Emakumeak plazan (II). - datu
Transcription
Emakumeak plazan (II). - datu
Asteazkena Uztailaren 31 2013. XI. urtea 3.134. zenbakia 1,30 € www.berria.info Jauzi lehiaketa,27 metrotik Altuera handiko jauzien lehiak ikusmina sortu du Bartzelonan, munduko txapelketan q 24 Erakunde publikoak %26 gutxituko ditu Eusko Jaurlaritzak, «aurrezteko» Sektore publikoa «arrazionalizatzeko» eta «berrantolatzeko», 47 zuzendari postu kendu eta 235 milioi gutxituko du finantzaketa ANALISIA Iñaki Petxarroman Argaltzeko agindua Industrialdeak herrialdekako egituran elkartu, teknologia parkeak erakunde batean bildu eta Jaizkibia eta Bilbao Ria 2000 likidatuko ditu q 2-3 Incoesa husteko baimena eman du epaileak, eta langileak protestan daude Bediako lantegian 53 langile kaleratu ditzakete. Enpresako atarian daude protestan, hustu ez dezaten. Manifestaziorako deia egin dute etziko q 15 EMAKUMEAK PLAZAN (II) GAIZKA IROZ Emakumeak herri kirolean bidea urratzen, oztopoen gainetik DIbiltariak,kanporatuak. Poliziak 300 karabana inguru kanporatu zituen atzo Donibane Lohizuneko Chantaco kirol zelaitik.Saltzaileak dira,eta Lapurdi inguruko merkatuetan lan egiten dute.Manifestazioa egin zuten kanporatzea salatzeko,eta polizia bat zauritu zen eta bi ibiltari atxilotu zituzten.Irudian,poliziak eta ibiltari bat,atzo. q 12 40 ertzain, Buen eta Varela inputatzeko eskatu dio Cabacasen defentsak auzitegiari Iñigo Cabacas pilotakada batek hil zuen duela urtebete pasatxo. Auzia instrukzioan dago, eta epaileak ebatzi behar du epaiketa egin edo ez q 9 p GAUR 40 ORRIALDE q HARIAN 2 IRITZIA 6 Kamioiei 10 euro bitarte kobratzea proposatu du Gipuzkoak Diputazioak 2014ko urritik aurrera indarrean jarri nahi du errepideen finantzaketarako araua. Hiru garraiolari sindikatua mobilizatzeko prest da q 11 EUSKAL HERRIA 8 EKONOMIA 14 Emakumeak baserrian lanean beti aritu izan badira ere, plazarako bidea gizonezkoei errazago egin zaie. Baina, pixkanaka, lekua hartzen ari dira q 38-39 «Herriari tokatzen zaio baldintzak sortzea epaiketa guztiak bertan behera uzteko» Aritz Azkona Gorenak absolbitutako gazte bat 2008ko urrian atxilotu, hiru urte espetxean egin, eta bere absoluzioaren epaia jaso berri du. Elkarrizketaq 8 MUNDUA 16 q KIROLA 20 q AGENDA 25 q PLAZA 30 2 berria 2013ko uztailaren 31, asteazkena Harian› Administrazioa D Eusko Jaurlaritzaren berregituraketa plana Entitate publikoak lau bider baino gehiago dira gaur egun Azken urteetan Eusko Jaurlaritzaren altzoan entitate publikoak sortu eta sortu joan dira, eta gaur egun orain 30 urte baino ia bost bider erakunde gehiago dago. 1980an, hamabost entitate ziren, eta gaur egun 69 dira —horiei gehitu beharrak daude Eusko Jaurlaritza partaide gisa daukaten beste entitate batzuk—. Erakunde mota guztiak ugaritu dira, baina sozietate publikoena da igoerarik handiena. 1980an hamaika zeuden Jaurlaritzaren menpe, eta gaur egun 42 dira. Bestelakoak ere aintzat hartuta, honako hau da banaketa: erakunde autonomoak bederatzi dira; zuzenbide pribatuko entitate publikoak, bederatzi; sektore publikoko fundazioak, zortzi; eta sektore publikoko partzuergoak, bat. Entitateak 69 60 53 50 35 40 30 20 15 10 1980-84 1985-89 1990-94 1995-99 2000-04 2005-09 2010-13 Haurreskolak partzuergoa kolokan dagoela onartu dute Desegingo dituzten erakundeen artean ez dago, baina Haurreskolak partzuergoa ixtea litekeena dela aitortu du txostenean Eusko Jaurlaritzak. Tokiko erakundeei buruz Espainiako Gobernua prestatzen ari den legeak behartu dezake horretara. Hala izatekotan, Hezkuntza Sailera pasatuko lirateke haur eskolak. Lau entitate publikotik bat kendu nahi du Jaurlaritzak lau urtean Ricardo Gatzagaetxebarria Ogasun sailburua, Iñigo Urkullu lehendakaria eta Josu Erkoreka bozeramailea, atzoko agerraldia amaituta. JUANAN RUIZ / ARP Erakunde publikoen finantzaketa %21 urrituko du Urkulluk, 235,2 milioi euroan, eta 47 zuzendari postu kendu egingo ditu Teknologia parkeak elkartu eta hainbat erakunde kenduko ditu, Jaizkibia kasu Jon Rejado Gasteiz Sektore publikoa «berrantolatzeko» eta «arrazionalizatzeko» lan ildoa zehaztu du Iñigo Urkullu Eusko Jaurlaritzako lehendakariak. «Berrantolaketa» hori Jaurlaritzarekin lotura duten erakunde eta sozietate publikoetan gertatuko da, lau urteko epean. Erakunde publikoen kopurua %26 murriztu, zuzendaritza egituretako bost pertsonatik bat kendu, eta funtzionamendu gastuetako au- rrekontua %21 urritu nahi du. Murrizketak egin arren, Urkulluk lanpostuak mantentzen «saiatuko» dela aurreratu du. Egitura publikoen murrizketaren barruan, sektore publikoko fundazio bat kentzea aurreikusi du, baita hamalau elkarte publiko ere. Horrez gain, gobernuak zuzenean edo erakunde publiko bidez parte hartutako 35 erakundetatik ateratzea aurreikusi du. Guztira 192 elkartetatik 142ra pasatzeko helburua du Jaurlaritzak; lautik bat kentzea, alegia. Bestetik, 239 zuzendaritik 192era pasatzea aurreikusi du gobernuak. 49 postu kenduko dituzte, baina bi zuzendari postu berri sortu Euskadiko Arrisku Kapitalaren Kudeaketa SAn eta Euskal Telebista SAn. Azkenik, erakundeen funtzionamendu gastuak 235,2 milioi euroan urrituko du Jaurlaritzak aurten, 2012ko aurrekontuarekin alderatuta. Ricardo Gatzagaetxebarria Ogasun eta Finantza sailburuak argitu du murrizketa hori dela 2013ko aurrekontu egitasmoan zegoena, eta egonkortasun fiskala lortzeko helburuarekin bat datorrela: %21eko murrizketa sektore publikoan. Horrek bereziki eragingo du erakunde autonomoetan. Erakunde horien egitura eta zuzendari kopurua mantendu arren, diru gutxiago jasoko dute. Hala, erakunde horien aurrekon- tua 202,6 milioi euroan urrituko da 2013an. Urkulluk nabarmendu du hiru ardatzetan hartutako neurriak lehendakarigai zenean agindutakoaren eskutik doazela. «Egun dugun egoeran administrazio publikoak eredugarri izan behar du; gure konpromisoa sektore publikoaren mapa murriztea da, eta bete egingo dugu». Tapiaren saila,kaltetuena EAEko sektore publikoa berrantolatzeko eta arrazionalizatzeko estrategia gisa izendatu duten murrizketa planaren barruan Garapen Ekonomiko eta Lehiakortasun Saila da kaltetuena, Urkulluk berak aitortu duen bezala. Sail horren menpe dauden 38 sozietate edo erakunde publiko desagerraraziko dituzte, bai likidatuz —Sologoen Zentral Hidroelektrikoa (Soraluze, Gipuzkoa) edota Bilbao Exhibition Centre Solar (Barakaldo, Bizkaia)—, bai beste erakunde batekin edo batzuekin elkartuz — hiru teknologia parkeak erakunde batean elkartuz, edota Gipuzkoako zazpi industrialdeak eta Bizkaiko laurak batuz—. Ingurumen eta Lurralde Politika Sailean ere zenbait elkarte publiko kenduko dituzte. Jaizkibia da horietako bat, Pasaiako (Gipuzkoa) kanpoko portua sustatzeko helburu zuen elkartea. Duela hilabete bat, ekainaren bukaeran, Eusko Jaurlaritzak eta Gipuzkoako Foru Aldundiak aipatu elkartea desegitea adostu zuten, eta likidatzeko fasean jarri. Jaizkibiaz gain, Bilbao Ria 2000 ere desegingo dute. Jose Luis Bilbao Bizkaiko ahaldun nagusiak bukaera hori iragarri zuen ekainaren 12an. «Elkartearen bukaera itxiera plan ordenatu baten bidez izan daiteke, edo finantza hondamenarekin», iragarri zuen. Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kultura sailaren pean dauden bost erakunde desagertuko dira. Horietako batek, Donostia 2016k, Gipuzkoako hiriburuak Europako kultur hiriburua izateari utzi arte segituko du abian. Zain Fundazioari dagokionez, haren izaera juridikoa aldatu, eta Unescoko katedra bihurtzea aztertu du Eusko Jaurlaritzak. Kultura ondarearen zientzien ikerketa eta azterlana sustatu du Zain Fundazioak, eta Jaurlaritzak aitortu du erreferentzia zentro gisa sendotu dela. Hezkuntza Sailean, Araban Lanbide Heziketa landu, garatu eta sustatzeko helburua zuten Hobetuz Fundazioa eta Gasteizen eta Araban Lanbide Heziketa Bultzatu eta Garatzeko Partzuergoa kenduko du Jaurlaritzak. Hedabideen alorrean, Vilau Media elkartea kenduko duela iragarri du Eusko Jaurlaritzak. Gaur-gaurkoz, elkarte hori desagertu dela agertzen da Urkulluk 2013ko uztailaren 31, asteazkena berria 3 14›› 19›› Nafarroako ekonomia aurten %1,2 atzeratzea espero du gobernuak, «baikortasun zuhurrez» Bake «iraunkorra» lortzeko borondatea dutela adierazi dute Palestinak eta Israelek Administrazioa D Eusko Jaurlaritzaren berregituraketa plana ‘‘ ‘‘ ‘‘ ‘‘ Plan horrek ezin ditu ekarri kaleratzeak, talde murrizketak eta eskubide urratzeak; adi egongo gara» Lopezek hasitako bideari jarraitzea egokia da, baina ez da mugatu behar: aldundiei eta udalei eragin behar die» Urkulluk zehaztasun handiagoak eman behar ditu; aurkeztu duena eta ezer ez, berdintsu dira» Sozialistek ere agindu zuten horrelako zerbait, eta ezer ez zuten egin. Ekintzak behar ditugu, ez hitzak» DANI MAEZTU RODOLFO ARES ANTON DANBORENEA GORKA MANEIRO EH Bilduko legebiltzarkidea PSE-EEko legebiltzarkidea PPko legebiltzarkidea UPDko legebiltzarkidea Bi zk ai a 24 9 -6 6 -23 Segurtasuna 47 Lehendakaritza 88 Enplegua Ingurumena eta eta Gizarte Lurralde Politika Politikak Osasuna Herri Administrazioa eta Justizia Etx eb izit Se za s Or tao B ub err ide i 20 10 -2 Ogasuna eta Finantzak Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kultura So rt De al ba de Go Be ko ier he In r iB du ko La e st nd In he du ab r ko arr st iald I nd en ria ea u Tolo Pa l sald rke stria dea Irun eko ld Lo ea go Apa g i s Ind ttae ust tikoa rrek rial a In de dus a tria Urola Lur ko In ra d u stria Beterri ldea kostak o Indus trialdea Arabako Indust rialdea* Garapen Ekonomikoa eta Lehiakortasuna 13 2 2 1 -6 -14 TRAGSA atiba kooper Azkorria -38 ustrialdea Urdulizko Ind e Socad ntroa ko Ze e tz loa ara a Po a sak G ntz npre ts rriku ea E un e f ld a B a o rr aia Ezke lde kuk Gar rris tria dea a s l u l ita d a i p n ea a tr oI XI k us riald tok oX Ind an st an b o k l u k A E nd tia ra oI Ar ek ld ia r u st Bu (gaur egun dituzten entitateekin) -5 -5 Nekazaritza eta arrantza Ex hi bi tio Be nC r ga Ec en he ra za t Ko rre ge re S Ga t aK o ltza ne og ra lar rab z en uru era ioa Ko Ma zio gen rtia a era rtu Kog zio a ene Zorro razio za Ko a gene razio Ekono a mia su stapen Mondragon Enp a resa eta Berrik untza Zentro a Gasteizko Industria Lurra Aldaketak izango dituzten arloak (parentesi artean zenbatekin geratzen den) Energia Bi lb ao Kenduko diren entitateak Kenduko diren zuzendaritzako karguak Garraioa Bilbao Ria 2000 Jaizkibia Tramrail Zuma iako K irol P Vito ortua ri Zerb a Depo itzu r Inte t grala k trikoa tral Hidroelek Sologoen Zen k Elkartua entral er Udal Z arbik Biog rkos ma san ieta Bio sas k Bio ala tur gui e Na l a atu arde en a niz og um zio kro Bi ur a Mi ng ner aI ge et Ko ak rri es ga nt ta ra riz Se er aB gi er En a, zio ra ne ge Ko Kultura Zain Fundazioa Donostia 2016 ntza Hezku azioa Fund oa etuz g r e Hob tzu k r ea o Pa bid dia zek da zat He Me Bult au eta Vil ezik eH bid Lan Berregituraketa plana -3 EIT B (7 ) -1 E usk o Irr atia -1 Eit (2) bne -1 Rad t (0) ) sarea (1 Trenbide Euskal zia (4) nt ge A al ren Eusk -1 Ura ) io V deak (1 itor ia(0 o Trenbi sk Eu (0) ) -1 azioak partizip n re ot Eusk ) (0 -1 rtua ) 0) o kirol po a (0 oa ( Zumaiak giko logik lo ) o -1 7 o n ( I skal ekn Tek ) SPR aren Eu eta rke T enbide Fundazioa (0 -2 ifiko o Pa -1 Tr aren ient bak Museo Ara rke Z a P -4 ko koa ipuz ) -1 G ur (0) k) (3 ztia il r p (gu S eak -1 iald r t s Indu -1 88) za ( idet a sak ntz riku e B r o (1) sun arak Osa erket erazioa Ik eta al Fed k Eus -22 O -1 -6 ITURRIA: EUSKO JAURLARITZA atzo aurkeztu zuen txostenean. Multimedia alorrean produktuak garatzea eta merkaturatzea, aholkularitza eta mantenuko zerbitzuak eskaintzen zizkion EITBri, eta Juan Luis Diegok, EITBko zuzendaritza taldeko kideak, kudeatzen zuen. LABek ondasun publikoak bidegabe erabiltzeagatik salatu zuen urte hasieran, eta epaileak inputatu zuen. Aurrezteko irizpide anitz Erakunde eta elkarte publikoak desagerrarazteko irizpide ezberdinak erabili ditu Eusko Jaurlaritzak. Alde batetik «berregituratze logikotzat» jo dituzten aldaketak egin dituzte. Irizpide horren adibide da Araba, Bizkai eta Gipuzkoako hamabi industrialdeak hiru sozietatetan elkartea, bat herrialde bakoitzeko, edota Zumaiako Kirol Portua bat egitea Euskadiko Kirol Portuaren barruan. Horrez gain, hiru herrialdeetako teknologia parkeen zuzendaritzak batean bat egitea kostuak aurrezteko helburua finkatu du Urkulluk. Beste irizpide bat, bereziki arrisku kapitaleko funtsekin jarraitu dutena, akzioen sorta «esanguratsuen» salmenta indartzea da. Horren bidez, zor publikoa finantzatzea lortuko luke Eusko Jaurlaritzak. Dena den, akzio horiek saldu ahal izateko gutxieneko batzuk ezarri ditu, akzioak salduta ekimen pribatuaren estaldurak «gizarte ekitatean» eragina izatea, kasu. Irizpide horretan oinarrituta Elkano XXI Erregimen Erraztuko Arrisku Kapitaleko Funtsa eta Ekintzaile XXI Erregimen Erraztuko Arrisku Kapitaleko Funtsa daude, besteak beste. Eusko Jaurlaritzaren «ekintza planaren» muina legegintzaldia bukatu arteko epera artekoa da, 2016ra artekoa. 2017rako neurriren bat zehaztu du, baina bi erakundetara mugatuko litzateke; Donostia 2016 da bat. Lehen erabakiak aurten hartuko dituzte. Hala, Burdinbidearen Euskal Museoa desegin, eta museoa Eusko Trenbideen menpe uztea aurreikusi dute. Horrez gain, partaidetutako sei erakundeetatik aterako da, atzo aurkeztutako aurreikuspenaren arabera. 2014an egingo dute mozketa handiena: iragarritakoaren arabera, bederatzi erakunde publiko desagertuko dira, bai bertan be- hera geratzen direlako, bai beste batzuekin bateratzen direlako. Horrekin batera partaidetutako hamahiru erakundetatik aterako da. 2015ean Eusko Jaurlaritzaren menpe baino ez dauden beste bost erakunde publiko kenduko ditu, baita partaidetutako beste bost erakundeetatik atera ere. 2016an bederatzi erakundeetan duen parte hartzea etengo du, eta, 2017an azken bi erakundeetan duen parte hartzea. Legebiltzarrera bidalita Eusko Jaurlaritzak gaitasuna du atzo aurkeztutako berregituraketa abiarazteko. Ordea, Eusko Legebiltzarrera bidali du testua, bertako taldeen iritzia eta adostasuna bilatzeko. Eusko Jaurlaritzarekin lotutako egiturak murrizteari buruzko zenbait legez besteko proposamen onartu ditu legebiltzarrak, eta, horrenbestez, bertara bidaltzea egokia dela azaldu du Urkulluk. «Eusko Jaurlaritzaren egitura zehaztea guri dagokigu, baina beste erakundeei buruz ere hitz egin dezakegu». Halaber, legebiltzarretik egindako ekarpenak entzuteko asmoa agertu du, eta datozen lau urteetarako eragin eremua hedatu. «Legebiltzar taldeen ustez beste aukera batzuk badaude, aztertzeko prest gaude; besteak beste, beste instituzio batzuekin batera ditugun erakundeak». Hain zuzen ere, Eusko Jaurlaritzak «esklusiboki» parte hartzen duen erakunde eta sozietateetara mugatu da lau urterako estrategia, lehendakariaren esanetan. 4 berria 2013ko uztailaren 31, asteazkena Harian › Administrazioa D Eusko Jaurlaritzaren berregituraketa plana Behiak argaltzeko agindua Analisia Iñaki Petxarroman G araiak aldatu dira, aldatu direnez. Eremu publikoaren argaltze, estutze eta desegite etengabean dihardute hango eta hemengo gobernuek. Zerbitzuetan eraginik ez izatea da asmoa, baina, jakina, igarri igartzen da. Botiken berrordainketa indarrean dago —baita diru ahalmen urria duten erretiratuentzat ere—, etorkinei osasun arta ukatzen ari zaie, eta bekak lortzea gero eta zailago zaie ikasleei. Hezkuntzan ikasle ratioak handitzen ari dira, irakasleen eta gainerako langileen murrizketa etengabea da, eta duela ez asko hainbeste goratzen zen Osakidetza ere urruti dago garai bateko distiratik. Esan liteke zuzenbideko estatu soziala amildegiaren ertzean dagoela, bere oinarria, ezinbestez, eremu publiko sendo bat delako. Eta hemen indarrean dauden politikak justu kontrako norabidean doaz aspalditik. Jaurlaritzak %21eko murrizketa egin nahi du bere ohiko gastuan —235 milioi euro—, eta, horretarako, %26 txikituko dute gobernuko eta bere menpeko erakundeetako egitura. 50 entitate desegingo ditu, eta erakunde handietan aginte postuetan egingo dituzte mozketak, Osakidetzan, hezkuntzan, EITBn eta beste hainbatetan. Kontuan eduki behar da erakunde horietan murrizketa handiak egin dituela Jaurlaritzak orain arte, eta, bereziki, behin-behinean ari ziren milaka langilek jasan dute guraize kolpea. Eta horrek, nola ez, eragin handia izan du, eta du, zerbitzuaren kalitatean. Oraingo honetan ere behinbehineko langileekin zer gertatuko den ez du zehaztu Jaurlaritzak, baina okerrenaren zain egoteko arrazoirik ez zaie falta. Langile finkoei murrizketak ez diela eragingo esan du bakarrik Urkullu lehendakariak. Baina, zer gertatuko da, esate baterako, likidatu edo ezabatu behar dituz- ten entitate publikoetako beharginekin? Esate baterako, Bilbao Ria 2000k 26 langile ditu. Eta beste zalantza bat da nork hartuko duen bere gain desegingo dituzten erakunde horiek pilatutako zorra. Bilbao Ria 2000k, adibidez, ia 200 milioi euroko zorra dauka, urteetan norbaitek Bilboko hirigintza itxuraldatzearen harira egin duen kudeaketa ekonomiko eskas baten adibide. Esanguratsua da Jaizkibiaren kasua ere. Pasaiako badiaren eraberritzea eta kanpoko portua eraikitzea ziren bere helburu nagusiak. Ez bat ez beste egin gabe desegingo dute erakundea. Zenbat diru bota den alferrik iraga- nean estrategikotzat eta gaur egun faraonikotzat jotzen duten kanpoko portua aitzakiatzat hartuta. Hezkuntzan ere ez dira falta kezkatzeko motiboak. Eta Haurreskolak partzuergoaren kasua nabarmentzekoa da. Izan ere, desegiteko bidean jarri du gobernuak, Espainiako Gobernuaren tokiko entitateen legea aitzakiatzat hartuta. 50 entitate desegingo dituzte orain. Galdera da zer dela-eta sortu duten hamarkada hauetan horrenbeste egitura. Zertarako sortu ziren, beharrezkoak ez baziren, eta zergatik iraun dute horrenbeste? Eta gauza bera esan liteke goi karguei buruz. Zergatik behar izan da orain arte hainbeste goi arduradun, eta zer dela-eta behar izan duten hainbeste denbora gutxitzen hasteko. PSEEEri egoeraren arduraren zati bat leporatu dio Urkulluk, eta izango du ardura zati bat, Lopezen gobernuaren aldian ez ezik beste aro luze batzuetan ere egon delako Jaurlaritzan Lopezen alderdia. Baina norbaitek bereziki marraztu baldin badu Jaurlaritzaren egitura 30 urte hauetan EAJ izan da. Eta hark indarrean jarritako politika zehatz baten amiltzea igar daiteke plan honen atzean. Jaizkibia elkartearen bilera bat, 2007an. Likidatzeko asmoa agertu du Eusko Jaurlaritzak proiektuan. OARSOALDEKO HITZA Jaurlaritza eta Nafarroa, defizit muga negoziatzen Aldebiko harremana duten arren, Espainiako erkidegoei defizit muga ezartzeko bileran izango dira gaur, Madrilen Xabier Martin Eusko Jaurlaritzak ordezkaritza izango du gaur Madrilen, Zerga eta Finantza Politikako bileran, Espainiako erkidego guztiek bezala, baina Jaurlaritza «begirunea» izateagatik doala esan zuen atzo Iñigo Urkullu EAEko lehendakariak, Gasteizko gobernua ez dagoelako «behartuta» batzar horretan negoziatzera. «Bozkatu ere ez dugu egiten», erantsi zuen Urkulluk. Lehendakariak garbi esan zuen «aldebiko harremanetan» ari direla negoziatzen Madrilekin aurtengo eta datozen urteetarako defizit muga, kontzertu ekonomikoaren barruko batzordean. «Ez gaude akordio bat lortzetik oso urrun», azaldu zuen Ricardo Gatzagaetxebarria Ogasun eta Finantza sailburuak kazetarien galderei erantzunez, «baina oraindik ez dago akordiorik». Atzo bertan harremanetan ziren Jaurlaritza eta Cristobal Montororen ministerioa, «eta aurtengoaz aparte 2014tik 2016ra doan hirurtekoan aurrekontuek egonkortasuna izan dezaten» datozen egunetan negoziatzen jarraituko dutela esan zuen Gatzagaetxebarriak. Hamarren bat, milioi asko Edonola ere, Madrilek defizit muga ezarriko die gaur Espainiako erkidegoei, eta hura BPGaren %1,3koa izango da modu orokorrean, Bruselak Espainiari defizit helburua arindu eta gero. %0,7tik %1,2ra igo zuten muga hasiera batean, eta BPGaren beste hamarren bat handitzeak aurrekontuetarako 65 milioi euro gehiago baliatzea ekarriko lioke Eusko Jaurlaritzari; 16 miloi gehiago Nafarroako Gobernuari. %1,39ko defizitarekin bukatu zuen iaz EAEk, eta %1,34koare- kin Nafarroak. Baina Espainiako Gobernuak defizit asimetrikoa ezartzeko erabakia dauka, hau da, erkidego bakoitzak bere defizit muga izango du praktikan. Beraz, ikusteko dago zein izango diren Hego Euskal Herriko lurraldeek bete beharko dituzten defizit helburu zehatzak. Nafarroa eta EAE defizit asimetrikoaren aurkakoak dira. Nafarroak ez du «zigorra» nahi defizit mugaren bidez, aurreko urtean «helburua bete zelako». Hala dio Lourdes Goikoetxea Industria kontseilariak. Nafarroa ere Espainiako zerga sistema arruntetik at negoziatu beharko luke defizita, eta «datozen orduetan» akordioa lor dezakeela esan zuen Goikoetxeak atzo. Nafarroako defizit mugaren negoziazioa %0,7tik abiatzen den arren, kopurua «hobetu» egingo dela dio kontseilariak, alegia, gehiago zorpetzeko baimena izango dutela. «Defizita betetzeko ahalegina egin dugunok ezin dugu bete ez dutenek baino tratu okerragoa jaso», esan zuen Nafarroako Industria kontseilariak. Eta ohartarazi zuen estatuarekin duen aldebiko harremana baliatzeko prest dagoela, «besteen defizitak ikusita Nafarroa kalteturik atera dela» uste badute. «Solidarioak izan nahi dugu, baina ez Nafarroa kalteturik ateratzea». Bilera konplexua izango da gaurkoa, eta kaltetuak ere izango dira seguru asko. 2013ko uztailaren 31, asteazkena berria 5 ‹ Publizitatea 6 berria 2013ko uztailaren 31, asteazkena Harian › Iritzia Goraka goraka, bere forma aldakor, bere gorputz arinarekin, ezerezetik hain hurbil, desagertzeko sortua, eta aldi berean hain urrun, gu denok bezala, zu eta ni bezala, dena hartuz une batez bederen, asatu da dena, pagatu ditut zorrak, dena izanez, ahora sartu behar dudan pozik nago etorri izanaz, hemen gerezia, adibidez, edo zure begiak. nago azkenean, itxi da zirkulua, orain Azkena da hau, irailean ez naiz etorribadaukat berriro hastea. Eta zure ondoko, ederra izan da. Gereziak eta keak an lo geratzea eternitate batez. Gauza ekarri ditudala pentsatu nahi dut, dengehiago ere egin nahi dut. Idatzi egin bebora luzez ondutakoak eta bat-baharko nuke beharbada. Ahora sartu tean piztutakoak, bat ala beste aurreko unean gerezia adarrean desagertzeko sortuak, dena izan hazi arteko denbora guztia etorri nahi zutenak une batez bederen. zait bat-batean, zuhaitza hazten, Esker ona adieraztea tokatzen adarrak loratzen, loreak haragizait orain, baina ez dakit tzen, neu naiz-eta gerezi hori, nondik hasi. Mila esker dehezurra izango naiz hurrena. noi. Baina orain kantuan egin Orain badaukat berriro nahi dut, zure zerura begi- Jira hastea, zurekin, leun eta ratu, zigarro bat piztu, eta Xabier Gantzarain goraka. kea ikusi ilunpetan, leun, P Zuzendaria: Martxelo Otamendi Zuzendariordea: Iñaki Petxarroman Edizio arduraduna: Andoni Alvarez Argitaratzailea: Euskal Editorea SM Publizitatea: Bidera publizitatea Lege gordailua: SS-0662/03 Batzorde parekidea: 0712I84059 Egoitza nagusia: Martin Ugalde kultur parkea. Gudarien Etorbidea, z/g. 20140 Andoain. Telefonoa: (0034) 943-30 40 30 Faxa: (0034) 943-30 09 43 Webgunea: www.berria.info Posta elektronikoa: [email protected] Publizitatea: [email protected] Harpidetza saila: (0034) 943 - 30 43 45 Date: 31/07/2013 Exemplaire: 3.134 Editeur: Euskal Editorea s.l. Directeur de publication: Martxelo Otamendi Comission paritaire: 0712I84059 Delegation Labourd: Lisses 3, 64100-Baiona. Tel.: (0033) 559256220. Fax: (0033) 559254303. E-mail: [email protected] ORDEZKARITZAK Araba: Bizenta Mogel, 6. Posta kodea: 01008 Gasteiz. Telefonoa: 945-15 04 52. Erredakzioko faxa: 945-14 83 07. Posta elektronikoa: araba @berria.info. Bizkaia: Uribitarte kalea, 18, 3. C. Posta kodea: 48001 Bilbo. Telefonoa: 94-435 26 00. Erredakzioko faxa: 94-423 49 75. Posta elektronikoa: [email protected]. Lapurdi: Lisses, 3. Posta kodea: 64100 Baiona. Telefonoa: 559-25 62 20. Faxa: 559-25 43 03. Posta elektronikoa: lapurdi @berria.info. Nafarroa: Iratxeko Monasterioa, 45, 13. Posta kodea: 31011 Iruñea. Telefonoa: 948-36 66 22. Publizitatea: 948-36 66 23. Posta elektronikoa: [email protected]. berria Kriseilua an aritzeko; patxadaz begiratzeko, patxadaz ukitzeko, patxadaz sentitzeko... Txarrena, gehienetan ezintasun horretaz jabetu ere ez naizela egiten; banoa, banoa eta banoa, astirik eza sumatzeko ale bazterren batean kriseilu bat aurkitu,igurtzi,barrutik jeinu bat ate- astirik gabe. Horregatik, zartada bat izan dira alara eta hiru desio eskatzeko esango balibak tupustean jaurtitako galderak: dake,gauza bera eskatuko nuke hiru biderrez: astia,astia eta astia.Eta laugarren «Ama, zergatik goaz presaka? Zergatik bat eskainiko balidake,uste dut astia ate- daukagu beti presa?». Hara, hondartzara baikoaz, ustez patxadaz eta astiz gairako litzatekeela berriro ere nire ahotik. nezka den hegoalde beteko ertz hoAlegia, honezkero argi samar genetan, baina, hala ere, galgarik gaberatu denez, asti falta dut paraimeko zaldia bezala, helmugara nik handienetakoa: astirik ez gaulehenbailehen iristea beste helburuzak patxadaz pentsatzeko —herririk gabe. gintzari nahiz etxegintzari Alabaren urratsean joatea dagozkionak, neurri handiko erabaki dut, espaloiko inurri zein txikikoak, kanpokoak eta xomorroei adi, harri txineta