Gerra hotz berri baten hotsak - datu

Transcription

Ostirala
Abuztuaren 9a
2013. XI. urtea
3.142. zenbakia
1,30 €
www.berria.info
Leherketa Iruñean
Emakume bat hil da
Iruñean, gas bonbona
bat lehertuta q 14
Muskiz-Zierbena suntsitu da gehien Bizkai
eta Gipuzkoako kostan, Petronorrengatik
Pilar Marcos Greenpeaceko kidea
«PPren legeak itsasaldea
pribatizatu egiten du»
Porlanez estalitako eremua %22 handitu da
1987tik 2005era. Espainiako Kosta Legea
indarrean jartzeak artifizialtze prozesua
bizkortu egin dezakeela ohartarazi dute q 2-3
JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS
Greenpeaceren arabera, «natur balio
handiko guneak eta padurak» industria
jarduerarako hartu ditu Petronorrek, eta
«kostaldea inbaditzeko» bidea libre izan du
DElkarrizketarako deia Kortaren omenaldian.
ETAk Joxe Mari Korta hil zuela hamahiru urte bete ziren atzo, eta, urtero legez, omenaldia egin zioten haren izena duen industrialdean, Zumaian —irudian—. Bidetik-ek esan zuen «bakea eraiki nahi duten guztiekin» hitz egin
behar dela. Erakundeetako ordezkariez gain, EAJ, Sortu, Aralar eta EAko ordezkariak ere izan ziren omenaldian, senideekin eta lagunekin batera. q 6
LIBURUTEGI INTIMOAK (IV)
Heriotza mehatxuak
jaso dituzte Elizondo
eta Baztango alkateek
Emakumeen
kirol jarduna
prentsako kirol
albisteen %5,9
baino ez da
Debekatu arren,
zezenketen
kontra protesta
egingo dute
gaur Baionan
Cortazargandik
Saramagoganaino,
Unai Elorriagaren
eskutik
Ikurrina eta presoen banderola kentzeko
eta Espainiako bandera jartzeko dio gutunak.
Agrupacion de Nacionalistas Navarros
talde ezezagunak izenpetu ditu gutunak q 7
Jaurlaritzak agindutako
ikerketaren ondorioak dira,
eta eskatu du kopuruz eta
edukiz orekatzeko q 11
Estatu Kontseiluak du
azken hitza, baina,
halere, CRACek protesta
deialdiari eutsi dio q 12
Idazleak elkarren ondoan
ditu idazmahaia eta
liburutegia; ezin ditu
bereizi. Testuen barrena
aztertzea gogoko du q 30-31
p GAUR 40 ORRIALDE
q HARIAN 2
IRITZIA 4
EUSKAL HERRIA 6
EKONOMIA 15
MUNDUA 18
q KIROLA 22
q AGENDA 26
q PLAZA 30
2 berria 2013ko abuztuaren 9a, ostirala
Harian›
Ingurumena D ‘Destrucción a toda costa’ txostena
Pasaiako kanpoko portua,
txostenetik kanpo
Gutxien artifizializatutako herriak
Destrucción a toda costa txostenean
Bizkai-Gipuzkoetako kostaldeari buruzko atalean agertu izan den mehatxu
nagusietako bat Pasaiako kanpoko portuaren proiektua izan da. Aurten, lehen
aldiz, ez da agertu. Jaurlaritza eta Gipuzkoako Diputazioa proiektu hori egitearen
aurka azaldu dira azkenaldian.
Hauek dira BizkaiGipuzkoetan gutxien
hiritartu edo
artifizializatutako herriak,
Greenpeaceren arabera:
pAia (Gipuzkoa)
pBakio (Bizkaia)
Jaizkibelgo itsaslabarra. GORKA RUBIO / ARP
pBarrika (Bizkaia)
pBerriatua (Bizkaia)
pDeba (Gipuzkoa)
pEa (Bizkaia)
pElantxobe (Bizkaia)
pHondarribia
(Gipuzkoa)
pIbarrangelu (Bizkaia)
pIspaster (Bizkaia)
pMendexa (Bizkaia)
pMundaka (Bizkaia)
pMuskiz (Bizkaia)
pMutriku (Gipuzkoa)
pOndarroa (Bizkaia)
pPasaia (Gipuzkoa)
pSopela (Bizkaia)
Porlanez estalitako kosta eremua
%22 handitu da hogei urtean
Bizkai-Gipuzkoetako herrien artean,
Zierbenan suntsitu dute kostaldea gehien,
Greenpeacek egindako txostenaren arabera
Bizkaian, kostaldearen %16 dago
porlanez estalia, eta Gipuzkoan, %13
Iñaki Petxarroman
Espainiako Kosta Legea indarrean jarri den urtean, kostaldearentzat zabaldu den mehatxuaz ohartarazi du Greenpeacek 2013ko
Destrucción a toda costa (Kosta
ahala kosta birrintzen) txostenean. Muskiz eta Zierbena BizkaiGipuzkoetako beltzune nagusia
bihurtu ditu Petronorrek. Hauek
dira talde ekologistak kostaldearen egoerari buruz egindako txostenaren ondorio nagusiak.
1. Zierbena-Muskiz
beltzune nagusia
Zierbena eta Muskiz dira BizkaiGipuzkoetako kostaldearen beltzune nagusiak. Petronorren findegiak dauka horren erru nagusia, «natur balio handiko guneak
eta padurak» bere industria jarduerarako eta logistikarako okupatu baititu. Greenpaecek salatu
du Petronor Jose Luis Rodriguez
Zapateroren gobernuak «anmistiatu» zuela, eta horrek aukera
eman ziola kostaldea «inbaditzeko». Dragatze eta hiritartze plan
berriek ingurua desitxuratzen jarraitzen dute Arena hondartza inguruan. Besteak beste, Petronorrek aurtengo apirilean inauguratu zuen koke planta berria,
fuel-olio hondakina ere merkaturatu ahal izateko. 850 milioi inbertitu zuten planta horretan. Bidenabar, Bilboko portuko dragatze
lanak Arenako hondartzako hondarrarekin egiten ari dira —50 milioi kubo hondar ateratzen ari
dira—. Lan horien ondorioz, Are-
na hondarrik gabe geratu da, eta,
Abra Bizirik taldeak helegite bat
jarri bazuen ere, obrekin jarraitzeko baimena eman du Ingurumen Ministerioak.
2. Lurraren
artifizialtzea
Azken urte luzeetan izandako hirigintza masiboaren ondorioz,
Kantauri itsasoko kostaldea ere
«Mediterraneokoaren prozesu
batean» murgildu da. Bizkai-Gipuzkoetan ere lurraren artifizialtze handia gertatu da 1987tik
2005era. Hain zuzen ere, porlanez
estalitako naturgunearen eremua %36 handitu da Bizkaian hogei urtean, eta %5 Gipuzkoan.
Hain zuzen ere, kostaldeko eremu
osoaren %16 dago artifizializatua
Bizkaian eta %13 Gipuzkoan.
Tarte horretan izandako joerak
jarraituko balu, gainera, 2030ean
%22ra iritsiko litzateke Bizkaiko
kostaldeko eremu artifizializatua
—%18 bi probintziak batera hartuta—. 1987tik 2005era gehien artifizializatu diren udalerriak Barrika, Santurtzi, Zierbena, Getxo
(Bizkaia) eta Zumaia (Gipuzkoa)
izan dira. Eremu osoaren okupaziorik handiena duten udalerriak, berriz, Santurtzi, Plentzia,
Zierbena, Getxo eta Lekeitio dira,
guztiak ere Bizkaikoak. Santurtzi
eta Plentziaren kasuan, esaterako, ia eremu osoa dute artifizializatua: %97. Santurtzi da 1987tik
2005era bere natur ondarea azkarren deuseztatu duen udalerria,
Greenpeacek txostenean jasotako datuen arabera.
G Bizkai-Gipuzkoetako kostaldearen egoera
Hedadura osoa: 7.470 ha
Artifizializatutako eremua:
Gipuzkoa: % 13 Bizkaia: % 16
1987tik 2005era
gehien artifizializatutako udalerriak
Eremu babestua: % 31
Babes eraginkorra duen eremua: % 9
Artifizializatutako eremu handiena
duten udalerriak
Babes eraginkor handiena
duten udalerriak
1
Barrika: % 934
2
Santurtzi: % 97
8
Elantxobe: % 78
2
Santurtzi: % 162
3
Zierbena: % 61
9
Mundaka: % 71
3
Zierbena: % 53
4
Getxo: % 57
10
Ibarrangelu: % 66
4
Getxo: % 41
6
Plentzia: % 97
11
Bermeo: % 56
5
Zumaia: % 36
7
Lekeitio: % 36
1
6
11
9
8
10
7
3
2
4
5
ITURRIA: Greenpeace.
Muskizko koke planta. LUIS JAUREGIALTZO / ARGAZKI PRESS
2013ko abuztuaren 9a, ostirala berria 3
10››
Luiziari buruzko ikerketa amaitu arte, itxita
egongo da Donostiako Pasealeku Berria
15››
Enpresaren desegitea gerarazteko eskatu
diote Inasako langileek zuzendaritzari
Ingurumena D ‘Destrucción a toda costa’ txostena
Eusko Jaurlaritzak auzitara
eramango du Kosta Legea
Espainiako Gobernuak onartutako
Kosta Legeari helegitea jarriko dio Eusko
Jaurlaritzak. Hala erabaki zuen uztailaren 24ko gobernu kontseiluan. Zehazki,
Jaurlaritzak uste du tokiko erregimenaren eskumenak, lurralde antolaketakoak, hirigintzakoak eta ingurumenekoak
urratu dituela. Adibidez, Jaurlaritzak
3. Kosta Legea
Hego Euskal Herrian aurten indarrean jarri den Kosta Legeak
ekar dezakeen kalteaz ohartarazi
du Greenpeacek txostenean. Izan
ere, ekologisten arabera, «interes
pribatuen esku» utzi da lur eta
itsas ondare publikoa, babes eremua 100 metrotik 20 metrora gutxitu baita, eta industria eta zerbitzuetarako kostaldearen eskaintzak 30 urtetik 75 urtera handitu
baitira. Eusko Jaurlaritzak Espainiako Auzitegi Konstituzionalean helegitea jarri du lege horren
aurka, bere eskuduntzak urratzen dituela argudiatuta. «Errentagarritasun ekonomikoari ematen zaio lehentasuna, eta legeak
ez du artikulu bakar jasotzen
itsasbazterrak, ekosistemak eta
paisaia lehengoratzeko».
salatu du lege berriak tokiko erakundeek
hirigintzari buruz hartutako erabaki
batzuk bertan behera uzteko ahala
ematen diola Madrili.
Auzitegi Konstituzionalera eramango
du auzia Eusko Jaurlaritzak. Nolanahi
ere, helegitea jarri aurretik negoziaziora
joko du. Izan ere, Auzitegi Konstituzionalak hala eskatzen du. Alde biko batzorde
batean eztabaidatuko dute gaia.
Bizkai-Gipuzkoetako kostaldearen %31 natur babes neurriren
baten menpean dagoela azaldu
du Greenpeace talde ekologistak.
Babes izaera horrek ez du galarazten eraikitzea edota kaltegarriak izan daitezkeen hainbat jarduera aurrera eramatea, baina
inolako babesik ez duten eremuak baino zainduago daude, teorian. Benetako lege babesa natur parkeak edo parke nazionalek
eskaintzen dute, eta horien pean
bakarrik kostaldearen %9 dago
Bizkaian eta Gipuzkoan. Babes
eraginkorrik handiena duten
udalerriak hauek dira: Elantxobe, Mundaka, Ibarrangelu eta
Bermeo (Bizkaia).
5. Klima aldaketaren
arriskuak
Klima aldaketak hurrengo urteotan egin ditzakeen kalteez ere
ohartarazi du talde ekologistak
txostenean. Izan ere, itsas maila
igotzeak eragina izango du Euskal Herrian ere. Hondartzak
desagerraraziko dituela dio Greenpeacek, zientzialariek azken
urteotan iragarritako hipotesiarekin bat eginez. Horren ondorioz, babes dikeen ezponda egiturak ere indartu eta handitu
beharko dira; %20 inguru euskal
kostaldean.
‘‘
Onartu den Kosta Legea
ona da. Kostaldea babesten
du, eta babes juridikoa
ematen dio»
MIGUEL ARIAS CAÑETE
Espainiako Ingurumen ministroa
Joan den asteazkenean,eurite handien
ondorioz,estolderietako urak itsasora iritsi ziren zuzenean Miarritzen (Lapurdi),
Hondartza Handitik igarota.Erabiltzaile
batek argazki bat jarri zuen Facebook sare sozialean,eta herriko etxea azalpenak
ematera behartu dute.Azpiegitura zaharkitua dagoela aitortu dute.
Pilar Marcos q
Greenpeaceko kidea
Espainiako Gobernuak kostaldea pribatizatu
duela salatu du Pilar Marcos Greenpeaceko
kideak, eta ez duela behar bezala babestu.
«Ekonomiari eman
diote lehentasuna
Kosta Legean,
ez ekologiari»
Ainara Arratibel Gascon
4. Babestutako kosta
zatia,txikia
Estolderietako urek polemika
sortu dute Miarritzen
Oso kritiko. Halaxe agertu da Pilar Marcos (Madril, 1976) Greenpeaceko kidea Espainiako Gobernuak onartutako Kosta Legearekin. «Legezkoak ez ziren hainbat
proiektu ontzat emango ditu»,
azaldu du.
Maiatzaren 9an onartu zuen Espainiako Kongresuak Kosta Legea. Hasieratik agertu zarete haren aurka.
Zergatik?
Miguel Arias Cañete Ingurumen
Ministeriora iritsi zenean hartu
zuen lehen erabakietako bat izan
zen 1988tik indarrean zegoen Kosta Legea aldatzea. Ez genuen espero, PPk ez baitzeukan jasota
bere hauteskunde programan.
Hori oso larria da, ingurumenean, turismoan eta hirigintzan horrenbesteko eragina izan dezakeen lege batek ezinbestean agertu
behar baitzuen hauteskunde programan. Legea egiteko orduan, ez
ziguten ezta zirriborroa pasatu
ere egin. Ez ziguten eztabaidan
parte hartzen utzi. Behin legea
ezagutu eta onartuta, gure susmo
txar eta beldur guztiak baieztatu
ziren. PPren gobernuak onartu
duen legeak ez du kostaldea babesten. Alderantziz, pribatizatu
egiten du. Gainera, babesa ematen die bere garaian kostaldea
suntsitu eta hirigintza planak babes horren gainetik jarri zituztenei.
Atzerapauso bat da,beraz,legea?
Zalantzarik gabe. 1988ko legea zaharkituta zegoen, eta aldatu egin
behar zen. Baina ez modu honetan. 1960ko hamarkadara garamatza lege honek. Ez dute kontuan hartu klima aldaketak kostaldean duen eragina. Alor hori
oso azaletik jasotzen da legean.
Ekosistema batzuk ere hobeto babestu behar ziren. Lege honek interes ekonomikoak ekologikoen
gainetik jarri ditu. Cañete ministroak berak hala esan du. Cañetek eta PPko beste hainbat kidek
interes asko dituzte hirigintza enpresetan, eta horri lotuta daude
egin dituzten hainbat aldaketa.
Zer ondorio izango ditu Kosta Legeak?
Gatzagak eta itsasadarren lurrak
oso ekosistema garrantzitsuak
dira, eta babesik gabe utzi dituzte.
Dunen kasuan, batzuk babestu
dituzte, eta beste batzuk, ez. Zentzugabea da. Babestutako kostalde eremua ehun metrotik hogei
metrora gutxitu dute. Azken batean, ia kostalde osoan eraikitzeko aukera eman dute.
Noiz hasiko dira ikusten ondorioak?
Datozen hemezortzi hilabeteetan. Izan ere, hala eskatzen duten
udalek aukera izango dute babesa ehun metrotik hogei metrora
jaisteko eskatzeko. Beraz, berriro
ere ikusten hasiko gara hondartza inguruetan etxeak eraikitzen.
Gaur egungo krisi garaian eraikuntza
enpresa askok egingo al dute halako
proiektuen alde?
PACO CAMPOS / EFE
Horri buruz ez dugu informazio
askorik. Baina jada iritsi zaigu
hainbat proiekturen berri. Euskadiko kostaldeari dagokionez,
Zierbenan, besteak beste, 52 txalet eraiki nahi dituzte Areatza
hondartza inguruan. Badirudi ez
dutela ikasi eraikuntzan oinarritutako eredu ekonomiko, politiko
eta sozial batek dituen ondorioez.
Gutxi batzuk aberasten dira horrekin, baina irabazi politiko asko
ematen ditu. Hor dago gakoa.
Besteren artean, Eusko Jaurlaritzak
auzitara jo du lege horren kontra.
Ados zaude?
Babestu egiten dugu auzitara jo
izana. Izan ere, legeak eskumenak urratzen dituela arrazoitu ez
ezik, erabiltzen duen argudio nagusia da kostaldea babesik gabe
uzten duela. Euskadiko kostaldearen kasuan, gainera, babesa 500
metrora iristen da. Guk uste dugu
epaileek arrazoia emango diotela. Izan ere, Espainiako Konstitu-
zioaren 32. artikuluak jabari publikoa babestea galdegiten du.
Kosta Legeak murriztu egiten du
jabari publikoa deitutakoa. Gainera, legez kanpokoak ziren
proiektu batzuk legezko bihurtzen ditu. Irizpide teknikorik
gabe, gainera.
Zuek zer neurri hartu dituzue?
Sinadurak biltzen ari gara, Europako Batasunak legea azter dezan. Dagoeneko 150.000 sinadura
bildu ditugu. Izan ere, Europak
itsasbazterreko lurrak eta gatzagak babesten ditu, eta, esan bezala, lege honek babes hori kentzen
die. Beste hainbat ingurumen zuzentarau ere urratzen ditu. Espero dugu eskaria kontuan hartzea.
Zer jaso beharko luke, zuen ustez,
kosta lege batek?
Guk babesa 500 metrora jarriko
genuke, hori baita komenigarriena. Bestalde, erreminta bat izan
nahiko genuke, kostaldearen kudeaketa oso bat egiteko.
Harian › Iritzia
r
Zaldieroa
Z taldeak
zakarretara botako dituzun botila horiek,
esaterako.
Akordatzen taldekatu gintuztenekoaz? Artean gaztetxoak ginen, etorkizuna zer zen ere
ez genekiela. Nolako mina ematen duen besgia da. Bakarra zara munduan, parekorik
te norbaitek taldekatzen zaituenean... Denak
ez duzu. Ez dago zu bezalakorik. Zu, hura
berdinak ginela esan zuten behin eta berriz,
eta neroni ere bai, noski. Ez pentsa hau maieta aski ongi genekien bakoitza zen bezalatasun adierazpen bat denik. Badakizu kosta
koa zela. Guztiak desberdinak ginela, alegia.
egiten zaidala gauzen muinera nahi bezain
Baina taldekatu egin gintuzten. Sartu gintuzazkar iristea. Desberdinak garelako diot. Izaten gazteak Y taldeetan. Beste herrialdeetan
tez ez dugu zerikusirik batzuek besteekin. Baiumekeria edo gaiztakeria hutsa zena, terrona lasai, esango dizut aurrerantzean parekorismoaren portalean egotea zen guretzat. Kurik ez duzula, gustuko baduzu.
txazainak edo zabor edukiontziak erreGaraiak nola aldatu diren ere esango ditzeak urte askotako kartzela zigorra
zut. Badakit ongi dakizula, ez dizudala
esan nahi zuen.
errepikatu beharrik. Baina utzidazu
Beldurrez bizi izan ginen garai
esaten: aldatu dira garaiak eta bakahaiek oso urrun ikusten ditut. Bairrak gara munduan.
na kasualitatea, aizu: gerora etoBakarrak gara, baina izugarri
rri zen Abiadura Handiko Trenamaite dugu taldean egotea.
ren kontu hura. Eta ezaguna zen
Geure burua taldekatzen dugu.
hizkia erabili zuten berriz. TrenEz iezadazu buruaz ezetzik
bideak Y-aren itxura hartuko
esan, zuk ere sailkatu duzu-eta
Uda mudan
zuela esan zuten.
zerbait, gaur bertan. GaltzerGarazi Kamio
Aldatu dira garaiak eta aldatu
diak, adibidez. Edo iluntzean
E
b
gara geu ere. Desberdin izaten jarraitzen
dugu, lasai. Jada ez zaie kutxa automatikoei
surik ematen; ezta zabor edukiontzei ere.
Hala ere, arrazoia eman beharko diegu adituei: denbora batez ahanzturan izan ondoren, moda berriz itzultzen omen da gurera.
Orain, atez ateko posteak erretzen dira, Villabonan bezala. Eta azkenaldian Sakanara
ere egin dute jauzi: konpostagailuak erre dituzte Etxarri Aranatzen, Uharte Arakilen eta
Olatzagutian. Baina garaiak aldatu dira, eta
orain horrelakoak egitea zilegi dela dirudi. Zabor edukiontziak erretzean haserretzen ziren
haiek isildu dira. Heldu bihurtu garen honetan, gure gaztaroarekin batera desagertu ziren Y talde haiek ere. Ahaztu zaie hark esan
nahi zuena, erabat.
Etengabeko garapenean gaudenez, taldeari izena aldatu beharko diogu. Alfabetoko
hurrengo hizkia erabiltzea onena, irudimenik
ez dugu-eta izen originalak pentsatzen hasteko. Y-tik Z-tara egingo dugu jauzi. Orain guri
dagokigu gaiztoak taldekatzea. Z taldeak;
atsegin dut. Z zaborragatik da, noski. Zergatik
bestela?
Hizpideak
Excel
herritarrak
Jakes Goikoetxea
[email protected]
asi prestatzen. Lan erreformaren hamaikagarren erreforma gero eta gertuago
dago. Espainiako Gobernuak etengabe egin
dizkio aldaketak jatorrizko lan erreformari, eta
ultraaktibitatearen amaieraren ondorioak nabaritzen hasi direnean, enpresaburuen aldeko abesbatza hasi da berriro kantuan: Nazioarteko Diru Funtseko adituek —bai, iragarpenetan eta aurreikuspenetan etengabe huts
egin duten horiek— bi urtean soldatak %10
jaistea hitzartzeko proposatu diete Espainiako enpresaburuei eta sindikatuei, ariketa teoriko batean emaitza onak eman dizkielako;
Olli Rehn Europako Batzordeko Ekonomia komisarioak proposamena babestu du; eta
CEOE Espainiako Enpresaburu Elkarteen
Konfederazioak lanaldi osoko kontratuak lanaldi laburreko bihurtzeko erraztasunak es-
H
Joan Rosell CEOEko presidentea. KOTE RODRIGO / EFE
katu ditu, enpresaburuaren esku utziz nor behartuko duen kontratu mota batetik batetik
bestera pasatzea. Lanaldi laburreko kontratuak sustatu nahi ditu, eta enpresaburuak
langileak ordu gehiagotan lan egitea behar
izanez gero, lanordu osagarriak ia mugarik
gabe gehitzeko aukera eskatu du. Ordukako
kontratuak orokortzea, alegia. Hori gutxi ez
eta adin muga kendu nahi die prestakuntza
kontratuei, 50 urtetik gorako bekadunak eta
ikastunak ahalbidetuz, esaterako. NDF bat
dator, lan erreforma sakontzeko eskatzen dio
etengabe Espainiako Gobernuari.
NDFk dio soldatak murriztuta enplegua
sortuko dela. Gezurra. Soldatak jaitsi dira
—gehiago jaitsiko dira—, eta ez da enplegurik
sortu. Soldata jaitsiera basatiak izan dituzten
herrialdeetara begiratu baino ez dago: Grezia, Portugal... Ez dute ikusi nahi, ordea. Herritarrok Excel orrietako zenbakiak gara.
Zuzendaria:
Martxelo Otamendi
Zuzendariordea:
Iñaki Petxarroman
Edizio arduraduna:
Andoni Alvarez
Argitaratzailea:
Euskal Editorea SM
Publizitatea: Bidera
publizitatea
Lege gordailua:
SS-0662/03
Batzorde parekidea:
0712I84059
Egoitza nagusia:
Martin Ugalde kultur parkea.
Gudarien Etorbidea, z/g.
20140 Andoain.
Telefonoa:
(0034) 943-30 40 30
Faxa: (0034) 943-30 09 43
Webgunea:
www.berria.info
Posta elektronikoa:
[email protected]
Publizitatea:
[email protected]
Harpidetza saila:
(0034) 943 - 30 43 45
Date: 09/08/2013
Exemplaire: 3.142
Editeur: Euskal Editorea s.l.
Directeur de publication:
Martxelo Otamendi
Comission paritaire:
0712I84059
Delegation Labourd:
Lisses 3, 64100-Baiona.
Tel.: (0033) 559256220.
Fax: (0033) 559254303.
E-mail: [email protected]
ORDEZKARITZAK
Araba: Bizenta Mogel, 6.
Posta kodea: 01008
Gasteiz. Telefonoa:
945-15 04 52. Erredakzioko
faxa: 945-14 83 07.
Posta elektronikoa:
araba @berria.info.
Bizkaia: Uribitarte kalea, 18,
3. C. Posta kodea: 48001
Bilbo. Telefonoa:
94-435 26 00. Erredakzioko
faxa: 94-423 49 75.
Posta elektronikoa:
[email protected].
Lapurdi: Lisses, 3. Posta
kodea: 64100 Baiona.
Telefonoa: 559-25 62 20.
Faxa: 559-25 43 03.
Posta elektronikoa:
lapurdi @berria.info.
Nafarroa: Iratxeko Monasterioa, 45, 13. Posta kodea:
31011 Iruñea. Telefonoa:
948-36 66 22.
Publizitatea: 948-36 66 23.
Posta elektronikoa:
[email protected].
berria
Iritzia ‹ Harian
u
Zuzendariari
BERRIAk irakurleen eskutitzak plazaratzen ditu. Ez dituzte 2.500 karaktere baino gehiago izan behar, tarteak barne, eta
BERRIAk mozteko eskubidea du. Helbide honetara bidali behar dira, izen-abizenak eta herria adierazita: Berria, Martin
Ugalde kultur parkea, 20140 Andoain. Eskutitzak Internet bidez bidaltzeko: [email protected].
1893ko udako sargoria.
Gamazada garaia
Gaur dela 120 urteko uda ekainaren 4an
hasi zen. Iruñeko karriketan elkartutako
milaka lagunen arimek piztu zuten Nafarroako eguzkia, eta 1893ko udari hasiera eman zioten. Gamazadaren garaiak ziren. Madrildik etortzen zen hamaikagarren erasoaldiaren kontrako
protesta garaia. Euskal Herri osora zabaldu zen herri mobilizazioa, gaurko herri mobilizazioa eta politikagintzaren aitzindari paregabea (manifestazio jendetsuak, lan instituzionala eta kaleko
aldarrikapen uztarketa, sinadura bilketa
erraldoiak, Foruen aldeko plazen inau-
gurazioak, aldarrikapen-diskurtsoen
zabalpena herriz herri, Foruen Monumentuaren eraikuntza Iruñean herritarrek egindako diru-ekarpenari esker... ).
Uda hura luzea izan zen. Esate baterako, abuztuaren 16an, Gernikako San
Roke jaietan, Espainiako bandera pare
bat erre zituzten Gamazoren Legearen
kontrakoak «Gora Euskeria askatua»
oihuen artean. Kontakizunen arabera,
Iruñeko Orfeoiak abestutako Gernikako
Arbola ereserkiak sugarra piztu zuen.
Beste aldetik, hil horren 27an, Sagasta
espainiar lehen ministroa Donostiako
Londres Hotelean zegoelarik, haren
kontrako manifestazio batean, Guardia
Zibilak hiru lagun hil zituen. Foruak ezta-
baidaren jo puntuan, gaur gertatzen
den bezala. Askatasunak vs Madrilekin
lotzen gaituen kate lodia, Nafarroako
armarrian jarri ziguten kate berbera.
Ondoren, Nafartarren Ohorezko Liburua eta bertan bildutako 120.000 sinadurak etorriko da; baita Arturo Kanpionek Madrilgo Gorteetan egindako interbentzioak ere,edota Kanpioni Castejoneko tren geltokian egindako ongietorria,eta Arana anaiek,Nafarroako
Erriberako tren geltoki horretan,lehendabizikoz aireratutako ikurrina hori; Iruñeko Sarasate Pasealekuan kokatutako
Foruen Monumentuaren eraikuntza,Diputazioak inauguratu gabe utzi zuena....
Eta batzuek entzungor egingo dute,
eta gure Historia gezurrez betetzen duten bitartean, iraganari begira ezin garela egon esango digute. Zergatik hainbeste ezjakintasuna? Nori komeni zaio
gure historia ezkutuan mantentzea? Eta
egun, nor da Foruen defendatzaile sutsuena?
120 urteko sargoria. Nafarroako Konkistaren 501 urteko gau ilun honetan,
Gamazo izenak gogor kolpatzen ditu
gure belarriak, behin eta berriro. 1903.
urtean, herritarrek jarritako diruari esker
altxatu zen Foruen Monumentuan zizelatua agertzen den esaldietako bat gogora ekarri nahi dut, mende baten ostean, esanahia galdu ez duen sentimenduaren lekuko isila: «Oroitarri hau,
askatasunen alde nafarrek erakutsitako
batasuna irudikatzeko altxatu zen. Askatasun hauek, maitatzeko, bizitza bera
baino duinagoak direnak».
Sergio Iribarren Galbete, 1512-2012 Nafarroa Bizirik ekimeneko kidea. Iruñea.
Aldundia eta enplegua
Jon Peli Uriguen
Berrikuntzako, Landa
Garapeneko eta Turismoko
Departamentuko
foru diputatua
E
uskal politikan nolabaiteko joera
dago esanahia modulatzeko, baita
guztiz kontrakoa
esateko ere, hizlariaren oholtza
zer erakundetan jarrita dagoen,
horren arabera. Izan ere, alderdi
batzuek koordinazioa bultzatzearen aldeko edo bikoiztasunak
saihestearen aldeko deialdiak
egiten dituzte Eusko Legebiltzarrean, baina, gero, Batzar Nagusietan, aldundiei eskatzen diete
beraien eskumenekoak ez diren
gaietan lan egitea. Baina zein da
Gipuzkoako Foru Aldundiaren
egungo gobernuak duen eginkizuna gure Lurraldearen garapenean?
Adibide bat jarriko dut gure
erakundeek bizi duten egoera
kafkiano hau ulertzen laguntzeko. Orain urte batzuk ekonomia
arloko foru diputatu batek,
PSEkoa hain zuzen, pentsatu
zuen Gipuzkoako Aldundiak
gauzak zituela egiteko turismo
alorrean, nahiz eta Gernikako
Estatutuak oso argi uzten duen
Eusko Jaurlaritzari dagokiola
turismoa sustatzea. Zergatik?
Gai atsegina zelako. Harrezkero, foru gobernuak baliabide
ekonomikoak eta giza baliabideak erabiltzen ditu zeregin horretarako. Paradoxikoa da Gasteizen orduan gobernuan zegoen
alderdiak eta, beraz, gai horretan eskumena zuenak, Bilduko
gobernuari leporatzea 2012. ur-
tean estatuko bisitarien kopurua jaistearen errua. Baina,
orain, ondoena funtzionatzen
duen lurraldea Gipuzkoa denean, ez du inork esaten egoera
hori Gipuzkoa plazako gobernuari esker dela, nahiz eta emaitza bikainak izan dituen Bordelen eta Tolosan (Frantzia) turistak erakartzeko egin duen
kanpainan.
Gipuzkoak du, gaur egun, estatuko langabezia tasa txikiena
EPAk emandako datuen arabera, hau da, %13,26ko langabezia
2013ko bigarren hiruhilekoan,
%26,26ko batez bestekoaren aurrean, eta baita Hegoaldeko gainerako lurraldeetakoa baino
txikiagoa ere: %16,72 Bizkaian,
%15,64 Araban eta %18,32 Nafarroan. Izan ere, Gipuzkoan bakarrik gehitu da okupazioa, beste lurraldeetan ez bezala, eta azken bost hilabetetan, gainera,
langabeziak behera egin du.
Lurraldean Bilduk gobernatzen duelako izango ote da? Noski, ez. Aldundiak ez ditu ekonomia globalizatu baten joera aldaketa eragin dezakeen politika
ekonomiko bat garatzeko behar
diren tresnak. Ez du lan arloko
legerik egiten. Eta ez du funtsezko tresnarik, besteak beste,
enplegu politikak edo diru politikak bultzatzeko (Estatuak ere
ez, euroa iritsi zenetik).
Beraz, lurraldearen ekonomia suspertzeko asmoz, Aldundiaren ahalegina bere gastuen
aurrekontua ahal den gehien
optimizatzera bideratzen ari da.
Eta, gure eskumen zuzeneko esparruei dagokienez (gizarte politika, errepideak...), kalitatezko
enplegua bultzatu nahi dugu,
hitzarmenak betetzea exijituz
eta prekarizazioa baztertuz. Horrez gain, iruzur fiskalari aurre
egitea, eta lanaren errenten eta
kapitalaren errenten arteko zerga-ordainketaren diferentzia
murriztea da gure helburua.
Izan ere, kalitatezko enpleguak aukera emango du gastu
gehiago egiteko eta, ondorioz,
arnasa emango dio kontsumoaren hain behar handian dagoen
ekonomiari; hain zuzen, guztiz
kontrakoa egiten ari dira, Rajoyren lan erreformaz baliatuz,
soldatak murriztu eta Gipuzkoaren egoera Greziak edo Marokok duten egoerara parekatu
nahi dutenak. Horretarako ez
dugu langile kualifikaturik behar, ezta I+G proiekturik ere.
Hori eskumen propioei dagokienez. Izan ere, gure eskumen
zuzeneko esparruak ez diren kasuetan, besteak beste, industria
politika, enplegu eta ikerketari
lotutako esparruetan, berrikuntza alorreko departamentuak
ekintzailetasuna bultzatzeko
programa arrakastatsuak jarri
ditu martxan, gero Eusko Jaurlaritzak erreferentziatzat hartu
dituen programak, hain zuzen
ere. Halaber, Lakuako gobernuaren politikak osatzen ditugu internalizazio, IKT eta I+G
sektoreetan. Eta zientzia eta
teknologia alorretan eskumenak dituzten administrazioek
utzitako zuloak tapatzen ditugu. Horrela, talde politiko guztiek ponentzia bat jarri genuen
martxan Gipuzkoako Batzar
Nagusietan, PSErekin adostutako aparteko kontusaileko 7,6
milioi euroak modu egokienean
erabiltzeko politikak aztertze-
ko, betiere, eragile guztien partaidetzarekin; lehen ere garatzen ziren politika horiek, beste
batzuekin batera, enpleguaren
alorrera bideratu dira.
