izango zaitugu maitasunez
MAITE ZAITUGU
ITXASPEKO HIRE LAGUNAK
GETARIAN, 2010eko maiatzaren 29an
FLOREN
ADRIAN UZIN gaztea
Atzo hil zen, 25 urte zituela, Elizakoak eta Aita
Santuaren Bedeinkapena hartu ondoren.
-Goian bego-
Txikia hintzen harren
Handia Uhen Bihotza
Hire Bixitasunarekin
Ezkeintze uhen poza
Getaiarrentzat geratuko dek
Hire horoitzapen poltza
GETAIKO GAZTIAK
GETARIAN, 2010eko maiatzaren 29an
32 berria 2010eko maiatzaren 29a, larunbata
Agenda ›
1
Film kritika
Sekretu eta gezurrak
Gontzal Agote
ormalean ailegatu izan den
zinema irandarra bi elementu nagusiren artean mugitu
izan da: landa lirikotasuna eta
egoera soziopolitikoa. 90eko
hamarkadan herrialde horrekiko izan zen lilura zinematografikoa atzera gelditu zenean, bigarren multzokoak nagusitzen
hasi ziren, zinema banatzaileak
Irango Gobernuaren kontra
CIAK bultzatutako kanpainaren
kide izango balira bezala. Film
kubatarrekin gertatzen den bezala, istorioaren atzean alde batera edo bestera egiten ahal
duen edozein manikeismo
mota aurkitzea izaten da jokoa.
Horregatik, bereziki pozgarria
N
A proposito de Elly
1111
+12. Iran, 2009. Zuz.: Asgar Farhadi.
Akt.: Golshifte Farahani, Tarane Alidusti, Mani Hagigi. 119 min.
1Bilbo (Golem Alhondiga), Donostia
(Trueba), Baiona (L’autre cinema). JBA.
D
1
da Darbareye Elly bezalako harribitxi bat aurkitzea, ez duena
olibondoen hazkunde prozesua
plano bakar batean segitzen,
ezta gobernuaren alde edo kontra esplizituki agertu beharrik
ere. Genero nahasketa bitxia
asmatu du Asghar Farhadik,
suspensearen, lagun arteko harremanen eta gaurkotasun sozialaren artekoa. Zaila da parekorik aurkitzea; sinpletasun harrigarri baten azpian,
orijinaltasuna da filmaren bertute nagusienetakoa. Ez da, ordea, filmak duen bakarra.
Ia agertoki bakar batean garatuta, lagun koadrilen istorioa
gertu-gertukoa da. Asteburupasa atsegina egin nahiko dute,
baina berehala aldarte onaren
mozorropetik loratuko dira ezinikusia eta urteak elikatutako
inbidia eta herra. Gertatu ohi
denez, gozamenerako prestatutako plana laster batean sufrimendu, asperdura eta elkarren arteko borroka bihurtuko
da. Edozein lagunarteko errealitate gordina.
Mapek eta egunkariek kontrakoa esan arren, Iran ez da horren urruti. Darbareye Elly-k gardentasun osoz erakutsiko du
gaur egungo gazte irandarren
kezka, amets eta jokamoldeak
edonork izaten ahal dituenak
direla. Talde barruko bakoitzak
hartutako rola, emakumeek
«bete» beharreko lanak, kosta
ahala kosta lagunak ezkondu
nahi izate hori, berehala agertuko den hipokrisia soziala… oso
kontu unibertsalak dira horiek
guztiak. Farhadik, molde sinple
batez, egungo gazteriaren erradiografia zehatz eta biluzia egin
du.
Horrez gain, istorioa giro misteriotsu batekin apaindu du.
Desagertuko den emakume
misteriotsuak —non da Laura
Palmer?— eta pertsonaiek ezkutatuko dituzten kontuek suspensez beteko dute istorioa.
Horrekin, bakartutako etxea eta
mehatxagarri agertu den itsasoa protagonista bihurtuko
ditu. Eta uhinen joan-etorri
etengabearen erritmoan mugituko da film ezohiko hau.
Zinema
Filmen laburpenak
80 egunean
Golshifte Farahani Irango aktorea, filmeko irudi batean. BERRIA
111
D. Euskal Herria, 2010. Zuz.: Jon Garaño eta Jose Mari Goenaga. Akt.: Itziar
Aizpuru, Mariasun Pagoaga. 105 min.
Axun, 70 urteko emakume bat, alabaren senar ohia zaintzera joango da
ospitalera. Berarentzat ustekabean,
ondoko gaixoa zaintzen duen emakumea Maite da, nerabezaroko lagun
mina, 50 urte luzean ikusi ez duena.
Gaztetan zuten kimika oraindik bizirik
dagoela sumatuko dute. Gasteiz (Florida), Bilbo (Capitol, G. Alhondiga), Barakaldo (Max Ocio), Donostia (Antiguo
Berri, Principe), Eibar (Coliseo), Errenteria (Niessen), Iruñea (G. Yamaguchi),
Uharte (Itaroa).
Baarìa
+7. Italia, 2009. Zuz.: Giuseppe Tornatore. Akt.: Monica Bellucci, Raoul
Bova, Michele Placido, Angela Molina, Enrico Lo Verso. 106 min. Istorio
epiko bat kontatzen du filmak, hiru
belaunaldiren bitartez. Faxismoaren
sorrera, II. Mundu Gerra eta gerra osteko Italia ageri dira. Gasteiz (Yelmo Gorbeia), Bilbo (Multi), Donostia (Principe), Iruñea (Golem Baiona).
Copie conforme
Frantzia-Italia-Iran,2010.Zuz.: Abbas Kiarostami.Akt.: Juliette Binoche,William Shimell,Jean-Claude
11111 BIKAINA
1111 OSO ONA
111 ONA
11 BALEKOA
1 TXARRA
Carriere,Agathe Natanson,Gianna
Giachetti,Adrian Moore.106 min.Italian,Toscanako hegoaldeko herrixka
batean,gizon batek eta emakume batek topo egingo dute.Gizona idazle bat
da,eta hitzaldi bat ematera joan da.
Emakumea Frantziako galerista bat da.
Drama.Baiona (L’Autre),Donibane
Lohizune (Le Select),Miarritze (Royal).
El pastel de boda
D. Frantzia,2010.Zuz.: Denys GranierDeferre.Akt.: Clemence Poesy,Jeremie Renier,Jean-Pierre Marielle,Christophe Aleveque.115 min.Berengere
eta Vincent ezkondu egingo dira,familia zintzoetan egiten den moduan.Senideak eta lagunak bilduko dira ekitaldirako,baina laster ikusiko dute senideak
ezin direla lagunak bezala aukeratu,eta
belaunaldien gatazka sortuko da.Komedia erromantikoa da.Gasteiz (Florida),Bilbo (Golem Alhondiga,Multi),Getxo (Lauren),Santurtzi (Serantes),Donostia (Principe),Iruñea (Golem Yamaguchi),Uharte (Itaroa).
Prince of Persia
+7. AEB,2010.Zuz.: Mike Newell.Akt.:
Jake Gyllenhaal,Gemma Arterton,
Ben Kingsley,Alfred Molina.
116 min.Persia,Erdi Aroan.Printze
abenturazale batek indarrak batuko ditu printzesa batekin,diktadore gaizto
bati aurre egiteko.Izan ere,diktadoreak
mundua suntsi dezakeen hondar ekaitza sortzeko asmoa du.Bideo jokoen
sailean oinarrituta dago.Gasteiz (Abaco Boulevard,Guridi,Yelmo Gorbeia),
Bilbo (Capitol,Zubiarte),Barakaldo
(Max Ocio,Yelmo),Basauri (Sozial),Ge-
txo (Lauren),Leioa (Artea),Mungia (Torrebillela),Portugalete (Ballonti),Santurtzi (Serantes),Donostia (Antiguo Berri,Bretxa,Principe),Eibar (Coliseo),
Errenteria (Niessen),Irun (Cinebox,
Txingudi),Usurbil (Urbil),Baiona (CGR
Center),Angelu (Moncine),Donibane
Lohizune (Le Select),Iruñea (Golem
Baiona,Golem La Morea,Carlos III),Lizarra (Golem Los Llanos),Tutera (Ocine),Uharte (Itaroa),Viana (Las Cañas).
Robin Hood/Robin des bois
+7. AEB, 2010. Zuz.: Ridley Scott. Akt.:
Russell Crowe, Cate Blanchett,
William Hurt. 140 min. XIII. mendea,
Britainiako lurraldeetan. Rikardo erregearen esanetara dagoen arkulari bat
da Robin. Rikardo hiltzen denean,
Nottinghamera joko du Robinek. Ustelkeriari aurre egingo dio, eta Lady Marionekin maiteminduko da. Gasteiz (A.
Boulevard, Guridi, Y. Gorbeia), Bilbo
(Capitol, Golem Alhondiga, Zubiarte),
Barakaldo (Max Ocio, Yelmo), Getxo
(Lauren), Leioa (Artea), Portugalete
(Ballonti), Zalla (Antzokia), Donostia
(A. Berri, Bretxa, Principe), Errenteria
(Niessen), Irun (Mendibil, Txingudi),
Tolosa (Leidor), Usurbil (Urbil), Baiona
(CGR, L’Autre), Angelu (Oscar), Donibane Lohizune (Le Select), Miarritze
(Royal (JBA)), Iruñea (G. Baiona, G. La
Morea, Carlos III), Tutera (Ocine), Uharte (Itaroa), Viana (Las Cañas).
Siempre hay tiempo
D. Espainia, 2010. Zuz.: Ana Rosa
Diego. Akt.: Txema Blasco, Edu Bulnes, Sergi Calleja, Maite Sandoval,
Fermi Reixach. 84 min. Hector adine-
ko gizon bat da, eta Euskal Herrian bizi
da. Baina autobia bat egin behar dute,
eta herritik joan beharko du. Hirira
heldu, eta Bruno bilobarekin partekatuko ditu arazoak. Gasteiz (Florida),
Bilbo (Multi), Iruñea (Olite).
Two Lovers
111
+12. AEB, 2008. Zuz.: James Gray.
Akt.: Joaquin Phoenix, Gwyneth Paltrow, Vinessa Shaw, Isabella Rossellini, Elias Koteas. 100 min. Bi familia
juduk euren negozio komunak sendotu
nahi dituzte, euren seme-alabak
ezkonduta. Baina arazo bat dago:
familietako baten semea bizilagunaren
alabarekin maitemindurik dago. Drama
erromantikoa da. Gasteiz (Abaco Boulevard, Yelmo Gorbeia), Barakaldo
(Max Ocio), Bilbo (Zubiarte), Donostia
(Principe), Iruñea (G., Carlos III).
Un ciudadano ejemplar
+16. AEB, 2010. Zuz.: F. Gary Gray.
Akt.: Gerard Butler, Jamie Foxx, Colm
Meaney, Michael Gambon, Leslie
Bibb. 108 min. Law Abiding Citizenek
dena galdu zuen, eta edozer egiteko gai
da. Duela hamar urte haren emaztea
eta alaba hil zituzten. Hiltzaileak askatu egingo dituzte, fiskalaren erruz.
Orduan, Law mendeku odoltsuarekin
hasiko da. Gasteiz (A. Boulevard, Yelmo
Gorbeia), Bilbo (Zubiarte), Barakaldo
(Max Ocio, Yelmo), Getxo (Lauren),
Leioa (Artea), Portugalete (Ballonti),
Donostia (Bretxa), Errenteria (Niessen),
Irun (Cinebox, Txingudi), Usurbil (Urbil),
Iruñea (Golem La Morea, Olite), Tutera
(Ocine), Uharte (Itaroa), Viana (Las
Cañas).
2010eko maiatzaren 29a, larunbata berria 33
‹ Agenda
1
DKANBO. Aiglon.
Aretoak
Robin des Bois 15:00 2100
MIARRITZE
80 egunean
Mi nombre es Khan
Araba
D ROYAL
Ça commence par la fin
Copie conforme
Film socialisme
Greemberg (JBA)
Mammuth
Robin des Bois (JBA)
La stratégie du choc (JBB)
Mirages d’un eldorado (JBA)
L’encerclement (JBA)
Le criquet
Les aventures de Don ...
22:0000:30
19:15 22:0000:30
16:30
D YELMO MEGAPARK
GASTEIZ
Erribera etorbidea z/g.(94-418 16 72).Ikuslearen eguna: astelehena.
D ABACO BOULEVARD
Boulevard merkataritza gunea (902-22 16 22).Ikuslearen eguna: osteguna.
The Crazies
Robin Hood
Un ciudadano ejemplar
Jacuzzi al pasado
El plan B
Two Lovers
Kick Ass
Legión
Principe de Persia
Alicia en el país de las maravillas
Noche loca
Que se mueran los feos
Iron man 2
16:15 18:15 20:20
16:00 16:30 19:00
22:20 00:45
16:05 18:20 20:30
16:20 18:20 20:25
16:00 18:15
20:20
16:00 18:05 20:15
15:40 17:00 18:00
22:00 22:40 00:30
15:45 18:00 20:15
16:10 18:10
20:10
17:00 19:30
22:2500:40
19:30 22:00
22:45 01:00
22:30 00:35
22:35
01:00
22:30 00:45
19:30 20:20
22:30
22:25
22:15 00:45
D FLORIDA
San Prudentzio,22 (945-23 19 40).Ikuslearen eguna: asteazkena.
Mi nombre es Khan
80 egunean
El escritor
Rabia
Yo soy el amor
Siempre hay tiempo
El pastel de boda
17:30 20:00
17:30 20:00
17:30 20:00
18:00 20:15
17:30 20:00
18:00 20:15
18:00 20:15
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
Street Dance 3D
Legión
Jacuzzi al pasado
The Crazies
Principe de Persia
16:20
16:05
16:10
15:45
21:15
15:30
El plan B
Un ciudadano ejemplar
Robin Hood
Alicia en el país de las ...3D
Iron Man 2
Como entrenar a tu dragon
Que se mueran los feos
15:50
15:30
15:45
17:45 20:00
18:20 20:20
18:05 20:05
18:10 20:10
16:45 18:00
22:30 23:30
17:30
19:30
17:45 20:30
18:05 20:15
17:55
22:1500:30
22:2000:20
22:0500:05
22:10 00:10
19:00 20:15
Principe de Persia
Legión
Los caminos de la memoria
The Crazies
La nana
Alicia en el país de las maravillas
Que se mueran los feos
Robin Hood
17:30 20:00
17:30 20:00
17:30 20:00
17:30 20:00
17:30 20:00
17:30
20:00
17:15 20:00
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
D YELMO GORBEIA 3D
Principe de Persia
17:00 19:30 22:00
D IBAIGANE
Habitación en Roma
17:00 19:30 22:00
Bizkaia
BILBO
D CAPITOL
Villarias ,10 (94-431 03 10).Ikuslearen eguna: astelehena
DDERIO.Gurea.
El supercanguro 18:00
Que se mueran los feos 20:30
DDURANGO. Zugaza. El supercanguro
80 egunean, Jon Garaño eta Jose Mari Goenaga zuzendarien filma. BERRIA
17 :00
Legión 19:30 22:30
Robin Hood
80 egunean
Rabia
Principe de Persia
16:45
19:45
17:00 19:45
17:00 19:45
16:45
19:45
22:30
22:30
22:30
22:30
D GOLEM ALHONDIGA
(94-607 07 67)
Street Dance 3D
Mi nombre es Khan
A proposito de Elly (JBA)
Robin Hood
Rabia
80 egunean
El pastel de boda
La nana
17:30 19:45 22:00
17:00 19:45 22:30
17:15 20:00 22:30
17:00 19:45 22:30
16:30 18:30 20:30 22:30
17:30 20:00 22:30
16:30 18:30 20:30 22:30
16:30 18:30 20:30 22:30
Soul Kitchen 22:30
DERMUA. Lobiano.
D OCINE LA BRETXA
Ez dago emanaldirik.
Arraindegi eraikina (943-42 13 71).
Furia de titanes 17:00 19:30 22:30
DGERNIKA. Lizeo Antzokia.
GETXO
D LAUREN GETXO
Arriluze,z/g (94-431 03 10).Ikuslearen eguna: asteazkena
16:10 18:10 20:10 22:1000:40
16:15
19:15 22:1000:40
16:00 18:10
20:20 22:2000:50
16:15 18:15 20:15 22:1500:40
16:30
19:30 22:2000:50
16:30
19:30 22:0000:40
16:00 18:10 20:20 22:3000:50
16:30 18:30 20:30 22:3000:50
00:50
16:20 17:15 19:15 20:15 22:10
23:15
16:30
19:30 22:0000:40
16:30 18:30 20:30 22:3000:40
LEIOA
D CINESA ARTEA
DANDOAIN. Bastero.
Artea merkataritza gunea (902-33 32 31).Ikuslearen eguna: asteazkena.
Ez dago emanaldirik.
17:00
16:00 18:15 19:30 20:30 22:00
22:45 00:30
16:00 18:10 20:20 22:30 01:00
16:00 18:00 20:00 22:0000:30
16:15 18:15 20:15 22:3000:30
16:30
18:15 20:30
16:30
19:15 22:00 00:45
16:00 18:00 20:00 22:1500:40
01:00
22:15
D KULTUR LEIOA
Ez dago emanaldirik.
Leizaola Lehendakariaren kalea,2.
Street Dance 3D
19:30 22:0000:30
Que se mueran los feos
16:15
19:00
Un ciudadano ejemplar
22:0000:30
Alicia en el país de las maravillas 3D
17:00
Principe de Persia
16:15
19:00 22:0000:30
Iron Man 2
16:15
Robin Hood
16:00
19:00 22:00
Kick Ass,listo para machacar
00:30
Two Lovers
19:00 22:00
The Crazies
16:15
19:00 22:0000:30
Legión
16:15
19:00 22:0000:30
Jacuzzi al pasado
16:15
19:00 22:0000:30
BARAKALDO
22:30
17:15 20:00
17:15 20:00
16:30 18:30 20:30
17:00 19:45
17:00 19:45
22:45
22:45
22:45
22:30
22:30
22:30 00:45
18:00
20:10 22:1000:30
17:00
19:30 22:1000:30
18:20 20:20 22:2000:30
18:20 20:20 22:2000:30
19:15 22:00 00:45
DARETXABALETA. Zaraia.
Street Dance 3D
El principe de Persia
El pastel de boda
Que se mueran los feos
17:30 20:00 22:30
17:15 19:45 22:15
17:30
20:00 22:30
DZALLA. Antzokia.
Ez dago emanaldirik.
DZORNOTZA. Zornotza aretoa.
Ez dago emanaldirik.
Gipuzkoa
DATAUN. Herri antzokia.
Dans ses yeux (JBA)
New York I Love You
Mammuth
Maimorables
DAZKOITIA. Baztartxo.
Furia de titanes 22:00
DBEASAIN. Usurbe.
D L’AUTRE CINEMA
Que se mueran las feos 19:30 22:15
(0559-55 52 98)
(943-00 12 00) Ikuslearen eguna: astelehena.
Ques se mueran los feos
Streed Dance 3D
16:45
Alicia en el país de las maravillas 3D
Principe de Persia
Alicia en el país de las maravillas 16:45
Welcome
Fish Tank
17:00 20:00
18:45
20:45
17:15 19:45
19:45
20:45
17:15 19:45
22:30
22:45
22:15
22:45
22:15
D GOLEM LOS LLANOS
Principe de Persia
Océanos
17:30 20:00
20:00
17:00 20:00
17:00 20:00
17:30
22:30
22:30
22:30
22:30
20:45
16:00
14:15
18:00
21:00
21:15
UHARTE
D CINES ITAROA
(902-46 32 69) Ikuslearen eguna: osteguna.
D CGR CENTRE
22:4500:50
22:45 01:00
22:30 01:00
22:35
22:30 00:45
20:00 22:30 00:45
D CINEBOX MENDIBIL
Mendibil merkataritza gunea.Ikuslearen eguna: osteguna.(943-63 02 23)
15:45 17:45 20:05 22:25 00:45
20:20 22:35
16:00 18:15
00:45
16:00
19:00 22:00
15:45 18:15
15:45 18:00 20:15 22:25 00:45
16:00 18:00 20:05 22:25 00:45
20:25 22:40
22:45 00:45
22:30
22:1500:30
22:45 00:55
Prince of Persia
Plan B
Street Dance 3D
Crazy Night
Freddy les griffes de la nuit
Robin des Bois
L’amour c’est mieux a deux
Iron Man 2
Camping 2
11:15
11:15
11:15
11:15
16:30
16:00
16:00
16:00
16:00
11:00 13:45 16:30
11:15
16:00
14:00
11:15 14:00
14:00
14:00
14:00
14:00
14:00
14:00
19:45
18:00 20:00
18:00 20:00
20:00
18:00
19:30
18:00 20:00
16:30
19:30 22:00
16:00 18:00 20:00
16:00 18:00 20:00 22:00
16:00 18:00 20:00 22:00
16:30
19:30 22:00
16:00
20:00 22:00
18:00 20:00 22:00
18:00
22:00
16:00
DONIBANE LOHIZUNE
D LE SELECT
Prince of Persia
14:30
Robin de Bois
Le plan B
Street Dance 3D
Les invités de mon père
Crazy Night
14:30
L’arnacoeur
14:30
Alice aus pays des ...3D
14:30
Moomin et la folle aventure de l’été
Legión
Crazies
Jacuzzi al pasado
Winx Club (Euskaraz)
Kick Ass
Principe de Persia
El pastel de boda
80 egunean
Robin Hood
Iron Man 2
Alicia en el país de las maravillas
Un ciudadano ejemplar
Que se mueran los feos
Como entrenar a tu dragon
16:15
16:20
16:20
16:00
18:15 20:15 22:1500:30
18:20 20:20 22:2000:30
18:20 20:20 22:2000:30
17:45
01:00
16:00 17:00 18:10 19:30 20:20
22:00 22:45 01:00
20:10 22:10 01:00
20:10 22:2000:30
16:00 17:00 19:00 19:45 22:00
22:30 00:45
17:00
16:00 18:00 20:00 22:0000:30
20:10 22:1500:30
16:05 18:10 20:15 22:30 00:45
16:00 18:00
VIANA
D LAS CAÑAS
Street Dance 3D
Legión
16:00
Jacuzzi al pasado
16:00
Soul Kitchen
16:00
Principe de Persia
15:50
Robin Hood
16:15
Alicia en el país de las maravillas 3D 16:00
Ciudadano ejempar
16:00
El super canguro
16:00
Iron Man 2
Que se mueran los feos
16:00
18:15 20:30
18:15 20:30
18:10 20:15
18:00 20:15
18:00 20:25
19:15
00:50
22:45 01:00
22:30 00:45
22:30 00:45
22:45 01:00
22:15 01:00
22:40
18:10 20:30 22:45 01:00
18:00
20:00 22:35 01:00
18:10 20:25 22:40 01:00
21:00
17:30
21:00
21:00
17:30
17:30
Nafarroa Beherea
DONIBANE GARAZI. Le Vauban. Dragons 18:00
Gardiens de l’odre 21:00
20:30
21:00
DONAPALEU. St.Louis.
17:30
D REX
DHAZPARNE. Haritz Barne.
22:15
22:15
22:15
22:15
22:15
22:15
22:15
18:00 20:00
14:00
La Comtesse (JBA)
22:30 00:45
22:15
22:4500:50
14:00
14:00
14:00
14:00
ANGELU
D MONCINE
Prince of Persia
La fete des voisins
Le plan B
Street Dance 3D
Robin des Bois
Camping 2
L’amour c’est mieux à deux
Imogene
Iron Man 2
Dragons
Alice aux pays des merveilles
17:15 19:30 22:00
17:15 19:30 22:00
16:00 17:15 18:15 19:30 20:30
22:00 23:30 00:30
16:00 18:10 20:20 22:3000:30
17:30 19:15 20:30 22:30
00:30
The Crazies
16:15 18:15 20:15 22:1500:30
Perdona si te llamo amor
16:00 18:00
Que se mueran los feos
18:00 20:00 22:0000:30
Ciudadano ejemplar
16:30
Jacuzzi al pasado
16:30 18:30 20:20 22:3000:30
Alicia en el país de las maravillas 3D 16:00
Street Dance 3D
18:00 20:00 22:0000:30
(0559-59 90 90)
17:15
18:15 20:30
17:00 19:45
18:00 20:00
18:15 20:30
18:10
20:15
18:00 20:00
18:15 20:30
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
Legión
Robin Hood
Copie conforme (JBA)
16:30
Ames en stock (JBA)
Robin des Bois (JBA)
18:30
Les femmes de mes amis (JBA)14:15
White Material
14:30
La maison et le monde (JBA)
18:30
Les aventures de Robin...(JBA)
16:30
19:45 22:30
19:45 22:30
19:45 22:30
Alicia en el país de las maravillas 3D16:00
Street Dance 3D
Robin Hood
The Crazies
16:00
Principe de Persia
16:00
Un ciudadano ejemplar
16:00
Que se mueran los feos
Jacuzzi al pasado
16:00
Legión
16:00
17:30 20:00
17:30 20:00
17:00 19:45
17:30 20:00
20:00
17:30
LIZARRA
(0559-55 73 63)
Ez dago emanaldirik.
Principe de persia
Un ciudadano ejemplar
Alicia en el pais de las maravillas
Kick Ass
Robin Hood
El plan B
Jacuzzi al pasado
Legión
Que se mueran los feos
22:50
DALTSASU.Iortia. Ez dago emanaldirik.
D OCINE
Principe de Persia
(943-63 54 41).Ikuslearen eguna: astelehena.
D ANTIGUO BERRI
Fantastico Sr.Fox 17:00
En tierra hostil 19:30 22:15
D L’ATALANTE
D TXINGUDI
DONOSTIA
DZARAUTZ. Modelo.
BAIONA
Principe de Persia 19:30 22:00
IRUN
(94-483 92 44) Ikuslearen eguna: asteazkena.
22:45
22:30
22:30
22:45
D SAIDE OLITE
Un ciudadano ejemplar
Siempre hay tiempo
Oceanos
El escritor
Viaje mágico a Africa
DARRASATE. Amaia antzokia.
Ez dago emanaldirik.
D SERANTES
Legión
Principe de Persia
Robin Hood
Two Lovers
Que se mueran los feos
Alicia en el país de las maravillas
TUTERA
17:30 20:00
17:30 20:10
17:15 20:00
17:00 19:40
17:00 19:45
22:30
22:45
D SAIDE CARLOS III
Lapurdi
Street Dance 3D
The Crazies
Un ciudadano ejemplar
El principe de Persia
Robin Hood
Alicia en el país de las maravillas 3D
80 egunean
Que se mueran los feos
17:00 19:45
17:15 20:00
17:15
20:30
17:15 20:00
20:00
17:15 20:00
18:30
18:15 20:40
(948-24 54 00) Ikuslearen eguna: astelehena.
Ez dago emanaldirik.
DHERNANI. Biteri aretoa.
SANTURTZI
Robin Hood
Un ciudadano ejemplar
El pequeño Nicolas
El plan B
Iron Man 2
Perdona si te llamo amor
Que se mueran los feos
Oceanos
16:30
Alicia en el país de las maravillas 3D 16:15
18:30 20:30 22:45
18:30 20:30 22:45
18:30 20:30 22:45
17:15 19:00 20:00 21:30
(948-24 54 00) Ikuslearen eguna: astelehena.
Ez dago emanaldirik.
Corazones rebeldes 19:30 22:30
(943-34 52 91)
18:05 20:15
DVILLABONA. Gurea.
DZUMARRAGA. Zelai Arizti.
D NIESSEN ZINEMAK
Que se mueran los feos
16:00
Ciudadano ejemplar
Alicia en el país de las maravillas 3D
Street Dance 3D
16:00
Iron Man 2
Plan B
Principe de Persia
16:00
The Crazies
16:20
Robin Hood
16:30
16:00 18:00 20:15 22:30 00:45
16:00
19:00 22:00 00:45
01:00
20:30 22:45
22:00
16:00 18:15 20:30 22:45 00:45
16:00 18:00 20:00 22:00 00:45
17:00 19:30
16:00 18:15
15:45 18:05 20:25 22:45 01:00
16:00 18:15 20:30 22:45
16:30
16:30
16:30
16:30
22:45
Principe de Persia 19:30 22:15
ERRENTERIA
D BALLONTI
Jacuzzi al pasado
Robin Hood
Kick Ass
Un ciudadano ejemplar
Iron Man 2
Legión
The Crazies
Alicia en el país de las maravillas
El plan B
Principe de Persia
Que se mueran los feos
DZUMAIA. Aita Mari.
17:15 19:45 22:00
17:15 19:45 22:00
D COLISEO
Principe de Persia
80 egunean
Que se mueran los feos
PORTUGALETE
Kareaga,z/g (94-431 03 10).Ikuslearen eguna: astelehena.
16:00 18:15 20:30
18:00 20:00 22:0000:30
16:15 17:15 19:00 20:15 21:45
23:00 00:30
Principe de Persia
16:15 17:30 19:00 20:15 21:45
23:00 00:30
Jacuzzi al pasado
16:45
19:15 22:0000:30
Océanos
17:00 19:30
Un ciudadano ejemplar
16:45
19:15 22:0000:30
Alicia en el país de las maravillas 3D 16:00
Legión
17:00 19:15 22:0000:30
The Crazies
16:45
19:15 22:0000:30
Iron Man 2
16:30
19:15 22:0000:30
Kick Ass
23:00
Two Lovers
16:45
19:30 22:0000:30
Que se mueran los feos
16:45
19:15 22:0000:30
Urbil merkataritza gunea (902- 22 16 22).
EIBAR
DMUNGIA. Olalde aretoa.
D COLISEO MAX OCIO
Alicia en el país de las maravillas
Street Dance 3D
Robin Hood
D CINEBOX URBIL
Ez dago emanaldirik.
Más allá del tiempo 19:30 22:00
DTOLOSA. Leidor.
USURBIL
22:45
22:15
22:30
22:30
DBERGARA. Zabalotegi.
DLEKEITIO. Ikusgarri.
Ez dago emanaldirik.
22:15
22:30
17:00 19:00 21:00 23:00
17:00 19:00 21:00 23:00
17:00 19:45 22:30
17:30 20:00 22:30
17:15 19:45 22:00
17:15 19:45 22:15
16:45
19:30 22:15
17:15 19:45 22:30
17:00 19:30 22:15
16:45
19:30 22:15
D TRUEBA
00:45
22:45 01:00
Furia de titanes 22:30
Robin Hood 19:30 22:30
D PRINCIPE
A proposito de Elly (JBA)
Rosa y negro
17:00 19:30
19:30 20:30
San Joan,10 (943-42 12 47).Ikuslearen eguna:asteazkena.
Pastel de boda
Rabia
Robin Hood
Que se mueran los feos
80 egunean
Yo soy el amor
Baaría
Principe de Persia
Two Lovers
Mi nombre es Khan
Street Dance 3D
Legión
Jacuzzi al pasado
Principe de Persia
Exposados 19:30 22:15
16:00 17:15 18:15
22:00 22:45
Iron Man 2
17:15
Ciudadano ejemplar
19:45
Legión
16:00 18:10 20:15
Alicia en el país de las maravillas 3D 16:00
Street Dance 3D
18:15 20:30
Jacuzzi al pasado
16:00 18:00 20:00
Robin Hood
17:00 19:45
The Crazies
16:00 18:10 20:15
Plan B
16:00
Que se mueran los feos
18:00 20:15
S.Esnaola,2 (943-27 13 91).Ikuslearen eguna: asteartea.
DMUSKIZ. Meatzari aretoa.
Rabia
80 egunean
El pastel de boda
Yo soy el amor
El escritor
(948-22 23 33) Ikuslearen eguna: astelehena.
DOÑATI. Herri zinema.
DORDIZIA. Herri Antzokia.
Ez dago emanaldirik.
El pastel de boda
El escritor
Mi nombe es Khan
El día que Dios se fue de viaje (JBA)
El último verano de la Boyita
Aurora boreal
Yo soy el amor
Baaría
Siempre hay tiempo (Hector y Bruno)
D ZUBIARTE
19:30 22:15
17:15 19:45 22:15
17:00 19:00 21:00 23:00
DIGORRE. Lasarte aretoa.
Eskutza kalea,13 (94-431 03 10).Ikuslearen eguna:astelehena
17:30 20:00
19:45 22:00
17:15 19:45 22:00
17:30 19:45 22:15
22:15
17:30 20:00 22:15
17:15 19:45 22:15
17:20 20:00
17:30
16:45
Principe de Persia
DGALDAKAO. Torrezabal.
Principe de Persia 17:00 19:30
D MULTICINES
22:45
22:30
22:30
22:30
22:45
22:45
D GOLEM LA MOREA
Robin Hood
El escritor
80 egunean
DELORRIO. Arriola.
Legión
Street Dance 3D
Jacuzzi al pasado
El supercanguro
El plan B
Robin Hood
The Crazies
Kick Ass
El escritor
17:15 20:00
17:00 19:45
17:00 19:45
17:00 19:45
17:15 20:00
17:15 20:00
(948-22 23 33) Ikuslearen eguna: asteazkena.
El escritor 19:30 22:30
Iron Man 2
Un ciudadano ejemplar
Alicia en el país de las maravillas
Principe de Persia
20:00
14:00
14:50
D GOLEM YAMAGUCHI
DBERMEO. Nestor Basterretxea.
DAMURRIO. Amurrio Antzokia.
Ez dago emanaldirik.
18:00
Mi normbre es Khan
Principe de Persia
Baaria
Robin Hood
Two Lovers
Que se mueran los feos
D SOCIAL ANTZOKIA
Principe de Persia
Legión
21:20
16:00
(948-22 23 33) Ikuslearen eguna: asteazkena.