barrukoak—; astirik ez Bira txarretan altxorren bila. gauzak patxadaz egiteko; Idurre Eskisabel Aurkitu dut kriseilua. astirik ez patxadaz solase- K Koherentzia, baita Buruko Osasunean ere Josune Gorospe EAJko legebiltzarkidea D agoeneko Osakidetzak asistentzia-hutsunerik gabe eskaintzen duen zerbitzua kontzertatzea eskatu du EH Bilduk Legebiltzarrean. Hipokresia da, ala ez da? Patxi Lopezen Jaurlaritzak hartutako erabakia ez betetzea eskatu du PSEk. Zinikoa da, ala ez da? Ez al da tamalgarria PP osasunean historiako murrizketarik handienak egiten ari den bitartean zerbitzu publiko bat bikoiztea eskatzea? Edozein kasutan ere, koherentzia falta. Eztabaidaren jatorria Jaurlaritza sozialistaren erabaki bat da; sozialistek PPren babesarekin gobernatu zuten. Osasun sailaren eta Gurutzetako arreta psikosozialeko Moduluaren arteko kontzertua ez baldin bada berritu, sozialistek hala erabaki zutelako izan da. Gaur egun, ez dago mantendu daitekeen kontzerturik, bere garaian ez baitzen hori berritu. Egungo Jaurlaritza iritsi zenerako, Modulua kontzerturik gabe zegoen hala erabaki zuelako Patxi Lopezek. Bere garaian erabakitakoa eta gauzatutakoa kontuan izanda, orain zerbitzu hori nola eskaini erabaki behar da: Osakidetzatik kalitate hobeaz, edo eremu pribatutik. EAJk kalitatezko sistema publiko ekitatibo eta unibertsalaren aldeko apustua egiten du, eta sektore publikoak hutsuneak dituenean kontzertaziora jotzea defendatzen du. Jaurlaritzan legegintzaldi labur bat egon ondoren, sozialistei me- moriak huts egiten die… baldin eta huts egiten diena koherentzia edo erabakiak hartzeko zorroztasuna ez badira. Gogoratu beharra dago Gurutzetako Modulu psikosozialak eskainitako zerbitzuak Osakidetzatik eskaintzeko prozesua ez dela erabaki isolatua, Bizkaiko Buruko Osasuneko osoko planifikazioari erantzuten dio. Lehen Gurutzetako Moduluak eskaintzen zituen zerbitzuak Buruko Osasuneko Saretik eskaintzeak zerbitzu hauen estaldura publikoa handitzea dakar. Gogora ekarri behar dugu Modulua ireki zenean Barakaldon ez zegoela Buruko Osasun zerbitzurik. Zerbitzu hau Sare Publikoan batzea planteatu zen aurreko legegintzaldian, Barakaldoko Buruko Osasuneko Zentroaren espazioa handitzeko aukera suertatu zelako. Batzea erabakita, Jaurlaritzak inbertsio publiko garrantzitsua egin zuen baliabide fisikoetan zein giza-baliabideetan. Horretara, urtebete pasata, Osakidetzak zerbitzua eskaintzeko dagoeneko finkatutako prozesu baten aurrean gaude, eremu pribatutik ase beharreko asistentzia-hutsunerik gabe. Gakoa hau da: zein zerbitzu da hobea Gurutzetako, Lutxanako, Retuertoko eta Burtzeñako herritarrentzat? Kalitate gutxiagoko zerbitzu kontzertatua defendatzen dute Bilduk, sozialistek eta popularrek, Osakidetza kalitate-estandarren arabera eskaintzen ari dena baino kalitate gutxiagokoa. Hala izanik, zer aldatu da erabakia hartu zenetik? Sozialistek dagoeneko ez dutela Euskadi gobernatzen, Barakaldo baino ez. Eta hortaz, posizioa finkatzeko irizpideak aldatu egin dituztela. Orain alder- di-interesei baino ez diote erantzuten, zerbitzu publikoaren kudeaketarako beharrezko planifikazioa albo batera utzita. Non dago zorroztasuna? Zenbat diru erabili zuten Moduluaren zerbitzuak Buruko Osasuneko sare publikora ekartzeko? Eta orain erabaki horrek ez du balio? Hori al da sozialisten kudeaketa-eredua? EAJ Jaurlaritzara iritsi zenean, zerbitzua dagoeneko antolatuta zegoen. Zer egingo dugu kontratatutako pertsonekin? Kalera bota Bilduk, PSEk eta PPk ez dutelako nahi Osakidetzak zerbitzu hori eskaintzea? Sektore publikotik hutsunerik gabe asetzen den zerbitzu baten aurrean, zerbitzu pribatua eskatzen du Bilduk, behin eta berriro zerbitzu publikoa defendatzen duela sutsuki adierazten duen arren. Bildu «pribatizazio gogorrez» mintzatzen da, baina gero ekimen bat aurkezten du Legebiltzarrean, zerbitzu bat Osakidetzak eskaintzeari utzi eta Modulu batera bidaltzeko, negozio pribatu bati emateko, hain Tamalgarria da estatuaren historian izandako murrizketa handienak egiten ari dela PP osasun publikoan eta hori egiten duen bitartean dagoeneko eremu publikotik eskaintzen den zerbitzua eremu pribatutik ere eskaini nahi izatea zuzen. Sinesgaitza da. Honako galdera hauek egingo nizkioke Bilduri: zerbitzuak osasun publikotik eskaintzen ari dira, bai ala ez? Zein da Bilduren apustua zerbitzu bat publikoa izan daitekeenean eta hala denean? Eremu pribatutik eskaintzea, nork eskaintzen duenaren arabera? PPk, bestalde, sektore publikoaren arrazionalizazioaren aitzakiaz, Administrazio Publikoan berregituraketa sakonak eta murrizketak inposatu ditu. Osasun publikoaren murrizketen buruzagiek zerbitzu pribatu bat exijitzen dute Euskadin, zerbitzu hori Osakidetzatik kalitate hobeaz eskaintzen bada ere. Baina PPren aldetik ez da hain harrigarria, gauza jakina baita pribatizazioak nola atsegin dituen. Zinikoa da alderdi batek erabaki bat hartu eta gauzatu ondoren aurkakoa babestea, horretarako arrazoi bakarra dagoeneko Jaurlaritza kudeatzen ez duela izanik. Hipokrita da Bilduk osasun publikoaren defentsan ahoa bete ondoren funtzionatzen duen zerbitzu publiko bat pribatizatzea eskatzeko ekimen bat aurkeztea. Tamalgarria da estatuaren historian izandako murrizketa handienak egiten ari dela PP osasun publikoan eta hori egiten duen bitartean dagoeneko eremu publikotik eskaintzen den zerbitzua eremu pribatutik ere eskaini nahi izatea. Zein arrazionalizazio mota da hori? Aipatutako edozein kasutan ere: koherentzia falta nabarmena. EAJko Legebiltzar Taldearen posizioa argia da: Darpon sailburuari babesa eman osasun sistema zuzen, publiko, unibertsal eta kalitatezkoa sendotzeko eta mantentzeko. 2013ko uztailaren 31, asteazkena berria 7 Iritzia ‹ Harian b Sisifori izkin Hizpideak Nomaden arazoa Jon Ordoñez [email protected] rantziako legediaren arabera, 5.000 biztanletik gora dituzten herri guztiek izan behar dute, 2010etik, nomadak hartzeko gune bat, gune egokia, Ipar Euskal Herrian. Urtero ehunka dira euren karabanetan hainbat herritara iristen diren nomadak, baina legea orain dela hiru urtekoa izan arren, oraindik harrera gunerik gabe daude herri asko, ehunka lagun. Udako bidaiariak dira nomadak, eta urtero arazo berarekin egiten dute F r edabideetan-eta idazten dugunontzat nahiz hedabideen jarraitzaileentzat, errealitatearen alderik neketsuena da eguneroko martxak ez duela atsedenik hartzen. Inoiz ez. Ezta udan ere, albiste gutxi ematen omen duen sasoian: guk atseden hartzen baitugu, munduaren ibilaldiak ere har dezala atseden. Alferrik, ordea. Hartan ere errealitateak uko egiten dio oporrak hartzeari: ez da falta izaten gerrarik, istripurik, eskandalurik, estimutan genuen norbaiten heriotzarik. Errealitatea ez da nekatzen, mendian gora eta mendian behera dabilen Sisifo nekagaitza da, eguneroko gertakarien harri tzarra garraiatzen. Ez, errealitatea ez da nekatzen. Baina hedabideetaneta errealitatea deskribatu nahian dabilena, bai, nekatzen da. Eta nekatzen da eguneroko gertakizunak arretatsu irakurtzen dituen lekuko interesatua ere. Bada, errealitateak oporrik ematen ez digunez, norberak hartzea onena. Zuek, nik. Irailera arte. H topo. Izan ere, arazoa euren etorrerarekin azaleratzen bada ere, arazoa ez da etortzea, baizik eta harrera gunerik ez egotea, hiru urteren ondoren. Urte osoa dute alkateek legeak agintzen diena betetzeko, baina hori egin beharrean nahiago dute ezer ez egin, eta nomadak iristen direnean arazoa sortu. Baina, noski, nomadek harrera gunerik aurkitu ez eta baimendu gabeko leku batean kanpatzea erabakitzen dutenean, Polizia ez da joaten herriko etxera alkatearen bila, haren arduragabekeria zigortzera. Poliziak nomadak botatzen ditu, ez alkateak, eta arazoak hor jarraitzen du, herriko etxean. Hitz beste Anjel Lertxundi Iosu Udara? iklo baten amaieratzat jotzen du askok udara. Zaharraren amaiera eta berriaren hasieratzat. Ziklikoki ordenatzen baitugu bizitza. Ilusio, gogo guztiek daukate abiapuntu bat eta iraungitze data bat. Hargatik dira ilusioak ere ziklikoak. Sortu eta desagertu egiten direlako. Aitzakia berri bat behar du etengabe buruak, ziklo zaharra bukatzen zaionerako berri bati hasteko helduleku bat izateko. Ilusio bati gorengo puntua luzaz mantentzea nekeza izaki, ahalegin polita da erdibideko toki bat bilatzen saiatzea ilusio horri. Datak dira zikloei hasiera eta amaiera emateko mugarri aproposak. Promesa berri ugari egiten dira urte berriaren etorrerarekin batera. Gogoeta une izan daiteke. Egin duzunaren eta egin nahiko zenukeenaren errepaso bat egiteko zirrikitu. Berdin gertatzen da udararekin ere. Itxiko ez den parentesi bat iduri lezake. Gehienez ere hamar eguneko oporralditxoa izaten da askoren udara, hori u Z Larrepetit Julio Soto Urtaroari eta oporraldiaren luzeari erreparatu gabean, udararen definizio hauxe emango nuke nik: kezkarik gabeko aro ere ez zenbait kasutan, eta gehiegiren kasuan lanik gabeko hiru hilabeteko baino tarte luzeago eta amaiezin bat. Dena dela, ahoa eguzkiz, izozkiz, atsedenez betetzen zaigu udara esatearekin, udara entzutearekin. Ziklo berri baten abiapuntu izan daiteke. Udaratik bueltan... Irakasleena bai udara, diote. Horiek bai bizi. Ekainetik irailerainoko arnasaldia. Sanjoanetatik sanmigeletarainokoa bertso hiztegian. Umeena, umeena da udara. Zorte pixka batekin kurtsoa garbi bukatuz gero pentsatzeko lanik gabeko hiru hilabete luze. Hauek bai, bukaerako parentesirik gabekoak. Eskolako mahai azpiko liburuak motxilan sartu eta patioko ate handitik kanpora ateratzerakoan, aske zara, aske. Jolastu eta jolastu. Pipak jan eta pipak jan. Urtaroari eta oporraldiaren luzeari erreparatu gabean, udararen definizio hauxe emango nuke nik: kezkarik gabeko aro. Osotasunean ume ez garenontzat, beraz, udararik ez. Hala ere, gozatu!!! Zuzendariari BERRIAk irakurleen eskutitzak plazaratzen ditu. Ez dituzte 1.400 karaktere baino gehiago izan behar, tarteak barne, eta BERRIAk mozteko eskubidea du. Helbide honetara bidali behar dira, izen-abizenak eta herria adierazita: Berria, Martin Ugalde kultur parkea, 20140 Andoain. Eskutitzak Internet bidez bidaltzeko: [email protected]. Lehendakaria biktima guztion ordezkaria ote? «Biktima guztiak» Bizkaitar Argi izendatu berri ditu Bizkaiko Aldundiak, «indarkeria erabili duten talde guztien —ETA, GAL eta Batallon Vasco Español— zein frankismoak Espainiako gerraren ondoren ezarritako errepresioaren biktimak». Ez dut ezkutatuko hasieran sentitutako poza... lehenengo momentuan, behintzat, indarkeria jasandako sentsibilitate ezberdinetako pertsona zein taldeei zuzendutako «aintzat hartze» ekitaldia baitzirudien. Agian, egon beharreko guztiak ez ziren egongo, ziurrenik, baina tira, abiapuntu gisa ekinbide polita iruditu zitzaidan. Tamalez, pozak ez zuen luze iraun. Nola da posible aitorpendomina indarkeria ezberdinak pairatu dituzten pertsonen ize- nean lehendakariak jasotzea? Haiek espresuki halaxe eskatu izan balute baino ez zukeen zentzurik izango, bestela, estropezu ikaragarria iruditzen zait. Ene ustez,indarkeria ezberdinen ondorioak maluruski zuzenean pairatu behar izan dituztenek izugarrizko ekarpenak eta maisutza eskaini diezazkigukete gizarte guztiari.Baina nola zabalduko dituzte,ordea,euren ekarpenak tokirik eta hitzik eskaintzen ez badiegu? Nola aitorpen ekitaldia egin euren parte hartze aktiborik gabe? Aukera paregabea galdu dugu minaren ahotsa begirunez entzun ahal izateko; bere urradurak, bere ubelduak eta,ziurrenik, baita bere kemenak ere. Espero dezagun hemendik aurrera sentsibilitate handiagoz jokatzea halako kasuetan, denon onerako izanen delakoan bainago. Miren Harizmendi. Iruñea. 8 berria 2013ko uztailaren 31, asteazkena Harian › Euskal Herria Aritz Azkona q Gorenak absolbitutako gazteetako bat Ezkutuan egon da azken egunetan Azkona. Orain, berriz ireki zaizkio ateak bizitzarekin jarraitzeko, «Luis eta Xaporen ondoan egoteko, herri harresia eraiki eta epaiketa guztiak gelditzeko». «Lubakiaren beste aldera pasatu eta borrokarekin segitzea dagokigu orain» Hodei Iruretagoiena 2008ko urrian atxilotu eta espetxeratu zuten Aritz Azkona (Iruñea, 1986), Segiren aurkako sarekada batean. Joan den astean jakin zuen absolbitu egin zuela Espainiako Auzitegi Gorenak, ezkutuan zegoela. Amaiurren gogora ekarri zenuten atxilotu zintuztetenetik pasatutako bidea. Nola eragin du guztiak zuen bizitzetan? Atxiloketak egin zituztenetik epai irmoa eman arte, ia bost urte pasatu dira. Gure kasuan, hiru urte baino gehiago pasatu genituen espetxean. Epaiketa egin eta hilabetera, kalera atera ginen Maider [Caminos], Luis [Goñi], Alberto [Lopez] eta ni. Xabier [Sagardoi] eta Mikel [Jimenez] espetxean eduki zituzten, beste kausa batengatik. Azken urte hauek nahiko latzak izan dira, espetxean egon garelako. Badakigu espetxean nolako bizi-baldintzak dituzten gatibu dauden euskal preso politikoek: sakabanatuta egon gara; hilabeteak eman ditugu familiarekin bisean bisekorik izan gabe, miaketak egiten zituztelako; espetxe aldaketa asko izan ditugu. Aske geratu da Mikel Jimenez, ia bost urte kartzelan pasatu ostean Kalean da Mikel Jimenez gaztea. Ia bost urtez izan dute preso, eta atzo irten zen Jaengo espetxetik (Espainia). 2008ko urrian atxilotu eta espetxeratu zuten, eta sei urteko zigorra jarri zion Espainiako Auzitegi Nazionalak, Segiko kide izatea leporatuta. Aritz Azkona, Maider Caminos, Luis Goñi eta Xabier Sagardoiren auzi berean zegoen, baina espetxean izan dute atzo arte, beste auzi batengatik. Joan den uztailaren 23an, Auzitegi Gorenak absolbitu egin zuen auzi horretatik, eta aske geratu zen atzo. Senide eta lagunek egin zioten lehen harrera Jaengo espetxe atarian. D Handik atera, eta Auzitegi Nazionaleko zigorra jaso genuen. Beti esaten dugu halako gauzek ahalik eta gutxien baldintzatu behar gaituztela bizitzan eta ahalik eta ondoen eraman behar dela, zure erronka edo proiektuak aurrera ateratzeko. Hala ere, espetxera sartzeko aukerak dituzula jakiteak baldintzatu egiten zaitu. Zuek bezala, beste ehunka gazte atxilotu zituzten Segirekin lotuta. Zein zen Espainiako Estatuaren helburua? Urte hauek nahiko latzak izan dira. Betidanik izan dute jo puntuan gazteria, herri honen motorra delako. Azken finean, ilegalizazio garai hauetan, guda estrategia bat zeukaten, eta errepresio tresneria guztia topera jarri dute. Beti bezala, herri hau zapaldu nahi izan dute. Atxiloketa horiekin guztiekin beldurra zabaldu nahi zuten gazteriarengan, eta galga jarri gazteriaren borroka grinari. Momentu zailak izan diren arren, argi ikusi da gazteriak eta Euskal Herriak antolatzen jarraitu dutela. Ostegunean esan genuen ekaitzetik babestu beharrean euripean ere dantzan ikasi dugula. Gazteriak beti erakutsi du zer-nolako konpromisoa daukan herri honekiko eta zer-nolako borrokarako grina daukan. Oztopoak oztopo, eta etsaiaren guda estrategia halakoa izanda ere, aurrera jarraitu dugu beti, eta jarraituko dugu. Konpromiso argia dugu herri honekin, eta bestelako herri bat eraiki nahi dugu, independentzian eta sozialismoan oinarrituta. Estatuak ez du nahi gure proiektua aurrera eramaterik, badakielako horrela bukatu egingo dela beren pagotxa. Uztailaren 23an jakinarazi zuen erabakia gorenak. Ezkutuan zeundeten ordurako.Zergatik erabaki hori? Donostiako eta Ondarroako Aske Guneak ikusita, bagenekien haiek ere saihestuko zutela hori sortzea Iruñerrian. Erabaki argia hartu genuen: ezkutatzea eta bitartean baldintzak sortuz joatea herri harresia sortzeko. Horrela, atxiloketak saihesteko, gure militantziarekin jarraitzeko eta ha- rriak jartzeko epaiketa gehiago egon ez daitezen. Asteartean atera zen gure erabakiaren berri eman genuen bideoa, eta arratsaldean bertan kaleratu zuten gorenaren epaia. Esan beharra dago epaia kaleratu baino lehen jarri zituztela bilatze eta atxilotze agindupean. Horrek erakusten du estatuak nola saihestu nahi zuen herri harresia sortzea. Orain, gure lana hori da: jendea animatzea eta elkartasunetik konpromisora pasatzea, baldintzak sortzeko Iruñerrian, Barañainen edo dena delakoan, erabakitzen dena sortzeko. Luis eta Xaporekin gaudela adierazteko, eta zaila izango dutela beraiek eramatea. Ez diegu utziko. Nola hartzen da halako berri bat, egoera horretan? Azken finean, badakigu nola jokatzen duten kasu hauetan. Gure sentipena gazi-gozoa izan da: batetik, absolbitzen zaituzte, eta horrek aukerak ematen dizkizu zure bizitzarekin eta militantziarekin jarraitzeko. Baina, bestetik, inpotentzia eta haserrea dago, «Epaia kaleratu baino lehen jarri zituzten bilatze eta atxilotze agindupean» «Herriak aspaldi hartu zuen hitza: ozen esan du ez duela onartzen halako prozesurik» ikusita Luis eta Xapo zigortu dituztela eta senideen ondotik, haien herritik eraman nahi dituztela. Horretara jolasten dute. Orain dagokiguna da lubakiaren beste aldera pasatu eta borrokarekin segitzea: gure militantziarekin jarraitzeko, eta, batez ere, kasu honetan, Xapo eta Luisekin egoteko. Herriak aspaldi hartu zuen hitza, eta ozen esan du ez duela onartzen horrelako prozesurik, ez duela nahi atxiloketa gehiagorik, eta euskal preso eta iheslariak etxera etorri behar dutela, gutxika-gutxika. Espetxeak IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRESS hustu behar direla eta iheslariek Euskal Herrian bizitzeko eskubidea dutela. Donostiako eta Ondarroako erreferentziak daude, batez ere. Hala ere, esana duzue filosofia oso bat dela herri harresia. Zertan datza filosofia hori? Nola gauzatu duzue? Herri harresia ez da Aske Gunea edo harresi fisiko hori bakarrik. Hori baino gehiago esan nahi du. Gure lehenengo mezua zen onartuko genuen sententzia bakarra absoluzioa izango zela, ez dutelako inongo zilegitasunik gu epaitzeko. Hortik aurrera, momentua da elkartasunetik konpromisora pasatzeko. Aukera asko daude horretarako: harresi fisiko horretan, lehen, bigarren edo hamargarren ilaran egonez; etxeko ateak zabalik utziz; eragile politiko, sindikal eta sozialen kasuan, ezkutuan geunden bitartean, gure egoera onartu eta gurekin elkartzeko konpromisoa hartuz... Hirugarren pausoa da desobedientziara pasatzea. Planto egitea estatuen erabaki horiei. Luisek eta Xapok bide hori hartu dute, ezkutatzeko hautua eginez. Guk ere, herri gisa, desobedientziarako bidea hartu behar dugu. Hori izan da Iruñerrian hilabete hauetan jorratu dugunaren bizkarrezurra. Herri harresia denok gara, zuek zarete. Herrikoia eta parte hartzailea izan behar du, denok eraikitakoa. Orain, guri, herriari tokatzen zaigu aukera horiek irekitzea, baldintza horiek sortzea, etorkizun ahalik eta hurbilenean epaiketa guztiak bertan behera uzteko. Zein izan behar da hurrengo pausoa? Orain arte, egitasmo batzuk egin ditugu. Badakigu abuztua sasoi txarra dela, eta haiek ere horregatik ikusi dute apropos epaia kaleratzeko. Etengabe jendea aktibatuz joan behar gara. Egoera oso larria da, eta baldintzak sortuz gero, erabakiko da zer egin. Luis eta Xapok beren konpromisoa argi erakutsi zuten, eta espetxera zigortu nahi dituzte. Guk jarraitu behar dugu haien konpromisoarekin eta borrokarekin, borroka delako bide bakarra estatuaren gerra makinaria geratzeko. Herriaren garaia da. Zein mezu bidaliko zenieke Goñiri eta Sagardoiri? Haien konpromisoa eta borroka eredugarriak direla eta momentu hauetan haiekin eta haien senideekin gaudela. Borrokan jarraituko dugula haiekin batera, epaiketa guztiak gelditzeko. Asko maite ditugula, eta jarraitzeko beti bezala, borroka grina horrekin eta irribarre gaizto horrekin. Animo eta egurra. 2013ko uztailaren 31, asteazkena berria 9 Euskal Herria ‹ Harian 40 ertzain, Buen eta Varela inputatzeko eskatu du Iñigo Cabacasen defentsak Kargutik kendutako sei agenteak eta Deustuko polizia etxeko burua nortzuk diren argitzeko eskatu du, halaber Jokin Sagarzazu Ertzaintzak jaurtitako gomazko pilota baten ondorioz hildako Iñigo Cabacasen defentsak eskatu du inputatzeko polizia operazioan parte hartu zuten 40 ertzain eta, haiekin batera, Miguel Buen Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo sailburuorde ohia eta Jose Antonio Varela Ertzaintzako zuzendari nagusi izandakoa. Instrukzio fasean dago auzia, eta orain arte egindako probetan oinarritu da Cabacas Lizeranzu familiaren defentsa —zeinak akusazio partikularra ordezkatzen duen— ertzain horien eta Buen eta Varelaren inputazioak galdegiteko. Aipatutako 40 ertzainak dira polizia operazioaren buruak, bertan parte hartu zuten furgonetetako arduradunak eta egun horretan gomazko pilotak jaurtitzeko eskopetak zeramatzaten ertzainak. Buruzagien artean, herritarren aurka oldartzeko agindua eman zuen Deustuko polizia etxeko ertzaina identifikatzeko eskatu du; audio bidezko grabaketetan Ugarteko ezizenez identifikatutako agentea, hain zuzen ere. Hark agindu zuen herritarrei gogor oldartzeko, lekuan zeuden ertzainek egoera kontrolpean zegoela esan bazuten ere. Horiez gain, operazioarekin lotura izan zuten kaleko jantzitako ertzainak identifikatzeko eskatu du akusazioak, haiei ere deklarazioa hartu ahal izateko. Era berean, Cabacas Lizeranzu sendiaren defentsak epaitegiari eskatu dio Jaurlaritzako Segurtasun Sailari eskaera bat bidaltzeko, hark argitu dezan apirilean euren funtzioetatik kargutik kendu zituzten sei ertzainak nortzuk diren. Instrukzio fase luzea Urtebete igaro da Ertzaintzaren pilotakada batek Iñigo Cabacas hil zuenetik, eta auzia instrukzio fasean dago oraindik, Bilboko epaitegian. Athletic eta Shalke 04 taldeen arteko futbol partidaren ostean, leporaino beteta zegoen Bilboko Maria Diaz de Haro kalexkan sartu zen Ertzaintza, eta han zegoen jendeari oldartu zitzaion. Ertzainek jaurtitako gomazko pilota batek Cabacasen buruan jo eta larri zauritu zuen. Koma egoeran hiru egun eman ondoren, apirilaren 9an zendu zen gaztea Basurtuko Ospitalean. Apirilaren 5eko gau hartan ger- tatutakoa argitu gabe dago oraindik. Familiaren defentsak eskatuta, ekainean peritu probak egin zituzten; besteak beste, begizko ikuskatzeak, gertaerak berregiteko. Horrekin batera, urtebete baino gehiago luzatzen ari den instrukzio fasean, hainbat lekuko igaro dira epailearen aurretik eta proba ugari egin dituzte. Horien artean dago Gara egunkariak apirilean kaleratu zituen audio grabazioak. Horietan polizia operazioaren burua izan zitekeenaren —Ugartekoren— eta furgonetetako arduradunen arteko elkarrizketak entzun daitezke. Grabaketa horien berri eman eta egun gutxira, sei ertzain kargutik kendu zituen Segurtasun Sailak. Grabazio horiek, halaber, agerian utzi zituzten gertakaria jazo zen egunetan orduko Herrizaingo Sailak eta sailburu Rodolfo Aresek zabaldu zuten bertsioaren ahuleziak eta kontraesanak. Orduko Herrizaingo Sailaren arabera, kalean istiluak zeudelako oldartu zen Ertzaintza, baina grabazioek agerian utzi zuten po- liziak hara iritsi zirenean ez zegoela halakorik. Hala ere, eta Deustuko polizia etxetik emandako aginduei jarraituz, ertzainak kalexkan sartu eta gogor oldartu ziren han zeuden herritarren aurka, Cabacasen heriotza eraginda. Instrukzio faseko probak eginda, polizia horiek eta Buen eta Varela inputatzeko eskatu du Cabacasen defentsak. Epaileak orain erabaki beharko du eskaera horiek onartzen dituen edo ez, eta agente eta Ertzaintzako buruzagi horiei deklarazio hartu ondoren, auzia ahozko epaiketarako bidean jartzen duen. Aurtengo udan... BIKINI AURREZTE OPERAZIOA ZUK AUKERATU NOLA ERAMAN HAU: Samsung Galaxy Mini 2 + MUGIKORREKO TARIFA FINKOA GUZTIA hilean ,9 14 bakarrik ordainduta 3OO MB + 12O min EDO BESTE HAU: LG L5 + MUGIKORREKO TARIFA FINKOA GUZTIA hilean ,9 15 bakarrik ordainduta 3OO MB + 12O min Eskatu informazioa, doan, hurbilen duzun saltokian. Bi hilabete baino gehiagoko fakturazio-epea duten Euskalteleko Zuntzaren bezeroentzako eskaintza esklusiboa. Hautatutako terminalaren hileko kuota 24 hilabetez ordaintzeko konpromisoa. BEZa ez dago sartuta. Izakinak agortu arte banatuko ditugu terminalak. 