Horrela, bada, berrikuntza
alorreko aparteko aurrekontutik datozen 13,5 milioi euro
horiek eta indargarri gisa jarritako beste 7,6 milioi euro batu
ondoren, 21 milioi euro ditugu
guztira eta, diru horri esker,
2.000 enplegu baino gehiago sortuko dira, berriak edo finkatuak. Enplegu gehienak, 1.500
inguru, ekintzailetasunari lotutako laguntza lerroei esker sortuko dira. Eta gainerakoak,
berriz, Foru Aldundiko alor desberdinen ekintza koordinatuari
esker sortuko dira; horrela,
Diputatu Nagusiaren Kabineteari atxikitako Lurralde Garapeneko Zuzendaritzak diru lagun-
Foru Aldundiak
lehen aldiz jarri du
martxan enplegua
sustatzeko hain
neurri sorta
garrantzitsua, eta,
zalantzarik gabe,
eragin positiboa
izango du gure
langabezia kopurua
hobetzeko
ahaleginean
tzak emango dizkie udalei 200
langabe kontratatzeko eta,
halaber, diskriminazio positiboa egingo du lerro horretara
bideratutako 1.500.000 euro
banatzerakoan, kontuan hartuko baititu langabe gehien dituzten udalerriak. Eta baita ere
Gizarte Politikako Departamentuari, Ingurumeneko
Departamentuari, eta nire
departamentuko berrikuntza,
turismo eta landa garapeneko
alorrei esker. Beraz, 2.000 enplegu, kontuan hartu gabe merkataritza eta ostalaritzako alorrekin adostutako sustapen
ekintzei esker sortuko direnak.
Hori guztia lurraldearen ikuspegitik begiratuta, eskualdeen
arteko desberdintasunak
murrizteko ahaleginak eginez
eta gizarte kohesioa bultzatuz.
Foru Aldundiak lehen aldiz
jarri du martxan enplegua sustatzeko hain neurri sorta garrantzitsua, eta, zalantzarik
gabe, eragin positiboa izango du
gure langabezia kopurua hobetzeko ahaleginean. Nahiz eta
ekintza horiek abian jartzeak
ahalegin handia eskatu, denbora beharko dugu Ander Rodríguez Gizarte Politikako diputatuaren kontra Adegik jarri duen
salaketari, eta PSE alderdiak
Batzar Nagusietan nire kontra
egindako gaitzespenari aurre
egiteko. Izan ere, batzuek horrela ikusten dute politika: denak
balio du, nahiz eta begien bistakoa izan ez dagoela salaketarako inongo oinarririk, politikaren kudeaketan metodo berriak
eta eraginkorragoak sartzen dituena ahultzeko eta horri gobernatzen ez uzteko.
Harian › Euskal Herria
Bakea lortzeko bidea elkarrizketa
dela nabarmendu du Bidetik-ek
«Biktimenganako errespetua» eskatu du
Bidetik fundazioak, Joxe Mari Korta ETAk
hil zuela hamahiru urte pasatu direla
Joxean Agirre bertan izaki, Sortu lehen aldiz
joan da ETAren biktimen omenaldi batera
Jurgi Arruti Agirre
«Bakezko bizikidetza eraikitzeko
bide bakarra elkarrizketa da».
Horixe adierazi zuen argi Joxe
Mari Kortaren Bidetik fundazioak, atzo, Joxe Mari Kortaren omenez antolaturiko ekitaldian. Atzo
hamahiru urte bete ziren Joxe
Mari Korta Adegiko presidente
zena ETAk hil zuela, Zumaian
(Gipuzkoa). Herri horretan
bertan egin zuten agerraldia
Bidetik-eko kide Andoitz Kortak
—Joxe Mari Kortaren semea—,
Jexux Mari Mujikak eta Jesus
Alberdik, eta honakoa azpimarratu zuten bizikidetza baketsu
bat lortzeko bidean: «Bakea eraiki nahi duten guztiekin hitz egin
behar da, nahiz eta mingarri gertatu inoiz».
Eguerdiko hamabiak jotzeko
hamabost bat minutu falta ziren,
eta jendez betetzen hasi zen
Joxe Mari Korta industrialdea.
Kortaren argazkia eta lore sorta
bilakatu ziren poligonoaren
epizentro, eta horren inguruan
Kortaren familia ezartzen hasi
zen, baita lagun eta lurraldeko
ordezkari politikoak ere. EAJko
Joseba Egibar, Bakartxo Tejeria
ETAk bere biktimekiko
«begirunerik» agertu
ez izanak «mina»
eragin du Bidetik-en
Jexux Mari Mujikak
esan du gorrotoari uko
eginez bakea egiten
saiatu behar dela
eta Markel Olano izan ziren iristen lehenetakoak, Pello Gibelalde
Adegiko presidentearekin batera. Geroxeago azaldu ziren Sortuko Joxean Agirre, EAko Pello Urizar eta Aralarreko Rebeka Ubera,
besteak beste. Aurreko egunean
jakin zen Sortuk ere omenaldian
parte hartuko zuela; ETAren biktimen omenaldi batera joaten
den lehen aldia da. Hori hala,
laster zituen kamerak gainean
Agirrek, baina, hala eta guztiz
ere, ez zuen agertu izanaren inguruan adierazpenik egin nahi
izan.
Aipaturikoez gain, honakoak
ere izan ziren omenaldian: Iñaki
Agirrezabala Zumaiako alkatea,
Jonan Fernandez Eusko Jaurlaritzako Bake eta Bizikidetza idazkaria, Arantza Tapia Eusko Jaurlaritzako Ekonomia Garapenarako
eta Lehiakortasunerako sailburua, Marina Bidasoro Gipuzkoako Diputazioko Giza Eskubide eta
Memoria Historikoaren zuzendaria, Lohitzune Txarola Gipuzkoako Batzar Nagusietako presidentea eta Gorka Maneiro UPDren
EAEko bozeramailea. Egun erdia
iritsi zenerako berrehun bat pertsona inguru bildu ziren Kortaren
enpresaren atarian. Orratzak erdian zeudelarik eman zitzaion hasiera hamar minutuko isiluneari.
Gitarra joleen doinua etorri zen
ondotik, eta txalo zaparradak biribildu zuen ekitaldia.
Lore eskaintzaren aurretik, hamaikak eta laurden inguruan, Jexux Mari Mujikak adierazpena
egin zuen, euskaraz. Hamar puntutan zatituriko dokumentua
azaldu zuen. Lehenik adierazi
zuen 2011ko urrian ETAk iragarritako jardun armatuaren behin
betiko etena berri pozgarri zein
mingarria egin zitzaiela. «Pozgarria, bizikidetza bakezkoaren alde
gaudelako», esan zuen. Mingarria, berriz, «ETAk berak eragindako biktimekiko inolako errespetu eta begirunerik agertzen ez
zuen adierazpena zelako». «Egiazko memoria lantzeko hori ez da
inola ere bidea», erantsi zuen.
Bizikidetza baketsu baten bidean, gizarte zibilaren egitekoa azpimarratu zuen Mujikak. «Eginkizun zail horretan gizarte zibil osoak hartu behar du parte, baita biktimek eta horien ingurukoek ere».
Hori esanik, Bidetik ere prozesu
horretan laguntzeko prest zegoela onartu zuen.
Gizartea, ordea, «degradazio
moralera gehiegi ohitu» dela iritzi
zion, eta eskatu zuen «azkar eta
garbi» barneratu behar duela ez
daitekeela onartu indarkeria politikoki justifikatzea. Mujikak argudiatu zuen «politikoki justifikatu nahi izan den indarkeriaren
inguruan jarrerarik ez hartzea
eta isilik gelditzea injustiziaren
konplize bilakatzen da ezinbestez».
Omenaldira bertaratutakoak txaloka, Zumaian. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS
EH Bilduko ordezkariak, omenaldian. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS
Urizarrek uste du ETAk «geldialdi» egoera
gainditzeko nahia erakutsi duela
Pello Urizar EAko idazkari nagusi eta EH Bilduko legebiltzarkideak uste du ETAk egungo «geldialdi» egoera gainditzeko
nahia baduela. Atzo Onda Vascan eginiko hitzetan, Urizarrek gogorarazi zuen ETAk iragarri zuela jada Foro Sozialean ekarpenak
egiteko prest zegoela. Horrela, PPren gobernuaren blokeo jarrera
horri aurre egiteko nahi gisa interpretatu zuen hori. «Desarmatzea
nola gauzatuko den baino gehiago, garrantzitsuena da ETAk erakutsi duela aurrerapausoak egiteko nahia», nabarmendu zuen.
Bestalde, Joseba Egibar EAJko GBBko presidenteak ETAri armak utzi eta desegiteko deia egin zion Euskadi Irratian eginiko
adierazpenean. Espainiako eta Frantziako gobernuekin negoziatzea «kimera» dela esan zuen, ameskeria, eta gaineratu zuen konferentzietarako baino gehiago, erabakiak hartzeko garaia dela. Ezker abertzaleari, berriz, ETAren jarduna «guztiz okerra» izan zela
onartzeko eskatu zion, «sinesgarritasuna irabaztearren».
D
«Bizikidetza lortzeko bidean ez
ditugu gogoko genituzkeen maximo etikoak —damua, barkazio eskea...— exijituko, baina inoiz eta
inola ere ez dugu onartuko hilketak gertakizun triste baina ezinbesteko bezala agertu nahi duen
ikuspegi edo adierazpenik», esan
zuen Mujikak. Horrela, gehitu
zuen ETAren hilketak «injustiziazko erailketak» izan zirela publikoki aitortzeko exijituko dutela. Aitorpen hori baita, euren aburuz, «biktimekiko errespetuaren
hasierako eta oinarrizko baldintza».
«Egiazko nahiaren beharra»
ere nabarmendu zuen Mujikak.
Bakegintzan aritzeko, nahia ez
ezik, zintzotasuna eta zuhurtzia
ezinbestekotzat jo zituen. «Gorrotoa eta mendekuari uko eginez
eguneroko jokabideetan bakea
zaildu ordez, bakea egiten saiatu
behar da», zioen, «ez baitago biderik, bidea bera da bakea».
Azkenik, «harrokeria eza» izan
zen Bidetik-en agerraldian gailendu zen beste ideia: pausoak ondo
eta azkar ematea garrantzizkoa
dela baina «harrokeriak» ez duela
inongo tokirik. Bakea nork ekarri
duen eta horren ondorioz, irabazleak zeintzuk diren nabarmentzen jardutea «sobera» dagoela
adierazi zuten. Alderdi politikoentzako mezua izan zen hori, eta
gaineratu zuten «interes alderdikoietatik kanpo» dauden ikuspegiekin jokatzeko prest egon behar
duela bakearen alde egin nahi
duen alderdi orok.
Euskal Herria ‹ Harian
Heriotza mehatxuak egin dizkiete
Elizondoko eta Baztango alkateei
Udaletxean Espainiako
bandera jartzeko eta
ikurrina kentzeko
exijitu die talde
ezezagun batek
Ventura Tomeri
ukatu egin diote
Euskal Herriratzea,
«segurtasun
arrazoiengatik»
Erredakzioa Iruñea
Baztango eta Elizondoko udaletako (Nafarroa) alkateek heriotza
mehatxuak jaso dituzte bi herri
horietako udaletxeetan «banderen legea ez betetzeagatik». Ikurrina eta euskal presoak Euskal
Herriratzearen aldeko ikurrak
erabilera publikoko guneetatik
berehala kentzeko egintzen die
gutunak eta udaletxeetako balkoietan Espainiako bandera jartzeko, «Banderen Lege betez, zeina derrigorrezkoa den nazio osoan». Hori egin ezean hil egingo
dituztela ohartarazi diete Garbiñe Elizegi Baztango alkateari
(Bildu) eta Mikel Sobrino Elizondokoari (independentea). ANN
Agrupación de Nacionalistas Navarros talde ezezagunak (Nazionalista Nafarren Elkarteak) sinatu du gutuna.
Prentsaurreko batean eman du
horren berri Elizegik, Bilduren
Nafarroako legebiltzar taldeko
Bakartxo Ruiz eta Xabi Lasarekin batera. Baztango alkateak
azaldu duenez, uztailaren 19ko
data dauka gutunak, baina aurreko astera arte ez zuten ireki. Gutunean esaten da bi alkateak «heriotzara zigortzea» erabaki zutela
ANN taldeko kideek joan den uztailaren 13an egindako bilera batean, «aho batez». Espainiako
Banderen Legea bete ez eta herriko bestak «aldarrikapen politikoak» egiteko erabiltzea leporatu
diete bi alkateei. Astebeteko epea
Erredakzioa Bilbo
Garbiñe Elizegi, berak eta Elizondoko alkate Mikel Sobrinok jaso dituzten gutunekin, atzo. IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRESS
eman diete ikurrina eta euskal
presoen eskubideen aldeko ikurrak kentzeko, eta ohartarazi diete hori egiten ez badute «erabakia» gauzatzeko prestutasun oso
dutela. Elizegik jakinarazi duenez, salaketa jarri dute Foruzaingoan.
EH Bilduko Bakartxo Ruizek,
berriz, gogor salatu du gertakaria. Nafarroako Parlamentuko legebiltzarkideak adierazi du jarrera horiek islatzen dutela «eskuin
zaharkituak joko demokratikoa
onartzeko duen ezintasuna». Azpimarratu du azken hilabeteetan
«ugaritu» egin direla EH Bildu legez kanpo uzteko «mehatxuak»,
baita kasu honetan bezala, «erre-
kete berriek» egindako heriotza
mehatxuak ere. Gogora ekarri
du, besteak beste, 2011ko abuztuan Andoaingo eta Lasarteko
udaletan ere (Gipuzkoa) jaso zituzten heriotza mehatxuak.
EH Bilduko kideak UPNri,
PSNri eta PPri dei egin die gertaera horiek salatu ditzaten. «Giza
eskubideen eta eskubide zibilen
defentsak bazterketarik eta salbuespenik gabea izan behar du»,
esan du Ruizek, eta gaineratu du
koalizioko kargu instituzionalen
«apustua» garbia dela. «Mehatxu
guztien gainetik gure lanean tinko jarraituko dugu».
Nafarroako Gobernuak eta
UPNk ohar bidez «gaitzetsi» egin
Pablo Gorostiaga presoa Laudion
pregoilaria izatea debekatu dute
Hamabi urtez izan da
Gorostiaga Laudioko
alkate; 18/98 auziagatik
dago preso, zigorraren
hiru laurdenak beteta
Txabi Alvarado Laudio
Pablo Gorostiaga Laudioko euskal preso eta alkate ohia ezingo
da izan bere herriko jaietako pregoilaria, jai batzordeak hala erabaki arren. Gasteizko Monica Basurto epaileak bertan behera utzi
du batzordearen erabakia, bada-
Zigorra luzatu
diote gaixo
dagoen Marilo
Gorostiaga
presoari
ezpadako neurri gisa. «Gorostiaga pregoilaria izatea biktimen
duintasunaren aurka doa», arrazoitu zuen Carlos Urkijo Espainiako Gobernuaren EAEko ordezkariak, epaitegiari debekua
ezartzeko eskatu zionean.
Laudiokoa da Urkijo ere, eta PPko zinegotzi moduan aritu da bertan, 1987tik 2011ra. Gorostiaga,
berriz, hiru aldiz izan da alkate,
eta lau aldiz zinegotzi. 18/98 makrosumarioagatik izan zen espetxeratua, 2007an, Egin auzian. 71
urte bete zituen iazko azaroan, eta
zigorraren hiru laurdenak beteak
ditu, Herrera de la Manchan (Es-
painia). 2015eko apirilean du jarria kartzelatik ateratzeko data.
Pregoia egingo da
Bilduren udalgobernuak salatu
du «kanpoko esku hartze zentzugabe bat» dela Gasteizko epaitegiaren erabakia, eta iragarri du
alegazioak aurkeztuko dituela.
Astelehena arte du horretarako
epea. Egun horretan jai batzordearen bilera egingo da, eta zer egin
erabakiko dute bertan.
Izan ere, epaitegiak ez du pregoia egitea debekatu. «Jai batzordeak hartutako erabakia eta pregoiaren irakurketa geratu dira
dute gertatutakoa. «Mehatxu eta
bortxaketa guztiak gaitzesten ditugu, datozen lekutik datozela»,
azpimarratu dute.
Espainiako bandera
Gernikako juntetxean (Bizkaia),
berriz, Espainiako bandera erre
dute bi lagunek. Aurpegia estalita, juntetxean sartu, eta bertan
beste bandera batzuen ondoan
dagoen Espainiakoa hartu eta
nola erretzen duten erakusten
duen bideo bat zabaldu dute.
Bideo horrekin batera igorri
duten mezu elektronikoan, ekintzaren egileek azaldu dute bandera erretzen duten seigarren aldia
dela.
bertan behera», azaldu du Natxo
Urkixo Laudioko alkateak. Pregoiak, berez, testuaren irakurketa baino gauza gehiago hartzen
duela gogorarazi du alkateak.
Urkixok ziurtatu du, baina, epaitegiak debekua berresten badu
pregoia ez dela irakurriko ekitaldian.
Jai batzordea hamalau kidek
osatzen dute. Horietatik zazpi alderdi politikoetako ordezkariak
dira. PSE-EEri eta PPri ordezkaritza bana zegokien, baina uko egin
zioten batzordean parte hartzeari. Beste zazpi kideak batzar orokorrean hautatzen dira. Bertan
Laudioko edozein talde zein norbanakok hartu dezake parte. Batzordeak aurten hautatu du Gorostiaga pregoilari izateko, baina
iaz ere izan zen proposatua, eta
bigarren geratu zen bozketan.
Zigorra luzatu diote Marilo Gorostiaga presoari, zeina baldintzapean aske dagoen, gaixotasun larri
baten ondorioz. Aske geratzeko
egun batzuk falta zitzaizkiola jakinarazi diote erabakia, eta otsailaren 28ra arte ez dute utziko
behin betiko aske. Uztailaren
30ean, Iruñeko espetxera sinatzera joan zenean eman zioten erabakiaren berri; herenegun bete zuen
zigorra —1994ko abenduan atxilotu zuten—.
2008az geroztik, etxean ari da zigorra betetzen. Baldintzapean
aske jarraituko duen arren, orain
jakinarazi dio Espainiako Auzitegi Nazionaleko Espetxe Zaintzako epaileak 2002 eta 2003ko erredentzioak ez dizkiotela zigorretik
kenduko eta, beraz, zigorra luzatuko diotela. Etxerat-ek jakinarazi duenez, Auzitegi Nazionaleko
epaileak erabaki hori hartu du
Iruñeko espetxeak proposatuta.
Helegitea jarri dute.
Ventura Tome presoari, berriz,
ukatu egin diote Euskal Herriratzeko eskaera. Hark ere gaixotasun larria du, eta hemen artatua
izatea galdegin zuen. «Segurtasun neurriak» tarteko, ez dute
aintzat hartu presoaren eskera
—espetxetik ospitalerako lekualdatzeetan egon daitezkeen arriskuak edo ihesaldirako arriskuak
aipatzen dira erabakian—.
Egibarrek dio EAJk ezker abertzalearekin
hitz egin nahi duela «estatus berriaz»
PSE eta PP Gernikako
Estatutuaren «azpitik»
daudela adierazi du, eta
haiekin akordioa egitea
«zaila» izango dela
Erredakzioa Gasteiz
EAJk «alderdi guztiekin» hitz
egin nahi du EAErako estatus berriari buruz, baina Joseba Egibar
EAJren GBBko presidenteak nabarmendu duenez, gaur-gaurkoz
«zail» ikusten du gai horri buruz
akordioa egitea PSE-EE eta PPrekin, alderdi horiek Gernikako Estatutuaren «azpitik» dagoen estatus bat nahi dutelako. Ezker aber-
tzaleari buruz galdetuta, berriz,
adierazi du egun haiekin baino
ezin dutela ados jarri gai horretan
eta haiekin hitz egiteko prest daudela. «Nork sinesten du herri honetan?», esan du Egibarrek, ezker
abertzalek elkarrizketa horietan
lehentasuna izango ote duen galdetuta. Hala ere, ohartarazi du alderdi jeltzaleak ez duela estatus
berria adostuko «edonola, edozein preziorengatik edo edozein
bidetik joanda».
Radio Euskadin eginiko elkarrizketa batean egin ditu adierazpenok EAJren Eusko Legebiltzarreko bozeramaileak. Egibar itxaropentsu azaldu da estatus
berriari buruz Eusko Jaurlaritzak Eusko Legebiltzarreko al-
derdiekin irailean abiatu nahi dituen elkarrizketen inguruan.
«Eztabaida hasteko unea da»,
esan du. Hala ere, nabarmendu
du eztabaida horretatik kanpo
utzi behar direla zenbait «printzipio eta muga». «Batzuek baldintza moduan jartzen dute estatus
berriak ez dakit zein printzipio
jaso behar dituela eta beste batzuek ez duela gaur egungo ez dakit zein estatus gainditu behar».
Horiek hala, Egibarrek adierazi du jakin badakiela PSE-EEk eta
PPk ez dutela estatus politiko berririk nahi. «Haiek sentitzen dutena, gainera, Gernikako Estatutuaren azpitik dago, estatutu hori
orain arte guztiz bete ez izanak
agerian uzten duen moduan».
Ezker abertzaleari buruz, berriz, esan du ez dituela ulertzen
EAJren proposamenaren inguruan orain arte agertu dituen
mesfidantzak. «Guk diogu herri
bat dagoela, zeinak hiru errealitate administratibo dituen eta
errespetatu behar diren. Baina,
era berean, guk ere badiogu herri
horren existentzia onartu behar
dela eta erabakitzeko eskubidea
dutela hiru errealitate administratibo horietako herritarrek».
Hori da jeltzaleen planteamendua, Egibarrek azaldu duenez.
«Orain ikus beharko da haiek [ezker abertzaleak] zer proposatzen
duten». Horren harira, gogora
ekarri du 2004an Juan Jose Ibarretxek lehendakariak aurkeztu-
Irudia qAreatza
tako estatutu berriarekin zer gertatu zen. «Ez genuen ezker abertzalearen babesik jaso Eusko Legebiltzarrean, haien atzean eta
gainean estrategia politiko-militar bat zegoelako». Hala ere, nabarmendu du egoera politikoa aldatu dela.
Kataluniako «eredua»
Buruzagi jeltzalearen hitzei erantzunez, Pello Urizar EAko idazkari nagusiak, Onda Vasca irratian
eginiko elkarrizketa batean,
ohartarazi du «zaila» izango dela
egitasmoarekin aurrera jarraitzea EAJren proposamenaren
helburua bada «Espainiako estatuaren barruan jarraitzea». «Kataluniako eredua» defendatu du
EH Bilduko legebiltzarkideak.
«Bide horri heldu nahi badiote,
EH Bilduren babesa izango dute.
Baina ez dugu uste EAJk hala
pentsatzen duenik. Hauteskunde
kanpainan ihes egin zioten Katalunia aipatzeari».
Ramirezentzat,
«aldaketa
politikotik
kanpo» kokatu
dira sozialistak
Bilduko kideak uste du
PSNk «aitzakiak»
erabiltzen dituela
Barcina boterean
«betikotzeko»
Erredakzioa Iruñea
AZKEN AGURRA JAVIER ATUTXARI
Azken agurra egin zioten atzo Javier Atutxa EBBko presidente ohiari, haren herrian, Areatzan (Bizkaia). Senitarteko eta lagunekin batera, ordezkaritza politiko zabala izan zen Atutxa gogoratzeko eginiko hileta elizkizunetan —herenegun hil zen—. Han izan ziren, besteak beste, Iñigo Urkullu Eusko Jaurlaritzako lehendakaria eta Jose
Antonio Ardanza eta Juan Jose Ibarretxe lehendakari ohiak. Jaurlaritzako sailburu eta EAJko zuzendaritzako kide ugari bertaratu zen,
baita Bizkaiko PPko presidente Anton Danborenea eta PSEko Politika Instituzionaleko idazkari Enrique Ramos eta Confebaskeko
presidente Miguel Angel Lujua ere. JON HERNAEZ / ARGAZKI PRESS
UPNri «lotuta» jarraitzen du
PSNk, Maiorga Ramirez Bilduren
bozeramailearen arabera. Koalizio subiranistako legebiltzarkideak azaldu duenez, sozialistek azken asteetan egin dituzten mugimenduek agerian utzi dute
«Nafarroako aldaketa politikotik
kanpo» kokatu dutela euren burua. «PSNk beti bilatu du aitzakiaren bat UPN boterean betikotzeko», azpimarratu du.
Europa Press berri agentziak
eginiko elkarrizketa batean, Ramirezek salatu du sozialistek ez
dutela nahi foru hauteskundeak
aurreratzea. «Eta hori egin ezean,
Barcina babesten jarraituko du,
aurkakoa esaten duten arren».
Nafarroako EAko koordinatzaile
nagusiak gogor kritikatu du
PSNk Geroa Bairi eta Ezkerra koalizioari UPNren alternatiba bat
osatzeko eginiko eskaintza. «Baztertzailea» dela nabarmendu du
Ramirezek, eta ohartarazi du Bilduk ez duela «betorik» onartuko.
«Aldaketa politikoa betorik gabe
egin behar da, eta onartu behar
da Nafarroako gizartearen aniztasuna; hori eskatzen dute herritarrek, eta PSNk badaki hori», azpimarratu du.
‹ Publizitatea
Donostiako Udaleko langile batzuk, herenegun, haitz zatiak erori ziren lekuan. JUAN HERRERO / EFE
Ikerketa amaitu artean, Donostiako
Pasealeku Berria itxita egongo da
Donostiako Udalak
azaldu duenez, Urgullen
egiten ari diren lanek
segurtasun azterketa
guztiak gainditu dituzte
Urtzi Urkizu Donostia
Ikerketa bat jarri du martxan Donostiako udal gobernuak asteazkenean Urgullen gertatutako luiziaren zergatiak argitzeko. Ikerketa hori amaitu eta zer gertatu
zen argitu arte, Pasealeku Berriko sarbideetako bat itxita egongo
dela iragarri zuen atzo Donostiako alkateak.
Urgull menditik lau haitz zati
erori ziren herenegun, 17:15 alde-
ra. Jausitako haitzetako batek
errepidea zeharkatu zuen, eta 20
urteko gazte bat jo zuen. Portu aldera zihoan gaztea, eta azpian harrapatu zuen mendi magaletik
eroritako harriak. Han bertan hil
zen gaztea. Haitz zatia ehun kilo
ingurukoa zen.
Juan Karlos Izagirre alkateak
doluminak helarazi dizkio hildakoaren familiari, eta adierazi du
gertatutakoa «drama bat» dela.
Donostiakoa bertakoa zen gaztea;
Intxaurrondo auzoan bizi zen.
«Donostia hiri txikia izanik, donostiar guztiak minduta eta triste
gaude». Era berean, Donostiako
Udaleko Bozeramaileen Batzordeak bere samina adierazi du, herenegungo «zorigaiztoko gertakaria» dela eta. Udal zerbitzu guz-
tiak familiaren beharretarako
prest dituela jakinarazi du Bozeramaileen Batzordeak.
Donostiako Udalak gogorarazi
du Urgulleko mendi mazelan egiten ari diren obrek segurtasun azterketa guztiak gainditu dituztela. «Udalak alor hori berriz aztertuko du, eta zer gertatu den
argitzeko lanean jarraituko du».
Alkateak esan du inguru horretan lehendik ere gertatu izan direla luiziak eta negu honetan euri
asko egin izanak eragina izan dezakeela luizian. Iazko azaroan luizi bat gertatu zen Gipuzkoako Argazkilari Elkartearen parean; harri handi batzuk erori ziren, baina
orduan ez zen inor zauritu.
Mendi hegalari buruzko txostena jaso ostean, hori egonkortzeko
aurkeztutako alternatibak aztertu zituzten. Proiektua martxoaren 6an eman zuten, eta Azpiegitura eta Zerbitzuetako Ordezkaritzak onartu zuen, apirilaren 17an.
«Obra adjudikatu ondoren, kontratistak plana idatzi zuen, obrako segurtasun eta osasuneko lanak adjudikatu zitzaizkion enpresaren oniritziarekin».
Uztailaren 8an hasi zituzten
obrak Argazkilari Elkartearen
parean, aurretik egin beharreko
zuinketarekin. Udalak adierazi
du kable mintzak eta hormigoizko azpi berriak ezarri zirela, «ezpondari buloiz ainguratuta, blokerik ez erortzeko edo luizi txikirik ez gertatzeko». Lanak amaitzeko hilabete eta erdi inguru falta da. Mendi lekua izanik, makina
txikiekin ari dira, eta mantsoago
doaz lanak. 200.000 euro inguru
gastatuko dituzte euriteek egindako kalteak konpontzeko.
Alkateak, kazetarien galderei
erantzunez, esan du lan horretan
ari zen enpresa «espezializatua»
dela eta segurtasun neurriak
betetzen zituela. Ikerketa amaitu
bitartean, zain egongo da udala,
zer gertatu den argitu ahal izateko.
Datozen asteetan, Gipuzkoako
Argazkilari Elkartearen egoitzatik biribilgunerako tartea itxita
egongo da —baita Aste Nagusian
ere—. Izagirrek aitortu duenez,
«ez da Aste Nagusi normala izango».
Bestalde, Ernesto Gasco PSEEEko zinegotziak proposatu du
Pasealeku Berrian «%100 indartzeko segurtasun neurriak». Haren ustez, zuhurrena obrak amaitu arte Pasealeku Berria itxita
edukitzea litzateke. «Segurtasuna da lehenengo gauza, ziurtatzea
inori ez zaiola ezer gertatuko hiriko inguru horretatik pasatzean».
EAJko zinegotzi Iñaki Gurrutxagak Euskadi Irratiari esan dio
«zorigaitz izugarria» izan dela.
«Eragotzi egin behar da halakorik
berriro gertatzea, eta hartu beharreko neurriak hartu beharko dira», gaineratu du.
Barrakak, Pasealeku Berrian
Aste Nagusian barrakak Pasealeku Berrian mantenduko dituzte,
suhiltzaileen txostena aztertu eta
gero. Sarrera portuko eskaileretatik bakarrik egin ahal izango
da. Bertan, igotzeko eta jaisteko
eremuak mugatuko dira, pilaketak saihesteko. Barraketakoez
gain, larrialdietako ibilgailuak
izango dira Argazkilari Elkartetik sartzeko aukera izango duten
bakarrak.
Bestalde, Urgull mendira arazorik gabe igo daiteke. Baina lanak egiten hasi zirenetik eremu
batzuk babestuta eta hesituta
daude. Eta eremu horiek halaxe
egongo dira lanak amaitu bitartean.
Renfek eta Adifek gidariari egotzi diote erantzukizun osoa
Galiziako istripuko
trena zein trenbidea
egoera onean zeudela
esan dute berriro
enpresen arduradunek
Eneritz Albizu Lizaso
Galizian istripua izan zuen trena
egun hartan bertan ikuskatu zuten, eta dena bere lekuan zegoen,
baita balazta ere. Horretaz gain,
Madrildik abiatu zenetik ez zen
«anomaliarik» erregistratu jarraipen zentroetan; trena «bikain» zegoen. Horixe jakinarazi
du Julio Gomez-Pomar Renfeko
zuzendariak. Gidariari dagokionez, adierazi du zentrotik kanpoko deiak «debekatuta» zeuzkala,
eta abuztuaren 5ean hari buruzko
informazio guztia epailearen esku utzi zuela.
Julio Gomez-Pomar Renfeko
zuzendaria eta Gonzalo Ferre Adifeko zuzendaria Espainiako Kongresuko Sustapen Batzordean
izan ziren atzo goizean, uztailaren
24an Santiagon gertaturiko istripuari buruzko azalpenak emateko eta ordutik egin duten lana
azaltzeko.
Azken asteetan asko hitz eginda istripuaz eta, batik bat, gidaria-
ren erantzukizunaz. Renfek ez du
bere gain hartu ustez gidariak eginiko okerrik. Renfeko zuzendariaren hitzetan, bi ordu eta 42 minutu
zeramatzan langileak gidatzen,
eta hori «legearen barruan» dago.
Gainera, bihurgunera iritsi baino
kilometro batzuk lehenago arriskuaren berri emateko «hiru kartel handi» daudela gogoratu zuen.
Gonzalo Ferre Adifeko zuzendariaren hitzetan, trenbideak indarrean dauden arauak betetzen
ditu, eta horrek deuseztatu egiten
du «murrizketak istripuan zerikusia izatea». Ferrek gogoratu
zuen bidea joan den apirilaren
20an berrikusi zutela.
Trenbideen balaztatzeko sistemei buruz ere aritu zen Ferre. Haren hitzetan, istripua izan zen tartean abiadura handiko trenen
burdinbideentzat pentsatutako
ERTMS segurtasun sistema ezartzekoak ziren hasieran; sistema
horrek automatikoki geratzen du
trena behar den abiadura baino
azkarrago badoa. Hala ere, ohiko
trenbidea jartzea erabaki zutenez, ASFA sistema jarri zioten azkenean, «bidaietako denboran» ez
baitzuen eraginik izango. ASFA
sistemak orduko 200 kilometroko
abiaduran baino gehiago joanez
gero soilik balaztatzen du trena.
Abiadura mugen kartelak eta
horiei lotutako balizak jarri ditu
Adifek istripuaren ondoren trenbideko tarte horretan. Ferrek gertaerak «argitzea» nahi du eta, berriro halakorik gerta ez dadin,
«irakaspena ikastea».
Politikariak, kontu eske
PSOEk, BNGk eta IUk Santiagoko istripua ikertuko eta aztertuko
duen parlamentarien batzordea
eratzeko eskatu dute. «Gertatutakoa zehaztu, kritikoki jokatu eta
konfiantzazko burdinbidea osatzea» nahi dute. Gaur, Ana Pastor
Sustapen ministroak hitz egingo
du istripuaz eta trenbideen neurriez, Espainiako Kongresuan.
Prentsako kirol
albisteen %5,89k
soilik dihardute
andreen jardunaz
BERRIAn, emakumeen
jardunaz ari dira Kirola
saileko albisteen %8,8;
datua okerra eman du
Jaurlaritzaren ikerketak
Maite Asensio Lozano Bilbo
Emakumeen kirolak prentsan
presentzia «oso urria» duela berretsi du Eusko Jaurlaritzako Kirol
Zuzendaritzak egindako azterlan
batek: ehun kirol albistetik 5,89k
aipatzen dute andrazkoen jarduna. Apirilaren 10etik maiatzaren
31ra, informazio orokorreko zortzi
kazetatan (tartean, BERRIA) eta bi
kirol egunkaritan agertutako albisteak aztertuta osatu dute txostena. Datuei erreparatuta, emakumeen eta gizonen presentzia
«orekatzeko» eskatu diete hedabideei Jaurlaritzako Kirol zuzendari
Jon Redondok eta Emakundeko
zuzendari Izaskun Landaidak.