BASAURI
Jacuzzi al pasado
El escritor
Alicia en el país de las maravillas
El pequeño Nicolas
The Crazies
Un ciudadano ejemplar
Que se mueran los feos
Two Lovers
El pastel de boda
Kick Ass
Robin Hood
14:00
D GOLEM BAIONA
80 egunean 19:00 22:00
16:30 18:30 20:30 22:3000:30
15:45
20:00
16:05 18:05 20:05 22:0500:05
15:55 17:55 19:55 21:55 23:55
15:30 17:30
15:45 17:00 18:00 19:15 20:15
21:30 22:30 23:45 00:45
Robin Hood
15:30 17:30 18:30 20:30 21:30
23:30 00:30
Baaría
19:15 22:00 00:45
Alicia en el país de las maravillas 3D
17:45
22:15
Que se mueran los feos
18:10 20:20 22:3000:40
Two Lovers
16:35 18:40
El plan B
20:45 22:45 00:45
Oceanos
15:50 17:50
Iron Man 2
15:45 18:10 20:40
23:20
Un ciudadano ejemplar
19:50 21:50 23:50
El escritor
19:30 22:0000:20
Cómo entrenar a tu dragón
17:30
El super canguro
16:00
19:20
20:10
18:10
IRUÑEA
20:20 22:3000:40
Gorbeia merkataritza gunea (945-46 04 23).Ikuslearen eguna: astelehena.
Legión
Street Dance 3D
Jacuzzi al pasado
The Crazies
Fantastico Sr.Fox
Principe de Persia
17:40
15:40
16:15
Nafarroa
21:4000:00
23:30
22:25 00:35
D GURIDI
San Prudentzio,6 (945-23 19 40).Ikuslearen eguna: asteazkena.
14:00
Une journée particulière 18:00
Iron Man 2 16:00 21:00
18:15
Drôle de grenier 16:00
Crazy Night 21:00
Zuberoa
DLAZKAO. Areria aretoa.
DHENDAIA. Varietes.
MAULE. Baitha. Téte de turc 21:00
Ez dago emanaldirik.
Ez dago emanaldirik.
Robin des Bois 17:00 21:00
34 berria 2010eko maiatzaren 29a, larunbata
Agenda ›
b
Eguraldia
JON ALBISU
Joera
Bihar
t°
Asteartea, 31
t°
Itsasoa
t°
pItsasoko egoera. Lehenengo
20 milietan ipar-mendebaldeko haizea ibiliko da 2ko indarrarekin, eta itsaskirria sorraraziko
du. Tarteka, 3ko indarrekin itsakiko guneak izango dira.
pOlatuak. Metro bat artekoak.
t°
Asteartea, 1
Asteazkena, 2
p
Baiona 20/11
p
Bakio 21/10
p
Donostia 22/11
p
p
Bilbo 22/10
p
Donibane Garazi 22/9
Eibar 21/7
Arrasate 21/7
Amurrio 22/7
Ildo beretik baina arratsalderako hodei gehiago
pZerua. Lanbroa kostaldean
eta behe lainoa barnealdeko
aran, ibar eta mendialdean
izango da. Ostarteak izango dira
ezaugarri nabarmenenak. Ipar
partean eta mendialdean zeru
hodeitsua eta zaparradak izango dira. Barnealdean, ordea,
egonkortasuna nagusituko da.
pHaizea. Ipar mendebaldeko
haizea.
pTenperatura. Gora. Beroenak
ipar isurialdean eta mendi inguruetan, 19 eta 24 gradu artekoak
izango dira. Barnealdean, aldiz,
18 eta 25 gradu artekoak izango
dira.
p
p
p
Maule 22/9
p
p
Balmaseda 22/8
Leitza 20/6
p
Abaurregaina 19/5
p
p
p
Gasteiz 22/6 Agurain 21/6
Gaur
t°
Ostarteekin,
egonkortasuna
pZerua. Aroak argitze aldera egingo du. Goizean, ostarteak izango dira ipar isurialdean eta mendi inguruetan.
Barnealdean, hodei gutxiago espero da. Erriberan, beste tokietan baino egonkorrago egotea espero da; eguzkiak joko du, eta goiko
hodeiak izango dira.
b
Iruñea 22/6
p
p
Tafalla 23/8
Guardia 22/6
pHaizea. Norabide aldakorrekoa.
pTenperatura. Gora. Ipar
partean eta mendialdean,
beroenak, 20 eta 24 gradu
artekoak. Barnealdean,
19 eta 25 artekoak.
p
Tutera 25/9
Itsasaldiak
ORDUA
METROAK
Itsasgora
05:38
4.20
Itsasbehera
11:44
1.06
Itsasgora
17:52
4.14
Itsasbehera
Isobara mapa
Eguzkia
07:20
21:30
Ekainaren 19a, larunbata
Ilbete
Ekainaren 26a, larunbata
Ilbehera
Ilberri
Ekainaren 4a, ostirala
Ekainaren 12a, larunbata
BAGABIGA
G Hitz gezidunak
p Talde kirola
p
Aulki
bizkarduna
Trontza-zerrak
Oso pozik
Zelanda
Berriko
Lehen
pertsona
G Sudokua
8
Kare labea
6
5
6
3
9
Metal mota
8 9
3
2
Ahuntzaren
arra
Haserre
handia
Arabako herria
Uste ona izan
Nitrogenoaren ikurra
2
1
7
Guzti
R bikoitza
7
2
5
Tapizak
GORDE
EGUNA
Ilgora
Hitz jokoak
Pentsatu
S0RTU
Ilargia
1
8 4
9
7
4
9
8
3
7
1
5
9x9-ko laukian hutsik
dauden gelaxkak bete
behar dituzu, 1etik 9ra
bitarteko zenbakiak
idatziz, eta kontuan izanik
zenbaki bakar bat ere ez
dela bi aldiz azaltzen
errenkada eta zutabe
berean, ezta dagokion
3x3-ko laukian ere.
Boroaren
ikurra
G Esaldi ezkutua
Frikun, alproja
549
Iridioaren
ikurra
Eguzki
12 aldeko
poliedroa
Fruitu mota
(Aurriz.) Santa
Lanaren
ordain
Kanadako
hiriburua
Zeinek
Bigarren
pertsona
Kanpo
«_zb_h_rr_r_ __rr_
_g_n _z d__n_k _z
d_ b_r_ _nd_rr_
_z_g_tz_n».
Falta diren
bokalak idatzita
Benjamin
Jonson idazle
ingelesaren
gogoeta bat
azalduko zaizu.
Nago
G Atzoko erantzunak
Bokala
U bikoitza
Guztiz
larritua
Hizki
grekoa
6
7
4
9
5
3
2
8
1
1
8
5
4
7
2
6
3
9
5
3
9
2
8
6
1
7
4
2
4
8
7
9
5
1
6
3
5
6
3
1
4
8
9
7
2
7
1
9
2
3
6
4
5
8
4
5
7
3
2
9
8
1
6
8
2
6
5
1
7
3
9
4
9
3
1
6
8
4
5
2
7
Esaldi ezkutua: Denak gara
berdinak legearen aurrean, ez ordea
hura beterazten dutenen aurrean.
2010eko maiatzaren 29a, larunbata berria 35
‹ Agenda
Komunikazioa D
Mugak gugan daude
Ekografiak
Eñaut Gantxegi
T
elesail bat estreinatu du
Euskal Telebistak, Mugaldekoak izenekoa. Telefilm gisa planteatu dute extended version-ean TV Serial moduan aurkeztu diguna Alberto
Serio... ui Surio zuzendari-buru-
capo duen telebistak. Ia ahaztu
zitzaidan nirea ere baden telebista dela, Política 2.0 delakoan gauza irekiak planteatzen ari baitira.
Esan bezala, lehenik eta behin,
filma egin eta hainbat herritan
aurkeztu dute, banaketa eta propaganda aldetik eskas samar aritu badira ere —artikulu hau idazterako unean, ez dut produktu
honi buruzko informazioa biltzen duen gunerik Interneten
aurkitu, ezta promoziorako iragarkirik YouTube eta bestelako
erakusleiho masiboetan ere—.
Baina mintza gaitezen lehen
kapituluan ikusitakoaren eta ge-
Araban piztu da
Hamaika
Euskaltelen ikusteaz
gain, aurrerantzean
Araba osoan ikusi
ahalko da Hamaika,
LTD bidez, 56. kanalean
Urtzi Urkizu Donostia
Hamaika telebista hedatzen ari
da Euskal Herrian pixkanakapixkanaka, eta aste honetatik aurrera Araban ere ikus daiteke,
LTD bidez. Azken piztualdi horrekin Euskal Herrian jada bi milioi
ikusle inguruk dute aukera Hamaika Telebista ikusteko —Euskal Herriko biztanleriaren hirutik bik—. LTD bidez edo Euskaltel digitalaren bitartez ikusi ezin
dutenek, bestetik, Internet bidez
jarrai dezakete Hamaikaren programazioa, www.hamaika.tv atarian.
LTD bidez ikusteko
Hamaika lurreko telebista digita-
laren bitartez ikusi ahal izateko,
telebista berriz sintonizatu behar
da. Alboko mapan agertzen da
barruti bakoitzari dagokion
kanala.
Behin telebista berriz sintonizatuta Hamaika ikusterik ez badago, etxeko antena nagusiak anplifikadorea behar duelako da.
Hartara, etxeko administrariari
antena nagusian anplifikagailua
jartzeko gomendatzen dio Hamaikak. Behin anplifikagailua jarri ondoren, berriz sintonizatu behar da telebista.
Aste honetan, halaber, Hamaika zuzenean Internet bidez ikusteko aukera jarri dute martxan.
Horretarako, www.hamaika.tv
webgunean sartu eta pantailaren
goialdean ezkerrean jartzen duen
«zuzeneko emisioa» zanpatu behar da.
Orain arte, Bilboko egoitzan
egindako saioak ikusi ahal izan
dira, baina aste batzuk barru Donostialdean egindako ekoizpenak
ere emango dituzte.
rora etor daitekeenaren inguruan. Niri gustatu zait, modu txukun batean egindako lan gisa
izendatuko nukeelarik —eta
apur bat motz geratuko nintzela
esango nuke—, hobetu edota
okertu zitekeelako baldintza hipotetikoaz lagunduta betiere. Antzezle taldeari dagokionez, aktore
kontsakratu eta ez hain ezagunen arteko nahasketa egokiaren
itxura hartu diot. Azken horietatik azpimarratuko nuke Alex Tello etorkizunduna, giri-aren rola
betez, bere giharreria lerdenarekin uretan igaraba bat dela erakutsi baitigu. Johnny Weissmu-
Araba
56. Gasteiz. LTD bidez 56.
kanalean. 268.00 biztanle.
Gipuzkoa
23. Donostialdea + Buruntzaldea.
LTD bidez 23. kanalean.
310.000 biztanle.
29. Oarso-Bidasoa. LTD bidez 29.
kanalean. 145.00 biztanle.
12. Tolosaldea. 28 kanala telebista.
45.00 biztanle.
15. Debagoiena. Goiena telebista.
60.000 biztanle.
16. Goierri. Goierri telebista.
65.000 biztanle.
14. Urola-kosta. Erlo telebista.
68.000 biztanle.
Bizkaia
23. Bilbo. LTD bidez 23.
kanalean. 451.00 biztanle.
31. Barakaldo. LTD bidez 31.
kanalean. 290.000 biztanle.
46. Durangaldea. LTD bidez
46. kanalean. 115.000
biztanle.
48. Getxo. LTD bidez 48.
kanalean. 170.000
biztanle.
9. Lea-Artibai-Busturialdea.
Oizmendi telebista.
70.000 biztanle.
Nafarroa
W. Internet bidez. 590.000
biztanle.
29
23
9
14
46
Euskal Telebistaren albistegiak
Internetera iritsi dira. Datorren
astelehenetik aurrera, Gaur egun
eta Teleberri albistegiak, eguerdikoak nahiz gauekoak, oso-osorik
ikusi ahalko dira www.eitb.com
webgunean. Erabiltzaileak, gainera, une oro izango ditu eskura-
garri azken zazpi egunetako albistegiak. Titularrak bakarrik edo
albistegia osorik ikustea aukeratu ahal izango du gunean sartzen
denak. Horrez gain, albistegiak
zuzenean Internet bidez ikusi
ahalko dira.
Roberto Montalvillo ETBko
albistegietako zuzendariak honako hau adierazi du emandako
w
w
w
12
15
16
56
W
ITURRIA: HAMAIKA TELEBISTA
pausoaz: «Albistegiak webgunean jarrita, kontsumitzeko modu
berriari erantzutea eta erabiltzea
ez da zertan plataforma tradizionaletara lotuta egon». Horrez
gain, nabarmendu du ikus-entzule potentzialen beharretara egokitu direla, «EITBren informazioa jasotzeko erraztasunak
jarrita eta albistegien presentzia
Euskarazko dokumentalak
‘Argia.com’ webgunean
INTERNET › Argia aldizkariak
bere webgunean euskarazko
dokumentalak jarriko ditu
—edo euskarazko azpidatziekin—. Hala, www.argia.com
gunean bi astean behin dokumental bat gehituko dute.
Oraingoz, hiru lan daude ikusgai: Iparraldea XXI, To Shoot an
Elephant eta Ni basatia naiz.
Bunbury 3Dtan gaur
Canal+ katean eta Bilbon
Iparraldea
W. Internet bidez. 270.000
biztanle.
Euskaltel bidez. 11 edo 911.
kanalean
23
48
31
rai hartako atmosfera eta pertsonaietara eremango gaitu. Aktoreekin jarraituz, Sara Cozar musak
bere rola txukun defendatzen
duela ikusi dugu, haren amorante moduan ageri den Alberto Berzalen rolari —dotore hori ere—
inbidia diogunon kopurua dezentekoa dela ahaztu gabe. Pello Ramirezen musika egokia da, sentikor eta dinamiko ardatzetan mugitzen dena.
Eta propaganda egiten jarrita,
egon adi datozen kapituluetan
agertuko den Her comandant
nazi txungo bati. Lastima amonak ez duela ikusi…
DLaburrak
G Hamaika telebista
‘Gaur Egun’ eta ‘Teleberri’
noiznahi EITBren webgunean
Erredakzioa Donostia
ller garairik onenetan dirudienik
ezin uka. Fikzioa eta errealitatea
nahasten diren istorioetan, bada
pertsonaia historikorik, Iñaki Beraetxek irudikatzen duen Florentino Goikoetxearena adibidez.
II. Mundu Gudan gizonezko horrek izandako pisuaz ez gara
ohartzen, askotan bertan baino
kanpoan begirune gehiago erakusten baitiete gutako hainbati.
Bide batez, gai beraren inguruan
—Comete sarea deritzona— dokumental dramatizatu bat ari dira egiten, eta horrek agian historiari fideltasun gehiago erakustiko badio ere, Mugaldekoak-ek ga-
taldeko baliabide guztietan
nabarmenduta».
Edurne Ormazabal Eitb.comeko zuzendariak, berriz, honako
hau adierazi du: «EITB taldeko
plataformak bateratzeko, beste
pauso bat eman dugu; gainera,
marka sendotu dugu, eta gure
zerbitzu publiko izaerari erantzun diogu».
EITBren webgunean, bestalde,
Euskadi Irratiko emisioa zuzenean entzun daiteke, eta orduz
orduko albiste buletinak jartzen
dituzte. Baita Radio Euskadikoak ere.
TELEBISTA › Canal+ kateak hiru
dimentsiotan grabatutako Enrique Bunburyren kontzertua
emango du gaur (22:50). Paco
Plaza zuzendariak gidatu zuen
grabaketa. Bilboko Fnac-en,
bestalde, proiekzioak egingo
dituzte gaur 3Dtan, 16:30ean,
18:00etan eta 19:30ean.
V Television sortu da,
Galiziako kate pribatua
TELEBISTA › Galegoz eta gaztelaniaz emango du bihartik
aurrera V Television kate pribatu autonomikoak. Igandero
HBOren The Wire telesail arrakastatsua emango dute.
T
Berria.info
pInkestako aurreko galdera:
Tabernen gaueko ordutegia luzatzearen alde al zaude?
Jasotako botoak: 518.
-Bai: %76.
-Ez: %24.
Horrez gain, 25 iruzkin egon dira.
pInkestako oraingo galdera:
Aurreratu beharko al lituzke
hauteskundeak Zapaterok?
36 berria 2010eko maiatzaren 29a, larunbata
Agenda ›
E
Waterworld
Gaurko filmak
‘Thriller’ klasikoa, hiru
belaunalditako izarrekin
omedietan abila da oso
Frank Oz zinemagilea (Death at a Funeral), baina intrigazko lanekin ere fina dela erakutsi
zuen The Score honetan. Hori
bai, hiru belaunalditako hiru aktore bikain zituen pantaila betetzen, eta hor lanaren erdia baino
gehiago egina zegoen. Filmeko
K
111
The Score
pCuatro, 21:35. Zuz.: Frank Oz.
Akt.: Robert De Niro, Edward
Norton, Marlon Brando, Angela
Bassett, Gary Farmer. 124 min.
AEB, 2001.
D
protagonistak Edward Norton,
Robert De Niro eta Marlon Brando izanda zaila zen ikuslearen
arreta ez piztea.
Lapurretak dira istorioaren ardatza: Nick Wells lapur profesional bat da, eta kolpe zail bat
egitekotan da; konplize gazte
batekin bilduko da horretarako.
Istorioak berez ez dirudi batere originala, eta generoan tankera horretako hamaika film
egin dute Hollywooden. Baina
Frank Ozek tentsioari eusten
asmatu zuen, eszenak buru argiz osatu zituen eta bere eskue-
1
p Urtzi Urkizu
1
p Antena3, 19:45. Zuz.: Douglas Hud-
nolds. Akt.: Kevin Costner, Jeanne Tripplehorn, Dennis Hopper. AEB. 1995.
son. Akt.: Nancy McKaeon, Chelsea
Field, Gary Hudson. AEB. 1995.
Sky Kids
Juana de Arco
1
111
p Cuatro, 15:40. Zuz.: Rocco DeVi-
p ETB2, 21:55. Zuz.: Christian Duguay.
lliers. Akt.: Jesse James, Reiley McClendon. AEB. 2008.
Akt.: Leelee Sobieski, Jacqueline Bisset, Powers Boothe. 1999.
Servicios sagrados
tan zeuden izarrei zukua ateratzen jakin zuen.
Thriller klasiko baten egitura
dauka, hasiera, garapen eta
amaiera zehatzekin. Baina klasikotasun horrek on egiten dio
filmari, eta ikuslea harrapatzeko
aproposa da.
Una mujer sospechosa
p LaSexta, 15:30. Zuz.: Kevin Rey-
1
El monje
1
p ETB2, 16:00. Zuz.: Vicenzo Marano.
p Antena3, 22:00. Zuz.: Paul Hunter.
Akt.: Bruno Slagmulder Valerie Decobert, Emma Colberti. 2009.
Akt.: Chow Yun Fat, Sean Williams
Scott, James King. AEB. 2003.
El santo
De profesión duro
11
1
p La1, 16:00. Zuz.: Philip Noyce. Akt.:
p LaSexta, 22:00. Zuz.: Rowdy He-
Val Kilmer, Elisabeth Shue, Rade Serbedzija. 116 minutu. AEB. 1997.
rrington. Akt.: Patrick Swayze, Kelly
Lynch, Sam Elliott. AEB.
Uno para todas
Depredador 2
1
11
p T5, 16:00. Zuz.: Ken Kwapis. Akt.:
p Cuatro, 00:25. Zuz.: Stephen Hop-
Amber Tamblyn, America Ferrera, Blake Lively, Alexis Bledel. AEB. 2005.
kins. Akt.: Danny Glover, Gary Busey,
Ruben Blades. AEB. 1990.
El caso Bruay-en-Artois
Pasado de vueltas: la...
11
11
p ETB2, 18:10. Zuz.: Charlotte Brands-
p La1, 00:30. Zuz.: Adam McKay. Akt.:
tom. Akt.: Tcheky Karyo, Bernard Le
Coq, Dominique Reymond. 2007.
Will Ferrell, Amy Adams, John C. Reilly,
Gary Cole. 108 minutu. AEB. 2006.
Telebista
ETB 1
ETB 2
Hamaika La 1
La 2
Antena 3
07:15: Supernanny.
07:55: Kalifornia.
08:30: Jatearen egiak.
09:15: 2 errepidean.
09:45: Mihiluze haurrak.
10:25: Ganges, ibai sakratua.
Dokumentala.
11:20: KTX.
11:45: Sut&blai.
12:15: EITB kultura.
12:40: Kresala. Pedro Garcia
Larraganen eskutik.
13:30: Sustraia. Luis Mari
Bengoaren eskutik.
14:00: Gaur egun. Amaia
Etxeberriaren eskutik.
14:40: Eguraldia.
14:45: Kirolez kirol. (14:50)
Txirrindularitza. Italiako Giroa. 20. etapa. Bormio-Pondi
Di Legno Tonale.
07:35: Del pais de los vascos.
08:05: Desde dentro. ‘Hondarribia’.
08:35: Mucho viaje.
09:05: Grand Central. Dokumentala.
09:50: Alma viajera. Dokumental saioa.
10:25: La ley de la bahia. Telesaila.
12:15: El payaso. Telesaila.
14:00: Rex. Telesaila.
14:58: Teleberri. Estibaliz
Ruiz de Azuaren eskutik.
15:55: Eguraldia.
16:00: Zinema. ‘Servicios sagrados’. Zuz.: Vicenzo Marano. Akt.: Bruno Slagmulder,
Valerie Decobert, Emma Colberti. 2009.
09:00: Marrazki bizidunak.
10:55: Zinema.
12:20: Asteleheneko Bat eta
bat.
13:10: Bi fashion.
13:25: Eskuokin.
13:35: Jazz Zarautz.
14:15: Kiroleroak.
14:45: Astearteko bat eta
bat.
15:35: Travelling.
15:50: 8. kalea.
16:35: Harrobia.
17:35: Planik bai.
18:05: Ikusmira.
18:40: Lekeitioko zine programa.
19:10: Asteazkeneko Bat eta
bat.
20:05: Ilunpean. Joseba Olagarai.
20:50: Osteguneko Bat eta
bat.
21:40: Lekeitioko zine programa.
22:10: Goltb.
22:40: Ikusmira.
07:50: Los Lunnis. Marrazki
bizidunen bilduma: En busca
del valle encantado. Harry y
su cubo de dinosaurios. Little
Einstein. Nouky y sus amigos.
10:00: Cántame cómo páso.
12:00: Indar Armatuaren
Eguna.
13:00: Zinema. ‘Babe, el cerdito en la ciudad’. Zuz.: George Miller. Akt.: James Cromwell, Mickey Rooney, Magda
Szubanski. 1998.
14:30: Corazón.
15:00: Telediario 1. Albistegia.
15:50: Eguraldia.
16:00: Zinema. ‘El santo’.
Zuz.: Phillip Noyce. Akt.: Val
Kilmer, Elisabeth Shue, Rade
Serbedzija. 1997.
07:30: UNED.
08:00: Los conciertos de La
2.
09:35: Agrosfera.
10:30: En lengua de signos.
11:00: Parlamento. Diana
Arias Mangak aurkezten
duen saioa.
12:00: El club de pizzicato.
12:45: Palabra por palabra.
Custo Dalmau.
13:15: Tendido cero.
13:55: Monos ladrones.
14:20: Descubriendo el comportamiento animal.
14:25: Monstruos marinos.
15:15: La huella de Felix.
15:20: Al caer el sol (el gran
duque).
16:05: Las cajas españolas.
Dokumentala. 2004.
07:30: Power Rangers. Los
Hombres de Harrelson.
08:30: Megatrix. Haurrei zuzendutako saioa. Pelopicopata. Dinosapiens. Zoey.
H20.
12:00: Vídeos, vídeos.
13:00: Impacto total.
14:00: Los Simpson. Marrazki bizidunetako telesaila.
‘¿Quién disparó al Sr Burns’.
15:00: Noticias. Lourdes Maldonadok eta Manu Sanchezek azken berriak biltzen dituen albistegia aurkezten
dute.
16:00: Zinema. ‘El secreto de
las ballenas’. Zuz.: Philipp Kadelbach. Akt.: Christopher
Lambert, Veronica Ferres,
Sean Cameron. 2009.
‘El santo’ filma. 16:00
‘La noche temática’. 00:00
‘El monje’ filma. 22:00
17:50: Futbola. Lagun artekoa. Arabia Saudi - Espainia.
Austriatik zuzenean.
19:50: Destino Oslo. Eurovision Jaialdiaren atariko saioa.
20:30: Telediario 2. David
Canterok, Maria Casadok eta
Maria Escariok aurkezten duten albistegia.
20:50: Eguraldia.
20:55: Eurovision Jaialdia.
00:15: Destino Oslo. Eurovision Jaialdiaren ondorengoa.
00:30: Zinema. ‘Pasado de
vueltas: la balada de Ricky
Boby’. Zuz.: Adam McKay.
Akt.: Will Ferrelll, Amy
Adams. 2006.
02:10: TVE es música.
02:30: Noticias 24 h.
17:35: Biodiario.
17:45: Eskubaloia. Txapeldunen Liga. Finalerdiak. BM
Ciudad Real - THW Kiel.
20:00: Saskibaloia. ACB
Liga. Bartzelona - Unicaja.
22:00: Rock in Rio. Laburpena Lisboatik, Ainhoa Arbizuren eskutik.
23:00: Documentos TV. ‘Sudáfrica: Fahrenheit 2010’.
00:00: La noche temática.
Gaia: ‘Alimentación, mercado global’. ‘Comida de diseño’. ‘La autopista de la alimentación’. ‘El carro de la
compra de la señora Regan’.
02:30: El gran día. Telesaila.
‘El lio de Alice y Skobo’.
02:50: Teledeporte.
19:45: Zinema. ‘Una mujer
sospechosa’. Zuz.: Douglas
Hudson. Akt.: Nancy McKaeon, Chelsea Field. 1995.
21:00: Noticias. Lourdes Maldonadok eta Manu Sanchezek aurkezten duten albistegia.
22:00: Zinema. ‘El monje’.
Zuz.: Paul Hunter. Akt.: Chow
Yun Fat, Sean Williams Scott,
James King. 2003.
00:00: Zinema. ‘Salvaje’.
Zuz.: Ringo Lam. Akt.: Jean
Claude Van Damme, Lawrence Taylor. 2003.
01:45: Impacto total.
02:15: Adivina quién gana
esta noche. Lehiaketa.
05:00: Unicos.
ETB 3
Reala-Vila-real B. 19:55
‘L.M.E.D. : Sutea Sestaon’. 20:00
(18:00) Herri Kirolak. Urrezko
Aizkolariak. 1. Finalerdia.
(19:55) Futbola. Espainiako
Liga. 2. A maila. Reala - Vilareal B. (Atsedenadian, Gaur
Egun albistegia emango
dute).
21:55: Kirolez kirol.
22:30: Wazemank 3.0. Umore saioa.
23:15: Nomadak TX. Dokumentala.
00:40: Goenkale. Telesaila.
02:45: Gag gag.
03:35: Hasiberriak.Telesaila.
03:55: Teknopolis.
04:20: Elkartasunaren bideak.
04:45: Euskal Herritik.
05:25: Jazz eroak.
18:10: Zinema. ‘El caso
Bruay-en-Artois’. Zuz.: Charlotte Brandstom. Akt.: Tcheke
Karyo, Bernard Le Coq, Dominique Reymond. 2007.
20:00: Lo mejor de Euskadi
directo.
20:58: Teleberri. Albistegia.
21:50: Eguraldia.
21:55: Telefilma. ‘Juana de
Arco’. Zuz.: Christian Duguay.
Akt.: Leelee Sobieski, Jacqueline Bisset, Powers Boothe. 1999.
01:40: Objetivo Euskadi. ‘La
alegría de la huerta’.
02:10: Zinema. ‘El señor de la
guerra’. Zuz.: Franklin J.
Schaffner. Akt.: Charlton
Heston, Richard Boone. 1965.
15:00: Trikitraka trikitron.
15:55: One piece.
16:20: Maskara.
16:45: X-talde: eboluzioa.
167:00: Dragoi ehiztariak.
17:25: Huckleberry hound.
18:05: Popeye marinela.
18:25: Kriptako istorioak.
18:50: Doraemon.
19:55: Avatar-azken aire
maisua.
20:20: Spirou eta fantasio.
20:40: One piece.
21:30: KTX.
21:55: Hondarribia Blues
Jaialdia. John Mayall.
23:15: 4. denbora
23:50: Motor sport.
00:20: Munduan gaur. ‘Exxon Valdez’.
01:15: Kalifornia. Zorion Insausti.
01:45: KTX.
2010eko maiatzaren 29a, larunbata berria 37
‹ Agenda
B
Giroko azken etapa
menditsua
Eurovisioneko jaialdia
Oslotik zuzenean
Munduko Futbol
Txapelketaren onurak
Giroko azken-aurreko etapari
ekingo diote gaur, orain arteko
gogorrenetakoari. Bormio eta
Ponte di Legno Tonale arteko
178 kilometroak egin beharko
dituzte. Bost mendate zeharkatu beharko ditu tropelak, Gavia
mendiko Coppi gailurra horien
artean. Azkenekoan helmuga
kokatuta dago.
Eurovision Abestiaren Jaialdiaren finala gaur egingo dute,
Oslon. 39 estatuko ordezkariek
hartuko dute parte lehiaketan,
eta publikoa eta epaimahiaren
oniritzia lortu beharko dute gairaile suertatzeko. Aurreko urteko finala Moskun egin zuten,
eta Norvegiako ordezkariek irabazi zuten.
Hegoafrikako Munduko Futbol
Txapelketa txirotasuna borrokatzeko tresnatazat hartu dute.
Haatik, biztanleriak behar
dituen azpiegituren ordez futbol zelai erraldoiak eraiki besterik ez dute egin. Fubol txapelketak herriari ekarriko dizkion
ekarpenak aztertuko ditu dokumentalak.
Txirrindularitza. ETB1. 14:50.
Eurovision finala. La1,France3. 20:55.
‘Documentos TV’. La2. 23:00.
Irratia
Euskadi Irratia. Mendia izango
FM
dute hizpide gaur Amarauna saioan. Tolosan izango dira, Edurne Pasabani egingo dioten harreran. Bestalde, tolosarrarekin batera Shisha Pangmara igo den
Juanra Madariagarekin ere egongo dira.
Hitza jolas irratsaioan, bertsoei egingo
diete lekua 14:00etan. Leioako bertso
zientifikoak eta Etxarri Aranatzen bertso
afari txapelketari buruz arituko dira, besteak beste.
89.2 Segura irratia
89.7 Antxeta irratia
91.4 Euskalerria irratia
91.8 Irulegiko Irratia
93.6 Arrate irratia
94.4/95.2 Euskadi irratia
95.5 Xiberoko Boza
96.0 Bilbo Hiria
97.0 Tas-Tas irratia
99.8 Herri Irratia
101.3 France Bleu Pays
Radio Euskadi. Más que palabras
saiora CCOOko Unai Sordo gonbidatuko
dute. Lehendakariak hartutako erabaki
ekonimoez mintzatuko da. La Jungla sonora saioan, plagioaren gaiari helduko
diote. Rockak 50 urte daramatza melodiak sortzen, eta ohikoa izaten da antzekotasunak aurkitzea. Kasu batzuk aztertu eta plagioaren muga non dagoen
ezartzen saiatuko dira.
Basque
102.6 Bizkaia irratia
103.5 Gaztea
106.6 Gure Irratia
107.0 Eguzki irratia /
Oiartzun irratia
107.5 Txolarre irratia
107.5 Xorroxin irratia
107.7 Hala Bedi
AM
1224 Herri Irratia
Internet
www.info7.com Info7
D
Cuatro
Tele 5
La Sexta
TF1
France 2
France 3
06:45: Sabrina, cosas de
brujas. Telesaila.
09:00: Cracks. Nico Abadek
aurkezten duen saioa.
09:40: El zapping de Surferos.
10:55: Futbol 7. Espainiako
Txapelketa. Osasuna - Athletic. Real Madril - Getafe. Sevilla - Malaga. Bartzelona Almeria. Valentzia - Sporting.
13:55: Noticias Cuatro.
14:55: Noticias Cuatro Deportes.
15:40: Zinema. ‘Sky kids’.
Zuz.: Rocco DeVilliers. Akt.:
Jesse James, Reiley McClendon. 2008.
17:55: Futbol 7. Espainiako
Txapelketa. Final laurdenak.
07:00: Boing. Las macabras
aventuras de Billy y Mandy.
Geronimo Stilton. Jewlpet.
Las supernenas Z. Los secret
saturday. Ben 10 Alien Force.
Bakugan en Nueva Vestroia.
10:15: Patito feo.
11:15: I love TV.
12:30: Decogarden. Yolanda
Alzolaren eskutik.
13:00: Vuélveme loca. Patricia Perezek eta Celia Montalbanek aurkezten duten saioa.
15:00: Informativos Telecinco. Carme Chaparrok aurkezten duen albistegia.
16:00: Zinema. ‘Uno para todas’. Zuz.: Ken Kwapis. Akt.:
Amber Tamblyn, America Ferrera, Blake Lively, Alexis Bledel. 2005.
06:00: LaSexta en concierto.
07:00: Lo mejor de laSexta.
07:30: Teletienda.
08:30: Maestros del desastre. Dokumentala.
09:30: Sexto nivel.
10:00: 1 Formula. Turkiako
Sari Nagusia. Entrenamenduak.
11:05: Megafactorias. Dokumentala. ‘Rolls Royce’.