10 berria 2013ko uztailaren 31, asteazkena Harian › Euskal Herria DLaburrak Hiru eguneko baimena jaso du Urrusolo presoak GASTEIZ › Joseba Urrusolo Sistiaga presoari hiru eguneko baimena eman zioten asteburuan. Langraiz bidea hautatu duten presoen artean dago. Uztail erdialdean Espainiako Auzitegi Nazionalak baimena ematea adostu zuen, lehen aldiz. LABen mozioa udalen lege erreformaren kontra Etxerat-ek elkarretaratzea egingo du bihar Azpeitian Urrutikoetxea atxilotzea, Madrilen «lehentasuna» Iñaki Azkunaren osasunak hobera egin du BILBO › Hilaren 26an Espainiako Ministroen Kontseiluak onartutako Tokiko Administrazioen lege erreforma proiektua «inposaketa» bat dela eta «ez aplikatzeko» eskatu du LAB sindikatuak.Horren aurka «harresi bat» eraiki beharra ikusten du eta foru erakundeetako enpresa batzorde eta pertsonal batzordeetan legearen kontrako atxikimenduak jaso eta mozio bat aurkeztuko dute irailean. AZPEITIA › Etxerat-ek elkarre- MADRIL › Josu Urrutikoetxea BILBO › Iñaki Azkuna Bilboko taratzera deitu du biharko, Azpeitiko Loiolako santutegiaren aurrean (Gipuzkoa), 10:30ean. Ohi bezala, hainbat politikari joango dira han egingo den meza nagusira, eta momentu hori aprobetxatuko du Etxerat-ek euskal presoen egoerari buruzko txostena, 2013ko lehenengo sei hilabeteei dagokiena, Eusko Jaurlaritzako ordezkariei emateko. ETAko kidea atxilotzea «erabateko lehentasuna» da Espainiako Gobernuarentzat. Hala adierazi du Francisco Martinezek, Espainiako Estatuako Segurtasun idazkariak. Adierazi du duela bi aste Urrutikoetxea atxilotzen saiatu zirela Tolosa inguruan (Okzitania). «Orduan ezin izan genuen, baina gau eta egun ariko gara lortu arte», nabarmendu du. alkatearen osasunak hobera egin du, Jose Luis Sabas zinegotziak jakinarazi duenez. Basurtuko ospitalean dago Azkuna. Uztailaren 4an erauzi zioten giltzurruna, eta maiatzean ere beste ebakuntza bat egin zioten. Ibon Areso behin-behineko alkateak uztailaren 15ean jakinarazi zuen Azkunak alkatetzara irailean itzultzeko asmoa duela. Biktimentzako dirua poltsikoratzea leporatu dio EAEko PPk Barcenasi Onartu dute enpresa eta norbanakoen donazioak jaso zituztela, baina horiek «legezkoak» zirela diote Unai Rementeria bozeramailea Bizkaiko PPko eledun Esther Martinezekin hizketan. MIGUEL TOÑA / EFE Erredakzioa Bizkaiko Aldundiarentzat, «behar bezala» banatu dira Bizkaitar Argiak sariak Lehenik, esan zuten ez zutela jaso ETAren biktimen eta EAEko PPko bizkartzainen artean banatzeko legez kanpoko dirurik. Orain, diru hori jaso bai baina Luis Barcenas PPko diruzain ohiak «poltsikoratu» zuela azaldu dute EAEko PPko kideek. Enpresa eta norbanakoen aldetik justifikatu gabeko diru sarrerei buruzko auziak bete.betean harrapatu ditu Araba, Bizkai eta Gipuzkoako PPkoak. Hasieran, Bilboko egoitza jarri zuen jo puntuan Barcenasek: egoitza diru horrekin erosi zela adierazi zuen. Gero, eta Pablo Ruz Espainiako Auzitegi Nazionaleko epailearen aurrean, mahai gainean jarri zituen bizkartzain eta biktimentzako diru laguntzak ere. Bi akusazioak gezurtatu ditu EAEko PPk. Bilboko egoitzari buruz, hainbat agiri aurkeztu zituen Iñaki Oiartzabal alderdiko idazkari nagusiak prentsaurreko batean. Eta auzi horri buruzko polemika argitu gabe zegoela, biktimentzako diru laguntzena piztu zuen Barcenasek berak. Bigarren auzi horri buruzko azalpenak eman zituen herenegun Javier de Andres Arabako diputatu nagusiak; zenbait komunikabideren arabera, alderdiko presidente Arantza Quirogarekin «kontsultatu» ondoren. De Andresek, Onda Cero irratian eginiko elkarrizketa batean, azaldu zuen Barcenasek aipatzen duen dirua «legezko diru bilketa baten bidez» eskuratu zu- Unai Rementeriak esan du Iñigo Urkulluk «euskal herritar guztien» izenean «gordeko» duela saria Erredakzioa Bizkaiko Foru Aldundiak urtero ematen duen Bizkaitar Argiak sariari buruzko ika-mika ez da amaitu. Hainbat eragilek kritikatu egin dute «biktima guztien» izenean Iñigo Urkullu Eusko Jaurlaritzako lehendakariak jaso izana saria, eta horiei erantzun behar izan zien atzo Unai Rementeriak, Bizkaiko Foru Aldundiko bozeramaileak. Kazetarien galderei erantzunez, Rementeriak esan zuen «behar bezala» egin zutela sari banaketa, eta argitu du Urkulluk ez zuela bere izenean jaso saria, bitartekaria izan zela, eta saria «gordetzeko» asmoz utzi zutela haren eskuetan. «Sari banaketa behar bezala egin genuen; pentsatzen genuen moduan egin genuen. Ekitaldian egon zitezkeen sentsibilitate guztietako biktimak ordezkatzen dituen instituzioaren eta pertsonaren —lehendakariaren— eskuetan utzi genuen domina, hark gorde dezan». Rementeriak gaineratu duenez, Eusko Jaurlaritzak sortu asmo duen Memoriaren Institutuan utziko du saria Urkulluk. PPren haserrea Rementeriaren adierazpenei erantzunez, Bizkaiko PPren bozeramaile Esther Martinezek salatu du sari banaketa horrela egiteko erabakia «inorekin adostu gabe eta azalpenik eman gabe» hartu zuela foru aldundiak; «Bizkaiko Batzar Nagusien mandatuaren aurka, alegia». «Eta orain nahi dute besteok bat egitea horrekin», salatu du. Martinezen ustez, foru aldundiak nahiago izan du «Bildurekin bat egin». «Modu honetan eratu nahi badute Memoriaren Institutua, oinarri txar batzuen gainean ari dira», nabarmendu du. Gaur astebete banatu zituen foru aldundiak Bizkaitar Argiak sariak. «Indarkeria erabili duten talde guztien —ETA, GAL eta Batallon Vasco Español— zein frankismoak Espainiako gerraren ondoren ezarritako errepresioaren biktimak» saritu zituen. Aurtengo sari banaketa, baina, polemikoa izan da. EAJk ez beste alderdi guztiek kritikatu egin dute foru aldundiaren erabakia eta saria banatzeko modua. PPren eta PSE-EEren arabera, Bizkaiko Batzar Nagusien erabakiari bizkarra eman eta EAJk nahi bezala eta nahi zuen biktimei eman die saria. EAEko PPk gogor kritikatu du frankismoaren errepresioaren biktimei eginiko aipamena. PSE-EEk, berriz, ez du begi onez ikusi «terrorismoaren» eta frankismoaren biktimak elkarrekin omentzea, eta ekitaldia egiteko moduagatik biktimak bigarren mailan gelditu direla salatu du. EH Bildurentzat, berriz, foru aldundiak ez ditu aintzat hartu «biktima guztiak», eta «egia osoa» jakin beharra azpimarratu du. tela, eta, gero, PPko diruzainak «poltsikoratu» egin zuela, hark Suitzan dituen diru kontu batzuetara eramanda. EAEko PPko egungo eta aurreko buruzagiak batasun irudia eman dute azken egunetan, eta nabarmendu dute legez kanpoko diru bilketarik izan bazen ardura guztia Barcenasena dela. Ez dute guztiz argitu, baina, bazekiten ala ez nondik zetorren diruzain ohiaren bidez jasotako dirua. El País egunkariari eginiko adierazpen batzuetan, Jaime Mayor Oreja EAEko PPko presidente ohiak esan du «litekeena» dela diruzainak EAEko PPrentzako donazioak ere eskatzea. Cospedal, lekuko gisa Auzitegi Nazionaleko Pablo Ruz epaileak, berriz, Maria Dolores de Cospedal PPko idazkari nagusia eta Javier Arenas eta Francisco Alvarez-Cascos idazkari ohiak deitu ditu Barcenasen auzia lekuko gisa deklaratzeko. Epailearen ustez «egokiak, baliagarriak eta beharrezkoak» dira hiru lekukotza horiek, alderdiaren ustezko legez kanpoko finantzaketarekin bakoitzak izandako ardurak argitzeko. De Cospedal «pozik» agertu da Justiziari laguntzeko aukera iano duela eta. Iragarri du epaileari «egia» esango diola eta «esaten ari diren gezur eta kalumnia guztiei» erantzungo diela. Hiru buruzagiekin batera, PPko langile bat eta Barcenasen ostean lanean aritu den gerentea ere deitu ditu epaileak deklaratzera, eta hainbat enpresari dokumentazioa eskatu die. Era berean, Barcenasek Espainian dituen diru kontuak eta higiezinak bahitzeko agindua eman du epaileak, hark ezarritako 43,2 milioi euroko berme zibila ordaintzeko epea bukatu baitzaio Barcenasi. 2013ko uztailaren 31, asteazkena berria 11 Euskal Herria ‹ Harian Kamioiei 10 euro bitarte kobratu nahi diete Gipuzkoan G Bidaien prezioak,ibilgailu astunak 1 (3,5 tona arte,6-10 metro) N-I N-I N-I N-I N-I Ihurre Legor. Aleg. Irura Villab. 5,44 1,88 4,64 3,01 0,17 1,30 0,50 2,49 1,78 1,06 3,52 3,88 2,82 4,55 2,10 5,43 2,17 2,84 3,72 1,37 2,03 2,92 0,26 0,92 1,80 0,32 1,10 0,38 N-I Lasarte 3,40 GI-632 Ormaizt. 6,54 0,95 4,57 1,99 6,17 5,60 2,35 4,46 0,64 3,66 1,46 2,55 2,33 1,84 3,00 1,12 3,88 0,47 4,62 0,40 Errepideen finantzaketarako, ibilgailu astunei dagokien foru-arau proposamen bat aurkeztu du Gipuzkoako Foru Aldundiak GI-63 Ezkio 7,60 GI-632 Deskarga 9,21 N-121-A Endarlatsa 5,63 7,23 6,67 3,42 8,27 5,02 1,71 3,31 2,53 4,13 3,40 5,00 4,06 5,67 4,95 6,55 5,69 7,29 1,47 3,07 Hiru sindikatuak mobilizazio plan bat adostu nahi du bidesari berrien aurka G Prezioak,ibilgailu astunak 2 (3,5 tona eta 10 metro baino gehiago) A-15 And. Hern. Etxeg. N-I A-15 Belabieta A-15 Andoain 2,66 3,34 0,45 A-15 Hernani N-I Etxegarate 4,38 8,08 1,48 6,11 0,46 7,15 N-I Ihurre N-I Legorreta 6,37 5,57 4,40 3,60 N-I Alegia N-I Irura N-I Villabona. 4,46 3,75 3,03 N-I GI-632 GI-63 Lasar. Ormaizt. GI-632 N-121-A Ezkio Deskar. Endarl. 0,76 2,35 1,31 1,27 0,83 A-15 A-15 A-15 Belab. And. Hern. Etxeg. N-I A-15 Belabieta A-15 Andoain A-15 Hernani. 2,95 3,71 4,87 0,50 1,65 0,51 N-I Etxegarate. N-I Ihurre 8,98 7,08 6,79 4,89 7,94 1,41 6,04 2,09 0,19 N-I Legorreta 6,19 N-I Alegia 4,95 N-I Irura 4,17 N-I Villabona 3,37 N-I Lasarte 3,78 GI-632 Ormaizt. 7,26 GI-63 Ezkio 8,45 GI-632 Deskarga 10,23 N-121-A Endarlatsa 4,00 2,76 1,89 1,18 1,06 5,07 6,26 8,04 5,16 3,92 3,13 2,33 2,21 6,23 7,41 9,19 1,44 2,41 3,15 4,13 4,96 0,71 1,90 3,68 N-I N-I GI-632 N-121-A Irura Villab. Lasar. Ormaizt. N-I GI-632 GI-63 Ezkio Deskar. Endarl. 0,55 1,52 2,26 3,24 4,07 1,62 2,81 4,59 0,29 1,02 2,00 2,83 2,59 3,77 5,55 0,35 1,22 2,04 3,33 4,52 6,30 0,42 1,25 4,31 5,50 7,28 0,52 5,14 6,32 8,10 0,85 2,61 1,46 0,45 1,63 3,41 0,92 G Arkupeen kokapena Endarlatsa Lasarte Hernani Andoain GIPUZKOA Villabona Irura Belabieta A-15 Hiru, mobilizatzeko prest Hiru euskal garraiolari autonomoen sindikatuak «erabateko oposizioa» agertu du foru arauaren kontra. Hala, sindikatua hurrengo asteetan mobilizazioen plan bat adosten saiatuko da ahalik eta eragile gehienekin, bidesarien egitasmoa «behin betiko erretiratzeko». Foru araua aurkeztea «arduragabekeria politiko izugarria» da, Hiruren arabera. «Diputazioak argi eta garbi utzi du garraiolari autonomoen lan etorkizuna eta haien familien etorkizun ekonomikoa ez daudela bere lehentasunen artean. Erakutsi du prest dagoela garraio sektorean aritzen diren langileak sakrifikatzeko guztiz bidegabea den zor bat banketxeei ordaintzeko». Aurkeztutako tarifak «neurrigabeak eta abusuzkoak» direla salatu du Hiruk. «Ahalik eta diru gehien biltzeko helburu argia eta bakarra dute, kontuan hartu gabe sektorea ez dela gai kostu horri aurre egiteko». N-I Aleg. 21 N-1 duela gogorarazi du. «Espainiako legeak ez du garraiolaria babesten. Aldundiaren ustez, legeak babestu egin behar du bertako garraiolaria, hark aukera izan dezan kostuak kargadorearen gain jartzeko». Irailaren 19an, diputazioa Rafael Catala Espainiako Sustapen Ministerioko Azpiegituretarako Estatu idazkariarekin elkartuko da. N-I Legor. N-1 3,34 4,31 5,05 6,03 6,86 2,61 3,80 5,58 N-I Ihurre 1 N- Deskarga GI-6 32 Ezkio Ormaiztegi Alegia Legorreta NAFARROA Iurre N-1 Ibilgailu astunek 26 milioi euroren sarrerak ekarriko dizkiote urtean Gipuzkoako Foru Aldundiari, baldin eta arkupe sistema martxan jartzen baldin badute. Foru arauaren proposamena aurkeztu zuten atzo Donostian diputazioko ordezkariek, eta herritar ororen eskura dago. Diputatuen Kontseiluak onespena eman behar dio, eta ondoren Gipuzkoako Batzar Nagusiek onartu behar dute. Arkupe sistema 2014ko urriaren 1ean martxan izatea espero du Larraitz Ugartek, Bide Azpiegituretako diputatuak. Garraiolariei egunean 10,23 euro bitarte kobratzea proposatu dute. N-1, A-15, GI-632 eta N-121 errepideetan jarri nahi dituzten hamalau arkuetan, tarifak 17 zentimotik hamar euro bitartekoak izango dira. Gehien kutsatzen duten ibilgailu astunek %20ko gainkarga izango dute. Hamabost bidaia baino gehiago egiten dituztenek, berriz, %13ko beherapenak edukitzeko aukera izango dute; ez da bereiziko ibilgailua Gipuzkoakoa edo kanpokoa den. Joseba Altube Bide Azpiegituretako zuzendariak azaldu duenez, Europako joerak ikusten aritu dira, eta adituz osatutako lantalde handi batek parte hartu du prozesuan. «Mugikortasun azterketak egin ditugu, jakiteko zenbat ibilgailu diren Gipuzkoakoak eta zenbat kanpokoak». IrunEtxegarate ardatzean, ibilgailu astunen %24 dira Gipuzkoakoak, %48 Arabakoak, Bizkaikoak, Nafarroakoak, Herrialde Katalanetakoak, Galiziakoak eta Espainiakoak eta %26 Europako matrikula dutenak. «Datu horiekin, ikusi genuen gastuak banatu egin behar direla bai gipuzkoarren bai kanpokoen artean». Altubek iragarri du arkupe sistemarekin kontrastatu daitekeen bidea kobratuko zaiela ibilgailuei, «zehatz-mehatz, ez gehiago». Gainera, «Irungo bidesariarekin inte- gratuta egongo da sistema». Arkuen bitartez ibilgailuak identifikatzen dira, eta ez dute gelditu beharrik. Bi modu daude ibilgailuak identifikatzeko: Via-T gailuen irakurketa eta matrikulak automatikoki irakurriz ibilgailuak identifikatzen dituen teknologia. Ordaintzen ez duten ibilgailuen kasuan, arauaren urratze arina izango da, eta isuna izango da zigorra. Zigorra 150 eurotik 1.999 eurorainokoa izango da. Bestalde, Larraitz Ugartek EAJ kritikatu du, jeltzaleek astelehenean eman zuten prentsaurreko baten harira. «Zenbaki nahasketa eta zorroztasun eskasa izan zuten. Zenbakiak ondo aztertzeko eskatuko nioke EAJri. Auzo lotsa sentitu nuen». EAJko bozeramaile Maria Eugenia Arrizabalagak atzo Ugarteri ohartarazi zion iristeko erraztanen azterketa falta dela; «uztailaren 10erako egina behar zuen azterketa». EAJren ustez, Ekonomia eta Iristeko Erraztasunen Plana eta zirkulazioaren azterketarik gabe ezin da behar bezalako iritzia izan bidesarien proiektuari buruz. PSE-EEk uste du diputazioa «berandu, gaizki eta estropezuka» kudeatzen ari dela proiektua. Arkupe sistema Batzar Nagusiek onartzea «derrigorrezkoa» da, diputazioko bozeramailearen arabera, eta oposizioko alderdi politikoei «erantzukizunez jokatzeko» eskatu die. PPk, bestetik, ekinbide bat aurkeztu du Bizkaiko Batzar Nagusietan, Gipuzkoako Foru Aldundiaren bidesari sistemaren «diskriminazioa» salatzeko. Beste alde batetik, garraiolarien sektorearen egoera eta haien ezetza ulertzen dutela esan du Ugartek. «Sektorearen egoera dagoeneko larria da, eta gure erabakiak ez die mesederik egiten». Baina, haren ustez, irtenbidea ez da bidesariak ez jartzea, «baizik eta garraioaren kostua kargadoreari kobratu ahal izatea». Frantziako legediak garraiolaria babesten A-15 A-1 5 Urtzi Urkizu Donostia A-15 Belab. Etxegarate ITURRIA: GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA «Justifikatu gabeko» dirua eta opariak itzultzeko eskatzea onartu du Bidegik Fakturen kaxan «justifikatu gabe» zegoen dirua eta opariak itzultzeko eskatzea onartu zuen atzo Bidegik, Gipuzkoako Azpiegituren Agentziaren Administrazio Kontseiluak. «28.000 euro baino gehiago ziren justifikatu gabeak», azaldu du Gipuzkoako Bide Azpiegituretako Departamentuak. Bidegiko Administrazio Kontseiluak bere jarrera finkatzea erabaki du, eta departamentu juridikoari baimena ematea beharrezkoak diren ekintzak egiteko egoera argitu dadin. Aholkularitza enpresak eginiko txostenak aldundiko Ogasunera bidaltza ere onartu dute, «beharrezkoak diren egintza administratiboak egin ditzan». Bestalde, Nestor Arana zuzendari ohiak kontratu babestuak sinatu izana gaitzetsi du Administrazio Kontseiluak, eta horrelako klausulak etorkizunean ez egitea erabaki du. D 12 berria 2013ko uztailaren 31, asteazkena Harian › Euskal Herria Lohizuneko gune horretan baimenik gabe ezartzea hautatu. Zelai inguruko hesi zati bat hautsi, hartxinga lurrera bota eta bertaratu ziren. Etorrera oztopatzen saiatu zen Polizia, baina zirkulazioa blokeatzen zutela, guztiak sartu ahal izan ziren. Ibiltariei buruzko departamenduko eskemari segi, 230 tokitako eremua behar luke eskaini Euskal Kosta Aturri hiri elkargoak. Baina gaur egun ez da oraindik horrelakorik. «Arazo handia» dela dio Peyuco Duhar hiriko auzapezak. Azaldu du Donibane Lohizunek legea errespetatzen duela, jakinda 50 tokitako zelai bat dutela prest. Hiri elkargoak, ordea, ez. Ibiltariak eta poliziak, aurrez aurre, atzo Donibane Lohizunen. Tentsio uneak izan ziren. GAIZKA IROZ Donibane Lohizunen kokaturiko ibiltariak kanporatu ditu Poliziak Kanporaketa salatzeko, manifestazioa egin dute ibiltariek; bi ibiltari atxiloturik daude, eta polizia bat kolpaturik Jenofa Berhokorigoin Baiona Donibane Lohizunen (Lapurdi) kokaturiko ibiltariak kanporatu zituzten atzo goizean. Hamar bat CRS kamioi bertaratu ziren, Chantaco kirol zelaian ziren 300 bat karabanen kanporatzera. Horrelakorik ez zutelako onartzen, egun guztia pasatu behar izan zuen Poliziak guztien haizatzen. Egoera gaitzesteko manifestazioa ere egin zuten goizaldean hiri erdigunean. Poliziarekin tentsio une gogorrak izan ziren, eta atxilotuak ere baziren barda. France 3 kateak zehaztu zuenez, CRS bat erori eta kolpatu zen, eta bi ibiltari polizia etxera eramanak izan ziren. Auto zirkulazioa oztopaturik, protestak auto ilarak eragin zituen luzaz Donibane Lohizunen, Ziburun eta Urruñan gaindi. Ostegunaz geroz zeuden zelaian. Berehala justiziari dei egin, eta kanporatze eskaera egin zion prefetari herriko etxeak. Kanporaketaren saihesten saiatu ziren nomadak auzitegian, baina epaileak ez zien arrazoi eman. Pauetik (Biarnoa) iritsi ziren iragan astean. Saltzaileak dira, eta Lapurdi inguruko merkatuen egiteko asmoa dute. Eremu horretan ez dago ibiltariei zelairik proposaturik. Horregatik zuten Donibane Donibane Lohizuneko kirol zelaian ezarriak ziren ibiltariak. GAIZKA IROZ Legea bete gabe oraindik 2011 urteko irailaren 6an berrazterturiko eskemari segi, guztira bi hektarea zelai ditu hiri elkargoak proposatu behar udan. Orotara 230 toki, hiri bakar batean edo bat baino gehiagotan banaturik. Baionako Seque-Bachefores gunean behar zuten normalki gune bat ireki, baina azkenean atzera egin zuten. Jean Grenet hiri elkargoko ordezkariak martxoan jakitera eman zuenez, bi oztopo nabarmen zituzten: batetik, nahiz inkesta publikoaren ondorioek gunea balizko kualifikatu, «hainbat duda» planteatzen zituzten, eta, bestetik, aurkako ahotsa ere «inportanta» zen. Uholde arriskuak dituen gune gisa sailkatua izanki, Barthes Tarnos Kolektiboak zelai hori ez emateko eskatu zien bere garaian hautetsiei. Zelai hori ez emateko erabakia harturik, legedia errespetatu gabe da oraindik hiri elkargoa. Hori dela eta, maiz izaten dira baimenik gabeko okupazioak. Uztail hastapenean Urruñako errugbi zelaian ziren ehun bat karabana sartu. Baionako auzitegiak kanporaketa manua harturik, iragan igandean atera ziren bertatik. Sendagaien berrordainketak 1.900 kexa eragin ditu Zegokien baino gehiago ordaindu dituzte botikak herritar batzuek; kexa gehienak horregatik izan dira Eneritz Albizu Lizaso Eusko Jaurlaritzak 1.900 kexa jaso ditu botiken berrordainketa dela eta. Ekainean jasotako dei guztien artean, %60 berrordainketari buruzko informazioa eskatzeko izan dira, eta %18,5, kexak adierazteko. Errentaren arabera zehazten da botikak eskuratzeko herritar bakoitzak ordaindu beharreko zenbatekoa, eta kexa gehienak herritarrei pagatu beharko luketen baino gehiago ordaintzeko eskatu dietelako izan dira. Hala ere, eredu berriarekin eginiko lehen hilaren balorazioa «positiboa» izan da, eta jakinarazi dute konpentsazioak ere martxan jarriko dituztela aurrera begira. Iñaki Betolaza Eusko Jaurlaritzako Farmazia zuzendariak botiken berrordainketari buruzko informazioa eman zuen atzo goizean, Eusko Legebiltzarrean eginiko agerraldi batean. Proiektuaren oinarriez, kudeaketaz eta herritarren jarreraz hitz egin zuen, besteak beste. Kopuru hauek ordaintzen dituzte Arabako, Bizkaiko, Gipuzkoako eta Nafarroako herritarrek, errentaren eta osa- sun egoeraren arabera: 100.000 euro baino gehiagoko errenta dutenek %60 ordaintzen dute; 18.000 eta 100.00 euro arteko errenta dutenek, %50; 18.000 euro baino gutxiagokoa dutenek, %40; eta pentsiodunek, %10, hilean 8,14 eurotik 61,08 eurora arte gehienez. Luzaroan langabezian daudenek, sindrome toxikoa duten gaixoek, %33 baino gehiagoko elbarritasuna dutenek, lan istripua izandakoek eta tratamendu kronikoan dauden herritarrek, berriz, ez dute ezer ordaintzen. Kostuak eta aurrezkiak Betolazaren hitzetan, 470.000 euro inguruko kostua izan du botikak ordaintzeko eredu berria martxan jartzeak. Hala ere, orain arte jasotako datuak kontuan harturik, sistema berriarekin urtean hamasei eta hemezortzi milioi euro artean «aurreztea» espero du Eusko Jaurlaritzak. Betolazak adierazi zuen «zaila» izan dela berrordaintze eredua eratu dutenen lana, herritarrentzat «sinplea» izatea nahi zutelako: «Jende askok lan egin du proiektuan, Osakidetzak, farmaziako bulegoek eta Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako foru aldundiek, besteak beste». Bestalde, Betolazak gogorarazi zuen herritarrek ordaindu beharreko gehieneko diru kopuru bat dutela hilean, eta 68.091 pertsonak jada gainditu dutela kopurua: «Beraz, pertsona horiek ez dute diru gehiago jarriko hilabete honetan». Botiken berrordainketaren araua Espainiako Gobernuak onartutako dekretua da. Farmazia zuzendariak nabarmendu zuen araua ez dela euren gustukoa, baina bete egin behar dutela: «Ez gaude ados legearen oinarrian, ezta moduan ere. Hura aplikatzera derrigortuta gaude, ordea». Betolazaren hitzetan, eredu berria martxan jarri zenetik, saiatu dira «zalantza guztiak argitzen eta herritarrak ez erotzen»; baina errentaren inguruko datua ez dago haien esku. Beraz, kexei erantzuna emateko, askotan, Gizarte Segurantzara bideratu behar izan dituzte herritarrak. 2013ko uztailaren 31, asteazkena berria 13 Euskal Herria ‹ Harian %64 Bizkaibuseko lizentziak berritzea onartu dute pArabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako landetxeen okupazioa. Toprural Interneteko bilatzaileak emandako datuen arabera, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako landetxeek %64ko okupazioa izango dute abuztuan. Kopurua iazkoaren antzekoa da. Orduan %66koa izan zuten. Azken orduko erreserbak falta dira. BILBO› Bizkaiko Foru Aldundiak Bizkaibuseko lizentziak berritzeko prozesua hasi du. 30 urte zeramatzan berritu gabe. Egun sei eremu ditu Bizkaibusek, eta bostetan hasiko du prozesua. Lizentzia berriek hamar urteko iraupena izango dute, Itziar Garamendi Garraio diputatuak jakinarazi duenez. Haur pornografia zabaltzea egotzita, gizon bat atxilotu dute 8 DONOSTIA › Espainiako Poliziak gizon bat atxi- pBilboko Udaletxe Bizitzak egindako inbertsioa milioitan. Urtean zortzi milioi euroren inbertsioak egiten ditu Bilboko Udaletxe Bizitzak erakundeak. Batez ere etxebizitzak mantentzeko eta zaharrak daudenak berritzeko erabiltzen du dirua. Iaz, adibidez, 2,8 milioi euro bideratu zituen ohiko etxebizitzak berritzera. lotu du Mutrikun (Gipuzkoa), Internetez haur pornografia zabaltzea egotzita. Bartzelonan hasi zuten ikerketa, iazko ekainean. Sarean haur pornografia zabaltzen zuen talde bat egon zitekeela ikusi zuten. Ikerketa hasi, eta orain egin dute lehen atxiloketa Mutrikun. 320.700 pMendekotasunerako laguntzetarako dirua Bizkaian. Mendekotasuna duten pertsonei etxean laguntzeko programak dituzten udal eta mankomunitateentzat 320.700 euroko diru saila onartu du Bizkaiko Foru Aldundiak. Egun hamabi udalerrik eskaintzen dituzte programak. IRUÑEA› Urederreko natur erreserbara sarrera arautzea aztertzen ari da Nafarroako Gobernua. Azken urteetan nabarmen egin du gora hara joaten diren bisitari kopuruak. Iaz, adibidez, 73.086 bisitari egon ziren. Horrek inguruari eragin diezazkiokeen ingurumen kalteengatik aztertzen ari da Nafarroako Gobernua neurria. Ikastolak laguntzeagatik abantailak proposatu dituzte IRUÑEA › Eremu ez-euskaldunean dauden ikastoletan ekarpen ekonomikoak egiten dituzten pertsonek zerga kenkariak izatea proposatu du Gero Baik. Zehazki kooperatiba moduan funtzionatzen duten sei ikastolari eragingo lieke neurriak. 2 j Urederrara sarrera arautzea aztertzen ari dira Laburrean Urederrako putzuetako bat. JOSEAN GIL-GARCIA ‘‘ Eusko Jaurlaritzaren hizkuntza politikak porrot egin du. Euskara hizkuntza gutxitu bat izatera kondenatu du» XABIER ISASI EH Bilduko legebiltzarkidea Kutxa beltzen arabera, treneko frenoa sakatu zuen gidariak azken unean Erredakzioa Joan den asteazkenean Santiago de Compostelan istripua izandako trena orduko 153 kilometroko abiaduran zihoan bidetik atera zenean, treneko kutxa beltzak aztertu ostean Galiziako Justizia Auzitegi Nagusiak atzo jakinarazi zuenez. Hartara, gidariak frenoa sakatu zuen azken unean, trenak orduko 192 kilometro abiadura baitzeraman A Grandeirako bihurgunean sartu aurretik —orduko 80 kilometro abiaduran igaro behar zuen tarte hori—. Kutxa beltzen behin-behineko datuek azaleratu dutenez, makinista telefonoz ari zen istripuaren unean. Trena bidetik atera baino minutu gutxi lehenago, Renfeko langile baten dei bat jaso zuen bere telefono profesionalean, «Ferrolerantz joateko zein bide hartu azaltzeko». Auzitegiak uste du gidaria mapa bat begiratzen ari zela, solasaldiaren atzetik entzundako zaratagatik; orduan konturatu zen azkarregi zihoala. 