Kopuruz ez ezik, edukiz ere eskasa da presentzia hori: andreen
kirolaz mintzatzen diren testuen
artean, soilik %15,9 dira orrialdeko albiste nagusia; aldiz, %4,41ek
eraman dituzte emakumeak titularrera, %35ek argazkira, eta
%2,6tan heldu dira egunkariaren
azalera. Jon Redondo Kirol zuzendariak salatu du askotan genero rolekin lotutako irudia ematen dutela hedabideek, eta kirol
lorpenei garrantzirik ematen ez
dietela: «Ez da harritzekoa izaten
emakumeen kategoriei dagozkien emaitzak [gizonei buruzko
albisteen] azken paragrafoan edo
lerroan aurkitzea, eta, gainera,
gazteen kategoriekin batera».
Hedabideek sozializazio prozesuan duten garrantzia ekarri du
gogora Landaidak. «Badirudi gizartearentzat soilik gizonek egiten duten kirola dela garrantzitsua. Emakume kirolariak egon
badaude, baina hedabideek alboratzen badituzte, neska gazteek
ez dute erreferenterik izango».
Areago, Redondok gogora ekarri
du iazko Olinpiar Jokoetan dominak lortu zituzten euskal kirolari
guztiak emakumeak izan zirela.
Jaurlaritzaren okerra datuekin
Jaurlaritzak 53 egunetako albisteak aztertuta atera ditu datu orokorrak, baina egunkariei buruzko datu zehatzak astebeteko jardunaren arabera soilik kalkulatu
ditu. Apirilaren 23tik 29ra, Gara-k
eman zion presentziarik handie-
na andreen kirolari (252 kirol albistetik 29; %11,50), eta Marca-k,
txikiena, kirol egunkaria izan
arren (1.101 testutik 32; %2,90). Zerrenda horretan, %4,39ko zifra
eman dio Jaurlaritzak BERRIAri,
baina datua ez dator bat kazeta
honek egindako zenbaketarekin.
Azterlaneko datuen arabera,
apirileko aste hartan Kirola sailean 91 albiste argitaratu ziren papereko edizioan, eta soilik lau zegozkion andreen kirolari. Kazeta
honek eginiko kontaketaren arabera, ordea, 90 titulu argitaratu ziren, eta horietatik zortzi albistek
jorratu zuten emakumeen kirola.
Hala, zerrendako bigarren postuan legoke BERRIA, %8,88rekin.
Zehazki, albiste hauek publikatu zituen egunotan: belar hockeyko Realaren liga ibilbideaz, hiru
testu (apirilaren 23, 27 eta 28an);
Athleticen liga irabazteko aukeraz, bi testu (hilaren 23 eta 26an);
Bera Beraren liga ibilbideaz, bi
testu (hilaren 27 eta 28an), eta
arrauneko Euskotren ligako izen
emateez, testu bat (hilaren 23an).
Informazio hori bidalita, zuzenketa eskatu zion BERRIAk Jaurlaritzari, baina ezin zuela erantzun
zuen. Kanpoko enpresa batek
egin du ikerketa, eta harekin harremanetan jarriko dela esan du.
G Andreen albisteak
Hedabidea
Gara
BERRIA
El Correo (Araba)
Diario Vasco
Mundo Deportivo
Deia
Noticias de Gipuzkoa
Noticias de Alava
El Correo (Bizkaia)
Marca
Portzentajea
11,5
8,9
8,6
8,2
7,1
6,7
6,4
4,7
3,4
2,9
Espainiako liga eta kopa irabazi ditu aurten Bera Berak; irudian, jokalariak ligako titulua ospatzen. M. RAMIREZ / ARP
Gutxieneko markatik urrun
Analisia
Maite Asensio Lozano
E
sku artean duzun kazetako Kirola sailak argitaratzen dituen hamar orrialdeetatik ia bat eskaintzen dio
emakumeen jardunari; albiste
nagusi bat bi egunean behin, gutxi gorabehera. Aste batetik bestera kirol agenda asko alda daitekeen arren, apirilaren 23tik
29rako kirol albisteetan %8,88ko
presentzia izan zuten andreek
BERRIAn. %5,89ko batezbestekoaren gainetik dago egunkari hau,
baina halere gutxi da, eta are txikiagoa da zenbakia, kontuan
izanda apirileko egun haietan
emakumezkoen hiru euskal talde ari zirela eskubaloi, belar hockey eta futbol liga amaieretako
emaitzetan nabarmentzen.
Gutxiegi da, emakumeek egindako kirola inoizko une onenean
dagoelako. Batzuk hazten ari
dira, eta azkar; eta beste batzuk
sendotzen, maila tekniko eztabaidaezinetan. Iaz Londresen
izandako Olinpiar Jokoetan
eman zuten lezioa: domina lortutako euskal kirolari guztiak andrazkoak izan ziren. Porrot handiak izan ziren gizonezkoetan;
gogoratuena, futbolekoa: Espainiako taldearekin lehen fasea
gainditu ezinda alde egin zuten
euskal jokalariek. Eta galtzeko
ere izarregi: bost futbolarietako
batek ere ez zien elkarrizketarik
eman nahi izan Londresera joandako berriemaileei. Andrazkoek,
aldiz, irabazteko ere beste molde
bat agertu zuten, hurbilago, langileago, umilago, zintzoago.
Lezioa azkar ahaztuta, betiko
formetara itzuli dira hedabideak:
emakumeak alboratzera, haien
lorpenak gutxiestera, paternalismoz tratatzera, eta haiei buruzko
iruzkinak itxura fisikoarekin lotzera. Sirenak aipatzera, igerilariez mintzatu ordez. Funtsean,
informazio orokorreko prentsak
darabiltzan klixe, estereotipo eta
jokabide berak dira, baina batik
bat ikus-entzunezko kirol kazeta-
ritzan nagusitzen ari den horikeriak puztuta, eta kirolaren despolitizazioak zilegi bihurtuta.
Baina emakume kirolariak baldin badaude, eta azkenaldian gizonek baino emaitza hobeak lortzen ari badira, zergatik ez ditugu
ikusarazten? Ezin esan errudun
bakarrak kazetariak garenik. Gizartean gertatzen denaren berri
emateko eta azaltzeko funtzioa
dugu hedabideok, eta egiteko hori ez dugu ondo beteko, ez kirolean ezta beste arloetan ere, emakumeen lanei, talentuei, ezagutzei,
bizipenei ez ikusiarena egiten badiegu. Baina gure orrietan islatu
behar dugun gizarte horrek ere
neurria galduta du aspaldi, adibidez, futbolari ematen dion garrantziarekin, eta kirol munduaren androzentrismoaren inguruan duen akritikotasunarekin.
Futbolaren diktadura horretatik
eta haren ondorioetatik ihes egin
gabe, hedabideok ezingo dugu genero ikuspegia kirol kazetaritzara zabaldu, eta ardura hori, kazetariona ez ezik, hedabideak kudeatzen dituzten enpresena, kirol
taldeena, herri erakundeena eta
zaleena ere bada.
Debekuari muzin eginik,
CRACek zezen plazan
bukatuko du manifestazioa
Baionako auzapezaren
aurkako salaketa
Frantziako Estatu
Kontseilura eraman du
CRAC batzordeak
Jenofa Berhokoirigoin Baiona
«Zezen plazaren aitzinera joanen
gara. Geldiarazten bagaituzte,
ageriko da zer gertatuko den»,
dio, erabaki sendoz, Jean-Pierre
Garrigues-ek, CRAC Errotik Zezenketen Aurka Dagoen Batzordeko presidenteak. 14:30ean abiatuko dira gaur Baionako herriko
etxe aitzinetik, eta manifestazioa
zezen plaza aitzinean bukatzen
entseatuko dira. Baionako zezen
plazaren 120 urteak eta Frantziako lehen zezenketaren 160 urteak
ospatzeko ekitaldiaren aurka antolatu dute protesta. Helmugara
heltzen lortuko dutenik, haatik,
ez da errana: zezen plazaren inguruan manifestatzea debekatu die
Jean Grenet Baionako auzapezak
zezenketen aurkakoei.
Uztailaren 23an hartu udal erabakian irakur daitekeenez, zezen
plazaren inguruan manifestatzea
eta hiri guztian gaindi eskuorriak
banatzea debekatu die auzapezak. Debekuaren berri ukan bezain laster, justiziari dei egin zion
CRAC batzordeak. Paueko auzitegiak atzera bota zuen, ordea, eskaera. Hori ikusi bezain laster,
Frantziako Estatu Kontseilura jo
zuen atzo CRAC batzordeak.
«Gure bide juridikoari segitzen
diogu, zuzenbidea erabiltzen
dugu. Espero dugu demokrazia
mintzatuko dela, gaur egun zezenketaren diktadura batean garelako».
Paueko auzitegiak, ordea,
haien salaketa bidezkotasunik
gabekoa zela ondorioztatu zuen
atzo. «Prozedura hori ezagutzen
ez duen magistratu gazte baten
erabakia da... Justiziarekin ez
gaude inoiz ezertaz segur. Agertu
Erasoen aurkako ekitaldia, atzo Oiartzunen. ANDONI CANELLADA / ARGAZKI PRESS
Jaietako erasoaren
aurka protesta egin
dute Oiartzunen
Asteazken goizaldera
emakume bati eraso
egin zioten festagunean,
eta bikotekidea atxilotu
egin zuten udaltzainek
Erredakzioa Donostia
Zezenketen aurkako protesta bat, Baionan, artxiboko irudi batean. BOB EDME
beharko ez ziren galdera batzuk
eman ditu argira», dio Garriguesek. Adibidez, magistratuaren
azalpenei segi, udal erabakia ez
da soilik CRAC batzordeari zuzendua, eta horregatik ezin izan
dute onartu. «Baina denok dakigu udal salaketak ez direla inoiz
zehazki egitura edo sektore bati
zuzenduak; testu orokorrak dira
beti. Dena dela, denontzat argi geratzen da zezenketen aurkakoei
begira duela erabakia hartu».
France Bleu Pays Basque irratian, atzo Grenetek esan zuen zezenketaren aldekoen eta aurkakoen arteko buruz burukakoak
saihesteko neurria dela, «eztitze
sentimendu batek bultzaturikoa». Gehitu zuen udal erabakia
bidegabekoa baldin bada molda-
ketak ekarri eta beste bat hartuko
duela. Erabaki berri horri begira,
CRAC egiturarekin negoziatu ez
izana deitoratu zuen barda Garriguesek.
Donostian ere protesta
Zezenketen aurkako ekitaldi bat
egingo dute bihar Donostian.
Aurten ez dute zezenik hilko, baina urteetan hildako zezenak adina globo biodegragarri aireratuko dituzte: 700. Elkarretaratzea
egingo dute, gainera, udaletxe
atarian. Ohartarazi dute atea ez
zaiela betiko itxi zezenketei. «Ez
dago ziurtatua beste alderdi politiko batek agintea hartzen badu
zezenketarik ez egotea». 12:00etarako jarri dute ordua, Alderdi
Ederren.
Elkarretaratzea egin zuten atzo
Oiartzunen (Gipuzkoa), asteazkenean eraso zioten emakumeari
eta haren familiari babesa erakusteko eta emakumeen kontrako erasoen aurka egiteko. Antiju
Morik talde feministak antolatu
zuen ekitaldia, eta Oiartzungo
Udalak bat egin zuen. Udalak elkartasuna adierazi die «eraso larria» pairatu duen emakumeari
eta haren familiari, eta «behar duten laguntza guztia» eskaini die.
Oiartzungo Udalak jakinarazi
du «hartu beharreko neurri guztiak» hartuko dituela herrian berriro sexu erasorik izan ez dadin.
Erasoak salatzea «herritarren ardura» ere badela gogorarazi du
herriko etxeak, eta eskerrak
eman dizkie erasoa salatu zuten
gazteei.
Asteazken goizaldera 39 urteko
gizon bat atxilotu zuten Oiartzungo udaltzainek, ustez bikotekideari eraso egiteagatik. Lekukoek diotenez, kalean eraso zion
gizonak emakumeari; lurrera
bota eta jo egin zuen andrea.
Asteazkena Oiartzungo jaietako azken eguna zen, eta festetan
zebiltzan gazte batzuek ikusi zuten erasoa. Haiek eman zioten
gertaeraren berri Udaltzaingoari.
Herriko etxeak eskatu du «dagozkion ondorioak» ezartzeko atxilotutako gizonari.
Beste eraso bat Gasteizen
Etxekide duen emakumeari
bihurkin batekin mehatxu eta
eraso egiteagatik atxilotu dute 57
urteko gizon bat Gasteizen. Udaltzainak, abisua jaso ondoren,
etxebizitzara joan ziren, eta gizona bihurkina eskuan zuela ikusi
zuten. Andreak udaltzainei jakinarazi zienez, diruagatik eztabaidatu zuen gizonarekin, eta hark
aurpegian kolpeak eman eta
heriotza mehatxua egin zion.
Emakumeak kolpeak zituela ikusita, gizona atxilotzea erabaki
zuten.
Aurreko urtearen
aldean, %92 lur
gutxiago erre da
aurtengo udan
Nafarroan
Ekainean eta uztailean,
177 sute gertatu dira
Nafarroan, eta, iaz, epe
berean 303 izan ziren;
48 hektarea kiskali dira
Erredakzioa Iruñea
Gazteek okupatu duten Abaroa jauregiaren kanpoaldean, pankartak ageri dira. ANDER GARTZIA
Lekeitioko gazteek eraikin bat okupatu dute, bigarrena hilabetean. Udalarena da etxea. Gazteak
prest dira herritarrei irekitako gune bat egiteko. Udalak eta gazteek «konponbide bat» nahi dute.
Elkar hartzera kondenatuta
Ander Gartzia Lekeitio
L
au egun bete ziren atzo
Lekeitioko Gazte Asanbladak antolatutako kalejira baten ondotik Lekeitioko (Bizkaia) gazteek Abaroa jauregia okupatu zutela. Lau
egun, ekainaren amaieran fraideen eraikina okupatu eta ertzainek hutsarazi arte han eman zituzten egunak. Oraingo honetan,
baina, amaierak bestelakoa dirudi. Hori uste izateko adina zantzu
badaude, behinik behin, eraikinaren jabe den udalaren berbak eta
eraikina hartu duten gazteen aldarrikapenak entzun ostean.
Horren lekuko, elkar ulertzeko
«borondate garbia» dutela nabarmendu dute biek ala biek, nahiz
eta jakitun diren bataren eta bestearen jarrerak nahi baino urrutiago daudela. Atzo bertan elkarrekin izan ziren udaleko eta gazte asanbladako ordezkariak,
euren ikuspuntuak elkar trukatzeko. Fraideekin gertatu ez bezala, komunikazioa jarraia baita.
«Ez dugu uste Abaroa jauregia
gazteen premiak asetzeko eraikinik egokiena denik, baina huste
baten aukera ezohiko neurri bezala ikusten dugu. Aukera hori ez
dugu mahai gainean jarri ere
egin. Elkarrizketa bidez kudeatu
beharra dago», azaldu du Xabier
Arrate jarduneko alkateak. «Ardura nagusi bi ikusten ditugu; batetik, ondare historikoaren ikuspegia zaintzea, eta, bestetik, udalaren ondasun bat den heinean,
segurtasun neurri batzuk zaintzea, eraikina 2004az geroztik hutsik egon baita, eta zaharkituta
baitago», argitu du.
Abaroa Jauregia Lekeitioko familia burges baten etxebizitza
izan zen garai batean. 1940an
moja ordena bat joan zen bertara
bizitzera, eta Santa Rita komentu
izenez ezagutu ostean, 2004. urtean Lekeitioko Udala egin zen eraikinaren jabe.
Oraingoz, gazteek lokarriz hesitu dute Abaroa jauregia, eta baldintzarik kaskarrenetan dauden
guneak itxi dituzte. Teilatuak zuloak ditu, eta azken solairuko baranda eusten duten balustra asko
erortzeko zorian daude. Udalak
bat egiten du Abaroa jauregiaren
ateak herritarrei zabaltzearekin,
eta horretarako proiektu bat ere
aztertzen ari dela azaldu du, eraikin osoa berriztatzeko. Hala ere,
Arratek nabarmendu duenez, ez
dago diru nahikorik hori gauzatzeko, «batez ere garai hauetan».
Lekeitioko Gazte Asanbladako
kide Ander Plazak agertu duenez, gazteak prest daude eraikina
konpontzen laguntzeko: «Udalak
buruan darabilen proiektu horretarako ekarpenak egin nahi ditugu, herriarentzat zabalik egongo
den toki bat nahi dugulako guk
ere. Baina dirua noiz egongo zain
gelditu beharrean, uste dugu
lehenbailehen hasi behar dugula
lan egiten. Horregatik hartu
dugu okupatzeko erabakia. Zain
bagaude, hamar urte egon liteke
eraikina hutsik. Gu prest gaude
gaur bertan eraikinak behar
dituen egokitzapenak egiten hasteko».
Auzolan hori, baina, ez da eraikinera bakarrik mugatzen. Abaroa jauregiak lorategi zabalak
ditu inguruan, eta udalak gune
horretan Lekeitio osoarentzako
zabalik egongo den parke bat eratzeko, herritarren parte hartzea
‘‘
Ez dugu uste Abaroa
jauregia gazteen premiak
asetzeko eraikinik
egokiena denik»
XABIER ARRATE
Lekeitioko jarduneko alkatea
«Udalak buruan
darabilen proiektu
horretarako ekarpenak
egin nahi ditugu»
ANDER PLAZA
Lekeitioko Gazte Asanbladako kidea
eskatu du. Eraikina okupatu duten gazteek bat egin zuten atzo
bertan abiarazi zen ekinaldiarekin, eta arratsaldea auzolanean
eman zuten.
Behin-behineko etxea
Eraikina lokarriz hesituta, gazteek jauregiaren lorategiko bazter
batean dagoen etxea okupatu dute bertan finkatzeko. Garai batean, jauregiaren zaindariaren
etxea zen, eta, nahiz eta duela gutxira arte familia bat bizi zen bertan, hutsik zeramatzan hilabete-
ak. Aztertzen ari dira logeletako
paretak bota eta gune zabalagoak
eraikitzea, nahitaezko ikusten
baitute eraberritze hori gazteen
beharrizanei
erantzuteko:
«Oraingoz, etxe horretan finkatuko gara. Hala ere, Abaroa jauregia
eraikin zabala da, eta uste dugu irtenbidea ematen diela gazte lekeitiarrok dauzkagun arazoei. Baina
ez bakarrik gure beharrizanei,
baizik eta herriko eragile guztienei. Herriarentzat zabalik egongo
den proiektua nahi dugu eratu.
Herriak, herriarentzat».
Udalak gazteen beharrizan horrekin bat egiten duela adierazi
du. Are gehiago, gaineratu du gazteek beren proiektuak aurrera
eramateko espazio bat edukitzea
«interesgarria» izan daitekeela
herriarentzat berarentzat. Oraingoz ez dago alternatibarik, ordea.
«Udalak daukan gabezia da ez
daukala eraikin edo ondasun publikorik haien beharrizanak asetuko dituenik», mintzatu da Arrate. Arrazoi horregatik nabarmendu nahi izan du Abaroa
jauregiaren ondasun historikoa,
ez baitu aproposa ikusten gazteen beharrizanetarako. Halere, hitzak neurtuta, itxaropentsu da
konpromiso batera heltzeko.
Alde bateko nahiz besteko ordezkariek batzartzen jarraituko
dute datozen egunetan, elkarrizketak «eraginkorrak» izaten ari
direla aitortu baitute. Borondate
hitza behin eta berriro darabiltela, elkar hartzera kondenatuta
daudela uler daiteke.
Nafarroa jo ohi dute gogorren suteek uda garaian, baina aurreko
urteetan baino desmasia gutxiago sortu dira oraingoz. Ekaineko
eta uztaileko datuak eskuan, balantzea egin du Nafarroako Larrialdi Agentziak. Ondorioa: iaz
baino %92 lur gutxiago kiskali da
aurtengo udan. 48 hektarea erre
dira orain arte Nafarroan; iaz, epe
berean, 634 hektarea kiskalita
zeuden. Uda hasierako eguraldiarekin lotu du jaitsiera hori larrialdi agentziak: ohi baino euri gehiago egin zuen, eta lurra beste urte
batzuetan baino hezeago dago.
Sute askoz gutxiago izan dira
orain arte. %71 gutxiago. Iazko
ekainean eta uztailean, 303 sutetan parte hartu behar izan zuten
larrialdi taldeek Nafarroan; aurten, oraingoz, 177tan esku hartu
behar izan dute. Aurreko urteetan, gainera, udak aurrera egin
ahala okertu egin izan da egoera,
idortuz joan baita lurra. Aurten,
berriz, alderantzizkoa gertatu da:
ekainean 91 sute gertatu ziren,
eta uztailean, 81. Iaz, 103 ziren
ekainean, eta 200 uztailean. Sute
txikiagoak izan dira, gainera, aurtengoak: suteen kopurua %71 gutxitu da Nafarroan, eta erretako
hektarea kopurua, %92. Erretako
lurretan, 26 hektarea basoa da,
eta 22 hektarea, landa lurra.
Euriak egoera arindu duela
uste dute larrialdiko zerbitzuek.
Uzta berandu dator aurten, lurra
aurrekoetan baino hezeago dago,
eta sute gutxiago sortu dira.
Murrizketak zerbitzuan
Aparteko gorabeherarik ez du
eragin suak, oraingoz. Larrialdi
zerbitzuetako langileek ohartarazia zuten suteei aurre egiteko
ahalmen mugatuagoa zutela aurten, murrizketen eraginez. Salatu
zuten Nafarroako Gobernuak
%10 murriztu diela aurten lanaldia, eta suteak kontrolatzeko herrialdean geratzen ziren lau behatokiak itxi egin dituztela.
Suteei aurre egiteko plana irailaren 30era egongo da indarrean
Nafarroan. Ekainaren 11n abiatu
zuten, ohi baino hamar egun geroago. Hegazkin bat, hiru helikoptero, 55 ibilgailu, 420 suhiltzaile profesional, 150 boluntario eta
bereziki kanpainarako hartutako
150 laguntzaile dira lanean.
468
Gueñesko argindar linearen
tarte berria onartu dute
pNafarroan iaz elgorria izan
zutenak. Nafarroan 468 lagunek izan zuten elgorria iaz, horietatik gehienak haurrak; lau
kasuetatik hiru bost urtetik beherako neska-mutikoak izan ziren. Aurten, dagoeneko 356
kasu atzeman dituzte Nafarroan. Elgorria duten gehienak bi
eta bost urte arteko haurrak
dira.
GUEÑES › Espainiako Industria Ministerioak Red Elec-
trica de España enpresari onartu egin dizkio Penagos
(Espainia) eta Gueñes (Bizkaia) artean egin nahi
duen argindar linearen aldaketak, Bizkaiko tartean.
Proiektuaren azken zatiak Trianoko mendiak zeharkatuko ditu, Espainiako Estatuko Aldizkari Ofizialak argitaratu duenez.
Iñaki Azkuna alkatea ez da
Bilboko Aste Nagusian izango
%13,6
BILBO › Hilabete bada Iñaki Azkuna Bilboko alkatea
ospitalean dela, ezker giltzurruna kendu baitzioten.
Eta, Ibon Areso alkateordeak jakinarazi duenez, Azkunak ez du parte hartuko Aste Nagusiko ekitaldi publikoetan. «Gero eta hobeto dago, eta irailean itzuliko da
bere lanera», gaineratu du Aresok.
pLoiuko aireportuak galdu dituen hegaldien ehunekoa.
Loiuko aireportuan 25.430 hegaldi izan dira 2013ko urtarrila
eta uztaila artean, iaz epe berean baino %13,6 gutxiago. Bidaiarien kopurua %10 txikitu
da. Hondarribiko aireportuan
%35 gutxitu dira hegaldiak; bidaiariak %9,8 gutxitu dira. Forondako aireportuan, sasoi horretan salgaien kopuruak %6,9
egin du gora. Bidaiariek ere behera egin dute.
7
Gurutzetako moduluko kideak, atzo. MONIKA DEL VALLE / ARP
Hiru gazte atxilotu dituzte, lau
pertsona hiltzen saiatzea egotzita
ERRENTERIA › Ertzaintzak hiru gazte atxilotu ditu
Donostian eta Tolosan, ustez hainbat pertsona hiltzen saiatzeagatik. Errenteriako (Gipuzkoa) jaietan
izan ziren gertakariak, uztailaren 22an; taberna batean, ustez atxilotutako hiru gazteek lau pertsonari egin
zieten eraso labanaz. Erasoa jaso zutenetako bik zauri
larriak izan zituzten.
2
j
BARAKALDO › Barakaldoko Gurutzetako Ospitaleko
Laguntza Psikosozialerako Moduluak agerraldia egin
zuen atzo, zerbitzu horrek aurrera egin dezala eskatzeko. Buruko osasun arazoak dituzten pertsonak artatzen dituzte. Eusko Jaurlaritzak uste du zerbitzu hori
Barakaldoko Buruko Osasun Etxeak eskaintzen duela,
eta modulua ixtea da asmoa. Negoziatzeko eskatu
diote elkarteko kideek Osasun Sailari.
Laburrean
Laguntza Psikosozialerako
Moduluaren alde egin dute
pIndustria ikerketarako
emango duten milioi euroak.
Eusko Jaurlaritzak zazpi milioi
euro inbertituko ditu Saiotek
programa finantzatzeko, eta,
horrela, industriaren «ezagutza
areagotzeko». Abuztuaren 13tik
irailaren 13ra eska daitezke laguntzak. Inbertsioak gertutik
aztertuko dituela iragarri du
Jaurlaritzak.
%9
pOsakidetzako gastuen gorakada urteko lehen seihilekoan.
2013ko urtarrila eta ekaina bitartean, aurreko urtean baino
%9 gehiago gastatu du Osakidetzak osasun eta farmazia
materialetan. PSE-EEko legebiltzarkide batek eginiko galderari erantzunez, Jon Darpon
Osasun sailburuak eman du
gastu horri buruzko datua.
Campana kalean gertatu zen atzoko ezbeharra. IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRESS
Andre bat hil da Iruñean,
gas bonbona baten
leherketaren ondorioz
Erredakzioa Iruñea
Emakume bat hil zen atzo, Iruñean, Alde Zaharreko etxe batean gertatuko leherketan. Antza denez, gas bonbona batek
egin zuen eztanda. Ezbeharra Campana karrikako seigarren
zenbakian gertatu zen. 17:02 aldera jaso zen istripuaren berri
ematen zuen deia larrialdi zerbitzuetan. Suhiltzaileak, Iruñeko
udaltzainak eta anbulantziak berehala agertu ziren eztanda
jazo zen tokira. Hirugarren pisuan gertatu zen. Hildako emakumea zen etxean bizi zen pertsona bakarra.
Eztandak ez zuen suterik eragin, eta hildako pertsonaz gain,
ez zuen bertze inor zauritu. Eraikinak, gainera, ez du egituran
kalte handirik jaso, antza denez. Leherketa etxebizitzaren barruan gertatu zen, eta eztandak pareta bat behera bota zuen.
Leiho bat zabalik zen, ordea, eta, horren ondorioz, eztandak
ez zuen kalte gehiago eragin, Nafarroako Gobernuak erran
zuenez.
Eraikineko bertze pisuetako etxebizitzen egoera aztertzen
ari dira, oraindik ere. Leherketa gertatu zenean, hildako pertsonaz gain, ez zen bertze inor Campana karrikako seigarren
zenbakiko etxebizitza horretan. Udaltzaingoak hartu du ezbeharra ikertzeko ardura. Nafarroako Gobernuak atzo nabarmendu zuen gas bonbona baten leherketaren ondorioz gertatu zela, hasierako datuen arabera, behintzat. Inguruko bizilagunek, hain zuzen ere, gas usaina sumatu zuten leherketa
gertatu eta berehala.
Hilberriak
ESKELAK
(0034)943 30 40 30
[email protected]
Ekonomia ‹ Harian
Inasako langileek enpresaren
desegitea gerarazteko eskatu dute
Langile ohien ustez, Inasa erosteko Gryphus
Partnersen eskaintza «azken aukera eta
bakarra da», eta ehun lanpostu sor daitezke
Makinen salmenta eragozteko eskatu diote
epaileari eta administratzaile judizialari
Joxerra Senar Iruñea
Inasa Foil Irurtzungo enpresak
beste aukera bat izan dezake bizirik irauteko. Ekainaren 10ean,
hartzekodunen konkurtsoaz arduratzen den merkataritza arloko epaitegiak erabaki zuen enpresaren likidazioa geraraztea, Suitzako Gryphus Partners LLC
taldeak Inasa erosteko egindako
eskaintza aztertzeko asmoz.
Atzo, langile ohiek prentsaurrekoa eman zuten, eta azpimarratu
zuten eskaintza «baliagarria»
dela: «Azken aukera eta bakarra
da hartzekodun guztiei ordaintzeko eta ekoizpen jarduerarekin
jarraitu ahal izateko», aipatu
dute. Dena den, langile ohiek salatu dute interes gatazka dagoela
eta Inasako jabe ohiek enpresaren likidazioa nagi dutela. Horregatik, epaitegiari desegitea gerarazteko eskatu diote.
Inasa Foil enpresa, Reynolds
ohia, Bavaria Industrie Kapital
arrisku kapitaleko erakundeak
erosi zuen, 2010eko martxoaren
9an. Iazko apirilean, enpresak
langileei soldata heren bat jaisteko eskatu zien. Beharginek «seriotasuna» aldarrikatu eta greba
mugagabera deitu zuten maiatzaren 10ean. Handik gutxira, ekainean enpresa ixteko eta 168 langileak kaleratzeko asmoa iragarri
zuen. Langileei bota zien errua,
gainera. Grebaren hilabete horretan «bezero garrantzitsuak» galdu izana leporatu zien. Albistea
entzunda, Nafarroako Gobernua
bera «harrituta» azaldu zen erabakiarekin. Inasak ofizialki iazko
irailaren 28an aurkeztu zuen hartzekodunen konkurtsoa.
Makinak saltzeko irrika
Langileen batzordeak salaketa
hori ukatu zuen, eta adierazi Bavaria Industrie Kapitalek Inasa
desegiteko asmoa zuela hasieratik. Atzo, langile ohiek horren froga jendaurrean aurkeztu zuten
Irurtzunen emaniko prentsaurrekoan. Alemaniako holdingak eta
Santiago Gonzalez enpresaren
ahaldun ohiak administratzaile
judizialari plan bat aurkeztu zioten, eta bertan proposatzen zuten
fabrikaren makinaria «erabili
gabe» zegoela eta saldu beharra
zegoela: diru horrekin hartzekodunei bost urteko epean ordaintzeko asmoa zuten.
Enpresaren nahia biluztuta
Alta, makinariarik gabe, ezein inbertitzaile erakarri ezin izango
zutenez, itxiera eta likidazioa eragingo luke horrek. Langileek
adierazi dutenez, salmenta plan
hori aurkeztu aurretik, 2012ko
urrian makinariaren «hainbat
atal» saltzeko enkantearen ardura egokitu zioten Cintruenigoko
Netbit Servicios Integrales enpresari. Dena den, epaitegietan aurkeztutako dokumentu ofizialetan, eskaintzak 2012ko maiatzaren 21eko data du. Itxiera iragarri
aurreko data zenez, langileen ustez, horrek aditzera ematen du
aurretik zutela asmo hori.
Enpresaren egoera oso beltza
izanik ere, makinariaren salmentak etorkizunerako aukera txikiena zapuzten zuen. Horren jakitun, ekainera bitarte langileek
kosta ahala kosta saiatu ziren eragozten. Mobilizazioen eta telefono deien bitartez, Nafarroako Gobernuaren zein epailearen arreta
erakartzea lortu zuten. Epaileak
onartu izan du ez duela horrelako
egoerarik inoiz ikusi.
Langileen ahaleginak saria
izan du. Gryphus Partners LLCk
Inasa erosteko interesa agertu du.
Langile ohien arabera, proiektu
horretan «ehundik gora lanpostu» sor daitezke. Hori ikusirik,
Irurtzungo fabrikari beste aukera
bat emateko eskatu diote gobernuari zein epaileari.
Izan ere, aukera zapuztu daiteke. Martxotik Sindicatura taldea
arduratzen da konkurtsoaren administrazioaz, baina langileek
susmoa dute aurreko zuzendaritzarekin bat datorrela. Hala,
Lourdes Goikoetxea Ekonomia
kontseilariari eskatu diote «lege
neurri guztiak» jar ditzala likidazioa saihesteko. Epaitegiari eskatu diote aintzat har dezala eskaintza. Langileei aukera bat emateaz
gain, egoera larrian dauden hartzekodun askorentzat aire freskoa ekar dezake.
Langile ohiek atzo Irurtzungo kultur etxean emandako prentsaurrekoa. IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRESS
G GRYPHUS P.LLC
Presio bidez eragotzi dute makinen salmenta. I. ZABALETA / ARP
Egoera larrian dauden enpresen erosketan,
Nafarroan Koxka da beste aurrekaria
Ikusi beharko da zer gertatzen den Inasarekin, eta Gryphus
Partners etorriz gero zer asmo dituen. Krisia aukera bihurtu
da egoera larrian dauden enpresak erosteaz arduratzen diren enpresentzat. Nafarroan ezaguna da beste kasu bat. 2009an, krisiaren lehen kolpeak hainbat enpresari eragin zien. Tartean Koxka zegoen. Lan gatazka handia eragin zuen egoerak, eta, azkenean,
New Yorken egoitza duen AIAC taldeak erosi zuen. Egiazki, Koxkan
makina bat kaleratze egon bazen ere, azkenean enpresak aurrera
egin du. AIACeko arduradunek aitortu dute zortea izan zutela salmenta hamar egunetan egin zutelako. Hala ere, kexu dira «Espainian» hartzekodunen konkurtsoak «motelak» direlako eta «sindikatuen eraginez politikarien presioak» egoten direlako. Berriki,
epai batek onartu du Koxkako kaleratzeetan sindikatu abertzaleen aurkako jazarpena egon zela.
D
pNoiz sortua. Enpresa sortu
berria da. Bederatzi hilabete
baino ez ditu. 2012ko urriaren
11n aurkeztu zituen sorrerako
estatutuak Gryphus Partners
LLC enpresak, Suitzan.
pEgoitza. Suitzako Geneva hirian du egoitza, Jeu-de-l’Arc 15
kalean.
pSorrerako kapitala. 21.000
franko suitzarreko kapitala du;
hots, 17.000 euro.
pXedea. Enpresak adierazten
duenez, finantza, industria,
merkataritza, higiezin edo zerbitzu sektoretako enpresan aktiboen eta partaidetzen salerosketari edo administrazioari buruzko aholkularitza zerbitzuak
eskaintzen ditu. Haren hizkeran,
«radarretik kanpo», oso egoera
txarrean diren enpresen salerosketa da bere espezializazioa.
Dena den, ez dute inbertsio zehatzik ezagutzera ematen. Azterketak eta gomendioak eman
ohi dituzte ere hala Suitzan nola
atzerrian.
pBazkideak. Bazkide nagusia
Crans-pres-Celigny barruti suitzarrean bizi den Taufiq Mairaj
pakistandarra da. Hura da presidentea. Beste akzioduna Kasim Zahid da, Erresuma Batukoa. Biak enpresako gerente ere
badira.