12:30: 1 Formula. Turkiako
Sari Nagusia. Sailkapen proba.
14:15: LaSexta Noticias. Albistegia.
15:30: Zinema. ‘Waterworld’.
Zuz.: Kevin Reynolds. Akt.:
Kevin Costner, Jeanne Tripplehorn. 1995.
08:10: Shopping avenue
matin.
08:55: Téléshopping samedi.
09:40: Télevirine.
10:10: Combien ça coûte?
L’hebdo.
10:55: Tous ensemble. Marc
Emmanuelen eskutik.
11:55: Attention a la marche!.
12:50: L’affice du jour.
13:00: Journal. Claire Chazalen eskutik.
13:20: 1 Formula. Turkiako
Sari Nagusia. Sailkapen proba.
14:10: Telefilma. ‘Au-dela des
apparences’. Zuz.: Norma
Bailey. Akt.: Stefanie von Pfetten. 2009.
07:00: Télématin.
09:30: Thé ou café. Gonbidatua: Christine Bravo.
10:45: Motus. Thierry Beccarok aurkezten duen lehiaketa.
11:15: Les z’amours. Texek
aurkezten duen lehiaketa.
11:55: Tout le monde veut
prendre sa place. Naguik
aurkezten duen lehiaketa.
13:00: Le journal. Laurent
Delahoussek aurkezten duen
albistegia.
13:15: 13 h 15, le samedi.
14:05: Envoyé spécial: la suite. ‘Jacques Dutronc, 15 ans
après’. Gonbidatua: Philippe
Manoeuvre.
14:55: Tenisa. Roland Garros.
18:50: CD’aujourd’hui.
08:20: Samedi ludo.
11:05: Magazines régionaux.
12:00: Le 12/13.
12:50: Tenisa. Roland Garros.
15:00: En course sur France
3.
15:25: La vie d’ici.
16:50: Expression directe.
17:00: Slam. Lehiaketa.
17:30: Des chiffres et des lettres.
18:00: Questions pour un
super champion. Lehiaketa.
18:50: Le 19/20.
20:10: Fa si le chanter.
20:35: En route pour l’Eurovision.
21:00: Eurovision Jaialdia.
Cyrilen, Hanounaren eta
Stephen Bernen eskutik.
00:00: Soir 3.
00:50: Histoires des voyages présidentiels.
01:50: Thalassa. ‘L’Expedition: cap sur Madagascar’.
03:20: L’Hebdo de la mer.
Arte
‘Sky Kids’ filma. 15:40
‘Uno para todas’ filma. 16:00
‘De profesión duro’ filma. 22:00
‘Les enfants de la télé’. 20:45
Perpignan-Clermont. 20:35
19:25: Perdidos en Cuatro.
Telesaila.
19:45: Perdidos Redux. Saio
berezia.
19:55: Perdidos. Telesaila.
‘Por lo que murieron’.
20:55: Noticias Cuatro. Albistegia.
21:35: Zinema. ‘The score’.
Zuz.: Frank Oz. Akt.: Edward
Norton, Robert DeNiro, Marlon Brando. 2001.
00:25: Zinema. ‘Depredador
2’. Zuz.: Stephen Hopkins.
Akt.: Danny Glover, Gary Busey, Ruben Blades. 1990.
02:20: Eureka.Telesaila.
03:50: South Park. Marrazki
bizidunetako telesaila.
04:35: Shopping. Televenta.
18:15: ¡Que tiempo tan feliz!.
Mª Teresa Camposek aurkezten duen saioa.
20:55: Informativos Telecinco. Carme Chaparrok munduan izandako azken berriak
biltzen dituen albistegia aurkezten du.
21:45: La noria. Jordi Gonzalezek prentsa arrosari buruz
aurkezten duen magazin
saioa.
02:30: Locos por ganar.
Lehiaketa.
04:00: Infocomerciales. Iragarkiak.
05:00: En concierto. Musika
saioa.
05:30: Fusión sonora. Musika saioa.
18:15: Padre de familia. Marrazki bizidunak.
19:10: Mujeres ricas. Erreportaje saioa.
20:20: LaSexta Noticias.
Cristina Villanuevak azken
berriak biltzen dituen albistegia aurkezten du.
21:30: Padre de familia. Marrazki bizidunak.
22:00: Zinema. ‘De profesión
duro’. Zuz.: Rowdy Herrington. Akt.: Patrick Swayze,
Kelly Lynch, Sam Elliot.
00:00: The unit. Telesailal.
01:00: Historias con denominación de origen.
01:25: Poker Izarren Txapelketa.
02:30: Gana ahora.
16:05: Gossip girl. Telesaila.
18:50: 50 mn inside.
20:00: Journal. Albistegia.
20:45: Les enfants de la télé:
le meilleur. Virginie de Clausadek eta Arthurrek aurkezten duten saioa.
23:30: New York, unité spéciale. Telesaila. ‘Le sacrifice
du parc’. ‘La voix du sang’.
01:05: New York, police judiciaire. Telesaila. ‘La famille
de la haine’. ‘Noir ou blanc’.
02:40: Alerte Cobra. Telesaila. ‘A chacun sa loi’.
03:35: Histoires naturelles.
Dokumentala.
04:30: Musique.
05:00: Très chasse, très pêche.
18:55: Mot de passe. ‘Spécial
recherche médicale’. Gonbidatuak: Olivier Galzi, Corinne
Touzet, Christophe Aleveque
eta Sophia Aram.
20:00: Journal. Abistegia.
20:35: Errugbia. Frantziako
Txapelketaren Finala. Perpignan - Clermont.
22:50: On n’est pas couché.
Laurent Ruquierrek aurkezten duen saioa.
01:25: Retour a Roland-Garros.
02:15: Panique dans l’oreillette.
04:15: Thé ou café. Magazina.
05:15: Newport Beach. Telesaila.
17:50: Les dessous des cartes.
18:00: Tous les habits du
monde. ‘Mozambique’.
18:30: Cuisines des terroirs.
La côte vemeille.
19:00: Arte journal.
19:15: Arte reportage.
19:55: 360º GEO. ‘L’Inde, la
clinique des tigres’.
20:40: Vraie Jeanne, fausse
Jeanne. Dokumentala. Zuz.:
Martin Meissonnier. 2008.
22:15: Telefilma. ‘La péché
selon Sébastien (JBA)’. Zuz.:
Marcus H Rosenmuller. Akt.:
Markus Krojer, Fritz Karl.
2006.
23:55: Metropolis.
00:40: Philosophie.
01:10: Zinema. ‘Paranoid
Park’. Zuz.: Gus Van Sant.
2007.
38 berria 2010eko maiatzaren 29a, larunbata
Plaza›Kultura
«Sinesten dut hemengo kulturan»
G Ibilbidea
Aizpea Goenaga antzerkigilea izendatu
dute Etxepare institutuko zuzendari
ANTZERKIA
Euskara eta euskal kultura atzerrian
zabaltzea du helburu institutuak, eta Eusko
Jaurlaritzak uda aurretik jarri nahi du abian
Irune Berro
«Ilusio handiarekin» hartu du
Etxepare institutuko zuzendari
kargua Aizpea Goenaga antzerkigile, gidoilari eta zinema zuzendariak (Donostia, 1959). Bide
luzea du egiteko, eta lan eskerga.
Baina horrek ez du izutzen. «Poliki-poliki joango naiz. Ez dut etxea
kolpetik eraikiko; oinarri sendoak jarriko ditugu». Dena behera
erortzeko arrisku txikiena ere
egon ez dadin. «Aztertu behar
dugu ondo zer den Etxepare institutua, zer nahi dugun, nora doan
eta nora joatea nahi dugun», esan
du.
Goenaga ez da lanean hutsetik
hasiko. Etxepare institutuaren
inguruan aurrez eginiko lana
aztertu egingo duela dio, ezer
hobetzerik badago, aukerarik ez
galtzeko. Nolanahi den, dagoeneko abian diren prozedurek eta
proiektuek aurrera jarraituko
dutela ziurtatu du, eta bien bitartean landuko dituztela plan estrategikoa eta bestelako kontuak.
«Bide paraleloa egingo dute
batzuek eta besteek; ez dugu ezer
geldiarazteko asmorik», ohartarazi du.
Uda aurretik egingo du agerraldia Eusko Legebiltzarrean, ekainean ziurrenik, eta orduantxe
azalduko ditu Etxepare institutuaren lan ildo estrategikoak, helburuak, prozedurak eta epeak.
Zein aurrekontu izango duen jakinaraziko du, halaber. Baita zein
talderekin lan egingo duen ere.
Alegia, zein profesionalek osatuko duten Etxepare institutuko
lan taldea. Goenagak ez du izenik
aurreratu nahi izan, baina batzuk
aurretik ezagutzen dituela onartu du. Eta konfiantza ematen diotela ere bai. «Ilusioz beteriko lan
taldea da, ona eta sendoa».
Ibarretxeren garaitik
Juan Jose Ibarretxeren Eusko
Jaurlaritzak abiarazi zuen Etxepare institutuaren proiektua, eta
Donostiako Prim kalean jarri
zuten behin-behineko egoitza,
Tabakalera berrituan ezartzeko
aukera izan arte.
Alabaina, Tabakalera egiteko
lanak ez dituzte ezarritako epean
hasiko, eta proiektua bera ere krisiak markaturiko garaira egokitzeko atzeratuko dute. Horren-
pAktore gisa lan egindako
obra batzuk: ‘Arkelino,bi nagusiren zerbitzaria’,‘Troiarrak’,‘Herio dantza’,‘Jo ezak berriro,Sam’,
‘Pekata minuta’,‘Hau paraderoa!’,‘Pistolaren begi zuribeltzak’,‘Metxa’,‘Tramankuluak’...
pZuzendutako antzezlan batzuk: ‘Hau paraderoa!’,
‘Zu(t)gabe’, ‘Ixteko ordua’, ‘Uztailaren 4a Renon’, ‘¡Ama, quiero ser lehendakari!’, ‘Handitan’,
‘Ezker eskubi’...
pIdatzitako antzezlan batzuk:
‘Zu(t)gabe’, ‘Antzezten... teke
ten ten!’, ‘Hau paraderoa!’, ‘Agur
betiko’, ‘Ongi ibili!’, ‘Euskararen 7
bekatu nagusiak’, ‘¡Ama, quiero
ser lehendakari!’, ‘Santxa’...
pJasotako sariak: Donostia Hiria antzerki saria, Serantes saria,
Antzerki Laburra-Cafe Bilbao
saria, Toribio Altzaga saria...
bestez, ez dago guztiz argi Etxepare institutuak han izango duen
tokia. Eta izatekotan ere, noizko
egongo den prest eraikin berria.
Beraz, Goenagak Donostiako
egoitzan lan egin beharko du,
hasieran bederen. Eusko Legebiltzarrean proiektuaren nondik
norakoak aurkeztu bezain laster
deituko ditu kazetariak egoitzara, institutuaz lasai eta sakon
hitz egiteko, egoitza bertatik bertara ezagutzeko, eta, oro har, lan
talde osoaren estilo eta filosofiaren berri emateko.
Etxepare institutuko zuzendari kargua hartzeko barrena betetzen dioten lan askori uko egin
behar izan die Goenagak. Irailean, film bat grabatzen hasteko
asmoa zuen, film labur batean
ere buru-belarri zebilen lanean,
eta Arrain ontzia antzezlaneko
emanaldiak ere bertan behera
ZINEMA
pAktore gisa lan egindako
film batzuk: ‘Ander eta Yul’, ‘ El
invierno en Lisboa’, ‘Santa Cruz,
el cura guerrillero’, ‘Pecata Minuta’, ‘Yoyes’, ‘El final de la noche’, ‘Obaba’, ‘La casa de mi padre’, ‘Dragoi ehiztaria’...
pZuzendutako filmak: ‘Zeru
horiek’, ‘Sukalde kontuak’.
«Ez dut etxea kolpetik
eraikiko, poliki egingo
dut lan», argitu nahi
izan du Goenagak
Eusko Legebiltzarrean
aurkeztuko ditu
aurki institutuaren
ardatz estrategikoak
laga behar izan ditu. Bestelako
lanak ere bazituen esku artean,
ikastaroak eta lantegiak. «Dena
utzi behar izan dut».
Baina gustuko bidean aldaparik ez dagoela argi du. «Sinesten
dut hemengo kulturan; ez nik egiten dudalako, kontsumituz disfrutatzen dudalako». Horregatik,
«oso interesgarria» iruditzen zaio
«kanpora eramatea eta kanpoan
zabaltzea». «Herrialde bat ezagutarazteko, neurri handi batean,
lehendabizi kultura zabaldu
behar da, hizkuntzarekiko jakinmina sortzeko».
Harridura
Eusko Jaurlaritzak abiarazitako
Etxepare Institutuko Patronatuak atzo egin zuen Goenaga
zuzendari izendatzeko bilera.
Baina kargua hartzeko proposamena, jakina, aurrez jaso zuen
Goenagak. Eta, hasiera batean,
harridura eragin zion. «Shock
egoeran geratu nintzen», dio, «ez
TELEBISTA
Aizpea Goenaga, atzo, Lehendakaritzan. RAUL BOGAJO / ARGAZKI PRESS
Lopezen ustez, euskal herritarren «egiazko
irudia» zabaltzen lagunduko du institutuak
Eusko Legebiltzarrak onartu zuen,aho batez,2007ko apirilean,Etxepare institutua sortzea,euskara eta euskal kultura
Euskal Herriko mugetatik haraindi ezagutaraztea helburu hartuta.
Miren Azkaratek zuzendutako Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak
landu zuen proiektua,eta Blanca Urgellek gidaturikoak hartu zuen
hura gauzatzeko ardura,2009ko martxoan gobernu aldaketa gertatu ostean.Hala,Etxepare Institutuko Patronatuak atzo egin
zuen lehen bilera,Patxi Lopez Eusko Jaurlaritzako lehendakaria
buru zela.Patronatua osatuko duten kide berriak aurkeztu ondotik
jakinarazi zuen Urgellek Aizpea Goenagaren izendapena.
Uda aurretik jarri nahi dute martxan Etxepare institutua. Hala,
atzo goizean bertan egin zuten institutuko zuzendaritza kontseiluaren bilera ere. Eusko Legebiltzarrean aurki aurkeztuko dituzten
ardatz estrategikoak aztertu zituzten, besteak beste. Lopezen
aburuz, «Euskadik mundura zabaldu behar du». Eta, zeregin horretan, Etxepare institutuak «terrorismotik urrundutako» euskal
herritarren «egiazko irudia» zabaltzen lagunduko duela uste du.
D
pAktore gisa lan egindako telesail batzuk: ‘Hau da A.U.’,
‘Beni eta Marini’, ‘Bi eta bat’,
‘Nire familia eta beste piztia batzuk’, ‘Goenkale’, ‘Teilatupean’...
pZuzendutako telesailak:
‘Hau da A.U.’, ‘Bi eta bat’, ‘Beni
eta Marini’, ‘Ertzainak’, ‘Martin’.
nuen espero, inondik inora». Laster gainditu zuen, ordea. «Buelta
batzuk eman nizkion, eta konturatu nintzen oso gertuko sentitzen nuela Etxepare institutua,
gustatzen zitzaidala. Euskara eta
euskal kultura mundura zabaltzeko proiektua nirea ere bazela,
eta betetzen ninduela».
«Erronka» bat dela uste du. Eta
argi ikusten du: «Ezin nuen ezetz
esan». «Geure burua kanpoan
ikusten dugunean jasotzen
dugun erreflexu horrek ematen
digu nolabaiteko harrotasuna eta
poztasuna. Gure hizkuntza eta
kultura munduan ibiltzekoak ere
badirela sentitzen dugu, eta
horretan lan egitea eta sakontzea
behar-beharrezkoa da», esan du
aktore eta zuzendariak.
2010eko maiatzaren 29a, larunbata berria 39
40››
Programazio «sendo eta erakargarria» du
Gasteizko Jazzaldiak, Iñaki Añuak dioenez
41››
Kantu ezagunak moldatuz egindako singleak
disko luze batean bildu ditu The Sparteensek
izan zituen. Euskara galduta zegoela ziotenei halaxe esan zien orduan: «Ezin daikegu ba esan, ez
euskera galdu danik ez indartsu
dagoenik. Gure euskera atzeraka
doala? Bai, eta...non ez?».
Urteak joan urteak etorri hizkuntzaren transmisioa familietan «gero eta zailagoa» gertatzen
ari dela nabarmendu zuen. «Gurasoek gero eta asti gutxiago dute
umeekin euskaraz jarduteko. Hizkuntzak erroak sendo jartzeko beharrezko dituen inguru euskaldu-
‘‘
Euskararen landa
berdea goitik behera
urratu zuten, eta
basamortu gorri bihurtu»
PATXI URIBARREN
Euskaltzain osoa
Patxi Uribarren (ezkerrean), txaloak jasotzen. Atzean, Jose Luis Lizundia, eta eskuinean, Andres Urrutia euskaltzainburua. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS
Belaunaldi arteko zubi
Euskarak gerran jasotako «zartada» eta
«egungo egoera larria» gogoratu ditu Patxi
Uribarren euskaltzainak sarrera hitzaldian
Henrike Knorren aulkia beteko du, eta hura
laudatzeko erabili zituen aurreneko hitzak
Anakoz Amenabar Aramaio
Euskarari dagokionez, gerra ondoko lehendabiziko urteek bizitza
osorako markatu zuten Patxi Uribarren (Aramaio, 1942). Umetako
garai haietan haraneko auzoetako bizitza oso-osorik euskaraz egiten zuten, eskola gaztelania hutsean antolatuta egon arren ez
baitzuen, haren esanetan, eguneroko bizitzan eraginik izan. «Euskara erabiltzeaz gainera, euskaldun izaten ere ikasi nuen». Atzo
gogoan izan zituen garaiok, Euskaltzaindiko sarrera hitzaldiaren
ekitaldian.
Senitarteko, herritar, euskaltzain eta kultura arloko lagun
ugari bildu zen San Martin elizan
egin zuten sarrera hitzaldia entzutera. Han izan ziren, besteak
beste, Andres Urrutia euskaltzainburua, Blanca Urgell Eusko
Jaurlaritzako Kultura sailburua,
Joan Mari Torrealdai, Patxi Zabaleta, Lourdes Oñederra euskaltzainak eta Txipi Ormaetxea hizkuntzalaria. Aramaioko eliza txiki geratu zen herriko semea eus-
kaltzain oso nola izendatzen zuten ikustera batu ziren herritar
guztiekin. Txistulari eta trikitilari artean, herritarren besarkada
beroa jaso zuen.
Hasierako hitzak Henrike
Knorr zenarentzat (1947-2008)
izan zituen Uribarrenek. Jakintza entziklopedikoaren jabe zela
esanaz laburbildu zuen Knorren
ibilbidea: «Bera izan dugu azken
mende erdi honetan Arabako
euskararen lekuko eta eragile
nagusia». Bilboko Irakasle Eskolan irakasle lanetan ibili zenean
ezagutu zuen aramaioarrak
Knorr. Geroztik nork bere ibilbidea egin zuela baina harreman
estua zutela gogoratu zuen. Unibertsitatearen udako ikastaro
trinkoak Aramaiora eramateko
egindako lanagatik ere esker ona
adierazi zion.
Gogoeta transmisioari buruz
Izan zirelako gara, eta garelako
izango dira goiburu, euskararen
transmisioari buruzko gogoeta
egin zuen sarrera hitzaldian. XX.
mendean abiatuta, Aramaion,
Euskaltzainak, Aramaioko San Martin elizako ekitaldian. JUAN CARLOS RUIZ / ARP
Gainbarrua izendatzen duten aldean, euskararen ibilbideari buruzko datu nagusiak nabarmendu zituen. Gerra garaiko pasarteekin ekin zion. Euskarak «izugarrizko zartada» jaso zuela gogoratu zuen. «Bat-batean urkatu
zuten ahalegin handiak eginez
berpizten ari zen euskararen aldeko mugimendu osoa. Euskararen
landa berdea goitik behera urratu
zuten, eta basamortu gorri bihurtu». Euskaraz hitz egitea bera ere
delitu zen hainbat kasutan. Euskararen «egungo egoera larrira»,
neurri handi batean, gerra ondoko errepresio horren ondorioz etorri zen, Uribarrenen ustez.
Oztopoak oztopo, halere, indartsu entzuten zen euskara Ibarrako kaleetan 1940 eta 1960 bitartean. Aldaketa sakonak 60ko hamarkadan gertatu ziren; baserri
bizitzaren gainbeheraren ondorioz, zeharo aldatu zen bertako
biztanleen egoera, Uribarrenek
gogoratu moduan, gazteek kanpora joan behar izan zutelako.
Apaiz ikasketak egiten herritik
kanpo urteetan izan eta gero,
bueltan, berriro Aramaiorekin
harremanetan hasi zen: «Bihozkada gogorra jaso nuen Ibarrako
kaleetan erdara nagusitzen ari zela ikustean».
1971ko bilera gogoan
Euskaltzaindiak, Arabako euskaltzainek eta hainbat euskaltzalek Aramaioko euskarari bultzada eman nahirik, 1971n, han egin
zuten bilera, eta hango euskararen egoerari buruzko txostena eskatu zioten Uribarreni. Baina,
euskararen egoera larria izan
arren, hil-kanpaiak isildu nahi
nak desagertzen ari zaizkigu».
Egoera horrela, asmo onak edo
gogo finak nahikoa ez direla azpimarratu zuen. Oraingo egoera
«larri» hau aldatzeko benetako
pausorik ez dela ematen berretsi
zuen. «Oraindik ez digute aitortzen euskaldunoi Euskal Herrian
euskaraz bizitzeko eskubidea».
Datuen arabera, Aramaion euskara nahiko egoera larrian dela
nabarmendu arren, itxaropeneko
biderik badela azpimarratu zuen.
Euskararen alde diharduten taldeak gogora ekarri zituen azkenik: «Hemen zareten elkarte horietako ordezkari eta kideoi dei
egin nahi dizuet euskararen aldeko ahaleginetan batera jardutera,
gure herriaren etorkizun euskalduna jokoan dugu eta».
Aramaioko euskararen ibilbideari begirada zabala egin ondoren, 1971n Euskaltzaindiak egin
zuen bilera hartan esanak atzoko
hitzaldira ere eraman zituen.
«Gaurko bilera hau ere euskararen erabilerari bultzada emateko
izatea nahi nuke».
Jose Luis Lizundia euskaltzainak egin zuen sarrera hitzaldiaren osteko ohiko erantzuna, Uribarrenek egindako lizentziaturako tesi edo Aramaioko Gainbarruko Toponimia lanari jarraiki.
Handik abiatuta egin zuen euskaltzain oso berriaren lanen errepasoa.
Teologiako eta Filosofia eta Letretako lizentziaduna da, eta euskararen hamaika jardueratan ibili izan da Uribarren. 1965ean Gogoz aldizkaria abiatzen lagundu
zuen, eta zuzendari ere izan zen
1968ra arte. Bostak Bat kultur elkarteko sortzaileetako bat ere bada, eta Euskararen Kontseilua
erakundearen hasierako lanetan
eta Karmel aldizkariaren sorreran ere parte hartu zuen. «Erretiroa hartuta egon arren, hurrengo
belaunaldikoekin zubi egin eta eskuz esku, katea eten gabe, euskalgintzan lanean diharduena»,
esan zuen Lizundiak.
40 berria 2010eko maiatzaren 29a, larunbata
Plaza › Kultura
Atom Rhumbak
teilatu batean
grabatuko ditu
disko berriko
kantu batzuk
Uribitarteko
eraikinaren gainean,
Isozaki dorreen ondoan,
kontzertua emango du
ekainaren 4an
Gasteizko Jazzaldiaren egitaraua,
«azken urteetako sendoena»
Chick Corea, Paco de
Lucia, Dianne Reeves
eta Buddy Guy ariko
dira, besteak beste,
uztailaren 11tik 17ra arte
Erredakzioa Gasteiz
Gorka Erostarbe
Kantuak taldekide guztiak batera
joz grabatzeko esperientzia bazuten, baina sekula ez dute teilatu
batean zuzenean jotakorik grabatu. Atom Rhumba rock taldeko kideek Bilboko Uribitarteko 18. zenbakiko teilatu lauan grabatuko
dituzte disko berriko piezetako
batzuk, Isozaki dorreen ondoan,
Calatravak diseinaturiko zubia
atzean dutela eta Ibaigane jauregiaren parean. «Bilbainada itzela» izango dela adierazi du taldeak. «Argi utzi nahi dugu geratzeko bueltatu garela».
Lan berriak hamar kantu izango ditu. Horietako batzuk baino ez
dituzte grabatuko emanaldi horretan. Gainerakoak, udako 11
egunetan grabatuko dituzte Kaki
Arkarazorekin. Roberrek (ahotsa, gitarra eta organoa), Iñigo Cabezafuegok (baxua, pianoa eta koruak), Joseba Irazokik (gitarra,
banjoa eta koruak), Natxo Beltranek (bateria eta koruak) eta Joe
Gonzalezek (saxo tenorra eta zehar flauta) osatzen dute Atom
Rhumba berritua.
«Azken urteotako programaziorik sendoen eta erakargarrienetako bat» izango du aurten Gasteizko Jazzaldiak, jaialdiaren zuzendari Iñaki Añuak azaldu duenez.
73 kontzertu izango dira guztira,
uztailaren 11tik 17ra bitartean.
Besteak beste, honako hauek ariko dira zuzenean: Chick Corea,
Buddy Guy, Julian Lage, The Harlem Jubilee Singers, Dianne Reeves, Bireli Lagrene, Didier Lockwood, Gonzalo Rubalcaba, Joshua Redman, Randy Crawford,
Marcus Roberts eta Paco de Lucia.
Azken hamarkadetako jazz musikaririk ezagunenetakoa da
Chick Corea; hamabi Grammy sari irabazi ditu. Gasteizen talde indartsu batekin ariko da: Kenny
Garret saxofoi jotzailea, Cristian
McBride kontrabaxu jotzailea eta
Roy Haynes bateria jotzailea.
Haynes musikari mitikoa da, eta
jazz izar nagusiekin aritua: Miles
Davis, Lester Young, Charlie Parker, John Coltrane, Thelonious
Monk, Sara Vaughan eta Ella Fitzgeraldekin. Paco de Lucia, berriz,
Dianne Reeves, maiatzaren 16an Matosinhosen (Portugal) egindako emanaldian. ESTELA SILVA / EFE
duela lau urte aritu zen azkenekoz Gasteizen. Wynton Marsalisekin batera, une gogoangarriak eskaini zituen orduan.
Ohi bezala, Mendizorrotzan
egingo dira kontzertu nagusiak,
baina hiriko beste hamabi gunetan ere izango da jazz musika zuzenean entzuteko aukerarik jaialdiak iraungo duen sei egunetan,
Principal antzokian eta Montehermoso kulturguneko terrazetan, besteak beste. Orain arte iritsi ez den beste leku batera ere iri-
tsiko da jaialdia aurten: Jardines
de Uleta aparthotelera.
Tuba Skinnyk kalean joko du
Hiria girotuz, kalera ere iritsiko
da jazza, New Orleansko banda
batekin: Tuba Skinny. Taldeko
kantariak mikrofonorik gabe lortzen du bere ahotsa entzunaraztea horrelako saioetan. Aurten ez
da musika desfilerik izango, baina
horren ordez hainbat kontzertu
egingo dira. Mendizorrotzako
emanaldietarako sarreren pre-
zioa ez da igo, eta abonu arrunta
108 euroan erosi ahal izango da.
Guztira, doaneko 56 kontzertu
izango dira.
Programazio osoaren berri
ematearekin batera, jaialdiaren
kartela ere aurkeztu zuten atzo;
Josu Izarra argazkilariak egin du.
Saxoa jotzen ari den musikari baten bi eri erakusten ditu karteleko
argazkiak. Sonny Rollinsen eriak
dira, 2008ko Gasteizko Jazzaldian
joan zuen egunean egindako argazki batean.
Garapen iraunkorrari
heldu dio ‘Jakin’-ek
Eguzki Urteaga, Miren
Onaindia, Ignazio
Aiestaran eta Koldo
Martinez daude gaia
jorratu dutenen artean
Erredakzioa Donostia
Jakin aldizkariak garapen iraunkorraren eta gizarte erantzukizunaren arteko loturari buruzko gogoeta egiten du azken zenbakian.
1970eko hamarkadatik aurrera
hasi zen garapen iraunkorrari buruzko diskurtsoa finkatzen, naturaren eta gizartearen orainari eta
geroari buruzko ikusmolde berri
batetik. Mende bukaeran, beste
ekimen bat gehitu zaio garapen
iraunkorrari: enpresaren munduaren inguruan sortutako gizarte erantzukizuna. Egun, metodologia eta ikerkuntza gero eta sako-
nagoak dira arlo horietan, baita
gure artean ere. Zenbaki bikoitz
honetako zazpi artikuluetan horietako batzuk jorratzen dira: garapen iraunkorraren kontzeptuaren historia; iraunkortasuna, ekologia akademikoaren ikuspuntutik; zientziaren erantzukizuna
Europan; nazioarteko iraunkortasun zientziaren ibilbide bat;
osasun eta bizi-kalitateari buruzko aurkezpen bat, bioetikaren alderditik; zuzenbidearen eta enpresa erantzukizunaren arteko
lotura, eta gizarte erantzukizuna
unibertsitatearen plangintzan.
Artikulugileak Eguzki Urteaga, Miren Onaindia, Silvio Funtowicz, Roger Strand, Ignazio Aiestaran, Koldo Martinez, Olga Fotinopoulou, Amaia Maseda, Iratxe
Amiano eta Jasone Astola dira.
Halaber, euskal literaturaren
irakaskuntzaren egoeraz artikulu bat idatzi du Idurre Alonsok.
2010eko maiatzaren 29a, larunbata berria 41
Kultura ‹ Plaza
DLaburrak
Bilboko Liburu Azokak
Amelie Nothomb saritu du
LITERATURA › Bilboko Liburu
Azokak Kritia saria eman dio
Amelie Nothomb idazleari,
haren literatur ibilbidearengatik. Japonian sorturiko idazle
belgikarrak darabilen «hiztegiaren zehaztasuna» eta jorratzen
dituen «gaien originaltasuna»
nabarmendu dute kritikariek.
Nothombek berak jasoko du
saria, datorren asteazkenean.
Virginia Errekaldek egin du
Jazzaldiko kartela
ARTEA › Virginia Errekalde Bil-
batuak egindako diseinua
aukeratu dute Donostiako Jazzaldiaren aurtengo ekitaldiaren
kartela izateko. Splash izenburua du kartelak, eta egileak
azaldu du «zerbait freskoa,
udatiarra» adierazi nahi zuela.
Eibarren jaioa da Errekalde,
duela 33 urte. Lehiaketara 840
lan aurkeztu dituzte.
The Sparteens-eko Douglas Nightinghale,Maribel Iriarte eta Sardock Klein,atzo,Donostian. JON URBE / ARGAZKI PRESS
«RRV oso ‘ye-ye’ da»
Kantu ezagunen
moldaketekin egindako
singleak ‘Grandes éxitos
del ayer’diskoan bildu
ditu The Sparteensek
Ainhoa Sarasola Donostia
Virginia Errekalderen kartela.
Donostia Sariak banatuko
dituzte gaur arratsaldean
LITERATURA › Donostia Hiria
literatur sariak banatzeko ekitaldia egingo dute gaur,
19:00etan, Donostiako Antzoki
Zaharrean. Ttanttaka taldeak
Txekhoven Entzunaldia antzeztuko du, Fernando Bernuesen
zuzendaritzapean. Mattin Irigoienek eta Xabier Artolak irabazi dituzte Donostia Hiria
sariak, euskarazko antzerki eta
ipuin arloetan, hurrenez hurren.
Maite Agirre aktorea
saritu dute Argentinan
ANTZERKIA› Maite Agirrek
emakumezko aktore onenaren
saria jaso du Argentinako
Otoño Azul nazioarteko antzerki topaketan, ¡Puta vieja
alcahueta Celestina! antzezlanean egindako interpretazioarengatik. Azul hiriko Teatro
Español antzokian antzeztu
zuen Agirrek obra hori, maiatzaren 23an.
«Broma bat izan zen, eta bakarra
izan behar zuen». Baina ez zen bakarra izan. La Polla Records taldearen Txus kantaren ye-ye estiloko
bertsioa zen «broma» hura, baina
beste bederatzi iritsi ziren haren
atzetik. Kantu ezagun baten bertsioa egin eta, hilero, single bat kaleratzea jarri zion The Sparteens
talde lapurtarrak erronka gisa bere buruari. Eta hamar singleak
Grandes éxitos del ayer (Gor) diskoan bildu ditu.
Folk munduan zebilen Maribel
Iriarte abeslaria; reggaea, rocka
eta popa jorratu izan zituen Sardock Klein bateria jotzaileak; eta
heavy metaleko doinuak jotzetik
zetorren Douglas Nightinghale
gitarrista. Baina 2008ko abenduko igande goiz batez, telebistari so
zeudela, ye-ye musika egitea otu
zitzaien, ia ustekabean. «Irratientzat nolabaiteko trufakeria ateratzea» zuten buruan Txus abestiarekin, baina kontzertuak eskaini
zizkieten, tartean Herri Urratsen
eta Bordele aldean. Eta kanta bakarrarekin ezin, noski. «Pentsatu
genuen: zergatik ez? Hamar hilabete geratzen zaizkigu, eta hilero
single bat ateratzen badugu, erre-
pertorio duina izango dugu».
Apustuari heldu eta kantuak egiten hasi ziren. «Kontzeptua kantuak baino lehen sortu zen», azaldu dute, barrez.