79 pertsona hil ziren istripuan. Atzo beste 66 lagun ospitaleratuta zeuden oraindik Galiziako zenbat erietxetan, horietako hamabost oso larri. Arduragabekeriagatik eragindako 79 homizidio egotzi dizkio epaileak gidariari, makinistak berak oker jardun zuela aitortu ondoren; aske dago, eta laguntza psikologikoa jasotzen hasia da. Gipuzkoako Foru Aldundiak 386.000 euro gehiago emango dizkie zahar etxeei Erredakzioa Donostia Gipuzkoako Foru Aldundiak 386.000 euro gehiago bideratuko ditu zahar etxeetara, eta, aldundiak jakinarazi duenez, zehazki hamabi zahar etxeri eragingo die neurriak. «Diru hori adineko horiekin lanean ari diren 905 langileren baldintzak hobetzeko izango da. Langile horietako gehienak emakumeak dira». Hamabi zahar etxe horietan dagoeneko sinatu dute lan hitzarmena enpresak eta langileek, eta aldundiak iragarri du hitzarmena lortu duten enpresen informazioa jasotzen doazen arabera kopuruak berrikusiz joango direla. Gaur egun zahar etxeen %93k sinatu dute lan hitzarmena. «Langileen baldintzak urratzen ez dituzten itunak dira». Zahar etxeen auziak iskanbila dezente sortu du Gipuzkoan. Langileen baldintzetan esku hartzea egotzita, Adegi patronalak salaketa jarri zuen Gipuzkoako Foru Aldundiaren kontra. Negoziazio orokorra urratzea leporatu dio. Gainera, Adegik berak salaketa jarri du Ander Rodriguez Gizarte Gaietarako diputatuaren kontra. Lan hitzarmenak sinatzeko enpresei mehatxu egitea egotzi diote Rodriguezi. Hilberriak ESKELAK (0034)943 30 40 30 [email protected] 14 berria 2013ko uztailaren 31, asteazkena Harian › Ekonomia Egoera «egonkortu» bada ere, %1,6 atzeratu da Nafarroako ekonomia Goikoetxearen ustez, iazko udatik jarduera ekonomikoaren atzeraldiaren erritmoa leundu izanak joera aldaketa adieraz dezake tira egiten ekonomiatik, eta neurri batean barne eskariak izandako beherakada berdintzeko balio du. Apirileko eta maiatzeko datuetan, esportazioak %4,6 handitu dira iazko datuekin alderatuta, eta ekainera bitarteko datuen arabera, 1.402,7 milioi euroko superabita du Nafarroak. Enplegua da kezka iturri nagusia. Goikoetxearen arabera, «lan merkatua egonkortzen ari den sintomak azaltzen ditu». Dena den, ezkortasuna da nagusi. INE estatistika erakundearen arabera, lehen sei hilabeteetan ehun enplegu galdu ziren, eta langabezia gutxitu arren, lan bila atzerrira doazen pertsonen ondorio izan daiteke. Horri buruz galdetuta, Goikoetxeak aipatu du goizegi dela ezer ondorioztatzeko, eta ondorio okerrak atera daitezkeela deritzo. Gizarte Segurantzako afiliazioak egonkortu direla nabarmendu du, eta enplegu bulegoetan langabeziarako izen emateek behera egin dutela. «Baikortasun zuhurrez», aurten ekonomiak %1,2 atzera egitea espero du gobernuak Joxerra Senar Iruñea Nafarroako ekonomiak iaz jo zuen hondoa. Barne produktu gordinak oraindik atzeraka jarraitzen du, baina gutxienez jarduera ekonomikoaren galeraren erritmoa ez da aurreko hiruhilekoetakoa bezain handia, eta pixkanaka moteltzen doa. Lourdes Goikoetxea Nafarroako Ekonomia kontseilariak zantzu on horiei heldu nahi die, eta, horregatik, kazetariei «baikortasun zuhurra» azaldu die: «Ingurunea etenik gabe hobetuz doa, baina errealistak izan behar dugu. Oraindik oso une zailean gaude», azaldu du Goikoetxeak. Iazko uztailetik aurtengo ekainera arteko epean, ekonomiak %1,6 egin zuen atzera, eta gobernuak espero du urte amaieran atzeraldia %1,2koa izango dela. Errealitate ezkor horrek adierazten dituen seinale onak hartu zituen atzo hizpide Lourdes Goikoetxeak. Urteko lehen hiruhilekoarekin alderatuta, ekonomiak %0,4 egin zuen atzera apiriletik ekainera bitartean, eta gobernuak aurreikusten du datozen hiruhilekoetan hasiko dela gorantz. Urte arteko tasa aintzat hartuz gero, berriz, iazko hirugarren hiruhilekotik joera aldaketa bat atzematen da —ikusi alboko grafikoa—. Zuhurtziaz jokatu arren, Goi- koetxearen arabera, hainbat faktore egon daitezke joera aldaketa horren abiapuntuan. Alde batetik, finantza arloko ziurgabetasuna leuntzen ari da, eta guztiz aldatu da duela urtebeteko egoerarekin alderatuz gero; adibidez, zorraren finantzaketa kostuek behera egin dute, eta arrisku saria jaitsi da. «Ezin dugu harrokeriaz jokatu, baina joera hor dago». Kreditu etena eta konfiantza Goikoetxearen arabera, beste zantzu on bat da industria enpresen eta kontsumitzaileen konfiantza neurtzen duten adierazleak hobetzen ari direla, nahiz eta datuok oraindik ere oso ezkorrak izan. Konfiantzak hobera egin arren, ordea, hala enpresek nola familiek kreditua lortzeko zailtasun handiak dituzte oraindik. Espainiako Bankuaren arabera, lehen hiruhilekoan finantza erakundeek banatutako kreditu kopurua %13,3 jaitsi zen Nafarroan. Horrek esan nahi du iazko lehen hiruhilekoarekin alderatuta, kreditu etena 2. 993 milioi euro murriztu zela, hots, ekonomiaren tamainaren %15,7 izaki, ezinbestean nabaritu behar du egoera. Goikoetxeak onartu du bankuetatik sektore ekonomikoetarako finantzaketaren fluxua «oso motel» doala. Dena den, haren ustez, enpresak eta herritarrek Esportazioek tira egiten dute ekonomiatik. JESUS DIGES/ EFE G Nafarroako ekonomiaren hodei beltzak Barne Produktu Gordinaren urtearteko bilakaera, 1,5 hiruhilekoka, %etan 1,6 1,9 2,0 1,8 1,4 0,8 -0,1 -0,5 -1,4 -1,8 -2,1 -1,8 -1,8 -1,7 -1,6 -2,7 I 2009 -3,2 II III IV I 2010 II III IV I 2011 II III IV I 2012 II III IV I 2013 II ITURRIA: NAFARROAKO GOBERNUA ondo dakite zer gertatzen ari den kredituarekin, eta zailtasun hori jada islatzen dute konfiantza adierazleek. «Adierazle hori hobetuz doa», nabarmendu du. Ekonomia kontseilariaren aburuz, euroaren eremuko industria ere hobetzen ari da. «Beraz, espero daiteke datu horrek ondorio mesedegarriak izatea Nafarroan». Goikoetxeak azpimarratu duenez, esportazioak ari dira Espainia erreferentzia Datuak aztertzerakoan, Espainiako ekonomiaren bilakaerarekin erkatu ditu Goikoetxeak. INE estatistika erakundearen arabera, Espainiako ekonomiak bigarren hiruhilekoan %0,1 besterik ez du atzera egin; aldiz, urte arteko tasa aintzat hartuz gero, atzeraldia %1,7koa da. Cristobal Montoro Espainiako Ogasun ministroaren arabera, «inflexio puntua» ezar dezake. Goikoetxearen ustez, hiruhilekoko datua hobea izan arren, Nafarroak «erregistro hobeak» ditu: 2007. urtetik hona, Espainiako ekonomia %6,6 inguru jaitsi da, eta Nafarroakoa %1,8 besterik ez. BEZ zergaren bilketan «beherakada handia» iragarri du VWren iazko sistema aldaketaren ondorioz, diru bat biltzeari uzteaz gain, ehunka milioi itzuli behar dizkio J.S. Iruñea Atzeraldiaren erdian, ekainera arteko zerga bilketak oso datu kontrajarriak azaltzen ditu Nafarroan. Zuzeneko zergetan, iragan urtean baino 46,9 milioi euro gehiago (%10,98) bildu ditu Oga- sunak. Aldiz, zeharkako zergetan, 322 milioi euro gutxiago (%37,9) bildu ditu. Kezkagarriena da bilakaera txar hori zuzeneko zergen datua baino okerragoa dela, eta guztira iaz baino 272 milioi gutxiago bildu dituela. Gainera, gobernuak espero du urte amaieran balio erantsiaren gaineko zergan «beherakada handia» izatea Bilketaren beherakadaren atzean, kontsumoaren beherakadaz gain, arrazoi gehiago daude. Desoreka handiena BEZ zergak eragiten du: 345 milioi eurokoa. Horri buruz galdetuta, Goikoetxeak VWk Landabengo Poloak esportatzeko sistema aldaketaren eragina aitortu du. 1994tik iazko apirilera Landabenen ekoitzitako autoak Bartzelonako Volkswagen Audi España SAri saltzen zitzaizkion eta salmenta bakoitzaren BEZa Nafarroak kobratzen zuen. Haatik, auto gehienak Espainiatik at saltzen zirenez, estatuko Ogasunak BEZaren diferentzia itzultzen zion VWri. Espainiako Ogasunak behartuta, iazko apirilean sistema aldatu zuen VWk, eta geroztik Nafarroa- tik zuzenean esportatzen duenez, ehunka milioi jasotzeari utzi dio. Goikoetxearen arabera, iazko lehen hiru hilabeteetan aurreko sistema zegoen indarrean eta datuak erlazionatzerakoan, horrek distortsioa eragiten du: «Diru bat biltzeari uzteaz gain, enpresari esportatutako autoen BEZa itzuli behar zaio». Datuak parekatzeko, iazko lehen hiru hilabeteetako VWren datuak kendu behar dira, eta, horrenbestez, BEZaren bilketa %0,2 besterik ez da jaitsi. Dena den, Goikoetxeak aurreratu du urte bukaera bitartean, BEZaren zerga bilketak «beherakada handia» izango duela. Goikoetxeak azaldu duenez, departamentua egoera horren zergatiak sakon aztertzen ari da. «Ematen du ez duela loturarik kontsumoaren beherakadarekin». Goikoetxeak gogorarazi du enpresa askok esportatzen dutela. Merkataritza superabita du Nafarroak, eta BEZaren tasa %18tik %21era igotzeak «eragina» izan dezakeen aztertzen ari dira. «Diru gehiago itzuli behar diegu enpresei». Iruzurraren egoera izan daiteke beste arrazoi bat. 2012ko uztailaren 31, asteazkena berria 15 Ekonomia ‹ Harian Epaileak Incoesa hustea baimendu du, eta beharginak zain daude lantegian DLaburrak Etzi plantatik Lemoara joango den martxa baterako deia egin dute, «deslokalizazioari aurre egiteko» GASTEIZ› Azken hamabi hilabeteetan %3,4 gehitu dira merkataritza guneetako salmentak: Araban %7,9, Bizkaian %2,8 eta Gipuzkoan %2,4. Hala ere, maiatzetik ekainera salmentek %0,9 egin dute behera. Emaitza hori, elikagaien salmenten %3,1eko jaitsierak ekarri du batik bat, gainontzeko produktuen %0,5eko salmenta gehigarriek leundu badute ere. Arnaitz Lasarte Incoesa konpainiak Bedian (Bizkaia) duen plantako 53 langileek gero eta gertuago ikusten dute kale gorria. Lantegia husteko baimena eman du Durangoko auzitegiko gizarte arloko laugarren aretoko epaileak. Beharginek ohartarazi dute zuzendaritzak plantatik «une batetik bestera» eraman ditzakeela amaitutako eta amaitu gabeko ekoizpenak. Azken egunetan, hori eragozteko, lantegiko atarian egon dira langileak, gau eta egun, eta hala segituko dute datozen egunetan ere. Etziko manifestazio batera deitu dute, «deslokalizazioaren aurka». Lantegitik Lemoa arteko bidea egingo dute, 17:30ean hasita. Enpresak maiatzaren 5ean esan zien langileei planta ixteko asmoa zuela. Transformadore elektrikoak ekoizten 53 langilek lan egiten dute, eta horietako gehienak Espainian dituen lantegietara eraman nahi ditu konpainiak: Extremadurara eta Soriara. Langileek, ordea, ez zuten onartu enpresak egindako proposamena, eta greba mugagabean daude maiatzaren 27az geroztik. Juankar Vizan LABeko ordezkariak azaldu duenez, lan baldintzak «nabarmen» okertuko litzaizkieke: «Lekuz aldatzeaz gain, soldatak ere %30 eta %40 artean jaitsiko lizkiekete». CIE Automotivek 32,8 milioi euro irabazi ditu BILBO › CIE Automotivek 32,8 Incoesako langileak, epaileak igorritako jakinarazpena irakurtzen, atzo goizean. MARISOL RAMIREZ / ARGAZKI PRESS Langile batzordeak beste proposamen bat egin zion zuzendaritzari. Incoesako langileen %80 erretiroa hartzeko adinetik gertu daude, eta haiekin erretiro aurreratua adosteko eskatu zion, «produkzioaren zati bat behintzat» Bedian uzteko. Vizanen arabera, ordea, enpresak ez du negoziatzeko benetako asmorik erakutsi inoiz: «Alde bakarreko erabakiak hartu ditu». LABeko ordezkariaren esanetan, lantegia diru gehiago irabazteko soilik aldatu nahi du lekuz: «Posible da produkzioari hemen eustea; hemen badago lana, baina Extremadurara eraman nahi dute, han ekoizpena merkeagoa delako». Langileen iritzian, deslokalizazioa da, «argi eta garbi», Incoesako zuzendari- tzak egin nahi duena. Hori dela eta, uste dute erakundeek esku hartu behar luketela Bediako lantegia ez ixteko. «Hitz politak, besterik ez» Erakundeekin bildu dira langileak egoeraz hitz egiteko. «Denek onartu dute gure aldeko ebazpen bat, baina ez dute aurrerapausorik eman», azaldu du Vizanek. Ebazpen horietan langileen egoera ulertzen dutela esan zuten erakundeek. Horretaz gain, Batzar Nagusietako osoko bilkurak adierazpen batean «benetako negoziazioak» hasteko eskatu zion enpresari, plantari eusteko. Incoesari emandako diru laguntzak berraztertzea ere erabaki zuen, «lekutzeko mehatxua» Precori egindako eskaerak %475 gehitu dira uztailaren 7tik aurrera Lehen sei hilabeteetan 255 eskaera jaso ditu arbitratze organoak, eta beste 200 azken hiru aste hauetan Ane Ubiria Lan erreformak irekitako bidearekin Hego Euskal Herriko hitzarmen ugarik balioa galdu zuten uztailaren 7an. Ordutik Lan Harremanetarako Kontseiluaren (LHK) Preco arbitratze organoari bidalitako eskaerak asko igo dira iaztik: %475. Aurten, guztira, 455 eskaera egin dizkiore Precori, ho- Merkataritza guneetako salmentak %3,4 igo dira rrek arbitratze, bitartekaritza eta kontziliazio eskakizunak bete ditzan. Iaz 220 bat eskakizun aurkeztu ziren Precon, guztira 43.676 langileri eragiten zietenak. Aurtengo lehen seihilekoan, berriz, 255 eskaera aurkeztu dira, eta guztira 59.312 langileri eragiten diete, iaz baino 15.636 langile gehiagori. Uztailean, berriz, beste 200 eskaeratik gora jaso ditu arbitratze organoak, uztailaren 7tik hitzarmenik gabe geratu diren 248.000 langileren eskutik, batik bat. Hori da iazko uztailean baino %475 eskaera gehiago jaso izanaren arrazoi nagusia. Ekainetik «aurrerapauso han- diak» eman dira hainbat hitzarmenen kasuan, Lan Harremanetarako Kontseiluak esan duenez, hala nola Arabako ostalaritzako eta Gipuzkoako garbitzaile publikoen hitzarmenetan lortutako akordioa. Dena den, oraindik 284.000 langiletik gora daude hitzarmenik gabe, eta beste 432.260 ituna sinatzeko zain daude Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan. Hitzarmena indarrean dutenak gutxienak dira: 72.424 langile. Ekainaren bukaeratik sinatu diren hitzarmenetan, soldatak batez beste%1,1 igotzea adostu dute; %1,55 igotzea adostu dute Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako hitzarmenetan, eta %0,69ko zegoelakoan. «Hitz politak, baina ez dute ezer egin», esan du Vizanek. Bizkaiko Foru Aldundiak 2007an onartu zuen deslokalizazioaren aurkako foru araua. Hor zehazten denez, «enpresa jardueraren etena edo murrizketa handia» gertatzea da deslokalizatzea, baita hiru urte baino lehen enpresak beste leku batean lehen egiten zuen lan bera egitea ere. Maribi Ugarteburu EH Bilduko legebiltzarkideak salatu du aldundia, tresna hori eskura izan arren, «geldirik» dagoela: «Deslokalizazio argia da, baina beste alde batera begiratu du». Ugarteburu eta koalizioko beste hainbat kide Bedian izan ziren atzo, langileei elkartasuna adierazteko. igoera hiru lurralde horietan Espainiako hitzarmenen menpe daudenen kasuan. Lan mundua, aztoratuta Lanaren inguruko beste datu batzuk gogorarazi ditu Lan Harremanetarako Kontseiluak: hala nola urteko lehen bost hiletan 163 greba egin direla Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, iaz baino %21,6 gehiago. Guztira 11.100 langilek hartu dute parte eta 54.915 lanegun galdu dira. Bestalde, langabezia tasa %14,5ekoa da; 2000. urtean erregistratu zen halako kopurua azken aldiz. Urteko lehen seihilekoan lana erregulatzeko 1.524 dosier aurkeztu zituzten Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako enpresek, iaz baino %9,8 gehiago. Dosierrek 18.614 langilerengan izan zuten eragina, iaz baino 635 langilerengan gutxiago. milioi euro irabazi ditu lehen seihilekoan, iaz baino %1,7 gutxiago. Haren fakturazioak ere %0,4 egin du behera: guztira 849,8 milioi euro fakturatu ditu. Hala ere, zergak ordaindu aurretik 122 milioi euroko irabazi ditu, iazko epe berean baino %3,8 gehiago. Emaitza horiek nazioartean egindako salmentengatik lortu ditu batik bat. Rivabellosako Eroskikoa da gasolina merkeena ELORRIO › Eroski taldeak ekainetik zerbitzuguneetako erregaia merkatu du, eta Rivabellosan (Araba) eskaintzen duen gasolina da Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan merkeena. Hala, egunean mila bezero erakartzen ditu taldeak. Prezioak aldez aurretik adosteagatik, Espainiako Lehiakortasun Batzordeak espedientea ireki die BP, Cepsa, Disa, Metroil, Galp eta Repsoli. Krisiaren «okerrena» igaro dela diote Bizkaiko datuek BILBO › Bizkaiko Diputazioko bozeramaile Unai Rementeriak esan du «tunelaren amaieran argia ikusten uzten» dutela Bizkaian jasotako 2013ko datu «objektiboek»,eta,hortaz, 2014.urtea aurtengoa baino hobea izango dela.Bizkaian 3.000 enplegu galdu badira ere,beste 7.000 sortu direla eta Ogasunak ere iaz baino %3,3 gehiago jaso duela esan du Rementeriak. «Ustelkeria sistemaren parte bereizezina da» BILBO › Adolfo Muñoz ELAko idazkari nagusiak esan du Mariano Rajoyk Espainiako Kongresuan bihar egitekoa duen agerpena «antzerkia» dela, eta ustelkeria sistemaren parte bereizezina dela. Politika horrek «nazka» ematen duela eta sozialki «oso garesti» ateratzen ari dela gaineratu du. 16 berria 2013ko uztailaren 31, asteazkena Harian › Mundua Zimbabwe, Mugaberi erretiroa eman ala ez erabakitzear Robert Mugabe presidenteak 33 urte egin ditu agintean, eta esan du gaurko bozak galduko balitu dimisioa emango lukeela Morgan Tsvangirai lehen ministroa da 89 urteko agintariaren lehiakide nagusia Amagoia Iban Milaka polizia erdialdera, Midlands eskualdera bidali dituztela; eta fusil automatikoekin eta eskuko bonbekin hornitutako kamioikadaka agente Harare hiriburuko bazter auzoetan, Highfield eta Mbare barrutietan patruilatzen ari direla. Hauteskundeak gaur Zimbabwen, eta herritarrek bezperatik dakite 62.000 polizia arituko direla 10.000 bozkaleku zaintzen eta duela bost urteko istilu guneak bereziki zelatatuko dituztela. Irrati publikoak behin eta berriro errepikatu die mezua. Highfielden eta Mbaren nagusi dira Morgan Tsvangirai lehen ministroaren jarraitzaileak, eta 200 pertsona hil zituzten bertan 2008an, orduko hauteskundeetako lehen emaitzak haren aldekoak zirela zabaltzen hasi orduko. Liskar haien ondorioz, batasun nazionaleko gobernua osatu zuten Robert Mugaberen ZANU-PF Zimbabweko Batasun Nazional Afrikarra-Fronte Patriotikoak eta Tsvangirairen MDC Aldaketa Demokratikorako Mugimenduak. Gobernu horretan, presidentetzari eutsi zion Erresuma Batuko uztarripetik askatu zenetik —1980tik— Zimbabwe gidatu duen gizonak, Mugabek; eta Tsvangirai lehen ministro bihurtu zen. Duela bost urteko hautagai berak lehiatuko dira gaur ere. Datozen bost urteetarako lehendakaria izango da bietako bat; lehiakide biek beren burua jo dute faboritotzat. Mugabek dimisioa emango duela iragarri du, galtzen badu. «Mugabe munduko agintari zaharrena eta diktadore iraunkorrenetako bat da. Hauteskundeak amarru bidez ari da moldatzen», azaldu du Morgan Tsvangiraik The Washington Post egunkarian. Hautesleen errolda manipulatu izana leporatu dio Mugaberi. Nazioarteko hainbat kazetariren arabera, hilda dauden milaka pertsonaren izenak ageri dira errolda horretan. Mugabek ez du onartu salaketa, erroldaren gaineko ardura hauteskunde batzordearena dela esan du. Kontrol ekonomikoa Mugaberen aurkako ustelkeria salaketak ez dira berriak. 1980an agintera heldu eta herrialdearen askatzaile izan zenari, gaur egun, diktadore izatea leporatzen diote oposizioan eta nazioartean. Hauteskunde hauetan, Mendebaldearen eta homosexualen aurka aritu da, eta herrialdeko jatorriko biztanleek atzerriko konpainien aginte guneetan ere lehentasuna izango dutela iragarri du, botere ekonomikoaren kontrolak beren esku behar duela argudiatuta. Munduko platino erreserba handieneko herrialdeetako bat da Zimbabwe, beste lehengai askotan ere aberatsa da. Diamanteetan, esaterako. %95eko langabezia tasa dauka, hala ere. Tsvangiraik, kanpainan esan duenez, herrialdea «negozioei zabaltzea» eta nazioarteko inbertsoreak erakartzea du helburu. 6,4 milioi pertsonak daukate gaur boza emateko aukera. Mendebaldeko ikuskatzaileei ukatu egin zaie hauteskundeak jarraitzeko aukera, baina Afrikako 500ek beteko dute lan hori, Zimbabweko bertako 7.000 ikuskatzailerekin batera. Espero denez, gehienez bost egun beharko dira emaitza ofizialak jakiteko. Hautagaietako inork ez balu gehiengo nabarmena lortuko, bigarren itzulia egingo litzateke irailaren 11n. G Soslaiak Robert Mugabe 33 urtez boterean, iruzurraren susmopean imbabweko presidente Robert Mugabek 89 urte ditu, eta 33 daramatza boterean, hauteskunde iruzurra eginaren susmopean. 1924an jaio zen, Harare hiriburutik gertu, eta irakasle eta zurgin baten semea da. Irakasle izan zen, eta guztira sei titulu unibertsitario ditu; zuzenbidekoa, esaterako. 36 urterekin eman zion hasiera bere ibilbide politikoari: Zimbabwek Erresuma Batutik independentzia lortzearen aldeko talde batzuetako militante izan zen. Horregatik, kartzelatu egin zuten 1964an. Hamar urtez egon zen kartzelan, eta gerora erbestean bizi izan zen. Lancaster Houseko akordioen sinatzaileetako bat izan zen, herrialdeari Rhodesia izena kendu, eta 1980an onartutako Zimbabweko Errepublikari ateak irekiz. Lehen hauteskundeetan, errepublika sortu berriko lehen ministro bihurtu zen. 1987an kargu hori kendu eta presidentearena sortu zuten, eta gaur egun arte bete du ardura hori, ZANU-PF alderdiko buru gisa, sinesgarritasun gutxi- Z ko hainbat hauteskunderen ondoren. Azken hauteskundeak 2008an egin ziren, polemika eta odol isurtze handien artean: MDC Aldaketa Demokratikoaren Aldeko Mugimendua oposizioko alderdiaren aldeko 200 lagunetik gora hil eta milaka torturatu zituzten. Hauteskundeen ondoren, Mugabek esan zuen «Jainkoak soilik» apartatu ahal zuela boteretik. Egoerak bultzatuta, bi alderdiek batasun gobernua eratu zuten, eta Mugabek MDCko buru Tsvangirairekin banatu zuen boterea. 90 urte betetzeko bidean, independentziako heroi gisa zuen prestigioaren zati bat galdu du, baina oraindik badu babesa, eta zimbabwetarrek 1980an hasitako «iraultza» amaitzeko bere beharra dutela uste du.p JON MUTUBERRIA ALKORTA Morgan Tsvangirai Mugaberen alternatiba bakarra G aur egun Zimbabweko batasun gobernuko lehen ministroa da Morgan Tsvangirai. Hauteskundeetan hirugarren aldiz jarriko dira aurrez aurre bi hautagaiak, eta Tsvangirai da Mugaberen ordezko bideragarri bakarra. Zimbabwetarren artean babes handia du, eta aurkari serioa da Mugabe agintetik kentzeko. 1952ko martxoaren 10ean jaio zen, Gutun, familia xume batean; bederatzi anaiarreben artean zaharrena da. 20 urterekin ehungintzan hasi zen lanean, eta bi urte geroago meatzari hasi zen. Hamar urtez meatzari aritu ondoren, ZCTU Zimbabweko Sindikatuen Kongresuko idazkaritzan sartu zen, herrialdeko sindikatuen gune nagusian. 1997an, gobernuaren aurkako protestetan nahastu zen, eta 1999an, MDC Aldaketa Demokratikorako Mugimenduaren sortzea lagundu zuen. 2000an MDCko mitin batean esan zuen Mugabe «era baketsuan» joango ez balitz boterea «indarrez» utzaraziko ziotela. Horregatik, traizioa leporatu zioten, eta hiru aldiz inputatu zuten. Zimbabweko segurtasun indarren aldetik jasandako atxiloketek eta jipoiek, batez ere 2008an lehen ministro kargua hartu baino lehen, herritarrek berarenganako fideltasuna eta babesa areagotzea eragin du. MDCren buru gisa, ekonomia krisiak bortizki jo duen herrialdean lana sortzea eta bertako industria berpiztea promestu du hauteskunde kanpainan. Haren ustetan, nazioarteko harremanak sustatzea herrialdearentzat ekonomikoki mesedegarria izango da, eta kanpoko inbertsioak bultza ditzakeela uste du; gaur egun, areriotasunean oinarrituta daude harremanak. Gizarte segurantzaren sistema nazionala eratuko duela ere esan du, osasuna gizartearen lehentasuna bihurtu den garaian.p J.M.A. 2013ko uztailaren 31, asteazkena berria 17 Mundua ‹ Harian Ehundik goiti lagun hil dira Darfurren, tribuen arteko borroketan Misseriya eta salamat tribuak liskarrean dira lehengo astetik; Sudango armadak ez du esku hartu Mikel Rodriguez Sudango Darfur eskualdeko misseriya eta salamat tribuen arteko borrokek utzitako hildako saila handitzen ari da egunak igaro ahala. Igande arratsetik gertatu diren liskarretan ehundik goiti lagun hil dira Darfur Erdialdea estatuko hainbat hiritan. Misseriya tribuko buruzagi Ahmed Abdul-Rahman Al-Dikhairiren arabera, 136 dira hildakoak. «Salamateko 108 eta misseriyako 28». Sudango hedabideek diote ehundik goiti direla hildakoak baina zifra zehatzak jakitea zaila dela, borroken eremuetatik informazioa jasotzeko dauden zailtasunengatik. Iragan apirilean lehertu zen bi tribu horien arteko gatazka. Hil honen 1ean, berriz, Darfur Erdialdeko Zalingei hiriburuan elkartu ziren bi aldeetako ordezkaritzak, eta borrokak gelditzeko akordio bat lortu zutela jakinarazi zuten. Iragan astean, baina, borrokei ekin zieten berriz ere. Dabanga irratiaren arabera, Darfur Erdialdeko Garsila, Bundisi, Deleig eta Mukjar hirietan dendak, merkatuak, eskolak eta egoitza publiko guztiak itxita eduki dituzte igande iluntzetik. «Hirien inguruko herrietako eta etxaldeetako bizilagunek alde egin dute tribuetako kide armatuak ailegatuko diren beldurrez», dio Dabanga Irratiak bildutako testigantza batek. Sudango hedabideen arabera, armadak Garsilako merkatua segurtatu du, baina ez da bi tribuen arteko borroketan sartu. Ekainean, ordea, salamat tribuko merkatari bat hil ondoren sortu ziren liskarretan, armadak esku hartu zuen Garsilan eta tribuetako borrokalariak bidali zituen. Gatazka gunea Sudanen ia mendebalde osoa hartzen du Darfurrek. Alemania baino eremu handiago da, eta zazpi milioi biztanle inguru bizi dira han. Azken urteetan ezegonkortasun politikoa eta gatazkak nagusi izan dira, batez ere 2003tik. Hainbat izaeratako gatazkek bat egiten dute Darfurren. Alde batetik, gobernuaren eta talde matxinoen arteko borroka dago, eta, bertzetik, tribuen artekoak, nagusiki nomada abeltzainen eta nekazari sedentarioen artean. Gobernuak tribu arabiarren alde egin ohi du, eta beltzak diskriminatu. Gatazkak, baina, ez dira soilik arabiarren eta beltzen artean izaten. Misseriya eta salamat tribuak, adibidez, arabiarrak dira. Gutxienez 28 lagun hil dituzte Nigerian, Kanoko auzo kristau batean Taberna gune batean hainbat lehergailu zartarazi dituzte; agintariek Boko Harami egotzi diote erasoa Erredakzioa Nigeriako Kano hirian hainbat lehergailu zartarazi zituzten herenegun gauean taberna gune batean. Ospitaletako iturriek jakinarazi dutenez, gutxienez 28 gorpu jaso dituzte Kanoko erietxeetan. Erasoak nagusiki kristauak bizi diren auzo batean egin zituzten, horregatik, agintariek uste dute Boko Haram talde islamistak jarri zituela lehergailuak. «Lehenengo bonbaren ondoren, neure burua isurbide batera bota nuen. Gutxienez hiru leherketa gehiago egon ziren», adierazi dio Kolade Ade auzoko bizilagunak Associated Press agentziari. Kano Nigeriako iparraldean dago. Herritar gehienak musulmanak dira bai hirian, bai iparralde osoan. 