Harian › Ekonomia
Eurogunearen hazkunde aurreikuspen
baikorra apaldu dute EBZko adituek
DLaburrak
Barne eskaera ahultzea
oztopo bat dela dioten
arren, Espainian soldatak
%10 jaitsi behar direla
uste du Olli Rehnek
GASTEIZ › Azken hamabi hila-
beteetan 683 autonomo galdu
dira Arabako, Bizkaiko eta
Gipuzkoako industrian. UATAE
langile autonomoen elkarteak
esan du, egoera «kezkagarri»
hori azken hamabi hilabeteetan
izandako industriaren jardueraren %4ko jaitsierak eragin
duela .
Xabier Martin
Europako Batasuneko ekonomia
ez da aurreikuspenek dioten bezainbeste haziko aurten, ezta
2014an eta 2015ean ere. Europako
Banku Zentraleko adituek apaldu
egin dituzte aurreikuspenak: aurten esandakoa baino bi hamarren
gehiago uzkurtu da BPGa (%0,6);
2014an, berriz, %0,9 igoko da, eta
ez %1, aurreikusi zuten moduan;
eta 2015ean %1,5eko hazkundea
egongo da, hasierako %1,6ko aurreikuspena baztertuta. Europari
izugarri kostatzen ari zaiola, alegia. Motorrak ez direla ari behar
bezala berotzen.
Hazkundeak ez du, beraz, espero duten indarrez lagunduko langabezia tasa jaisten. 2013an euroguneko langabezia %12,3an geratzea espero dute; datorren urtean,
berriz, %12,4an izango da. Hamarren bat jaitsi beharrean, maiatzean aurreikusi zuten bezala, hamarren bat igoko da, hortaz.
Gorantz doazen herrialdeen
(Txina eta Brasil batik bat) emaitza urriagoak alde batera utzita,
barne eskaeraren ahulezian jarri
dute lupa hazkunde aurreikuspenak apaltzeko arrazoiak azaltzean. Barne eskaera egoteko, baina,
erosteko ahalmenari eutsi behar
zaiola diote analista gehienek, eta
aste honetan Nazioarteko Diru
Funtsak Espainiari soldatak %10
jaisteko egindako aholkua ez dator bat horrekin.
Christine Lagarde NDFko zuzendariak esandakoarekin bat
egin du, ordea, Olli Rehn EBko
Ekonomia komisarioak, enplegua sortzeko pizgarri gisa, eta ho-
Energia berriztagarriek
finantzaketa behar dute
MADRIL› Uztailean onartutako
Olli Rehn, EBko Ekonomia komisarioa. OLIVIER HOSLET / EFE
ri kezkagarriagoa da Espainian
lan egiten duten soldatapekoentzat. Soldatak %10 inguru jaisteko, sindikatuei eta patronalari
ados jartzeko esan die Rehnek, Espainiako Gobernuak iaz onartutako lan erreforma ez balego bezala. «Jaitsiera baztertzen duenak
bere gain hartu beharko du horrek izango duen kostu sozialaren
erntzukizuna», esan du Rehnek.
CEOEk Rajoyri egin eskaera
Rajoyren gobernuaren ustez, Espainian egin da jadanik behar den
debaluazioa; azken hiru urteetan
%6,8 egin du behera lan kostuak;
2001etik 2009ra %30 egin zuen gora. Baina soldatak jaitsi dira jada
(%6,3). Erreformaren helburuetako bat negoziazio kolektiboa ezabatzea zen ez alferrik, eta hura
baztertzeko baldintzak jarri ondoren, prezioek, oro har, behera egin
dute, maiz CCOO-UGT gehiengo
sindikalaren oniritziarekin.
CEOE Espainiako patronalak,
ordea, gehiago nahi du. Lanaldi
osoko kontratuak dituzten langi-
leei lanaldi laburrekoak «inposatzeko» aukera izatea eskatu du,
neurri horrekin kaleratze objektiboak saihesteko.
NDFk Espainiari ariketa teoriko batean soldatak %10 jaisteko
eskatzea kezkagarria izan daiteke, baina are kezkagarriagoa da
EBko goi agintari batek hori bera
eskatzea, Espainiak badauzkaeta konpromisoak EBrekin; defi-
G Soldatak
22.963
pOlli Rehnen soldata. EBko
Ekonomia komisarioak
22.963,55 euroko soldata gordina jasotzen du hilean, eta
911,38 euroren dietak ere bai.
pChristine Lagarde. NDFko zuzendariak %11 igo zuen bere
soldata kargua hartu zuenean.
324.000 euro garbi jasotzen
ditu urtean.
zit muga betetzea, adibidez. Hori
bete ezean, EBk zigorraren bidea
har dezake, edo modu irmo batean presionatzen hasi.
Edonola ere, herrialde bateko
langileen soldatak modu orokorrean %10 jaisteko neurria ez da
hartu orain arte, ezta erreskatatutako herrialdeetan ere. Alde horretatik ez dago batere argi hori
egin daitekeenik ere; esperimentazioaren barruan sartu beharko
litzateke horrelako zerbait, baina
bankuen erreskatearekin ere Espainiarekin esperimentatzen aritu zen EB.
Haatik, soldatapekoen bizkarretik lehiakortasunean gora egiteko bidean urrats ugari egin dira
euroguneko periferian azken urteotan, ia denak eskuineko gobernuen eskutik. Greziako langileek
euren soldataren %23 galdu dute
batez beste; portugaldarrek %7
inguru; Espainian %6 inguru jaitsi dira soldatak; eta Irlandako
langile publikoek %15 gutxiago
jasotzen dute orain, krisia hasi zenean baino.
Soldatak %2,4 jaitsi dira Nafarroan 2008tik
Iazko abendutik
aurtengo martxora 245
euro gutxiago jasotzen
dute batez beste
Nafarroako langileek
Ane Ubiria
Diru sarrera gutxiago eta kontsumo garestiagoa, horrela azal daiteke Hego Euskal Herriko familiek krisia hasi zenetik duten egoera.
Azken urtean industriako
683 autonomo galdu dira
Soldatek bilakaera kezkagarria izan dute Nafarroan. Krisia
hasi zenean baino %2,4 txikiagoak baitira orain soldatak, eta galgarik gabeko%11,9ko jaitsiera
izan dute hiru hilabetean; langile
bakoitzak 1.812 euro jaso baitzituen urtarrila eta martxoa bitarte egindako lanaren truk, iazko
azken hiru hilabeteetan baino 245
euro gutxiago. Arabako, Bizkaiko
eta Gipuzkoako soldatek ere 185
euro egin dute behera epe berean,
betiere INEren arabera.
Bizitza etengabe garestitzen
ari da, gainera. Soldata txikiagoak jasotzen dira, eta prezioek %10
inguru egin dute gora 2008. urtetik aurtengo urtearen hasierara
(KPI). Hego Euskal Herriko familia askok kontsumoa jaitsi behar
izan dute, sarrera gutxiago dituztelako; 1.800 euro jaitsi zaie urteko gastua 2008tik.
Lan bera, soldata txikiagoa
Euskal Herriko enpresa handi
zein txikietako langile askok ezin
izan diete euren soldatei eutsi;
Eroskiko langileek, adibidez. Tal-
deko 8.800 kooperatibistek soldatak %2,5 eta %7,5 bitarte jaistea
erabaki zuten martxoan. Krisiak
gogor jo du Mondragon talde bereko Fagor ere. Aurten ez dute
udako aparteko ordainsaria jaso,
eta 2012an soldataren %86 baino
ez zuten jaso.
Baina soldata jaitsierak ez dira
salbuespen izan uztailean; Tasubinsa enpresan sinatutako akordioa, kasu. Bertako 729 langileri
eragiten dien hitzarmena sinatu
dute, eta, horrekin batera, %4ko
soldata jaitsiera.
energia erreformaren ondorioz,
beste finantzaketa bat beharko
du energia berriztagarrien sektoreak aurrera jarraitzeko. Hala
uste du Jose Manuel Soria
Espainiako Industria Ministroak. «Dagoen langabezia egonda, eta energiak duen eskariarekin, ezin dute lehen zuten
errentagarritasun bera lortu»,
esan du. «Beste finantzaketa
bat lortzea ez litzateke arazo
izan behar», ministroaren arabera.
Nekazari gazteak, EAEko
erakundeen lehentasun
GASTEIZ › Nekazaritzarako
laguntzen barruan, gazteei
emandakoek lehentasuna izatea adostu dute Arabako,
Gipuzkoako eta Bizkaiko erakundeek. Duela zortzi urtesortutako Gaztenek plana —gazteak nekazaritzara hurbiltzeko
plana— berrikusteko, eta 2014.
urterako berri bat sortzea hitzeman dute.
Greziako langabezia tasa
%27,6 zen maiatzean
ATENAS › Inoizko langabezia
tasa altuena zuen Greziak
maiatzean. Guztira, 1.381.088
ziren langabeak (%27,6); apirilean baino 30.558 gehiago. Biztanleria aktiboak ere %0,6 egin
zuen gora apiriletik maiatzera.
Iazko maiatzean biztanle aktiboen %23,8 zeuden lanik gabe.
Kaltetuenak, 25 urtetik beherako gazteak eta emakumeak
dira, %64,9 eta %31,6ko langabezia tasekin hurrenez hurren.
Diru zuritzearen aurkako
neurriak Vatikanoan
VATIKANOA › Vatikanoak diru
zuritzearen aurkako, terrorismoaren finantzaketa eragozteko eta suntsipen handiko
armak areagotzearen aurkako
neurriak onartu ditu. Neurriak
Benedikto XVI.ak martxan jarritako legez kontrako ekintza eta
finantzaketen aurkako planaren jarraipena dira.
‹ Publizitatea
Harian › Mundua
netan. Bi aldeetako bozeramaileek, ordea, garrantzia kendu nahi
izan diote auziari. Snowdenen izena ezagun bihurtu aurretik, alta,
bi potentzia hauen arteko erlazioa izozten lagundu duten auzi
gehiago izan dira ere.
Barack Obama eta Vladimir Putin,zurrun,iragan ekainean G8-koek Ipar Irlandan egindako bilkuran. ALEXEI NIKOLSKI/EFE
Gerra hotz berri
baten hotsak
Arrakala gero eta sakonagoa da AEBen
eta Errusiaren arteko harremanetan, eta
‘Snowden auziak’gehiago hoztu du giroa
Tentsioak baretzeko saioa eginen dute gaur
Washington eta Moskuko gobernuek
Ion Orzaiz
1991. urtean, SESB Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna desegin zenean, amaitutzat eman
zen herrialde horren eta AEBen
arteko Gerra Hotza. Horrek ez du
esan nahi, ordea, Washingtonen
eta Moskuren arteko tirabirak desagertu zirenik. Tentsioa eta mesfidantza hor izan dira beti. Aldebiko harremanak «berriz hasteko»
asmoa agertu zuen Barack Obama AEBetako presidenteak bere
lehen agintaldiaren hasieran,
baina zenbait auzitan akordioa
lortu arren, Etxe Zuriak eta
Kremlinek talka egin dute: besteak beste, Libiako eta Siriako gatazketan eta misil nuklearren
aurkako sistemaren aferan.
Errusiak Edward Snowden
CIAko analista ohiaren behinbehineko asilo eskaera onartu
izanak sutan jarri ditu Washingtongo agintariak, eta bi herrialdeen arteko harremanak are gehiago tenkatu ditu. Obama eta Vladimir Putin Errusiako presidentea
irailean egitekoak ziren bilkura
bertan behera utzi du Etxe Zuriak, eta Gerra Hotzaren oihartzuna entzun dute askok baten
zein bestearen azken adierazpe-
Nazioarteko gatazkak
2011ko Libiako inbasioa izan zen
Obamak sustatutako lehen gerra.
Muammar Gaddafiren gobernuaren aurkako ekintzak «nazioartearekin» hitzartuko zituela hitzeman zuen AEBetako presidenteak, eta NBE Nazio Batuen
Erakundeak 1973 ebazpena onartu zuen, Libian esku hartze militarra ahalbidetuz. Orduan, Errusiak abstentziora jo zuen, eta ez
zuen beto eskubidea erabili.
AEBetako armadak hartu zuen
operazioaren pisua, eta Errusiak
berehala kritikatu zuen inbasioa,
neurriz kanpokoa zela eta Washingtonek 1973 ebazpena «manipulatu» zuela argudiatuta.
Libian gertatutakoa gogoan,
jarrera irmoagoa hartu du Kremlinek Siriako gatazka armatuan,
eta betoa jarri die orain arte esku
hartzeko edota Damaskoren jarrera gaitzesteko proposamen
guztiei. Siriako matxinoei armak
ematearen alde agertu da Etxe
Zuria; Mosku, berriz, Baxar al-Assaden gobernuaren alde lerratu
da, eta matxinoek arma kimikoak erabili dituztela frogatzen duten agiriak dituela adierazi du.
Arma nuklearren afera izan da
hautsak harrotu dituen beste bat:
misilen aurkako defentsa eraiki
nahi du Washingtonek Europan,
ustez, «Irango mehatxuari» aurre
egiteko. Moskuren esanetan, ordea, armamentu hori Errusiaren
aurka erabil dezake Pentagonoak, eta horregatik, jarrera kritikoa mantendu du orain arte
Kremlinek. Horrekin lotuta,
«arma nuklearrak murrizteko»
plana aurkeztu zuen Obamak
ekainean. Zehazki, Europan dauden arma atomikoak gutxitzea
proposatu zuen. Horrek, jakina,
Errusiari eragiten dio bete-betean, kontinenteko armategi handiena duelako. Putinen erantzuna berehalakoa izan zen: «Egun
indarrean den disuasio sistema
nuklearraren oreka apurtzerik ez
dugu onartuko».
Gerra Hotzaren garaian gertatzen zen bezalaxe, ordea, hitz egiten jarraituko dute bi gobernuek.
Ez presidenteen arteko bileretan,
baina bai idazkari eta departamentu-buruen arteko negoziazioetan. Gaur bertan, Washingtonen
bilduko dira herrialde bateko zein
besteko ordezkariak: AEBetako
Gobernuaren izenean, John
Kerry Estatu idazkariak eta
Chuck Hagel Defentsa arduradunak hartuko dute parte; Sergei
Lavrov Atzerri ministroa eta Sergei Xoigu Defentsa ministroa izanen dira Kremlinen ordezkariak.
Egun, ez aurrera ez atzera, izoztuta dauden harremanak beratzen
saiatuko dira.
«Atsekabetuta»
agertu da Mosku
AEBek goi bilera
bertan behera
utzi dutelako
Kremlinen arabera,
«Etxe Zuria ez dago
prest bi herrien artean
berdintasunezko
harremanei heltzeko»
Erredakzioa
AEBetako presidente Barack
Obamak bertan behera utzi zuen
herenegun Etxe Zuriaren eta
Errusiako Gobernuaren arteko
goi bilera, eta horrek «berdintasunezko harremanak» sustatzeko borondaterik ez dagoela erakusten du, Moskuren esanetan.
Errusiako presidentearen bozeramaile Juri Uxakovek atzo adierazi zuenez, Washingtonen erabakiak Edward Snowdenen auzian
du oinarria: «Atsekabetuta gaude
irailean Obama presidenteak
Moskura egin behar zuen bilera
bertan behera uzteko AEBetako
administrazioak hartutako erabakiarekin. Argi dago erabaki horrek zerikusia duela Snowden inteligentzia zerbitzuko langile
ohiaren inguruan sortu den egoerarekin. Egoera hori, alta, ez
dugu guk sortu. Hainbat urtez,
AEBek saihestu egin dute Errusiarekin estradizio hitzarmena sinatzea, eta horretan oinarrituta,
ezezkoa eman diete Moskutik
egindako eskaera guztiei». Idazkariak gaineratu du goi bilera
bertan behera uzteko erabakiarekin Etxe Zuriak agerian utzi duela «Errusiarekin dituen harremanak sakrifikatzeko gai dela, barne arazo baten mesedetan»
Uxakoven arabera, alta, Obama presidenteari egindako gonbita «indarrean da oraindik», eta
Errusiako Gobernua prest dago
«AEBetako kideekin batera lanean jarraitzeko, aldebiko agendaren afera garrantzitsuenetan».
AEBetako Gobernuko bozeramailearen esanetan, Snowden
auzia goi bilera bertan behera uzteko arrazoietako bat besterik ez
da. Misilen defentsa sisteman,
merkataritza harremanetan, segurtasun aferetan eta giza eskubide gaietan aurrerapausorik ez
dagoela nabarmendu du.
Snowdenen aita, Errusiara
Lon Snowdenek, CIAko analista
ohiaren aitak, berriz, Errusiara
joateko bisa lortzeko agiri guztiak igorri ditu jada, haren abokatuaren esanetan. Snowdenek hil
honetan bertan joan nahi du herrialdera, semearekin elkartzeko.
Edward Snowdenen abokatu
Anatoli Kutxerenak gonbidatuta
joanen da Lon Snowden.
Mundua ‹ Harian
Kurduen eskubideak aintzat hartuko
dituen legedia lantzen ari da Turkia
Bake prozesua kolokan
egon da, PKK Turkiaren
menpeko lurretatik
erretiratu arren Ankara
ez delako batere mugitu
Xabin Makazaga
Turkiako lehen ministroaren
adierazpen labur bat izan da, ez
oso zehatza gainera, baina azken
asteetan zulo beltz batean sartzeko zorian zegoen bake prozesuari
argi pixka bat ekarri dio. «Gure
kideak une honetan artikuluen
idazketa lana amaitzen ari dira,
eta, zorionez, iragarri dezakegu
aro berrira bideratutako demokratizazio neurri sorta bat izango
dugula». Recep Tayyip Erdogan
kurduekiko bake negoziazioez ari
zen, prozesuaren bigarren zatian
Turkiak hartu behar dituen neurriez: «Litekeena da parlamentuak aurki heltzea berriro auzi
horri».
Mugimendu kurduak egoneza
agerian utzi zuen azken asteetan,
PKK Kurdistango Langileen Alderdia gerrillak prozesuaren lehen zatiko konpromisoak bete eta
Ipar Kurdistandik –Turkiaren
menpeko lurraldeetatik– Kandil
mendietara erretiratuz gero, Ankarak ez baitzuen urratsik egin.
Abdullah Ocalan buruzagi histokikoak aurrena, eta KCK Kurdistango Herri Konfederazioak gero
–Kurdistango askapen mugimendua koordinatzen duen erakundea da, PKKtik sortua–, prozesua
blokeo egoera batera eramatea leporatu zioten Ankarari.
Abdullah Ocalanek eta Turkiako Gobernuak adostutako bideorriaren arabera, izan ere, ekainaren 1ean hasi behar zukeen
prozesuaren bigarren zatiak. Ankarak, bake prozesua bideragarri
egiteko, erreforma demokratikoak onartu behar ditu. Kurduen eskubideak aintzatetsiko dituzten
neurrien artean, terrorismoaren
aurkako legeak aldatzea, autonomia politiko bat ahalbidetzeko herri gobernantzari eskumen handiagoak ematea, erakundeetan
ordezkaritza lortzeko gutxiene-
‘‘
Aro berrira bideratutako
demokratizazio neurriak
izango ditugula iragar
dezakegu, zorionez»
RECEP TAYYIP ERDOGAN
Turkiako lehen ministroa
Emakumearen
kontrako indarkeriari
aurre egiteko neurriak
onartu ditu Enrico
Lettaren gobernuak
Erredakzioa
Recep Tayyip Erdogan,Turkiako Gobernuko lehen ministroa. MURAT KAYNAK / EFE
koa %10etik jaistea, eta hezkuntza sisteman kurduerari dagokion lekua ematea daude, besteak beste.
BDP Bakea eta Demokrazia Alderdiko buru Selahattin Demirtasek nabarmendu du «urriaren erdialderako» demokratizazio neurri horiek onartuta ikusi nahi
dituztela. Ocalanek bi epe aipatu
izan dituela gogorarazi du BDP alderdi kurduko buruak: irailaren
1a, neurri berri horien prestaketa
lanak amaitzeko, eta urriaren
15a, neurriak indarrean jartzen
hasteko. Turkiak onartu behar
dituen demokratizazio neurrien
artean, preso politikoak aske uztea ere aurreikusten du mugimendu kurduak.
Turkiako Parlamentua udako
oporraldian dago –Erdoganen
AKP Justizia eta Garapenaren Alderdiak gehiengoa dauka–, eta
kurduekiko bake negoziazioei dagozkien neurrien eztabaida opor
osterako atzeratu dute. Parlamentuak demokratizazio neurrien eztabaida urrian hastea aurreikusten dute Turkian.
Irudia qQuetta
SARRASKIA POLIZIA BATEN HILETAN
Gutxienez 38 lagun hil eta 50 inguru larri zauritu dira Pakistanen,
polizia baten hileta prestatzen ari zirela ekintzaile suizida batek soinean zeraman lehergailua zartarazita. Quetta hiriko meskita bateko atarian egin dute erasoa, atzo bertan hildako polizia baten hileta
Italian genero
indarkeriagatik
jarritako salaketa
bat ezingo da
gero atzera bota
prestatzen ari zirela. Hildako gehien-gehienak poliziak dira, eta tartean segurtasun indarretako hiru goi kargudun ere badaude. Balutxistango gobernuko iturriek jakinarazi dute hildakoen artean poliziaren hiletara joandako haurrak ere badaudela. FAYYAZ AHMED / EFE
Lege dekretu baten bidez, genero
indarkeriari aurre egiteko neurriak gogortu egin ditu Italiako koalizio gobernuak. Onartutako hamahiru artikuluen artean, zigor
neurriak gogortzen dituztenez
gain, nabarmentzekoa da indarkeria matxistagatik behin salaketa jartzen bada salaketa hori gero
ezingo dela baliogabetu. Emakumeak erasotzailea zein den adierazi ondoren atzera egitea eragotzi
nahi dute neurri horrekin, ohikoa
baita epaiketa baino lehen salaketa bertan behera uztea.
Baldintza jakin batzuk izaten
badira, gaur egun indarrean dauden zigorrak gogortzea ere onartu du Italiako Gobernuak. Hala jakinarazi dute Enrico Letta lehen
ministroak (PD) eta Angelino Alfano Barne ministroak (PDL).
Emakumearen kontrako erasoa
haren bikotekideak edo bikotekide ohiak egiten badu, emakumea
haurdun badago edo erasoa adin
txikiko bat aurrean dela gertatzen bada, zigorra heren bat gogortuko dute.
Etxetik kanporatzeko aukera
Etxe barruan gertatzen diren eraso eta jazarpen kasuen kontra, in
fraganti atxiloketak onartu ditu
Italiak. Poliziak, halaber, etxebizitzatik bota ahal izango du erasotzailea, emakumearen osasunerako arriskua ikusten badu.
Auzitegietan, indarkeria matxistagatik jarritako salaketak lehenetsi egingo dituzte, erasotzaileak azkarrago zigortu ahal izateko, eta biktimek doako defentsa
eduki ahal izango dute, daukaten
errenta daukatela. Indarkeria
matxista jasaten duten atzerritarrei Italian bizitzeko baimena ere
emango diete, arrazoi humanitarioengatik.
Enrico Letta «harro» agertu da
koalizio gobernuak lege dekretu
bidez onartu dituen neurriengatik. «Genero indarkeriari aurre
egiteko neurri gogorrak iragarri
genituen; Italiak argiki erakutsi
behar zuen arazo horren kontrako jarrera».
2010eko datu ofizialen arabera,
Italian indarkeria matxistari lotutako 105.000 delitu zenbatu zituzten. Egunean 95 emakumek salatu zituzten mehatxuak, 64k lesioak, eta hamarrek sexu erasoak.
Harian › Mundua
DLaburrak
Al-Assad Ramadanean, eta
matxinoen zurrumurruak
Capriles, Venezuelako presidentetzarako hautagai ohia. FELIPE TRUEBA / EFE
Venezuelako atea
itxita,nazioartean
salatuko du orain
MUDek «iruzurra»
Henrique Caprilesek
hauteskunde emaitzen
kontra jarritako helegite
guztiak atzera bota ditu
Auzitegi Gorenak
Jon Mutuberria Alkorta
Venezuelako Auzitegi Gorenak
atzera bota ditu apirilaren 14ko
hauteskundeak baliogabetzeko
Henrique Capriles oposizioko
hautagaiak eta MUD Batasun Demokratikoaren Mahaiak jarritako hamar helegiteak. Presidentetza hauteskundeak Nicolas Maduro hautagai ofizialistak irabazi
zituen, estu. Lau hilabete itxaron
du Goreneko Areto Konstituzionalak erabakia plazaratzeko, salaketa guztiei erantzun bateratu
bat eman nahi izan baitio. Gladys
Gutierrez presidenteak adierazi
du ez direla nahikoa izan aurkeztutako frogak: «Ez dira behar bezala azaldu irregulartasunak antzeman ziren ekintzak».
Oposizioak espero zuen antzerako epairen bat. Asteartean
MUD koalizioaren presidentegai
Henrique Caprilesek adierazi
zuen «nazioarteko instantzietara» joko zuela, Auzitegi Gorena
erantzuna atzeratzen ari zelako.
Ez zuen datarik aurreratu, baina
Amerikarteko Giza Eskubideen
Batzordera, NBE Nazio Batuen
Erakundera, Latinoamerikako
Parlamentura eta Hego Amerikako Nazioen Batasunera joko duela jakinarazi zuen, MUDek sarearen bidez transmititzen duen
saioan.
Auzitegiaren erantzuna jakin
ondoren, erabakia «onartezina»
dela esan du: «Iragarritako kronika bat da hau. Gure herrialdeko
justizia falta onartezina da, 50 venezuelar baino gehiago erailak
egunero; onartezina da gobernuaren ustelkeria, pobrezia, inflazioa, soldaten jaitsiera... zerrenda luzea da».
Bestalde, Caprilesi 10.700 bolivarreko isuna (1.300 euro inguru)
ezarri dio Auzitegi Gorenak, prozesuan zehar auzitegiarekiko
adierazpen «iraingarriak» egin
dituelako, eta Fiskaltzari eskatu
dio oposizio burua auzipetu ala ez
aztertzeko. Auzitegiaren ustetan,
Caprilesek jarritako helegiteak
epaitegiaren aurkako eta Botere
Publikoko beste organo batzuenganako «adierazpen iraingarri
eta errespetu gabeak» ditu.
Caprilesek hauteskunde emaitzak eta bozen prozesu guztia baliogabetzeko eskaera egin zuen
maiatzaren 2an. Baita apirilaren
14a baino lehen egindako ekintza
guztiak eta «prozesu horri lotuta
Venezuelan egin diren ekitaldi
guztiak» ere.
Hasieratik zalantzan
Herritarrek botoa eman eta bozkalekuetatik irtendako emaitzak
ezagutu ondoren, boto guztien
ikuskapena eskatu zuen MUDek.
«Irregulartasun ugari» egon zirela argudiatu zuen oposizioak.
Nahasketa handiko egunen ondoren, CNE Hauteskunde Batzorde Nazionalak botoen %46 ikuskatzea erabaki zuen, gainontzeko
%54 hauteskunde gauean bertan
berrikusi baitzuten. Maduroren
garaipena «iruzurra» zela esan
zuen oposizioak, CNEk boto bakoitza banaka kontatzeari uko
egin baitzion. Izan ere, hauteskunde agiriak gordeta zeuden
makinak bakarrik ikuskatu zituen, oposizioak eskatutakoa
«ezinezkoa» zela argudiatuta.
DAMASKO › Tahrir al Xam talde
matxinoak Siriako presidente
Baxar Al-Assad zihoan konboiari eraso ziola zabaldu zuen atzo.
Gobernuak,ordea,hori gezurtatu eta informazioa eman duten
telebisten «nahia» besterik ez
dela esan zuen.Ordurako,AlAssadek Ramadanaren amaierako otoitzean parte hartu zuen.
Bestalde,Siriako Koalizio Nazionaleko presidente Ahmed Asid
Yarbak Daraako eskualdean
matxinoek okupatuak dituzten
eremuak bisitatu zituen atzo.
Israelek 1.096 etxebizitza
egin nahi ditu Palestinan
JERUSALEM › Israelgo Gober-
nuak Palestinako lurralde okupatuetako kolonia juduetan
mila etxebizitza baino gehiago
egiteko asmoa du. Hamaika
finkapenetarako 1.096 etxebizitza egiteko promozioa eztabaidatzeko bildu zen Administrazio Zibilaren Plangintzarako Goi
Batzordea. Aldi berean, Israelen
eta palestinarren arteko bake
elkarrizketak berriro hasteko
saioak egiten ari dira.
Hilerri batean 14 pertsona
hil dituzte Afganistanen
KABUL › Gutxienez hamabi
emakume eta bi haur hil dira
Afganistanen, Nangarhar
eskualdeko hilerri batean
bonba bat leherrarazita. Beste
hiru emakume eta haur bat
zauritu dira. Eztandak, Ramadanari amaiera ematen dion
Eid al-Fitr jai musulmanaren
hasierarekin egin du bat.
Al-Qaedako ustezko
sei kide hil dituzte AEBek
SANA › Al-Qaedako sei ustezko
kide hil dira Ameriketako Estatu
Batuen drone batek jaurtitako
bonbardaketan, Yemengo
hego-ekialdeko Mareb eskualdean. Egunsentian AEBen piloturik gabeko hegazkinak ustez
Al-Qaedako kideak bidaiatzen
zuten bi autori egin die eraso.
Iturri batzuen arabera, oliobide
bati egin nahi zioten eraso
autoko bidaiariek.
Txekian hauteskundeei so,
gobernua erori ondoren
PRAGA › Txekiar Errepublikako
Gobernuak konfiantza mozioa
galdu egin zuen herenegun
gauean. Parlamentuak gobernuaren desegitea erabakiko du
hurrengo astean, bost legebiltzarkidetik hiruk hala onartzen
badute, eta bi hilabetera hauteskundeetara deituko dute.
‹ Publizitatea
Kirola›
DLaburrak
Silva, Flaño eta Lolo, zaila
lehen partida jokatzea
OSASUNA › Gato Silvak, Lolok
eta Miguel Flañok oso zail izango dute ligako lehen partida
jokatzea. Osasunak 18an jokatuko du, Granadaren aurka. Silvak zuntz haustura du gihar
bikian, Flañok luxazioa lepauztaian eta Lolok belauna bihurritu zuen. Nino eta Satrustegi min
hartuta daude, baina denbora
gehiago beharko dute.
Ruper eta Etxaiderentzat
talde bila jarraitzen du
Txapeldunen Ligako zozketa eskuz egiten da, taldeen izenak sartuta bolatxoetan. Irudian, iazko zozketa. LAURENT GILLIERON / EFE
Ez dago bolatxo onik
Gaur egingo da Txapeldunen Ligako
atarikorako zozketa, eta ez dago talde
errazik Realaren balizko aurkarien artean
Arsenal, Milan, Schalke, Olympique Lyon
edo San Petersburgoko Zenit egokituko zaio
Imanol Magro Eizmendi Donostia
Realak gaur jakingo du gertuko
etorkizuna baldintzatuko dion
taldea zein izango den. Txapeldunen Ligako atarikoen zozketa UEFAk Nyonen duen egoitzan egingo da, Suitzan, 11:45ean. Realari
bost aurkari hauetako bat egokituko zaio: Milan, Arsenal, Schalke
04, Olimpique Lyon edo San Petersburgoko Zenit. Donostiako
taldea ez da zerrendaburu izango,
bost talde horiek UEFA koefiziente hobea dutelako —elkarteak
egiten duen zerrenda da— , eta horregatik egokituko zaio aurkari
zaila. Zozketan zerrendaburu ez
diren beste lau talde egongo dira:
PSV Eindhoven, Metalist, Fenerbahce eta Paços. Talde horiek Realaren egoera berean daude. Joaneko partidak abuztuaren 20 eta
21ean jokatuko dira, eta itzulikoak 27an eta 28an.
AC Milan
Historiaren pisua
San Siro bere estadio dotoreko
museoan zazpi Europako Kopa ditu, eta hori nahikoa argudio da
errespetua sortzeko. Italiako ligak
ez ditu bere garai onenak bizi, eta
ezta Milanek ere, baina haren aurka jokatzea ez da inoiz pagotxa.
Tradizioak ematen duen ezagutzaz gain, talde diziplinatua da, eta
jokalari onak ditu zelai erditik aurrera. Besteak beste, Ballotelli, El
Sharawy, Montolivo eta Boateng.
Realaren aurkakoa sasoiko lehen
partida ofiziala izango da Milanentzat, eta horrek txuri-urdinen
alde izan beharko luke. Iragan sasoian hirugarren izan zen ligan.
Arsenal
Edertasunaren bila
Azken urteetan joko onaren aldeko apustuaren ikur izan da, baina
ez du garaipen handirik lortu.
2005ean lortu zuen azken titulua,
Ingalaterrako liga, eta garai bateko eraginkortasuna galdu duela
dirudi. Iragan sasoian laugarren
izan zen ligan, eta horri esker,
ozta-ozta sailkatu zen. Arsene
Wenger entrenatzaileak denbora
asko darama karguan, eta berak
inposatu du joko alaia. Realzaleentzat bidaia polita litzateke Londreserakoa. Arsenalen bi euskal
herritar daude: Mikel Arteta Realeko jokalari ohia eta Natxo Monreal. Cazorla, Rosicky eta Walcott
kontuan hartzeko izenak dira.
Realera etorri arte, Carlos Vela
ere Arsenaleko jokalaria zen.
Schalke 04
Alemaniako anbizioa
Handi izan nahi duen talde bat da
Schalke, eta urtez urte pausoak
ematen ari da horretarako. Txapeldunen Ligan izena hartu du,
eta iragan sasoian hirugarren
izan zen Alemaniako ligan. Aurten final-laurdenetara iritsi da;
iaz, aldiz, lehen fasean kanporatu
zuten, eta Athleticen aurka galdu
zuen gero Europa Ligan. Haren
estadio berria, Veltins Arena
ikusgarria, anbizio horren ikurretako bat da. Talde lana du bertute nagusia, baina jokalari onak
ditu: Bastos, Barnetta, Farfan...
Izarra erdilaria da: Huntelaar.
Olimpique Lyon
Zorra kitatzeko aukera
Realzaleek ez dute oroitzapen
onik Lyongo taldearekin. Txuriurdinak Txapeldunen Ligan parte hartu zuten azken aldian, 200304ko denboraldian, Olimpiquek
kanporatu zituen final-zortzirene-
tan. Zozketa apetatsua bada, berriz ere elkartuko ditu bi taldeak.
Ez da aukera txarrenetakoa, Lyonek ez baitu garai hartako mailarik. Antoine Griezmannek atzo
esan zuen Lyon nahi duela. Iragan
sasoian hirugarren izan zen Frantziako ligan, eta Realaren aurkakoa bigarren atarikoa litzateke,
Grasshopers kanporatu baitu aurretik. Zelai gainean ahal fisiko
handiko jokalariak ditu, eta Reala
baino erritmo handiagoarekin iritsiko litzateke. Aldagelako giroa
ez da ona, Gomis eta Lisandro aurrelariek taldea utzi nahi baitute.