Hala iritsi ziren Delirium Tremens-en Ikusi eta ikasi kantaren
bertsioa, eta Sex Pistolsen Good
Save the Queen, Kortaturen Zu
atrapatu arte, Su Ta Garren Jo ta
ke, Beurier Noir-en Vive le feu, Nirvanaren In Bloom nahiz Kuraia
eta Faith No More taldeen kantuen moldaketak, besteak beste.
Sheila kantaria, Rocio Durcal
nahiz Marisolen filmetako musika eta Rita Pavoneren aireak izan
dituzte inspirazio iturri nagusi,
besteak beste.
Garai batean bezala, kanta bakoitzarekin single bat kaleratu,
promozio lan handia egin eta zenbait saltokitan banatu zituzten.
Guztiak jaso dituzte diskoan, baita bertsioa ez den kanta bakarra,
Ez da berdin,eta making ofbat ere.
Hitz bortitzak, musika leuna
Kontzeptua asmatzean, kanta yeye-ak egitea ez ezik, bertsioak sortzea eta hitzek «eduki bortitza»
izatea erabaki zuten, kontrastea
sortze aldera. «NTMren kantuan,
adibidez, hitzak gordinak, sexistak eta bortitzak dira, eta jarri diogun musikaz sortzen den kontrastea da bilatzen duguna. Azkenean, hitz bortitzek musika leun batean kantatzean hartzen dute beren dimentsio osoa». Ordura arte
ohituta zeuden musikarenak baino kantu egitura konplexuagoak
aurkitu dituzte ye-yeestiloan. «Tira, baina esan behar da punk errepertorio gehiena oso ye-ye dela.
Azken finean, Rock Radikal Vasco esaten dena oso-oso ye-ye da».
Estilo horretara moldatzean,
zenbait moldaketa egin dituzte,
baina jatorrizkoa gehiegi ez aldatzen saiatu dira, eta hitzak ez dituzte ukitu. Abestien gurasoei bakoitza atera aurretik bidali zieten,
eta oso ongi hartu dituztela azaldu dute taldekideek.
‘Moustache Garcías’ jokoa
Single bakoitzarekin jokoren bat
banatu izan die The Sparteensek
zaleei. Esaterako, singleen artean
lau babarrun ezkutatu eta topatzen zituenak kanta batean parte
hartzeko aukera izaten zuen sari
gisa. Filosofia horri jarraiki,
Moustache Garcías izeneko jokoa
otu zaie, kantak banaka erosi zituzten haiei eskerrak emateko.
Hala, Donostiako Beltza Recordsen, Irungo Bloody Maryn eta
Baionako Elkar dendan sei single
erakutsiz gero, dendariak diskoa
opari emango dio zaleari.
Herriz herri kontzertuak ematen hasiak dira Paul Lux baxu jotzailearekin, eta, gehienetan, The
Slippery Twist Orchestraren haize eta sokek lagunduta. Horretan
jarraitzeko asmoa dute datozen
hilabeteetan ere, emanaldietako
estetika zaindua eta twist lehiaketa barne. Aurrera begira ere,
«ideiak hamar mila» dituztela diote. «Horiek egia bihurtzeko denbora eta energia beharko ditugu».
42 berria 2010eko maiatzaren 29a, larunbata
Plaza › Kultura
Artea D
Ume jolasak
Begiz
Ismael Manterola Ispizua
G
ure politikariak gizarte
zerbitzuak eta kultura
diru publikorik gabe
lagatzeko komenigarritasunari
buruz konbentzitzen ahaleginak
egiten ari direnean, futbolerako
beherapenik ez dagoela argi eta
garbi azaldu dute egun hauetan
Donostiako Real Sociedadi euskarari zegokion dirutza eman
ondoren eta Bilboko San Mames
futbol zelaiko lehendabiziko
harria jarri ondoren.
Lehendabiziko erabakiaren
bidez Gipuzkoako Aldundia tranpa egiten ari dela alderdi politiko
gutxik salatu dute, futbolzale
boto-emaileen beldur seguru
asko. Bigarrenaren aurrean ere
ez da hirian kritika handirik
sumatu, nahiz eta guztiok jakin
ez dela presazko gaia. Athleticek
urte gehiago futbol zelai berean
jokatzeko inongo arazorik ez
badauka ere, Gasteizko sukurtsalera iritsi berriek, komunikabide nagusien laguntzaz, propaganda nola erabili ondo ikasi
dute.
Baina erabakitzeko ahalmena
duten politikariek ez dituzte
egunkarietako kultur orriak irakurtzen, eta horregatik ez zaizkie
gure iritziak batere axola. Aldiz,
kirol nagusiaren jarraitzaileen
bihotz bultzadak gehiago kezkatzen ditu, eta gustura lagatzeko
prest daude nahiz eta zentzu minimoa duen edozeinek lotsagabe
hutsak direla pentsatu.
Realari dirua ematea eztabaidagarria izan daiteke, baina diru
hori euskara bultzatzeko kutxatik irteteak adarjotzetik gehiago
du erabaki eztabaidagarritik
baino. Gutxienez isilik egingo
balute, lotsa gutxi dutela pentsatuko genuke; baina gainera justifikatzeko futbolariek euskararen
aldeko mezua zabalduko dutela
esatea, guztiok tontotzat hartzea
da.
Diru falta dela-eta Gipuzkoako
azpiegitura indartsu eta oinarrizkoa izan behar zuen Tabako
Fabrikako proiektua kolokan
dagoenean, nola justifikatu futbolzaleei egindako oparia? Orain
ez omen da hain garrantzitsua,
eta zain egon beharko du edo
proiektu merkeago bat pentsatu;
bitartean, gastatutakoak —Bar-
tomeu Mariren soldatak, zenbait
kontsultorari eskatutako hainbat proiektu, oraingo lan taldea,
arkitektura lehiaketa, eta abar—
nor kezkatzen du?
Politikariei arduratsuago jokatzeko eskatzea ez da demagogia
egitea. Odon Elorzak Bartzelonako CCCBren antzeko jostailua
nahi zuen, hori zen Tabakalera
alkatearentzat. Orain, jostailu
berria duela, Donostia Europako
kultur hiriburua izatea, bazterrean laga du, eta konfiantza eman
dion zuzendariari atzetik emandako telefono mezu bidezko
labankadaz bukatu da jolasa. Bilboko alkateari, ordea, bere jostailua eman diogu, ea San Mamesekin konformatzen den!
Badu zerbait
Kritika
Artea
‘Anish Kapoor’.
Non: Guggenheim museoa (Bilbo).
Noiz arte: urriaren 12a arte.
Mikel Onandia
A
nish Kapoorren (Bombay, 1954) lana indartsua
da oso. Ez zaitu hotz uzten. Kapoorren lanek punch dute.
Kapoorren lana koloretsua da
oso. Erromanikoko margogintza, Grekorena, Mark Rothkorena, zein Francis Baconena lez,
koloretsua da benetan, bizia.
Kolore puru eta bizien erabilerarekin ikuslearen animoan eragiten du, tonu jakinen bitartez
behatzailearen pertzepzioa baldintzatu, eta hala harengan sentimen ezberdinak sorraraziz.
Urdin iluna, horia, beltza, gorria,
grisa, marroia. Kolorea bere baitan beste material bat lez darabil. Haren lanen gainean norbaitek koloreen irakurketa
metafisikoa egin dezake.
Kapoorren lana formala da
oso. Berebiziko garrantzia du formak: itxura angelutsu, biomorfo, amorfoak, fin eta ezinezkoak
agertzen dituzte, zurrunak
batzuetan, mugikorrak eta aldagarriak besteetan, bai tamaina
txiki eta bai erraldoietako artelanetan. Ahurrak, ganbilak, zirkularrak, tubularrak, esferikoak,
karratuak. Hala, egitura eta tankera ugaritako lanen bidez, bai
koloreen eta bai materialen izaerak ikertzen ditu eskultore indiarrak.
Kapoorren lana materiala da
oso. Plastikotasun handiko
lanak ditugu, izan aluminioa,
pigmentuak eta erretxina, argizaria, altzairu herdoilgarria,
zementua. Haien materialtasunak ere, testurak izaera hotz,
bero, latz, bigun eta gozoa izan,
ikuslearen pertzepzioan eragiten du. Gogortasuna eta elastikotasuna. Dikotomia plastikoa.
Materialaren hautemate sentsazio sakona lortzeko asmoz, ukigarri, dastagarri, usaingarri, oro
har, sentigarriak agertzen zaizkigu lanen substantziak. Delikatuak, zehatzak dira, xehetasunez beteak, baina baita ere
traketsak, baldarrak. Ispiluen
akabera ia perfektuak argizari
jariakorrarekin kontrastea egiten du. Ñabardurek asko dute
esateko.
Kapoorren lana ikusgarria da
oso. Ongi egokitzen da Gehryren
aretoetara. Arte garaikidean
ikuskizuna, askotan, edukien
gainetik gailentzen da —ikuslea
harritu eta erakartzeko asmoarekin, bestelako alderdiak ahazten dira—. Eta espektakuluaren
aroan, Kapoorrek lan espektakularra egiten du. Halere, ikuskizunaz haraindi, badu bestelako irakurketarik, ikusleak badu zer
aurkitu bertan. Ikusgarria izateaz gain, serio, atsegin, txundigarri, polit, dotore, sakon, jostagarri agertzen zaigu. Besteak beste
—ispiluetan, adibidez—, handitze, txikitze, deformatze efektuen bitartez, publikoarekin
jolasten du, errealitatearen,
objektuaren, gizakiaren eta bere
inguruaren pertzepzioa aldaraziz eta horren bestelako hautematea ahalbidetuz.
Kapoorren lana irrazionala da
oso. Absurdua. Logika arrazionalik ez du jarraitzen. Ez dauka
ageriko esangura diskurtsiborik.
Zentzurik ez du, eta ezin da
hitzekin azaldu, esplikatu, errebelatu. Baina gizakiak absurdoak gara. Eta hain justu ulertu ez
Anish Kapoorren obra materiala da oso, plastikotasun handiko lanak egiten ditu. MONIKA DEL VALLE / ARGAZKI PRESS
baina senti dezakegun hori dugu
artelanen balioa.
Esperientzia intelektuala
Kapoorren lana kontzeptuala da
oso. Izan ere, esperientzia estetikoaz gain, inplikazio kontzeptual
ezberdinak agertzen ditu. Irrazionala izanagatik ere, esperientzia
intelektuala ahalbidetzen ahal
du. Infinitua, sakontasuna, iluntasuna, eskala, argitasuna, hil osteko mundua, gogortasuna bezalako kontzeptuak daude, aurki ditzakegu atzean.
Kapoorren lana irekia da oso.
Eta, kontzeptuez gain, badu zer
sugeritu. Halere, irekia izanagatik ere, eta justuan horregatik,
badu zer esanik. Ez dago aldebakarreko mezurik, ez interpretazio zehatzik, ez eta egia absolutu
ez transzendentalik Kapoorren
lanetan, baina bai iradokizunak,
proposamenak. Publikoarekin elkarreragina bilatzen eta lortzen
duen neurrian, irakurketa ezberdinak posible egin eta errazten ditu. Abstraktua izaki —errealitatean existitzen ez diren gauzak
sortzen ditu, alegia, fikzio ez narratiboa egiten du, baina fikzioa
orobat, fikzio materiala, plastikoa—, badugu zer ikusi bertan.
Kaka mokordoak, giza barrunbeak, hesteak, zizareak, marmelada. Esaterako.
Kapoorren lana poetikoa da
oso. Amiamokoa, aberrigabea,
zutundu edota Kapoor berbak
poetikoak diren bezalaxe. Handelen aria bat, Munich zapatilak,
Tony Sopranoren exekuzioak,
Mugarra mendia, Gustav
Aschenbachen maitasuna zein
Messiren golak poetikoak diren
bezalatsu. Poetikotasuna jendeak errealitateari aplika diezaiokeen kategoria estetikoa den
neurrian, egun jende askorentzat poetiko izateko aukera du,
eta hala da, Kapoorren lana.
Beste gauza askoren artean,
kasu, Kapoorren lana tragikoa
da oso. Sublimea. Eta tragikotasuna poetikoa da zeharo.
Funtsean: Anish Kapoorren lana indartsua, koloretsua, formala, materiala, ikusgarria, irrazionala, kontzeptuala, irekia, poetikoa da. Baita ironikoa ere. Dena
eta ezer ere ez, aldi berean. Posible ote da artista garaikide baten
obra abstraktuan horiek guztiak
antzematea?
Duda-mudatan, baina baiezkoa esango nuke. Dena den, zalantza barik diot: Anish Kapoorren lanak badu zerbait.
2010eko maiatzaren 29a, larunbata berria 43
Bizia ‹ Plaza
Salgai da atzodanik Euskal Herriko denda espezializatuetan Apple etxeak merkaturatu duen ‘tablet’berria: iPad-a.
Erosle batzuek, goizean goiz, dendak zabaldu bezain laster erosi dute «etxean nahitaez eduki beharrekoa» delakoan.
Iritsi da teknologiaren paradigma
Xabier Matin Donostia
hazbete. Hamar ordu iraun dezakeen bateriarekin aritzen da.
Funtzio guztiak ukimenezko
pantailari esker gobernatzen
dira. Gigahertz bateko prozesadorea dauka. Hainbat memoriakoak dituzte —16, 32 eta 64 gigakoak—, eta 3 G-ko konexioa ere
aukeran dago. iPhone telefonoaren aplikazio guztiak ditu iPadak.
G
utxitan idatziko zen
merkaturatzera doan
produktu bati buruz
Apple etxearen iPad
tablet-ari buruz bezainbeste.
Bada, hemen da azkenean. Atzodanik, Euskal Herriko denda espezializatuetan eros daiteke sagarraren etxeak azken urteotan
egindako apusturik handienetakoa, produktu izarra. Informatikaren inguruan interesa duten
kontsumitzaileen artean ikusmin handia piztu du hilabeteotan
Appleren azken asmakizunak;
Steve Jobs Apple etxearen kontseilu delegatuak AEBetan, su artifizialen artean aurkeztu zuenetik askoren jomuga bihurtuta zegoen iPad-a.
Argi geratu da hori atzo goizeko hainbat jarrera ikusita. Donostiako Fnac saltokia goizeko
10:00etan zabaldu zuten. Ordurako dendariak prest ziren, batez
ere informatika atalekoak. Iban
Fondaconek bazekien lana izango zuela. «Argi esango dizut: asko
saltzea espero dugu; horretarako
prest gaude». Esan eta izan.
10:05ean lehenengo iPad-a salduta zegoen. Kanpoan ilarak sortu
zirenik ezin esan, baina jende
multzo bat bazen saltokiko ateen
aurrean; haiek zabaldu bezain
laster eskailera elektrikoetatik
gora lehen solairura igo zen Andoni izeneko donostiar bat; iPad-a
segundo batzuetan eskutan eduki zuen,eta salmahaira joan zen.
Hori dena bost minutuan egin
zuen. «Begiz jota nuen; ez dut askorik pentsatu behar izan, erabakia aspalditik hartuta bainuen».
Halako erosketak sosegu handiagoz egin behar direla pentsatuko
du baten batek, akaso. Erantzuna
Andoniren ahotan: «Begira, hau
etxean nahitaez eduki beharrekoa da».
Informatika ataleko
dendariak erosle
uholdeari aurre egiteko
prestatu ziren
Goizeko hamarretan
zabaldu zen Fnac, eta
10:05erako saldu zuten
lehenengo iPad-a
iPad-ak ikusmina piztu zien atzo erosleei, Donostiako Fnac saltokian. JON URBE / ARGAZKI PRESS
Iban Fondaconek ez zuen azalpen askorik eman behar izan eguneko lehen salmenta egiteko. Jakina, egunero ez da jartzen salgai
Apple etxeko iPad-a. «Erakusmahaian bi paratu ditugu, baina barruan dezente gehiago dauzkagu,
noski. Egun polita izango da gaurkoa salmentei begira. Izan ere,
jendeak asko galdetu digu iPadari buruz, eta bistan da emaitza».
Aldeko eta aurkako arrazoiak
Baina zer du iPad-ak halako erakargarritasuna eragiteko? Edo,
hobe esanda: zer da? Erabateko
ordenagailua dela diote askok,
informatika dendetan egun eros
daitekeen produkturik modernoena. Internet sareko nabigazioa
—wifiarekin—; argazkiak, musika eta bideoak lortu eta kudeatzeko sistema —filmak barne—;
jokoetan on line aritzeko aukera;
Ohar liburuxka baten neurriak ditu iPad-ak. JON URBE / ARGAZKI PRESS
egunkariak, aldizkariak eta liburuak lortu eta irakurtzeko euskarria; eta egungo edozein ordenagailuk dituen beste aukera
guztiak ematen ditu iPad-ak. Oso
arina da, eta estrazapala, etorkizuneko diseinu dotorearekin. 680
gramo pisatzen du, eta 9,7 hazbeteko lodiera dauka. Ohar liburuxka baten neurriak ditu: 9,56 x 7,47
Hura erosteko arrazoi ugari badaude ere, aurkakoak ere badaude batzuk, eta ez makalak. Izan
ere, ezin da esan iPad-a ordenagailu bat denik; ez, behintzat, ordenagailu tradizionala, edukiak
beste ordenagailu batetik txertatu behar baitzaizkio, iTunes-en
bidez. «Baina erabiltzaileen beharren %99ri erantzuten die», defendatu du Fnaceko saltzaileak.
Bai, baina ezin da iPad batean
ezer inprimatu, esaterako. Era berean, ez du kamerarik ezta webcamik ere, eta ez dauzka oinarrizko
konexioak: USB portuak.
Halako xehetasunei ez die askorik erreparatu Idoiak. Emakume adindu donostiar horrek Fnaceko bigarren iPad-a eraman du
10:15erako. «Hitz eginda nengoen
lehendik, eta berehala erosi dut».
Erdibideko egokitzapen bat eraman du; «nahikoa daukat honekin». Merkeena (16 gigakoa) 479
euroren truke eros daiteke, eta garestiena (64 gigakoa, 3 G-rekin)
779 euroren truke.
44 berria 2010eko maiatzaren 29a, larunbata
Plaza › Bizia
Elikadura D Hazkurri kontuak
Edorta Agirre
estarlusa
H
orrela esaten zaio
frantsesez, sukaldaritzaz ari garela,
nor/zer bere tokian
ipintzeari, dena prest uzteari.
Bakoitza behar duen moduan eta
tenorean, dena prest. Janaria
prestatzen hasi behar dugu eta,
inoiz inprobisatzea beharrezko
gertatuko bazaigu ere, hobe da
metodologiaz aritzea, pauso
batzuk ematea ez baita alferrik
galduriko lana, bide sistematikotik ibiltzea baizik. Eta sistema,
gehienetan, kaosa baino esker
goxoagokoa izaten da, estres
gutxiago nozitzen da sistemari
jarraiki.
Beraz, bazkaria egiten hasi aurretik azal zabal baten gainean
utziko ditugu errezetan sartzen
diren osagai guztiak (barazki, patata, pasta, arrain, irin, haragi...)
eta hauek prestatzeko tresnak
(labana, irabiagailua, platertxoak, zurigailua...). Bigarrengo fasean, lehengai horiek transformaturik edukiko ditugu eskura:
piper, porru, azenario eta tipula
xehe-xehe ebakita, olioa neurtuta, patatak zuritu eta moztuta,
ura irakiten, tomatea iragazita,
makarroiak egosita, irin, azukre
eta legamia nahasita...
Ohartuko zinetenez, sukaldaritza profesionalean ezinbestekoa
da mise en placeon bat antolatzea:
jatetxeetan, zerbitzua ematen
hasterako denetik dute prest: tipula eta baratxuria xehatuta,
hainbat saltsa, gurin-irin nahasketa, arrain fumet edo salda, haragi funtsa, arrautza irabiatua,
lagungarriak (ilar glaseatuak, patata erdi-frijituak), limoi xerrak,
perrexila xehatuta...
Ur sakon horietara iritsi gabe
ere, gomendio orokorren bat
barreiatuko ditugu gaur, arinki,
hastapenetan egoki samar abiatzeko. Guk, normalean, horietako asko betetzen ditugu. Hurrengo
batean,
berriz,
sukaldaritzazkoak ematen saiatuko gara.
pAldatu zapia behar bezain maiz.
Ez utzi kiratsik hartzen.
pGarbitu eskuak, etc. behar bezain maiz. Ez kasurik egin, orokorki, telebistako zikinkeriei.
Kalekumeok
basoan
‘Mise en place’
Berrehun bat aholku, baita
sukaldean lardaskan ibiltzeko ere
pEraman arropa eroso eta lasaia
baina ez oso zabala, arriskutsua
delako.
pSukaldean ez erre tabakorik, ez
besterik, lanak amaitu arte.
pEz utzi sartzen animaliarik
(orokorki) sukaldean.
pEz nekatu zutik; lan luzeak egiteko, eseri zaitez.
pOsagai eta tresnak mahai gainean jarri aurretik, kendu bertatik
alferrikako guzti-guztia. Horrela
koilaratxo gutxiago joango dira
zakarrontzira, adibidez.
pErabili aurretik, garbitu arretaz lehengai guztiak. Hobe da
arrainak zapore pittin bat galtzea... Ur korronteak ederki garbitzen du.
pFinkatu trangadera (ebakitzeko ohola) zabaldutako zapi baten
gainean, labanarekin ari zaren
bitartean dantzan egin ez dezan.
pEz garbitu berdurak egur edo
trangaderaren gainean: bertan
geratzen den hondarrak labana
kamustuko du.
pKuzinatu ehiza lehenbailehen.
Prestatzen ari zarela, garbitu
dena behin eta berriro, zorrozki.
pEskuina bazara, hartu garbitzekoak ezkerretatik eta utzi, garbi-
rik, eskuinean; ezkerra bazara, alderantziz. Ez nahasi garbiak eta
gainerakoak.
pHegaztiak edo arrainak garbitzen bukatutakoan, pasa zorrotz
xaboi-urez trangadera.
pGarbitu ahala, kendu tartetik
hondakinak eta sartu zakarrontzian.
pIrakurri etiketak: kontsumitzeko data, konposizioa, etc.
pErdipurdiko iruditzen zaizuna
(pote hanpatuak, likido uherrak...) zakarrontzira: galera bakarra hori izan dadin.
pErabili ondoren, garbitu labanak, aldiro-aldiro, eta utzi eskura.
Zorroztu maiz. Labana zorrotzak
arrisku gutxiago.
pEz erabili inoiz kazola edo eltzerik (behin-behineko) zakarrontzi
gisa.
pBiltegiko araua: lehena sartu,
lehena aterako.
pEginda dagoen jakirik ez gorde
24 ordutik aurrera, hozkailuan ez
bada. Eta hala ere...
pEz egin saltsarik aurrekoaren
hondakinen gainean.
pOlioa erabiliz gero, utzi epeltzen
eta iragazi filtro batez.
pKuzinatzeko balio ez duen olioa,
kalera jaitsi eta dagokion ontzian
utziko dugu.
pOntzi bat labetik atera berria
denean, zikindu irinez, denek jakin dezaten bero-beroa dagoela.
pLurrera oliorik erori bada, zabaldu eskutada bat gatz, ez labaintzeko. Garbitu lehenbailehen.
pLabea bero ireki aurretik, atzeratu burua, lurrin beroak erre ez
zaitzan.
pEz erabili zapiak bustirik, arriskutsuak baitira: argindarra eta
beroa ondo eroaten ditu bustiak.
pEz sartu harraskan ontziak (paderak, kazolak...) bero-bero.
pBatetik bestera zabiltzala, labanaren punta beherantz.
pXurgagailua (sum) piztuta dagoela, ez piztu surik (ez flanbeatu
deus).
pAldian behin garbitu tresneria
lixibarekin.
pUrtean behin, desmuntatu eltze
azkarren heldulekuak, etc., garbitu eta muntatu ostera.
pSaioa amaituta, (orain, uda partean, batik bat) sartu berriro hozkailuan elikagai galkorrak eta begiratu birritan den-dena itzalita
dagoen.
Intsusa (Sambucus
nigra). Erreka ondoan,
eroritako baserrien
alboan, bide ertzean,
laiotzeko asun eta
goroldietatik ez urrun
ugaltzen da. Adarraren
mami zuria hustuta,
txistu antzekoa moldatu
dugu haur guztiok. Usain
ederregikoak ez badira
ere, janaurreko ardo politpolitak egiten dira
intsusa-loreekin. Baiak.
Lore bila, udaberrian
arakatu ditugun intsusa
horrexek ditu baia
beltzak. Masusta eta
gainerako basa-fruituekin
nahasita, tartak,
pattarrak, izozkiak,
jeleak... egiteko
aproposak ditugu.
Kamamila (Chamomilla
sp.). Belardi eta bide-ertz
denetan, ale bakanak
agertu edo maindireak
osatzen ditu hemendik
larrazken arte. Usain
lurrintsua du salatzaile
seguruena. Anis pittin
batekin infusioan
nahasirik, digestio astuna
azkar asko arinduko digu.
Basa-esparragoa
(Asparagus acutifolius).
(Janariaz tutik ez dakiten
hiztegigile ortodoxoen
baimenarekin). Hegohegoaldean bakarrik
aurkituko duzu baina, hori
bai, urtero-urtero toki
berean. Sekretua da zuk
bakarrik dakizuna...
Tortilla osatzeko edo
entsaladan, gordinik,
goxo-goxoa du basa izate
hori.
Sasi-akaziaren
loreak(Robinia
pseudoacacia) .
Maiatzaren hasierarako
akaziak milaka lore
erakutsi ditu, harro:
oraintxe, hondatu
aurretik, arantzekin minik
hartu gabe, loreak
jasotzeko aprobetxatu
behar dugu. Etxean,
frijituak eztiarekin edo
kauseren osagai
dastatuko ditugu. Edo
pattar nahiz eztitan
murgildurik, udazkenneguko janari ostekoa
osatu arte utziko ditugu...
2010eko maiatzaren 29a, larunbata berria 45
Bizia ‹ Plaza
Elikadura D
Eko-tik
Sara Lorda
Biolurreko teknikaria
Denak eragiten du
Ekoizteko moduak ba al du eraginik produktuen
elikatze ahalmenean?
Errezeta
Iker Markinez
A
Legatz kokotxak
pil-pil erara
OSAGAIAK:
4 pertsonarentzako osagaiak:
Legatz kokotxa freskoak, 1 kg.
Baratxuria, hiru ale.
Oliba olioa.
Gatza.
Lapiko zabal batean oliba olio
txorrotada bat bota, lapikoaren
azalera osoa ondo estaliz.
Baratxuri aleak txiki-txiki xehetu eta lapikora bota. Lapikoa su
motelean jarri, eta baratxuria
bota. Kokotxak gatzatu, eta
baratxuria dantzan hasten
denean kokotxak banan bana
lapikoan jarri kontu pixka batekin, baina betiere azala gora
begira dutela. Sua ahalik eta
motelena jarri, eta lau bat
JON URBE / ARGAZKI PRESS
minutuz kokotxak erregosi
eta ondoren, lapikoa sutik
kendu.
Pil-pila prestatzeko, pazientzia da osagai nagusia. Izan ere,
lapikoa mugitzen hasi aurretik
Hamabost bat minutuz utzi
behar dugu. Tarte hori beharrezkoa da olioa tenperaturarik
egokienera irits dadin. Tenperatura horrek lagundu egiten du
kokotxek barruan duten gelatina askatzen, eta gelatina
Sayago (830)
Ardoxka
Roberto Sarriugarte
E
gia da, beharbada, krisialdi larri honetan interesgarria dela ardo onak prezio
onean aurkitzea. Eta hori da
Sayago (830) 2006arekin gertatzen dena. Baina ardo hori krisi
garaietako ardo interesgarria
baino zertxobait gehiago ere
bada, eta, nire ustez, asko hitz
egingo da gerora ere hari buruz.
Momentu honetan ardoa oso
adierazkorra da, fruta nabarmenarekin, freskotasunez betea,
bizia erabat, eta upelaren ukitua
bigarren maila batean, lagungarri besterik ez....
Dehesa de Cadozos upategia
berria da. Bermillo de Sayagon
(Zamora, Espainia) dago, Dueroko Arribesetatik 30 bat kilometrora. Mahastia 1.700 hektareako lursail izugarri batean dago; abel-
nimalia jatorriko produktuak giza kontsumorako bideratuak daudela ikusirik, beraiekin egiten dugun guztiak azken produktuan eragina izango du:
pAnimaliaren ongizateak bere estres maila jaisten du: badakigu estresak animaliaren immunitatea jaitsi eta gaixotasunekiko sentikorragoak egiten dituela; gehienetan gaixotasun horiek medikamentuekin tratatzen dira; ondorioz, esne eta haragian medikamentuaren hondakinak aurkitzen ditugu.
pElikadura: elikaduraren azken helburua animalia haztea da, muskulua egitea edota esnea ekoizteko gai izatea, bere kumeak elikatzeko
behar duen kantitatearen oso gainetik. Azken urte hauetan, abeltzaintza intentsibo edo industriala, aipaturiko helburuak ahalik eta era azkarrenean eta merkeenean egiteaz arduratu da, kalitatea ezaugarri organoleptikoen arabera (begi bistaz) soilik baloratuz: osaera, koipeztatze maila, azaleko koipearen kolorea…
Hori guztia oso interesgarria den arren (samurtasunari eragiten
diolako bereziki), oso ahalegin gutxi egin da konbinazio tamalgarri
honek produktuaren elikatze ahalmenean duen eragina neurtzeko.
Lleidako Unibertsitateak egin du azken hori neurtzeko ikerketarik; haragiaren elikatze ezaugarriak neurtu ditu elikadura motak
kontuan hartuz: pentsuarekin eta lastoarekin elikatu den animalia, bazkarekin, edota bazka ekologikoekin.
tzaintzan jarduten dira han, eta
azken aspaldi honetan ehizarako
ere aprobetxatzen dute. Duela hamar bat urte sailaren jabetza
duen familiak zortzi hektarea
mahasti landatu zituen.
Lursail honetan ez zegoen mahatsa landatzeko ohiturarik, tradiziorik, baina, altuera kontuan
izanik —etiketan agertzen den
830—, lurrak limo hareatsuak eta
tenperatura freskoak, tenpranilloaz gain, pinot noir pixka bat
ere landatzea erabaki zuten,
nahiz eta askok eta askok ez zuten bere garaian ulertu. Urteek
arrazoia eman diete.
Borgoinako eta Champagneko
Oso ardo zuzena,
freskoa eta frutaduna
da, eta hamar bat
euroan aurki daiteke
mahats izugarri bezain delikatu
eta zail horrek klima freskoak
ditu gogoko, eta oso mahastizaintza lan zorrotzak eta sakonak eskatzen ditu. Hori dela eta, ez da
Bordeleko cabernet sauvignon
mahatsa bezain salgarria, eta
urte askotako lanak eta ahalegi-
horrek erraztuko digu pil-pil on
bat egiten.
Beraz, denbora hori pasatu
ostean, lapikoaren bi kirtenak
heldu, eta poliki-poliki lapikoa
mugimentu borobilak eginez
mugituko dugu. Segituan ohartuko gara, pil-pil saltsa loditzen
ari dela. Pil-pila lortzean eta
zerbitzatu aurretik, berriro su
motelean berotu lapikoa. Kontuan hartu plater horrek ez
duela perrexilik behar.
nak egin behar izan dira beste herrialde batzuetan ere maila dexentea eman zezan, besteak beste, Zeelanda Berrian, Oregonen
eta Kaliforniako zenbait tokitan
(AEB).
Espainian egin dira saioak,
baina, egia esan, emaitzak ez dira
oso pozgarriak izan... Hango
klima beroa da, eta ez du ematen
lekurik egokiena mahats mota
hori landatu, eta aurrera duintasunez ateratzeko; horregatik da,
agian, hain deigarria Sayago
horrek izan duen emaitza tenpranilloarekin nahastuz —%85 tenpranilloa eta %15 pinot noir-a— .
Gainera, pinot noir mahatsak
duen ukitu monastikoa ere badarama upategiak. Upategi txiki
hori eraikitzeko, sailean zegoen
XVII. mendeko abadia zahar eta
latz bat berregokitu baita.
Eta ardoei dagokienez, Dehesa
de Cadozos ere egiten dute, baina
gaur Sayago (830) 2006 nabarmendu nahi dut, lehen aipatu dudan
moduan tenpranillo eta pinot
noir mahatsez osatua; gero,
hamairu hilabete pasatu ditu
Frantziako upeletan. Oso ardo
zuzena, freskoa eta frutaduna da,
eta hamar euroan-edo aurki daiteke. Beraz, oso gomendatzeko
modukoa pinot-ak duen ukitu
berezi hori dastatu nahi izanez
gero.
Ikerketa horren ondorioek pentsuarekin eta lastoarekin elikaturiko animaliek gantz azido saturatu gehiago eta ez-saturatu gutxiago dituztela demostratu du. Azken horiek, osasunarentzat onuragarriak diren omega 3 eta 6 dira. Ekologikoki ekoitzitako
txahaletan, omega 3 eta 6-ren arteko erlazioa nabarmen hobea dela
ikusi dute —4 balioaren azpitik, zeina egokitzat jotzen den—. Pentsuarekin eta lastoarekin hazitakoetan, berriz, 16tik gorako balioak
ematen ditu —oso desproportzionatua—.