2009an, Boko Haram matxinatu egin zen estatu islamiko bat sortzeko. Armadak operazio handi bat abian du maiatzetik. Irudia qItalia BERLUSCONI, EPAIAREN ZAIN Ehunka kazetari elkartu ziren atzo Italiako Auzitegi Gorenaren kanpoaldean, Erroman, Silvio Berlusconi lehen ministro ohiaren aurkako epaiaren inguruko erabakiaren esperoan. Mediaset auziagatik lau urteko espetxealdia eta bost urteko in- habilitazioa ezarri zioten, eta, Berlusconiren abokatuaren arabera, Gorenak erabakia, behin betikoa, gaur edo «agian» bihar jakinaraziko du. Fiskalak zigorra berresteko eskatu du, baina inhabilitazioa hiru urtera jaitsita. ANGELO CARCONI / EFE 18 berria 2013ko uztailaren 31, asteazkena Harian › Mundua Aginte guztia Sharifen eskuetan Pakistango presidente Mamnun Hussain aukeratu dute, egungo lehen ministroaren itzalean ibilia urtetan Xabin Makazaga Nawaz Sharifen itzalean PML-N Pakistango Musulmanen LigaNawaz alderdian asko nabarmendu gabeko enpresari bat hautatu dute Pakistango presidente. Mamnun Hussainek (1940, Agra, India) egungo lehen ministroari erabateko leialtasuna erakutsi izan dio urtetan, eta horregatik izendatu zuten presidentegai. Atzo Pakistango Legebiltzarrean eta lau eskualde batzarretan eginiko bozketan, gehiengo argia eskuratu zuen, espero zen gisan. Asif Ali Zardariren lekua hartuko du Hussainek Pakistango estatuburu gisa, eta Sharifek bazkide zintzo bat izango du presidentetzan. Bost urtean agintean egon ondoren, PPP Pakistango Alderdi Popularra jokoz kanpo geratu da horrenbestez Islamabaden. Sindh probintziako gobernua besterik ez zaio geratzen, maiatzean legebiltzarreko bozetan Pakistango gobernua galdu ostean. Zardari, Benazir Bhuttoren alarguna, ez da Sharifen oldar kontserbadoreari aurre egiteko gai izan. Ustelkeria kasuek nahasi egin dute zentro-ezkerreko alderdiaren jarduna —agintarien senide ugari postu publikoetan ezartzea leporatu zieten—, eta, ekonomia krisiak herrialdea ataka estuan jarria duelarik, PML-Nawaz alderdi kontserbadoreak aginte osoa eskuratu du Pakistanen. PPPk boikota egin zion atzo presidentea aukeratzeko bozketari, Liga Musulmanaren presioengatik botoa emateko eguna aurreratu egin zutelako. Mila parlamentari inguruk zuten botoa emateko eskubidea, baina 200 baino gehiagok jarraitu zioten boikoterako deiari. Eskualde batzarren eragina gutxitzeko botoa haztatu egiten dute Pakistango presidentea aukeratzeko orduan, eta Hussainek 433 hauteskunde boto lortu zituen guztira. PTIko hautagai Wajihudin Ahmedek, berriz, —Imran Khan kriket jokalari ohia da alderdiko burua— 78 hauteskunde boto lortu zituen. Nawaz Sharifek gobernuaren jarduna erosoago kudeatu ahal izango du orain, Pakistanen ohikoa izan baita lehen ministroaren eta presidentearen arteko ika-mikek gobernu aldaketa eragitea. 1999an, hain justu, gobernua utzi egin behar izan zuen Sharifek, Pervez Musharraf jeneralak emandako estatu kolpearen on- dotik. Haiek izan ziren Sharifen urterik zailenak, eta, erbestean zegoelarik ere, kargutik kendutako lehen ministroari Hussainek eman zion babesa asko nabarmendu dute egunotan Pakistango komunikabideek. Pakistanek independentzia lortu aurretik (1947), Indiako Agran jaiotakoa da Hussain, mohajir gutxiengoko kidea eta urdu hiztuna. Ehungintzan aritzen zen familia batean sortu zen, eta Karatxin ezarri ziren Pakistan independente bihurtu zenean. Politikan beti itzalean aritutakoa, Sindh probintziako gobernadore izatera iritsi zen 1999an, baina hilabete gutxian iraun zuen agintean, Sharifen kontrako estatu kolpearen ondoren kargua utzi behar izan baitzuen. Karatxi eta Lahore lotzen Sharifek Punjabeko tigrea deitzen dio bere buruari, eta eragin handia du Lahore hiriburu administratiboaren inguruetan, Punjab eskualde populatuan. Aldiz, Karatxin ondo errotutako enpresaria da Hussain, Pakistango metropoli ekonomikoan Merkataritza Ganberako buru izan baitzen, eta harreman onak ditu hango negozio munduarekin. 20 milioi biztanletik gorako hiri kaotikoan sarbidea emango dio Hussainek Pakistango gobernuburuari. Lahore eta Karatxi artean oreka bat bilatzeko ere, Hussain baliagarri izango zaio Sharifi. Pakistan ekonomikoki suspertzea ezarri baitzuen bere agintaldirako erronka nagusi. Lahoreren pisu politikoa eta hein batean arrotza zaion Karatxiko portuaren gaitasun ekonomikoa errazago lotu ahal izango ditu Hussain presidentetzan dela. Lehen ministro bihurtu berritan, Indiari eskua luzatu zion Sharifek bi herrialdeen arteko urteetako gatazka bideratzen ahalegintzeko. Eta auzoarekiko harremanak estutzeko ere, Hussainen eskua baliatu ahal izango du Pakistango lehen ministroak. Izan ere, Britainiar Inperioaren garaian egun arrotza zaien lurraldean jaiotako agintariak daude mugaren bi aldeetan. Indiako lehen ministro Manmohan Singh Pakistango eremuan jaiotakoa baita, eta Pakistango presidentea, Indiako eremuan sortua. PPPk aurreko agintaldian Pakistango Konstituzioa aldatu zuelarik, Musharrafen aroa atzean uzteko, Estatuaren ordezkari izateaz gain zeregin handirik ez zion utzi presidente karguari. Baina Sharifek eskertuko du presidente leial bat izatea. Gainera, alderdi bateko presidente barik, «pakistandar guztien presidente» bihurtu eta herrialdeko zatiketa gainditzeko nahia agertu du. Siriako kurduek mobilizazio orokorrerako deia egin dute islamisten aurka PYD alderdi kurduko buruzagi bat hil dute Qamixli hirian, haren autoari atxikitako bonba bat zartarazita Erredakzioa Nawaz Sharif, Mamnun Hussain presidente hautatu berria zoriontzen. EFE Irudia qDera Ismail Khan 250 PRESOREN IHESALDIA Astelehen gauerdian talibanek Dera Ismail Khan hiriko kartzelari eraso egin zioten lehergailuekin, eta, Pakistango egunkariek argitaratu dutenez, 250 preso inguruk ihes egin zuten. Hainbat ordu iraun zuen erasoak, eta sei polizia eta bost erasotzaile suizida hil ziren gutxienez. Britainiar Inperioan eraikia da Dera Ismail Khaneko espetxea, eta 5.000 presoen artean talibanen 50 buruzagi ere atxikitzen dituzte bertan. Agintariek etxeratze agindua ezarri dute, eta armadak soldaduak bidali ditu iheslariak atxilotzeko. SAUD REHMAN / EFE Siriako Gobernuaren aurkako talde islamisten eta kurduen arteko gatazka gogortzen ari da egunez egun. YPG Herri Kurduaren Defentsarako Unitateek mobilizazio orokorrerako deia egin diote «arma bat erabili dezakeen edonori», Al-Nusrah Frontearen eta Irakeko eta Levanteko Estatu Islamikoaren aurkako borrokarako. PYD Batasun Demokratikoaren Alderdiko buruzagi baten hilketaren ondoren egin du dei hori YPGk. Turkiak muga gurutzatzeko emandako erraztasunak baliatuz, talde islamistak aspaldian kurduen eremuak hartu nahian ari dira. Era berean, islamistek Siriako oposizioan duten eragina da kurduek gobernuaren aurkako matxinadarekin bat ez egiteko arrazoietako bat. Isa Huso PYDko kidea Qamixli hirian hil zuten atzo, haren autoari atxikitako lehergailu bat zartarazita. Herri Kurduaren Kontseiluko kidea ere bazen Huso. Siriaren menpeko Kurdistan kudeatzeko sortu zuten kontseilua alderdi kurduek. 2011n, Siriako armadak kurduen lurrak utzi zituzten, eta, de facto, bertako eragileen esku gelditu ziren. Ordutik, talde islamistek jarri dute arriskuan lortutako burujabetza. Salih Muslim PYDko burua Turkian elkartu berri da hango gobernuko kideekin. Autonomia ez deklaratzeko esan dio Ankarak Muslimi; Muslimek, berriz, islamistei ez laguntzeko eskatu dio Turkiari. Gainera, PYDk ohar batean Siriako Gobernuari egotzi dio preso hartutako Al-Qaedako buruzagi batzuk aske uztea, «Siriako zati kurduaren egonkortasuna hausteko». «Kontrabandistak» mugan Gatazka hasi zenetik, Turkiaren eta Siriaren arteko muga tentsio gune handia da, bai Kurdistan banatzen duen tokian, bai kurduenak ez diren eremuetan ere. Turkiako armadak jakinarazi duenez, Siriatik heldu ziren 2.300 «kontrabandista» geldiarazi zituen atzo, negar gasa jaurtiz. Airera tiroak egin zituela ere esan du armadak. Herenegun, beste mila «kontrabandista» muga gurutzatu nahian harrapatu zituela dio Turkiako armadak. 2013ko uztailaren 31, asteazkena berria 19 Mundua ‹ Harian DLaburrak «Etsaiari laguntzeagatik» ez dute zigortuko Manning FORT MEADE › AEBetako Espioitza Legea urratzeagatik zigortu egingo dute Bradley Manning soldadua,Wikileaks auziko datuen filtratzailea, baina errugabetzat jo dute «etsaiari laguntzea» egozten zioten kargutik. AEBetako Gobernuak bizi guztiko espetxe zigorra eskatu zuen Manningentzat. Beste karguengatik 154 urteko espetxea jaso dezake, baina Denise Lind epaileak zigorra arintzeko eskatu du, preso egon den hiru urteetan jaso duen tratu txarragatik. Bake prozesua uzteko prest agertu da Ocalan ANKARA › Turkiako Gobernuak Ezkerretik eskuinera, PAEko buru Saeb Erekat, AEBetako Estatu idazkari John Kerry eta Israelgo Justizia ministro Tzipi Livni, atzo. MIKE THEILER / EFE Bake iraunkorra lortzeko borondatea agertu dute PAEk eta Israelek AEBetako Estatu idazkariaren arabera, bi aste barru izanen da hurrengo bilera, Israelen edo Zisjordanian Ion Orzaiz Badakite zaila dela. Izugarri zaila. Eta jakin badakite, aurrekoak ikusita, esperantzarako zirrikiturik apenas dagoen. Eta, hala ere, itxaropentsu agertu nahi izan dute palestinarren zein israeldarren ordezkariek Washingtonen (AEB) hasitako bake negoziazioen bigarren saioaren ostean. AEBetako Ekialde Hurbilerako mandatari berezi Martin Indykekin, Estatu idazkari John Kerryrekin eta Barack Obama presidentearekin egin zuten bilera PAE Palestina Askatzeko Erakundeko eta Israelgo negoziatzaileek atzo. Horren ondoren, ordezkari bakoitzak adierazpenak egin zituen prozesuaren inguruan. Bake «iraunkorra» erdiestera «beharturik» daudela eta horretarako ahalegin guztiak eginen dituztela azpimarratu zuten PAEko buru Saeb Erekatek eta Israelgo Gobernuko Justizia ministro Tzipi Livnik. Hala ere, argi utzi nahi izan zuten bidea «luzea eta zaila» izanen dela, bi herrialdeen arteko ezadostasunak «handiak» direlako. Erekaten ustez, «ordua iritsi da palestinarrek estatu burujabe propioa izan dezaten, duintasunez bizi ahal izateko». Horrez gainera, Palestinako herriari bakea zor zaiola esan zuen, «nahikoa sufritu duelako orain arte». Israelgo ordezkariaren aburuz, ordea, lehentasuna «gaurko israeldarren eta etorkizuneko belaunaldien segurtasuna eta bakea» bermatzea da. «Esperantza badugu, baina ezin dugu inozoak izan, arazo anitz baitaude eremuan», esan zuen Livnik. AEBetako Estatu idazkaria izan zen mezu baikorrena zabal- du nahi izan zuena. Kerryren esanetan, orain arteko elkarrizketak «oso emankorrak» izan dira, eta datozen bi asteetan berriz batzartuko dira alde bateko eta besteko ordezkariak. Israelen edo Zisjordanian bilduko dira alde guztiak berriz, «afera garrantzitsuenak lantzeko bilera jarraituak eta funtsezkoak mantentzea adostu dutelako». AEBek, Europako Batasunak, NBEk eta Errusiak osatutako Laukoteak ere zoriondu ditu palestinarrak eta israeldarrak, elkarrizketei heltzeagatik. 2014ko apirilera arte iraungo dute negoziazioek, eta ordurako pausoak eman nahi dituzte alde guztiek. urratsik egin ez duelako kexu, bake prozesua bertan behera uzteko prest agertu da PKK Kurdistango Langileen Alderdiko buruzagi Abdullah Ocalan. Espetxean bisita egin diote senideek Ocalani, eta haren osabak esan du Ankarak jarrera aldatu ezean PKK-ko burua «prozesutik irten eta esku hartze oro uzteko prest» dagoela. Talibanen guneak gogor astindu ditu Afganistanek KABUL › Afganistango armadak operazio handi bat hasi du talibanen kontra. Paktiya probintzian azken 24 orduetan eginiko bonbardaketetan 65 ekintzaile hil dituztela argitaratu du Khaama Press egunkariak. Logar eta Nangarhar probintzietan, berriz, 83 ekintzaile hil dituztela jakinarazi zuen astelehenean Defentsa Ministerioak. Abortuaren Legea sinatu du Irlandako presidenteak DUBLIN › Irlandako Errepublika- Ashtonek ez du konpromisorik lortu Egiptoko bilera sailean Mohamed Mursi presidente ohiarekin batzartu da EBko ordezkaria, eta «ongi» dagoela nabarmendu du I.O. Ikusmin handia sortu zuen Egipton Europako Batasuneko Atzerri Politika eta Segurtasunerako ordezkari Catherine Ashtonen bisitak. Agintariak, ordea, alde egin du jada, eta batzuen zein besteen adierazpenetatik ondoriozta daiteke ezer gutxi aldatu dela herrialdeko panorama politiko katramilatuan. Mohamed Mursi presidente ohiarekin batzartu zen Ashton atzo, baina bi orduko bilera horretan zer hitz egin zuten ez da informaziorik argitaratu kasik. Presidente ohia «ongi» dagoela eta telebista ikusteko zein berripaperak irakurtzeko baimena duela nabarmendu zuen EBko ordezkariak. Adli Mansur behin-behineko presidentearekin, Mohamed elBaradei lehen ministrordeare- kin, Abdel Fatah el-Sisi armadako buruarekin eta Mursiren aldeko plataformarekin ere elkarrizketatu da Ashton. Hainbat hedabideren arabera, Egiptoko odol isurketa gelditzeko eta nazio adiskidetzea lortzeko proposamen bat helarazi die EBko diplomaziaren buruak ordezkari politiko eta militarrei: Anaia Musulmanak trantsizio prozesuan onartzea eta haien kontrako prozesu judizialak etetea, protestak bertan behera uztearen truke. Mursiren aldeko delegazioko ordezkari Mohamed Ali Bixirren arabera, alta, Ashtonek ez die inolako proposamenik egin: «Azkenaldian zer gertatu den azaltzeko besterik ez digu eskatu». El-Baradeik ere hitzaldia egin zuen atzo Ashtonekin bildu ostean. Mursi karguan berrezartzeko proposamena «erabat baztertua» dagoela baina behin-behineko gobernuak Anaia Musulmanen parte hartzea onar dezakeela esan zuen. Haien kontrako auziak bertan behera uzteari buruz, berriz, «delituak egin dituztenen eta erantzukizun penalik ez dutenen artean» desberdindu zuen lehen ministrordeak. Mursiren jarraitzaileek ere ez dute atzera egin. Atzo, milaka lagunek bat egin zuten Kairoko kaleetan, militarren indarkeriaren kontrako manifestazioetan. ko presidente Michael D. Higgins laboristak oniritzia eman dio parlamentuak onartu berri duen Abortuaren Legeari. Amaren bizia arriskuan dagoenean, baita suizidio arriskua dagoenean ere, legezkoa izango da haurdunaldia etetea. Ez da baimenduko abortatzea, ordea, fetuak malformazioaren bat duelako edo bortxaketa kasuetan. Hugo Chavez gogoratu dute ALBAren goi bileran GUAYAQUIL › ALBA aliantza bolivartarrak XII. goi bilera hasi zuen atzo, eta Hugo Chavez Venezuelako presidente ohia, ALBAren sustatzaile nagusia, gogoan izan zuen Ekuadorko presidente Rafael Correak: «Inoiz baino biziago dago». 20 berria 2013ko uztailaren 31, asteazkena Kirola› Kaikuko trainerua, joan zen igandean, Zumaian jokatutako San Miguel ligako estropada irabazi berritan. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS Txapelketa da, baina... Euskadiko Txapelketa jokatuko da gaur Lekeition: gizonezkoetan, Kaiku da faboritoa; emakumezkoetan, Zumaia Emakumezkoetan, lau ontzi Emakumezkoak ere ariko dira, eta lau traineruk bakarrik eman dute izena. Parte hartzeko aukera denek izan dute, baina azkenean, Euskotren ligan dabiltzan lau ontziak bakarrik ariko dira: Zumaia, San Juan, Hibaika eta Orio. Faboritoa Zumaia da. Bandera bat izan ezik, beste guztiak irabazi ditu aurten. Hala ere, joan zen larunbatean ikusi zen Euskotren ligako estropadan San Juan eta Hibaika ere gai direla banderen lehian sartzeko, San Juanek irabazi baitzuen estropada hori. Ez harritu lehia estua izatea. Egutegia estropadaz beteta egonik, garai batean zuen indarra eta sona galtzen ari da Aitor Manterola Arraun mundua aldatuz doa urteen joanean. Orain, estropadak beste era batera antolatzen dira, TKE Traineruen Kluben Elkartea sortu zenetik. Lehen, federazioek zuten ardura hori. Garai hartan, egutegiko estropada garrantzitsuenetakoa izaten zen Euskadiko Txapelketa, baina orain, galtzen ari da indarra. Garrantzia dauka, baina ez lehen hainbestekoa. Egutegia estropadaz betea dago, ligek hartu dute loraldia, eta, oro har, traineruak horretara bideratzen dira. Nekez dute orain helburutzat Euskadiko Txapelketa. Estropada soil bat da, beste hainbaten artekoa, eta hor dago, egutegiaren erdi-erdian. San Ignazio egunez jokatzen da azken urteetan, eta aurten ere bai. Gaur da, beraz, Lekeition. Egun hori asteko zein egunetan tokatzen den, hortxe izaten da txapelketa. Asteburuan bada, gaitzerdi. Baina as- te barruan bada aurten bezala, enbarazu handiagoa egiten die klubei mesede baino. Duela hiru egun izan zituzten ligako estropadak traineruek, eta gaur txapelketakoa dute. Espainiako Txapelketara doazen ontziek —Euskal Herritik Kaikuk eta Oriok bakarrik esan dute badoazela— larunbatean eta igandean izango dute lehiaketa hori. Non eta Galizian: ostiralean bertan abiatu behar bidaia luzea egitera. Horiek denak kontuan hartuta, ontzi bakoitzak emango dio gaurkoari berari komeni zaion garrantzia. Batzuek handiagoa, besteek txikiagoa. Indarra kentzen dio Euskadiko egutegian indar handia izan behar zuen estropadari, baina gauzak horrela daude. Gizonezkoetan, esaterako, Urdaibaik garbi azaldu zuen aurreko astean, Bizkaiko Txapelketaren atarian, txapelketa horiek ez dituela helburutzat hartu. Orion ere oso garbi dute Kontxako Bandera prestatzen hasita daudela dagoeneko. San Juanek, Hondarribiak, San Pedrok eta Santurtzik zer egingo duten ez dago jakiterik. Horiek horrela, Bizkaian pausatu behar dira begiak faboritoez hitz egiten hasteko: Kaiku eta Portugalete. Sestaokoek hiru estropada handi egin dituzte jarraian San Miguel ligan, nahiz eta aurrenekoan zorte txarrak galarazi bandera irabaztea. Bizkaiko Txapelketan ere, duela astebete, onenak izan ziren. Garbi esan behar da hau: berak nahi badu gaur irabazi, kostako zaie besteei txapela kentzea. Portugalete ere indartsu dabil. Igandean, San Miguel ligako estropadan, zazpi segundok eragotzi zioten bandera irabaztea. Herrialdeko txapelketan, Kaikuren atzetik laugarren sartu zen, lau segundo eskasera. Oso gertutik zaindu beharrekoa da talde hori gaurkoari begira. Txandaz txandako azterketa eginda, kontu hau argitu behar araudiaz: bi txandetako edozeinek du txapelketa irabazteko aukera. Aurrenekoan, Santurtzi egoteak sortzen du ikusmina. KAE 1ligako hirugarren sailkatuak bere burua ikusiko nahiko du liga nagusiko hiru ontzi onen inguruan. Urdaibaik nahiko du itxura ona eman, eta San Juan eta Hondarribia edozer egiteko gai dira. Baina jakina, horretarako, arraunlaririk onenak atera behar, eta, agian, beste aukeraren bat egingo dute. Bigarrengoan, bi bizkaitarrei heldu dakiekeen bakarra Orio izan daiteke, baldin eta talderik onena ateratzen badu. San Pedro makal antzean dabil emaitza aldetik azkenaldian. Zumaia,Gipuzkoako Txapelketako garaipena ospatzen. GORKA RUBIO / ARP EUSKADIKO TXAPELKETA pEmakumezkoen txanda. Zumaia, San Juan, Hibaika eta Orio. pGizonezkoen lehen txanda. San Juan, Hondarribia, Urdaibai eta Santurtzi. pGizonezkoen bigarren txanda. Kaiku, Portugalete, Orio eta San Pedro. pLekua. Lekeitio (Bizkaia). pOrdua. 18:00 (ETB1). pAzken irabazleak. Iaz, Kaiku; 2011n, Urdaibai; 2010ean, Kaiku; eta 2009an, Kaiku. 2013ko uztailaren 31, asteazkena berria 21 ‹ Publizitatea 22 berria 2013ko uztailaren 31, asteazkena Kirola › Antoine Griezmann, Carlos Martinezekin lehian, denboraldi-aurreko lehen entrenamenduan. GORKA RUBIO / ARP Eguneroko berri txarra Antoine Griezmannek zuntz haustura du eskuin izterrean, eta bizpahiru aste beharko ditu osatzeko Julen Etxeberria Lasaitik gutxi du orain arte Realaren denboraldi-aurreak. Hilaren 3an lanean hasi zenetik gutxi izan dira albiste txarrik gabeko egunak. Lehenbizi, Asier Illarramen- di Real Madrilera joango ote zen zalantzarekin hasi zen lanean. Lau egun geroago, Diefro Ifranek lesio larria izan zuen entrenatzen ari zela. Aurrelari uruguaitarrak ezker belauneko atzeko lotailua hautsi zuen. 2010ean izan zuen lesio bera zen. Orduan sei hilabete inguru behar izan zituen osatzeko, eta oraingoan ere antzeko denbora beharko du berriro jokatzeko moduan egoteko. Beste lau egun, eta beste albiste txar bat. Hilaren 12an, Real Madrilek Illarramendiren etete klau- sula ordaindu zuen. Agur taldearen iparrorratzari, Realean historia egitera deituta zegoen jokalariari. Talde txuri-urdinak 32 milioi euro pasatxo jasoko zituen, negozio galanta, haren joanak taldean utziko zuenaren parekoa. Illarramendik taldea utzi izanaren kolpea bereganatu nahian zebiltzan txuri-urdinak beste muturreko bat jaso zutenean. Beste lesio bat, beste lesio larri bat. Mikel Gonzalezek min hartu zuen lepoko hezurrean gimnasioan lanean ari zenean. Azterketa medikuak ez zuen berri onik ekarri: hiru hilabete jokatu gabe. Agur denboraldi-aurreari eta agur sasoi hasierari, tartean abuztu amaieran jokatu beharreko Txapeldunen Ligako atarikoari. DLaburrak Ifran,Mikel,Markel,Prieto... Ifranena eta Mikel Gonzalezena izan dira denboraldi-aurrean Realak izan dituen bi lesio larrienak. Lesio arinagoak izan dituzten jokalarien zerrenda, ordea, luzea da. Larritasunaren araberako ordena jarraituz gero, Markel Bergara eta Antoine Griezmann dira lehenak, biek zuntz haustura txikiak izan baitituzte. Markelek joan zen ostiralean hartu zuen min, eta bi aste beharko ditu oraindik osatzeko. Griezmann, berriz, atzo lesionatu zen, eta bizpahiru astez egon beharko du geldirik. Beraz, hortxe-hortxe ibiliko da Ligako lehen partida jokatzeko, abuztuaren 17an. Carlos Martinez eta Xabi Prieto ere ez dira lesioetatik salbu egon, eta biek ala biek gainkargak izan dituzte. Eskuin hegaleko atzelaria bi astez egon da entrenatu gabe, baina jada egun batzuk daramatza lanean taldekideekin batera. Erdilariak, ordea, bost egun daramatza kili-kolo, eta ikusteko dago Jagoba Arrasatek zenbat egunez egon beharko duen zain Prieto bere esanetara izateko. Haris Seferovicek, Carlos Velak eta Ion Ansotegik ere arazo fisiko txikiak izan dituzte. Horrekin guztiarekin egin beharko dio aurre Realak gaur Eibarri, bi taldeek Zarautzen jokatuko duten lagunartekoan (19:00). Ostiralean, berriz, txuri-urdinak Ingalaterrarantz abiatuko dira. Han zortzi egun egingo dituzte, eta hiru lagunarteko jokatuko dituzte. FUTBOLA › Carlos Velak adie- Vela,pozik Illarramendiren truke jasotako dirutzagatik razpen bitxiak egin zituen atzo Asier Illarramendiren fitxaketaren inguruan. «38 milioi eurogatik Jokin Aperribaik ez balu Madrilera eraman, nik neuk eramango nuke oinez», esan zuen Realeko aurrelari mexikarrak. Haren jardunaz, berriz, Velak aitortu zuen ez duela oraindik goia jo. Baikor da ere Txapeldunen Ligako atarikoaz. Athletic eta Zaragozaren arteko lehia, gaur Sestaon FUTBOLA › Athleticek eta Zara- gozak lagunarteko partida jokatuko dute gaur Sestaon, Las Llanas futbol zelaian (19:00). Bestalde, Mikel San Jose talde zuri-gorriko erdiko atzelariak atzo aitortu zuen aurten egoera «lasaiagoa» dela eta taldeak «eskertu» egiten duela. San Josek, halaber, nabarmendu zuen atzelariak «babestuago» sentitzen direla Ernesto Valverderen sistemarekin, Marcelo Bielsarenarekin baino. Morales eta Peleteiro utzita ariko dira Eibarren FUTBOLA › Jose Luis Morales espainiarrak eta Jose Ignacio Peleteiro galiziarrak Eibarren jokatuko dute hurrengo denboraldian, Levantek eta Real Madrilek utzita. Moralesek 26 urte ditu, eta Peleteirok, 21. Biak ala biak erdilariak dira, eta erdipuntan jokatu ohi dute. Bidasoa buru-belarri ari da Asobalen aritu ahal izateko ESKUBALOIA › Bidasoak onartu egin du Asobal ligan jokatzeko Espainiako Federazioak egindako gonbita, eta buru-belarri ari da lanean maila nagusian aritu ahal izateko baldintzak betetzeko. Irungo taldeak ehun mila euro inguru behar ditu sei urte geroago Asobal ligan jokatzeko. Klubeko arduradunak baikor dira, eta bihar emango dute egoeraren berri. Getxoko Zirkuitua jokatuko da gaur TXIRRINDULARITZA › Hamabi talde ariko dira gaur 09:30etik aurrera Getxoko Zirkuituan, Rikardo Otxoaren Oroimenezkoan. Euskaltel-Euskadi eta Movistar taldeen arteko lehia espero da. Bestalde, Koldo Fernandez de Larreak beste urtebeterako berritu du Garmin taldearekin. Txirrindulari gasteiztarrak bi urte daramatza AEBetako taldean. 