Zenit
Txin-txin, diruaren hotsa
Bostetan ezezagunena, baina ez
horregatik errazena. Gazprom
munduko gas ekoizlerik handiena da taldearen babeslea, eta dirua ez da arazo. Ez dute jakinarazaten zer aurrekontu daukaten,
baina 250 milioi euro ingurukoa
dela diote. Maila handiko jokalariak dituzte, dirua mahai gainean
jarrita fitxaturikoak: Hulk, Witsel, Danny, Arxavin, Xirokov...
Luciano Spalletti entrenatzaileak, halere, ez du lortu erabateko
talde lana egin dezaten. Zenitek
sasoiko egotea ere alde du. Atariko bat aise igaro dute, Nordsjaeland Danimarkako taldea aise
kanporatuta (5-0), eta dagoeneko
bost partida jokatu dituzte Errusiako ligan.
OSASUNA › Ruper eta Etxaide
utzita bidali nahi ditu taldeko
zuzendaritzak, baina oraindik ez
du talderik aurkitu haientzat.
Etxaidek bi urterako kontratua
du, eta denboraldi-aurrea egiten ari da, baina oso zail izango
du jokatzea. Ruper, aldiz, oporretan dago oraindik. Jokalariak
beste urtebeterako kontratua
du oraindik.
Iraizoz eta De Marcos
hobera egiten ari dira
ATHLETIC › Gorka Iraizoz hobera egiten ari da, eta litekeena da
ligako lehen partidarako sasoi
betean egotea. Atzo normal jo
zuen baloia mindutako hankarekin. Oscar De Marcos ere
ondo entrenatu zuen, eta badirudi bihurrituko orkatilak ez
diola minik ematen. MIkel
Balenziagak, aldiz, hasi eta ordu
laurdenera utzi zuen saioa
belauneko minaren erruz.
Lleidari 3-1 irabazi zioten
lehen lagunartekoan
REALA › Andorrako egonaldia
bost egunekoa bakarrik izango
bada ere, Unai Gazpioren jokalariek bi lagunarteko jokatuko
dituzte. Aurrenekoa herenegun
jokatu zuten, eta 3-1 irabazi zioten Lleidari. Taldeak oraindik
beste hilabete du sasoia fintzeko, liga irailaren 8ko asteburuan
hasiko baita.
Diego Rivas Realeko
jokalari ohia fitxatu du
EIBAR › Diego Rivas Realeko
jokalari ohiak Ipuruan jokatuko
du heldu den sasoian. 32 urteko
erdilariak eman zuen albistearen berri twitter sare sozialeko
bere kontuaren bitartez. «Pozik
nago hain zoriontsu egin ninduten lur batzuetara itzultzeagatik. Gaurtik, armagin bat gehiago». Bitxikeri bezala EIbarko
taldeak izen bereko atezain bat
fitxatu du denboraldi-aurrean.
24››
Munduko Atletismo Txapelketak bihar
hasiko dira, Moskun, hutsune askorekin
25››
Irujo-Merino II.ak eta Bengoetxea VI.a-Beroizek
Andre Maria Zuriko finala jokatuko dute gaur
Hondarribia-Iruneko jokalariak —ezkerrean—, Obenasakoei eskua ematen, iragan sasoian, elkarren aurkako derbiaren ondoren. Bi taldeak desagertu egin dira. GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS
Hondarribia-Irun elitetik kanpo gelditu da
Lehen taldea desagertu
egin da, ez duelako
garaiz lortu ligak
eskatzen duen
70.000 euroko bermea
Josu Fernandez Hondarribia
Hondarribia-Iruneko lehen taldea desagertu egin da. Arrazoia
ligak eskatzen duen 70.000 euroko
bermea ez aurkeztea izan da. Taldeek uztailaren 5ean aurkeztu behar zituzten ligan jokatu ahal izateko baldintza guztiak, eta Hondarribia-Irun epea atzeratuz joan
da, bermea ez baitzuen lortzen.
Azkenean, espero zitekeen albiste txarrena iritsi da: taldearen desagerpena.
Leire Aranburuk, HondarribiaIruneko presidenteak, aurpegi serioarekin hasi zuen prentsaurrekoa atzo. Argi hitz egin zuen: «Espainiako Federazioko presidenteak kanpoan utzi gaitu. Ez dizkigu
atzerapen gehiago onartu, eta ez
dugu bermea lortu». Etsipena nabaria zen bere ahotsean. «Dena
eman dugu taldeak jarrai zezan,
baina ezinezkoa izan da. Tristura
eta pena handia ematen digu, baina hau da errealitatea».
Taldea ligatik at uzteko erabakia hartu zutenei mezu bat eman
nahi izan zien. «Aurka bozkatu
zutenei hitz egiten diet: aurten gu
izan gara, baina datozen urteetan
beste batzuk izan daitezke. Denbora gehiago eman behar zeniguten». Une latzak diren arren, esker ona adierazi zien erakundeei.
«Alde horretatik, ezin gara kexatu. Aurrekontuaren %90 publi-
koa izan da orain arte. Egungo
egoera soziala ulertzen dugu».
Zuzendaritza taldeari ere «egindako lan guztia» eskertu zion, eta
jokalariak ere izan zituen gogoan.
«Azkenera arte itxaron digute».
Taldea desagertu bada ere, ez da
ez direlako saiatu, zuzendaritza
iragan denboraldia amaitu bezain laster hasi baitzen hurrengo
sasoia prestatzen. «Oscar Cea kirol zuzendariak lan asko egin du»,
esan zuen. Orain, harrobiko lanean ariko da buru-belarri.
Ezin ados jarri
Hondarribia-Irunek bermea lortu izan balu, hiru euskal talde leudeke Lehen Mailan. Izan ere, EHU
eta Ibaizabal iragan sasoian igo
egin ziren. Aranbururentzat, horrek are larriago bihurtzen du desagerpena. «Gipuzkoako bi talde
gaude Lehen Mailan, eta ez gara
gai adostasunera iristeko. Antolaketa falta nabarmena dago.
EHU igo zenean, Gipuzkoako Federazioarekin batzartu ginen,
hiru teknikari eta aldundikoak.
Guk Gipuzkoan talde bakarra
nahi genuen, erreferentzia izango zena. Federazioa, baina, ez zegoen ados. Talde gehiago, jokalari
gehiago, hori zen haien pentsaera. Aldundiak diru sarrera berdina izango zela aurreratu zuen.
210.000 euro bien artean banatzeko —iaz talde bakarrak jaso zuena baino %20 gutxiago—. EHUk
babeslea du, eta guk ez». Minduta, ironia azaleratu zuen. «Borondateak ez du ezertarako balio
ekintzak ez badaude. Lehen, gu
ginen erreferentzia Gipuzkoan.
Hiriburuko talde bat da orain, kasualitatea izango da».
Ez da lehen aldia liskarrak dituztela Gipuzkoan emakumeen
saskibaloia antolatzeko orduan.
1993an ere antzeko zerbait gertatu zen. Orduan harremanak eten
egin ziren. «Dirudienez, ez dugu
aurrerapausorik eman. Iragan
sasoian presidente izateko erronka hartu nuen, Donostiako jendearekin harreman ona baitaukat,
eta akordioa lortu eta Gipuzkoako taldeak batu nahi nituen. Hasiera batean denok konforme
geunden, baina adostasuna zertzeko garaian, taldeek ez genuen
bat egin. Azkenean, bakoitzak
bere bidea hartu du».
Bideak amildegira eraman du
Hondarribia-Irun. «Erreferentziako talde bat egon behar luke.
‘‘
Espainiako Federazioko
presidenteak kanpoan
utzi gaitu. Atzerapen
gehiago ez du onartu»
LEIRE ARANBURU
Hondarribia-Iruneko presidentea
Juniorretara iristean batzen gaituen talde bat. Badago agiri bat,
baina inoiz ez gara sinatzera iristen». Orain hutsetik hasiko da taldea. Azpiko mailek jarraituko
dute, eta helburua «goi mailako jokalari gipuzkoarrak prestatzea»
izango da.
Krisi ekonomikoak gogor jo du
kirola, are gehiago talde apalak,
eta hori garbi ikusi da emakumezkoen eliteko saskibaloian.
Iragan sasoian bi euskal talde
ziren Lehen Mailan, Hondarribia-Irun eta Obenasa. Biak desagertu dira arazo ekonomikoen
ondorioz. EHUk eta Ibaizabalek
hartu diete lekukoa, mailaz igota.
Ligan hamabi talde egongo dira
guztira.
Lehen Mailan 11 denboraldi egin ditu,
eta hiru aldiz aritu da Europan
2004an igo zen mailaz
Hondarribia-Irun, eta
ligako lehen bosten
artean sailkatu zen
lau urtez jarraian
J.F.
Hondarribia-Irunek 11 denboraldi egin ditu Lehen Mailan; azken
hamarrak, segidan. 2001ean mailaz jaitsi zen, baina hurrengo sasoian Bigarren Mailan txapeldun
gelditu eta elitera itzuli zen. Orduan izan zituen urte oparoenak.
Laugarren izan zen bi urtez jarraian, eta 2006an Eurokopa jokatu zuen. Lehen fasean kanporatu
bazuten ere, ligan hirugarren gelditu zen, eta 2007an Europan aritzeko txartela eskuratu zuten.
Denboraldi hartan iritsi zen
urrutien Eurokopan, final-zortzirenetara, hain zuzen. Faenzaren
aurka aritu zen, eta Italian hemezortzi puntugatik galduta, ezinezkoa zirudien aurrera egiteak. Baina etxean bere maila erakutsi eta
estu hartu zituen italiarrak. Irabazi bazuten ere, sei puntuko aldea ez zen nahikoa izan final-laurdenetara iristeko. Ligan bosga-
rren izan zen sasoi hartan, eta Europan azkenekoz aritzeko balio
izan zion horrek. 2008an, ezin izan
zuen lehen fasea gainditu.
Azken sei denboraldietan mailari eusteko borrokan aritu da. Ligan 8. eta 11. postuen artean gelditu da, eta ez du Europara sailkatzerik izan. Iragan sasoian
gorriak ikusi zituen mailari eusteko. Egun jokalari gipuzkoar bakarra zuen: Laura Arroyo. Aranburuk «etorkizun oparoa» duela
esan zuen atzo, eta Lehen Mailako talde batek fitxatzea espero du.
Jokalari guztiak libre gelditu
dira.
Kirola ›
Munduko Atletismo Txapelketak bihar hasiko dira, Moskun. Izen handi ugarik ez
dute parte hartuko, eta Usain Bolt izango da arretagune nagusia Luzhniki estadioan.
Ia bakarrik utzi dute
Usain Bolt, Rio de Janeiron jokaturiko proba baten aurretik eginiko entrenamendu saioan. ANTONIO LACERDA
Imanol Magro Eizmendi Donostia
E
gongo direnak bainoago,
egongo ez direnak dira
albiste. Hutsunearen garrantziaz teorizatu zuen
Oteizak, kirol profesionalean,
baina, ezin da baikortasun berdinarekin aplikatu. Munduko Atletismo Txapelketa bihar hasiko
da, Moskun, eta hilaren 18ra arte
iraungo du. Usain Bolt izango da
txapelketetako interesgune nagusia, duela bi urteko txapelketetako arantza kendu nahiko baitu.
Bakarrik ariko da, baina, lesioek
eta dopin eskandaluek aurkari
nagusirik gabe utzi baitute. Izar
handiena izango da Bolt, eta ia bakarra. Ia, Jelena Isinbaevak ere
bere ibilbideko azken txaloak jasoko dituelako Luzhniki estadioan. Erretiroa hartuko du txapelketaren ondoren, eta munduko titulua berriro irabazi nahi du.
Duela bi urte Daegun (Hego Korea) munduko txapeldun izan ziren hamabi atleta faltako dira
Moskun. Gizonezkoen abiada
probetan Yohan Blake, egungo
munduko txapelduna, min hartuta dago. Tyson Gay eta Asafa Powell, berriz, zigortuta daude dopin kontrol batean positibo emategatik. Beraz, Bolten aurkari nagusiak, Bolt bera —Daegun 100
metroko finaletik kanporatua
izan zen behar baino goizago irteteagatik—, Nesta Carter jamaikarra eta Warren Weir estatubatuarra izango dira. Emakumezkoetan, Veronica Campbell-Brown
—200 metroko txapelduna eta 100
metroko txapeldunordea— ez da
egongo, positibo eman baitu. Alyson Felix lehiatuko da, eta 100 eta
200 metroko urreak irabazten
saiatuko da. Halere, 200 metroak
lehenetsiko ditu, 100 metrokoan
bi aurkari gogor izango baititu:
Shelly-Ann Fraser eta Blessing
Okagbare. Fraser, Poltsikoko suziria, 10,77ko markarekin iritsiko
da.
David Rudishak ere ez du parte
hartuko. 800 metroko egungo
munduko eta olinpiar txapelduna belauneko arazoekin dabil.
1972az geroztik
aurrenekoz,
euskal atletarik ez
Moskun ez da euskal
atletarik egongo. 1972ko
Municheko Olinpiar Jokoez geroztik beti egon da euskal herritarren bat atletismoaren saio
nagusietan —Olinpiar Jokoak
eta munduko txapelketak—.
Naroa Agirre zen Moskun lehiatzeko aukera handiena zuena,
eta, Espainiako Txapelketa irabazi badu ere, aurten ez du lortu
pertika jauzian lehiatzeko gutxieneko marka: 4,50 metro.
Gonbiteren bat jasotzeko itxaropena bazuen, baina ez da
hala izan. Mikel Odriozola ibilketaria ere ez da arituko Moskun, izan ere, ez du postua lortu
Espainiako selekzioan. Iaz Londresen egon zen, 50 kilometroko proban, eta baita munduko
azken zazpi txapelketetan ere,
guztiak 1999az geroztik.
D
Lehia interesgarriak
Tristea da ez daudenei begira egotea, are gehiago ez direlako faltako lehia ikusgarriak. Arreta
gehien piztuko duenetako bat
pertika jauzia izango da, bertan
egongo baita Jelena Isinbaeva,
etxeko kutuna. 28 munduko mar-
nor gehiago ariko dira. Euren arteko azken norgehiagoka Defarrek irabazi zuen, Londresen.
Gizonezkoetan, berriz, ikustekoa izango da 400 metrokoan Kirani James olinpiar txapelduna eta
LaShawn Merritten arteko lehia.
Alboan izango dute Luguelin Santos, 18 urteko olinpiar txapeldunorde dominikarra. 1.500 metrokoan Asbel Kiprop eta Silas Kipla-
gat kenyarren arteko kontua
izango da. Mo Farah ere gerturik
jarraitu beharko da, 5.000 eta
10.000 metrokoetan urreak begiz
jota dauzkalako. 5.000 metroetan,
baina, aurkari gogorra irten zaio:
Edwin Cheruiyot, urteko markarik onenaren jabea (13.04,75). Kenyak galduriko ohorea berreskuratu nahi du Moskun, Olinpiar Jokoetan urre bakarra lortu baitzuen
iraupen luzeko lasterketetan.
Etiopiak, berriz, hiru.
Lehen finalak bihar bertan jokatuko dira, gizonezkoen 10.000
metroko proba eta emakumezkoen maratoia. Proba esanguratsuen finalen egutegia hau da: gizonezkoen 100 metroko finala etzi
jokatuko da, eta emakumezkoena, astelehenean. Gizonezkoen
200 metroko finala 17an jokatuko
da, eta emakumezkoena, 16an.
Jauzien final gehienak bigarren
asteburu inguruan izango diren
arren, Isinbaevaren eguna 13a
izango da. Bitxikeria gisa, gizonezkoen maratoia ez da azken egunean jokatuko, hilaren 17an baizik.
Londresen, munduko marka
modu ikusgarrian hobetu zuen,
eta urrea irabazi (1.40,91), baina
Moskuri uko egin dio. Vivian Cheruiyot 5.000 eta 10.000 metroko
munduko txapeldun kenyarra ere
ez da egongo, hardun baitago, ezta
Abel Kirui herrikidea ere, maratoi txapelduna. Kenenisa Bekele
handia —hiru aldiz olinpiar txapeldun eta 5.000 eta 10.000 metroko munduko marken jabe— ez du
hautatu Etiopiak. Parte hartuko
ez duten atletak asko dira: Blanca
Vlasic gorako jauzilaria eta Jesicca Ennis eta Tatiana Txernova
heptatletak min hartuta daude,
eta Kubako federazioak ez dio
lehiatzen utzi Dayron Robles 110
metroko hesidun korrikalariari.
ka lortu eta bi aldiz munduko txapeldun izan ondoren, puntan
esan nahi du gaur. Aurkaririk ez
zaio faltako, baina, besteak beste,
Jenifer Suhr munduko txapelduna, Fabiana Murer olinpiar txapelduna eta Yarisley Silva urteko
bost jauzi onenen jabea. 5.000 metrokoan, berriz, eta Cheruyot
egongo ez den arren, Tirunesh Dibaba eta Meseret Defar nor baino
Jelena Isinbaevak esan
du munduko titulua
irabazita hartu nahi
duela erretiroa
G Falta diren atleta nabarmenenak
Yohan Blake
Tyson Gay
Veronica Campbell
David Rudisha
Kenenisa Bekele
Jamaika
AEBak
Jamaika
Kenya
Etiopia
Izterreko giharretako arazoek ez
diote parte hartzen utziko. Duela bi urte munduko txapeldun
izan zen 100 metroko proban,
eta iaz, olinpiar txapeldunorde.
Bolten aurkari nagusia zen
abiadura probetan.
Dopin kontrol batean positibo
emateagatik zigortuta dago.
2007an eta 2009an Gay izan
zen munduko txapeldun 100
metrokoan. Aurtengo markarik
onenak zituen 100 eta 200 metroko probetan.
Dopin kontrol batean positibo
emateagatik zigortuta dago.
Operazio berean Asafa Powellen positiboa ezagutu zen. 200
metroko proban munduko txapeldun izan zen 2011n, eta 100
metrokoan, txapeldunorde.
800 metroko proban, munduko
eta olinpiar txapelduna. Londresen modu ikusgarrian hobetu zuen munduko marka:
1.41,73. Belauneko arazoak ditu,
eta, zuzenean sailkatuta egon
arren, uko egin dio gonbitari.
Londresko Olinpiar Jokoetan
ikusi zen garai bateko mailatik
urrun dagoela,eta agian Moskun ez parte hartzea ez da ezustea izan.Dena den,ezin da ahaztu lau aldiz izan dela munduko
txapeldun 10.000 metrokoan.
‹ Kirola
Jens Keukeleirek DLaburrak
irabazi du
Burgosko
Iker Antonio albokoa
Itzuliko
fitxatu du Anaitasunak
bigarren etapa
ESKUBALOIA › Anaitasunak Iker
Flandriarra izan da
indartsuena azken
igoeran; Anthony Roux
dago orain sailkapen
nagusiko buruan
I.M.E. Donostia
Jens Keukeleirek (Orica) Burgosko Itzuliko bigarren etapa irabazi
zuen atzo. Flandriarra izan zen indartsuena Cluniako helmugara
iritsi aurreko kilometro bateko
azken aldapa pikoan, eta garaipen
batekin ospatu zuen kontratua bi
urterako berritu izana. Berarekin
beste hiru txirrindulari helmugaratu ziren, tartean Anthony
ROux (FDJ). Simone Ponzik (Astana) bi segundo galdu zituen eta
horregatik Roux da lider berria.
Burgosko Itzuliko bi etapa jokatu dira eta biek antzeko itxura
izan dute. Kosketan bukatu dira
eta ia txirrindulari berdinak egon
dira lehen postuetan. Atzo ere, herenegun bezala, ihesaldia egon
zen, eta, besteak beste, Peio Bilbao
(Euskaltel), Unai Iparraguirre
(Euskadi) eta Juan Carlos Larrinaga (Euskadi) sartu ziren. Tropelak helmugarako bost kilometro
falta zirenean ehizatu zituen azken iheslariak. Igoeran Nairo
Quintana (Movistar) urrundik
saiatu zen, baina ez zuen tarterik
lortu. Azken kilometroetan Oricak erritmoa bizitu zuen eta Keukeleirek ondo borobildu zuen taldekideen lana. Gaur 175 kilometro egingo dituzte.
G Burgosko Itzulia
BIGARREN ETAPA
1.Jens Keukeleire (Orica)
3.37.02
2.Rinaldo Nocentini (AG2r)
d.b.
3.Dario Cataldo (Sky)
d.b.
4.Anthony Roux (FDJ)
d.b.
5.Benoit Vaugrenard (FDJ)
2ra
6.Simone Ponzi (Astana)
d.b.
7.Segei Txernetski (Katuxa)
d.b.
8.Mauro Finetto (Vini)
d.b.
12.Samuel Sanchez(Euskaltel) d.b.
20.Gorka Verdugo (Euskaltel) d.b.
23.Mikel Landa (Euskaltel)
d.b..
SAILKAPEN NAGUSIA
1.Anthony Roux (FDJ)
6.53.36
2.Simone Ponzi (Astana)
2ra
3.Segei Txernetski (Katuxa)
d.b.
4.Jens Keukeleire (Orica)
3ra
5.Dario Cataldo (Sky)
7ra
6.Benoit Vaugrenard (FDJ)
d.b.
7.Mauro Finetto (Vini)
d.b.
8.Mikael Cherel (AG2r)
d.b.
12.Samuel Sanchez(Euskaltel) 10era
14.Iban Belasko (Caja Rural)
d.b.
18.Mikel Landa (Euskaltel)
14ra
Antonio (29 urte) alboko irundarra fitxatu du. Bidasoaren
harrobian aritutakoa iragan
sasoian Villa de Arandan jokatu
zuen. Ahal fisiko handikoa, 1,94
metro da luze, eta defentsa
lanean da iaioa. Antoniorekin
zuzendaritzak itxitzat eman du
taldea. Egunotan denboraldiaurreko lanean buru-belarri
murgilduta dago Anaitasuna.
Bera Berak bihar jokatuko
du lehen lagunartekoa
ESKUBALOIA › Bera Berak bihar
jokatuko du lehen lagunarteko
partida, Cleba Leonen aurka,
Zumaiako kiroldegian. Lehen
lan astea gogorra izan da, eta
jokalariek eskertuko dute baloia
ukitzea. Aurten fitxatutako Ana
Tempranok eta Ana Martinezek
aurrenekoz jantziko dute elastiko urdina. Bigarren lagunartekoa hilaren 14an jokatuko du.
Scariolo: «Baskonia
erronka desberdina da»
SASKIBALOIA › Sergio Scario-
lok «erronka ezberdintzat» jo
du hurrengo sasoian Laboral
Kutxa entrenatzea, taldeak
dituen zailtasun ekonomikoak
kudeatu beharko dituelako.
Entrenatzailearen ustez, krisiak
ligaren itxura aldatu da: «Asko
ireki da ahaltsuen eta beste
guztien arteko tartea». Joko
erakargarria egiten saiatuko
dela aurreratu du teknikariak.
Baionako entrenatzailea,
«pozik» prestaketarekin
ERRUGBIA › Christophe Dey-
laud Baionako entrenatzailea
pozik dago denboraldi-aurrean
jokalariek sorturiko dinamikarekin. «Jokaturiko lagunarteko
partidetan gauza baikor gehiago ikusi ditut ezkorrak baino»,
adierazi zuen atzo. Baionak bart
jokatu zuen azken lagunartekoa, etxean, Tolosaren aurka.
15.000 ikusle batu ziren Jean
Dauger estadioko harmailetan.
Nairo Quintanak ez du
Movistar taldea utzi nahi
TXIRRINDULARITZA › Nairo
Quintanak atzo adierazi zuen
Movistar taldea uzteko asmorik
ez duela. Tourreko bigarren sailkatuak bi urterako kontratua
du, eta «denbora gehiago» ere
gustura geldituko litzakeela
esan du. Tourreko arrakastaren
ondoren bere bizitza «asko
aldatu» omen da, eta kexu da
orain «kontu handiz» ibili behar
delako autobusetik irtetean.
Bengoetxea VI.a lurrean luze eginda, pilota bat altxatu ezin ondoren. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS
Errebantxarako aukera
Irujo-Merino II.ak
Andre Maria Zuriko
finala jokatuko dute
gaur, Bengoetxea VI.a
eta Beroizen aurka
Josu Fernandez
Bengoetxea VI.ak hirugarren urtez jarraian jokatuko du Andre
Maria Zuriko torneoko finala,
gaur, (22:15, ETB1). Beroiz izango
du bikotekide, eta Irujo-Merino
II.a izango dituzte aurkari. Leitzarrak gustua hartu dio torneoari.
Datuek hala adierazten dute,
behintzat. Duela bi urte txapeldun izan zen, Aritz Beginoren laguntzarekin. Olaizola II.a eta Beroiz —orain bikotekide izango
du— izan zituzten aurkari, eta 2218 irabazi zieten. Iaz, ordea, txanponaren beste aldea ezagutu behar izan zuen. Beginorekin jokatu zuen berriro, baina Irujok eta
Zabaletak ez zieten aukerarik
eman, eta 22-9 galdu zuten.
Aurreko urteko aurrelari berberak ariko dira aurtengo finalean ere. Horrela, Bengoetxea VI.ak
errebantxa hartzeko aukera izan-
go du. Irujo, ordea, sasoiko dagoela erakusten ari da. Denbora luzea darama bikain jokatzen, freskotasun handiarekin, baina bereziki ongi aritu zen finalaurreko
partidan. Maila aparta eman
zuen, eta Merino II.ari ere asko lagundu zion. Behetik gora doa
errioxarra.
Bengoetxea VI.a eta Beroiz herenegun sailkatu ziren finalerako, baina ez nahiko luketeen moduan. Izan ere, 7-2 zihoazela, partida bertan behera gelditu zen,
Xalak aldakan mina baitzuen.
Partida hasi eta berehala nabaritu zuen mina, eta 4-1koarekin sartu zen lehenbizikoz aldagelan.
Saiatu zen jokatzen, baina lau
tantoren ondoren, gelditzea erabaki zuen. Aurretik ere gerriko
mina eduki izan du, baina badirudi ez duela zerikusirik. Torneokoaren ordez ez zen beste partidarik
jokatu.
Xalari ekografia egin zioten
atzo, lesioaren larritasuna zehazteko. Zuntz haustura izatearen
beldurra zuen lekuindarrak, baina Aspeko zerbitzu medikuek jakinarazi zuten distentsioa besterik ez duela. Asteartean Miarritzeko lehen finalerdia jokatzeko
moduan egon daiteke, baina aurretik erresonantzia magnetikoa
egingo diote zalantzak uxatzeko.
G Jaialdiak
HERENEGUNGO EMAITZAK
pOgeta. Tainta-Galarza 16;
Gorka-Larrinaga 18. Xala-Zubieta 2; Bengoetxea VI.a-Beroiz 7
(b.b.). Olaizola I.a-Zabala 8;
Apezetxea-Barriola 22.
ATZOKO EMAITZAK
pGalarreta. Otaegi-Olazar 35;
Matxin VI.a-Zubiri 31. Urriza-Barrenetxea IV.a 40; Etxeberria
IV.a-San Miguel 21. Ezkurra-Agirrezabalaga 32; Urtasun-EtxeberriaIII.a 40. Etxabe II.a-Larrañaga 23; Juanenea-Labaka 30.
GAURKO PARTIDAK
pGasteiz (22:15, ETB1). Olaetxea-Mendizabal II.a/OlazabalMerino I.a. Bengoetxea VI.a-Beroiz/Martinez de Irujo-Merino
II.a. Olaizola I.a-Galarza/Retegi
Bi-Peñagarikano.
Agenda›
D
Ekitaldiak
Zure ekitaldia BERRIAn agertzea nahi baduzu: www.berria.info/zerbitzuak/agenda/bidali/
Musika
Okiñena pianista eta musikologo donostiarrak Aita Donostia konpositorearen lana aztertu du. GARI GARAIALDE / ARP
Ikertzailearen kontzertua
Josu Okiñena
piano jotzaileak bere
ikerketen ondorioak
musika bihurtuko ditu
gaur Zarautzen
Erredakzioa
Josu Okiñena (Donostia, 1971)
piano jotzailea baino gehiago da:
musikagintza ikertzen du, eta
ikerketa horretan oinarritzen du
bere jotzeko era. Zarautzen joko
du gaur.
Donostian, Madrilen eta New
Yorken ikasitakoa da Okiñena,
eta 2001. urtetik hona Musikenen
dabil koordinazio lanetan. Aita
Donostia konpositorearen lana
ikertu du, batez ere, eta haren
ahots eta pianorako lan osoa grabatzen ari da, Cecilia Lavilla eta
Amudena Ortegarekin. Azken
urteotan bederatzi diskoko bilduma argitaratu du.
Liluratuta dago pianista Aita
Donostiaren lanarekin. Garaiko
munduko konpositore handienetako bat izan zela-eta, Parisen
Ravel eta Stravinski ezagutu
zituela nabarmendu du Okiñenak.
Halere, konpositorearen lana
garaikide horiena baino askoz
ezezagunagoa dela iritzita, hura
ikertzeari eta argitaratzeari ekin
zion.
Zientzia ikerketaren antza
ikusten dio Okiñenak bere lanari:
hau da, metodo sistematiko batekin ikasi, haurnartu eta, gero, komunikatu egiten duela dio. Laborategian aritu beharrean, pianoa
da bere tresna. Hortik ateratzen
du kontzertuetarako oinarria.
Eta, jo ondoren, emaniko kontzertua ere aztertzen du.
JOSU OKIÑENA
pNoiz. Gaur, 22:00etan.
pNon. Santa Mariaren eliza nagusian, Zarautzen (Gipuzkoa).
Mandeulientzat, hesirik ez
Hesian eta Mandoilek
taldeek parrandarako
doinu alai eta biziak
joko dituzte
gaur Zaratamon
Bertsolaritza
Erredakzioa
Dantzarako erritmo beroak astinduko dute Zaratamoko (Bizkaia)
gaua gaur. Hesian eta Mandoilek
taldeak arituko dira oholtzaren
gainean; lehenak, punk-rock eta
ska doinuekin, eta, bigarrenak,
kunbia, korrido eta runba erritmoak eskusoinuarekin nahasten.
Amurrion (Bizkaia) sortu zuten Mandoilek taldea, duela bi
urte. Igon Olaguenagak eta Asier
Linaresek sortu zuten taldea denbora pasatzeko Latinoamerikako
doinu alaikin. Eskusoinua eta bateria besterik ez ziren orduan, baina hilabeteek aurrera egin ahala,
musikari gehiagok egin zuten bat
egitasmoarekin. David Ferreñok
baxua ekarri zuen, eta Andoni Ve-
pArantza. Xabi San Sebastian.
Gaur, 22:30ean, Aterpean.
pDonostia. Auryn. Bihar,
23:45ean, Saguesko zabaldian.
pErronkari. The Trikiteens.
Bihar, ostatuan.
pGernika-Lumo. Urdaibaiko
Organoen Zikloa: Esteban Elizondo. Bihar, 20:30ean, Mertzedarren komentuan.
pGernika-Lumo. Sealed Room,
Itziarren Semeak, The Bon
Scott Band eta Oxabi erromeria. Bihar eta etzi, 22:00etan,
Lurgorrin.
pGetaria. Luhartz Erromeria.
Bihar, 23:00etan, plazan.
pGetxo. Bihotz-Alai abesbatza.
Bihar, 22:00etan, Bihotz-Alai
plazan.
pGorliz. Bilboko Orkestra Sinfonikoa. Gaur, 20:30ean, Andra
Maria Sortzez Garbia elizan.
pGorliz. Khantoria. Bihar,
20:00etan, Andra Maria Sortzez Garbia elizan.
pGueñes. Ze Esatek! eta Garilak26. Gaur, 24:00etan.
pGueñes. Gatibu eta Gora Herria. Bihar, 24:00etan.
pJatabe. Erdizka Lauetan. Gaur,
21:15ean, herriko plazako estalkian.
pZaratamo. Hesian eta Mandoilek. Gaur, 22:00etan, plazan.
pZarautz. Josu Okiñena, piano
jotzailea. Gaur, 22:00etan, Santa Maria eliza nagusian.
pZumaia. Iñaki Salvador eta Ainara Ortegaren eskutik: Cine
para dos y un terrón de Jazz.
Bihar, 22:00etan, Aita Mari aretoan.
pZumaia. The Sey Sisters, gospel kontzertua. Igandean,
20:00etan, Mari kalean.
Korridoak, kunbiak eta runbak jotzen ditu Mandoilek taldeak. MUSIKOTA.COM
rak, gitarra. Unai Mendibil abeslari lanetan hasi zen. Aurtengo
udaberrian lehen diskoa argitaratu dute —Mandoilek izenburuarekin—, eta Araba Euskaraz jairako kanta egin zuten. Kanta
alaiak eta dantzagarriak egiten
dituzte, taldea ondo pasatzeko
modu gisa ulertzen baitute.
Doinu pozgarriekin bat, batez
ere parrandaz mintzo dira hitzetan, baina ez dute arazorik emakumeen aurkako indarkeria edo
ustelkeria salatzeko. Hainbatetan partekatu dute oholtza aurten Hesian taldearekin.
Azken horiek bost disko plazaratu dituzte dagoeneko. Horietako azkena zuzenekoa da, eta kontzertuaren bideoa jasotzen duen
DVD batekin argitaratu dute.
HESIAN ETA MANDOILEK
pNoiz. Gaur, 22:00etan.
pNon. Zaratamoko (Bizkaia)
plazan.
pBerastegi. Bertso jaialdia.
Bertsolariak: Julio Soto, Sustrai
Colina, Amets Arzallus eta
Iker Zubeldia. Gai-jartzailea:
Amaia Agirre. Igandean,
19:00etan.
pBerriatua. Bertso saioa. Bertsolariak: Igor Elortza eta Maialen Lujanbio. Bihar, 19:30ean,
Asterrikako plazan.
pGabiria. Bertso afaria. Bertsolariak: Iñaki Murua, Iban Urdangarin eta Andoni Egaña. Bihar,
21:00etan.
pGasteiz. Bikokote emanaldi
berezia. Bertsolariak: Ibai Esoain eta Garazi Urretabizkaia.
Gaur, 12:30ean, Ama Birjina Zuriaren plazan.
pGasteiz. Bertso saioa. Bertsolariak: Manex Agirre, Sustrai Colina, Maialen Lujanbio eta Alaia
Martin. Gai-jartzailea: Olatz Bayer. Gaur, 13:30ean, Aihotz plazan.
pZumaia. Euskal jaiak: balkoitik balkoira. Bertsolariak: Amets
Arzallus eta Unai Iturriaga.
Gaur, 12:00etan, Sanjuaniturri
inguruan.
Ikus-entzun
pDonostia. Ice Age 3: Dinosaurioen egunsentia. Gaur,
11:00etan, Aiete kultur etxean.
pZarautz. Surfilm Zarautz.