Hori jakinik, argi eta garbi esan dezakegu ekologikoki eta bazkarekin —pentsu eta lastoan oinarritu gabe— hazten diren txahalak
kardio-osasungarriagoak direla. Kalitate organoleptikoari begiratzen badiogu, gainera, nabarmentzen den ezberdintasun bakarra
koipearen kolorea da; horixeagoa da bazkarekin hazitakoetan. Kolorean eta samurtasunean ez da inongo ezberdintasunik apreziatu.
Ondorio horiek, kontsumitzailearekiko hainbat erronka aurkezten dizkigutela esan dezakegu. Izan ere, orain arte, kontsumitzaileak bazkarekin haziriko haragirik ez duela nahi esan digute behin
eta berriz, ilunagoa eta tenteagoa zelako —gezurra—. Ikerketa horren emaitzak jakin ondoren, kontsumitzaileei, beraientzat benetan parametro horiek hain garrantzitsuak diren galdetuko nieke
edota haragia elikadura aldetik osasungarriagoa den baloratzen
duten. Hortxe utziko dut…
@
Egin galdera! Biolur–Gipuzkoa Nekazaritza Ekologikoaren
Aldeko Gipuzkoako Elkartea. Tel.: 943-76 14 47.
[email protected]
46 berria 2010eko maiatzaren 29a, larunbata
Plaza › Bizia
Ezarian D Ibilbide historikoa Intxortaren magalean
36ko gerran euskal frontearen defentsarako gune garrantzitsua
izan zen Intxorta. Inguru hori ezagutzera emateko ibilbidea
egin dute; orduko lubakiak berreskuratu dituzte.
Gerrako gogoetak
bizi eta gorde
Irati Agirreazaldegi Elgeta
G Ibilbide tematikoa Intxortaren magalean
A
skoren memorian gordeak izan dira gerrako
kontuak, batzuek eurek bizitakoak eta besteek arbasoei jasotakoak. Isiltasunak gorde ditu gertakari asko, baina gordelekutik atera, jakitera
eman eta gudariak gorde ziren tokia bertatik bertara ezagutzeko
garaia heldu da. Elgeta (Gipuzkoa) matxinoen esku gelditu zen
1937ko apirilaren 24an. Intxortan
erresistentzian zeuden gudariek
sekulakoak jasan behar izan zituzten; hegazkinen eta artilleriaren bonbardaketak, kasurako.
Baina frankistek ezin izan zituzten hango lubakiak gainditu. Ondorioak, ordea, elgetarrek ere pairatu zituzten; besteak beste, bortxaketak eta erailketak.
Horren guztiaren berri emateko, ibilbide historikoa egin dute
Intxortaren magalean eta errepublikanoek eta nazionalistek defendatu zituzten lubakiak berreskuratu dituzte Elgetako Udalak
eta Intxorta 1937 kultur elkarteak
elkarlanean. «Espainiako gerran
Intxortako fronteari izan zuen garrantzia aitortzeko hasi da proiektu hau. Nolabait, nahi dugu ezkutatuta egon den historia berreskuratzea eta hainbeste sufritu zutenak gogora ekartzea; espero dugu egunen batean erakundeen
aldetik iritsiko dela egindako kaltearen ordaina», dio Oxel Erostarbek, Elgetako alkateak.
Izen guztiak, aurpegi guztiak
Bost kilometro inguruko ibilbidea da, gorabehera handirik gabea eta erraz ibiltzeko modukoa,
informazio panelekin jantzia.
Elgetako Espaloia kafe antzokian hasten da ibilbidea, han baitago harrera gunea. Erakusketa
bat jarri dute, eta han ikus daitezke frontea egon zen tokiko maketa bat, lubakien ingurua garbitzean aurkitu den materiala edo
haien antzerakoak (armak, lehergailuak, metraila zatiak, kaskoak, plater, koilara eta zartagin
herdoilduak…), orduko egunkariak, banderak… 36ko gerra oroitzeko eta oroitarazteko. Irudiek
eta hitzek ere badute beren tokia.
Elgeta
Industrialdea
P10
P11
Salbador
P1
P 7: Asentzio gaina:
bigarren lubaki lerroa.
P 8: Asentzio gaina:
belgikarren kokapena La
Belga (1936).
P 9: Asentzio gaina:
belgikarren kokaguneko
babesleku pasiboa.
P 10: Antsuategi
Baztarrekoa: hirugarren
babesleku pasiboa.
P 11: Salbador ermita:
eraildako zibilen omenezko
monolitoa.
P9
P8
P7
Harrera gunea: Maala
Plaza. Frontearen
ikuspegia.
P1: Zalbidea/Atxilua.
Azkonabitzako eta
Elgetako frontea 1936an
eta 1937an.
P2: Asentzio gaina:
Faxisten lubakiak.
P3: Asentzioko mendi
lepoa. Asentzioko ermita
(1936-1937)
P4: Asentzio
bidegurutzea: lehenengo
lubaki lerroa (1937).
P5: Partaittirako bideko
parapetoa: Intxortako
Area (1936). Frontearen
egonkortzea.
P6: Partaittirako bideko
parapetoa: lehenengo
babesleku pasiboa (1936).
La Belga gunean metrailadore astun bat jarri zuten; toki horretatik
P4
Intxortako Atea
Arrota
auzoa
P6 P5
Asentzio
P2
Lubaki lerroak
Lubakiak sigi-sagan
Izan ere, hogei minutuko bideo
bat prestatu dute historia kontatzeko, eta, horretarako, gerra bizi
izan zuten hainbat lagunen lekukotasunak baliatu dituzte. Bestalde, Izen guztiak, aurpegi guztiak ekimena jarri dute abian gerran hil zirenei, eta erail eta
fusilatu zituztenei aurpegia jartzeko. «Irudi muntaketa batean
jaso nahi dugu izen bakoitzari dagokion argazkia. Guztira 13.000
dira izenak eta 800dik gora argazki jaso ditugu. Orain, jendeak
gure eskuetan jarri ahala gehituz
joango gara. Argazkiak ez ezik,
norbaitek material interesgarria
ekarriko balu, erakusketa osatuko genuke», azaldu du alkateak.
Harrera gunean hasi eta ibilbidean barrena hainbat informazio
panel jarri dituzte; bakoitzean,
gune horretan gertatuak azaltzen dira, Intxorta 1937 kultur elkarteak egindako informazio eta
material bilketaren ondorioz jasotako irudiz lagunduta.
Harrera gunean armak eta esku bonbak daude. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS
P3
Zalbide/Atxiluan dago lehen
panela Azkonabitzako eta Elgetako frontearen kokagunean. Elgetako sektorea fronte zabala zen
oso : Bergarako (Gipuzkoa) Basalgo auzo gainean hasi eta Asentzioraino, lehenengo lubaki hesia
egin zen lekuraino, eta hortik,
mendi artetik, Añabarretaraino.
Asentzioko gainean dago bigarren panela, faxisten lubakien
azalpenak emateko.
Lehen lubaki lerroa
Hirugarren panela Asentzioko ermitan dago. Gipuzkoan garaituak
izan ziren miliziano eta gudariak
lubaki hesian presaka berrantolatu ziren, eta beraien guneei gogor
eutsi zieten. Asentzioko bidegurutzean dago lehenengo lubaki lerroa, 1937ko udaberrian eraikia.
Iparraldera, Elgeta herrira begira
dago, eta lubaki hesiaren atzeko
aldea 15 metrora zeuden lubakien
jarraipena da; gaur egun, desagertuta daude, ordutik hona men-
Zakuekin berreraiki dituzte orduko lubakiak. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS
ibilbidean orduko zartaginen hondakinak aurki daitezke. JUAN CARLOS RUIZ / ARP
2010eko maiatzaren 29a, larunbata berria 47
Bizia ‹ Plaza
Ezarian D Ibilbide historikoa Intxortaren magalean
JON URBE / ARGAZKI PRESS
Felix Aranzeta 1Elgetarra
inguruko mendien ikuspegi zabala dago. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS
dian egin diren lanengatik. Lubakiak 80 metroko luzera du, zuzena
da, eta erdian metro erdiko zabalerako korridore estu bat du. Tiratzaileentzako habiak ditu, horietako bakoitzean bi tiratzailerentzako lekuarekin. «Lubakietan
ikus daiteke nola dauden markatuta tiroko guneak, zuloak, alegia, eta jendeak barrura sartzeko
aukera ere badu. Zaila da irudikatzea eta soldaduen lekuan jartzea,
baina pentsatu behar da neguan
egon zirela han, oso haizetsua den
tokian», dio Oxel Erostarbek.
Harrera gunean
erakusketa bat jarri
dute garai hartako
gerrako materialarekin
Intxortaren magalean
lubakiak berreskuratu
dituzte, eta informazio
panelak jarri
Partaittirako bideko lubaki hesian jarri dituzte hurrengo bi panelak. Hor egon zen lehenengo babesleku pasiboa. Aurrera jo eta
zazpigarren gunera iritsiko dira
ibiltariak. Aurrealdean alanbrea
zuen bigarren lerro gotortu horrek belgikarren kokaguneko metrailadore-habia babesten zuen.
Lubakiak 160 bat metro ditu eta
arku ireki itxurakoa da, metro inguruko zabalerakoa tiratzaile banarentzako lekuekin. Belgikarren kokagunea gain batean ikus
daiteke. Izen hori dagokio, faxisten aurka borrokatzera etorri ziren lehenengo atzerritarrak belgikarrak izan zirelako; metraila-
dore astuna ere eraman zuten Elgetara. Metrailadorearen guneaz
gain, haren ondoan, belgikarren
kokaguneko babesleku pasiboaren hondakinak daude. Lautadatxo horretan, 1937ko udaberrian,
hegazkinen bonbardaketaren
aurkako babeslekua eraiki zen
soldaduentzat.
Asentzio inguruak utzi eta herrirako bidea hartuta, Antsuategi
Baztarrekora iristen da ibilbidea,
hirugarren babesleku pasibora.
Han berreskuratu zituen Aranzadi Zientzi Elkarteak, 2004an, erail
eta lurperatu zituzten sei milizianoren gorpuak, Biktor Garai
Aranzeta elgetarrak emandako
azalpenetan oinarrituta. Ibilbidea, Salbador ermitan, eraildako
zibilen omenezko monolitoa dagoen tokian amaituko da.
Historia gogoratu eta ibilaldia
eginez Intxorta magaleko parajeez goza daiteke; esaterako, La Belga gunetik inguruko mendien
ikuspegi zabala dago. Orduko lubakiak berreginda edonork bisitatzeko gertu badago ere, oraindik lanak ez dituzte guztiz amaitu.
«Sasiak hartutako gune batean
babesleku bat zegoen, eta hori
garbitzeko asmoa dago, mahairen
batzuk ere ipini nahi ditugu... Baina udarako, jendea gerturatzeko
sasoi egokia izanik, prest egongo
da». Baliteke gerturatzen direnek
oraindik han dauden metraila zatiak aurkitzea; joan zen astean hamar kiloko bonba bat aurkitu zuten. Gerrako sufrimendutik gozamenera; arbasoek bizi izan zituzten une gogorrak modu arinean
jasotzera eta guda garaiak gogoratzera joateko leku aproposa da
Intxortaren magala.
«Ez naiz inoiz izan
erreboltaria; asko
sufritutakoa, bai»
I.Agirreazaldegi Irun
Gerrak Elgetatik Elorriora (Bizkaia) eraman zuen Felix Aranzeta (Elgeta, Gipuzkoa, 1922) umetan, baina jaioterrira itzultzeko
aukera ere izan zuen. Ondoren, lanak Irunera (Gipuzkoa) bideratu
zuen, eta han bizi da, Julia Gaztelu emaztearekin. Orain dela gutxi
arte atera ez dituen idatzietan jasotako gerrako kontuak izan ditu
ahotan, pausoak denboran atzera
emanda. Bizipen gogorrak, baina
gogoratu beharrekoak.
Gaztea zinen frontea Elgetan sartu
zenean.Nola gogoratzen duzu?
Frontea sartu zenean hondamena zen Elgeta. Dena puskatuta zegoen; ikusten zituzten gizon guztiak, alondegian sartu zituzten
preso, kartzelarik ez baitzegoen
herrian; emakumeak, berriz,
mendira edo basora joan ziren
ihesi… Elgetan mairuak sartu ziren carta blanca-rekin, nahi zuten
guztia egiteko baimenarekin, eta
hala egin zuten nahi zutena.
Zuek ere ihes egin zenuten,ezta?
Gure baserria, Urrejalegi Zaharra, fronte bien erdian egonda, ez
zegoen han gelditzerik. Baserria
oraindik zutik dago, baina ikus
daiteke nola zulatu zituzten ateak eta. Elorrioko Berrio auzora
ihes egin behar izan genuen. Zorte handia izan genuen, emakume
batek bere etxea utzi baitzigun
belar eta egurrarekin; ganaduentzat tokia zegoen, baita baratza
ere. Bigarren egunerako, andreak
berak egindako ogia ekarri zigun.
Denok egin genuen ihes. Aranburu baserrian bazen familia bat,
eta etxekoandreak Albistegi baserri aldera egin zuen ihes, alabak
hartuta; auzo errota zegoen han,
eta hara joan zen mairuak agertuz gero uretara salto egingo zuelakoan, baina ez ziren hara iritsi.
Gero,Elgetako plazan agertzeko abisua jaso zenuten.Zertara,ordea?
Han esan zioten aitari egunero Elgetara lanera joan beharra zegoela, baina etxean bazen nahikoa
lan, eta aitak ni bidali ninduen.
Ukuiluetan ganadua usteltzen
ari zen, eta herritar batzuekin batera haiek garbitzen aritu nintzen. Lanean nenbilela, Uberako
aitona batek txapel gorria jantzi
zidan, eta emakume batek kargu
hartu zidan, ea ni ere beste aldera
pasatu ote nintzen galdetuz. Orduan ere ezin ezer erantzun, eta
isilik egon behar. Erreboltaria ez
naiz sekula izan, baina asko sufritutakoa, bai. Gogoan daukat nola
lepoan erlakiztenak izaten nituen, eta ukendu bat emanda zapi
bat jartzen nuen; egun batean Elgetako errekete bat etorri eta
ezan zidan: ‘Hotzak bazaude, nik
berotuko zaitut’.
Herriko lanak amaituta, dena ez zen
bukatu ordea.
Teilatua konpontzen ari ginela,
egun batean hiru gizon etorri ziren, erreketeak, bat Uberakoa eta
beste bat Elgetakoa, korta erakutsi behar geniela esanez. Han
behia eta txahala geneuzkan.
Errepublika garaian euskal gobernuak agindu zuen ganadu guztia Bizkaira pasatzeko, baina Elgetako baserritar batzuek lortu
zuten esnetarako behi bat gutxienez uztea baserri bakoitzean. Txahala markatu zuten, eta handik
hamar egunera Elgetan entregatu genuen. Hori, gurean; baina
Uberan, gau batean, apaiza eta
beste bi dirudun bahitu zituzten
falangistek, eta Intxorta aldera
eraman. Han hil behar zituztela
eta, apaizak oliadura eman zien,
baina gero beste leku batera eraman eta azkenean ez zituzten hil.
Gaur egun garai haiek gogoratuta
zer sentitzen duzu?
Amorrua. Lagunak hilda, familiak deseginda, etxe denak puskatuta, etxean ikusitako guztia…
Gure etxea fronte bien erdian zegoen, eta gu etxean ez ginela miatu zuten.
Tiro hotsak barru-barruan sartuta gelditu zaizkigu. Bergaratik
Elorriora kanoikadak bota zituzten, eta gure etxe gainetik pasatzen ziren. Aurretik hegazkin bat
pasatzen zen eta badirudi haiek
esaten zietela nora bideratu. Aita
eta lagun bat buelta bat egitera
atera ziren behin Berrion, eta Bergaratik botatako kanoikada bat
erori zen euren ingurura, eta aita
zauritu zuen eta laguna hil. Orduan, hala ere, badirudi ez ginela
jabetzen zer gertatzen ari zen,
gaztetxoak ginen eta. Egun bate-
«Elgetan mairuak
sartu ziren, nahi zuten
guztia egiteko
baimenarekin»
«Anaia Julen frontean
hil zen, bonba batek
jota; anaia Angel
batailoi berean zen»
an, Elgetatik Bizkai aldera gindoazela, hegazkin batetik bonba bat
bota zuten, eta guk hartu eta
arrastaka eraman genuen, ia
ohartu gabe nolako kaltea egin
ziezagukeen, anaiak kargu hartu
zigun arte.
Ikusi dituzu Intxortaren magalean
lehengoratutako lubakiak?
Bai, joan zen igandean izan nintzen han, Asentzio inguruan, eta
dena txukun jarri dute, orduan
dena zen basoa. Berandu bada
ere, egin beharrekoa da memoria
historikoa gogoratzeko lana. Lehenago ezinezkoa zen. Isilean
gorde izan da dena, horretaz berbarik ere ezin zen egin eta.
r
Zakilixut
Plaza giro q Miarritzeko etxe aberatsak, itsasoak higatutako labarrak eta urre koloreko
hondartza lerroak ikusteko parada bikaina dago Miarritzeko itsasargiko talaiatik.
Maratila
Lehorreko argiaren deira
Xabier
Gantzarain
Lezioa
Aitor Renteria Miarritze
eure egiten dut atzo
Luzien Etxezaharretak bazter honetan
bertan idatzitakoa:
«lan baldintzak gaiztatzen ari
dira edonon, zuzendari belaunaldi berri batek araudi gero eta gogorragoekin jendartea itotzen ari
du. 35 orduzko lan astea akatu ondoan horra orain 65 urteetarainoko lan denborak datozela. Eta
mundu ero hau hankaz gora ematen bagenu?».
Esklaboei behin eta berriz matxinatzea besterik ez zaigu geratzen.
Ez garela esklaboak, herrialde
aberatseko hiritar libreak garela,
eskubideak ditugula, legeek babesten gaituztela? Lanean hasi
berria den lagun batek deitu zidan, gaua ondo sartuta zegoela,
itota, lanak janda bizi dela esateko, ez duela bestetarako astirik,
bazter utzi beharko duela hain
maitea duen literatura. Bizia irabazteko bizia galdu behar duen
esklaboa sentitzen dela.
Uste dut Platonek esan zuela:
esklaboek ezin dute politikan parte hartu, ez daukatelako astirik.
Zenbat urte pasa dira, eta zenbat aldatu dira gauzak? Aurten
behin eta berriz entzun dudan
kantua jarri dut ostera ere: Mikel
Laboaren Langile baten galderak
liburu baten aurrean. Eta zuzendari belaunaldi berriak indarrez
indarrean jarri dituen araudi
gero eta gogorragoak gogoan,
amorruz abestu ditut gaur egunerako idatziak diruditen Bertolt
Brechten lerroak: «Alegiazko
Atlantidan berebat, itsasoak
irentsi zuen gauean, biztanleak
ito zorian, oihuka ari zitzaizkien
esklaboei laguntza eske, oihuka
ari zitzaizkien esklaboei laguntza
eske».
Kantu honexek beharko luke
Historia ikasgaiaren lehen lezioa,
mundu osoko eskola guztietan.
Kantu honexek beharko luke Bakerako Hezkuntza Planaren lehen eta azken lezioa.
N
Larunbata
2010eko maiatzaren 29a
B
Turista ugari biltzen da itsasargiaren inguruan. NICOLAS MOLLO
du. Pizzak, ogitartekoak, freskagarriak
eta izozkiak. Euskal Herriaren irudia
haien ondoa. Lehenik eta behin, Miarritzeko argazki erraldoietan. Errugbiko
baloien itxura duten diru zorroak ere
saltzen dituzte. Neke da Europako finalera heltzea, eta izerdi horiek etekinak
ateratzeko baliatu behar dira.
Lau turista japoniar argazkiak egiten
ari dira, etengabe. Gidari batek azalpenak ematen dizkie ingelesez. Eraikina,
bistak, liliak, berdegune eta aulkiak.
Guztiak gelditu dira preso turisten disko
gogorrean.
Baina argiak eta argazki kamerak erakusten ez duten hainbat errealitate daude Miarritzeko itsasargian gorderik. In-
guruan itsaslabarrak daude, eta itsasoaren eta harkaitzen arteko lehia ikusteko,
bidexkak. Gauaren ilunean gizonen topaleku bihurtzen dira bidexka horiek.
Prostituzioa borrokatzeko aitzakian,
Poliziak sarekada ugari egiten ditu. Jazarpenik ez egoteko eta bide batez informazioa zabaltzeko, Miarritzeko gay eta
lesbianen elkarteak egonaldiak egiten
ditu usu, egunaren liluratik urruti.
Itsas taupadek labarrak higatzen dituzte. Milioiak xahutu behar dira labarrak zutik atxikitzeko, itsasoak eramandako hondarra ekartzeko. Ororen buru,
itsasoak irabaziko du, baina turisten lilura atxiki behar da, Miarritzeko etxe
aberatsen egonkortasunarekin bat.
D
rast lehertzen dira uhinak Miarritzeko itsas hegiko labarretan. Angeluko hondartzekin
muga egiten duen Martin Deuna deritzon eremuan dago Miarritzeko
itsasargia. Itsasoaren heinetik 44 metrora eraikia, erraldoi indartsua dirudi.
Itsasargiaren punta 73 metroko garaieratik egiten du soa. Oinak uretan freskatzen eta begirada ortzimuga zabalean
barrandari, begi kliska bakarrean Gipuzkoako portuak eta Baionakoa arakatzeko ariketa etengabean.
Itsasargiaren oinarriak eraikitzeko lanak 1830ean hasi zituzten, eta 1834an bukatu. Behiala suak pizten zituzten bertan, arrantzaleek porturako bidea atzeman zezaten. Ke beltzez osaturiko
zutabeak barreiatu ziren, eta elektrizitateak hartu du haren segida. Itsasargiaren indarrak 48 kilometroan urratzen du
gauaren iluntasuna.
Egunsentiko lasaitasunean itsasoaren orroa da nagusi. Txorien kantua
apal bezain sarkor lehiatzen da, jendea
erakarri nahi balu bezala. Eguna aitzinatu ahala, turisten autobusen tarrantak estaltzen du itsas orroa. Herriko
Etxeak ardura handiz zaintzen ditu inguruak. Zelai berdeak neurrian mozten
dituzte, loreek kolore gama alaiak osatzen dituzte udaberriko egun euritsuko
tonu hitsei dirdira berezia emanik.
Hodeien artetik askaturiko euri zaparradak bezala jalgi dira turistak autobusetatik. Belgikatik etorritako aitatxiamatxi talde bat itsasargiko atarian
dago. Zertarako erabiltzen duten galdetu du batek. «Itsasontziak gidatzeko»,
erantzun dio ondokoak. Sinesgaitz begiratzen dio itsasoari lehenik eta eraikuntzari ondoren. Zuriz atondurik ageri da
eraikuntza. Enbaten ufadek, euriak eta
kresalak zizelkaturiko orbain luzeak gorri kolorez bereizten ditu eraikineko loturak. Atarian afixa bat. Bisitak, arratsaldeko bietatik seietara: prezioa, bi
euro eta erdi. Sarrera ordaindurik 248
maila igo ondoren, eraikinaren bihotzera helduko dira turistak, argiaren ohantzera.
Turistentzako gune gehienak bezala,
behin-behineko egitura duen ostatu batek gose-egarriak asetzea proposatzen
mantangorri
Larunbata, 2010eko maiatzaren 29a
berria
Marisol Ramirez / Argazki Press
Gaztetxoen astekaria
361. zenbakia
animalien
erreinuan
Hipopotamoa
6
Mugaritzeko
lapikoetan
Arroza
8
9
ipuina
16
Buelta bat
aitontxuarekin
Ihesa (VII)
2
larunbata, 2010eko maiatzaren 29a berria
mantangorri
zorion
Aupa, Pasai Antxoko
Intza!!! Bost urte
beteko ditu bihar gure
txiki handiak. Segi
horren alai,
txokolatezko musuak
banatzen. Zorionak,
ama, aita eta
Enekoren partetik.
Naroak 7 urte
beteko ditu bihar.
Zorionak eta
urte askotan,
Villabonako
familiaren
partetik.
agurrak
Zorion agurrak
argitaratu ahal
izateko, gogoan
izan mezuak
ASTEARTE
ARRATSALDEA
BAINO LEHEN
jaso behar ditugula.
Asteartetik aurrera
jasotzen diren mezu
guztiak hurrengo
asteko alean
argitaratuko ditugu.
Mikel
'Armstrong'
tronpetista gazteak
atzo 8 urte bete
zituen. Zorionak!!!
Eta... famatua
egiten zarenean,
gutaz gogoratu, e!
Musuak,
etxekoen
partetik.
Zorionak, Inar
(Ondarru)!
Ostegunean gure
potxoloak urte 2 egin
zituen. Jarraitu
holaxe, eta pozik bizi.
Musu handi bat,
denon partetik, batez
ere Beñaten eta
Itoitzen partetik.
Muaka.
Zorionak, Nahia
Lara! Musu handi bat
zuretzat, Ibaibeko
lagunen partetik.
Zorionak, Inar!
Ostegunean 2 urte
egin zenituen.
Ondo pasatu duzu?
Dagoeneko 7
Dagoeneko mutil
urte! Zorionak, handi-handia egin
Araitz!
zara! Txokolatezko
Aitatxo,
musuak, denon
amatxo eta
partetik. Paula,
Anerren
Itoitz, Beñat,
partetik, musu
Eneko, Haizea,
handi-handi bat. Izaro eta Jon.
Konturatu orduko,
gure aztiak 3 urte
bete ditu. Zorionak,
Aimar! Musu
handi bat, Unai,
ama eta aitaren
partetik.
Zorionak, Libe!!! Gure
pittinek 6 urte beteko ditu
asteartean. Zein polit eta zein
jator zaren. Dudarik gabe,
gure bihotzeko printzesa zu
zara, eta, horregatik, egunetik
egunera gehiago maite
zaitugu. Harriet, aitatxo,
amatxo eta etxeko
guztien partetik,
milaka zorion eta musu.
Goiatzek 7 urte bete zituen
ostegunean, eta Haritzek
gaur bete ditu 5 urte. Zorionak bioi
eta musu pila, patata tortilla
aitatxo eta amatxoren
partetik.
Zorionak zure zortzigarren
urtebetetzen, Maialen! Segi
horrela: zintzo, alai, langile eta
maitakor. Besarkada handi bat,
etxekoen partetik! Ondo pasa
zure jaian, printzesa!!!
Zorionak, Inge!
Zure 5. urtebetetzean.
Txokolate eta gerezi
musuak zuretzat,
polita. Irati, Ana
eta Joxe.
Zorionak, Nere
eta Gari! Zuen
lehenengo eta
hirugarren
urtebetetzean,
musu potolo pila
jaso ezazue,
etxekoen
partetik. Munduko
anai-arreba
maitagarrienak
zarete; segi horrela.
Arduraduna: Nagore Etxeberria Pikabea
Zorionak, Garazi
gerezi!!! 11 urte egin
dituzu, eta 11 musu,
etxekoen partetik.
Mila kilo zorion
Edurnerentzat,
Ibaibeko 4 urte B
taldekoen partetik.
Ondo pasatu zure
bosgarren urtebetetzean.
Bihar, TrañaMatienako Laiak
lau urte beteko ditu.
Zorionak, polita,
eta primeran pasa
zure eguna!
Gainera, aurten
Ihararen laguntza
izango duzu
kandelak
amatatzeko. Osooso maite zaitugu.
Musu potolopotoloak, aitita,
amama, osaba
eta izekoen
partetik.
Oharra
Norbait zoriondu, zure argazkiak eta marrazkiak argitaratuak ikusi, ipuin, bertso edo
txisteak eskaini edo lagun berriak egin nahi badituzu, bidali zure gutuna, eta
MANTANGORRI gehigarrian argitaratuko dugu. Zure marrazkien, ipuinen, txisteen,
idazlanen, argazkien eta abarren zain gaude. Bidali zure gutuna!!!
Bidali zure gutunak helbide hauetara »
posta elektronikoa
berria larunbata, 2010eko maiatzaren 29a
zu ere
artista
Kaixo, Errezilgo
Maddi naiz, eta
marrazki hau bidaltzen
dizuet. Ondo segi!
mantangorri
3
Kaixo!
Gu Garazi, Maddi eta
Kattalin gara. Elizondoko
Baztan ikastolan ikasten dugu, eta
lehen maila egiten ari gara.
Marrazo gelakoak gara. Gelan
marrazki hau egin dugu, eta
MANTANGORRIn ikusi nahiko genuke.
Kaixo, lagunak!
Lautada ikastolako LHko 2. mailakoak gara,
Prudentzio eguna ospatzen. Dena ongi atera zitzaigun. Orain,
gure gurasoak buru-belarri dabiltza Araba Euskaraz (ekainaren
20an) antolatzen, Gogo Biziz leloarekin. Euskara gogoz bizi
dugunez, honen
berri eman gabe
ezin ginen egon,
MANTANGORRIko
lagunak. Beraz,
jakinaren gainean
zaudete;
zuentzako lekuak
prestatuta daude.
Ongi izan!
Aupa, MANTANGORRI! Aupa, Reala!!!
Donostiako M. de Larramendi ikastetxeko
LHko 5. mailako ikasleak Zubietan egon ginen,
Realari Lehen Mailara igotzeko gure indar eta bultzada eman
nahian. Bideo historiko eder bat ikusi eta futbol instalazioak
bisitatu genituen. Elustondo eta Nsue jokalariak elkarrizketatu
genituen, eta euren sinadurak jaso. Esker mila, eman zeniguten
harreragatik. Aurten bai!!!
Aurten REALA, LEHEN
MAILAN. Gure animoak
ez zaizkizue inoiz falta
izango. 100 urtez, 100
aldiz… eta gehiago,
AUPA, REALA!!!
Ikasturteko azken mendi irteera
Ausa Gaztelura (Aralar) egindakoa izan zen Laskorain
ikastolakoek ikasturte honetarako antolatu zuten azken
mendi irteera. Guztira, hiru mendi irteera egin dituzte aurten.
Aurrenekoa, Orion dagoen Kukuarrira egindakoa izan zen;
ikasturte hasieran izan zen hura, eta Gasteizko Euskaraz Bizi
taldeko lagunak, Atarrabiako Paz de Ziganda ikastolakoak eta
Lizarrako ikastolakoak ere gipuzkoar kostara etorri zitzaizkigun
bisitan. Urteroko irteera izaten da irailekoa lau taldeontzat. Urtero,
txandaka-txandaka, lau talde horietakoren bat arduratzen da
iraileko mendi irteera antolatzeaz eta, bidez, mendi tontorrean
Argitxoren mendiko postontzia jartzeaz. Aurten, Laskorain
ikastolakoek egin dute hori.
Bigarren mendi irteera Gaztelutik Ulirakoa izan zen. Bigarren
horretara, irailekora ez bezala, Laskoraingoak bakarrik joan ziren.
Goiz pasa egin, eta bazkaltzerako etxera buelta.
Aurtengo hirugarren eta azken mendi irteerara ere Laskorain
ikastolako haur, guraso eta langileak bakarrik joan ziren.
Maiatzaren 23rako antolatu zuten mendi irteera, eta bi
proposamen zeuden aukeran: bat, Abaltzisketa eta Larraitz arteko
bidea egitea, horretarako oso egoki prestatuta dagoen bidegorria
baliatuz; bestea, Larraiztik Ausa Gaztelu tontorrera igotzea.
Gehien-gehienek bigarren hori aukeratu zuten. Goizeko hamarrak
alderako iritsi ziren mendizaleak Larraitzera: batzuk, Tolosatik
autobusez, eta, beste batzuk, autoz. Eguerdi alderako tontorrera
igo, han hamaiketakoa egin, argazki ofiziala atera, eta eguerdirako
Larraitzera jaitsi ziren. Han lasai-lasai bazkaldu, eta seiak alde
horretan bueltan Tolosara.
Esan behar da, aurten antolatu dituzten hiru mendi irteeretara
inoiz baino lagun gehiago animatu dela. Zinez pozteko kontua da
hori. Laskorain ikastolakoak hasita omen daude, jada, datorren
ikasturterako antzerako planak pentsatzen!!!
Argitaratzailea: Euskal Editorea SL Lege Gordailua: SS-616/05 Zuzendaria: Martxelo Otamendi Koordinatzailea: Nagore Etxeberria Pikabea
Egoitza: Martin Ugalde kultur parkea. Gudarien Etorbidea z/g. 20140 Andoain Harpidetzak: (0034) 943-30 43 45 ISSN: 1699-728x
[email protected] egoitza nagusia BERRIA mantangorri Gudarien etorbidea z/g 20140 Andoain
4
larunbata, 2010eko maiatzaren 29a berria
mantangorri
Ardiak ondo
gobernatzeko
lana
Artzainen eta artzain txakurren lana bertatik bertara ikusteko aukera izan dute
Sodupeko ikasleek, ‘Baserritik mahaira’ proiektuari esker. Jose Ignacio Isusi
artzainak eta ‘Nere’ artzain txakurrak erakustaldia egin diete haurrei
Testua: Ianire Renobales
N
ere txakurrak badaki
bere lana egiten, bai
horixe. Ar tzainaren
txistua entzun orduko,
hor doa, ziztu bizian, artaldea
zuzentzera eta gobernatzera.
Nere euskal artzain txakurra
da, eta urte asko daramatza Jose
Ignacio Isusiren ondoan. Beraien
trebetasunaren azken erakustal-
dia Sodupeko igerilekuetan egin
zuten. Ondo irakurri duzue; ez
pentsa ardiek igeri egiten dakitenik! Igerileku inguruko zelaietan
erakutsi zuten Jose Ignaciok eta
Nere-k elkarrekin zein ondo lan
egiten duten, eta harrituta utzi
zituzten Sodupeko Eretza eskola
publikoko eta Avellaneda ikastetxeko 300 ikasle inguru.