2013ko uztailaren 31, asteazkena berria 23 ‹ Kirola Bat bera ere ez dago Euskal atletarik ez da ariko Moskun, abuztuaren 10etik 18ra, aire libreko Munduko Txapelketan J.Etxeberria Bi mila atleta inguru ariko dira abuztuaren 10etik 18ra Moskun, aire libreko Munduko Txapelketan. Bi mila atleta eta bakarra ere ez Euskal Herrikoa. Espainiako eta Frantziako federazioek jada eman dute Errusiako hiriburuan ariko diren atleten berri, eta zerrendetan ez dago euskal herritar bat bera ere. Inoiz ez zen gertatu horrelakorik aire libreko Munduko Txapelketa batean. Deigarria da oso, are gehiago Moskukoa munduko txapelketaren hamalaugarren ekitaldia dela kontuan hartuta. Baina deigarriagoa da oraindik aintzat hartuz gero Olinpiar Jokoetako azken hamar ekitaldietan beti gutxienez euskal atleta bat aritu dela. 1972an Munichen (Alemania) jokatu ziren Jokoetan ez zen euskal atletarik aritu. Ordutik aurrera, ordea, beti egon da baten bat. Naroa Agirre zen Errusiako hiriburuan lehiatzeko aukera gehien zuena. Pertika jauzilari donostiarrak urteko markarik onena zuen Espainiako Federazioko atleten artean (4,40 metro). Hain zuzen ere, marka horrekin irabazi zuen joan zen larunbatean Espainiako Txapelketa. Marka ona da, Agirrek aspaldian lortzen ez zuena. Ona bai, baina nahikoa ez. Izan ere, Munduko Txapelketan parte hartzeko gutxieneko Naroa Agirre, amorratuta, ahalegin batean langa bota ondoren. K. BRANDT / EFE marka 4,50 metro da, eta Agirre ez da gai izan altuera hori gainditzeko. Donostiarrak itxaropena zuen Moskura joateko, eta horregatik pena izango du. Hala ere, Agirrek berak BERRIAri aitortu zionez, Munduko Txapelketara joan edo ez, ontzat emango zuen sasoi honetan egindakoa. Agirre orain lau urte aritu zen azken aldiz aire li- breko Munduko Txapelketa batean, Berlinen. Mikel Odriozolarena da beste hutsune deigarria, ibiltari errenteriarra azken zazpi ekitaldietan lehiatu baita, 1999an Sevillan (Espainia) estreinakoz aritu zenetik. Odriozolak, ordea, sasoi gorabeheratsua izan du, eta ezin izan du postua lortu 50 kilometrokoan. Hushovdek esprintean irabazi du Poloniako Itzuliko hirugarren saioa Ricardo Mestre Euskaltelekoa eguneko ihesaldian sartu da, baina harrapatu egin dute helmugatik gertu J.E. Aukera asko zeuden Poloniako Itzuliko hirugarren etapan esprintean erabaki zedin. Eta hala izan zen, eta Thor Hushovd BMC taldeko txirrindulari norvegiarra izan zen azkarrena azken metroetan. Bi australiar izan zituen atzetik: Mark Renshaw (Belkin) eta Steele Von Hoff (Garmin). Sailkapen nagusian ez da aldaketarik, eta Rafal Majkak (Saxo) jarraitzen du lider. Etxeko txirrindulariak lau segundoren aldea du Sergio Luis Henao kolonbiarrarekiko (Sky) eta sei segundorena Christophe Riblon frantziarrarekiko (Ag2r). Bi koska beherago dago Ion Izagirre (Euskaltel-Euskadi), bosgarren postuan, liderrarengandik bederatzi segundora. Ormaiztegiko txirrindulariak postu bat igo du atzoko etapa jokatuta. Atzoko etapari dagokionez, Ricardo Mestre Euskaltel-Euskadiko txirrindulari portugaldarraren lana nabarmendu beharra dago. Aleksandr Diatxenko (Astana), Mirko Selvaggi (Vacansoleil) eta Bartlomiej Matisiakekin (CCC) batera sartu zen eguneko ihesaldian, eta helmugara iristear izan ziren. Tropelak, ordea, bi kilometro bakarrik falta zirenean harrapatu zituen. G Sailkapenak HIRUGARREN ETAPA 1.Thor Hushovd (BMC) 5.10.02 2.Mark Renshaw (Belkin) d.b. 3.Steele Von Hoff (Garmin) d.b. 17.Adrian Saez de Arregi (Eusk.) d.b. NAGUSIA 1.Rafal Majka (Saxo) 2.Sergio Luis Henao (Sky) 3.Izena (Taldea) 5.Ion Izagirre (Euskaltel) 16.14.45 4ra 6ra 9ra 24 berria 2013ko uztailaren 31, asteazkena Kirola › Katie Ledeckyk munduko marka hobetuta irabazi du 1.500 metroko finala Ryan Lochte dominarik gabe gelditu da estilo libreko 200 metroko proban, eta Yannick Agnelek irabazi du urrea I.M.E. Donostia Jauzilari bat airean, Bartzelonako Port Velleko moilan eraikitako 27 metrotako plataformatik jauzi egin ondoren. BERRIA Altuera handiko jauzien estreinakoak ikusmina sortu du Bartzelonan, Munduko Txapelketan. 27 metrotik egiten dute salto jauzilariek, eta orduko 90 kilometroko abiaduran murgiltzen dira uretan. Bederatzigarren solairutik Imanol Magro Eizmendi A rtista bokaziodun suizidak dira, euren burua bederatzigarren solairutik botata harridura eta txaloak eragiteko ahalmenarekin. Bartzelonan jokatzen ari diren Munduko Igeriketa Txapelketetako berritasun erakargarrienetako protagonistak dira: altuera handiko jauzilariak. Gizonezkoek 27 metrotako plataforma batetik egiten dute jauzi, eta emakumezkoek, hogeikotik. «Beldurra beti nabaritzen duzu. Hau egiteko burutik pixka bat jota egon behar duzu, baina garrantzitsuena prestaketa ona da; eromenak bakarrik ez du balio». Orlando Duque Superman jauzilari kolonbiarraren azalpena da. Gizonezkoen txapelketa gaur bukatuko da, eta bera dago sailkapenaren buruan. Mito bat da kasik, Munduko Serieak bederatzi aldiz irabazitakoa. Altuera handiko jauzien munduko serieak 2009an bultzada handia jaso zuten, Extreme Games (muturreko jokoak) delakoetan sartu zutenean. Zirkuituko proba bakoitzak milaka ikusle batzen zituela ikusita, FINAk (Nazioarteko Igeriketa Federazioak) zaleak txapelketetara eramateko beita ona izan zitekeela pentsatu zuen. «Gure produktua hobetzeko aukera da. Jende asko erakartzen dute, eta horregatik ditugu izar hauek hemen. Telebistan ere arreta handia piztea espero dugu», aitortu du zintzo Cornel Marculescuk, FINAko zuzendari nagusiak. Bartzelonako Port Vellko moilako harmailetan 30.000 ikusletik gora batu dira, eta ez litzateke harritzekoa berandutu gabe olinpiar kirol bihurtzea. Emakumezkoen lehiaketa atzo bukatu zen, eta Cesilie Carton estatu batuarra izan da txapeldun. Bost jauzilarik hartu zuten parte Cesilie Carlton izan da lehen munduko txapelduna; gizonen lehia gaur bukatuko da Iragan larunbatean, mozkor batek jauzi egin, eta erietxera eraman behar izan zuten bakarrik; gizonezkoetan, berriz, hamahiruk. Altuera handiko jauzilari gutxi daude, modalitate oso arriskutsua delako. Funanbulismoa eta kirolaren arteko erdibidean dago. Jauziak hiru segundo irauten du, eta jauzilariak orduko 80 eta 90 kilometro arteko abiaduran murgiltzen dira uretan. Azelerazioa auto batek izan dezakeena baino handiagoa da. «Erortzean, naturaren eta grabitate indarraren esku zaude. 2 eta 3G arteko azelerazioarekin murgiltzen zara», azaldu du Donald Kuah doktoreak, Sidneyko kirol medikuntza institutuko ikerlariak. Hamar metroko tranpolinarekin alderatuta —aurretik txapelketetan egiten ziren jauzi altuenak—, talkaren indarra bederatzi aldiz handiagoa da. Gary Hunt ingelesa Duqueren aurkari zuzena da; Munduko Serieak hiru aldiz irabazi ditu, eta ondo ezagutzen ditu arriskuak. «Urarekin talka egitearen sentsazioa inpaktu angeluaren araberakoa da. Zuzen zuzena bada, ia ez duzu nabaritzen. Okertuz gero, aldiz, gutxi bada ere, oso mingarria da». Jauzilari guztiak kolpe handiak harturikoak dira, eta pelbis banaketa ohiko lesioa da. Horren adibide, iragan larunbatean gertaturikoaBartzelonan zebilen turista irlandar mozkor batek segurtasun langileari iskin egin eta salto egin zuen. Erietxera eraman zuten hainbat hezur hautsi baitzituen. Logikoa denez, inpaktu unea da arriskutsuena. Jauzilariek azken 15 metroak uretan sartzeko unea prestatzeko erabiltzen dituzte airean bospasei itzulipurdi eman ondoren. «Jauzi zailetan oso denbora gutxi duzu hor prestatzeko, segundo bat baino gutxiago», ohartarazi du Huntek. Jauzilariek oinak sartzen dituzte lehenbizi, eta giharrak uzkurtuta. Duquek aletu du. «Buruz erortzen saiatzea erokeria litzateke. Gihar garrantzitsuenak hankak dira, baina atal guztiek behar dute oreka; zerbait herren badago, han izango duzu mina». Inpaktua da unerik lazgarriena, baina ez arrisku bakarra, gero desazelerazioa baitator. Ofizialki 6,6 metroko sakonera behar du urak, baina uraren dentsitatea dela eta, metro pare bat aski dira orduko 90 kilometroak galgatzeko. Kuah doktoreak aztertu ditu kalteak. «Barneko organo eta burmuinetan eragin handia du. Pentsa abiadura horretan doan auto bat kolpetik gelditzen dela? Bada hau gogorragoa da ». Errekorra: 53,26 metro Lehiaketatik kanpo, altuera handienetik eginiko jauzia 53,94 metrokoa da. Oliver Fabre suitzarrak lortu zuen errekorra 1987an, neoprenozko bainujantzia eta zapatilekin. Gaizki erori zen, baina, eta lesio larria izan zuen bizkarrean. Aurreko marka Randy Dickinsonek zuen: 53,26 metro, eta hanka bat hautsi zuen ahaleginean. Handik gutxira hil zen. Altuera oso handiko jauzietako heroia, dena den, Dana Kunze da. Haren errekorra 52,42 metrokoa izan zen, eta zazpi jauzi egin zituen 50 metrotikk gora. Jauziak oinutsik eta ohiko bainujantziarekin egiten zituen, airean itzulipurdi pare bat emanez gainera. Zazpi jauziak onik bukatu zituen. Egun, AEBetan barrena dabil zirku itxurako ikuskizun batekin. Bartzelonako Munduko Igeriketa txapelketetako izarrek emakume izena dute. Katie Ledeckik estilo libreko 1.500 metroetako munduko marka sei segundotan hobetu zuen atzoko finalean. Txapelketetan lortu den bigarren errekorra da. Ledeckik 15.36,53ko denborarekin irabazi zuen urrea, aurreko markarik onena (15.42,54) urrun utziz. Bigarren, Lotte Friis daniarra izan zen (15.38,88); hark ere aurreko munduko marka hobetu zuen, eta hirugarren, Lauren Boyle zeelandarra (15.44,71). Ledeckyrena ez zen erakustaldi bakarra izan, Missy Franklin erkideak nagusitasunez irabazi zuelako bizkar estiloko 50 metroko finala (58,42), eta Ruta Leylitute lituaniarrak bular estiloko 100 metrokoa (1.04,42). 16 urteko igerilariak munduko marka hobetu zuen herenegun; atzo, berriz, estuago ibili zen, eta 60 ehunenen aldea atera zion bakarrik Julija Efimova errusiarrari. Franklinen atzetik Emily Seebohm australiarra izan zen bigarren (59,06). Eguneko ustekabekorik handiena Ryan Lochtek eman zuen. Michael Phelpsen oinordeko izateko hautagaia podiumetik kanpo gelditu zen lehen finalean. Lochte laugarren izan zen estilo libreko 200 metrokoan (1.45,64). «Ez dut nire gaua izan, baina ezin naiz itsutu; proba asko ditut aurretik», adierazi zuen. Txapelduna Yannick Agnel frantziarra izan zen (1.44,20), Conor Dwyer estatubatuarra (1.45,32) eta Danila Izotov (1.45,59) errusiarraren aurretik. Ledecky, dominarekin. J. M. / EFE 2013ko uztailaren 31, asteazkena berria 25 D ‹Agenda Ekitaldiak Zure ekitaldia BERRIAn agertzea nahi baduzu: www.berria.info/zerbitzuak/agenda/bidali/ Musika pAzpeitia. Fridays Crew musika taldearen kontzertua. Gaur, 22:00etan, txosnetan. pAzpeitia. Bongo Botrako taldearen emanaldia. Gaur, 23:30ean, herriko plazan. pAzpeitia. Obaneuke taldearen kontzertua. Gaur, 23:30ean, Olazko Andre Mariaren plazan. pAzpeitia. Gatibu taldearen kontzertua. Bihar, 23:30ean, herriko plazan. pBaztan. Vendetta musika taldeak kontzertua eskaniko du. Ostiralean, 22:00etan, Elizondoko plazan. pBera. Herri aurreskua eta Joseba Irazokiren kontzertua. Ostiralean, 19:00etan, Gaztextebanen. pBera. Sorotan Babies eta Morrophine musika taldeen kontzertua. Ostiralean, 00:00etan, Altzateko plazan. pBera. Gero Berako Bandaren kontzertua. Larunbatean, 18:00etan, herriko etxearen plazan. pBera. Kaskezur eta Zakillers. Larunbatean, 00:00etan, Altzateko plazan. pBera. Sukaldean besta! haurrentzako erromeria. Igandean, 18:00etan, eskolako pilotalekuan. pBera. La Jodedera eta Dj Elvis Caino musika taldeen kontzertua. Igandean, 00:00etan, Altzako plazan. pDonostia. Kaixo vs. Cesar, Amalgama Crew Live! eta Noyzebox & Maria DJs taldeek musika emanaldia eskainiko dute. Ostiralean, 23:00etan, Le Bukowski tabernan. pDonostia. Sunday Reggae party jaialdiaren barruan, Irie Ites Sound, Selekta Komegan eta Revolutionary Brothers musika taldeek kontzertua egingo dute. Igandean, 19:00etan, Guardetxean. pEtxebarri. Leioako Udal Musika Banda. Gaur, 12:30ean, udaletxeko plazan. pFruiz. Hesian musika taldeak kontzertua eskainiko du. Ostiralean, 23:00etan, aparkalekuan. pGetxo. Guda Dantza eta Mala Noche taldeek musika emanaldia eskainiko dute. Gaur, 20:00etan, Txiki Otaegi plazan. pGueñes. Erdizka Lauetan musika emanaldia. Gaur, 20:30ean, herriko plazan. pHondarribia. Hondarribiko Txistu Taldearen alborada. Gaur, 08:00etan, Alde Zaharrean eta Portuan. pLemoa. Skakeitan eta Patxuko Nice musika taldeen kontzertua. Gaur, 22:30ean, gaztetxean. pLemoa. Anje Duhalde abeslariaren musika emanaldia. Ostiralean, 23:30ean, Elizondon. pLemoa. Malsujeto, Gatibu eta Trikizio taldeen kontzertua. Larunbatean, 15:00etan, Elizondon. pOiartzun. Kirkit Ensemble taldearen kontzertua. Gaur, 19:30ean, Done Eztebe elizan. pOiartzun. Gozategi musika taldearen kontzertua. Larunbatean, 23:00etan, Doneztebe plazan. pUsurbil. Sen taldearen kontzertua. Ostiralean, 23:00etan, San Esteban auzoan. Antzerkia pDonostia. Gizat taldearen Zapalduen Antzerkia. Gaur, 19:30ean, Trinitate plazan. pDonostia. Potxin eta Patxin pailazoen Txangoa. Bihar, 18:00etan, Amara auzoko Easo plazan. pLemoa. Galdakaoko Gazte Asanbladaren Piraten bizitza hoberena da kale antzerkia. Bihar, 21:00etan, jubilatuetan. pMarkina-Xemein.Txotxongiloak, H,o2topoz , gurpil aulkia eta dantza uztartzen dituen kale antzerkia. Larunbatean, 20:00etan, arkupe aurrean. Bertsolaritza pAbadiño. Salbatore jaietako bertso saioa. Bertsolariak: Igor Elortza, Maialen Lujanbio, Unai Iturriaga, eta Andoni Egaña. Larunbatean, 22:30ean. pAltzo. Bertso saioa. Bertsolariak: Jexux Mari Irazu Muñoa, Unai Muñoa, Maialen Lujanbio, Amets Arzallus, Unai Iturriaga eta Andoni Egaña. Ostiralean, 22:30ean, frontoian. pAramaio. Ulibarriko festetako bertso afaria. Bertsolariak: Igor Elortza eta Iker Zubeldia. Ostiralean, 20:30ean, Ulibarriko elkartean. pBera. Bertso saioa. Bertsolariak: Maialen Lujanbio eta Amets Arzallus. Larunbatean, 12:00etan, herriko etxearen plazan. pElorrio. Bertso saioa. Bertsolariak: Etxahun Lekue eta Arkaitz Estiballes. Igandean, 21:00etan, Zenita auzoan. pGasteiz. Bertso saioa. Bertsolariak: Xabier Silveira, Uxue Alberdi, Iker Zubeldia eta Unai Iturriaga. Larunbatean, 13:00etan, txosnetan. pGetxo. Bertso saioa. Bertsolariak: Jone Uria Albizuri, Jon Maia, Fredi Paia eta Andoni Egaña. Gaur, 13:00etan, Kasino plazan. pGetxo. Bertso saioa. Bertsolariak: Imanol Uria, Unai Iturriaga, Onintza Enbeita eta Andoni Egaña. Bihar, 20:30ean, Santa Eugenia plazan. pMarkina-Xemein. Bertso bazkaria. Bertsolariak: Julio Soto, Mañukorta. Larunbatean, 14:00etan. Etxe izenen jatorria, argazkitan Etxeen izenak biltzen dituen argazki erakusketa bat izango da ikusgai bihartik aurrera Miarritzen Erredakzioa Miarritzetik Getxora eta Senperetik Algortara bidaiatzeko aukera eskainiko du Oskar Alegria kazetari eta argazkilariaren Hitz Enea erakusketak. Bihar zabalduko dute, eta abuztuaren 29ra arte izango da bisitatzeko modua, Miarritzeko Mediatekan (Lapurdi). Etxe izenak aztertzen dituen zientzia landu du Nafarroako artistak: oikonimia. Herriz herri baserri eta etxeen izenak bildu eta aztertu ditu argazkien bidez. Antzinako euskal kulturan, kartografiarik existitzen ez zen garaian, etxe izenek mapa zaharrak egiteko balio zuten; lanbideak, izengoitiak eta toponimoak erabili izan dira horiek izendatzek; Arotzena, Tatoena eta Berasalde, adibidez. Egun, nahiz eta abstraktuagoa izan, oraindik ere badirau ohitura horrek. Erantzunik ez duten hainbat galdera azaleratu nahi izan ditu Alegriak erakusketaren bitartez: Nor bizi izan zen Azkaineko Zapata Churienea izeneko etxean? Etxeen izenak aztertu ditu Oskar Alegriak, argazkien bitartez. BERRIA Nondik dator Neguriko etxean dagoen Senditzuegi izena? Kolore berekoak al dira Urruñako Etche Berdea eta Algortako Etxe Berdea? Getxoko Udalak eta Euskal Elkarteen Erakundeak bi urtean behin antolatzen dute Iparra Galdu Gabe jardunaldiak; horien ba- rruan prestatu dute Hitz Enea. Urriaren 4tik azaroaren 4ra egingo dira, eta arduradunek azaldu dutenez, hitza izango da ardatz. ‘HITZ ENEA’ pNoiz. Bihartik abuztuaren 29ra arte. pNon. Miarritzeko Mediatekan. Pailazoak, naturaren irakasle Izadia ezagutzeko aukera emango du ‘Txangoa’antzezlanak bihar, Donostiako Easo plazan, 18:00etan Erredakzioa Donostiako Amara auzoko bizilagunentzat txangoa antolatu dute Patxin eta Potxin pailazoek, eta haiekin naturaz gozatzera animatzeko gonbita egin diete auzotarrei nahiz kanpokoei; bihar Easo plazan izango da ikuskizuna, 18:00etan. Mendiak, basoak eta zelaiak ezagutzeko aukera izango dute bertaratzen direnek. Horrez gain, txangoan gerta daitezkeen ezustekoen berri emango dute antzerkiaren bitartez, eta horiei aurre egiten lagunduko diete Patxin eta Potxinek etxeko txikienei. Eskujokoen, musikaren, jolasen eta mimikaren bitartez, gorputz adierazpena landuko dute bi Patxin eta Potxin pailazoek Txangoa antzezlana eskainiko dute. BERRIA pailazoek, saio alai batean. Imajinazioaren eta ilusioaren bitartez, publikorik gazteena ikuskizunean partaide bilakatuko dute. Pailazoek diote haurrak kontent bizi daitezkeela materialtasunetik harago. Ohartarazi nahi dute zoriontsu izateko ez dagoela tresna eta objektuen beharrik. Helburu horrekin ekoizten dituzte ikuskizunak. «Imajinazioaren bidez soilik entretenitzen ditugu», adierazi dute. Urtero-urtero, lan berri bat aurkezten dute, eta urte guztian ikuskizuna herri askotako agertokietan antzezten dute. Horrez gain, ikastetxeetako, ikastoletako eta herriko festa ospakizunetan ere parte hartu izan dute, baita Txirri, Mirri eta Txiribiton pailazoekin ere. ‘TXANGOA’ pNoiz. Bihar, 18:00etan. pNon. Donostiako Amara auzoko Easo plazan. 26 berria 2013ko uztailaren 31, asteazkena Agenda › b Eguraldia Joera Ostirala, 2 Bihar Larunbata, 3 pEkialdeko haizea ibiliko da 34ko indarrarekin, eta, ondorioz, itsaskirria edo itsaskia eragingo du. Ipar-mendebaldeko hondoko itsasoak metro erdi eta metro bete arteko olatuak altxatuko ditu. Igandea, 4 p Baiona 18/33 p Bermeo 17/32 p Donostia 20/31 p p Bilbo 19/33 p Donibane Garazi 16/36 Durango 15/38 p Azpeitia 16/35 p p p Leitza 13/32 Arrasate 16/35 Amurrio 15/38 Maule 15/35 p p Balmaseda 13/37 Itsasoa Itsasaldiak ORDUA Itsasbehera 05:52 1,76 Itsasgora 12:20 3,26 Itsasbehera 18:35 3,26 METROAK p Abaurregaina 8/29 p Isobara mapa p p Gasteiz 14/36 Iruñea 17/38 Agurain 11/35 Gaur Tenperatura asko igoko da pBero handia egingo du. Eguzkia nagusi izango da zeruan, eta goizean hegoekialdeko haizea bizi ibiliko da. Ondorioz, tenperaturak nabarmen egingo du gora, eta barnealdeko txoko askotan altuenak 35-36 gradu ingurukoak izango dira. Kostaldean brisa altxatuko denez, beroa jasanga- b Hego haizea eta bero errea pUda beteko giroa izango da. Zerua urdin agertuko da, eta hegoaldeko haizeak zakar joko du, bereziki mendi inguruetan. Bi faktore horien ondorioz, eguraldi egosia espero da. Tenperatura oso altua izango da; barnealdean eta lurraldearen hegoaldean, maximoek 35 graduren muga gaindituko dute. Kostaldean, berriz, zertxobait beherago geratu, eta 32-34 gradu artean ibiliko dira. p p Tafalla 15/35 Guardia 15/36 p Tutera 15/36 rriagoa izango da; hala ere, maximoak 31-33 gradu ingurura iritsiko dira. Eguzkia S0RTU GORDE 07:01 21:35 Ilargia EGUNA lberria Abuztuaren 6a, asteartea Ilgora Abuztuaren 14a, asteazkena Ilbetea Abuztuaren 21a, asteazkena Ilbehera Abuztuaren 28a, asteazkena Hitz jokoak G Anagrama gezidunak LEHENGOA TTAW MELA KAIMAN p Soluzioen anagramak dira azalpen gisa emaniko hitzak edo hitz antzekoak G Sudokua EZKOR ELKAR NAKARRA OREIN AJ JARLEN HATXUZE HETXA ERAK HERAKETA ELDERGU 9x9-ko laukian hutsik dauden gelaxkak bete behar dituzu, 1etik 9ra bitarteko zenbakiak idatziz, eta kontuan izanik zenbaki bakar bat ere ez dela bi aldiz azaltzen errenkada eta zutabe berean, ezta dagokion 3x3-ko laukian ere. NO KIDORTU IN HARRIKO PUXAN ZALPER RAG G Goitibehera IZIAK KAFUA G Aurreko erantzunak ZELGARDIT NION OS 1 GOI I I T Z A O T E A T O 3 OTI D F A G A S 2 IZU LAZA A H A P A L LEGE I K T 5 AL I S 4 INDARTZIE N A K T O A K I O I A A G A R A R R A L A I I I A U M E L T A R E T U A N E K A Z A A S G O S A G A E R T I A K R A L E A K 6 PIKOTU 7 ARTOA 8 KINO 9 Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edo gehiago du asmatu beharreko hitzak. 1. Zutoihalak. 2. Emakumezkoak. 3. Bidasoa ibaiaren adarra. 4. Txori bidaiaria, ainara. 5. Azalera unitatea. 6. Lur kolore ilunekoa. 7. Zelaia, soroa. 8. Landare xehea. 9. Entzuteko organoa. Goitibehera: 1. Balantze. 2. Balezta. 3. Belatz. 4. Zelta. 5. Leza. 6. Zalea. 7. Zelaia. 8. Malezia. 9. Lemazain. 2013ko uztailaren 31, asteazkena berria 27 ‹ Agenda 1 Aretoak D DURANGO. Zugaza. Araba Ez dago emanaldirik. GETXO GASTEIZ D LAUREN GETXO D FLORIDA San Prudentzio,22 (945-231940).Ikuslearen eguna: asteazkena. Ahora me ves Cautiva Gru 2: mi villano favorito Keep the Lights On (JBA) La mejor oferta Llévame a la luna Lobezno inmortal Monstruos University Una cancion para Marion Violeta se fue a los cielos Zarafa 18:00 20:15 17:30 20:00 17:15 20:30 20:00 20:00 17:30 20:00 17:30 17:30 20:00 18:30 17:00 22:30 22:30 22:30 22:30 22:30 22:30 22:30 Ahora me ves Cautiva Expediente Warren Gru 2: mi villano favorito La mejor oferta Llévame a la luna Lobezno inmortal Monstruos University Niños grandes 2 17:00 17:00 17:00 17:00 19:30 22:00 19:30 22:00 19:30 22:00 19:30 22:00 19:30 17:00 19:30 22:00 17:00 22:00 LEIOA D CINESA ARTEA D YELMO BOULEVARD Boulevard merkataritza gunea (902-221622).Ikuslearen eguna: osteguna. After Earth Ahora me ves El hombre de acero Expediente Warren Gru 2,mi villano favorito 3D Gru 2: mi villano favorito 20:45 22:45 15:45 18:00 20:15 22:30 21:30 15:40 17:55 20:10 22:25 16:00 15:30 16:30 17:30 18:30 19:30 20:30 Llévame a la luna 16:40 18:40 Lobezno inmortal 16:30 18:15 19:15 22:00 Lobezno inmortal 3D 15:30 21:00 Monstruos University 18:15 Niños grandes 2 18:00 20:00 22:00 Star Trek.En la oscuridad 22:25 The Purge.La noche de las bestias 20:35 22:35 Tres-60 16:40 18:40 20:40 22:40 D YELMO GORBEIA 3D Artea merkataritza gunea (902-333 231).Ikuslearen eguna: asteazkena. After Earth Ahora me ves Expediente Warren: The Conjuring Gru 2,mi villano favorito 3D Gru 2: mi villano favorito Llévame a la luna Lobezno inmortal Lobezno inmortal 3D Monstruos University Niños grandes 2 Star Trek.En la oscuridad Tesis sobre un homicidio The Purge.La noche de las bestias Tres-60 22:30 16:00 18:15 20:30 22:45 16:00 18:15 20:30 22:45 19:30 16:00 17:00 18:15 20:30 16:00 20:20 16:40 19:30 22:20 18:00 20:45 17:00 19:00 16:00 18:10 22:00 19:15 22:00 22:45 16:00 18:00 20:00 22:00 D KULTUR LEIOA Morgan Freeman aktorea, Insaisissables / Ahora me ves filmean. BERRIA Ez dago emanaldirik. Gorbeia (945-460623). After Earth Ahora me ves El hombre de acero Gru 2 Lobezno inmortal Lobezno inmortal 3D Monstruos University Niños grandes 2 Star Trek.En la oscuridad The Purge.La noche de las bestias Arriluze z/g (94-4310310).Ikuslearen eguna: asteazkena. 18:15 22:30 17:30 20:00 22:30 22:10 16:00 18:00 20:10 16:00 18:45 21:30 17:00 19:45 22:20 15:30 17:40 19:50 20:20 22:00 16:20 PORTUGALETE D BALLONTI El hipnotista El hombre de acero Expediente Warren: The Conjuring Los becarios Monstruos University R3sacón Star Trek.En la oscuridad 17:30 20:00 22:15 18:00 22:00 17:45 20:00 22:30 17:40 20:00 22:20 17:50 20:00 22:15 17:30 20:00 22:30 SANTURTZI D SERANTES Bizkaia (94-4839244).Ikuslearen eguna: asteazkena. Ahora me ves Lobezno inmortal Un amigo para Frank BILBO D COLISEO CINESA ZUBIARTE 18:00 20:30 18:00 20:30 18:00 20:30 Leizaola Lehendakariaren kalea,Ikuslearen eguna: astelehena. After Earth Ahora me ves Expediente Warren: The Conjuring Gru 2,mi villano favorito 3D Gru 2: mi villano favorito Lobezno inmortal Lobezno inmortal 3D Monstruos University Star Trek.En la oscuridad Tesis sobre un homicidio Tres-60 16:00 20:20 16:00 18:15 20:30 22:45 16:00 18:15 20:30 22:45 16:00 16:00 18:00 20:00 22:00 16:40 19:30 22:20 18:00 20:45 18:10 22:30 16:00 18:10 20:20 22:30 16:00 18:10 20:20 22:30 D GOLEM ALHONDIGA (94-6070767). 5 cámaras rotas (JBA) Ahora me ves Bestias del sur salvaje (JBA) Cautiva Gru 2: mi villano favorito La bicicleta verde La parte de los angeles (JBA) Llévame a la luna Perdidos en la nieve Star Trek.En la oscuridad Tres-60 Una canción para Marion 17:30 17:15 20:00 22:30 20:00 17:30 20:00 22:15 16:20 18:20 20:30 20:20 22:15 22:15 17:30 20:10 22:30 22:15 17:00 16:30 18:30 16:30 18:30 20:30 22:15 D MULTICINES Eskutza kalea,13 (94-4310310).Ikuslearen eguna: astelehena. Ahora me ves Colosio el asesinato El último Elvis Hannah Arendt Keep the lights on La mejor oferta Llévame a la luna Tú y yo (JBA) Una canción para Marion 17:30 20:00 19:45 17:30 17:30 20:00 20:00 17:30 19:45 17:30 17:30 19:45 17:30 20:00 BARAKALDO D COLISEO CINESA MAX OCIO Kareaga kalea z/g (94-4310310).Ikuslearen eguna: astelehena. After Earth Ahora me ves El hombre de acero Expediente Warren: The Conjuring Gru 2,mi villano favorito 3D Gru 2: mi villano favorito Lobezno inmortal Lobezno inmortal 3D Los becarios Monstruos University Niños grandes 2 Noche de marcha Racing Bull Star Trek.En la oscuridad Tesis sobre un homicidio The Purge.La noche de las bestias Tres-60 16:00 18:15 20:30 22:45 16:00 18:15 20:30 22:45 16:00 19:00 22:00 16:00 18:15 20:30 22:45 17:00 19:15 22:45 16:00 18:15 20:30 22:00 16:40 19:30 20:00 22:20 22:40 18:00 20:45 17:15 16:00 18:15 20:30 16:00 18:15 20:30 22:45 16:00 22:45 20:00 16:00 19:00 22:00 16:00 18:15 20:30 22:45 16:00 18:00 20:00 22:00 16:00 18:15 20:30 22:45 D YELMO MEGAPARK After Earth Ahora me ves El hombre de acero Expediente Warren: The Conjuring Gru 2: mi villano favorito Llévame a la luna Lobezno inmortal 16:30 18:35 20:40 22:45 17:45 20:05 22:25 21:30 18:00 20:15 22:30 16:30 17:30 18:30 19:30 20:30 16:30 18:40 15:30 16:50 18:05 19:25 20:40 22:00 Lobezno inmortal 3D 18:45 21:20 Monstruos University 17:40 Niños grandes 2 22:30 Star Trek.En la oscuridad 19:45 22:20 The Purge.La noche de las bestias 20:50 22:40 Tres-60 16:30 18:35 20:40 22:45 BASAURI D SOCIAL ANTZOKIA Gru 2: mi villano favorito Antes del anochecer After Earth Ahora me ves Expediente Warren: The Conjuring Gru 2: mi villano favorito Lobezno inmortal Lobezno inmortal 3D Monstruos University Niños grandes 2 Star Trek.En la oscuridad The Purge.La noche de las bestias Tres-60 16:30 18:30 20:30 16:00 18:15 20:30 22:45 18:15 20:30 22:45 16:00 18:00 20:00 17:10 19:45 22:30 19:15 22:00 16:10 17:00 22:15 22:30 16:00 18:00 20:00 22:15 Urbil merkataritza gunea (943-221622). D CINEBOX URBIL D ANTIGUO BERRI (943-001200).Ikuslearen eguna: astelehena. Ahora me ves 17:00 20:00 22:30 Expediente Warren: The Conjuring 17:15 19:45 22:15 Gru 2: mi villano favorito 17:00 19:00 Hijos de la medianoche 19:00 22:00 La bicicleta verde 16:45 18:45 20:45 22:45 Lobezno inmortal 17:00 19:45 22:30 Lobezno inmortal 3D 21:30 Monstruos University 17:15 Niños grandes 2 17:00 19:00 Star Trek.En la oscuridad 21:30 The East 19:45 22:15 Zarafa 17:00 After Earth Ahora me ves Expediente Warren: The Conjuring Gru 2: mi villano favorito Lobezno inmortal Lobezno inmortal 3D Monstruos University Niños grandes 2 Star Trek.En la oscuridad Tres-60 D CGR CENTRE After Earth Ahora me ves El hipnotista Expediente Warren: The Conjuring Gru 2: mi villano favorito Lobezno inmortal Lobezno inmortal 3D Monstruos University Niños grandes 2 Star Trek.En la oscuridad The Purge.La noche de las bestias Tres-60 (0559-599090). 