Gaur, Modelo zineman.
Lehiaketak
pBeasain. 1. Edoskitze Argazki
Lehiaketa.Parte hartzeko epea
irailak 21era arte.
Antolatzailea: Irriargi elkartea.
Oinarriak eta sariak: www.irriargi.com.
pZumarraga. Iparragirre sariak:
Bertsopaperak, narratiba eta
poesia. Lanen aurkezpena: Aizpurunea kultur etxean (Urretxu) eta Zelai Arizti kultur etxean (Zumarragan). Urriaren 7ra
arte.
Bestelakoak
pGetaria (Gip.). Baserritik.com
azoka. Gaur, 10:00etan, frontoian.
Ikastaroak
pBaiona. Zirku ikastaroa haurrentzat. Abuztuaren 12, 13, 14
eta 16an, Orekan. Izena emateko: [email protected].
Erakusketak
pBera. Mikel Telletxearen pintura, bideoa eta argazki erakusketa. Igandera arte, kultur etxeko erakusgelan.
pBergara. Unai Azkarateren lanak. Aroztegi aretoan.
pBilbo. Artists as catalysts.
Alondegian.
pBilbo. Et Nunc. Windsor Kulturgintzan.
pBilbo. Bizkaia urez gainezka,
irudi sorta. Foru liburutegiko
areto nagusian.
pBilbo. Barroko neurrigabea:
Cattelanetik Zurbaranera erakusketa. Guggenheim museoan.
pMiarritze Hitz-Enea, Oskar
Alegriaren argazkiak. Mediatekako erakusketa gelan.
pDonostia. Harrijasotzaile. Harriaren indarra. San Telmo museoan.
pDonostia. Elena Odriozolaren
ilustrazioak, Aiete kultur etxean.
pDonostia. Mesozoiko garaiko
fosilak, Kristinaenea parkeko
etxean.
pDonostia. Bake Ituna. Bakearen eta Giza Eskubideen Etxean,
Aieten.
pDonostia. Entrelazar, Dora
Salazarren lanak. Koldo Mitxelena Kulturunean.
pDonostia. Hirutxulon bizi 1813.
Bizitza hirian erreketaren aurretik. Aiete kultur etxean.
‹ Agenda
b
Eguraldia
Joera
Igandea, 11
Bihar
Astelehena, 12
pMendebaldeko haizea ibiliko
da, 2ko indarrarekin. Arratsaldean, iparraldera aldatuko da, eta
3ko indarra hartuko du. Itsaso
kizkurra izango da, eta, arratsaldean, itsaskirria. Metro bat inguruko olatuak.
Asteartea, 13
p
Baiona15/24
p
Bermeo 16/24
p
Donostia 14/25
p
p
Bilbo 16/25
p
Donibane Garazi 14/25
Durango 14/25
p
Azpeitia 15/24
p
p
p
Leitza 10/25
Arrasate 13/25
Amurrio 12/25
Maule 13/25
p
p
Balmaseda 11/25
Itsasoa
p
Itsasaldiak
ORDUA
Itsasbehera
00:47
0,87
Itsasgora
06:56
4,04
Itsasbehera
12:52
0,94
Itsasgora
19:07
4,25
METROAK
Abaurregaina 7/24
p
Uda sasoiko eguraldia
pLarunbatean, ostarteak izango ditugu ipar partean, eta giro
eguzkitsua nagusituko da gainontzeko tokietan. Kostaldetik
zenbat eta hurbilago egon, are
eta hodei gehiago pilatuko da
zeruan, bereziki egunaren
lehengo partean; arratsaldean,
berriz, giro eguzkitsua nagusituko da. Barnealdean, zerua urdin
egongo da goizean goizetik.
Haizeak iparraldetik edo iparekialdetik joko du, eta tenperaturarik beroenak apur bat
gehiago igoko dira.
p
p
Gasteiz 10/25
Iruñea 15/28
Agurain 10/26
Gaur
Eguzkitsu eta epelago
pGiro egonkorra eta eguzkitsua izango da. Hegoaldean,
zerua garbi egongo da. Iparraldean, berriz, goizean
zerua hodeitsu egongo da,
hodei baxuekin; baina, arratsaldean, zerua hodei gutxirekin edo ostarteekin geratuko da. Tenperatura oso
atsegina izango dugu kostaldean, hain zuzen ere,
b
p
p
Tafalla 12/27
Guardia 12/27
p
Tutera 13/28
beroenak 23-25 gradu ingurukoak izango dira. Hegoaldean, altuagoak, 27-30
gradu artekoak.
Isobara mapa
Eguzkia
S0RTU
07:11
Ilargia
Ilgora
GORDE
21:23
EGUNA
Abuztuaren 14a, asteazkena
Ilbetea
Ilbehera
lberria
Irailaren 5a, osteguna
Hitz-jokoak
G Hitz gurutzatuak
G Sudokua
9x9-ko laukian hutsik
dauden gelaxkak bete
behar dituzu, 1etik 9ra
bitarteko zenbakiak
idatziz, eta kontuan izanik
zenbaki bakar bat ere ez
dela bi aldiz azaltzen
errenkada eta zutabe
berean, ezta dagokion
3x3-ko laukian ere.
G Goitibehera
A
S
T
E
B U R
G Aurreko erantzunak
R
1
2
3
4
5
6
7
8
6 hizki
Adagio
Akuilu
Amildu
Amodio
Batzuk
Bezero
Elipse
Emagin
Errail
Gaindi
Gaindu
Galant
Geriza
Gogoak
Gosari
Hegaka
Hiztun
Iruzur
Itsuka
Jogurt
Jornal
Kabiar
Kakotx
Karesa
Lapitz
Lertzo
Lotsor
Naroro
Narras
Nekatu
Niketz
Nonahi
Normal
Ondoan
Orezta
Orrazi
Otsail
Podium
Sifili
Soilik
Toketa
Tresor
Triska
Tropel
Tintux
Txikot
Txinbo
Txiste
Xaxatu
Zeihar
Zibota
3 hizki
Aia
Atx
Aza
Ero
Lei
Ohi
Ron
Txo
Txu
Zer
9
Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edo
gehiago du asmatu beharreko hitzak.
1. Batela gidatzen du. 2. Ardiaren ilea.
3. Lantegi txiki. 4. Akabatu, hil. 5. Italiako
diru zaharra. 6. Handi. 7. Barazki lekaduna.
8. Oiloaren arra. 9. Inprenta, inprimategia.
Goitibehera: 1. Berritsu. 2. Berritu.
3. Beirut. 4. Uribe. 5. Erbi. 6.Eibar.
7. Serbia. 8. Siberia. 9. Bidesari.
Agenda ›
1
Aretoak
Erribera etorb.(94-4181672).
After Earth
Ahora me ves
El hombre de acero
Expediente Warren: The Conjuring
Gru 2: mi villano favorito
Guerra mundial Z
Araba
GASTEIZ
D FLORIDA
San Prudentzio,22 (945-231940).Ikuslearen eguna: asteazkena.
About the pink sky (JBA)
Ahora me ves
EL ESTUDIANTE
Guerra mundial Z
Pacifim Rim
Red 2
Renoir
Solo el viento
Una cancion para Marion
20:00
18:00 20:15
17:30
12:00 17:00 18:45
12:00 17:30 20:00
17:00 19:45
18:00 20:15
18:00 20:15
20:30
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
D GURIDI
Ez dago emanaldirik.
D YELMO BOULEVARD
Boulevard merkataritza gunea (902-221622).Ikuslearen eguna: osteguna.
Guerra mundial Z 3D
Lobezno inmortal
Los pitufos 2
Los pitufos 2 3D
Monstruos University
Pacific Rim 3D
Pacifim Rim
Red 2
18:00 20:15 22:30 00:45
22:3000:40
16:15 18:15 20:15
17:30 19:00 20:00 21:30
22:3000:00
21:00 23:30
19:00 21:45
00:20
17:45 20:00 22:15
00:30
18:45
18:50
21:00 23:45
18:45 21:30
00:15
17:55 20:10 22:25
00:40
D YELMO GORBEIA 3D
Gorbeia (945-460623).
Ahora me ves
Gru 2
Guerra mundial Z
Guerra mundial Z 3D
Lobezno inmortal
Los pitufos 2
Los pitufos 2 3D
Pacific Rim 3D
Pacifim Rim
Red 2
20:00 22:20
18:00
15:40 18:00 20:20 22:40
22:15
22:35
16:15 18:20 20:30
15:30 17:40
15:45
19:45
17:30 20:00 22:30
15:30 17:50 20:10 22:30
Bizkaia
BILBO
D COLISEO CINESA ZUBIARTE
Leizaola Lehendakariaren kalea,Ikuslearen eguna: astelehena.
Ahora me ves
Expediente Warren
Gru 2
Guerra mundial Z
Los pitufos 2 3D
Pacific Rim 3D
Pacifim Rim
Red 2
00:45
17:45
17:00 17:50 19:20 20:10
21:00 21:45 22:30 23:20 00:50 01:15
20:00 21:0000:00
16:30
19:25 22:0000:30
16:30 17:45 18:45 20:00 21:00
22:15 00:30
18:10
16:40 18:50
20:40
23:15
16:45 19:20 21:55
00:30
17:45 20:05 22:25 00:45
BASAURI
D IBAIGANE
San Prudentzio,6 (94-5231940).Ikuslearen eguna: asteazkena.
Ahora me ves
Expediente Warren
Guerra mundial Z
Guerra mundial Z 3D
Lobezno inmortal
Los pitufos 2
23:15
20:00 22:20 00:35
16:00 18:10 20:20 22:3000:40
01:00
16:00 18:00
16:00 17:00 18:15 20:30 22:45
D SOCIAL ANTZOKIA
Los pitufos 2
Star Trek.En la oscuridad
17:30
20:00
D DURANGO. Zugaza. Pacifim Rim. 19:30,22:00.Red 2. 19:30,
22:00.
GETXO
Red 2, Dean Parisot zuzendariaren filma. BERRIA
D LAUREN GETXO
Arriluze z/g (94-4310310).Ikuslearen eguna: asteazkena.
Ahora me ves
Cautiva
20:10 22:20
00:40
Guerra mundial Z
La mejor oferta
Lo que el día debe a la noche
Lobezno inmortal
Los pitufos 2
Pacifim Rim
Red 2
Renoir
16:30 19:00 22:0000:40
00:40
17:00
20:00 22:2000:40
16:00
17:00
16:30
16:30
18:10
19:30
22:1500:40
19:15 22:0000:40
18:30 20:30 22:30
LEIOA
D CINESA ARTEA
Artea merkataritza gunea (902-333 231).Ikuslearen eguna: asteazkena.
Ahora me ves
Expediente Warren
Guerra mundial Z
Guerra mundial Z 3D
Lobezno inmortal
Los Pitufos
Los pitufos 2 3D
Pacific Rim 3D
Pacifim Rim
Red 2
Scary Movie
16:00 18:15 20:30 22:45 01:00
22:1500:30
16:00 18:00
16:00 17:00 18:15 20:30 22:45
23:30 01:00
19:30 22:00 00:25
21:30
16:05 17:00 18:25 19:15
20:45
16:00 18:00
22:0000:20
16:20 19:10 20:00 22:4000:50
16:30 19:00 20:00 22:0000:30
16:00 18:00
D KULTUR LEIOA
01:00
Guerra mundial Z 3D
Lobezno inmortal
Los pitufos 2
19:30 22:00 00:25
22:30
16:00 17:00 18:10 19:20 20:20
00:30
Los pitufos 2 3D
Pacific Rim 3D
Pacifim Rim
Red 2
17:30 20:00 22:30
22:30
17:30 20:10 22:30
20:30 22:30
20:10 22:30
17:00 19:30
16:20 17:20 18:25
17:30
20:00
17:00 19:45 22:30
17:15 20:10 22:30
D MULTICINES
Eskutza kalea,13 (94-4310310).Ikuslearen eguna: astelehena.
About the pink sky
Ahora me ves
EL ESTUDIANTE
Hannah Arendt
La mejor oferta
Llévame a la luna
Solo el viento
Tu y yo
17:30
20:00
19:45
17:30 19:45
17:30 19:45
17:30
17:30 20:00
17:30 20:00
17:30 20:00
22:15
22:15
22:15
22:15
22:15
22:15
22:15
BARAKALDO
D COLISEO CINESA MAX OCIO
Kareaga kalea z/g (94-4310310).Ikuslearen eguna: astelehena.
After Earth
Ahora me ves
Gru 2,mi villano favorito 3D
Gru2: mi villano favorito
Guerra mundial Z
Guerra mundial Z 3D
Hombre de acero
Lobezno inmortal
Los Pitufos
Los pitufos 2 3D
Niños grandes 2
Pacific Rim 3D
Pacifim Rim
Red 2
D YELMO MEGAPARK
16:00
16:00 18:15 20:30 22:45 01:00
16:00 18:15 20:30 22:45 01:00
17:00
16:00 18:05 20:10 22:15
16:00 18:15 20:30 22:45 01:00
19:30 22:00 00:25
23:10
16:40 19:30 22:20 01:00
17:00
22:00
16:45
16:00 18:05
22:30 00:45
16:00 18:15 20:30 22:45 01:00
00:20
16:00 18:15 20:30 22:45 01:00
D L’ATALANTE
(05559-557363).
El estudiante
Proyeccines musicales
Tu y yo
17:15 19:30 22:00
17:30
19:45 22:00
20:00 22:30
19:45 22:15
20:00 22:30
DONOSTIA
EIBAR
ERRENTERIA
D NIESSEN ZINEMAK
17:15 20:00 22:30
22:15
16:45 18:45
17:15 19:45 22:15
19:30 22:00
20:45 22:45
19:45 22:30
17:00 19:15
17:15
16:45
19:30 22:15
17:15 19:45 22:30
D LA BRETXA
22:45
18:00
18:00 20:25 22:50
18:00
20:10 22:45
18:10 20:30
20:00 22:40
19:00 22:00
18:00 20:20 22:45
22:00
18:00
18:15 19:45 20:30 22:45
20:30 22:45
19:15 22:00
18:00 18:30 20:00 22:15
17:00
20:00
17:00 19:30 22:15
17:15
18:15 20:30 22:45
22:00
D PRINCIPE
San Joan,10 (943-421247).Ikuslearen eguna: asteazkena.
17:00 19:30 22:30
17:15 19:45 22:15
22:00
17:15 20:00 22:15
17:00 19:30 22:15
20:00 22:00
21:15
D MONCINE
Insaisissables
Les schtroumpfs 2
Les schtroumpfs 2 3D
Lone ranger
Moi moche et méchant 2
Monsters Academy
Pacifim Rim
Paris a tout prix
R.I.P.D.Brigade Fantôme
Wolverine: le combat de...
World War Z
17:15
21:30
15:45
14:00 16:30
19:30 22:00
14:00
18:00 20:00 22:00
16:00
14:00 16:30
19:30 21:30
14:00 16:00 18:00 20:00 22:00
14:00 16:0000:00
16:30
20:00
14:00
19:30 22:00
14:00 16:30
19:30 22:00
22:00
18:00 20:15 22:30
20:15 22:30
18:00
18:00 20:15 22:30
22:30
18:00 20:15
19:15
22:30
18:00 20:15 22:30
16:00 18:10 20:20 22:30
22:30
16:30 18:30
16:00 18:15 20:30 22:45
20:00 22:15
19:15 22:00
17:10 19:45 22:30
17:00 18:00 20:30
16:00
16:00 18:15 20:30 22:45
Insaisissables
14:30
21:45
Le jour attendra
21:45
Les Salauds
14:30
19:30
17:00 19:15
Lone ranger
15:00 18:15
21:45
19:30
Monsters Academy
14:30
Oggy et les cafards
17:00
R.I.P.D.Brigade Fantôme
17:00
Wolverine: le combat de l’immortel 3D
21:45
D HAZPARNE. Haritz Barne.
D HENDAIA. Les Varietes.
Lone ranger 17:00,21:00.
Le roi et l’oiseau 15:00
Marius 18:00
MIARRITZE
Nafarroa
BAIONA
IRUÑEA
D CGR CENTRE
D GOLEM BAIONA
22:45 01:00
22:45
22:45
22:45 01:00
22:45 01:00
Fanny
Imogene
Insaisissables
Lone ranger
17:40
21:30
20:15
18:30
21:50
19:40
18:15 21:00
11:15
11:15
11:15
11:00
14:00
13:40
13:45
13:45
16:00
15:50
16:00
16:30
18:00
18:00 20:00 22:15
18:00 20:10 22:20
18:00 20:00 22:15
19:45
22:30
Ahora me ves
Guerra mundial Z
Llévame a la luna
Los pitufos 2
Pacifim Rim
Renoir
18:30
17:15 20:00 22:30
17:30
22:30
16:30 18:30 20:30 22:30
17:15
D SAIDE CARLOS III
Ahora me ves
Encierro 3D: Bull Running in Pamplona
Guerra mundial Z
Pacifim Rim
Pitufos 2
Red 2
17:30 20:00
21:15
17:30 20:00
17:30 20:00
17:00 19:00
17:30 20:00
22:30
22:45
22:30
22:30
22:30
D SAIDE OLITE
(948-245400).Ikuslearen eguna: astelehena.
Llévame a la luna
Lobezno inmortal
Niños grandes 2
17:30 20:00
17:30
20:00
17:30 20:00
17:30
20:00
22:30
22:30
22:30
22:20
LIZARRA
TUTERA
D OCINE
Ahora me ves
16:00
Encierro 3D: Bull Running in Pamplona
16:15
Guerra mundial Z
17:30
Guerra mundial Z 3D
La mejor oferta
16:00
Lobezno inmortal
Los pitufos 2
16:30
Los pitufos 2 3D
16:30
16:30
Pacific Rim 3D
Pacifim Rim
16:00
Red 2
16:00
18:10 20:20 22:3000:30
20:20 22:3000:30
18:15
20:00 22:0000:30
22:0000:30
18:10
19:30 22:0000:30
18:30 20:30 22:3000:30
19:00 22:0000:30
18:30 20:00 22:0000:30
18:10 20:20 22:3000:30
After Earth
20:20 22:2000:30
Ahora me ves
20:30 22:30 00:45
Antes del anochecer
20:30 22:3000:30
Expediente Warren: The Conjuring 16:00 18:10 20:20 22:30 00:45
16:15 18:15
Guerra mundial Z
16:00 17:00 18:10 19:30 20:20 22:00
22:30 00:45
La mejor oferta
Llévame a la luna
Lobezno inmortal
Los pitufos 2
Niños grandes 2
Pacific Rim 3D
Pacifim Rim
Red 2
20:10 22:2000:30
20:15 22:1500:30
16:00 18:15 20:30 22:45 01:00
16:00 16:30 18:00 18:30 20:00 22:00
00:30
16:10 18:10
16:20 18:20
16:00 18:15
17:00 19:30 22:0000:30
16:00 18:10 20:20 22:30 00:45
VIANA
(948-222333).Ikuslearen eguna: asteazkena.
(0559-599090).
19:45
20:00 22:30
22:00
20:30
D ITAROA
Lapurdi
15:45 18:05 20:25
15:45 18:05 20:25
20:00
16:00 18:15 20:30
16:00 18:00
20:30
16:30
(902-463269).Ikuslearen eguna: osteguna.
D ZUMAIA. Aita Mari. La gran boda. 22:15.
Ahora me ves
Guerra mundial Z
Lobezno inmortal
Los pitufos 2
Red 2
The conjuring
Casa de tolerancia
Cautiva
Érase una vez Anatolia
La bicicleta verde
La bicicleta verde (JBA)
La mejor oferta
Mapa
Solo el viento
Tu y yo
UHARTE
D KANBO. Aiglon.
D ROYAL
Alabama Monroe (JBA)
Bambi
15:40
Chasing mavericks (JBA)
Dans la Tête de Charles Swan III (JBA)
Gold (JBA)
15:45
Hiroshima,mon amour (JBA)
16:50
Landes
14:00
Le roi et l’oiseau
14:00
Metro Manila (JBA)
14:00
Monsters Academy
16:00
Riding Gigants (JBA)
Wolverine: le combat de l’immortel (JBA)
USURBIL
D GOLEM YAMAGUCHI
D GOLEM LOS LLANOS
World War Z 3D 21:00.
Ahora me ves
Guerra mundial Z
Guerra mundial Z 3D
Lobezno inmortal
Pacifim Rim
Pitufos 2
Pitufos 2 3D
Red 2
17:00
17:30 20:00 22:30
20:30 22:30
D LE SELECT
Ahora me ves
Expediente Warren
Guerra mundial Z
Lobezno inmortal
Los pitufos 2
Pacifim Rim
Red 2
Pacifim Rim
Red 2
The Purge.La noche de las bestias
19:15
DONIBANE LOHIZUNE
Urbil merkataritza gunea (943-221622).
18:00 20:20 22:30
19:30
17:30
ANGELU
Ahora me ves
Gru 2
Guerra mundial Z
Insensibles
Lobezno inmortal
Los Pitufos
Pacific Rim 3D
Pacifim Rim
Red 2
D CINEBOX URBIL
Arraindegi eraikina (943-421371).
15:30
(943-345291).
D L’AUTRE CINEMA
Aya de Yopougon
Grigris
L’Inconnu du lac
Le Quatuor
Le roi et l’oiseau
Les Salauds
D COLISEO
Ikuslearen eguna: astelehena.
D OCINE TXINGUDI
D ANTIGUO BERRI
(05559-555298).
D CINEBOX MENDIBIL
Gipuzkoa
Ahora me ves
Antes del anochecer
Cautiva
Guerra mundial Z
La mejor oferta
Llévame a la luna
D TRUEBA
Mendibil merkataritza gunea (943-630223).Ikuslearen eguna: osteguna.
17:30
17:15
17:30
Moi Moche et méchant 2 3D
14:0000:00 18:00
Monsters Academy 3D
14:00 16:00
Pacific Rim 3D
19:45
Paris a tout prix
20:00 22:15
Princes et princesses
11:00
Wolverine: le combat de...3D 11:15 14:00 16:30 19:45 22:15
World War Z 3D
22:15
S.Esnaola,10 (943-271391).Ikuslearen eguna: asteartea.
IRUN
Los pitufos 2
Pacifim Rim
Red 2
Ahora me ves
16:00
16:00
Guerra mundial Z
16:00
Guerra mundial Z 3D
Lobezno inmortal
Los pitufos 2
16:00
Niños grandes 2
Pacific Rim 3D
16:00
Pacifim Rim
Pitufos 2 3D
Red 2
16:00
Tres-60
22:15
22:15
22:45
22:45
D BITERI
D SERANTES
Ahora me ves
Expediente Warren
Guerra mundial Z
Hannah Arendt
La bicicleta verde
Lobezno inmortal
Los pitufos 2
Niños grandes 2
Pacifim Rim
Red 2
17:00 19:30
19:30
17:15 20:00
16:45 18:45 20:45
20:45
16:45 18:45
16:45
SANTURTZI
(94-6070767).
16:45
HERNANI
D BALLONTI
22:00
22:00
16:20 19:10 20:00 22:4000:50
16:00 18:15 20:30 22:45 01:00
D GOLEM ALHONDIGA
Ahora me ves
Cautiva
Guerra mundial Z
La bicicleta verde
Llévame a la luna
Los pitufos 2
Martes después de Navidad
No (JBA)
Pacifim Rim
Rebelde (JBA)
Renoir
PORTUGALETE
Los pitufos 2
Pacifim Rim
Renoir
Solo el viento
Tres-60
16:30
17:15 20:00 22:30
17:00 19:45 22:30
22:30
19:30 21:30
17:30 18:30
17:00 19:45 22:30
17:15 20:00 22:30
D GOLEM LA MOREA
After Earth
20:30 22:30
Ahora me ves
17:30 20:00 22:30
20:00 22:30
16:15 18:20
Guerra mundial Z
17:15 20:00 22:30
Guerra mundial Z 3D
20:00 22:30
Lobezno inmortal
17:15 20:00 22:30
Los pitufos 2
16:15 17:30 18:20 20:25 22:30
Los pitufos 2 3D
17:30
17:30
Niños grandes 2
16:30 18:30
Pacific Rim 3D
19:45 22:30
D LAS CAÑAS
After Earth
Ahora me ves
Expediente Warren
Gru 2
Guerra mundial Z
Le Passé
Lobezno inmortal
Pacific Rim 3D
Pacifim Rim
Red 2
Star Trek.En la oscuridad
20:30 22:30
18:00 20:25 22:45
22:45
18:00
18:00 20:25 22:50
18:05
19:00 22:00
18:00 20:35
19:00 22:30
18:00 20:20 22:45
20:00 22:40
Nafarroa Beherea
D DONIBANE GARAZI. Le Vauban. Before midnight
(JBA). 18:00.Le grand mechant loup. 21:00.
D DONAPALEU. St.Louis. Insaisissables. 19:00,21:30.
Zuberoa
D MAULE-LEXTARRE. Baitha.
Marius 21:00
World War Z 21:00
‹ Agenda
TCM
E
Al borde de la eternidad
TNT
p ETBK Sat, 12:00. Zuz.: Don Siegel.
Euskaltel (16)
17:30: ‘Las flores de Harrison’.
23:30: ‘Falsa identidad’ filma.
Akt.: Cornel Wilde, Victoria Shaw, Mickey Shaughnessy, Edgar Bucha. 1959.
Gasteizko Ogeta pilotalekutik
zuzenean emango dute finala.
Atariko partidan, OlaetxeaMendizabal II.a eta OlazabalMerino arituko dira. Ondoren,
Bengoetxea VI.a-Beroiz eta
Martinez de Irujo-Merino II.a.
Euskaltel (44)
19:45: ‘La leyenda del zorro’
abentura.
23:40: ‘Blade: Trinity’ filma.
TCM Autor
Euskaltel (56)
20:30 ‘El hombre elefante’.
00:00: ‘Gerry’ drama.
Pilota. ETB1, 22:10.
11
p Tele5, 16:00. Zuz.: Henri Verneuil.
Euskaltel (49)
18:00: ‘Shoolin’ filma.
23:40: ‘Ejecutar’ akzioa.
Hollywood
11
Los cañones de...
XTREM
Andre Maria Zuriaren
txapelketako finala
Gaurko filmak
Euskaltel (47)
20:00: ‘La misión’ filma.
22:00: ‘Berlín occidente’.
Akt.: Anthony Quinn, Charlles Bronson, Anjanette Comer. 1968.
Juan Karlos Izagirre
eta Jose Luis Korta
Irlandako megalitoak
aztergai
Donostiako alkate Juan Karlos
Izagirre gonbidatu dute El Dilema saiora, Aste Nagusia laster
hasiko dela eta. Izagirre ez ezik,
Kaiku traineruaren entrenatzaile Jose Luis Korta ere hartuko
dute estudioan.
Irlandako uharteko antzinako
biztanleek duela milaka urte
harriekin eraikitako monumentuak aztertuko dituzte: Newgrange, Knowth eta Dowtheko
harrespilak zein Tarako mendiska erakutsiko dituzte.
‘El Dilema’. ETB2, 22:30.
‘Los secretos...’. La2, 01:30.
Tres padrinos
111
p ETB2, 18:50. Zuz.: John Ford. Akt.:
John Wayne, Pedro Armendariz, Harry
Carey Jr, Ward Bond. 1948.
Banderas de nuestros...
111
p La2, 22:20. Zuz.: Clint Eastwood.
Akt.: Ryan Phillippe, Jesse Bradford,
Adam Beach.2006.
Swat: los hombres de...
11
p ETBK Sat, 22:30. Zuz.:Clark Johnson.Akt.: Michelle Rodriguez. 2004.
D
D
Telebista
ETB 1
ETB 2
Hamaika
Antena 3
Cuatro
TF1
07:05-14:00: Nafarroan ETB
3ko marrazki bizidunak
emango dituzte. 08:00: Mihiluze. 08:45: Bost Baietz!. Julian Iantzik aurkezturiko
leihaketa saioa. 09:50: Goenkale. 10:50: Martin. 11:15: Natura bizileku. 12:55: Pil-pilean.
13:30: Txoriene. 14:00: Gaur
egun. Azken albisteak biltzen
dituen saioa 14:45: Eguraldia.
15:00: Euskal Herria bide batez. 15:25: Barne barnetik.
15:45: Txirrindularitza. Burgosko itzulia. 17:10: Euskal Herria: lau haizetara. 17:35: Basabizitza ikusgai. 18:05: Naturaren erreinua. 18:50:
Iparraldearen orena. 19:00:
Pil-pilean. 19:35: Txoriene.
20:00: Gaur Egun. Azken albisteak biltzen dituen saioa
20:45: Eguraldia. 21:05: Bost
Baietz!. 22:10: ETB Kantxa.
01:15: Boxeo izarrak.
08:00: RobinFood. David de
Jorgek aurkezturiko sukaldaritza tartea 09:00: National
Geographic. 09:55: National
Geographic. 10:45: Euskal Herria: la mirada mágica. 11:10:
Cronicas de Euskal Herria.
12:15: La paloma. 13:20: Robin
Food. David de Jorgek aurkezturiko sukaldaritza tartea
14:58: Teleberri. Azken albisteak biltzen dituen saioa.
16:20: Eguraldia. 16:35: Sin ir
más lejos. Klaudio Landak
zuzenduriko saioa. 18:50: Zinema. ‘Tres padrinos’.
Zuz.:John Ford. Akt.: John
Wayne, Pedro Armendariz,
Harry Carey Jr, Ward Bond.
1948. 20:58: Teleberri. Azken
albisteak biltzen dituen gaurkotasunezko tartea. 22:25:
Eguraldia. 22:30: El Dilema.
01:15: 60 minutos. 02:10: Objetivo Euskadi.
08:00: Marrazki bizidunak.
08:20: Aste Nagusia Donostia. 09:00: Telebista 2.1. 10:00:
Aste Nagusia Donostia. 12:00:
GG Berezia. 14:55: Aste Nagusia Donostia. 15:55: Aste Nagusia Donostia. 16:35: Bizi
musika. 18:05: Aste Nagusia
Donostia. 18:55: Aste Nagusia
Donostia. 19:40: Aste Nagusia
Donostia. 20:35: Tolosaldea
blues. 20:55: Gurean Gaur berezia. 21:00: GG Berezia. 22:00:
Aste Nagusia Donostia.
23:05: GG Berezia.
06:15: Noticias de la mañana.
08:55: Espejo Publico. 12:20:
Karlos Argiñano en tu cocina.
12:50: La Ruleta de la Suerte.
14:00: Los Simpson. 15:00:
Antena 3 Noticias. 15:45: Deportes. 16:00: Eguraldia. 16:30:
Amar es para siempre. 17:30:
El Secreto de Puente Viejo.
18:45: Ahora Caigo. 20:00:
Atrapa un millon diario. 21:00:
Antena 3 Noticias. 21:40: Kirolak. 21:45: Eguraldia. 22:10: Camera kids. 00:00: Los más increíbles. 00:00: Vaya casas.
02:30: Europako Poker Txapelketa.
07:00: El zapping de surferos.
08:45: El encantador de perros. Cesar Milanek aurkezturiko saioa. 09:45: Rush. 10:30:
Alerta Cobra. 12:30: Las mañanas de cuatro con Jesus
Cintora. 14:00: Noticias Cuatro. Azken albisteak biltzen
dituen saioa. 14:50: Deportes
Cuatro. 15:45: Negocia como
puedas. 16:30: Castle. 18:30:
Te vas a enterar. 20:00: Noticias cuatro. 21:00: Lo sabe, no
lo sabe Express. 21:30: Ola,
ola. 00:45: Desafio en el abismo. 02:30: La linea de la vida.
04:00: Shopping.
06:30: TFou. 08:30: Téléshopping. 09:15: Secret story. 10:05:
Quatre mariages pour une
lune de miel. 10:55: Au nom de
la vérité. 12:00: Les 12 coups
de midi!. 13:00: Journal. 13:55:
Les feux de l’amour. 14:55:
American wives. 16:30: Quatre mariages pour une lune de
miel. 17:20: Bienveneue chez
nous. 18:15: Secret story. 19:05:
Money Drop. 20:00: Journal.
20:40: Nos chers voisins.
20:50: The Best, le meilleur
artiste. 23:00: Secret story.
00:00: Giovanna, commissaire. 00:45: Secret story.
La 1
Tele 5
Arte
France 2
Burgosko Itzulia. 15:45
‘Tres padrinos’ filma. 18:50
06:00: Noticias 24H. 10:05: La
mañana de la 1. 14:00: Informativos territoriales. 14:30:
Corazón. 15:00: Telediario 1.
Azken albisteak biltzen dituen saioa. 16:00: Informativo
territorial resumen. 16:20:
Eguraldia. 16:30: Gran Reserva, el origen. 17:30: Las bandidas. 18:30: España Directo.
20:30: Corazón. 21:00: Telediario 2. 22:15: Eguraldia.
22:30: Telesail laburra. 00:00:
Ley y orden: acción criminal.
01:20: Ley y orden unidad victimas especiales. 02:00: TVE
es musica.
06:25: Zumba GH edition.
07:00: Informativos Telecinco. 08:55: El programa de verano. 12:45: Mujeres y hombres y Viceversa. Emma Graciak aurkezturiko saioa. 14:30:
De buena ley. 15:00: Informativos Telecinco. Azken albisteak biltzen dituen saioa.
16:00: Sálvame diario. Paz
Padillak aurkeztutako tartea.
saioa. 20:10: Pasapalabra.
21:05: Informativos Telecinco.
22:15: Salvame Deluxe. 02:30:
Premier Casino. 05:00: En
concierto. 05:15: Fusión sonora.
09:00: Pavlopetri, la cité engloutie. 10:20: Les rivages de
la mer du Nord à velo. 11:00:
Les enfants de la baleine.
12:00: Vins à la carte. 12:30:
Arte Journal. 12:40: Anna Bolena. 16:05: Mysteres d’archives. 16:30: Le calamar géant.
17:15: X:enius. 17:45: Mysteres
d’archives. 18:10: Ports d’attache. 19:00: Forêts vierges
d’Europe. 19:45: Arte journal.
20:05: Les montagnes du
monde. 20:50: Telefilma. Nes
en 68. 22:30: Telefilma. 00:15:
Rendez-vous l’an prochain.
01:25: Court-circuit.
06:30: Télématin. 09:05: Des
jours et des vies. 09:35:
Amour, gloire et beauté.
10:00: Le jour où tout a basculé. 10:55: Motus. 11:25: Les z’amours. 11:55: Tout le monde
veut prendre sa place. 13:00:
Journal. 13:50: Toute une histoire. 15:00: Comment ça va
bien!. 15:55: Dernier recours.
16:20: The closer. 17:55: On n’demande qu’a en rire. 18:55:
Avec ou sans joker. 19:25: Le
cube. 20:00: Journal. 20:45:
Fais pas ci, fais pas ça. 23:15:
La boîte à musique de JeanFrançois Zygel.
ETB 3
ETBK Sat
La 2
La Sexta
Teledeporte
France 3
06:00: Autobus magikoa.