Lehen eta Bigarren Hezkuntzako ikasle horiek oso kuxkuxeroak dira, eta jakiak nondik datozen eta animaliei ematen zaien
tratu tradizionala gertutik ikustea gustatzen zaie. Beste irteera
batean ardien esnearekin gazta
nola egiten zen ikasi zuten.
Orain, gehiago ikertu dute, eta
artzainaren eta artzain txakurra-
ren lana ikusi nahi izan dute
Baser r itik mahaira izeneko
proiektuaren azken urrats honetan.
18 urte zituenetik artzaina da
Jose Ignacio. Egunero, Sodupeko herria gurutzatzen du, ardiak
larreetara eramateko. Hala ere,
ez pentsa artzainaren lana erraza denik! 365 egunez egin behar
berria larunbata, 2010eko maiatzaren 29a
mantangorri
5
nen buruan. Pentsa zenbat gazta
egingo dituzten gero…
Artzainaren lagun,
ardien zaindari
dute lan; ez dago jaiegunik Jose
Ignacio eta Nere-rentzat. Goizero, ibilaldia egiten dute elkarrekin zelaietaraino. Artaldea libre
uzten dute, belar ra lasai jan
dezaten. Arratsaldeetan, ardiak
jetzi egiten ditu Jose Ignaciok.
Ardi asko dauzka, eta lan handia
da, baina bere sekretua kontatu
digu. Nere-ren laguntzarekin
ardiak azkarrago sartu eta atera
egiten ditu makinatik; hiru edo
lau pertsonak egin dezaketen
lana egiten du Nere-k. Oso ondo,
gainera. Eta badakizue zenbat
esne litro ekoitz ditzaketen? Ardi
bakoitzak 160 eta 170 litro esne
bitartean ematen ditu 150 egu-
Euskal artzainek txakur arraza
hau darabilte behiak, zaldiak eta
ahuntzak ere mendian zaintzeko. Sodupen 50 ardirekin egin
zuen lan ikasleen aurrean Nere-k,
baina Jose Ignaciok 600 ardi inguru dauzka. Horiek hanka
gehiegi dira kontrolpean izateko,
eta, horrexegatik, beste hiru artzain txakur dauzka Jose Ignaciok. Askotan, arrisku askori aurre egin behar diete artzainek eta
txakurrek. Abuztuan, Sodupetik
Medinara eramaten ditu ardiak,
Zalama menditik; eta, abenduan, bueltatu egiten da artaldearekin Jose Ignacio. Baina sasoiko migrazio horretan arriskuak
egon badaude, eta txakur bat baino gehiago eramaten ditu. Otsoa
ere inguru horietan ibiltzen da.
Hori dela eta, artzain txakurrek
taldean egin behar dute lan, ardiak erasoaldietatik babesteko.
Badakizue, zortzi begik bi begik
baino gehiago ikusten dute…
Polita da artzaina eta txakurraren arteko harremana ikustea. Sodupen erakutsi zutenez,
Jose Ignaciok hitz pare bat baino
ez ditu esaten Nere-k mezua uler
dezan. Normalean, txakurrek gizakiek esaten ditugun hitzetatik
zortzi inguru uler ditzake; baina
artzain txakurrek hitz gehiago
ulertzen dituzte.
«Aurrera, atzerago, hona,
etzan, geldi…» entzun bezain
laster, Nere-k agindua betetzen
du. Jose Ignaciok ez du lekutik
mugitu beharrik, urrunetik oihu
egin, eta Nere-k ardiak gidatzeari
ekiten dio: artaldea inguratzen
du, leku itxietan sartzen eta ateratzen ditu eta errepideetan ardi
guztiak taldekatzen ditu. Bestalde, ardi bat nahasten bada eta
atzean geratzen bada, haren bila
joan eta artaldera hurbiltzera behartzen du.
Karrantzako
mutur beltzak
Jose Ignaciok ardi latxak, sasi ardiak eta mutur beltzeko Karrantzako ardiak dauzka gehienbat.
Normalean, lehen aldiz, hamabost eta hemezortzi hilabete dituztenean ernaltzen dira, eta
Artzainaren lana. Jose Ignacio Isusi artzainaren eta Nere artzain
txakurraren eguneroko lana ikusteko aukera izan zuten Sodupeko ikasleek, herriko
igerilekuan, Baserritik mahaira ekimenaren barruan. Marisol Ramirez / Argazki Press
urria eta martxoa bitartean erditzen dira. Astunak dira ardiak:
arrek 95 kilo pisatzen dute, eta
emeek 65.
Aurpegi beltzeko ardiak, gainera, bereziak dira, desagertzeko
zorian baitaude. Ez dira edonon
bizi, eta batzuetan zailak dira topatzen. Beraz, aurpegi beltzeko
ardi hauek ikusi nahi badituzue
eta artzain txakurren lana zuzenean miretsi, Sodupen daukazue
horretarako aukera. Herrira heldu, mendira begiratu eta han ikusiko duzue Jose Ignacio, makila
eskuan, Neke-ri argibideak ematen. Baina adi egon eta begiratu
lurrera! Ardiak non, kakak han!
larunbata, 2010eko maiatzaren 29a berria
mantangorri
6
animalien
erreinuan
1
U r e t a k o z a l d i a . Halaxe
deitzen zioten hipopotamoari aspaldiko greziarrek. Uretako bufalo gisa izendatzen zuten
arabiarrek, eta egiptiarrek, berriz, uretako txerria esaten zioten. Animalia handia eta pisutsua da hipopotamoa. Lau mila
kilo inguruko pisua du, 3 metro
luze da, eta 1,50 metrokoa da
sorbalda arteko garaiera.
2 Ezaugarriak.
Lodikotea
eta handia da. Gorputz biribil-biribila du, grisa eta ilerik gabea. Oso azal lodia du: 2 zentimetroko lodiera . Hanka motzak
ditu, eta burua ikaragarri handia. Muturra biribila eta zabala
du, eta goiko aldean sudur zulo
handiak eta zabalak ditu. Oso letagin gogorrak eta sendoak ditu;
beheko barailan, bi luze-luzeak
eta okerrak. 50 cm luze izan daitezke letagin horiek, eta lau bat
kilo pisa dezakete. Buru handiarekin alderatuta, belarriak eta
begiak oso txikitxoak ditu.
3
Hipopotamoa
Afrikako
igerilaria
Berria
Bizkarroiak gainetik kentzeko eta
fresko-fresko egoteko, uretan murgilduta
igarotzen du eguna hipopotamoak.
Afrikan bizi da, ur korronteak, lakuak eta
aintzira txikiak dauden inguruetan
FITXA
Izena: Hipopotamoa.
Izen zientifikoa:
Hippopotamus amphibius.
Tamaina: 1,40-1,60 m
garai da, eta 3 metro luze.
Pisua: 3.000-4.000 kilo
bitartean pisatzen du heldu batek.
E g u n a , u r e t a n . Uretan
murgilduta igarotzen ditu
eguneko ordurik gehienak; ez da
harritzekoa, beraz, uretako zaldia deitzea greziarrek. Arriskuren bat ikusi orduko, korrika
abiatzen da uretara, eta hantxe
babesten da. Sudur zuloak, begiak eta belarriak kanpoan dituela egon ohi da batzuetan; beste
hainbat kasutan, ur azpian sartu
eta ur hondoan korrika ibiltzen
da. Sei minutuz egon daiteke ur
azpian, arnasa hartu gabe.
Belarjalea. Eguzkia ezkutatzen hasi orduko, uretatik kanpora irteten da, jatekoaren bila. Hainbat kilometro ibiltzen da, sabanako belarrak
jateko. Sabanako belarraz gain,
ur azpian dauden belarrak gustuko ditu, eta baita ibaiaren edo lakuaren ertzean dauden landare
eta hostoak ere. Egunean, 60 kilo
belar jan ditzake.
4
Jaiotzen direnean, 45 kilo pisatzen
dute kumeek.
Umealdia: 8 bat hilabeteko
umealdiaren ostean, kume bakarra
erditzen du emeak.
Bizi itxaropena: 30 urte.
Jatekoa: Belarjalea da. Ur azpiko
Plisti-plasta. Uretan
murgilduta igarotzen du eguna. Tarteka,
eguzkia sartzean, janari bila irteten da.
5
Egunsentian, uretara.
Eta bapo jan ostean, egunsentiarekin batera, uretara sartzen da berriro. Modu horretan,
freskatu egiten da eta gorputzean dituen bizkarroiak gainetik
kentzen ditu. Uretan, gainera, lurrean baino arinago ibiltzen da.
6 Talde txikitan.
Afrikan
bizi dira, ur korronteak,
lakuak eta aintzira txikiak dauden lekuetan. Ez dute bizileku aldaketa handirik egiten, eta ingurune antzekoan bizi dira beti.
Talde txikitan bizi dira; hogei bat
kideko taldeak. Emeek jaioberriekin osatzen dituzte taldeak,
eta arrak haien inguruan jartzen
dira, modu hierarkikoan.
7 Kume handiak.
Zortzi bat
hilabeteko umealdiaren
ostean, emeak kume bakarra erditzen du. Jaioberriak ere dezente pisatzen du: 45 kilo inguru.
Jaioberritan, esnez elikatuko da.
Hasieran, uretatik kanpo emango dio titia jaioberriari; ondoren,
uretan bertan. 5 hilabete inguru
dituenean, belarra jaten hasi da
hipopotamo kumea.
belarrak edo laku eta ibai ertzetako
belarrak jaten ditu. Azukre kanabera
jatea ere gogoko du.
Bizilekua: Afrikako ibaietan, aintzira
txikitan eta lakuetan dute bizilekua.
Nilo, Kongo eta Gambia inguruetan,
eta handik hegoaldera bizi dira.
berria larunbata, 2010eko maiatzaren 29a
bat, bi, hiru...
erantzun
!!
mantangorri
Zein animalia eduki nahiko
zenuke etxean?
7
Ander
Lacosta
5 urte, Irurita
Txerri bat
edukiko nuke
logelan,
iratzargailu gisa
erabiltzeko.
Imanol Zoko
5 urte, Irurita
Tximino bat izango nuke,
berarekin txiribueltak egiteko.
Maialen Baraibar
5 urte, Oronoz
Txakurra, dena hagitz ongi
aditzen dutelakotz, eta gu
zaintzen gaituztelakotz.
Adrian Alonso
9 urte, Iruñea
Ez nuke etxean animaliarik
edukiko, alergia dudalako.
Bidali zure argazkia eta hurrengo galderaren erantzuna.
Egunean zenbat ordu egiten dituzu telebista aurrean?
horoskopoa
aries
leo
martxoak 21 - apirilak 21
uztailak 23 - abuztuak 22
Amodioa: Zenbat bider idatzi duzu haren izena zure oharretan?
Paga: Aurreztutako txanponekin opari ederra egingo diozu.
Osasuna: Eguzkia ezkutatzen denean, fresko egiten du oraindik.
Ikasketak: Ohar guztiak garbira pasatu al dituzu?
taurus
apirilak 22 - maiatzak 21
Amodioa: Zer dela-eta joan nahi duzu parkera?
Paga: Diru zorro handiagoa erosi beharko duzu.
Osasuna: Igeri egiteak mesede egingo dizu, beraz...
Ikasketak: Lan egiteko gogo gutxi izaten duzu zuk.
gemini
maiatzak 22 - ekainak 21
Amodioa: Haren ezustekoek eguna alaitzen dizute, ezta?
Paga: Gorde ongi aurreztutako dirua! Laster beharko duzu eta.
Osasuna: Ongi jatea eta kirola egitea da gakoa, beraz...
Ikasketak: Ez al dizute eskolako lan gehiegi bidaltzen?
cancer
ekainak 22 - uztailak 22
Amodioa: Zergatik ez dituzu zure sentimenduak azaleratzen?
Paga: Txerria gosetuta dago; noiz emango diozu jaten?
Osasuna: Ez duzu inoren beharrik kirola egiteko.
Ikasketak: Besteen lanak kopiatuta ez duzu ezer ikasiko.
Amodioa: Zergatik pentsatu behar duzu beti okerrena?
Paga: Nonbait izango duzu aurreztutako dirua; begiratu ongi!
Osasuna: Izozki gehiegi jaten badituzu, zuretzat kalte!
Ikasketak: Udako oporretan pentsatzen ari al zara dagoeneko?
virgo
abuztuak 23 - irailak 22
Amodioa: Tarteka haserrealdi txikiak izatea normala da.
Paga: Aski diru baduzu, nahi duzuna erosteko.
Osasuna: Jan, jan eta jan; ez al zara inoiz betetzen?
Ikasketak: Lan guztiak ezin badituzu egin, ez da deus gertatzen.
libra
irailak 23 - urriak 22
Amodioa: Egunean egunekoa bizi behar da!
Paga: Aurrezten hasi beharko duzu berriro.
Osasuna: Eltxoen aurkako ukenduren bat eman beharko zenuke.
Ikasketak: Azkenean, amaitu duzu liburua! Zorionak!
scorpius
urriak 23 - azaroak 22
Amodioa: Zure irribarreak hura alaitzen du.
Paga: Lan gehiago egiten baduzu, eskatu diru gehiago!
Osasuna: Bainuetxera joan beharko duzu atseden hartzera.
Ikasketak: Patxadaz egin lanak; ez larritu!
sagitarius
azaroak 23 - abenduak 22
Amodioa: Nork bidali ote dizkizu lore eder horiek?
Paga: Amaitu duzu aurreztutakoa, eta orain zer?
Osasuna: Alde batetik bestera korrika zabiltza beti.
Ikasketak: Berriro irakurri behar al duzu liburu bera?
capricornius
abenduak 23 - urtarrilak 20
Amodioa: Zergatik ez duzu txango bat egitera gonbidatzen?
Paga: Egia al da ez duzula dirurik? Begiratu ongi poltsikoan!
Osasuna: Batzuetan gehiegi, eta besteetan ezer ez!
Ikasketak: Errekak ikasteko metodo berezia asmatu duzu, ezta?
aquarius
urtarrilak 21 - otsailak 19
Amodioa: Ezingo duzu inolaz ere ahaztu haren irribarrea.
Paga: Ez zara, bada, beti eskean ibiliko, ezta?
Osasuna: Futbolaria izateko, asko entrenatu behar da!
Ikasketak: Behin ariketak ez egiteagatik ez da ezer gertatzen.
piscis
otsailak 20 - martxoak 20
Amodioa: Haren urtebetetze egunerako zenbat egun falta dira?
Paga: Sos batzuk gorde beharko dituzu oparia egiteko.
Osasuna: Ganoraz afaldu behar da! Ea buruan sartzen zaizun!
Ikasketak: Eskerrak anai-arreben laguntzari, bestela...
larunbata, 2010eko maiatzaren 29a berria
mantangorri
8
MUGARITZeko
lapikoetan
erreze
Arroz sal
barazkie
hornitua
Gariarekin batera, mundu
mailan gehien zabaldu den
lekalea da arroza. Berez, bi
mila arroz mota baino
gehiago daude, baina
horietatik gutxi batzuk baino
ez dira ekoizten. Mota
askotariko arrozak topa
ditzakegu, eta mila eratara
presta daitezke
N
1.
Alde batetik, baraz
Ondo garbitu, zurit
mokaduko zatitan moztuko di
2.
Eltze batean ura
ko ditugu. Irakit
kiak bertan galdarraz
prest izango dugu bai
izotzekin, barazkiak h
3.
Txikia,
baina ugaria
A
le txikia eta zuria da
arroza. Arroz landarea-
ren alea da platerean jaten dugun hori; Oriza
sativa da arroz landarearen izen
zientifikoa. Gariarekin batera,
gehien zabaldu den lekalea da
arroza. Aspaldiko lekalea da, gainera; duela 6.500 urte Asiako
tropikoan lantzen zela uste baita.
Gaur egun, Asian ez ezik, mundu osoan lantzen da arroza, eta
elikaduran funtzio garrantzitsua
betetzen du mundu mailan. Asiako zenbait herrialdetan, esaterako, elikaduraren oinarria da
arroza. Energia handia ematen
du eta karbono hidrato ugari du,
beraz, egokia da kirola eta ariketa asko egiten dugunerako.
Orotara, bi mila arroz mota
baino gehiago daude, baina gutxiago dira ekoizten direnak.
Merkatuan mota askotariko arrozak aurki ditzakegu. Alearen ta-
mainaren arabera, honako
hauek bereizten dira: ale luzea,
ertaina, motza eta biribila. Arroz
zuriak eta integralak ere erraz
bereizten ditugu.
Aukeran, integrala
hobea
Zelai zabal eta handietan egoten
dira arroz landareak landatuta.
Arroza jasotzen denean, egin beharreko lehen lana izaten da garbitzea eta azala kentzea. Hala,
soroetan dauden landareak jaso
ostean, garbitu eta aleei azala
kentzen zaie. Lortzen den lehen
produktua arroz integrala da.
Ondoren, mondado deritzon
prozesua dator. Prozesu horren
bidez, zahia eta hozia kentzen
zaizkio arrozari. Arroz ale zuria
da prozesuaren emaitza.
Oro har, arroz zuria jatera ohituak gaude, eta energia ematen
diguten karbono hidratoak di-
Berria
tuen arren, arroz integralak azalean osasungarriak diren bitaminak eta zuntzak ditu.
Askotariko arrozak daude, beraz, eta aurkezteko ere hamaika
modu dago: lehenengo plater
moduan, bigarren plater batean
osagarri gisa, plater bakarra moduan eta azkenburukoetan. Era
berean, saldatsua presta dezakegu, rissottoa, arroz zuria... Erabiltzen dugun arroz motaren arabera, denbora gehiagoz edo gutxiagoz egosi beharko dugu.
Nafarroan bertan ekoizten den
arroz integrala aukeratu dugu
gure gaurko errezetarako. Denbora gehiago behar du arroz
mota honek egosteko, baina itxarondako denborak merezi izan
du.
Arrozak. Mota askotariko arrozak
daude; goiko argazki handian daude
horietako batzuk. Argazki txikietan, arroz
integrala eta arroz landarea ageri dira.
Olioa berotz
batean, eta t
tuak erregosiko ditug
zenbait buelta emango d
erregosteko.
Gaineratu barazki salda, et
40 minutuko egosaldia behar d
Saldatsua izango da gure ga
tuz ibili salda gehiago gaineratu
Gustuko dugun egosketa pu
arrozari; gurean, adibidez, al d
siagoa samurtzen hasten dene
gu. Egosaldia denborarekin n
alearen gardentasunak ere lagu
denduz joango da, egosten d
behin, dastatu, gatza eta egosk
ko.
4.
Egosaldiaren azken b
prestatutako barazk
Arroza prest dugunean, itzali su
minutuko atsedenaldia emang
aurretik.
5.
Barazkiekin, haragi
edozein nahasketa on
bili dugu gaurkoan. Hurrengor
prestatzeko modu gehiago. Sar
rekin, bietara jan dezakegu gau
* OHARRAK: Sarritan, arrozare
denbora eta behar den salda ka
Egosketan salda gaineratu b
salda beroa gaineratzea hotza b
berria larunbata, 2010eko maiatzaren 29a
G
EZ HAIN
ERRAZA
eta
ldatsua,
ekin
a
mantangorri
E
B
H
A
SUA
D
HELDUEKIN
EGITEKO
C
F
OSAGAIAK
9
4 basokada arroz integral.
A) 8 basokada barazki salda.
B) Orburu batzuk.
C) Azenario batzuk.
D) Kuiatxo bat.
E) Brokoli bat.
F) Baratxuri eta tipula txikitua.
G) Olioa.
H) Gatza.
NOLA PRESTATU
zkiak prestatuko ditugu.
tu beharrekoak zuritu, eta
itugu.
a eta gatza berotzen jarriten hasten denean, barazztatuko ditugu. Ondoan
inu hotz bat urarekin eta
hozteko.
1
2
zen jarriko dugu kazola
tipula eta baratxuri txikigu. Arroza gaineratu, eta
dizkiogu, arroza apur bat
ta egosten utziko dugu —
du—.
aurko platera, beraz, tenu behar badiogu. *
untua eman diezaiokegu
dente baina apur bat egoeko puntua gustatzen zaineur daiteke, baina arroz
unduko digu. Arroza gardoan neurrian. Noizean
ketaren puntua probatze-
3
4
bost minutuetan, aurrez
kiak gaineratuko ditugu.
ua, tapatu kazola eta bost
go diogu, mahaira eraman
iarekin, arrainarekin…
nartzen duen osagaia erarako utziko ditugu arroza
rdexkarekin zein koilaraurko plater goxoa!
en zorroan egosaldirako
antitatea aholkatzen da.
beharko bagenio, hobe da
botatzea baino.
5
Argazkiak: Gari Garaialde / Argazki Press
10
mantangorri
larunbata, 2010eko maiatzaren 29a berria
azoka
komiki liburua
Izenburua: ‘TeleATOI, kalabaza haluzinogenoak’.
Testua eta marrazkiak: Dani Fano.
Orrialde kopurua: 50 orrialde, koloretan.
Argitaratzailea: Ikastolen Elkartea.
liburua
‘Pottoko hipermerkatuan’
Dani Fano
Testuaren eta marrazkien egilea
«Istorioa egiten ondo pasatzen
baduzu, baita irakurleak ere»
A
rabar Patatum konpainiari eraso egitea zen Ez-
zon Oil enpresaren asmo
maltzurra. Matxura baten ondorioz, baina, bertan behera utzi
behar izan dute asmoa. XXII.
mendean kokatzen da zientzi
fikziozko istorio umoretsua da
komiki liburuaren muina. Dani
Fano da egilea.
‘Xabiroi’ aldizkarian argitaratutako
istorioa da. Zergatik kaleratu duzu
orain liburu batean?
2005ean hasi nintzen istorioa
argitaratzen Xabiroi aldizkarian, 2007. urte arte. Aldizkarian publikatzen ziren istorioak
liburuan argitaratzea izan zen
aldizkariaren hasierako asmoa.
Gauza berdina egin dugu Irati
eta Piztia otzanak istorioekin
ere. Juan Luis Landak eta Joxean
Muñozek sortutako istorioa zen
lehena; Harkaitz Canorena eta
Iñaki G. Holgadorena da bestea.
Zein istorio kontatzen da?
Umorezko istorio bat kontatzen da. XXII. mendean
kokatzen da. Garai horretan espaziontziek erabiltzen duten erregaia patata
da. Ezzon Oil hidrokarburo enpresa gaiztoak, baina, sabotajea
egin nahi dio Arabar Patatum
konpainiari; unibertsoko patata ekoizle multigalaktiko
handiena da azken hori.
Horretarako zamaontzi bat bidali dute, kalabaza haluzinogenoz beteta. Kargaontzia matxuratu egin da, eta laguntza eskatu
behar izan diote TeleATOI konpainiaren Dionisia 2 atoiontzi
zaharrari. Gus, Vladimir eta Hiroko dira eskifaiako kideak. Horiek izango dira istorioko protagonistak.
Lurretik urrun eta
etorkizunean kokatzen da istorioa.
Surrealismoa eta umorea jorratzeko aukera ederrak ematen ditu zientzia fikzioak, eta horregatik aukeratu dut XXII. mendea.
Dena den, edozein garaitan landu liteke zientzia fikzioa.
Nolako istorioa da?
Zientzia fikziozko istorio bat da,
oso umoretsua, eta badu suspentse puntu bat. Baina, batez
ere, umoretsua da, istorio aldrebes samarra.
Mezuren bat igorri
nahi izan duzu?
Istorio ororekin bidaltzen duzu
mezu bat, zeharka bada ere. Ez
naiz sermoi zalea. Istorio bat
kontatzen duzunean, une horretan adierazi nahi duzuna
kontatu behar duzu, eta gustura egin behar duzu. Sakona
den? Irakurlearen arabera dago
hori. Orduan nire buruaz barre
egin nahiko nuen, eta hala sortu
zen umorezko istorio hori.
Urte asko igaro dira Pello Añorga idazleak Pottoko pertsonaia
sortu zuenetik. 1984an izan zen
hori. Geroztik, Pottokoren makina bat abentura kontatu du
Añorgak. Hipermerkatu handi
batean gertatuak izan dira kontatu dituen azkenak, eta M AN TANGORRIko azken orrialdean argitaratu ditugu astero, atalez
atal. Orain, atal guztiak batu,
eta liburua argitaratu du Elkarrek. Baserria utzi eta hipermerkatuan bizi zituen gorabeherak
berriro irakurri nahi badituzue,
hona liburua.
Pello Añorga
Jokin Mitxelena
Argitaletxea: Elkar.
Zer-nolako harrera
izan du istorioak?
Liburua atera berria da, eta ez
dut erreferentzia handirik; baina, aldizkarian argitaratzen zenean, jendeak barre egiten zuela eta ongi pasatzen zuela esaten zidan. Normalean egileak
egiten ongi pasatzen badu, irakurleak ere ongi pasako du.
bideo jokoa
‘Sushi Go Round’
Jatetxe japoniar baten jabe zarete, eta bezeroei jaten eman
behar diezue. Labur esanda, horixe da jokoaren egitekoa. Zereginak erraza dirudi, baina ez da
hala. Jatetxeak ospea izan dezan, garrantzitsua da bezeroak
pozik egotea. Hala, kontu handiz nahastu behar dituzue osagaiak, gastronomiako kritikoak
gustura utzi behar dira, eta baita bezerorik berezienak ere.
Uste baino buruhauste gehiago
izango dituzue. Jantzi mantala,
ba, eta ekin lanari.
Wii
Argitaratzailea: Nintendo.
larunbata, 2010eko maiatzaren 29a berria
mantangorri 11
jolasa
Adi matrikulei!
Bidaia luzeak egiten direnean, maiz aspertu
egiten gara. Gidariak tarteka atseden
hartzea komeni da. Atsedenaldi hori
jolasteko balia dezakegu. Tonbola berezi
honetan ibil gaitezke, esaterako.
1
Jolasean hasi
aurretik,
jokorako
kartoitxoak edo kartoi
meheak prestatu behar
dira. Bederatzi zenbaki
agertuko dira kartoi
mehe bakoitzean; bi
zifrako zenbakiak
izango dira guztiak.
Zenbakiren bat edo
beste errepika daiteke,
baina ezin dira bi
kartoi berdin egon.
Beraz, adi zein zenbaki
jartzen diren. Txikitik
handira ordenatuak
egongo dira
zenbakiak.
5
6
Jokalariren batek
zuzendariak aipatutako
zenbakia baldin badu,
ezabatu egingo du.
2
Kartoitxoak prest
ditugunean,
kartoitxo eta
arkatz bana banatuko
zaie parte-hartzaileei.
3
Jokoaren gidariak erne ibili
beharko du, ingurutik
pasatzen diren autoetako
matrikulei begiratu behar baitie.
Autoak pasa ahala, matrikulan
agertzen diren zenbaki bikoitzak
esaten joango da gidaria.
Kartoitxoan agertzen diren
zenbaki guztiak lehenengo
ezabatzen dituen jokalaria
izango da partidako irabazlea.
4
Hala, albotik 4498-CDH
autoa pasatzen bada, 44
eta 98 zenbakiak esan
beharko ditu jokoaren zuzendariak.
Zibarik ezagunenak
egurrezkoak dira.
Gaur, baina, bestelako
ziba bat egiten ikasiko
dugu. CD-ROM bat
erabiliko dugu ziba
sortzeko.
Nola egin
eskulana
1 . Hartu erabiltzen
ez duzun CD-ROM
bat, eta margotu
laranjaz zuloaren
ingurua.
Beharrezko
materiala
- CD-ROM bat.
- Margo plastiko laranja, gorria
eta berdea.
- Pintzela.
- Pintxoak egiteko zotza.
- Kortxozko tapoia.
- Bi aldeetara itsasten duen
zinta itsaskorra.
Ziba
2 . CD-ROMaren
erdiko zulotik
abiatuta, marraztu
lerro berdeak CDROMaren ertzera.
3 . Ondoren, egin beste
marra gorri batzuk. Hartu
marrazkia eredu gisa, eta
egin antzeko zerbait.
Hori, baina, ideia bat
baino ez da. Azken
batean, bakoitzak nahi
duen bezala marraz
dezake CDa.
4 . Moztu
pintxoak egiteko
zotza. Sartu zotz
zatia kortxozko
tapoian. Margotu
tapoia berdez eta
gorriz.
5 . Itsatsi
kortxozko tapoia
CD-ROMera. Bi
aldeetara itsasten
duen zinta itsaskorra
erabiliko dugu
horretarako.
12
mantangorri
larunbata, 2010eko maiatzaren 29a berria
Denbora-
1 Kopiatu laukiz lauki
Baratzean topa daitezkeen barazkiak ikasteko marrazki ederrak egin ditu Norak.
Marraztuko al zenuke tomatea, hutsik dauden laukietan?
2 Ezkutuko hitza
Atzo beste lagun bat ezagutu zuen Iratik parkean.
Neska ilehori bat zen.
Haren izena
jakiteko,
ordenatu goiko
laukian
dauden bost
hizkiak.
-pasak
mantangorri
13
Erantzunak: 2.- Maite izena du neskak.
3.- Ispilua, beste hirurak erratzak
direlako. 4.- Zerra, mendiak eta autoa.
berria larunbata, 2010eko maiatzaren 29a
3 Zer dago sobran?
Etxeko tresnak bakoitza dagokion lekuan jartzen aritu da goiz osoan Bittor. Lau objektu
hauetatik bat ez du egoki sailkatu. Zein?
4 Osatu esaldiak
Esaldiak osorik idatzi
beharrean, hainbat
marrazki tartekatu
ditu Edurne
irakasleak.
Marrazkien
ordez jarri
dagokion hitza,
eta osatu
esaldiak.
14
mantangorri
larunbata, 2010eko maiatzaren 29a berria
berria larunbata, 2010eko maiatzaren 29a
mantangorri
15
16
larunbata, 2010eko maiatzaren 29a berria
mantangorri
Buelta bat aitontxuarekin (VII)
...aurreko astetik dator
Ihesa
N
ahiko damututa nago aitontxuari kutixiaren eskaintza
egin izanaz, giltzak lapurtzeko
eskaria onartu izanaz, eta baita uto barruan sartu izanaz ere. Baina behin barruan egonda, zer egingo dut ba?
–Eutsi ondo –esan dit aitontxuak–.
Orain ikasiko duzu zer den benetako
abiadura.
Eta tximista batean atera gara: garajetik, egoitzatik… errepidetik ere aterako ginela pentsatu dut une batez, baina aitontxuak –harrigrria bada ere–
ondo kontrolatzen du autoa. Gaztetu
eta guzti egin dela ematen du bolantea
hartu duenetik.
–Iufaaaa! –egin du garrasi–. Hau da
hau kotxea!
Botoi guztiak sakatzen ibili da, bakoitza zertarako den ikasteko: argiak,
kristala garbitzekoa, aire girotua, musika… Rock gogorra entzun da irratitik,
baina badirudi hori ere gustatu egin
zaiola aitontxuari, ez baitu kentzen.
Nik bakean utzi dut, bolantean doana ez baita urduritu behar, baina, nahikoa ibili garela iritzitakoan, esan diot:
–Bueno, aitontxu, buelta bat eman
dugu. Zer iruditzen zaizu itzultzen bagara?
–Behin izango holako auto bat manejatzeko aukera eta… Ez, ez, ez.
–Baina ama kezkatu egingo da.
–Zure amak izango du mugikor horietako bat, ezta? Ba, autoak telefonoa
baduenez, deituiozu eta esaiozu ez
itxaroteko afalordura arte.
Ez dakit buruz amaren zenbakia, baina telefonoa edukita lasaiago gelditzen
naiz: etxera deitu dezaket, eta badakit
112 dela larrialdietako zenbakia, suhiltzaileek gu salbatzera etorri behar
badute ere.
–Aspaldi ikusi gabeko bazterrak bisitatu nahi ditut. Etorriko zara nirekin?
–esan dit aitontxuak.
Alferrik izango zen ezetz esatea,
ezta?
...hurrengo astean jarraituko du
Testua:
Xabier Mendiguren
Marrazkiak:
Iñaki Martiarena, ‘Mattin’
larunbata,2010eko maiatzaren 29a
ibilaldia
TESTUAK:IZARO MENDIETA - GORANE BARRENETXEA
berria
MONIKA DEL VALLE / ARGAZKI PRESS
EUSKARAREN
URETAN GOZATUZ
02
ibilaldia ›› leloa eta egitaraua
berria
2010eko maiatzaren 29a,larunbata
AURKEZPENA. Ezkerretik eskuinera,Xabier Legarreta,Bermeoko alkatea;Aintzane Egaña,Eleizalde ikastolako zuzendaria;Markel Goikoetxea,Eleizal-
de ikastolako lehendakaria;eta Manu Aurrekoetxea,Bizkaiko Ikastolen Elkarteko zuzendaria,Ibilaldiaren aurkezpenean. NATALIA SALAZAR / BUSTURIALDEKO HITZA
‘MARIGORAN KIKUNBERA’
EGINEZ,BERMEORA
Bost besoko ‘Kikun’itsas izarra da aurtengo Bizkaiko ikastolen aldeko jai nagusiko ikurra.
ermeoko hizkera eta
kokalekuarekin lotutako Marigoran kikunbera leloa aukeratu du Eleizalde ikastolak Bizkaiko ikastolen Ibilaldia jairako; maiatzaren 30ean ospatuko
dute.
Bigarrenez izango da Ibilaldia
Bermeon. 1985ean hartu zuen le-
B
henengoz Bizkaiko ikastolen aldeko ospakizuna kostaldeko herri
horrek, eta, aurten, Ibilaldiaren
32. ekitaldia ospatuko dute Bermeon bertan.