22:45 16:00 18:15 20:15 22:30 17:15 16:00 18:15 20:30 22:45 16:00 18:00 20:00 22:00 17:15 19:45 22:00 22:30 16:30 19:00 16:00 18:10 16:15 18:30 20:30 19:45 22:30 20:30 22:15 16:00 18:00 20:00 22:15 D PRINCIPE Aladdin Fanny Insaisissables Le jour attendra Les schtroumpfs 2 3D Moi Moche et méchant 2 3D Monsters Academy 3D Pacific Rim 3D Paris a tout prix Princes et princesses Wolverine: le combat de ...3D World War Z 3D San Joan,10 (943-421247).Ikuslearen eguna: asteazkena. D L’ATALANTE Ahora me ves Antes del anochecer Cautiva El último Elvis Hannah Arendt La mejor oferta Llévame a la luna Tres-60 Tú y yo (JBA) Una canción para Marion Zarafa (Euskaraz) (05559-557363). 16:45 16:45 16:45 16:45 17:15 20:00 22:30 17:00 19:30 22:00 19:30 22:15 18:45 20:45 22:45 20:15 22:30 17:00 19:30 22:15 17:15 20:00 22:30 18:45 20:45 22:45 17:15 19:45 22:30 17:00 19:45 22:00 18:30 D TRUEBA S.Esnaola,10 (943-271391).Ikuslearen eguna: asteartea. Keep the Lights On (JBA) La mejor oferta (JBA) Springsteen & I (JBA) 17:30 22:00 19:30 17:00 19:30 22:00 EIBAR D COLISEO Ikuslearen eguna: astelehena. Ez dago emanaldirik. 18:00 20:30 22:45 20:15 22:35 18:00 20:15 22:30 20:00 22:40 18:30 22:00 18:00 18:15 20:25 22:40 18:00 IRUN After Earth Ahora me ves 14:00 11:15 13:30 15:50 18:00 20:10 22:20 22:15 11:15 13:45 16:00 18:00 20:00 22:15 11:15 14:00 16:00 18:00 20:00 11:15 14:00 16:00 18:00 20:00 14:00 16:30 19:45 22:15 16:00 18:00 20:00 22:15 11:15 11:15 14:00 16:30 19:45 22:15 22:15 Ez dago emanaldirik. D L’AUTRE CINEMA (05559-555298). Ez dago emanaldirik. ANGELU D MONCINE Fanny Insaisissables 14:00 Les schtroumpfs 2 14:00 Les schtroumpfs 2 3D Man of Steel Moi moche et méchant 2 14:00 Monsters Academy 14:00 Pacific Rim 3D Paris a tout prix R.I.P.D.Brigade Fantôme R.I.P.D.Brigade Fantôme 3D 14:00 Wolverine: le combat de ... 14:00 Wolverine: le combat de l’immortel 3D World War Z 14:00 22:00 17:45 20:00 22:15 Chez nous c’est trois! 17:00 19:30 17:00 19:30 22:00 22:00 D HAZPARNE. Haritz Barne. 18:00 16:30 19:30 22:00 22:00 20:00 19:30 18:00 20:00 22:00 18:00 22:00 20:00 20:00 22:00 22:00 19:30 22:00 18:00 16:00 16:00 16:00 16:30 16:00 16:30 D SAIDE OLITE (948-245400).Ikuslearen eguna: astelehena. LIZARRA 20:30 TUTERA D HENDAIA. Les Varietes. Insaisissables 17:00 21:00 D KANBO. Aiglon. D ROYAL Alabama Monroe (JBA) Aya de Yopougon Bambi 14:00 Dans la Tête de Charles Swan III (JBA) Gold (JBA) Grisgris (JBA) It felt like love (JBA) Landes Le roi et l’oiseau 14:00 Metro Manila (JBA) Monsters Academy Wolverine: le combat de ...(JBA) 14:00 15:40 16:55 21:45 19:35 17:40 18:30 15:10 20:30 16:00 18:00 20:00 22:00 16:00 18:10 20:20 22:30 16:15 18:15 20:15 22:15 17:00 19:30 22:00 22:30 16:00 18:30 16:30 18:30 16:00 18:00 20:00 22:00 17:15 19:30 22:15 22:30 16:15 18:15 20:15 22:15 D ITAROA 21:30 16:30 18:30 21:15 D GOLEM BAIONA (948-222333).Ikuslearen eguna: asteazkena. 17:15 20:00 20:00 16:30 18:30 20:00 17:00 19:45 17:15 20:30 D OCINE After Earth Ahora me ves Expediente Warren: The Conjuring Gru 2: mi villano favorito Lobezno inmortal Lobezno inmortal 3D Monstruos University Niños grandes 2 Noche de marcha Star Trek.En la oscuridad The East The Purge.La noche de las bestias Tres-60 UHARTE 20:00 22:30 22:30 22:30 22:30 22:30 D GOLEM LA MOREA (902-463269).Ikuslearen eguna: osteguna. After Earth 16:30 Ahora me ves 16:00 Antes del anochecer El hombre de acero Encierro 3D: Bull Running in Pamplona Expediente Warren 16:00 Gru 2: mi villano favorito 16:15 Lobezno inmortal 16:00 Lobezno inmortal 3D 16:15 Los Croods 16:00 Monstruos University 16:15 Niños grandes 2 16:15 Rompe Ralph 16:20 Star Trek.En la oscuridad Stoker The Purge.La noche de las bestias Tres-60 16:20 18:30 20:30 18:10 20:20 18:20 20:20 17:00 18:30 18:10 20:20 18:15 20:15 18:15 20:30 20:15 22:30 22:30 22:20 22:30 22:30 22:15 22:45 18:15 18:15 20:15 22:15 17:50 20:10 20:15 20:20 18:20 20:20 22:30 22:15 22:20 22:20 VIANA (948-222333).Ikuslearen eguna: astelehena. After Earth Ahora me ves El hombre de acero Expediente Warren: The Conjuring Gru 2: mi villano favorito Lobezno inmortal Lobezno inmortal 3D Los becarios Monstruos University Niños grandes 2 Star Trek.En la oscuridad The Purge.La noche de las bestias Tres-60 Zarafa Zarafa (Euskaraz) 16:15 16:20 16:30 16:30 16:30 17:15 20:00 22:30 17:30 20:00 22:30 19:45 22:30 17:30 20:00 22:30 17:30 18:20 20:30 22:30 17:15 20:00 22:30 17:00 19:45 22:30 20:15 22:30 18:25 18:30 20:30 22:30 17:00 19:45 22:30 20:30 22:30 18:30 20:30 22:30 18:10 20:25 22:45 18:00 20:25 22:45 20:25 22:45 20:00 22:45 18:00 20:20 22:40 20:00 22:45 18:30 22:00 17:50 18:00 20:15 22:30 19:30 22:30 Nafarroa Beherea D DONIBANE GARAZI. Le Vauban. 12 ans d’âge 18:00 Pacifim Rim 21:00 (948-222333).Ikuslearen eguna: asteazkena. Cautiva El muerto y ser feliz (JBA) Hannah Arendt La bicicleta verde La mejor oferta Món petit (JBA) Perdidos en la nieve Submarine (JBA) D LAS CAÑAS After Earth Ahora me ves El hipnotista El hombre de acero Expediente Warren: The Conjuring Lobezno inmortal Lobezno inmortal 3D Monstruos University Niños grandes 2 Star Trek.En la oscuridad 18:30 D GOLEM YAMAGUCHI 17:15 20:00 16:30 18:30 20:00 17:15 20:00 17:15 20:00 20:30 17:15 22:30 D DONAPALEU. St.Louis. 22:30 Zuberoa D MAULE-LEXTARRE. Baitha. (948-245400).Ikuslearen eguna: astelehena. Ahora me ves Encierro 3D: Bull Running in Pamplona Marius 18:00 Fanny 21:00 22:30 22:30 22:30 D SAIDE CARLOS III 14:30 17:30 20:00 22:30 17:30 20:00 17:30 20:00 22:30 22:30 D GOLEM LOS LLANOS El hombre de acero La marque des anges 18:00 12 ans d’âge 21:00 Ahora me ves Antes del anochecer Gru 2: mi villano favorito Llévame a la luna Lobezno inmortal Una cancion para Marion Expediente Warren: The Conjuring Gru 2: mi villano favorito Lobezno inmortal The Purge.La noche de las bestias Ez dago emanaldirik. 19:30 17:00 IRUÑEA 11:15 D LE SELECT (943-345291). 19:30 Nafarroa DONIBANE LOHIZUNE D NIESSEN ZINEMAK Ahora me ves Expediente Warren: The Conjuring Gru 2: mi villano favorito Insensibles Lobezno inmortal Lobezno inmortal 3D Monstruos University Niños grandes 2 Star Trek.En la oscuridad The Purge.La noche de las bestias 18:15 18:05 20:25 22:45 18:15 20:30 22:45 18:15 20:30 19:00 22:00 19:15 22:15 18:15 20:30 22:45 22:45 16:00 18:15 20:30 22:45 BAIONA D LA BRETXA 22:00 22:00 17:00 MIARRITZE 16:00 15:45 16:00 16:00 16:00 16:15 16:00 Lapurdi Arraindegi eraikina (943-421371). Dans la Tête de Charles Swan III (JBA) Insaisissables Insaisissables (JBA) Le Congrès (JBA) Les petits princes Les schtroumpfs 2 Les schtroumpfs 2 3D 14:30 Moi moche et méchant 2 14:30 R.I.P.D.Brigade Fantôme 14:30 Wolverine: le combat de l’immortel La marque des anges 18:00 Le grand mechant loup 21:00 DONOSTIA D CINEBOX MENDIBIL 20:00 D OCINE TXINGUDI Gipuzkoa Mendibil merkataritza gunea (943-630223).Ikuslearen eguna: osteguna. 17:30 17:45 20:00 22:15 17:45 20:00 22:15 19:00 20:00 17:45 20:00 22:15 18:00 20:00 (943-635441).Ikuslearen eguna: astelehena. USURBIL ERRENTERIA Erribera etorb.(94-4181672). Expediente Warren: The Conjuring Gru 2: mi villano favorito Lobezno inmortal Niños grandes 2 The Purge.La noche de las bestias 17:30 20:00 22:30 17:30 20:00 22:30 Moi moche et méchant 2 17:00 Wolverine: le combat de l’immortel 3D 17:00 Wolverine: le combat de l’immortel 21:00 Le grand mechant loup 21:00 28 berria 2013ko uztailaren 31, asteazkena Agenda › Komunikazioa D Kontrako arrazoibideak Ekografiak Aritz Galarraga Z utabe hau idatzi eta lasai asko oporretara joango nintzela uste nuenean, hara, ezin ogia bakez jan: asteburu honetarako jarri didate Perdiendo el norte. Ezin uka izen irudimentsua duenik saioak, are se- paratismoaren sukarrak Espainia osoa hartua duen honetan; baina berdin da egia gortekoa behar duela izan subjektuak, nekez ezkuta dezakeela bere hegoismoa. Ni saioaren gidoilari banintz, Vascos por España jarriko nioke, edo Vascos y vascas por el Estado Español, nahiko banu izan muturreraino zuzena. Lehen kolpean igartzen zaio zer den —Españoles por el mundo eta gisakoen ildoko zerbait—, eta ekidingo lituzke, hartara, gurean hain akigarriak diren borroka politiko beti berdinak. Ekografiak tarte hau abiatu nuen —orain dela jada bi urte luze, oso luze— esanez, beste hainbat tontakeriaren artean, ez nuela Goenkale-ko aktore izateko batere asmorik, ez nuela telebistaz hitz egiteko langintza hartzen gisa bereko helburu gorengo baten esperantzan. Eta begira nola bukatu dudan denboraldi hau, Perdiendo el norte batean parte hartzen. Zergatik egin dudan? Etengabe galdetzen diot neure buruari, baina ez dut oraindik erantzunik aurkitu. Izan daiteke telebista saio bat barrutik ezagutzeko. Aitzakia merkea iruditzen zait, ordea. Fama apur bat esku- ratzeko balitz, gaitz erdi. Baina arrazoirik zentzuzkoena iruditzen zait ezetzik esaten ez dakidala —eta orain ez hasi edozer gauza eskatzen, lagunok; adibidez 50 euro—. Zorionez, asteburu honetan ez naiz izango telebistaren aurrean eta, guztietan onena, Ekografia hauek oporretan izango dira bihartik aitzina; beraz, ez dut aukerarik izango saioa, baina batez ere neure burua, jartzeko behar den lekuan. Eta asteburu honetan esan dizuet, ez jakiteko zehatz zein egunetan, zein ordutan emango duten, horrela zailagoa gerta dakizuen ikustea —ez nuke ETB1eko programazioa indartu eta lau saio estreinatuko dituzte irailean ETB1en aldeko apustua gauzatuko dute irailean; Anjel Alkainek eta Xabier Euzkitzek saio berri bat egingo dute LABek EITBko goi kargudunen kontratazioen «gardentasunik eza» salatu du HKEEren 2010. urteko fiskalizazio txostenak dio hainbat langile deialdi publikorik gabe kontratatu dituztela Adrian Garcia Arratsaldeko tartea ekoizpen propioko saioekin beteko du ETB1ek irailetik aurrera. Guztira, egunean hamar ordu beteko dituzte saio berriek. «Bazen hori egiteko garaia. Eguneroko eskaintza freskoa eta Euskal Herrian egina emango du ETB1ek», azaldu du Pello Sarasolak, ETBko zuzendariak. «Ilusio handiz egiten ari gara. Ea nola erantzuten duen jendeak». Berrikuntza ugari izango ditu ETB1ek hurrengo denboraldian, irailetik aurrera. Zuzendaritza berriak kargua hartu zuenetik, lehentasuna euskarazko kateak du, eta eguerdiko Gaur egun albistegietatik eta iluntzera bitartean ekoizpen propioko saioek beteko dute programazioa. Eguneroko eta asteroko hainbat saio estreinatuko dituzte. «Orain artekoa baino programazio normalagoa eskainiko dugu. Denetariko edukiak egongo dira, denetariko ikus-entzuleentzat». Goizean goizeko Egun on, Euskadi saioari eutsi egingo diote. Arratsaldean, albistegiaren eta eguraldiaren iragarpenaren ondoren, Txoriene sukaldaritza saioa hasiko da. Aldaketa batzuk izango ditu; nabarmenena, aurkezlea. Saioa ez du Xuban Intxaustik gidatuko, baina oraindik erabakitzeko daukate nork ordezkatuko duen. 16:00ak inguruan, Airean hasiko da, Jaime Otamen- lurraren pare utzi nahi dagoeneko geratzen zaidan prestigio apurra—. Edo, bai, ze demonio, ikusi nahi baduzue lasai, eta behingoagatik jakingo dut zer den telebistan ateratzen denak jasan behar duen eskarnioa. Ekografien tarte hau abiatu nuen esanez ez nuela Goenkaleko aktore izateko batere asmorik. Eta begira nola bukatu dudan denboraldi hau. Hirugarren bat abiatzea onartu beharko didazue, akats historikoa zuzentzen saiatzeko. Abuztu osoa daukazue erabakiaren kontrako arrazoibideak aurkezteko. Erredakzioa Zuhaitz Gurrutxagak aurkeztutako Hizkamizka lehiaketa izango da iraileko berrikuntzetako bat. EITB diren magazine berria. ETBko zuzendaritzaren apusturik indartsuenetakoa da. Gai sozialak jorratuko dituen tertulia eskainiko dute. Otamendiren saioaren ondoren, Hizkamizka lehiaketa emango dute. Hasier Etxeberriak zuzendutako lehiaketa da, eta Zuhaitz Gurrutxaga izango du aurkezle. Kultura orokorreko galderei erantzun beharko diete lehiakideek. Azpimarra saioak hurrengo denboraldian ere jarraituko du, Maddalen Iriarte aurkezle duela. Saio berri bat emango dute ondoren; orain arte ETB2n emandako Euskadi directo-ren parekidea izango da. «Eguneroko gaurkotasuneko leihoa izango da, zuzeneko emanaldiekin. Euskadi directo-ren espiritu berdintsua izango du», azaldu du Sarasolak. Iluntzeko albistegiaren ondoren, beste saio bat estreinatuko dute. «Oso saio indartsua izango da». Xabier Euzkitzek eta Anjel Alkainek aurkeztuko dute. Astelehenetik ostegunera emango dute, eta ordu erdi inguru iraungo du. Eguneroko saioez gain, asteroko hainbat saiorekin lanean dabiltza, prime time orduan emateko. Goenkale telesaila, Irrikitown umore saioa eta Debatea saioak hurrengo denboraldian ere emango dituzte. Aurkezle berri bat edukiko du orain arte Klaudio Landak gidatutako eztabaida saioak. Bestalde, asteroko bi saio estreinatuko dituzte. Batetik, Julian Iantzik aurkezturiko 101 Gaztelu abentura reality-a. Bestetik, Tumatxa saioa. Niko Etxarten abestitik hartu dute izenburua eta Ezin dut burutik kendu saioaren ildoari jarraituko dio; klasiko bihurtu diren euskal abestiak aztertuko dituzte. Halaber, Sautrela bueltatuko da ETB1era, eta Teknopolis eta Txikonen abenturei ere tokia egingo diete programazioan. Euskararen inguruan eginiko Errazu saioa ere berreskuratuko dute, izen berri batekin: Tribuaren berbak. Kike Amonarrizek gidatuko du. Aldaketak irratian Maite Artolak Faktoria saioko goizeko kronika hartuko du Euskadi Irratian irailetik aurrera. Manu Etxezortuk jarraituko du ondorengo magazinea gidatzen. Maider Segurolak arratsaldeko saioko gidaritza hartuko du, eta Ainhoa Etxebestek Mezularia saioa egingo du, 18:00etatik 20:00etara. Arantxa Iturbek Arratsekoa saioa gidatuko du, eta Arantza Kalzadak gaueko Terminus saioa estreinatuko du. Bestalde, Musikatea iluntzera aldatuko dute; kutsu espezializatuagoa izango du. HKEE Herri Kontuen Euskal Epaitegiak EITBren eta haren menpeko sozietateen 2010. urteko fiskalizazio txostena egin du. LAB sindikatuak txosten horren gainean ondoko interpretazioa egin du: «EITBk organigrama soilik makillatu eta adiskidekeriaz kontratatzen jarraitzen du». HKEEk langileei dagokien atalean azaldu duenez, bederatzi pertsonak zuzendaritza postuetarako sarbidea izan zuten. «Horietatik lauk ez zuten aurretik EITBrekin inongo loturarik, eta ez dira goi kargudun modura azaltzen. Izan ere, lan kontratu finkoekin kontratatu dira merezimendu eta gaitasun printzipioak bete gabe, ez baita deialdi publikorik bideratu aipatutako legeak berak agintzen duen moduan». LABek kontratazioetan dagoen iluntasuna kritikatu du. Sindikatuaren arabera, azken urteetan 22 pertsonari enplegu eskaintza publikoa gainditu gabe kontratu mugagabea egin zaie. «Era irregularrean, beraz, Andoni Ortuzarren taldeak kudeatzaileen sistema asmatu zuenetik». Sindikatuak dio 22 langile horietatik hainbatek ez dituztela betetzen derrigorrezkoak diren baldintzak, eta, ondorioz, ez lituzketela lanposturik eskuratu behar. 2013ko uztailaren 31, asteazkena berria 29 ‹ Agenda CANAL +1 E Gaurko filmak Euskaltel (13) 17:20: ‘Battleship’ filma. 15:30: ‘En fuera de juego’ filma. El secreto de la última luna XTREME Csupo. Akt.: Dakota Blue, Ioan Gruffudd, Tim Curry. 2008. Euskaltel (18) 16:50: ‘Commando’ akzio filma. 18:30: ‘Ulises y la isla de la niebla’ filma. El primer caballero Sean Connery, Richard Gere, Julia Ormond. 1995. Euskadiko Traineru Txapelketa jokoan Euskaltel (53) 18:10: ‘Cazadores de dragones’ akzio filma. 19:50: ‘Muerte a la vista’. Realaren eta Eibarren arteko lagunartekoa Antilletako altxorren bila abiatuko dira Euskadiko Traineru Txapelketa jokatuko dute bihar Lekeition (Bizkaia), eta ETBk probaren berri emango du. Mikel Olazabalek, Ibon Gaztañazpik eta Amane Ibañezek egingo dute kontakizuna. C.Hollywood Realaren eta Eibarren arteko denboraldi-aurreko partida emango du ETB1ek. Zarautzen jokatuko dute, eta Xabier Anduezak eta Juanan Larrañagak komentatuko dituzte partidaren xehetasunak. Antilletako altxor ezkutuen bila abiatuko dira gaurko saioan. Martinika uhartean egingo dute lehenengo geldiadia. Karibe itsasoko Frantziako kolonia bat da, eta hango natura eta mendialdea erakutsiko dute. Futbola. ETB1, 20:45. ‘Des racines...’. France 3, 20:50. Estropadak. ETB1, 16:35. 11 p ETB2, 16:25. Zuz.: Jerry Zucker. Akt.: MGM Euskaltel (56) 20:20: ‘De ladrón a policía’ komedia. 22:00: ‘Estado de sitio’. 1 p ETBK Sat, 12:00. Zuz.: Gabor Fuerza 10 de Navarone 11 p ETB2, 18:35. Zuz.:Guy Hamilton. Akt.:Robert Shaw, Harrison Ford, Edward Fox, Barbara Bach. 1978. Conejo en la luna 111 p La2, 22:00. Zuz.: Jorge Ramirez Suarez. Akt.: Bruno Bichir, Lorraine Pilkington, Jesus Otxoa. 2004. Tactical Force 1 p Antena3, 00:00. Zuz.: Adamo P. Cultraro. Akt.: Steve Austin. 2011. D D Telebista ETB 1 ETB 2 Hamaika Antena 3 Cuatro TF1 06:15-14:00: Nafarroan ETB3ko programazioa emango dute.07:40: Mihiluze. 08:25: Bost Baietz!. 09:25: Martin. 10:00: Meza Santua. 11:00: Euskal Herria: Lau haizetara. 11:25: San Inazioak. 12:30: Dantzaldia Azpeitian. 14:00: Gaur egun. 14:45: Eguraldia. 15:00: Bisitaria. 15:25: Barne barnetik. 16:35: Estropadak. Zumaiako XXVIII. ikurrina. 18:00: Estropadak. Lekeition Euskadiko Traineru Txapelketa. 19:25: Txirrindularitza. Getxoko Sari Nagusia. 19:50: Iparaldearen orena. 20:00: Gaur Egun. 20:35: Eguraldia. 20:45: Futbola. Realaren eta Eibarren arteko partida. 22:25: ETB Kantxa. 00:30: Barne barnetik. 01:00: Elkartasunaren bideak. 01:30: Travel notes. 01:55: Musika gauak jazz. 08:55: Vida Salvaje. 09:25: N.G.: El rey de los crótalos. 10:15: N.G: Zorros del Kalahari. 11:10: Euskal Herria: la mirada mágica. 11:25: Se ha escrito un crimen. 13:45: Robin Food. 14:58: Teleberri. 16:10: Eguraldia. 16:25: Zinema. 'El primer caballero'. Zuz.: Jerry Zucker. Akt.: Sean Connery, Richard Gere, Julia Ormond. 1995. 18:35: Zinema. 'Fuerza 10 de Navarone'. Zuz.:Guy Hamilton. Akt.:Robert Shaw, Harrison Ford, Edward Fox, Barbara Bach. 1978. 20:58: Teleberri. 22:15: Eguraldia. 22:20: Zinema. 'Swat: los hombres de Harrelson'. Zuz.: Clark Johnson. Akt.: Samuel L. Jackson, Colin Farrell, Michelle Rodriguez. 2003. 00:15: Zinema. 'La gran pelea'. Zuz.:Buddy van Horn. Akt.: Clint Eastwood. 1980. 08:00: Marrazki bizidunak. 08:20: Bada planik. 08:50: Telebista 2.1. 12:05: Sargori. 14:05: GG berezia 3. 15:20: Onein. 15:40: Marrazki bizidunak. 16:10: Bizi musika. 17:40: Gernika sutan antzezlana. 18:00: Bada planik. 18:40: Frontoia. 19:40: Bada planik. 20:10: EHko dantza txapelketa. 20:55: Gurean Gaur berezia. 22:10: Rikardo Arregi saria. 23:40: Gurean Gaur Berezia. Azken berriak biltzen dituen saioa. 00:35: Bada planik. 00:50: Rikardo Arregi Saria. 02:20: Bizi Musika. 08:55: Espejo público. 12:20: Karlos Arguiñano en tu cocina. 12:50: La ruleta de la suerte. 14:00: Los Simpson. 15:00: Antena3 noticias. Azken berriak biltzen dituen saioa. 15:45: Deportes. 16:00: Eguraldia. 16:30: Amar es para siempre. 17:30: El secreto de Puente Viejo. 18:45: Ahora caigo. 20:00: Atrapa un millon diario. 21:00: Antena3 noticias2. 21:40: Deportes. 22:40: Zinema. 'En pata de guerra'. Zuz.: Roger Kumble. 2010. 00:00: Zinema. 'Tactical Force'. Zuz.: Adamo P. Cultraro. 2011. 07:00: El zapping de surferos. 08:45: El encantador de perros. 09:45: Rush. 10:30: Alerta Cobra. 12:30: Las mañanas de cuatro con Jesus Cintora. 14:00: Noticias cuatro. Azken berriak biltzen dituen saioa. 14:50: Deportes Cuatro. 15:45: Negocia como puedas. 16:30: Castle. 18:30: Te vas a enterar. 20:00: Noticias cuatro. 21:00: Lo sabe, no lo sabe express. 22:30: Scandal. 00:00: El cuerpo del delito. 02:00: Caso abierto. 02:45: La línea de la vida. 04:00: Shopping. 05:15: Puro Cuatro. 06:30: TFou. 09:55: Secret Story. 10:50: Au nom de la vérité. 11:20: Mon histoire vraie. 12:00: Les 12 coups de midi!. 13:00: Journal. 13:55: Section de recherches. 16:30: Quatre mariages pour une lune de miel. 17:20: Bienvenue chez nous. 18:15: Secret story. 19:05: Money drop. 20:00: Journal. Azken berriak biltzen dituen saioa. 20:40: Nos chers voisins. 20:50: Esprits criminels. Telesaila. 23:10: Fringe. Telesaila. 00:50: Post mortem. 01:40: 50 mn inside. 02:40: Falstaff. Opera. La 1 Tele 5 Arte France 2 Getxoko Sari Nagusia. 19:25 ‘La gran pelea’. 00:15 06:00: Noticias 24 horas. 10:05: La mañana de La1. 14:00: Informativos territoriales. 14:30: Corazón. 15:00: Teldiario. Azken berriak biltzen dituen saioa. 16:00: Informativo territorial resumen. 16:20: Eguraldia. 16:30: Gran reserva, el origen. 17:35: Las bandidas. 18:30: España Directo. 20:15: Corazon. 21:00: Telediario 2. Azken berriak biltzen dituen saioa. 22:15: Eguraldia. 22:30: Comando al sol. 23:30: Comando actualidad. 01:30: TVE es musica. 03:30: Noticias 24h. 07:00: Informativos Telecinco. Azken berriak biltzen dituen saioa. 08:55: El programa de Verano. 12:45: Mujeres y Hombres y Viceversa. Emma Garciak zuzentzen duen saioa. 14:30: De buena ley. 15:00: Informativos Telecinco. Azken berriak biltzen dituen saioa. 16:00: Sálvame diario. Jorge Javier Vazquezek aurkezturiko tartea. 20:10: Pasapalabra. 21:05: Informativos Telecinco. 22:15: Hay una cosa que te quiero decir. 02:30: Premier casino. 05:00: Fusión sonora. 10:40: La Fièvre de l'Everest. 11:30: Cuisines des terroirs. 12:00: Vins à la carte. 12:30: Arte Journal. 12:40: 360º GEO. 13:35: Telefilma. 'L'Abbaye de Northanger'. 2007. 15:20: Mystères d'archives. 15:50: Forêts vierges d'Europe. 'La Gomera'. 16:35: Le peuple des volcans. 17:15: Xenius. 18:10: Le Club des exploratuers. 19:00: Les rivages de la mer du Nord à velo (3/5). 19:45: Arte Journal. 20:50: Zinema. 'Paheli, le fantôme de l'amour'. 2005. 23:05: Zinema. 'Pianomania'. 06:30: Télématin. 09:05: Des jours et des vies. 09:30: Amour, gloire et beauté. 09:55: Le jour où tout a basculé. 10:55: Motus. 11:25: Les z'amours. 12:00: Tout le monde veut prendre sa place. 13:00: Journal. 13:50: Toute une histoire. 15:00: Comment ça va bien!. 15:50: Dernier recours. 16:15: The Closer. Telesaila. 17:55: Igeriketa. Munduko Txapelketa. 20:00: Journal. 20:45: Un flic. Telesaila. 23:55: Sentiments provisoires. Antzezlana. 00:00: Les chemins de la foi, émissions religieuses. ETB 3 ETBK Sat La 2 La Sexta Teledeporte France 3 06:15: Autobus magikoa. 06:50: Hartz txiki. 08:00: Abeltxoroak. 08:20: Doraemon. 09:30: Hartz txiki. 10:15: Hirukiak. 11:00: Doraemon. 12:10: George oihanekoa. 12:50: Kung fu mofeta. 13:25: Doraemon. 14:55: Hello Kitty. 15:55: Maite Kuttuna. 16:40: Hirukiak. 17:25: Aita-Amabitxi magikoak. 18:15: Doraemon katu kosmikoa. 19:40: Martin Mystery. 20:20: Galactik football. 21:05: Doraemon. 21:50: Shin Chan. 22:35: Kamera ezkutua. 00:15: Dragoi bola Z. 01:20: Tom eta Jerry. 06:40: Musika gaua klasikoa. 08:05: Zu kirolari. 09:00: Txoriene. 10:00: Pil-pilean. 10:35: Robin Food. 12:00: Zinema. 'El secreto de la última luna'. Zuz.: Gabor Csupo. Akt.: Dakota Blue, Ioan Gruffudd. 2008. 13:35: Vaya semanita. 14:15: ETB Kantxa. 15:30: Zinema. 'Mayor Dundee'. Zuz.: Sam Peckinpah. 1964. 17:25: Esto no es serio. 17:45: Vaya semanita. 19:25: Estropadak. 21:10: Zona zapping. 21:30: Teleberri. 22:30: Zinema. 'Basil'. Zuz.: Radha Bharadwaj. 1998. 09:30: Exportador. 10:00: Otros pueblos. 10:55: Zoom net. 11:10: Dokufilia. 12:00: Para todos La2. 12:30: Dokumenatala. 13:30: Curro Jimenez. 14:30: Docufilia. 14:35: Dokufilia. 15:35: Saber y ganar. 16:05: Dokumentala. 18:00: Docufilia. 18:55: Biodiario. 19:00: España entre el cielo y la tierra. 20:00: La noche tematica. 21:00: Docufilia. 22:00: Zinema. 'Conejo en la luna'. Zuz.: Jorge Ramirez Suárez. 2004. 23:50: La 2 noticias. 00:15: Zinema. 'Bellas durmientes'. Zuz.: Eloy Lozano. 2011. 06:00: La Sexta en concierto. 07:45: Al rojo vivo. 09:30: Crimenes imperfectos. 10:30: Crimenes imperfectos: Ricos y famosos. 11:30: Historias criminales. 12:25: Al rojo vivo. 14:00: La Sexta noticias. Azken berriak biltzen dituen saioa. 15:00: Jugones. 15:35: Eguraldia. 15:45: Sea patrol. 17:40: Mas vale tarde. 20:00: La Sexta noticias. 20:55: Eguraldia. 21:00: La Sexta deportes. 21:30: El Intermedio summer time. 22:30: Juegos de tronos. 00:40: Escudo humano. 02:15: Astro TV. 06:10: Igeriketa. Munduko Txapelketa. 20 metroko jauziak. 07:20: Igeriketa. Munduko Txapelketa. Waterpoloa. 09:30: Igeriketa. Sailkatze serieak. 11:30: Igeriketa. Munduko Txapelketa. 20 metroko jauziak. 13:20: Igeriketa. Waterpoloa. 16:00: Igeriketa. 27 metroko jauziak. 18:00: Igeriketa. Finalerdiak eta finalak. 20:05: Igeriketa. Waterpoloa. 23:00: Igeriketa. Eguneko laburpena. 23:30: Objetivo Rio. 00:05: Saskibaloia. Espainiako selekzioaren aurkezpena. 00:35: Hipika. 06:00: Euronews. 06:40: Ludo. 08:25: Ludo vacances. 12:00: Le 12/13. 12:55: Nous nous sommes tant aimes. 13:30: Un cas pour deux. 14:35: Maigret. 16:10: Des chiffres et des lettres. 16:55: Harry. 17:25: Slam. 18:05: Questions pour un champion. 19:00: Le 19/20. 19:55: Igeriketa. Munduko Txapelketa. 20:25: Plus belle la vie. 20:50: Des racines & des ailes. 22:50: Soir 3. 23:15: L'Ombre d'un doute. 'Nostradamus: la vérité sur ses prophéties'. 00:25: Comment ils ont fait fortune (2/2). 