07:05: Hartz txiki. 08:10: Abeltxoroak. 08:30: Doraemon.
09:40: Hartz txiki. 10:25: Hirukiak. 11:10: Doraemon. 12:20:
Berebiziko espioiak. 13:15: Doraemon. 14:45: Hello Kitty.
16:00: Maite kuttuna. 16:40:
Hirukiak. 17:25: Aita-amabitxi
magikoak. 18:10: Doraemon.
19:30: Martin Mystery. 19:55:
Galactik football. 20:15: One
piece. 21:00: Doraemon. 21:45:
Shin Chan. 22:30: Kamera ezkutua. 00:00: Abeltxoroak.
00:00: Galactik football.
00:10: Dragoi bola Z.
10:35: Robin Food. 12:00: Zinema. ‘Al borde de la eternidad’.
Zuz.:Don Siegel. Akt.:Cornel
Wilde, Victoria Shaw, Mickey
Shaughnessy.1959. 13:15:
Vaya semanita. 14:10: ETB
Kantxa. 15:30: Zinema. ‘Los
cañones de San Sebastian’.
Zuz.:Henri Vrneuil.1968. 17:15:
Vaya semanita. 18:15: Txirrindularitza. Burgosko itzulia.
19:15: ETB Kantxa. 20:03:
Zona zapping. 21:00: Zu kirolari. 21:30: Teleberri. 22:30: Zinema. ‘Swat: los hombres de
Harreson’.Zuz.:Clark Johnson.2004.
09:00: Pueblo de dios. 09:30:
El exportador. 10:00: Otros
pueblos. 11:00: Zoom tendencias. 11:15: Docufilia. 12:10: Mas
que perros y gatos. 12:40: Dokumentala. 13:35: Curro Jimenez. 14:35: Docufilia. 15:35: Saber y ganar. 16:05: Grandes
documentales. 18:30: El Escarabajo Verde. 19:00: Mover
montañas. 19:30: Solo moda.
20:00: Documentos TV. 21:00:
Dokumentala. 22:00: La serte
esta en tus manos. 22:20: Zinema. ‘Banderas de nuestros
padres’. Zuz.:Clint Eastwood.2006. 00:30: El efecto K.
06:00: La Sexta en concierto.
07:45: Al rojo vivo. Anatonio G.
Ferrerasek aurkezturiko tartea. 09:30: Crimenes imperfectos. 10:30: Crímenes imperfectos: ricos y famosos.
11:30: Historias Criminales.
12:25: Al rojo vivo. 14:00: La
Sexta noticias. Azken albisteak biltzen dituen saioa. 15:00:
Jugones. 15:35: Eguraldia.
15:45: Sea Patrol. 17:40: Mas
vale tarde. 20:00: La Sexta
noticias. 20:55: Eguraldia.
21:00: La Sexta noticias. Azken albisteak biltzen dituen
saioa.
06:00: Txirrindularitza. Burgosko itzuliaren 2.etapa.
07:30: Conexion Motor. 08:00:
Tenisa. Montrealetik zuzenean. 11:45: Futbola. Play offetako zozketa zuzenean Suitzatik. 12:10: Tenisa. 13:45: Futbola. 14:45: Futbola. 15:45:
Txirrindularitza. Burgosko
itzulia. 3.etapa zuzenean.
17:25: Evasion Nº1. 17:45: Tenisa.Montrealetik zuzenean.
22:00: Hondartza futbola. Europako ligako finala. 23:00:
Bela. 00:00: Tenisa. 02:00: Tenisa. 03:45: Tenisa WTA. Torontotik finala.
06:00: Euronews. 06:40:
Ludo. 08:30: Ludo vacances.
12:00: Le 12/13. 12:55: Nous
nous sommes tant aimés.
13:30: Un cas pour deux. 14:35:
KENO. 14:40: Maigret. 16:10:
Des chiffres et des lettres.
16:55: Harry. 17:30: Slam.
Leihaketa saioa. 18:10: Questions pour un champion.
19:00: Le 19/20. 20:15: Plus belle la vie. 20:45: Thalassa.
22:45: Soir 3. 23:10: Dokumentala. 00:00: La case de l’oncle
doc. 00:00: Inspecteur Derrick. 00:55: Déshabilleznous.
Plaza›Kultura
Liburutegi intimoak D
Unai Elorriaga q Txanpon beraren bi alde dira irakurtzea eta
idaztea algortarrarentzat, eta idazmahaitik liburuen apalera joanetorrian dabil horregatik haren jarduna, zirkuluka.
Apaletatik
idazmahairako
joan-etorria
Iñigo Astiz Algorta
P
rofesional izateari utziko dio; ez idazle izateari.
Nekatuta dagoela dio
Unai Elorriagak (1973,
Bilbo). Nekatuta promozio ekitaldiez, nekatuta enkarguzko lanez,
nekatuta idazle irudia zaindu beharraz. Onartu du: «Jadanik ez
dut sinesten halakoetan. Aspertuta nago». Horregatik hartu du
erabakia: idazle profesional izateari utzi nahi diolako, baina ez idazle izateari. Ezinezkoa litzaioke hori, dioenez, literatura gaixotasun
baten moduko zerbait baita. Horregatik idazten du. Horregatik
irakurri. Eta oso gertukoak zaizkio bi ekintzak, gainera. Ezin bata
besteaz erabat bereizi, eta, ezinbestean, idazten ari den liburuaz
hitz egiteko modu bat bilakatzen
da Elorriagarentzat irakurri dituen liburuez aritzea. Apaletatik
idazmahaira, eta idazmahaitik
apaletara doa haren jarduna. Zirkuluka, Algortan duen bulegoan.
Liburuz beteak ditu ,apalak,
eta aitortu duenez, «oso zaila»
egin zaio hautatzea. Baina, azkenean, kasik biografikoa da osatu
duen zerrenda: intimoa. Bere
idazle esperientziarekin lotuta
daude liburu guztiak. Idazle izatera bultzatu zutenak. Idazle izaten
lagundu dutenak. Orain idazten
ari denerako baliagarri zaizkionak. Gaixotasun zerrenda bat,
nolabait ere. Eta Julio Cortazarrekin has daiteke dena. Todos los
Fuegos, el fuego ipuin bildumarekin, adibidez. «Jai bat egin genuen lagun baten etxean 17 urte
nituenean. Entzuna nuen Cortazarren izena, baina ez neukan irakurrita. Lagunak liburua hartzeko eta irakurtzeko esaten zidan,
eta nik hasieran ezetz esaten
nion, tabernetara gindoazelako,
eta ezerosoa zelako liburuarekin
joatea, baina kasu egin nion, eta
flipatuta gelditu nintzen». Iltza-
tuta gelditu zitzaion orduan Cortazar, eta iltzatuta dauka oraindik. «Nire iparrorratza da».
Horregatik euskaratu ditu haren ipuin batzuk: ikasteko. Testuen atzealdeetako josturak ezagutzeko baliatzen ditu itzulpenak
Elorriagak. Behin baino gehiagotan erabili du sistema hori, eta baliagarri zaiola dio. Hala jokatu
zuen Cortazarrekin, eta berdin
Adan Bodor idazlearen Artzapezpikuaren bisita liburuarekin ere.
Sekula heltzen ez den artzapezpiku baten zain dagoen herri baten
nondik norakoak kontatzen ditu
lanak, eta Elorriagaren hitzetan
ia perfektua da eleberria. «Gazteleraz irakurri nuen, eta hura ezin
zela hobetu pentsatu nuen». Horregatik jo zuen liburuaren atzealdera. Haren funtzionamendua
ikertzera. «Hiru-lau aldiz irakurri
nuen. Itzuli nuen. Berriz irakurri
nuen. Eta, halere, oraindik ez dakit nola lortzen duen lortzen
duen guztia». Mekanika konplexua da, izan ere, hitzena.
Ruandako genozidioa
Erabat ordenatuak ditu bulegoko
apalak idazleak. Argitaletxeka.
Bildumaka. Idazleka. Liburu bat
aipatu, eta erraz batean doaz haren hatzak alearen bila; zuzen eta
ziur. Eroso. Etxean irakurri eta
idazten zuen lehen, baina oraindela urte batzuk etorri zen bulegora. Umea izan zutenean. Eta
bertan aritzen da geroztik. Bertan ditu irakurtzeko aulkia eta
idazteko mahaia. Metro gutxi batzuetara biak. Mahai gainean,
orain idazten ari den nobela. Hitz
guztiak eskuz idatzita, garbi. Zuzenketa batzuk ere bai orri ertzetan. Horrekin dabil orain, eta irakurri egin behar horretarako.
Ezin egiteko bat besteaz erabat
bereizi. Eta horregatik dabil hurrengo liburua idazmahaitik apalera, eta apaletik idazmahaira.
Jean Hatzfeld kazetari eta idazle
frantziarraren La vida al desnudo; voces de Ruanda izeneko lana
da (Dans le nu de la vie : récits des
marais rwandais). Ruandan genozidioaren lekukotzak biltzen
dituen liburua.
Bere eleberrirako baliatu ditu
bertan bildutako batzuk Elorriagak. Izan ere, genozidioaren biktimen ahotsa da orri artean dagoena, eta, idazleak dioenez, inpresio
handia egin dio bertan aurkitutakoak. «Hamalau urteko umeak
dira mintzo direnetariko asko,
baina sekulako indar narratiboa
dauka gertatu zena kontatzeko
duten moduak. Batzuetan ematen du asko irakurri behar duzula, eta asko landu behar duzula,
baina halakoekin ohartzen zara
narratzeko indar hori beste leku
batzuetan ere badagoela. Ardiak
«Idazle izatea zeinen
bakarti eta tristea den
ohartzean, utzi nion
mitomano izateari»
«Idaztea nire ofizioa
bada, ezin diot paso
egin paso egin nahi
niokeen guztiari»
zaintzen dagoen ume horrek beharbada ez du sekula liburu bakar bat ere irakurri, baina sekulako indarra du gertatutakoa narratzeko. Eta hori da literatura.
Literatura alturakoa».
Arkatzez azpimarratuta dauka
liburua. Apunte batzuk ere bai
orri ertzetan. Zera dio nabarmendutako esaldi batek, adibidez:
«Ikasketek ez zaituzte pertsona
hobea bihurtzen, ezpada eraginkorragoa». Genozidioa ezagututako biktima baten hitzak dira.
Eta aitortu du Elorriagak: «Esaldi hori nire nobelan agertuko da».
Nobela deitzen du, baina, egia
esan, ez daki nobela bat izango
G Ertzeko notak
den. Ez, behintzat, nobela-nobela
bat; erdi saiakera, erdi nobela,
erdi historia liburu den nobela
bat baizik. «Nik ere ez dakit oso
ondo zer izango den». Badaki zeri
buruz izango den, ordea. Biolentzia izango du gai nagusi. Gerra,
ETA, eta baita Ruanda ere. Eta
apal artera darama berriz azalpen horrek idazlea. Tiradera batetik ateratzen duen eskutitz batera, zehazki.
Moja batek idatzitako gutuna
da. Infernutik heldutako lekukotza. Elorriagak azaldu du haren
jatorria: «Goizuetan egon nintzen
genozidio garaian Ruandan egon
zen mediku batekin. Genozidioa
hasi baino egun batzuk lehenago
alde egin zuen, eta hark eman zidan eskutitz hau. Ruandan gelditu zen moja batek idatzitako gutuna da. Genozidioa hasi eta hamabost egunera idatzi zuen». Dotorea da letra, baina gordinak dira
kontatzen dituenak. «Hemen lanean zegoen bati lepoa moztu diote»; «Hildako jende kopuru handia dago hemen»; «Ruanda kaos
hutsa da, odola eta sua, gorpuak
alde guztietan». Eta hori izango
da mahai gainean zabalik dagoen
liburuan agertuko den paisaia.
Liluraz eta kolpeez
Lilura aipatu du maiz idazleak
irakurritakoei buruz aritzean.
Kolpe moduko bat sentitu izana.
Eta hori da Agota Kristofen Koaderno Handia liburuarekin gertatu zitzaiona. Sorpresa itzela izan
zela dio. «Ideiarik ere ez nuen
Kristof nor zen. Baina hasi nin-
pFikziozko zer pertsonaia izan
nahi zenuke? Topiko bat da,
baina Sherlock Holmes, agian.
Edo bestela Agatha Christie,
baina pertsonaia literario gisa.
pBuruz gogoratzen duzun liburu bateko esaldi bat... Hatzfeldek bildutako Ruandako biktima batena aipatuko dut:
«Ikasketek ez zaituzte pertsona
hobea bihurtzen, ezpada eraginkorragoa».
pEtsai handienari ere gomendatuko ez zeniokeen liburua?
Laszlo Krasnahorkai idazlearen
Al Norte la montaña, al Sur el
lago,al Oeste el camino, al Este
el río. Ez nuen bukatu.
pZein idazle ezagutuko zenuke gustura? Julio Cortazar.
pZeinek emango lizuke beldurra? Camilo Jose Celarekin beldurturik ez, baina urduri egongo
nintzateke.
pLiburu bat irakurri duzun lekurik arraroena? Alaba autoan
lokartzen da ondo, eta batzuetan autoz joaten naiz itsaslabarrera. Han egoten da bera lo, eta
ni irakurtzen.
pBueltatu ez dizuten zer liburu
duzu gogoan? Manu Militari.
pLiburuak utzi ala oparitu?
Utzi ere bai, baina batez ere
oparitu, gehienbat egilea jatorra
iruditzen zaidanean. Euro bat
edo helduko zaio.
pIrakurtzeak pertsona hobeak
bihurtzen gaitu? Ez. Irakurtzeak zorigaiztoko egiten gaituela
pentsatzen dut. Pentsatzen dituzu gauzak bestela hausnartuko ez zenituzkeenak. Heriotzaren inguruan, edo gaixotasunei
buruz... Baina ez dago modurik
ez irakurtzeko.
32››
Juan Jose Campanellaren ‘Futbolín’ filmarekin
hasiko da Donostiako 61. Zinemaldia
Sortzaileen liburutegia D
Unai Elorriaga idazlea,
Algortako bere bulegoan.
MONIKA DEL VALLE/ ARGAZKI PRESS
tzen liburu hori irakurtzen, eta
flipatuta gelditu nintzen. Ume batzuk gerra sasoian. Asko gustatzen zait umeen mundua, baina liburu horretan modu ankerrean
kontatuta ageri da. Gerra giro baten erdian. Oso ondo kontatuta
dago, eta oso ondo uztartzen ditu
bi gauzak. Inpaktatu ninduela gogoratzen dut». Eta antzera Jan
Neruda idazlearen Mala Stranako ipuinak liburuarekin ere. «A
priori ipuin arruntak dira. Normalak. Suabeak. Baina sartzen
zara, eta oso ondo erakusten du
Pragako garai bateko bizimodua.
Iltzatuta gelditzen zaizkizun
ipuin batzuk badauzka, eta osooso aurreratua da bere garairako». Eta badu bere kondaira liburuak, gainera. Dirudienez, liburu
hori irakurri ostean hartu bai-
tzuen Ricardo Eliecer Neftali Reyes idazleak Pablo Neruda ezizena. Eta, beraz, elkarrengandik
gertu berriz ere irakurketa eta
idazketa. Irakurlea eta idazlea.
Gozokiak eta arantzak
Idazle profesional izatearen gazigozoez aritzera darama hurrengo
liburuak Elorriaga. Jose Saramagoren Ensayo sobre la ceguera-k
(Ensaio sobre a cegueira). «Liburu
itzela da». Eta berriz ere mekanismoa aipatzen du. «Saramagok lan
horretan planteatzen du mugako
egoera bat, eta horrek dakartzan
ondorio guztiak aztertzen ditu gero. Niri hori asko gustatzen zait,
eta berak maiz egiten du. Liburu
honetan, adibidez, mundu guztia
gelditzen da itsu. Eta hortik aurrera zer? Planteamendu horre-
kin abiatzen da liburua, eta apurka-apurka aukera guztiak erretzen ditu. Unibertso bat sortzen
du bururatu zaion ideia txiki edo
absurdu horren inguruan».
Pertsonalki ere ezagutu zuen
portugaldarra Elorriagak. Argitaletxe berak ateratzen zizkien
biei gaztelaniazko itzulpenak, eta
zazpi edo zortzi bat aldiz izan du
aukera harekin egoteko, promozio kanpainek eskainitako atsedenaldietan. Areago. Portugaldarrak bazekien SPrako Tranbia liburuak Espainiako Literatura
Saria irabazi zuela; irakurria
zuen, eta gustatu egin zitzaion.
Hori esan zien kazetariei, behintzat: liburu ona zela. Anekdota
hari buruz galdetuta, bere buruari garrantzia kentzen saiatu da
Elorriaga, baina onartu du zirra-
ra. «Saramago zen!». Hor profesionaltasunaren gozokiak.
Ez da mitomanoa, ordea. «Sasoi batean banintzen. Baina gero
ezagutu nituen Saramago, Vargas Llosa, Javier Marias... Eta, azkenean, ohartu nintzen sakonean koitadu batzuk direla haiek
ere. Ikusten duzu idazle bizimodua zeinen tristea eta bakartia
den, eta besteak ere antzera biziko direla pentsatzen duzu». Ezagutzen du idazletzaren alde hori
ere Elorriagak. Eta, dioenez,
urrun dago promozio ekitaldiek
iradoki dezaketen glamour-etik.
«Deitzen dizute unibertsitate batera hitzaldi bat ematera, abioia
hartzen duzu, gurutzatzen duzu
Europa, heltzen zara unibertsitatera, eta han bi pertsona daude zu
ikusteko zain. Eta idazle guztiek
pasatuko zituzten halakoak. Cortazarrek berak ere halakoak kontatzen ditu bere eskutitzetan.
Hori da bizimodua». Hor, profesionaltasunaren arantzak.
Baina, dioenez, galdua du oreka balantzak, eta hartua du erabakia. Paso egin nahi du bere irudia zaindu beharraz. Paso kritikei
adi egoteaz. Paso halako guztiez.
«Baina konturatzen naiz idaztea
nire ofizioa baldin bada ezin dudala paso egin». Horregatik dio ez
duela gehiago idazle profesional
izan nahi; idazle izan nahi duelako. Apaletik idazmahaira eta
idazmahaitik apalera dagoen tartea zaintzea delako benetan interesatzen zaiona. Metro gutxi horiek.
Bihar: Miren Gaztañaga.
G Unai Elorriagaren barne bidaia literarioa
‘TODOS LOS FUEGOS,
EL FUEGO’
pEgilea: Julio Cortazar.
pArgitaletxea:
Alfaguara.
pLehen edizioa: 2002.
‘ARTZAPEZPIKUAREN BISITA’
pEgilea: Adan Bodor.
pItzultzailea: Unai
Elorriaga (Elkar).
‘LA VIDA AL
DESNUDO; VOCES DE
RUANDA’
pEgilea: Jean Hatzfeld.
pArgitaletxea: Turpial.
‘KOADERNO HANDIA’
pEgilea: Agota Kristof.
pItzultzailea: Eskarne
Mujika (Alberdania argitaletxea).
‘MALA STRANAKO
IPUINAK’
pEgilea: Jean Neruda.
pItzultzailea: Fernando
Rey (Ibaizabal).
‘ENSAYO SOBRE LA
CEGUERA’
pEgilea: Jose Saramago.
pArgitaletxea:
Alfaguara.
Plaza › Kultura
buru-belarri sartu zen proiektuan, eta hiru urtez luzatu da
lana. «Hasieran, 2012an estreinatu nahi genuen, baina gauzak probatu ahala, animatu eta gure exijentzia handituz joan zen. Horrek
atzeratu egin du dena».
Filma Argentina eta Espainiaren arteko ekoizpena da, eta 3D
estereoskopioan filmatu dute. Uztailean estreinatu zuten Argentinan Metegol izenburuarekin, eta
arrakasta handia izan du. Izan
ere, milioi bat lagunek ikusi dute
filma dagoeneko. Donostiako Zinemaldian aurkeztu eta gero,
abendura arte itxaron beharko da
Euskal Herriko areto komertzialetan ikusteko.
Animazioaren alorrera egin du jauzi Juan Jose Campanellak Futbolín filmean. DONOSTIAKO ZINEMALDIA
Juan Jose Campanellaren ‘Futbolín’
filmarekin hasiko da Zinemaldia
Zuzendari argentinarrak
animazioaren alorrean
eginiko lehen lana da,
eta lehiaz kanpo
emango dute
Mikel Lizarralde Donostia
Juan Jose Campanella zuzendari
argentinarrak El secreto de sus
ojos filma aurkeztu zuen 2009an
Donostiako Zinemaldian, arrakasta kritiko handiarekin estreinatu ere. Ahoz aho ibili zen filma
sari garrantzitsuak jasotzeko
hautagaiak aipatzen zirenean,
baina azkenean, ezustean, ez
zuen ezer eraman. Hurrengo ur-
tean, berriz, ingelesez besteko filmik onenaren Oscarra jaso zuen.
Lau urte geroago, Campanella
Donostiako Zinemaldira itzuliko
da, baina oraingo honetan ez da
lehiatuko. Futbolín animazioaren eremuan Campanellak egin
duen aurreneko filmari egokituko zaio zinema jaialdia zabaltzea
irailaren 20an.
Itxuraz, behintzat, haren orain
arteko ibilbidetik asko urruntzen
den filma da Futbolín. Izan ere,
Campanellak ez zuen esperientziarik animazioarekin, eta beti
egin du lan hezur-haragizko aktoreekin. Horrek, nolabait, lan egiteko modua aldatu diola aitortu
du zinemagileak. «Sekula pentsatu gabea nuen bekaineko zein
muskulu mugitzen den emozio
edo sentimendu jakin bat adierazteko. Orduan, begiratu behar
izan nion bizitza guztian beste
modu batean begiratu izan diodanari»
Futbolin Roberto Fontanarrosaren Memorias de un Wing derechoipuinean oinarrituta dago, eta
Amadeo du protagonista, herri
txiki batean bizi den tabernaria.
Inor baino hobeto jolasten da mahai futbolean eta Laurarekin
dago maiteminduta, hark ezer jakin gabe. Une batean, ohartuko
da bere mahai futboleko jokalariek hitz egiten dutela.
Zinema «tradizionala» egin
duen zuzendaria izanik, horren
eragina nabaritzen da filmean
Campanellak berak azaldu duenez: «Nik aktore normalekin egiten dut lan. Hori da nire formakuntza, eta filmeko une intimo
batzuetan, interesatzen zitzaidan
animazio oso errealista izatea.
Animazioan aritzen direnek Disney izaten dute buruan, animazio
apur bat gehiegizkoa dena. Eta
erakutsi nien Orson Wellesen
Macbeth, ikus zezaten zer egiten
zuen aurpegiarekin, animazioan
oso inportantea delako muskuluak nola mugitzen diren».
Campanellak Eduardo Sacherirekin elkarlanean idatzi du gidoia, baina zuzendaria El secreto
de sus ojos lantzen hasi baino lehen ere hasia zen haren lanketan.
Oscar saria jaso ondoren, ordea,
Film arrakastatsuak
Juan Jose Campanella azkeneko
hogei urteotan Argentinatik
mundura atera diren zinemagileetan arrakastatsuenetakoa da. El
niño que gritó puta (1991) filmarekin oihartzuna izan zuen, baina
benetako arrakasta El hijo de la
novia-rekin iritsi zitzaion,
2001ean. Lan hark Oscarra irabazi zuen, eta Campanellaren estiloa, sentimenduei bideratutakoa,
definitzen lagundu zuen. El mismo amor, la misma lluvia, bi urte
lehenagokoa zen, baina El hijo de
la novia-ren arrakastari esker, nazioarteko zabalkundea izango
zuen ondoren. Luna de Avellaneda-rekin (2004) sakondu egin zuen
zinema narrazio berean, baina filmak ez zituen kritika onak izan.
Eta porrota izan zen, era berean,
Vientos de agua, Espainiako telebista pribatu batentzat egindako
telesaila ere. Hamahiru atal egin
arren, lau baino ez zituzten eman,
ikusle kopuru txikia zuela argudiatuta.
El secreto de sus ojos-ek, berriz,
adiskidetu egin zuen Campanella
hala kritikarekin nola ikusleekin. Argentinan inoiz egindako
film arrakastatsuenetakoa izateaz gain, oihartzun handia izan
zuen beste herrialde batzuetan
ere.
Orson Wellesek 1938an filmatu zuen ‘Too much Johnson’, zinemarako haren lehenengo lantzat jo daitekeena. Ez zuen filma amaitu, ez
zen estreinatu, eta galdutzat eman zuten, baita Wellesek ere. Italian aurkitu eta zaharberritu ondoren, urrian emango dute ezagutzera.
Wellesek Harold Lloyd omendu zuenekoa
M.L.
J
oseph Cotten azaltzen da lastozko kapelua jantzita, eskuko eskailera bati eutsita ez
erortzeko. Eta beste plano batean
Cotten bera eta Edgar Barrier
uretan sartuta, gora begira, euriaren esperoan egongo balira bezala. Biak ala biak, keinuengatik,
zinema mutuaren garaiko ahairea duten planoak dira. Alabaina,
soinuak zinema egiteko modua
irauli eta urte batzuetara Orson
Wellesek egindako Too much
Johnson filmeko imajinak dira.
1938an egin zuen Wellesek filma,
soinurik gabe eta 15-20 urte lehenago punta-puntan zeuden slapstick komedien erara. Buster Keaton, Harold Lloyd, Stan Laurel eta
Oliver Hardy omendu izan balitu
bezala. Welles ez zen artean Citizen Kane-ren zuzendaria. Ezta
Munduen gerra-ren emanaldiarekin irratia ulertzeko modua aldatu zuen artista.
Too much Johnson desagertua
zegoen aspaldi, baina ezustean,
New York Times-ek albistea eman
zuen herenegun: filma Pordedonen aurkitu dute, Italian, zinema
mutuaren gaineko zinemaldi bat
egiten den herrian. Hamarkadak
zeramatzan han, inork ezer jakin
gabe. Orson Wellesek berak adierazi zuen filmaren kopia bere Madrilgo etxean izandako sute batean erreko zela. Baina ez. Kutxa zahar batean zegoen. Eta eskerrak
nitratozko filmek kiratsa botatzen duten denboraren poderioz,
bestelakoan han segituko baitzuen.
Filma aurkitu duten moduak
ere film bat egiteko aukera ematen du. Piero Coluzzi Cinemazero
elkarteko kideari ezagun batek
esan zion bazituela film batzuk
gordeta kutxa batean, kiratsa zeriela eta bota egin behar zituela.
2004a zen. Coluzzik hartu zituen,
baina gorde egin zituen sotoan.
Ozpin usaina jasanezina bihurtu
arte. Orduan ikusi zuen filmetako
batzuk Welles sinadura zutela,
eta unibertsitatera eraman zituen fotogramak iker zitzaten.
Han ikusi zuten Joseph Cotten
gazte bat agertzen zela, lastozko
kapelu batekin, baina ez zuten jakin zein filmetakoak ziren irudiak. Ciro Giorgini adituak, filmaren arrastoei segika hura Too
much Johnson zela ondorioztatu
zuen arte.
Wellesek izen bereko antzezlan
baten sarrera gisa proiektatzeko
egin zuen filma. Baina proiektuak ez zuen aurrera egin, eta filma amaitu gabe gelditu zen.
Orain aurkitutakoak horixe bera
berresten du. Lan kopia bat dela,
amaitu gabea. Narrazioaren aldetik, ez du aurrera egiten, baina bai
bisualki, bai muntatzeren ikuspegitik Wellesen ukitua ikusten
zaio. Filma zaharberritzen aritu
dira, eta urrian ikusiko da aurrenekoz. Nola ez, Pordenonen.
Kultura ‹ Plaza
PSEk Nogerasen
agerraldia
eskatuko du
bere hautaketa
azal dezan
Gasco bozeramaileak
prozesuaren inguruko
«egia osoa» exijitu du,
eta hautaketako
dokumentazioa eskatu
Donostiako 74. Musika Hamabostaldia D
Txalaparta organoan
Kritika
Organo zikloa
Markus Eichenlaub
Lekua: Artzai Onaren katedrala.
Donostia.
Eguna: abuztuaren 7a.
Arkaitz Mendoza
Erredakzioa
PSEk Itziar Nogeras Donostia
2016ko kultur zuzendari berriaren agerraldia eskatuko du gaur
Donostiako Udaleko 2016ko Batzordean, lehiaketa publikora
aurkeztu aurretik bere izendapena ziurtzat eman zuen pertsona
bakarra izateagatik.
Ernesto Gasco sozialisten bozeramaileak prozesuaren inguruko
«egia osoa» exijitu du, eta hautaketako dokumentazioa eta Donostia 2016k egindako lanarekin
«oso kritikoa» den Europako Batasunaren txostena eskatu ditu,
eta jakinarazi du 20 eguneko epean jasotzen ez badituzte auzitara
joko dutela. Nogerasen izendapena «hain presazkoa» bazen zergatik ez den oraindik lanean hasi
galdetu du, eta alkatearen «neutraltasuna» auzitan jarri du.
Nogeras uztailaren 25ean izendatu zuten, Eva Salaberriak ekainaren 22an dimititu ostean.
DLaburrak
A
urtengo Musika Hamabostaldiko estreinaldiobra Lukas Grimm konpositoreari eskatu zaio, enkarguz, Markus Eichenlaub organo
jotzaile alemaniarraren eskuetan behar adina distira har zezan.
Donostia hiria omendu nahi izan
da, bere suntsipenaren bigarren
mendeurrenean. Lau pasarte ezberdineko obra planteatu zuen
Grimm gazteak: Txalaparta, Trikitixa, Txirurirura eta Danborrada. Argi zeuden bakoitzaren
erritmo eta nondik norakoak, soinu horiek Artzain Onaren katedraleko organo handian nola jakinaraziko zituen nabarmentzea
zen berezko gakoa.
Musika hizkuntza garaikidean
sustatu du obra Grimmek eta
Txalaparta jostagarri entzun
zen lau teklatuetan zehar, esku
bakoitzak bi teklatu aldi berean
gain hartuz, itxura jatorreko
efektuak deskribatuz. Hori bai,
BERTSOLARITZA› Iñaki Murua
eta Miren Artetxe izango dira
bertsolaritzaren ordezkariak
Mexikon abuztuaren 12tik 25era
izango den V. Jornada Iberoamericana de niños y jovenes
poetas troveros y versadores
jaialdi ibiltarian. Kuba, Argentina, Panama, Txile, Venezuela,
Kolonbia, Puerto Rico, Mexiko
eta Euskal Herriko inprobisatzaileek hartuko dute parte.
Marta Zabaleta pianistak
Albeniz domina jasoko du
MUSIKA› Marta Zabaleta piano
jotzaile legazpiarrak Isaac Albeniz domina jasoko du, Iberia suitea munduan zehar zabaltzen
duten pianistei eskainitakoa.
Datorren ostiralean emango
diote saria Camprodongo
(Girona, Herrialde Katalanak)
Albeniz museoan, eta suitea
joko du. «Ohore bat da domina
hau jasotzea», esan du Zabaletak.
konpositoreari Trikitixa bat
zer den ez diote esplikatu, dantzara gonbidapen zuzena den instrumentu alai horrek negar
zotinka hutsean garatzen den
hileta baten isla hartu baitzuen.
Trikitixa motel, melodia pentsakor amaigabean, guztiz lekuz
kanpo. Txirurirura ukiezin
interpretatu zen, arin eta baporetsu. Donostiarrok zainetan sartua dugun Danborrada pedalaren nota kolpe lehorretan
finkatu zen, Donostia hiriari
luzatutako omenaldia txukun
bihurtzeraino.
Estreinako obraz gain,
Eichenlaub alemaniarrak
Johann Sebastian Bachen sol
minorrean dastatzen den Fantasia eta Fuga distiragarri bat
eskaini zigun, errezitaldiko
koroatze unea izanik. Teklatuan
barrena arin mantendu zen
ordubetean, pisu handiko interpretazio eta pentsamoldeak alde
batera utzita. Horren lekuko,
amaierako Marco Enrico Bossiren Melodia eta Toccata, organo
jotzailearen trebeziaz jabetzeko
bereziki idatziak, erraztasun
oparoz ebatziak.
Zurekin paradisura
Kritika
Bertsolariak Mexikoko
inprobisatzaile jaialdian
Lukas Grimmek enkarguz idatzi du Musika Hamabostaldiarentzat. M.H.
Antzinako musika zikloa
Santa Maria kapera
Kontratenorra: Carlos Mena.
Organista: Carlos Garcia-Bernalt.
Lekua: Donostiako Santa Teresa
komentua. Eguna: abuztuaren 7a.
Arkaitz Mendoza
B
etidanik emozioz beterik
hunkitzen nauen ahotsa
da Carlos Mena kontratenorrarena. Orduak pasako nituzke bere hots jarioa xurgatzen. Larruazaletik bihotzeraino biderik
laburrena aukeratzen du gasteiztarrak, edonoren sentipenak birjaio ditzakeen ahotsik gozoena
izan arte. Umiltasun eta langile
azaltzen da Mena, ziur bere egitekoan eta ameslari entzuleari eskaini behar dion elikagai gustagarrian. Aho zabalik entzun nituen Henry Purcell
britainiarraren ereserkiak. Heldutasun paregabe eta sekulako
ahots osasun bikainean dabil
Mena, musikaren edozein esalditxo komentuko azken eserlekuraino gidatu eta berriz ere bere-
ganatzeko sorginkeria burutzeko
ahalmenean.
Ostinato hitza zelula erritmiko
bat denboran behin eta berriro
errepikatzean datza, bitartean
melodia aske anitz suertatu daitezkeela frogatuz. Horretan oinarritu zen Carlos Garcia-Bernalt
organistaren egitekoa errezitaldiko bigarren atalean, nekagarri
izaterainoko erritmo berdintsuak eta nota errepikakorrak
mamituz. Hasierako Purcellen
Here, let my life edota Evening
Hymn txatalak zerutiar entzun
ziren arren, ostinato-ari egindako
omenaldia luze samar sentitu
zen. Egitarau planteamenduko
arazo txikia izan zen, musikalki
interes handiko obrak mahaigaineratu zituztelako. Giovanni
Felice Sances italiarraren Stabat
mater dolorosa bereziki edertu
zuen Santa Maria Kapera bikoteak, hitzen arteko musika loturak
gartsu josiz. Garcia-Bernalten
laguntza eskertzekoa izan zen,
beti erne, zuhur, sostengu leial.
Errezitaldia aurrera zihoan heinean, Mena geroz eta askeago,
hegalari, suntsigarri. Entzuleria
sorgintzeko proposamena aski
gailendu zuen, bat baino gehiago
aho zabalik uzteraino. Guztiz sorgindu nauzu, zurekin paradisura!
Carlos Garcia-Bernalt organista. MUSIKA HAMABOSTALDIA
Publizitatea ›
Bizia ‹ Plaza
Gerizpean
pIrten: 07:09.
pSartu: 21:24.
pUraren
tenperatura:
24 gradu.
pItsasgora:
06:24 (3,99 m.).