Ibilaldia Bermeon egiteak euskararen aldeko sentiberatzea sendotzen lagunduko duela uste dute
jaialdiko antolatzaileek; batik bat,
hainbat esparrutako eragileak el-
karlanean ariko direlako. Gainera,
Ibilaldia Bermeori euskaraz egiten jarraitzeko eta biziberritzeko
kontzientzia hartzeko lagungarri
izango zaiolakoan daude.
Izan ere, Bizkaiko Ikastolen Elkarteko zuzendari Manu Aurrekoetxearen hitzetan, «Ibilaldia ez da
barrura begirako jaia soilik; euskararen erabilera bultzatzeko
planteamendua duen kanpora begirako jai bat baizik». Bide horretan, elkarteen eta erakundeen elkarlana azpimarratu du.
Helburuak
Bi helburu nagusi izango ditu Bermeon egingo den Bizkaiko ikastolen jaiak, Eleizalde ikastolako lehendakari Markel Goikoetxeak
Ibilaldiaren aurkezpenean esan
zuenez.
Batetik, haren esanetan: «2010.
urteko Ibilaldia Bermeon bertan
egitea gure ikastola proiektua ezagutarazteko aukera paregabea da.
Era berean, inguruan ikastola eredua indarberritzeko baliagarria
izango da».
Bestetik, Markel Goikoetxearen
beraren hitzetan: «Gaur-gaurkoz,
gure hezkuntza eskaintza 16 urte
bitartekoa da. Orain dela 32 urte,
ikastolaren gaur egungo eraikina
sortu zenean, hamasei ikasgela
hartzeko egin zen. Gaur egun, ostera, leku berean 34 ikasgela dauzkagu, eta, espazio aldetik, bereak
eman du. Horregatik, azpiegitura
batzuk egokitu egin behar dira, eta
beste berri batzuk sortu. Izan ere,
gune estali baten premia daukagu,
eta jantoki, informatika gela eta jolasguneak, besteak beste, eskas geratu zaizkigu».
Aintzane Egaña, Eleizalde ikastolako zuzendaria, Ibilaldiko aurtengo ikurraren gainean mintzatu
zen aurkezpen ekitaldian. Kikun
bost puntadun itsasoko izarra da
aurtengo logotipoa. «Bere bost besoak Ibilaldia osotasunean zabalduko duten bost bideak dira».
Hauexek dira Kikun logotipoaren bost puntak: itsasoa, ikastola,
kultura, guztien parte-hartze aktiboa bultzatzea helburu duen Izartu besoa eta euskararen besoa.
Leloa ere, itsasoarekin lotuta
dago. Marigoran kikunbera mezuaren bitartez, «gorantz datorren
marean kikunbera» egitea, hau
da, uretara buruz behera botatzea
zabaldu gura dute, Aintzane Egañaren esanetan: «Itsasoari lotutako herria izanda, gorantz datorren
itsasoko marea aukeratu dugu,
modu metaforiko batean, ikastolen inguruko mugimendua definitzeko. Ikastolen marea, euskararen marea... mundua bera gorantz
dator».
Eta, horren aurrean, Egañaren
arabera: «Bigarren berbarekin,
guk kikunbera egiten dugu; buruz
behera murgiltzen gara marea horretan». Horrek, batetik, «konfiantza», eta, bestetik, «inplikazioa»
erakusten eta iradokitzen dituela
jakinarazi du, «ur berrietan bustitzeko jokaera, urrunetik begira
egon beharrean, parte hartuz».
Bestalde, leloaren inguruan so-
leloa eta egitaraua ‹‹ ibilaldia
berria
2010eko maiatzaren 29a,larunbata
03
GUNEAK
››Ikastola
11:00 › Bermeo musika eskolako
Zelai handia
09:30 › Inaugurazio ekitaldia.
10:00 › Alkartasuna.Euskal dan-
kideak.
ka.
tzak.
16:00 › Euskadi Gaztea.DJ Oihan
11:00 › Guruzne eta Maitane.
11:30 › Omenaldia:itsasoa eta euska-
Vega.
ra.
››Euskara
12:30 › Haitzama erromeria.
15:00 › Etxe kantaria.
16:30 › Anje Duhalde.
Aparkalekua
11:00 › MB 2000.Umeentzako tai-
Burujabetasun zelaia
10:00 › Urdaibai.Euskal dantzak.
11:00 › Malenkonia musika taldea.
13:00 › The Uski’s musika taldea.
15:00 › Tximino musika taldea.
16:30 › Esne Beltza musika taldea.
Burujabetasun zelaia 2
10:00 › Xiba.Herri kirolak.
14:00 › Puzgarriak arratsalde oso-
lerrak.
13:00 › Txan magoa.
14:00 › Bertsolariak.
15:30 › Kiki,Koko eta Moko.
13:00 › Patxi eta konpainia.Musi-
11:00 › Herri kirolak.
12:00 › Betizu.
14:00 › Hitza egunkaria,puzgarri
erraldoiak eta jumping-a,arratsalde osoan.
››Izartu
Agirre
10:00 › Itxas Alde.Euskal dantzak.
11:00 › Balaztak eta Motzak musika taldea.
12:30 › Sei Urte musika taldea.
14:00 › Ost musika taldea.
15:00 › Askagintza taldearen erakusmahaia eta puzgarriak,arratsalde osoan.
16:00 › Gatibu musika taldea.
an.
››Itsasoa
Tala
10:00 › Elai Alai.Euskal dantzak.
Itsasgane
10:00 › Irrintzi Alai.Euskal dantzak.
››Kultura
Arane
10:30 › Gazte Zar.Euskal dantzak.
10:30 › Urremendi aldizkariaren
erakusmahaia,egun osoan.
11:30 › Zahil musika taldea.
13:00 › Gora herria.Euskal rock
bertsioak.
15:00 › Lor musika taldea.
16:30 › Betagarri musika taldea.
Ibilbidean zehar:
Athletic taldeko mahai-futbola,
Berangoko Simon Otxandategi
dantza taldeko joaldunak,Errerre
Txaranga Band,Zaparrada eta Darbuka batukada taldeak,Saguzaharrak fanfarrea,Bermeoko Hurre
Hurre eta Adiskide elkarteetako
danborrada,Bermeoko fanfarrea,
Bermeoko Kankinkabara txistulari
eta irrintzi taldea,Bermeoko erraldoien konpartsa,Deustuko Ondalan erraldoien konpartsa,eta Ber-
meoko musika eskolako trikitilari
eta txistulari taldeak.
Bazkaltzeko:
› Herri bazkaria ikastolan.Menua:
marmitakoa,txipiroiak eta pantxineta.Umeen menua:entsaladilla,
oilasko-izterra eta jogurta.
› Eusko label txokoan:txahala,oilaskoa,piperrak,tomatea eta Arabar Errioxako ardoa.
› Txosnetan:ogitartekoak eta taloak.
› Arrain gunean (Itsasgane):sardinak,atuna plantxan,atuna tipularekin,bokatak.
Ibilaldia amaitzean:
Larrain-dantza Bizkaiko Gaiteroekin eta ondoren Trikizio taldearen
erromeria Bermeoko lameran.
lastatzen jarraituz, «marea gorantz» datorrela diote antolatzaileek, «ez du oraindik goia jo», zehaztuta: «Honela, zabalik uzten dugu
bakoitzaren ekarpena».
Garraioak
Maiatzaren 30ean, Bermeon,
«aparkaleku ugari» izango direla
aipatu du Eider Gotxik, Ibilaldiko
antolatzaileak, alde horretatik
kezkatzeko arazorik ez dagoela argudiatuz. Izan ere, hainbat lekutan
aparkatu ahal izango da jaialdiko
egunean; besteak beste, merkataritza portuan eta Mundakarantz
doan bidean. Autoz ez ezik, garraio
publikoaren bitartez bertaratzeko
aukera ere izango da.
Autobus eta trenen ordutegiei
eutsiko dieten arren, autobus zerbitzu bereziak ere izango direla
ziurtatu du Gotxik. Sukarrieta eta
Bermeo bitartean izango dira, esaterako, baita Mungia eta Gernika
aldetik datozenentzat ere. Autobus horiek jendez betetzen diren
bakoitzean, lekutik bertatik abiatuko dira, gerora, jende gehiagoz
betetzeko.
KALEJIRA. Eleizalde ikastolako ikasleak kalejiran,Ibilaldia aurkezten,Bermeoko kaleetan zehar,iazko ekainean. MONIKA DEL VALLE / ARGAZKI PRESS
04
ibilaldia ›› elkarrizketa
berria
2010eko maiatzaren 29a,larunbata
MARKEL GOIKOETXEA ETA AINTZANE EGAÑA ›
ELEIZALDE IKASTOLAKO LEHENDAKARIA ETA ZUZENDARIA
kuntza aniztasuna garatzeko. Baditugu gelak, baina gure proiektua
haratago doa.
Zertan datza hezkuntza proiektu
hori?
Aintzane Egaña: Eleaniztasunaren
ILUSIO HANDIAREKIN
barruan sartuta gaude. Hizkuntzaren oinarri komunikatiboa hartzen dugu; bai euskararako, gaztelerarako, ingeleserako, frantseserako zein alemanerako. Horrek
baliabide zehatz batzuk eskatzen
ditu, eta ezin gaitezke joan ikasgelaz ikasgela baliabide horiek eskaintzen; izan ere, diru asko esan
nahi du horrek. Horregatik, gela
batean kokatzea errazago ikusten
dugu.
Herritarrengandik jasotako laguntzarekin «pozik» dira,Ibilaldiaren jaiaren bezperan.
Ibilaldia antolatzeko egin behar
den lanaren inguruan mintzatu
gara Eleizalde ikastolako arduradunekin. Ibilaldiari begira dituzten aurreikuspenak eta Eleizalde
ikastolaren asmoak ere izan ditugu hizpide.
Nola ikusten duzue euskalduntzea Bermeon eta inguruan? Euskaraz asko egiten al da?
Markel Goikoetxea: Kilin kolon.
Aintzane Egaña: Lan egin behar
Zein da Eleizalde ikastolaren helburua?
Aintzane Egaña: Nagusiki euskara,
euskal kultura eta ikastolaren mugimendua azaleratzea da gure helburua. Pil-pilean jartzea, alegia.
Badakigu egun horrek soilik ez
duela dena egiten, baina asko laguntzen du euskara bultzatzeko
orduan. Diruaren kontua ere hor
dago, baina guk gehiago sumatzen
dugu aipatutako giro horren falta.
dugu euskararen inguruan. Egun
horretan behintzat, euskaraz barra-barra entzutea lortzen badugu
eta kontzientzian eragin pixka bat
egitea lortzen badugu, gu pozik geratuko gara.
Zer esan nahi du zuontzat Ibilaldia Bermeon ospatzeak?
Markel Goikoetxea: Bost bat aldiz
tuko gara hori indartzen, eta horretan ekinean arituko gara. Ez
dugu oraindik bide egokiena aurkitu jendeak euskaraz hitz egiteko.
Baina, bai, militantzia puntu hori
behar da. Uste dugu euskara altxor baten modukoa dela, eta ez
gara konturatzen erabili ezean
agortu eta hil egiten dela. Daukagun beste erronka bat da bizi garen XXI. mende honetan euskara
bitartekari edo tresna gisa erabiliz
urrun hel gaitezkeela erakustea.
Edozertarako erabil dezakegu euskara egun.
aurkeztu gara Ibilaldia prestatzeko, eta, azkenean, Ibilaldia berton
ospatzeko aukera eman ziguten
unean, poztasun handia sentitu
genuen. Lehenengotan poza sentitu genuen, geroago etorri da etorri
behar zena. Baina poz-pozik gabiltza lanean; gainera, jendea asko
konprometitu da.
Nortzuk eskaini dute laguntza
antolaketa prozesuan?
Aintzane Egaña: Denetariko laguntza izan dugu. Herritarrak asko inplikatu dira. Jakin bagenekien Ibilaldiak pisu handia zeukala, baina
ez genuke inoiz imajinatuko hainbesterako zenik. Herrian, ikastolakoak direnek eta ez direnek eskaini dute laguntza. Gurasoak direnek eta ez direnek. Ikastolakoak
Egun horretan euskaraz hitz egingo delakoan zaudete?
Aintzane Egaña: Gu behintzat saia-
IZARO MENDIETA
izan ez arren ere, herriko jende
asko ilusio handiarekin dago. Eta
zer esanik ez ikastolakoak direnek
duten ilusioaz.
Zein modutan lagundu dute?
Aintzane Egaña: Ibilaldiko dendan,
esaterako, asko lagundu dute;
arropa aukeratzen, horiek saltzen,
kontuak egiten, hainbat tokitan
arropa salduz... Beste batzuek euren ekarpenarekin ere lagundu
dute, publizitatea jarriz, esaterako. Horrez gain, urtean egin diren
ekitaldietan ere parte hartu dute
euretako hainbatek.
Markel Goikoetxea: Denetarik
egon da. Gutxi edo asko, baina guztiek egin dute beren aldetik zerbait.
Ekitaldi horien guztien bitartez
lortutako diruarekin zer egiteko
asmoa duzue?
Aintzane Egaña: Lehenik eta
behin, zorrak ordaintzeko erabiliko dugu diru hori. Izan ere, zerbait
antolatzeko dirua xahutu beharra
dago. Laguntza asko eskaini digute, eta diru asko ere eman digute,
baina prestatzen diren lanak ordaindu egin behar dira. Gainerakoa ikastolaren espazio fisikoarentzat izango da, besteak beste,
ikasgelak handitzeko. Eta, horren
bitartez, esku artean dugun hezkuntza proiektua garatzeko erabiliko dugu. Izan ere, hezkuntza
proiektua aurrera eramateko gela
baten beharra ikusten dugu, baita
bikoizketa gela batena ere, hez-
Zein aurreikuspen dituzue Ibilaldiari begira?
Aintzane Egaña: Aurreikuspenak
beti positiboak dira. Lehenik eta
behin, eguraldiak laguntzea espero dugu. Eta gero, jendea etortzea
espero dugu. Eta datozen horiek
ondo pasatzea. Uste dugu herrita-
elkarrizketa ‹‹ ibilaldia
berria
2010eko maiatzaren 29a,larunbata
«Poz-pozik gabiltza
lanean; gainera,
jendea asko
konprometitu da»
MARKEL GOIKOETXEA
Eleizalde ikastolako lehendakaria
«Euskara,euskal
kultura eta
ikastolaren
mugimendua
azaleratzea da
gure helburua»
AINTZANE EGAÑA
Eleizalde ikastolako zuzendaria
rrena ziurtatuta daukagula, baina
besteek ere egun ona igarotzea espero dugu. Horrez gain, kultura arloan ibili den jendeak ahalegin
handia egin du jaialdian izango diren ekitaldiak erakargarriak izateko eta publiko guztiari erantzuteko, guztiek izateko non gozatu.
Bestetik, kanpotik datozenentzat
ibilbidea ezustekoa izatea espero
dugu, eta gure ukitutxoa ematea,
arrain usainarekin.
Markel Goikoetxea: Ahalegindu
gara jendea Bermeora etortzeko
animatzen. Bermeo urrun ez dagoela erakutsi nahi izan dugu. Gainera, bermeotarrek ere sorpresa bat
hartuko dutela uste dugu. Izan ere,
ibilbidea ikusi duen baten batek
hartu du.
Zerk berezituko du Bermeoko Ibilaldia gainerakoengandik?
Aintzane Egaña: Arrain gune bat
egongo da, bertaratutakoek arraina jateko parada izan dezaten.
Omenaldia ere leku berezi batean
izango da; izan ere, orain arte antzokietan eta horrelako lekuetan
egin ohi izan da, baina aurten, kontserba lantegi batean izango da.
Markel Goikoetxea: Arrainaz gain,
talo eta txorizoa eta gainontzeko
ibilaldietan egoten diren jakiak
ere izango dira Bermeon. Baina,
arrainak bereziko du aurtengo Ibilaldia.
05
Logoaren, leloaren eta mezuaren
inguruan hitz egin ezazue apur
batez.
Aintzane Egaña: Marigoran kikunbera-rekin adierazi nahi izan duguna da denborak aurrera egiten duela eta euskara leku askotara hedatuta dagoela, eta ikastolaren mugimendua forma hartzen eta indartzen doala. Izan ere, 2009ko
ikasturtea esanguratsua izan da,
talde europar modura eratu baikinen. Ikastolan mugimendu edo
marea hori gorantz datorrela eta,
kikunbera-rekin adierazi nahi izan
duguna da gu buruz murgiltzen garela mugimendu horretan eta bat
gatozela mugimendu horren helburuekin. Itsasoko izartxoarekin,
olatuaren marigora-kikunbera-rekin haitzetara geratzen dela itsatsita azaldu nahi izan dugu. Erdi lehortuta geratzen den arren, hori
ere askotan geratzen da. Ura datorrenean erosoago sentitzen gara.
Zein da, zuen ustez, Ikastolaren
garrantzia Bermeon eta inguruetan?
Markel Goikoetxea: Guk pentsatzen dugu herrian beti inplikatu
garela eta irudi hori erakutsi dugula.
Aintzane Egaña: Nik uste dut beti
izan garela erreferente bat. Sendotasun bat erakusten dugula uste
dugu, eta herritarrek hala ikusten
gaituztela.
Etorkin asko al daude ikastolan?
Zer moduz egokitzen dira?
Aintzane Egaña: Bai, badaude. Ezberdinak garela ikusten dute. Hizkuntza mugatze garrantzitsu bat
da. Eta beraiek behar duten guztia
ematea ez da erraza izaten. Euretako askok bermeotarrek egiten duten bezala hitz egiten dute. Izaeraren araberakoa da txertaketa, baina, oro har, nahiko ondo moldatu
dira. Bitartekoak, gainera, oso
urriak dira. Uste dut benetan etorkinak gureganatzeko bitarteko
asko behar direla. Gainera, euskarak balio bat duela konbentzitzea
zaila izaten da, batik bat gaztelera
daukatenei.
IZARO MENDIETA
06
ibilaldia ›› eleizalde ikastola
berria
2010eko maiatzaren 29a,larunbata
SASOIETARA
MOLDATU
DEN IKASTOLA
Bermeoko ikastolak,bere 45 urteko ibilbide
luzean,1985ean antolatu zuen lehenengoz
Bizkaiko ikastolen jaia. Bihar,25 urteren
buruan,Ibilaldiaren 32. ekitaldia hartuko du.
ermeoko Eleizalde
ikastolak bihar antolatuko du, bigarren aldiz bere historia luzean, Bizkaiko ikastolen jaia, Marigoran kikunbera
lelopean.
Bermeoko ikastolaren hastapenak ezagutzeko 45 urte atzera egin
behar dugu, 1965. urtera, hain zuzen ere. Ez dugu ahaztu behar garai horretako egoera ez zela samurra. Ez euskararentzat, ezta euskal
kulturarentzat ere.
Hala ere, nortasun horrek bizirik iraun zuen Euskal Herri osoan
eta Bermeon ere bai. Horrela, 1965.
urtean, herriko zenbait guraso
Euskararen Laguntzaileak zeritzon elkartearen laguntzarekin,
Bermeon ikastola sortzeko lehendabiziko pausuak ematen hasi ziren.
Hasiera oso gogorra izan zen,
behin eta berriro eskatu behar
izan zituzten eskola sortzeko baimenak, eta Espainiako Gobernuak trabak baino ez zizkien jartzen. Hori dela eta, azkenean, eskola klandestinoa sortzea erabaki
zuten 1966an.
Laguntza ugari behar izan zituzten eskola aurrera ateratzeko.
Haien artean, garrantzitsuena,
Bermeoko San Frantzisko komen-
B
tuko fraideek eman zutena izan
zen. Izan ere, fraide horiek komentuko atzeko aldean ikastolako lehenengo bi gelak eraikitzeko aukera eman zuten.
Ireki berria zen eskola hartan
hainbat adinetako 28 umek izena
eman zuten, baina ikasturtez ikasturte, 90 haur izatera heldu ziren.
Sorreran, Marisa Landeta eta Eufemia Uriarte andereñoak arduratu ziren eskolak emateaz. Gerora,
Itziar Abaroa, Arratzuko Anjelita
eta Madalen Agirre ere aritu ziren,
besteak beste.
Urte batzuk geroago, 1969. urtean, ikastola legeztatu egin zuten,
eta Colegio Santa Eufemia izan
zen bere lehenengo izena. Garai
horretan, ikastolako presidentetza osatu zuten, eta, izen askoren
artean, Jon Gofinondorena aipatu
beharra dago, izan ere, bera izan
zen Eleizalde ikastolako lehengo
kooperatibako presidentea.
Ondoren, 1978. urtean, ikastola
gaur egun dagoen tokira mugitu
zuten. Hobeto esanda, ikasle nagusiak lekuz aldatu zituzten, Haur
Hezkuntzako ikasleek fraideen komentuko ikastolan jarraitu baitzuten, baina ez denbora askoz. Izan
ere, 1983an izan ziren uholdeen ondorioz ikasle guztiak mugitu zituzten ikastolako eraikin berrira.
ELEANIZTASUNA. Eleaniztasun egitasmoa lantzen,Eleizalde ikastolako gela batean. OLAIA ZABALONDO / BUSTURIALDEKO HITZA
Hortik gutxira, 1985ean, Eleizalde ikastolak Ibilaldia antolatu
zuen lehenengo aldiz Kalera, lanera, euskara denara leloarekin, eta,
harrezkeroztik, 25 urte igaro behar izan dira Bizkaiko ikastolen
jaia Bermeora itzuli arte.
Gaur egun, Eleizalde ikastolan
673 ikasle aritzen dira, eta kalitatezko hezkuntza euskalduna eskaintzen du 16 urte bitarteko ikasleentzat.
Lau ardatz nagusi
Gizarteak aurrera egiten duen heinean hezkuntzak ere bilakaera
izaten du. Hala ere, Eleizalde ikastolak bere jatorrizko bi helburuak
oso indarrean daramatza oraindik, euskara eta euskal kultura
bultzatzea alegia, eta etorkizunean berdin jarraitzeko asmoa du.
Halaber, Euskal Herriko ikastola guztiek, Bermeoko Eleizalde
ikastola barne, proiektu bera diseinatu eta lantzen dute: hezkuntza
integralaren proiektua. Euskara
eta euskal kultura ardatz hartuta
kalitatezko hezkuntza eskaintzeko, besteak beste. Era berean, Ber-
meoko ikastolak lau ardatz nagusi
lantzen ditu: eleaniztasuna, teknologia berriak, aniztasuna eta kalitatea.
Hizkuntzaren normaltasunari
dagokionez, Eleizalde ikastolako
arduradunek euskaldun eleaniztunak lortzeari ematen diote
garrantzia. Betiere, ama hizkuntza, euskara indartuz eta jatorrizko helburua ahaztu gabe. Euskara
eta euskal kulturan oinarritzen
dira mundura zabaltzeko.
Horregatik, aurten ingelesa lantzen hasi dira euren proiektuan,
eta hemendik urte batzuetara
frantsesa jorratzeko asmoa ere
badute.
Bestalde, teknologia berriei eta
komunikazioari arreta handiz
erreparatzen diete Eleizalde ikastolan. Mende berriarekin teknologia berri ugari agertu dira, eta
horietako asko hezkuntzan oso
erabilgarriak dira. Horregatik,
ikasleen eguneroko bizitzan
horiek txertatzeko ahaleginak egiten dituzte. Era berean , horrek
proiektu pedagogiko eta irakasteko modu berriak lantzea ere eka-
rri du, sasoira egokitzeko.
Aniztasuna eta kalitatea dira
Eleizalde ikastolako beste bi zutabeak. Aniztasunari dagokionez,
hiru dira aipatu beharreko ezaugarriak: alde batetik, aniztasun
protokoloa jarraitzen dute etorkinak integratzeko; bestetik, gainerakoen erritmoari jarraitzeko arazoak dituzten ikasleentzat
proiektu pedagogiko berezia dute,
euren beharrizan propioetara
moldatzeko; gainera, urritasun
fisikoak eta psikikoak dituzten
ikasleen integratzeko gela bereziak dituzte.
Kalitateari dagokionez, hainbat
urte daramatzate hezkuntzarako
bereziki diseinatutako kalitatezko
programa batean sartuta, eta ikasleei ahalik eta kalitate handieneko
hezkuntza eskaintzen saiatzen
dira egunero.
Etorkizunari begira, aipatu
erronka horietan sakontzea da
Bermeoko Eleizalde ikastolaren
xede nagusia. Eta horretaz gain,
euskararekin edozein arlotan
urrun hel daitezkeela erakutsi
nahi dute.
berria
2010eko maiatzaren 29a,larunbata
publizitatea ‹‹ ibilaldia
07
08
ibilaldia ›› kantua
berria
2010eko maiatzaren 29a,larunbata
BERMEOTARREN
GONBIDAPENA
Korrontzi taldeak sortu du ‘Marigoran kikunbera’abestiaren musika.
Hitzak Jose Muruagak idatzi,eta bideoklipa Jabi Elortegik zuzendu du.
izkaiko ikastolen jaia
Bermeon egingo da
aurten,
Eleizalde
ikastolak antolatuta.
Hezkuntza eredu propioaren proiektuaren ondorio da
Ibilaldia, eta euskaltzaleok biltzea
du helburu; baita herriz herriko
ikastolen azpiegitura sendotzea
ere.
Aurten ikastolen jaiak bermeotarren kutsua du, izan ere, Marigoran kikunbera egitera gonbidatzen gaituzte Eleizalde ikastolakoek. Horrela baitio aurtengo
ibilaldiaren leloak. Lelo horren bitartez, herriko ateak zabaldu nahi
izan dizkigute, maiatzaren 30ean
eurekin batera Bizkaiko ikastolen
festa handian parte har dezagun.
Bermeoko ikastolako ikasle, irakasle, guraso eta lagunekin batera, ikasle ohiek ere parte hartu
nahi izan dute Ibilaldiak eskatzen
duen lan eskergan.
Ikastolako irakasle Jose Muruagak idatzi du 2010eko Ibilaldiaren
kanta. Ondoren, Korrontzi talde
mungiarrak musikatu du, eta taldeko kideak ere bideoklipean azaldu dira. Horiez gain, Marigoran kikunbera abestiaren grabazio saioetan, Mikel Urdangarin, Alex
Sardui eta Bermeoko Eleizalde
ikastolako abesbatzak eta Izaro
abesbatzak ere parte hartu zuten.
Ondoren, bideoklipa Jabi Elortegik zinema zuzendari bermeotarrak zuzendu zuen.
B
Lau hilabeteko
lanaren ondorioa
Jose Muruagak, Ibilaldiko abestia
idazterakoan, zenbait irizpide izan
zituen kontuan: «Abestiak kantatzeko modukoa izan behar zuen.
Euskal kutsua izan behar zuen,
dantzagarria izan behar zen, eta,
gainera, ikastolaren presentzia
izan behar zuen». Abestia «lau hilabeteko lanaren ondorioa» izan
da. Gainera, «esan behar dugu
proiektuarekin oso gustura geratu
garela alde guztiak, bai ikastola,
bai Bizkaiko ikastolen elkartea,
baita proiektuan parte hartu duten guztiek ere ».
Halaber, Marigoran kikunbera
abestia bihar ozen abesteaz gain,
«aurrerantzean gogoratu egingo
dugu, eta bazkaloste askotan lagun izango dugu», Muruagak esan
duenez.
Abestiaren hitzen aukeraketaz
galdetuta, horietan «geure nortasuna», Bermeorena, alegia, agertzen dela dio Jose Muruagak. «Bermeon erabiltzen diren berbak barneratzen dira gure kutsua emateko: itsaso zabala, kalian gora, kalian behera, txo eta kikunbera».
Itsasoak ere aipamen ugari ditu.
Izan ere, Muruagaren arabera,
«gure herria itsasoari begira dago,
eta hitzetan hori nabaritu gura
izan dugu».
zutenean baiezkoa eman behar
da». Bideokliparen filmaketa saioak Donostia eta Bermeo artean
egin zituzten, bi eguneko lan jardunaldietan.
Bai Donostian egindako grabazioetan, bai Bermeon egindakoetan, hainbat pertsona ezagun izan
ziren; kirolari ezagunak eta telebistako aurkezleak eta aktoreak,
besteak beste. Halaber, Eleizalde
ikastolako ikasleek, ikasle ohiek
eta langileek ere parte hartu zuten.
Hala nola Julian Iantzi, Kike
Amonarriz, Naroa Agirre, Abel
Barriola, Iñaki Perurena, Amaia
Artetxe, Koikili Lertxundi eta
Markel Susaeta.
Lana bukatuta bideoklipa «oso
polita eta alaia» dela dio Elortegik.
Eleizalde ikastolako arduradunak
ados dira. Bitxikeria moduan, aipatu bideoklipean agertzen direnek dantza berezia egiten dutela
keinu hizkuntza erabiliz. Ikerne
Goikoetxea aktoreak eta Rakel Rodriguez dantzariak egin dituzte koreografiak.
EGILEAK. Ezkerretik eskuinera:Jabi Elortegi zinema zuzendaria;Juan Carlos Gomez,Bizkaiko Ikastolen Elkarteko lehendakaria;Jose Muruaga,hitzen egilea;Agus Barandiaran,Korrontzi taldeko kidea;eta Markel Goikoetxea,Eleizalde ikastolako lehendakaria. RAUL BOGAJO / ARGAZKI PRESS
Pertsona ezagunak
bideoklipean
Ibilaldiko bideoklipa, bestalde,
Jabi Elortegi zuzendari bermeotarrak egin du. Nork egingo zuen
erabakitzeko orduan Eleizalde
ikastolan «eztabaidarik ez» zela
egon azaldu dute. «Lehenengo bileran konturatu ginen bera zela
gure gizona. Galdera gutxi eta
erantzun ugari, eskakizun gutxi
eta irtenbideak ugari, informazio
gutxi emanda ideiak berehala...
kontaktuak gainera, ehunka, eta
profesionaltasuna neurtu ezina».
Hori guztia azpimarratu dute ikastolako arduradunek.
Jabi Elortegik, berriz, «gustura»
hartu zuen Ibilaldia 2010 jaiaren
inguruko bideoklipa egiteko lana:
«Herrian mesede bat eskatzen di-
KANTUA
‘Marigoran kikunbera’
Urteak daroaguz,
guk ikastoletan
Plisti-plasta gozatuz,
euskera-uretan
Orain dogu sasoia,
ba,bene-benetan
Buruz behera sartzeko,
urik sakonenetan.
Ez daukagu beldurrik,
hondoa jotzeko
Olatuen indarra,
dogu-ta aldeko
Ailega da garaia,
euskera entzuteko
Kantauritik Ebrora.
Marigoran kikunbera
Busti gaitezan batera
Kalean gora,kalean behera
Berba egin daigun euskeraz
Kikunbera eginez,itsas zabalera
Kikunbera baita be,zubitik ibaira
Itsas basterretik,hemen doa deia
Guztiak etortzeko,geure Ibilaldira
Kikunbera egizu,
txo ikara barik
Kikunbera egizu,
neska duda barik
Bermeotarrak gaukazuz,
gogoz eta pozik
Besoak zabalik
Marigoran kikunbera
Busti gaitezan batera
Kalean gora,kalean behera
Berba egin daigun euskeraz
Hitzak: Jose Muruaga.
Musika: Korrontzi taldea.
Ahotsak: Mikel Urdangarin,Alex
Sardui,Eleizalde ikastolako abesbatza,Izaro abesbatza,Korrontzi
taldea.
elkarrizketa ‹‹ ibilaldia
berria
2010eko maiatzaren 29a,larunbata
MARGA BARANDIKA › DENDAKO LANGILEA
OMENDUAK
Itsasoa eta euskara
batuko ditu
aurtengo omenaldiak
«Jende asko izan da dendan
azken hilabetean»
Duela urtebete zabaldu zuten Ibilaldiaren denda herrian,eta,geroztik,ez dute atsedenik izan.
Dagoeneko herriko kaleak Ibilaldiaren kamisetez apainduta
daude. Izan ere, dendara jende
asko bertaratu da biharko jaian
bost puntadun itsas izarra soinean eramateko. Herritar asko ari
dira dendan txandaka lan egiten,
eta horietako bat dugu Marga
Barandika.
Zer saltzen duzu Ibilaldiaren dendan? Zein salneurritan?
Kamisetak, galtzak, jertseak, zapiak, mahoizko arropa, umeen
arropa, motxilak, fularrak, buffak, biserak, txakurrentzako arropa, aterkiak, anorakak… Adin
guztientzako arropa saltzen dugu,
urtebetetik hasita. Garestiena 22
euroren truke lortzen ahal da. Kamisetak, esaterako, 12 eta 15 euro
bitartean daude, ia gehienak. Haurren arropa, berriz, 6 eta 10 euro inguruan.
Jende asko ikusten da dendan.
Beti izaten al da horrela?
Ez da beti horrela izan; izan ere,
krisiak eragina izan du hemen ere.
Baina azkeneko hilabete honetan
egunero jende asko izan da dendan.
Zer saltzen da gehien?
Umeen arropa asko saldu da. Baina, oro har, kamisetak saldu dira
gehien.
Gehienbat nork erosten du arropa?
Denetariko jendea izan dugu. Prezio onean dago arropa, eta, horregatik, gazte asko ere izaten dira
bertan.
Nor egoten da dendari lanetan?
Zer harreman duzue ikastolarekin?
Gu ikastolaren sortzaileak izan
gara. Dirua jarri dugunak eta lan
asko egin dugunak gara. Lan honengatik ez dugu ezer kobratzen,
izan ere ikastolari laguntzeko gau-
IZARO MENDIETA
de guztiak hemen lanean, boluntario gisa.