18:35 (4,22 m.).
pItsasbehera:
00:16 (0,92 m.).
12:20 (0,99 m.).
G Zenbakia
260
pGarbitzaileak. Bilboko Udalak 260 pertsonaz osatutako
garbiketa zerbitzua prestatu du
Aste Nagusirako. Horretarako,
117 ibilgailu eta makina erabiliko
dituzte. Era berean, 415 edukiontzi jarriko dituzte jai esparruan.
Askotariko ekitaldiak egongo dira Bilboko Aste Nagusian: jinkanak, kontzertuak, antzezlanak, bertso saioak eta beste. MONIKA DEL VALLE / ARGAZKI PRESS
Aste Nagusirako, dena prest
Konpartsek 300 ekintza baino gehiago
dituen egitaraua prestatu dute, jai eredu
«herrikoi eta parte hartzailea» bultzatuz
Txupinazo garbi bat eskatu dute, esanez
«irina eta arrautza kroketak egiteko» direla
Asier Garcia Uribarri Bilbo
Bilboko Konpartsek prest dute
egitaraua. Guztira, 300 ekintza
baino gehiago antolatu dituzte
konpartsa guztien artean. Denetarik antolatu dute: jinkanak, erakusketak, dantza ikastaroak, bertsolariak, antzezlanak, herri bazkariak, kontzertuak eta abar.
Itziar Villafañez eta Jon Barrado,
Bilboko Konpartsetako bozeramaileek esan dute ekintza horiek
guztiak doakoak, parte hartzaileak, herrikoiak eta denentzat direla. Horrekin batera, txupinazo
garbi bat eskatu dute konpartseroek: «Marijaiari zor diogun errespetuzko txupinazo garbia, mun-
duko jairik handienarekin zerikusirik ez duten elementurik gabekoak». Bilbon, irina eta arrautzak, kroketak egiteko direla esan
dute.
Interesik handiena pizten duten ekitaldiak kontzertuak izan
ohi dira. Aurten, konpartsek 60
musika emanaldi inguru antolatu dituzte. Jai esparruan joko dute, besteak beste, Skakeitan,
Akatz, Anai Arrebak, Skasti, Reno Renardo, Willis Drummond,
Las Tea Party Djak, DodoSound &
Roko tenorsax, Bad Sound System eta Las Fellini taldeek.
Baina Aste Nagusian ez da musika bakarrik izango. Sukaldaritza lehiaketan ehunka pertsonak
parte hartzen dutela urtero esan
dute Kepa Freirek eta Pedro Prietok, sukaldaritza txapelketako
antolatzaileek.
Jaietako asteartetik aurrera,
egunero izango da txapelketa.
Baina antolatzaileek aldatu egingo dute parte hartzaileek egunero prestatu beharko duten platera. Patata tortilla egin beharko
dute batean, txipiroiak bere tintan bestean, bakailaoa Bizkaiko
erara, pil-pilean, marmitakoa eta
buztan gisatua ondorengoetan.
Izena ematea doakoa izango da,
eta parte hartze hutsagatik
amantala eta ardo botila bat jasoko dituzte. Epaimahaian, hainbat
sukaldari profesional eta txokozale egongo dira. Txapelketaz
gain, lehenengo igandean Eusko
labeldun hanburgerra eta bizkaitar sagardo dastatzea egingo dituzte. Eta astelehenean, Master
Txikia izango da, non umeek janaria prestatzen ikasteko aukera
izango duten.
Ohikoak diren zenbait ekintza
ez dira faltako egitarauan. Aste
G Egitaraua
LARUNBATA,17
p19:00. Pregoia eta txupinazoa, Arriaga plazan.
p19:50. Kaxarranka eta agurra
Marijaiari.
p00:30. Ninja Pastoriren emanaldia, Pinpilinpauxan.
IGANDEA,18
p10:00. III. Open Magic Bilboko
konpartsak, Ripan.
p18:00. Jotsen taldearen txalaparta emanaldia, Areatzako
kioskoan.
p23:00. Gibelurdinak eta Xutiken kontzertua, Komantxen.
ASTELEHENA,19
p10:00. Xake txapelketa, aldi
bereko xake partidak, Ripan
p16:30. Kukaña, Areatzan.
p17:30. Aerobitoia, Areatzan
p20:00. Triki bertso kalejira.
osoan, umeentzako arrantza eskola egongo da. Astelehenean,
txosna ederrenari eta itsusienari
Kanpaia eta Eulia sariak emango
dizkiete. Asteartean, XVI. Mus
txapelketa jokatuko da: Bilboko
txitxirioa izenekoa. Bilbo Kantari
arrakasta handia izaten duen
beste ekitaldi bat da. Aurten, astearte, ostegun eta bigarren larunbatean Zazpikaleetan abestera
aterako dira bilbotarrak. Ostiralean, hilak 23, 2.000 korrikalari inguru batuko dira XVII. Hiri krosean. Faboritoak gizonezkoen artean Ivan Hierro kantabriarra eta
Worhnek Fikire eritrearra dira,
eta, emakumezkoetan, Samari
Ahbouche marokoarra, Brahane
Ragassa etiopiarra eta Iraia Garcia euskal herritarra.
Aurtengo berritasunak
Berritasunak ere badaude Aste
Nagusian. Asteazkenean, Slacklineren tailerra eta erakustaldia
egingo dituzte. Egun berean, Lance txapelketa jokatuko da. Astelehen eta asteartean, Basket 3x3
txapelketa izango da. Bi kategoria egongo dira: bata umeentzat,
eta bestea, egokitutako saskibaloikoa. Ekinbide hori, Bilbao Basket Fundazioarekin eta Saskibaloi Federazioaren laguntzarekin
antolatu dute. Federazioko eta
Bilbao Basketeko kideak «oso pozik» agertu dira esperientzia berriarekin.
Aurten ere, konpartsa berri baten sorrera ospatuko dute bilbotarrek: Piztiak konpartsa animalista. Konpartsa hori animalien
eskubideen aldeko mugimenduko hainbat pertsonak sortu dute,
eta bi helburu nagusi ditu: Bilboko jai herrikoietan parte hartu
eta horietan beganismoa eta animaliekiko errespetua bultzatzea.
Plaza › Bizia
GerizpeanD
Foruzainek
pilaketan ez
esku hartzeko
agindua
«faltsua» zen
Nafarroako Gobernuko
barne zuzendari
nagusiak esan du
agindu hori ez zela
«inola ere» eman
G
Non zer
Gaur
pAia. Kalejira, buruhandiekin,
19:30ean. Dantzaldia Abiba
DJarekin, 00:00etan.
pAmurrio. Paella txapelketa,
12:00etan hasita. Jai herrikoien
aldeko txupinazoa eta kuadrillen pankarten aurkezpena,
12:20an. Priscilla Band eta Bad
Sound System taldeen kontzertuak, 23:00etan.
Mikel Izarra
Patxi Fernandez Nafarroako Gobernuko barne zuzendari nagusiak esan duenez, «erabat faltsua» da uztailaren 13an sanferminetako entzierroan sortu zen
pilaketan foruzainei ez esku hartzeko agindu izana. Zezen plazaren sarreran sortu zen pilaketa,
eta 20 zauritu baino gehiago izan
ziren. Orain gutxi, Raul Juandeaburre Foruzaingoko langile sailaren batzordeko zuzendariak adierazi zuen, poliziaburu batek «ez
sartzeko» agindua eman zuela.
Patxi Fernandezen adierazpenak
beste horien harira datoz, beraz.
Fernandezek azaldu duenez,
uztailaren 13ko entzierroan zeuden bost poliziaburuetatik lauekin hitz egin du, eta «denek» adierazi diote zabaldutako informazioa «guztiz faltsua» izan dela.
Poliziaburu horiek «biziki gaitzituta» daudela nabarmendu du
Patxi Fernandezek, eta Foruzaingoko buruari ikerketa bat zabaltzeko eskatu dio, «salaketa larri
horrek oinarririk ote duen argitzeko». Gainera, «arraroa» iruditu zaio adierazpen horiek ezbeharra gertatu eta hilabetera egin
izana. Baita komunikabideen aurrean egin izana ere, eta ez bide
ofizialak erabilita.
Priscilla Band taldea. BERRIA
Baserriko produktuak saltzeko azoka egongo da, gaur goizean, Euskal Jai Egunean Zumaian. BERRIA
pAstrabudua. Apar festa,
13:00etan. Tute txapelketa,
16:00etan. Erromeria Kresala
taldearekin, 00:30ean.
pBerastegi. Patata tortilla txapelketa, 11:00etan. Kuadrillen
arteko jokoak, 17:30ean. Erromeria 3gabe2 taldearekin,
00:00etan.
pGetaria. Baltsa lasterketa,
18:00etan. Disko festa Jon Urbieta eta Oihan Vegarekin,
23.00etan.
pGetxo. Igeriketa itsasaldia,
18:00etan. Sysmo, J. A. N. eta
Hij@s de tu Iglesia taldeen kontzertuak.
pLanestosa. Puzgarriak,
12:00etan. Kalejira buruhandiekin, 20:00etan. Flow Balance
ikuskizuna, 20:30ean.
pOrisoain. Txupinazoa,
19:00etan. Ur zezena.
20:30ean. Zezensuzkoa,
22:00etan. Herri afaria,
22:30ean, ostean, erromeria.
Euskal giroa kaleetan
Euskal Jai Eguna
ospatuko dute gaur
Zumaian; bertsolariak,
herri bazkaria eta
beste antolatu dituzte
Ilargi Agirre
Festa giroa nagusituko da gaur
Zumaian (Gipuzkoa), urteroko
ohiturari eutsiz Euskal Jai Eguna
ospatuko baitute. Egun osoko egitarau betea prestatu dute.
Goizean goizetik hasiko dute
eguna. 10:00etan irekiko dute
azoka, baserritik zuzenean ekarritako produktuak salgai jarrita.
Gero, musikak hartuko ditu kaleak gero. Gera taldearen alboka
eta dultzaina doinuek alaituko
dituzte bazterrak, 10:30ean. Hala,
Dzipo txalapartarien eta Trikitxas bikotearen saioa ere izango
da. Horretaz gainera, Inpernupeko joareen ekitaldia antolatu
dute, 11:00etan, eta hamaiketakoa egiteko gogoa dutenek,
berriz, Upela plazaren parera
joan beharko dute, salda banatuko baitute han, 11:30ean.
Bertsolariek kantatuko dute
eguerdian. Amets Arzallusek eta
Unai Iturriagak Sanjuaniturri parean balkoitik balkoirako bertso
saioa egingo dute. Indarrak hartzeko, herri bazkaria antolatu
dute ondoren, 14:30ean. Sarrerak
aurretik har daitezke herriko turismo bulegoan. Bazkalostean,
euskal kantuak abestuko dituzte
han bildutakoek, Joxe Mendizabalen laguntzarekin.
Erromeria eta dantzaldia
Arratsaldean ere izango da festarik. Ostolaza eta Narbaizarekin
erromeria izango da, 18:00etan,
eta txarangarekin kalejira egingo
dute, 18:30ean. Ordu berean, Joxe
Mendizabalekin dantzaldia antolatu dute, Pulpoko plazan. Sagardo dastatzea ere egingo dute,
19:00etan. Bide Batez taldearen
kontzertuarekin amaituko dute
eguna, 23:00etan, Kofradian.
UDAKO ARGAZKI LEHIAKETA
1. saria
BERRIAren
10. urteurreneko
material sorta
DD
-3 elastiko (haurrena,
emakumezkoena eta
gizonezkoena)
-Katilua
-Haurren eta helduen amantal
bana
-Oihalezko poltsa eta boligrafoa
Zozketa parte
hartzaileen artean:
-5 elastiko
D Diapositibak, papereko argazkiak eta argazki
digitalak onartzen dira. Argazki digitalek baldintza
hauek bete beharko dituzte: gutxienez, 1.800x1.200
pixel, eta jpg formatua.
D EUSKAL EDITOREA SMk beretzat gordetzen du
jasotako lanak publikatzeko eskubidea. Lehiaketa
honetako parte hartzaileak, bidalitako lanaren jabe
den neurrian, lanak erabiltzen, jendaurrean
erreproduzitzen eta jakinarazten uzten dio EUSKAL
EDITOREA SMri, euskarri inprimatuan, Interneten edo
ezagutzen den beste edozein modutan.
D Lanak irailaren 15a baino lehen bidali beharko dira.
Posta arruntez:
DD
BERRIA
Martin Ugalde kultur parkea, z/g. 20140 Andoain
Posta elektronikoz: [email protected]
D Argazkiak www.berria.info webgunean jarriko dira
ikusgai.
Bizia ‹ Plaza
Gasteizko Andre Maria Zuriaren jaiak D
G Egitaraua
GAUR,ABUZTUAK 9
Kaleko dantzak. Jaietako egun guztietan, dantza talde batek
Buruhandien kalejira. Buruhandiek ohiko kalejira egin zuten
kaleko dantza estiloen ikuskizunak eskaini ditu. Dantzari trebeek
jauzi korapilatsuen eta mugimendu berezien erakusketa egin dute,
ikusmiraz begiratzen dutenen aurrean. JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS
erraldoiekin batera hiriko erdiguneko kale eta plazetan barrena.
Txarangaren musikaren erritmora, haur zein helduek buruhandien
kolpeetatik ihes egiten saiatu ziren goizean. JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS
Indarrak hartzeko osagaia. Jaien azken egunera arte sasoiko heltzeko ezinbestekoa da dieta orekatua izatea. Txirrita kuadrillako
kideek horretan maisuak direla erakutsi dute. Sukaldaritza txapelketarako errezeta fina prestatu bitartean, txuleta ederrak bota dituzte
sutara elkarren artean jateko. Txapelketako irabazleak Bereziak kuadrillakoak izan dira, txapelketako antolatzaileak. .J.R. / ARP
Burbuilak liluratuta. Xaboi burbuila txikiak edonon ikustera
Dantzan hasi eta dantzan bukatu. Erraldoi eta buruhandiek
ohituta daude gasteiztarrak, jostailuekin egindakoak. Ordea,
barruan sartzeko moduko burbuilek haur zein nagusien arreta
bereganatzen dute oraindik. JUANAN RUIZ / ARP
ongietorria egin zioten Zeledoni, eta, lau egunen buruan, dantzan
ari dira oraindik. Are gehiago, gaur bertan agur esango diote
Zalduondoko herritarrari gauerdia pasata. JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS
10:30. Bigantxak.
10:30. Andre Maria Zuriaren
jaietako euskal pilota txapelketa, Foru plazako pilotalekuan.
11:30. Abentura gunea, Prado
parkean.
12:00. Herri kirolak, Foru plazan:
idi probak, zaldi probak eta gizon probak.
12:00. Artiumen aurreko plazan, txakolinean egindako txorizoaren dastatzea.
12:00. Arka plazan, aulki gurpilduneko saskibaloiaren erakustaldia, Zuzenak saskibaloi taldeak eginda.
12:00. Txagorritxun, Biotzatarrak fanfarrea.
12:00. Gargantua, Peñafloridako Kondearen plazan.
12:30. Aihotz plazan, Udal Folklore Akademiako trikitilariak.
12:30. Peñafloridako Kondearen plazan, Ttinbili Ttanbala
konpainiaren Bikokote ikuskizuna.
13:00. Plaza Berrian hasita,
erraldoi, buruhandi, zaldi eta
txoten konpartsaren kalejira.
13:00. Florida parkeko kioskoan, Udal Musika Bandaren kontzertua.
13:30. Aihotz plazan, bertsolariak: Manex Agirre, Sustrai Colina, Maialen Lujanbio eta Alaia
Martin. Gai-jartzailea: Olatz Bayer.
17:00. Zezenetara joatea.
plazan, igerilekua. Garbiaren
eguna.
18:00. Iradier Arena zezen plazan, Izkingile Lehiaketa.
18:00. Azoka Arabiarra, Juan
Ayala plazan.
18:30. Haur diskoteka, Prado
parkeko abentura gunean.
19:00. Foru plazan, Eusko Label
dastatzea: hanburgerrak eta
parrillan erretako hegaluze pintxoak.
19:00. Florida parkean, Tropicana Son orkestra.
19:30. Aihotz plazan, dantza
Udal Folklore Akademiarekin.
20:30. Aihotz plazan, Larrain
Dantza eta Txulalai, Udal Folklore Akademiako gaita jotzaileekin.
23:00. Probintzia plazan, Los
SuperSingles musika taldea.
23:00. Plaza Berrian, Esmeralda Orkestra.
23:30. Zezensuskoa eta musika
giroa.
plazan, Zeledonen agurra, Udal
Musika Bandarekin. Azken traka, Valecea pirotekniarekin. Herri salbea.
01:00. Txosnetan, Kaotiko taldea.
02:20. San Prudentzio kalean,
txokolate dastatzea.
Plaza › Bizia
Gasteizko Andre Maria Zuriaren jaiak D Blusa eta Neska Beteranoen eguna
Blusa eta Neska Beteranoen kuadrillak goizeko bederatzietatik girotu ditu hiriguneko kaleak, musika eta dantzen bitartez. JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS
Belaunaldi arteko erreleboa
Blusa eta neska beteranoen kuadrillek
gazteagoen lekua hartu dute, eta hiriko
kaleak girotu dituzte goizean goizetik
Kuadrillentzat ez ezik, nagusientzat ere
eskaintza zabala izan da; ‘meneitoa’, esaterako
Nerea Reparaz - Jon Rejado Gasteiz
Moskatel eta anis zaporedun pastak. San Migel elizaren atarian,
lasterketa bateko anoa postu baten moduan, dozenaka edalontzi
eta pasta daude pilatuta. Goizeko
bederatzi eta erdiak dira, eta eguraldi euritsuak goiz bidali ditu parranda zaleak etxera. Ordea, blusa eta neska beteranoak gazteagoek utzitako lekukoa hartzeko
prest daude. Ez da erraza jaien azken aurreko egunean indarrari
eustea, eta beteranoek festan jarraitzeko moduko indarra dutela
frogatu dute.
Edalontziak, eskuak eta ahoa
beteta atera dira dozenaka blusa
eta neska San Migel barrutik balkoira. Andrr Maria Zuriari agu-
rra dantzatu, eta Carmen Vicentek lore eskaintza egin dio hiriko
zaindariari. «Gora Gasteiz! Gora
blusa eta neska beteranoak»,
oihukatu du, eskaileretan igota
dagoela. «Gora!». Erantzun diotenen artean, gehienek, aurtengo
jaien orratza daramate lotuta bularrean. Urtero berritzen dute,
eta, baten batek, bilduma zabala
darama txapelan. «Urte asko dira
egun honetaz gozatzen dudala»,
azaldu du elizaren kanpoaldean
Blas Morenok, sei hilabete barru
80 urte beteko dituen blusak. Ordea, ez da kuadrillan urte gehien
eman duena.
Blanca Martinez eta Antonio
Ugarteri jarri diete zapia aurten.
Zapia, jabearen izena eta guzti,
beteranoen kuadrillan denbora
Bikoteek zuten onena eman dute dantzalekuan, eta jendea ere egon da ikusten. JUANAN RUIZ/ ARGAZKI PRESS
gehien daramatenei jartzen diete. «Aspaldi hasi nintzen ni ateratzen! 25 edo 30 urte, hor nonbait»,
dio Martinezek, 80 urterekin eta
askok nahiko luketen energiarekin. Ordea, blusekin duen harremana aspaldikoa dela azaldu du.
Haren senarra Los Feos kuadrillan ateratzen zen, eta zezenetara
joan ostean haiekin elkartzen
zela gogorarazi du. «Gaur egun
neskak ere atera daitezke kuadri-
lletan, eta hori aurrerapen handia da. Dena den, gaur egungo
blusek iparra galdu dute, denak
mozorrotuta eta zikin-zikin».
Los Feos, Los Silenciosos... Garai batean egon ziren, baina desagertuta dauden blusa kuadrilla
batzuen ikurrak ikus daitezke,
han hemenka, beteranoen artean. Baita gaur egungo batzuk ere.
Ordea, denek daramate, harro,
beteranoen kuadrillaren irudia.
Are gehiago, baten batek I love
BB txapa bat darama: «Blusa beteranoengatik egin zuten, noski
baietz», barre egiten dute horregatik galdetzean.
Ondo neurtutako erritmoa
Plaza Berrira jaitsi dira blusak,
egunarekin jarraitzeko. Bertatik,
musikak lagunduta, Jesus Guridi
kaleko Artepan dendarako bidea
hartu dute. Dantza egiten. Goza-
Bizia ‹ Plaza
Gasteizko Andre Maria Zuriaren jaiak D Blusa eta Neska Beteranoen eguna
tzen. «Gaurko eguna guretzat da;
ez seme-alabarik, ez horrenbeste
maite dugun ilobarik... Ez gara
ezta diruagatik kezkatzen, dena
lotuta ateratzen baikara!», dio
Montesek. Euria ari du une horretan, baina aterkien babespean
beldurrik ez. Artepanen txoripan
bat hartu, eta Ahateen Iturrira
arte jarraitu dute. Beste hamaiketako bat dute zain, bazkalordua
heldu aurreko azkena.
Gora eta behera doazela kaleetan, jai giroan murgilduta, blusa
gazteago batzuekin gurutzatu
dira. Paperak aldatzen dira orduan. Gazteek, eserita, kafea eskuan, beteranoen erritmoa ikusten dute. «Lau gau ditut bizkarrean... Egun bakar batean aterako
banintz, haiek baino dantza
gehiago egingo nuke», defendatu
da blusa horietako bat.
Ordubiak aldera, Alkartetxean
eseri dira, urtero bezala, bazkaltzeko prest. Goizean bildutako
guztiak ez dira bertara heldu. Batzuek etxerako bidea hartu dute
atseden hartzeko, baina itzuliko
direla aginduta. 16:45ean zezenetarako bidea egin behar dute, baita itzuli ere, Andre Maria Zuriari
Agur Jaunak abestuz, egunari
bukaera emateko. «Jaiak hasten
direnetik luze egiten da abuztuaren 8ra arte itxoitea, baina... merezi du!!», dio Morenok.
Dantzarako prest
Bazkaltzera joateko presarik ez
dutenak Probintzia plazan gelditu dira dantzarako trebetasuna
erakusteko prest «meneitoan».
Ilara luzea sortu da minutu gutxitan, bikoteek lehiaketarako zenbakia eskuratzeko. «Disfrutatu
eta ondo pasatzera etorri gara urtero bezala, besterik ez», dio Rosa
Rodriguezek dantzarako prest.
Txarangak lehenengo notak jo
bezain pronto, bikotea eskutik
heldu eta dantzari ekin diote parte hartzaileek. Tanta batzuk erori
dira ekitaldiaren hasieran, baina
horrek ez ditu dantzariak gelditu.
Plazaren inguruan, parte hartzaileen semeak, lagunak eta ilobak
txaloz animatzen dituzte. Gehienek aurreko aldietan parte hartu
dute. «Urtean zehar Florida parkean dantzatzen gara», dio Milagros Barrerak. Dantza gustuko
dute denek, eta urte osoan entseatzen dute. Lehiaketako errepertorioak guztien gusturako abestiak
bildu ditu.
Argitxu Eskibelek, antolatzaileetako batek, bikote batzuk «oso
ondo» dantzatzen direla uste du.
Eskibelekin batera, txarangako
kideak eta kazetari bat izan dira
epaimahaia. Bazkal aurretik,
oholtza gainera igo dira parte hartzaile guztiak. Euria hasi du orduantxe. Sari ugari banatu dituzte parte hartu dutenen artean,
baina, dantzarien arabera, «sariak ez du axola, ondo pasatzera»
etorri baitira plazara.
Jose Maria Ortiz de Orruño 1Historialaria eta Gasteizko Jaietako pregoilaria
«Kuriositatea beharrezkoa da gazteek
jaien ikuspuntu propioa izan dezaten»
J.Rejado Gasteiz
Gasteizko guduaren bigarren
mendeurrenaren itzalean jaso
zuen Ortiz de Orruñok (Lagran,
1958) pregoilari izateko ardura,
eta hori izan zen, hain zuzen ere,
bota zuen pregoiaren ardatza.
Mendeurrenaren harira egindako lana nabarmendu zuen. Historialarien lana ere aldarrikatu
zuen, baita azaldu ere jaiak aztertzeko eta ikertzeko ogibide egokia
izan daitekeela, beste hamaika
ikuspuntu izan ditzakeen arren:
antropologoena, filosofoena, poetena...
Nola prestatzen ditu jaiak pregoilari
batek? Prestatuz gero,noski.Arabako Mendialdekoa izanda,agian...
Arabako Mendialdekook munduko gainontzekook bezala prestatzen ditugu jaiak. Pregoiarena,
ordea, lehen aldia da horrelako
zerbait egiten dudala. Hori bai
prestatu behar izan nuela. Ohore
bat da izendatua izatea, eta pozpozik eraman dut, baina horren
erosoa ez den zerbait du izendapenak, zer esan behar dudan zehaztea.
Zer lotura dute historiak eta jaiak?
Historiak, nire ustez, gauza guztiekin du lotura. Gizarte zientziak
pertsonez hitz egiten du, sentimenduez, ekintzez, harremanaz,
eta jaiak badu zeresana alor horretan. Jaietara gehien gerturatu
direnak antropologoak dira, baina historialariok ere badugu zeresana. Baita filosofoek ere, eta poetek.
Pregoia eman zenuenean, historialari izateko behar diren ezaugarriak
zerrendatu zenituen: lotsagabeke-
ria ezarritakoa bitan pentsatzeko,
irudimena eta gogoak. Hori entzunda, eta jaiak buruan, blusak eta neskak datozkit burura!
Hiru osagai horiek oso garrantzitsuak dira, bai. Lotsagabekeria,
kuriositatea, beharrezkoa da belaunaldi berriek jaien ikuspuntu
propioa izan dezaten. Helduek
arrazoi asko dituzte gauzak egiteko dituzten moduak egiteko, baina bitan aztertzea ere ez dago
txarto. Hori bai, betiere errespetuarekin. Irudimena beharrezkoa da mundua beste modu batean ikusteko, eta gogoak... Edozertarako behar dira gogoak!
Jaia neurrigabekoa dela nabarmendu zenuen...
Ez da nire kasua, eh?
Azkar egin duzu atzera hori entzunda!
Ez, ez, ez... Hori esan nuen antropologoak irakurri ostean. Jaiak bi
zeregin ditu: indibiduala eta soziala. Jaiak ahalbideratzen digu
urtean pilatutako eguneroko tragediak ahaztea; ahaztu, ez gainetik kendu. Horregatik da neurrigabeko bizipenen iturri. Horrez
gain, jaiak izaera katartikoa ere
badu. Ezohiko garaia da jaia. Egunerokoarekin apurtzea dakar.
Jaia garai magikoa da, non gauzak iraultzen baitira.
Zerk irudikatu dezake hori Gasteizko
Jaietan?
Ondoen irudikatzen duena blusen zezenetarako joatea eta itzulera dira. Dena jartzen da ezbaian, eta agintariak kritikatu
daitezke zigorgabetasun gehiago
edo gutxiagorekin. Kritika ohikoagoa da gaur egungo gizarte demokratikoetan, baina bizi dugun
JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS
jaia garai bateko Saturnalen irudi lausotua du, garai bateko gizarte hertsiagoekin lotuak. Gaur
egun, ia astebururo, egunerokoarekin hausteko aukera dugu, garai batean ez bezala. Guzti horri
esker, ordena soziala gaztetu egiten da; ez da ordena sozial berria,
baizik eta zaharra tentsiorik gabekoa, nolabait esateko.
Eta zuk nola sentitzen dituzu jaiak?
Ohitura al duzu?
Ez naiz bereziki festazalea. Suposatzen dut nire izaeragatik eta bizitakoagatik izango dela. Esaten
dute norberaren sorterria haurtzaroa dela, eta nire haurtzaroa
herriarekin lotuta dago, Lagranekin. Lagranen jaio arren, Gasteizen bizi izan naiz beti, baina ekainaren bukaeratik nuen ilusio
handiena herrira joatea zen, aiton-amonen etxera. Hortaz, Gasteizko jaiak urrunak egin zaizkit
beti. Niretzat, Lagrangoak dira
benetako jaiak, abuztuaren 24an.
Ezta heltzean ere?
Gazte bihurtzean gure helburua
zen, abuztuaren 1ean, Mediterraneo aldera jotzea kanpadenda
sorbaldan. Heldu egin naiz jaiekin lotura zuzena izan gabe. Baina orain nire alabari gustatzen
zaizkio jaiak, eta geratzen gara
hemen.
Eta zer iruditu zaizkizu, behin ezagutu dituzula?
Bilboko jaiak, Iruñekoak, Gasteizkoak... bi aparteko ezaugarri
dituzte. Lehenik eta behin, jaia
kalean dago. Programa bat dago,
ados, baina kalean dago, eta herritarren abegikortasuna agerian
uzten du. Ez dago eremu pribaturik. Bisitaria heltzen denean, ez
du bestelako gonbidapenik behar.
Horrez gain, pertsona guztientzat
lekua dago, eta nahi guztiak asetzeko modukoa da.
Eta bereziki gustuko duzun uneren
bat deskubritu al duzu?
Gustatzen zaidana jendearekin
lotuta dago, programarekin bainoago. Asko gustatzen zait kafe
bat hartzea kalean jaiaren bi aldeak elkartzen direnean. Gauaren
ostean etxera doazenak jaiki berri direnekin nahasten direnean.
Ohera doan eta jaiki den hirien giroa gustatzen zait.
r
Zakilixut
Ostirala
2013ko abuztuaren 9a
D
Zeledonen itzalean q Jaietako espazio
klasikoa da Aihotz plaza bertsolaritzaz,
herri dantzaldiez edo, besterik gabe, euskal
giroaz gozatu nahi dutenentzat
Euskarazko
kulturaren
gotorlekua
H
utsik dagoenean ere
alde zaharreko plazarik dotoreena izango
da, ziur asko, Aihotz
plaza. Izena ematen dion armaren kopia bat dago oraindik ere
pareta batean, legea betetzen ez
zuten agintariei burua mozteko
mehatxuaren lekuko. Aspaldiko
garai ilunak gaindituta, erabilera
alaiagoetarako lekua da gaur
egun plaza. Gainera, garrantzi
propioa du, eskubide osoz, Andre
Maria Zuriaren jaietan: euskarazko kulturaren gotorleku eta bilgunea da.
Eguerdi parterako hartzen du
giroa Aihotz plazak, goizero.
Egun hasiera euritsu eta desatsegina izan zuen atzo Arabako hiriburuak. Zaparrada eta zaparrada
artean mugitu behar izan zuten
gasteiztarrek, baina ekitaldiak
hasi zirenerako atertu zuen, zorionez. 12:30ean, egunero legez,
folklore eskolako trikitilarien doinuek egin zieten harrera gunera
bertaratu zirenei.
Bertsoa saioak dira goizeko ekitaldi nagusiak. Aurten ere izan da
berritasunik, lehen saioa jaien
aurretik txosnetan antolatu zuelako Arabako Bertsozale elkarteak, abuztuaren 3an. Astelehenetik aurrera, hori bai, betiko tokia
berreskuratu zuten emanaldiek.
Egunotan oholtzatik pasatu dira
Euskal Herriko bertsolari ezagunenetako gehienak.
Atzokoan, boskote baten txanda iritsi zen. Han ziren, besteak
beste, Arkaitz Estiballes, Bizkaiko txapelduna eta Amets Arzallus, 2009. urteko txapelketan
Euskal Herriko txapeldunorde
izandakoa. Haiekin batera kantatu zuten Jone Uriak, Paula Amilburuk eta Felipe Zelaietak. Gaijartzaile lanetan Marta Ugarte
aritu zen. Dudarik gabe, jai giroari etekina atera zioten bertsolariek oholtzatik. Hala, publikoak
irribarrez hartu zuen Arzallusen
alopeziari egindako aipamena,
edota Estiballesen jarduna, txupinazo egunean dotore jantzita
etorritako bilbotar petoaren paperean sartuta.
Ohi bezala, beterik ageri ziren
agertokiaren aurrean jarrita zeuden aulkiak. Atzean ere, zutik,
ikusle ugari. Atzokoan haur andana bildu zen, gainera. Izan ere,
Barria herrian udalekuetan dagoen Burgosko (Espainia) talde
bat bertaratu zen, baina hizkuntza traba handiegia zen ikuskizunaz gozatzeko. Aurtengo jaietako
azken bertso saioa gaur izango
da; besteak beste, Maialen Lujanbio txapeldunarekin.
Dantzatik, txosnara
Bertso saioek bitan banatu ohi
dute plaza. Agertokitik gertu, adi
egon nahi dutenak. Besteentzat,
Eguerdi parterako, jende andana biltzen da egunero Aihotz plazan. JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS
Gasteizko Andre Maria Zuriaren jaiak D
1
Asteartea
Florida parkea
2
Asteazkena
Carmelo Bernaola ibilbidea
3
Osteguna
Gaztetxea
4
Ostirala
Aihotz plaza
5
Larunbata
Juan de Aiala plaza
pl
GASTEIZ
Gazteiz
hiribidea
Ivan Santamaria Gasteiz
o
lak
zte
Ga
ALDE
ZAHARRA
5
3
1
4
ZABALGUNEA
a
Ate
2
UNIBERTSITATEA
berriz, inguruko tabernetan eta
txosnan babeslekua bilatzeko
uneak dira. Joan den urtetik, Gasteizko Geu euskara elkarteak kudeatzen du enparantzan jartzen
den txosna. Eguerdietan, gutxienez, lanez leporaino aritu dira zerbitzari boluntarioak. Sagardoa
izan da edarien artean erregina,
eta, mokaduetan, tortilla eta txo-
rizo klasikoei odolki pintxo berezia gehitu zaie. Denek harrera bikaina izan dute.
Arratsaldean, itxuraz aldatzen
da plaza. Bertsolaritzarako prest
dauden aulkiek lekua uzten diote
dantzaleku handi bati. Horretan
egiten da, arratsaldero abuztuaren 4tik 9ra, dantza plaza herrikoia, hala gasteiztarrek nola bisitariek asko estimatzen duten
ekintza. Larrain dantza eta txulalai dantzek egunero dantzari ugari erakartzen dituzte plazara, ilunabarrean, egunak eta gauak bat
egiten duten orduetan.
Gauerdian eskaintzen du Aihotzeko plazak eguneko azken ekitaldia. Euskarazko musika kontzertuen ordua izaten da. Azken
urteotan, aurrekontu murrizketa
dela eta, lau kontzertura mugatu
dute eskaintza. Aurten, plazako
oholtzatik pasatu dira Eñaut Elorrieta, Antton Aranburu, eta
Gose eta Gozategi taldeak. Kontzertu guztietan ere, jende andana bildu da.

Gerra hotz berri baten hotsak - datu

Transcription

Similar documents

berria - datu

BERRIA, 2012-09-23 - datu

Emakumeak plazan (II). - datu

berria - datu

berria - datu