Beti pertsona berak izaten al dira
dendan?
Ez. Egunean sei bat pertsona iza-
ten gara; hiru goizean eta beste
hiru arratsaldean. Seiko talde bakoitzak astebete egiten du, eta hilero aldatzen joaten gara. Guztira,
25 bat laguneko taldea da. Gainera,
09
batzuk dendan egoten gara, baina
beste batzuk jaia dagoen herrietan
izaten gara. Edozein aukera aprobetxatzen dugu arropa saldu eta
dirua irabazteko.
Euskal Herriko beste lurraldeetako ikastolen jaiekin alderatuta, Bizkaian egiten den Ibilaldiak badu ezaugarri berezi bat,
omenaldia. 1997. urtetik hona,
Ikastolen Elkarteak omenaldia
antolatu du, gizarteko hainbat
esparrutan euskararen erabilera sustatzen aitzindariak izan
diren lagunei ondo merezitako
gorazarrea egiteko.
Ikerketa, kirola, enpresa, zuzenbidea, onomastika eta toponimia, antzerkia, abesbatza,
mendia eta sukaldaritza alorretan, esaterako, euskarari bultzada egin diotenak omendu
izan dira Ibilaldian.
Aurten aukeratutako gaia
itsasoa izan da. «Euskal Herriak berrehun kilometro baino luzeagoko itsasertza izanda,
bertako gizartean itsasoak eragin handia du, eta Ibilaldia Bermeon ospatuz, lotura hori nabarmendu eta omendu nahi
izan dugu», dio Amaia Gutierrezek, Bizkaiko Ikastolen Elkarteko kideak.
«Beraz, zentzu zabalenean
itsasoaren alde lan egin duten
erakunde edota pertsonak
omenduko ditugu, euskara eta
euskal kultura bultzatzeko
egindako lanagatik».
Honako hauek izango dira
omenduak: Selma Huxley, Untzi Museoa, Arrantzaleen museoa, Urdaneta proiektua, Itsas
Begia Elkartea, Julio Muruaga,
Saregin eta Kai Neskatilen
Euskadiko Elkartea, eta arrantzale bat, arrantzale guztien
izenean, Bermeoko arrantzalerik zaharrena.
Ekitaldia, Ibilaldiaren egunean, maiatzaren 30ean, goizeko 11:30ean, Arroyabe Kontserba lantegian izango da. Nestor
Basterretxeak egindako oroigarria jasoko dute omenduek.
Ekitaldiaren amaieran, Bermeoko Eleizalde Ikastolak lekukoa pasatuko dio Ondarroako Zubi Zahar ikastolari, 2011ko
Ibilaldiaren antolatzaileari.
10
ibilaldia ›› bermeo
berria
2010eko maiatzaren 29a,larunbata
HERRIA. Bermeoko portua eta Kikunbera eraikina. GORKA GOIKOETXEA - BERRIA
ARRANTZALEEN ETXEA
Urteen poderioz mamitu den historia luzea du Bermeok. Horren
adierazle dira kaleetan ikus daitezkeen eraikinak eta monumentuak.
ermeo Bizkaiko kostaldeko udalerria da,
Busturialdeko herri
nagusietako bat. Udal
erroldatik hartutako
datuen arabera, gaur egun Bermeon 17.139 biztanle bizi dira. Horietako 14.317 Euskal Herrian jaiotakoak
dira.
Euskaldunen
kopuruari dagokionez, eta 2006ko
B
datuei erreparatuz, ia 13.000 herritar dira euskaldunak, eta erdaldunak, aldiz, 1.600 inguru.
60ko hamarkadako industrializazioak ekarri zuen immigrazioa
dela eta, biztanleria nabarmen
handitu zen. 1990eko hamarkadatik 2000. urtera arte biztanleria
gutxituz joan da, baina 2000. urtetik aurrera gora egin du berriz ere,
immigrazioaren ondorioz. Europa
ekialdetik eta Latinoamerikatik
etorri dira gehienbat.
Bermeoko portu bereziak, alde
zaharrak, bainurako kala txikiek,
arrain freskoarekin landutako
sukaldaritzak, negu epelek eta
uda ez oso beroek Bizkaiko turismo leku lasai eta erakargarrienetako bat bihurtzen dute Bermeo.
Eta, horrez gain, arrantzako tradizioak sakon-sakon erroturik
dituen herri euskalduna da Bermeo.
Gaztelugatxe, Akatz eta Izaro
uharteak hurbil ditu, esaterako.
Baita udalerriko lurretan dagoen
Sollube mendia (686 metro) ere.
Bermeoko ekonomia arrantzaren inguruko sektorean oinarritzen da, arrain kontserbagintzan
gehienbat. Betidanik herri arrantzalea izanik, hango portua Euskal Herriko garrantzitsuena da,
baxurako arrantzari dagokionez.
2006. urtetik aurrera kirol portu
berria eta merkataritza kaia ere
badauzka.
Bermeok eskaintzen duen zerbitzu garrantzitsuetako bat dugu
Bermeoko Ospitalearena, 1900. urtean sortutakoa. Bizkaiko erietxe
psikiatriko publikoa da, eta Osakidetzako zerbitzuetako bat da. Talako bidean dagoen ospitale horren
berezitasuna buruko osasuna da.
Bermeok hainbat gune interesgarri ditu alde zaharraren eta portuaren artean. Hala nola Gaztelugatxeko Doniene eta Gaztelugatxe. Bizkaiko kostaldeko interesgune turistikoetako bat da. Kostaldetik gertu dagoen arrokazko
uhartetxo bat da, eta bertara iristeko zubi bat pasatu behar da.
Bermeon dago, Bakiotik gertu.
Goian baseliza bat dago, eta horraino heltzeko, 229 eskailera igo
behar dira.Ohituraren arabera,
hara igotzen denak ezkila hiru aldiz jo behar du eta desio bat eskatu; horrela eskailerak igotzen
egindako esfortzua ordaintzen
baita.
Toki interesgarrien artean, Ertzilla dorretxea ere aipagarria da.
Bermeoko hirigunean zutik geratzen den dorretxe bakarra da. XIV.
mendean eraiki zuten, eta 1943an
monumentu historiko izendatu.
Hantxe jaio ziren Martin Ruiz Ertzillakoa, eta haren seme Fortun
Gartzia Ertzillakoa, Done Jakueren ordenakoa eta Carlos V.aren
kontseilu eta ganberako zalduna,
garai hartako legegizonik onenetariko bat.
Orain, Arrantzaleen museoa
dago Ertzilla dorretxean. Arrantzaleen bizimodua, lan tresnak eta
teknikak soilik erakusten dituen
museo bakarrenetako bat da mundu osoan. Beste gai asko lantzen
ditu: kostaldearen eta euskal
arrantza portuen deskribapena;
arrantzaleen bizimodua eta ohiturak; arrantzaleen gremio elkarteak; arrantzarako eta nabigaziorako historian erabili izan diren itsasontziak eta teknikak. Dorrearen
eta bermeotarren historia ere aretoetako batean agertzen da islatuta.
Kikunbera eraikina, berriz, arkitektura zibil gisa har daiteke.
Euskal arrazionalismo mugimenduaren barruan kokatzen da, eta
bere itxurak itsasontzi baten irudia gogorarazten du. 1995ean monumentu historiko artistiko izendatu zuten. Litekeena da Bizkaiko
lehenengo eraikin arrazionalista
izatea. Eraikinak etxe eta itsasontzi baten antza du, eta hainbat xehetasun ditu, mastak, besteak beste.
Bermeotik zehar dabilenak ongi
daki hainbat monumentuz apaindua dagoela herria. Horietako bat
dugu Taraska iturria. Frantzisko
Deuna enparantzan dago, eta Antonio Ibarraran ingeniari bermeotarra izan zen haren diseinua egin
zuena. Iturriaren zati bakoitza egile batek sortu zuen: askak Juan Pedro Dondizek, zutabea Marcos Ordozgoitizek, eta irudia Agapito Sarraguak. Taraska hitza oso erabilia zen garai hartan Bermeon, emakume lotsagabea eta fama
txarrekoa adierazteko.
Portutik paseatzerakoan olatu
itxura duen monumentua ikus
daiteke. Nestor Basterretxea bermeotarrarena da. 2006an inauguratu zen, eta bost atalez osatuta
dago. Monumentuaren oinarrian
honako hau irakur daiteke: Bermeo nire herri maitea, zu zara olatu
erraldoi baten irudi zoragarria.
berria
2010eko maiatzaren 29a,larunbata
publizitatea ‹‹ ibilaldia
11
12
ibilaldia ›› ekitaldiak
berria
2010eko maiatzaren 29a,larunbata
LAGUN UGARIK BAT EGIN DUTE
IBILALDIAREKIN
Bermeotarrak bi urtez aritu dira Ibilaldiaren inguruko antolaketa lanetan; besteak beste,
musika,kultura eta kirol ekitaldiak antolatu dituzte.
aiatzaren 30ean
ospatuko da Bizkaiko ikastolen
jaialdia Bermeon. Dena den,
bermeotarrek duela pare bat urte
eman zioten hasiera ibilbide luze
horri. Bi urte igaro baitira bermeotarrek Ibilaldia euren herrian
egingo zela jakin zutela.
Igandean ospatuko den jai horretarako lan asko egin behar izan
dute aurretik, jaialdian ezer falta
ez dadin. Lana ez ezik, diru asko
ere behar da Ibilaldiaren gisako
jaiak aurrera eramateko. Horregatik, hainbat ekitaldi ospatu dituzte
bermeotarrek.
Hala nola Izaro eta Ganbara
abesbatzak elkarrekin aritu ziren
Bermeoko Kafe Antzokian joan
den azaroan, Ibilaldiko egitarauaren barne zegoen kontzertua emateko. ETB1ean ikusi ahal izan zen
Oh Happy day telebista saioan
parte hartu zuten bi abesbatza horiek. Antzokiko kontzertuan, gainera, programan abestu zituzten
abestiak entzun ahal izan zituzten
bertaratutakoek zuzenean.
Baina badira ibilaldiarekin bat
egin duten abesbatza gehiago ere.
Hain zuzen, Fruizko Lamiñe abesbatza eta Bermeoko Erroxape
M
SARI BANAKETA. Ibilarte Txiki lehiaketako sari banaketa. IZARO MENDIETA
abesbatza aritu ziren apirilean herriko Santa Eufemia elizan. Kontzertu horretako errepertorioaren
barruan, euskal kantuak eta sakroak interpretatu zituzten, besteak beste.
Abesbatzak ez ezik, Sorkun eta
Keu bakarlariak, eta Sei Urte eta
Lor taldeak ere Kafe Antzokian
izan ziren urtarrilean. Musikari
dagokionez, gogoangarria da Ken7
taldeak apirilean Bermeoko Kafe
Antzokian ordu eta erdiz egin zuten emanaldia.
Musikaz gain ere beste hainbat
ekitaldi antolatu dituzte bermeotarrek. Besteak beste, Bilboko Bizkaiko Foru Aldundiaren Agiritegi-
ko erakusketa aretoan jarritako
Ibilarte erakusketa nabarmendu
behar da. Erakusketaren gaia itsasoa izan zen, eta, horren inguruan,
Euskal Herriko hainbat artista aritu ziren. Haien lanak apirilaren
15etik 30era arte ikusi ahal izan ziren areto horretan.
Ibilarte erakusketaren harira,
Ibilaldia Elkarteak 6. Ibilarte Marrazki Lehiaketa antolatu du, gaztetxoenek ere parte hartzeko aukera izan dezaten. Lehiaketako irabazleen sari banaketa, maiatzaren
7an izan zen Bermeoko Nestor
Basterretxea Aretoan.
‘Ibilkrosa’
Kirola, ere ez da atzean geratu ibilaldiko egitarauan. Besteak beste,
Eleizalde Ikastolak apirilerako
Ibilkrosa antolatu zuen. Haurren
eta gaztetxoen jarduera horretan
200 bat lagun bildu ziren. Ibilkrossa-ren antolatzaileek jakinarazi
zutenez, «euskararen aldeko lasterketa» izan zen.
Halaber, ibilaldiaren zati handi
bat ezagutzeko parada ere eskaini
zuten Ibilaldiko arduradunek. 300
lagun baino gehiago bildu zituen
ekitaldia antolatu zuten, otsailean. Antolatzaileek azaldu dute
jendea «gustura» izan zela erakutsitakoarekin. Ibilbidea ezagutzea
ez ezik, sabela betetzeko aukera
ere izan zuten bertaratutakoek.
Salda, taloa eta txorizoa jateko
aukera izan zuten, ikastolan bertan.
Amaitzeko, aurtengo Ibilaldiko
abestia eta bideoklipa aurkezteko
ekitaldia ere antolatu zuten bermeotarrek. Bai abestia eta bai bideoklipa, lehenengo Bilbon eta
gero Bermeon aurkeztu zituzten.
Abestiaren aurkezpenaz gain, Korrontzi musika taldearen kontzertua eta Oinkari dantza taldearen
ikuskizuna ere izan ziren Bermeon. Eta, gainera, 1985. urtean Bermeon egin zen Ibilaldia ere gogoan
izan zuten, eta orduko abestia ipini
zuten. Antolatzaileek nabarmendu dute aurkezpen «borobila» izan
zela.
artea ‹‹ ibilaldia
berria
2010eko maiatzaren 29a,larunbata
13
ITSASOA,
INSPIRAZIO
ITURRIA
Euskal Herriko 25 artistaren lanak ikusi ahal
izan dira aurtengo Ibilarte erakusketan.
bilaldiak 2004tik aurrera
Ibilarte erakusketa izan du
bidelagun. Are gehiago,
euskara eta euskal kulturara hurbiltzeko ekintza moduan jaio zena azken urteetan
ezinbesteko bihurtu da hainbat
euskaltzale eta artezaleentzat.
Urtero antolatzen den Ibilarte
erakusketan, arte garaikideko
obrak ikusten ahal dira, bai artista
ospetsuenak, bai artista gazteenak.
Aurten, Bermeoko Eleizalde
ikastolak hartu du ibilaldia antolatzeko ardura. Bermeo betidanik
itsasoari oso lotuta egon den herri
bat denez, itsasoa bera izan da erakusketaren ardatza.
Hala ere, Ibilartek beste helburu garrantzitsu batzuk izan ditu,
hala nola euskal artistek euskararekin eta euskal kulturarekin
I
duten konpromisoa agerian jartzea eta arteak euskal hezkuntzan
izan behar duen lekua aldarrikatzea.
Hainbat estilo eta teknika
Ibilarte 2010 erakusketan, apirilaren 15etik 30era bitartean, hainbat
estilo eta teknikaz osatutako lanak bildu zituzten Bizkaiko Foru
Aldundiaren Foru Agiritegiaren
erakusketa aretoan, Bilbon.
«Ikus-entzuleen aldetik erakusketak oso harrera ona izan du. Une
honetan ez dugu bisitarien kopuru
zehatzik. Hala ere, inolako zalantzarik gabe, Aldundiaren erakusketa aretotik jende asko igaro dela
esan dezakegu», dio Eider Gotxik,
Eleizaldek ikastolako kide eta aurtengo Ibilaldiaren koordinatzaileak.
«Haien artean, erakusketetara
LAZKANO. Jesus Mari Lazkanoren Mobile perpetuum lan akrilikoa,oihalean egina. BERRIA
joan ohi diren artezaleak egon
dira, baita jakin-minez sartu diren
asko ere».
Ostera, salmentei dagokienez
gauzak ez dira espero bezain ondo
joan. Izan ere, soilik artelan bat
saltzea lortu dute. «Bai, egia da salmentei begira ez dugula zorte handirik izan, margolan bat bakarrik
saldu dugulako. Edonola ere, edalontzia erdi beteta ikustearen aldekoak garenez, erakusketako artelanik garestiena saldu dugun pozarekin geratzen gara».
Aipatutako margolana erakusketa zabaldu eta handik bi egunetara saldu zuten. Jesus Mari Lazkanoren Mobile perpetuum akrilikoa da, oihalean egina.
Halaber, Ibilarte erakusketa
ikustera joan ziren guztiek Euskal
Herriko beste zenbait egileren artelanak ikusteko aukera parega-
bea izan zuten. Sona handiko artisten lanekin batera, artearen munduan berriak diren beste hainbat
gazteren lanak ere bildu zituzten
erakusketara; Alain Urrutia eta
Anita artista gazteen izenbururik
gabeko lanak eta Andrea Abaliaren Itsas Irudipena olioa, besteak
beste.
Gainerako egileen artean hauek
aipatzen ahal dira: Iñaki Garcia
Erguin, Ismene Costilla, Javier
Riaño, Jesus Mari Lazkano, Carmen Olabarri, Roscubas anaiak,
Iñaki de la Fuente, Jon Gofinondo,
Andoni Euba eta Kaprax.
Artista bakoitzak bere itsaso
partikularra irudikatu du euskal
arte garaikideko erakusketa berezi horretarako. Gainera, lanek erakusketaren helburu nagusiari eutsi diote: euskal gizarteari euskara
eta euskal kultura bultzatzeko
nahia agerrarazteari, ikastolen espirituarekin batera.
Ibilarte Txiki
Ibilarte erakusketa ez ezik, Eleizalde ikastolak eta Bizkaiko Ikastolen elkarteak Ibilarte Txiki lehiaketa antolatu zuten. Urtero antolatzen dute lehiaketa hori, eta
horren bidez, umeak eta gazteak
artera erakarri nahi izaten dituzte.
Bizkai osoko ikastoletako Haur
Hezkuntzatik hasi eta Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzara arteko ikasleek parte hartu zuten,
eta 500 lan baino gehiago aurkeztu
zituzten. Orotara, 44 sari banatu zituzten lehiaketara aurkeztu ziren
lanen artean.
Ibilaldiaren egunean, itsasoa ardatz izan duten ikasleen marrazkiak Eleizalde ikastolan bertan
ikusi ahal izango dira.
14
ibilaldia ›› elkarrizketa
berria
2010eko maiatzaren 29a,larunbata
MANU AURREKOETXEA ›
BIZKAIKO IKASTOLEN ELKARTEKO ZUZENDARIA
«Ibilaldiak etorkizun
osasuntsua du aurretik»
Ikastoletan proiektu aurrerakoiak garatu eta ezarri nahi badituzte diru sarrerak
ezinbestekoak direla adierazi du Manu Aurrekoetxeak,eta Ibilaldiak baliabide horiek
lortzen asko laguntzen duela aitortu du Bizkaiko Ikastolen Elkarteko zuzendariak.
tzea. Bestetik, nola ez, beste helburu bat dugu: helburu ekonomikoa,
hain zuzen ere. Ikastolak egun dituen beharrei aurre egiteko ezinbeztekoak dituen inbertsioetaz ari
naiz, eta horretarako dirua lortzea
beharrezkoa da.
Ematen du Ibilaldiak parte-hartzaileen marka hausten duela urtero. Aurten ere marka apurtuko
du?
Ez digu larregi kezkatzen horrek.
Nire ustez, Ibilaldia askotan izan
da jai jendetsu bat; beraz, garrantzitsuena da oraindik ilusioa hor
daukagula, eta ez hainbeste markak apurtzen ditugun ala ez. Interesatzen zaigun bakarra jende askok parte–hartzea da. Horretarako, Bermeoko ikastolakoek adin
eta gustu guztietarako ekintzak
antolatu dituzte. Oro har, Eleizalde ikastolakoek egun on bat pasatzeko baliabide guztiak eskeiniko
dituzte, bai hara heltzeko garraioen bidez, bai han bertan egongo
den jarduera eskaintza zabalari esker. Bestalde, beste urteetan baino
jende gehiago ala gutxiago dagoen
ez digu larriki arduratzen. Edonola ere, eguraldia lagun badugu,
biharkoa oso ibilaldi garrantzitsua izango dela uste dut.
Aurtengoa 32 Ibilaldia da. Nolakoa izan da hainbat urtetako ibilbidea?
IZARO MENDIETA
Manu Aurrekoetxea Bizkaiko
Ikastolen Elkarteko zuzendariak
Ibilaldiaren iraganari eta etorkizunari buruz aritu da. Halaber,
Bizkaiko ikastolen jaia inoiz baino
biziago dagoela esan du. Horregatik, biharko festan parte hartzera
gonbidatu gaitu.
Bihar ospatuko da Bizkaiko ikastolen jaia Bermeon. Zer espero
duzue aurten bilaldiaz?
Aurten Ibilalditik aurreko Ibilaldietatik espero izan dugu berdina
espero dugu. Hau da, lehenengo
eta behin, egun on bat pasatu,
biharkoa Bizkaiko ikastolen jaia
dugulako. Era berean, ikastolen
jaia denez, gure irakaskuntza ereduak duen indarra eta kapazitate
guztia frogatzea ere espero dugu.
Hala ere, garrantzitsuena da han
bilduko diren herritar guztiei
egun on bat pasaraztea, hori baita
Eleizalde ikastolaren eta Bizkaiko
Ikastolen Elkartearen lehenengo
helburua. Halaber, biharkoa oso
egun garrantzitsua izango da alde
guztietatik: kulturaletik, eskeiniko diren zerbitzuetatik eta abar.
Gure asmoa da jaiaren potentzia
herriari, herrialdeari eta azken batean Euskal Herri osoari zabal-
Ibilaldiak hainbat urtetan fase
ezberdinak izan ditu. Izan ere,
1978an Getxon egin zen lehenengo
Ibilalditik aurtengora arte oso ibilbide luzea dago. Halaber, lehenengo urteetan Ibilaldiak gaur duen
antolaketa ezberdina zuen. Hasierako urteetan ikastolen egun bat
zen, hau da, horretara bakarrik
mugatzen zen; eguna heldu baino
lehen ez ziren ez kontzerturik ezta
antzerkirik ere egiten. Izan ere,
garai hartako antolaketa askoz
ere malguagoa zen. Aldiz, gaur
egun Ibilaldien antolaketa oso
profesionala da, jende asko mugitzen da Bizkaiko ikastolen jaia
ahalik eta hoberen irteteko. Gainera, kontutan hartu behar da
urteen poderioz ere gizartea bera
ere zorrotzagoa bihurtu dela, bai
gauzak egiterakoan, baita ikusterakoan ere; hortaz, Ibilaldiak garapen berdina egin du. Horrela,
nabari daitezkeen aldaketa nagusiak bi dira: batetik, gaur egun Ibilaldian ematen diren zerbitzuak
eta momentu hartan ematen zirenak ez daukate zerikusirik. Bestetik, egungo eta garai hartako testuinguruak erabat desberdinak
dira. Baina, helburuak eta asmoak berdinak izaten jarraitzen
dute.
Oraindik beharrezkoa da Ibilaldia
bezalako jai bat?
Gure ustez bai. Are gehiago, Ikastolen Elkartetik behar-beharrezkoa dugula uste dugu, ekimen sozialak eta zibilak indartzeko. Gainera, Ibilaldia ez dute bakarrik
Ikastolen Elkarteak eta aukeratutako ikastolak antolatzen; atzetik
hainbat elkarlan dago, herriko jen-
elkarrizketa ‹‹ ibilaldia
berria
2010eko maiatzaren 29a,larunbata
15
«Ibilaldia
beharrezkoa da
ekimen sozialak eta
zibilak indartzeko»
«Uste dut ilusio
handiz gabiltzala
lanean eta horrek
biharko jaian eragina
izango duela»
dearekin, baita elkarteekin ere.
Hori da Ibilaldiaren ezaugarririk
garrantzitsuena, elkarlana, eta berau mantentzen saituko gara kosta ahala kosta. Gainera, gure ikastoletan proiektu aurrerakoiak garatu eta ezarri nahi baditugu, diru
sarrerak ezinbestekoak dira, eta
Ibilaldiak baliabide horiek lortzen
asko laguntzen du.
Beraz, etorkizun osasuntsua opa
diozu?
Nire ustez, ez dago zalantzarik.
Gainera, urtez urte ikusi da jendearen parte-hartzea gora baino ez
duela egin. Eta berdin gertatzen da
Ibilaldia antolatzeko ikastolen eskaerekin. Halaber, urtero arazo
mordoa izaten dugu Ibilaldia zein
ikastolak antolatuko duen erabakitzeko orduan, eskaera piloa jasotzen dugulako. Eskaeren hazkuntza horrek ere argi uzten du hor
kanpoan oraindik Ibilaldiaren beharra dagoela; horregatik, etorkizun luzea ikusten diot Bizkaiko
ikastolen jaiari.
Zeintzuk dira ikastolak aukeratzeko irizpideak?
Guk lehenengo ikastola bakoitzari bere proiektua aurkezteko eskatzen diogu. Proiektu horretan
jarri behar dute zeintzuk diren
beren beharrak eta helburuak.
Era berean, adierazi behar dute
jaia nola antolatuko luketen, zer
planteamendu duten programa
hori aurrera eramateko, zenbat
jende dagoen laguntzeko prest,
besteak beste. Bestalde, guretzat
oso garantzitsua da herriko jendearen eta elkarteen babesa izatea,
eta hori txostenean ere aipatu
behar dute. Proiektua jasota dagoenean, ikastolakoek egitasmo aurkeztu egin behar dute elkarteko
batzarkideen aurrean. Horren
ostean, aurkezpena egin duten
ikastolen artean bozketa egiten
dugu, eta hortik ateratzen da nor
izango den Ibilaldiaren antolatzailea. Iaz, gauza bitxi bat egin
genuen; ikastolen eskaerak asko
zirenez, hurrengo zortzi-bederatzi
urteetarako antolatzaileak aukeratu genituen. Horrela, aukeratuak izan zirenak denbora asko
izango dute Ibilaldia ahalik eta
hoberen prestatzeko.
Aurtengo Ibilaldia antolatzerakoan krisiak eragina izan al du?
Bai, krisi ekonomikoak inguratzen gaituen guztian izan du eragina: etxean, herriko elkarteetan,
herriko udalean, ikastoletan,
administrazioan, leku guztietan.
IZARO MENDIETA
Nahiz eta hasiera batean kostatu
zitzaigun bere presentziaz ohartzea, orain krisia inoiz baino latzagoa da. Beraz, zalantza barik, eragina izango du Ibilaldian ere. Izan
ere, Ibilaldia ez da bakartutako
uharte bat; Ibilaldia errealitate
bat da, gizartea da. Baina urte
hobeagoak ere etorriko dira, baita
beste txarragoak ere. Momentu
honetan esan ahal dudan gauza
bakarra da ilusio handiz gabiltzala lanean, eta uste dut horrek eragina izango duela biharko jaian.
Azken urte honetan eusko jaurlaritzan izan den gobernu aldaketa
nabaritu al duzue?
Aldaketa hor dago, eta guk nabaritu dugu, iaz ere nabaritu genuen
moduan. Ez da ahaztu behar
gobernu berria osatu eta handik
gutxira Ibilaldia izan zela Galdakaon. Eta han aldaketa gertatu
izan zela oso nabaria izan zen.
Halaber, komunikabideetan oso
argi zehaztu zuten. Gu Euskal
Herrian gaude, eta Autonomia
Erkidego honen parte gara. Jaurlaritzan gobernu bat dago, eta
gobernu horrek denontzako
gobernatzea nahi dugu, besterik
ez. Izan ere, Euskal herria osotasun bat da, eta gu horren parte bat
baino ez gara, ez bakarrak; hala
ere, garrantzitsuak garela uste
dut, ekarpen bat egiten dugun
gizartearen zati bat garelako.
Horregatik, guztiontzako planteamendu zabal eta justu bat besterik
ez dugu eskatzen.
16
ibilaldia ›› gogoan
berria
2010eko maiatzaren 29a,larunbata
«Garai hartako
Ibilaldiak egungoen
aldean desberdinak
ziren. Gaur dena
profesionalagoa da»
BENITO IBARROLAZA
1985eko Bermeoko Ibilaldiaren
antolakuntza taldekoa
AURKEZPENA. Ezkerretik eskuinera,Benito Ibarrolaza,Begoña Bengoetxea,Urko Goitia eta Eider Gotxi. BERRIA
25 URTEREN BURUAN,IBILALDIA
BERMEORA BUELTATU DA
1985eko Ibilaldia urrun gelditzen denez,hura gogoratzeko asmoz,
jaia bizi izan zuten lau bermeotarren oroitzapenak erabiliko ditugu.
ogeita bost urte iragan behar izan dute
Bermeoko Luis Eleizalde ikastolak Bizkaiko ikastolen jaia
bigarrenez hartzeko. 1985ean
hartu zuen lehenengoz kostaldeko herri horrek Ibilaldia, eta
orduan Lanean, kalean, euskara
danean izan zuen lelo nagusia.
Bihar jaialdiren 32. ekitaldia ospatuko dute bertan, Marigoran
Kukunbera leloarekin.
Baina norbaitek gogoratzen du
1985, urteko Ibilaldi hartan egindakoa, zirkuitua, ekitaldiak eta
abarrekoak? Horren berri izateko
orain dela 25 urte ospatutako jai
hartan parte hartu zuten bost bermeotarren oroitzapenak jasoko
ditugu hurrengo lerroetan. Horietatik bik garai hartan ikastolan
lan egiten zuten, Benito Ibarrolaza eta Begoña Bengoetxea. Beste
biek ikastolako ikasleak ziren,
Eider Gotxi eta Urko Goitia, eta
azkena 1985eko Ibilaldiaren koordinatzailea zen, Joseba Iñaki Unanue. Urte hartatik hona batzuentzat gauzak asko aldatu dira;
esaterako, Eider eta Urko orain
ikastolako irakasle dira, are gehiago, Eider aurtengo Ibilaldiko koordinatzailea da. Bestetik, Begoña
H
eta Benito, orain dela 25 urte bezala, egun ere ikastolan lanean
dabiltza buru-belarri, bata idazkari gisa eta bestea irakasle. Azkenik, Joseba Unanue 1985eko Ibilaldiko koordinatzaile a aurtengo
ekitaldiko gonbidatu berezia izango da.
Konparazioak ez du balio
Bostek erantzun berdina eman
dute bi Ibilaldien arteko konparazioa egiteko eskatzen zaienean,
«ezinezkoa da, ez dute zerikusirik». Zergatik? «Garai hartako Ibilaldien kontzepzioa, gaur egunean
dugunarenarekin alderatuta, oso
desberdina da; orduan etxekoagoak ziren. Gaur egun, dena profesionalagoa da», dio Benitok. Joseba
Unanue bat dator horrekin, eta
1985eko Ibilaldia antolatzeko lana
oso gogorra izan zela ere azpimarratudu. «Antolakuntza guztia
ikastolako ikasleen gurasoek
hartu genuen, hori bai, irakasleek
ere ahal zutena egin zuten. Kontuan hartu behar da, txosnak eta
bestelakoak guk ezerezetik eraiki
behar izan genituela, eta, horreta-
LABORATEGIA. Ikastolako laborategia egiteko erabili zuten 1985eko Ibilaldian lortutako dirua.Argazkian,ikasto-
laren ikuspegi orokorra. OLAIA ZABALONDO / BUSTURIALDEAKO HITZA
rako, herriko arotzen, argiketarien
eta iturginen laguntza izan
genuen, oso esperientzia gogorra
eta aldi berean suspergarria izan
zen». Begoña Bengoetxeak, Josebak esan duena berresten du,
«1985eko Ibilaldiaren antolakuntzan ia parterik ez nuela hartu
esan dezaket, ardura guztia gurasoek hartu zutelako. Baina oso
ondo gogoratzen dut egunerako
diseinatu ziren kamiseta urdinak
eta baloiak, ez dudana gogoratzen
da saldu ala oparitu egiten genituen». Urko Goitia ere baloiekin
gogoratzen da batez ere, «1985ean
nik 10 urte neuzkan, eta egun hura
gogoratzen dudan bakoitzean
baloiak etortzen zaizkit burura,
baloi gorri eta zuri batzuk». Horretaz gain, gogoan du Bermeoko
ikastetxeekin antolatu zen kalejira handi bat ere, eta Ibilaldiko
kanta grabatu zuen unea. «Ikastolako abesbatzan geundenok Anete
andereñoaren etxera joan ginen,
eta antzinako kasete bat erabiliz
han bertan grabatu genuen kanta,
izugarria izan zen». Eider Gotxi
1985ean oso gaztea zen, umetxo bat
besterik ez, eta gauza solte batzuk
baino ez ditu gogoratzen: «ETBkoek grabatu zuten ikastolako abesbatzaren kontzertua », Ibilaldi egunean Bermeoko erriberan bere
ama «marmita egiten» eta garai
hartako Athleticeko atezain Jose
Angel Iribarren irudi bat «ikastolarako diru txeke bat entregatzen», besteak beste.
1985eko Ibilaldia Bermeoko eta
Gernika-Lumoko ikastolek antolatu zuten. Beraz, egun hartan
batu zen diru guztia Bermeoko
Luis Eleizalde ikastolaren eta Gernikako Seber Altube eta San Fidel
ikastolen artean banatu zuten.
Halaber, Bermeon diru hura «laborategietako materiala erosteko»
erabili zutela adierazi du Joseba
Unanuek, «garai hartan kimikako
laborategia osatu behar genuen,
eta horretan xahutu genuen dirua». Zirkuituari dagokionez, urte
hartako zirkuitua oso urbanoa
izan zen, «Lameran hasi, portu zaharretik jarrait Talararaino, handik ikastolara, eta ondoren, berriro erdigunera, San Martindik erriberararaino, hain zuzen. Horretaz
gain, Bermeoko portuan zeuden
itsasontzietako patroiek ere jaian
parte hartu zuten, jendea Izarora
eramanez eta abar», gogoratu du
Joseba Unanuek. Guztira, egun
hartan 35.000 lagun inguru joan ziren Bermeora.