30 berria 2013ko uztailaren 31, asteazkena Plaza›Kultura Donostiako Musika Hamabostaldiak etxeko musikari handiak eta kanpoko izarrak batuko ditu aurtengo ekitaldian, eta duela bi mende hiria suntsitu zuen sutea molde askotako musika obrekin gogora ekarri. Kanoikada baretzeko musika Eskoziako Ganbera Orkestrak Arnold Schoenbergen Gau itxuraldatua eskainiko du abuztuaren 2an. MARCO BORGGREVE Arkaitz Mendoza Donostia landuz (abuztuak 23 eta 24). Hiru orkestratzar horiez gain, Euskadiko Orkestra Sinfonikoak klasizismoan diharduen egitaraua azalduko du (abuztuak 20), eta Galiziako Orkestra Sinfonikoari jaialdiko azken kontzertua eskaini zaio, Donostiako Orfeoiarekin batera Gustav Mahler omenduaren 2. sinfonia. Berpizkundea interpretatuz. Victor Pablo Perez zuzendariak galiziarrekin bizitako 20 urteko egonaldi luzea biribiltzeko amaiera polita izango du azken hats horretan. (abuztuak 31). B i mende igaro dira Donostiako hiria suteak suntsitu zuenetik. Heriotzaren sua biziki islatzen da Musika Hamabostaldiaren aurtengo egitarauan. Etxeko musikari handiek hartu dute zor zitzaien berezko lekua, eta kanpoko izar handiekin batera bi hamabostaldi irauten duen hamabostaldi sentikor bat aurkeztuko dute. Munduan badira zazpi mirari harrigarri; ba hona hemen hamabostaldiko zazpi mirari txiki. 4. Dantzaren hegaldia 1. Opera famatua Giuseppe Verdi musikari italiarraren jaiotzaren bigarren mendeurrena ospatzeko denok ezagutzen dugun musika operarik famatuena antzeztuko da: La Traviata. Madrilgo El Escorialeko San Lorenzorekin, Oviedoko Operarekin eta Iruñeko Baluarte Fundazioarekin batera ekoitzi du Donostiako Hamabostaldiak elkarlan gustagarri hau. Josep Bros eta Desirée Rancatore abeslariak izango dira protagonista eta Pietro Rizzo musika zuzendariarekin eta Susana Gomez eszena ar- La Traviata operaren emanaldiko entsegu bat. OWAIN SHAW duradunarekin batera betiko talde lanean etxeko bi zutabe emankorrak azalduko dira: Euskadiko Orkestra Sinfonikoa eta Easo abesbatza (abuztuak 11 eta 13). 2. Orkestra handiak Eskoziako Ganbera Orkestraren soinu gozoa berritasun paregabea izango da. Ezin ahaztu Mariinsky Antzokiko Orkestrak Valery Gergiev zuzendari handiarekin berriz ere Donostia bisitatuko duela. Eskoziarrek Arnold Schoenbergen Gau itxuraldatua obra eskainiko dute (abuztuak 28), eta errusiarrek Dimitri Xostakovi- txen Babi yar sinfonia, Donostia Hiria suntsitu zuen sutearen bigarren mendeurrena gogoratzeko musika aproposa (abuztuak 4). Orkestra handien podiuma osatzeko, Frankfurt Irratiko Orkestra etorriko da, Anton Brucknerren Wagner sinfonia eta Carl Nielsenen Agortezina sinfonia Azken urteotan gorantz dabilen artelana dugu dantza, edo balleta, kasu honetan. Aurten, Hector Berliozen musika Romeo eta Julieta kondairan urtuko da Miarritzeko Malandain Ballet konpainiaren eskutik (hanketatik hobe). Abuztuaren lehenengo bi egunetan izango dira Viktoria Eugenia antzokian, Musika Hamabostaldiari itxaropenezko dantza hegaldia txertatuz. 5. Hiru abeslari Hiru izen handi entzungo dira 2013ko uztailaren 31, asteazkena berria 31 32›› Ulrich Seidl zuzendari austriarraren trilogia estreinatuko da udan zinema aretoetan aurten, hiru ahots guztiz ezberdin, hiru kantu koloretsu. Gazteenak Viktoria Eugenia antzokia izango du dastatzeko leku, Julia Lezhneva errusiarrak, hain zuzen, Salzburgoko musika jaialdiaren iazko ekitaldian musika adituak txundituta utzi zituen artista gazteak. Barrokotik eta klasizismotik igarota, Vincenzo Bellini edota Giaccomo Rossiniren musikak gailenduko ditu (abuztuak 6). Antzinako musikan erreferentzia ezaguna den Carlos Mena gasteiztarra Carlos Garcia-Bernalt organo jotzailearekin bateratu eta Santa Maria Kapera izenpekoarekin agertuko dira Santa Teresa komentuan. Musika ingelesa eta italiarra oparituko dizkigute, XVI. eta XVII. mendeetako melodiaz gozatzeko (abuztuak 7). Eta, azkenik, ahots hirukotea trinkotzeko, Ainhoa Arteta dugu. Aurkezpenik behar ez duen andere tolosarrak errezitaldi bat eskainiko du Arantzazun (abuztuak 26), eta, handik gutxira, Richard Straussen Azkeneko 4 liederrak interpretatuko ditu arestian aipatutako orkestra galiziarrarekin batera (abuztuak 30). Une gozoan dugu Arteta; bi paradisu —Arantzazuko santutegia eta Kursaal auditoriuma—, bi premiazko aukera entzuleontzat. 6. Organoen tutuak Urtero bezala, organo musikari eskainitako zikloak zaletuak guztiz asetzen ditu, denera 11 kontzertu eskainiz. Doan direlako edota edozein biztanlerentzat auditoriumetik at «gertuago» sentitzen delako, arrakasta handiko emanaldiak izaten dira. Atzerriko organo jotzaileak etortzen dira organo instrumentuen ondareak mirestera, baina kontzertuen kalitateak etxeko musikariengan du oinarria. Louis Robilliard mai- 34›› Izagirrek dio Donostia 2016 bulegoko zuzendari berriaren hautaketa «garbia» izan dela su frantziarraren gidaritzapean antolatzen den ikastaroa ere hor dugu, etorkizuneko zenbait teklatu jotzaileren bertuteaz gozatzeko prest. 6. Antzinakoa eta berria Bospasei menderen aldea nabarmentzen da antzinako musika ziklotik musika garaikidera. Funtsean, musikaz ari gara: notak, sintaxiaren beraren trinkotasuna eta barne erlazioak. Bata Santa Teresa komentuaren horma biluzien distira bakunean, eta bestea Kursaal auditoriumeko erabilera anitzeko areto modernoan. Conductus Ensemble taldearen Claudio Monteverdiren Missa in illo tempore-tik (abuztuak 6) Diotima laukotearen Pierre Boulezen liburuetara (abuztuak 19). Bospasei mende arrasto sotil dotorean apainduta, bi bidaia, bi pausatze, norabide berean. 7. Motxila eta ogitartekoa,prest Donostiako Musika Hamabostaldiak eta naturak elkarlotura berezia dute hilabete berotsu honetan. Eguraldiak mesede eginez gero, ibilaldi apartak antolatzen dira musika muino delarik. Bidasoa eskualdean Ametsa Gazte abesbatza gaztearen kalitatea eta ilusioa Amets Arzallusen bertsoekin urtuko dira Irungo San Martzial ermitan (abuztuak 24), eta Oriotik Zarautzera bidean musika ikuskizunak izango ditugu abuztuaren 17an. Ezin ahaztu Gabriel Baltes maisuaren aginduetara dugun Kup Ahots Taldea Orioko San Nikolas elizan (abuztuak 12). Hondarribia, Pasai Donibane, Zubieta eta Zumaiak musikaren kanoikadak jasango dituzte hilabete honetan, naturaren argia musikaren arnas hartze izan arte. Miarritzeko Malandain Ballet konpainiaren Romeo eta Julieta. OLIVIER-HOUEIX Inaugurazio eguneko ekitaldietako parte hartzaileetako batzuk, aurkezpenean. GORKA RUBIO / ARGAZKI PRESS Hasieratik musika kalean Hamabostaldia Donostiako hainbat txokotan antolatutako askotariko ekitaldiekin inauguratuko da, bihar Manex Munduate Donostia Musika klasikoa kalera atera eta publiko guztiarengana zabaltzea izan ohi da Donostiako Musika Hamabostaldiaren inaugurazio eguneko egitarauaren xedea. Aurten ere, 74. aldian, hori da asmoa. Horretarako, bihar, ohikoak ez diren guneetara iritsiko da musika, hiriaren hainbat txokotan antolatu diren ekitaldien bidez. Oraingoan ere Hamabostaldi Solidarioaren barnean jaialdia zahar etxeetara eta Kutxaren Institutu Onkologikora helduko da, musika kalera irten ezin dutenengana eramanez. Era guztietako publikoarengana iritsi ahal izateko moduko egitaraua prestatu dute; tartean, Musika Bai musika udalekuetan parte hartu duten haur eta gaztetxoek eskainitako ikuskizuna, eta Ahots Teknikari buruzko III. Ikastaroaren amaiera kontzertua izango dira. Dantzak ere leku berezia izango du. Alde batetik, 20:30ean Pasealeku Berrian Jorge Oteizaren heriotzaren hamargarren urteurrena dela eta, Otehitza gure artean ikuskizuna eskainiko dute Kukai dantza taldeak eta Tanttaka antzerki konpainiak. Bestetik, Miarritzeko Malandain Balletak Romeo eta Julieta lana taularatuko du Viktoria Eugenia antzokian. Azken ekitaldi hori inaugurazio eguneko garrantzitsuenetakoa da, Patrick Alfaya Musika Hamabostaldiko zuzendariaren iritziz. «Malandain Balletaren eta Donostia Kulturaren arteko lankidetza harremanaren adierazgarri da, eta iaz ez zen dantzarik egon hasiera ekitaldietan» esanez arrazoitu du ekitaldiaren garrantzia. Hector Berliozen musikan oinarrituko da Lapurdiko dantza taldeak eskainiko duen balleta, eta ostegunean nahiz ostiralean ikusi ahal izango da, 20:00etan. Berliozen musika berezia da, Alfayaren ustez. «XIX . mendeko musikagile frantsesa haustaile, futurista eta outsider-a izan zen bere garaian, nahiz eta denborarekin klasiko handi bilakatu den». Thierry Malandain Miarritzeko Balleteko zuzendari eta koreografoaren arabera, Berliozen oratoria hau ez da dantzarako sortua. Opera eta kantata nahasketa da; hau da, orkestrarako, korurako eta ahots bakarlarientzako sortua den musika. Horrek guztiak koreografia osatzeko garaian moldaketa lan garrantzitsua egin beharra ekarri du, eta, era berean, balletean ohikoa ez den publikoa erakarriko duela uste du Malandainek. Eguerdian emango zaio hasiera jaialdiari, Donostiako Udaletxeko Batzar Aretoan Imanol Eli- zasuk zuzentzen duen Errenteriako Orereta Abesbatzaren eskutik. Felix Mendelssohn, Giulio Caccini eta Josu Elberdinen lanak eskainiko ditu, besteak beste. Ordu berean, Gipuzkoa Plazan, Musikeneko ikasleek osatutako AdSax Laukoteak hainbat saxo barietatez baliatuz Mendelssohnengandik hasi eta musika garaikiderainoko errepertorio zabala eskainiko dute. Talde bera Alderdi Ederren ikusi ahal izango da 19:00etan. Gazteenen artean musika zaletasuna pizteko asmoz, 17:30ean Bulebarrean Musika Bai udalekuan parte hartu duten gazteek prestatutako ikuskizuna emango dute, eta, 19:00etan, Donostiako Orfeoiaren egoitzan Ana Luisa Chova eta Ruben Fernandez Agirrek zuzendu dituzten Ahots Teknikari buruzko III. Ikastaroaren amaiera kontzertua. San Bizente elizan, 20:00etan Errenteriako Landarbaso Abesbatzaren txanda izango da. Iñaki Tolaretxipi zuzendariak azaldu duenez, musika garaikidea nahiz folklorea eta euskal musika biltzen dituen programa eklektikoaren obra batean urez betetako 40 kopa baliatuko dituzte oinarrizko zazpi noten doinuak lortzeko. Jorge Oteizaren Eraikuntza hutsa eskulturaren inguruan haren omenezko Otehitza gure artean ikuskizunarekin amaituko da eguna. Mireia Gabilondo zuzendariak esan duenez, obrari ezin hobeto datorkion ingurune telurikoan kokatutako ikuskizuna da. 32 berria 2013ko uztailaren 31, asteazkena Plaza › Kultura Zinema D Estreinaldiak Udan ere,paradisu zinematografikoaren bila Hainbat film interesgarri estreinatuko dira abuztuan eta irailean Euskal Herrian Gontzal Agote Uda ez da garairik onena izaten zinema onarekin disfrutatzeko. Banatzaileak eta zinematokiak ez daude arriskatzeko egoeran, eta familia osoaren gustukoak izaten ahal diren estreinaldi komertzialetara jo ohi dute. Hala izanda ere, datozen asteotan hainbat pelikula interesgarriren estreinaldiekin disfrutatzeko aukera izanen dugu. Munduaren amaiera iragartzen duten film apokaliptiko eta tiro festa diren akzio pelikula klonikoen artean, bestelako eskaintza ere ailegatuko da Euskal Herriko pantailetara abuztuan eta irailean. Akaso, horien guztien artean Ulrich Seidl zuzendari austriarraren trilogiaren estreinaldia da udako gertakari zinematografikorik aipagarriena. Michael Hanekez gain, izan badira zinemagile gehiago Austrian, nahiz eta horiek ezagutzeko aukera hutsaren hurrengoa den. Seidlek ere gizakiaren alderdi ilunenetan arakatzen du, baina, Hanekek ez bezala, probokaziorako joera nabarmena du. Haren filmek zeresan ugari eragin dute Europako zinemaldietan; Venezian eta Cannesen, besteak beste. Paradies trilogia hiru film independentez osatuta dago. Horietan, hiru emakume austriarren bilaketa berezia kontatzen du zuzendariak. Denek paradi- Paradies trilogiako Hoffnung pelikula. sua bilatu nahi dute, baina bakoitzak bere modura eginen du; hortazm bideak erabat diferenteak dira. Liebe, Glaube eta Hoffnung dira pelikuletako bakoitzak duen izenburua, amodioa, fedea eta esperantzarena baitira paradisuaren bila hartutako bide horiek. Hiru filmok abuztuan estreinatuko dira. Keiichi Kobayashi japoniarraren proposamena ez da horren muturrekoa. Hala ere, Momoiro sora o bitxiak oso harrera ona izan zuen Sundanceko Zinemaldian, eta Gijongoan filmik onenaren saria eskuratu zuen. Haur talde bat da protagonista. Diruz beteriko kartera bat aurkituko dute, eta hura itzultzea erabakitzen dutenean hasiko dira komeriak. Abuztuan, oihartzun mediatiko handiegirik izanen ez duten beste bi film aipagarri estreinatuko dira. Gilles Bourdosek iazko Cannesko Zinemaldian aurkeztu zuen Renoir pelikula. Izenburuak ez du argi uzten zein den biografiaren protagonista, pintorea ala zinemagilea, Auguste ala Jean. Biak agertuko dira pelikulan, nahiz eta lehenak protagonismo handiagoa duen. Iazko Cannesen, Jeff Nicholsen bigarren filma ere eman zuten: Mud. Take Shelter apokaliptikoak izan zuen harrera beroaren ostean, oraingo honekin Mississipiko bazterrean girotuta dagoen drama intimista batekin dator zuzendari estatubatuarra. Pelikula orain dela aste batzuk estreinatu zen Ipar Euskal Herrian, eta Hego Euskal Herrira abuztuaren amaieran ailegatuko da. Data bertsuan, oso bestelako Etekin komertzialaren bila Apokalipsia, akzioa eta aurpegi ezagunak dira arrakasta lortu nahi duten udako filmen arma nagusiak G.Agote World War Z-rekin batera, antzeko beste hainbat pelikula saiatuko dira 2013ko udan arrakasta komertziala edukitzen. Gore Verbinskik oso ongi daki txarteldegietan aurreneko postuan egotea zer den, eta horixe bera errepikatzen saiatuko da The Lone Ranger-ekin. Disneyk babestu duen western moduko bat da, eta, Pirates of the Caribbean frankizian gertatu zen moduan, Johnny Depp aktoreak parte hartze ezinbestekoa du. Michael Bay ekoizle eta zuzendaria da filmen etekinei adi egoten den horietako beste bat. Oraingoan, ekoizpen handiak alde batera utzi, eta kulturismoaren inguruko komedia beltz batekin dator. Mark Wahlberg da Pain & Gain-eko protagonista nagusia. Independence Day, Godzilla, The Day after Tomorrow, 2012,… Robert Emmerichek urteak dara- matza Lurra suntsitzearekin tematuta. White House Down film berrian, ordea, mundua suntsitu ez, baina AEBetako presidentea salbatu beharko du Channing Tatumek. Dieselen trilogia Gisa bereko beste pelikula batzuk estreinatuko dira abuztuan eta irailean: Vin Dieselen Riddick trilogiaren hirugarrenena, frankizia berri bat hasi nahi duen The Mortal Instruments: City of Bones sail fantastikoa, Bruce Willis, John Malkovich eta agente erretiratuen bigarren bilkura Red 2-n... Mark Wahlberg, eskuinean, Pain & Gain filmean. JAMIE TRUEBLOOD 2013ko uztailaren 31, asteazkena berria 33 Kultura ‹ Plaza Zinema D Estreinaldiak film ganberro bat estreinatuko da: Kick Ass 2. Lehenengoa sorpresa oso atsegina izan zen, eta oraingoan zuzendari berriarekin dator komikiaren moldaketa berezi hau. Hartara, Jeff Wadlowek Matthew Vaughen tokia hartuko du. Cannesko uzta Iraila sagar baten istorioarekin hasiko da. Apple-en sortzailearen biografia da Jobs; batez ere, bere hastapenen ingurukoa. Ashton Kutcher da protagonista nagusia, eta ez dakiguna da ea istorioa noraino izanen den onbera orain dela bi urte hil zen negozio gizonarekin. Steve Jobsen bizitza baino erakargarriagoak dira bi zuzendari interesgarriren azken lanak. Batetik, Derek Cianfrancek The Place Beyonfd the Pines estreinatuko du. Blue Valentine-k izan zuen harrera ona errepikatu nahiko du zinemagile estatubatuarrak, eta, horretarako, protagonista bera du film berriak: Ryan Gosling. Bestetik, Michael Gondry onirikoa sorterrira itzuli da bere azken pelikula filmatzeko. Frantzian egin du L’ ecume des jours, Boris Vianen eleberri batean oinarritzen den istorioa. Audrey Tautou eta Romain Duris dira protagonista nagusiak, eta argi dago film horrek ez duela batere zerikusirik Gondryren azken lanarekin, The Green Hornetekin. Azkenik, udako hilabeteotan aurtengo Cannesko sail ofizialean lehiatu diren hainbat film estreinatuko dira, baina oraingoz soilik Ipar Eukal Herrian. Claire Denisen Les Salauds, François Ozonen Jeune et joli, Arnaud Desplechinen Jimmy P. eta Steven Soderberghen Behind the Candelabra. Horiez gain, Woody Allenen azkena ere ailegatuko da: Blue Jasmine. Itxuraz horiek guztiak baino fundamentu handiagoa du Neil Blomkampen bigarren filmak: Elysium. Lau urte pasatu dira District 9 bikaina egin zuenetik, eta berriro ere zuzendari hegoafrikarrak zientzia fikzioara jo du. Istorioa 2159. urtean dago girotuta, Lurra bi multzotan banatuta dagonenean: aberatsak eta gainerako guztiak. Matt Damon da protagonista nagusia. Den-dena ez da zientzia fikzioa, apokalipsia eta akzioa. Komedia bat ere estreinatuko dute hurrengo hilabetean, ordu pare on bat pasatzeko modurik onena izaten ahal da. Seth Rogen aktoreak bere lehen filma egin du, Evan Goldbergen batera zuzendu duen This Is the end. Eta hau ere amaiera da. 1 Beste film batzuk ‘World War Z’ ‘The Smurfs 2’ ‘Ce que le jour doit à la nuit’ Zuzendaria: Marc Foster. Aktoreak: Brad Pitt, Mireille Enos, Daniella Kertesz, David Morse, Matthew Fox, Eric West, James Badge Dale, Bryan Cranston. Herrialdea: AEB. Urtea: 2013. Iraupena: 116 minutu. Zuzendaria: Raja Gosnell. Herrialdea: AEB. Urtea: 2013. Iraupena: 104 minutu. Zuzendaria: Alexandre Arcady. Aktoreak: Nora Arnezeder, Fu'ad Ait Aattou, Anne Parillaud, Vincent Perez, Anne Consigny, Fellag, Nicolas Giraud. Herrialdea: Frantzia. Urtea: 2012. Iraupena: 159 min. da honetarako apustu komertzialik inportanteenetakoa da Marc Fosterrek zuzendu duen akzio film hau.Max Brooksen liburu batean oinarrituta dago,eta zientzia fikzioa eta zonbien generoa bereganatu nahi dituen ekoizpen garestia eta ikusgarria da.Beste behin ere,munduaren amaiera da gako nagusia; heroi bakarti batek horri nola aurre egin asmatu beharko du.Kasu honetan,Gery Lane,Nazio Batuetako ikertzaile aditua da heroi hori; zonbien izurrite bat gertatuko da mundu osoan,eta horren kontra borrokatu beharko da.Gaitzaren jatorriaren bila,uste baitu hori ezagututa errazago aurkituko dutela horren kontrako jokabidea. U eyo komikilari belgikarrak sortutako pertsonaien gainean,hainbat film eta telesail egin izan dira azken urteotan. Iazko udaran,sail berri hau abiatu zen,eta nahiko harrera ona jaso zuen filmak.Raja Gosnellek zuzendu zuen pelikula hura,eta bera izan da bigarren atalaren arduraduna.Gargamel aztiak pottokien kopia maltzur bat sortuko du,baina laster konturatuko da horrekin ere ezin izanen duela izaki urdinen edabe magikoa lortu.Horregatik,pottokina bahitzea erabakiko du. Parisera eginen du harekin,eta gainerako pottoki guztiek hara jo beharko dute pottokina erreskatatzera.Sailaren aurrekoaren moduan,film hau ere hiru dimentsiotan ikusteko aukera izanen da. P asmina Kadraren eleberri batean oinarritu da Alexandre Arcady film hau idazteko eta zuzentzeko.Iragan mendeko 30eko hamarkadan girotuta dago istorioa.Younesek 9 urte ditu aitak erabaki gogor bat hartu behar duenean: mantendu ezin duenez,osabarekin bidaliko du Oranera.Han,kolonoen arteko bizimodu berria hasiko du gaztetxoak.Jonasen izena hartu,eta munduan gertatzen ari diren aldaketa guztietatik aparte dirudien mundu eroso bat ezagutuko du.Halako batean,Emile gaztea ailegatuko da hirira,eta lagun guztiak aztoratuko ditu.Horrela,garai bateko lagunen arteko batasuna pitzatzen hasiko da. Y Berliner Schule II Fantasien gatibu Beñat Eizagirre Indo I parraldeko ikusleek Berlingo Eskolako zinema ezagutzeko aukera handiagoa dute hegoaldekoek baino. Hegoaldean Christian Petzolden Barbara (2012) ikusi ahal izan zen duela gutxi, eta orain Nina Hoss aktorearen azken lanaz gozatzeko aukera dute iparraldekoek. Oraingo honetan, ordea, Thomas Arslan zuzendariaren esanetara jardun du Hossek. Gold (2013) Berlingo jaialdian estreinatu zen, baina, antza denez, ez du banatzaileen interesa pizterik lortu. Petzold Berlingo Eskolako kiderik ospetsuena izanik ere, haren obra publikoaren gehiengoak apenas ezagutzen duen, eta hortaz, argi dago Arslanen zinema deskubritzea are eta zailagoa dela. Beraz, Gold-en estreinaldia azpimarratzekoa da. Iparraldean Arslanen Ferien (2007) soilik ikusi ahal izan da, eta bi urteko atzerapenarekin iritsi zen aretoetara. Hannah Arendt-en egilea Berlinen jaioa da, baina Margarethe von Trottaren zinemak ez du Arslan eta Petzoldenarekin zerikusirik. Zinema ulertzeko moduan dago gakoa, eta garai berriek zinema berri bat eskatzen dute derrigor. Norberak bere bidea aurkitu behar du, eta aurreko belaunaldien jakinduria baliagarria izan daitekeen arren, bakoitzak bizi duen garaiaren diagnosia egin behar du ezinbestean. Norberak sentitzen duena islatu behar du pantailan, eta, horregatik, eskema zaharkituek ez dute egungo mundua hautemateko balio. Ziurgabetasuna nagusi den egunotan, Arslanek errealitateari aurrez aurre begiratu nahi dio. Egungo munduaren analisi zorrotza eskaintzen digu, apaindurarik gabea, eta estetikari dagokionez, soiltasunaren aldeko hautu irmoa egiten du. Petzoldek bezala, analisiari ematen dio garrantzia, eta pertsonen sentimenduei buruz mintzatzen diren arren, gertaera oro objektibotasunez aurkezten dute. Askorentzat hutsalak eta aspergarriak izango dira, baina zintzotasunez eta pasio handiarekin egindako zinema dela ezin uka daiteke. Hausnartzeko aukera paregabea eskaintzen dute, zinez. 34 berria 2013ko uztailaren 31, asteazkena Plaza › Kultura Izagirre: «Maila handiko jendea bilatu behar dute erakundeek» Lehiaketa egin behar zela jakin aitzin, Itziar Noguerasekin Donostia 2016ko zuzendaritzaz hitz egin zuen alkateak Mikel Lizarralde Donostia Itziar Nogueras Donostia 2016ko bulegoko zuzendari izendatzeko prozesua «garbia» izan dela esan du Juan Karlos Izagirrek, Donostiako alkate eta kultur hiriburutza kudeatzen duen fundazioaren presidenteak. Azken asteetan Noguerasen izendapenak sortu duen zalapartak bultzatuta eta Donostia 2016ren gainean izan daitezkeen zalantzak argitze aldera, Izagirrek topaketa egin zuen atzo komunikabideekin, eta Noguerasen balio profesionala defenditu nahi izan zuen. «18 pertsona aurkeztu dira lehiaketara, eta LKS enpresak egindako elkarrizketa eta galbaheak gaindituta, berak lortu du puntuaziorik altuena». Izagirrek argitu zuenez, Eva Salaberria Donostia 2016ko zuzendariak kargua utziko zuela jakinarazi bezain pronto, postu hori betetzeko norbaiten bila hasi ziren. «Europatik esan ziguten soslai egokiko norbait bilatzeko, ardura handiko postua baita. Europako proiektuetara bideratutako kudeatzailea izan behar du, en- 2 presa kudeaketan esperientzia duena». Horiek horrela, Izagirre bera Itziar Nogueras Elhuyar Fundazioko zuzendariarekin jarri zen harremanetan. «Galdetu nion ea prest egongo litzatekeen Donostia 2016 bulegoa zuzentzeko, eta berak baiezkoa eman zidan». Noguerasekin hitz egin zuenean, artean, izendatzeko modua zein zen ez zekien Izagirrek. «Baina begiratu eta ohartu ginen lehiaketa publiko bidez egin behar zela. Orduan izena ematera bultzatu nuen. Baina jakinda irten zitekeela edo ez. Eta norbaitek Itziarrek [Nogueras] baino puntuazio hobea lortu izan balu, ba primeran. Pertsonarik egokiena lortzea zen helburua». Donostia 2016ren zuzendari kudeatzaile berriaren gaineko polemika uztailaren 5ean piztu zen. Egun horretan, Abc egunkariak Noguerasek ekainaren 20an Elhuyarreko lankideei bidalitako email bat argitaratu zuen, zeinetan adierazten zien hiru urteko eszedentzia eskatu zuela Donostia 2016ko zuzendaritzaz arduratzeko. Informazio haren harira, Donostiako Udaleko oposizioko alderdiek azalpenak eskatu zizkioten Fundazioari. Handik gutxira, bilera bat egin zuen Fundazioaren patronatuak —Donostiako Udalak, Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Espainiako Kultura Ministerioak osatua—, eta joan den astean erabaki zuen gehiengoz eta LKS enpresaren txostenari erreparatuta Itziar Nogueras izendatzea Donostia 2016 bulegoko zuzendari kudeatzailea. Atzoko agerraldian, alkateak onartu zuen gaizkiulerturen bat gertatu ahal izan dela, baina prozedura garbia izan dela esan zuen. Alde horretatik, haren iritziz, tzuk gaur egungo zuzendaritzak adierazi zuen komeni zela gidaritza talde berri bat. Ildo horretan, ekainean eman zuen Fundazioak zazpi lagunen kontratazioaren berri, bi zuzendari eta bost koordinatzailerena, eta bide horretan lanean segitzen dute, Izagirreren arabera. «Baina denbora epeak errespetatu behar dira». ‘‘ Txosten konfidentziala Proiektua gainbegiratzen duen Europako batzordeak egindako azken txostenari dagokionez, berriz, «konfidentziala» dela argitu nahi izan zuen Izagirrek, eta baita «proiektua hobetzeko gomendioak» biltzen dituela ere. Oposizioko alderdiek adierazi dute txostena «birrintzailea» dela, baina alkatearen iritziz, ohiko lan txosten bat da. «Halako lanek ez lukete argia ikusi beharko. Haiek esaten digute non hobetu, eta gu saiatzen gara hori konpontzen. Baina kultur hiriburu izan diren edo diren beste hiriekin ere berdin egiten dute. Eta nik esango nuke bes- Europatik esan ziguten soslai egokiko norbait bilatzeko, ardura handiko postua baita» JUAN KARLOS IZAGIRRE Donostia 2016 Fundazioaren presidentea lehiaketa publikoa egon arren, erakundeen eginbeharra da «mailako jendea bilatzea». Itziar Noguerasen izendapenarekin, Donostia 2016k izango duen zuzendaritza berria definitzen hasi da Fundazioa. Hain zuzen ere, orain dela hilabete ba- te hiri batzuekin izan dena baino bigunagoa dela Donostiarekin». Alde horretatik, autokritika ere egin zuen Izagirrek. «Askotan arrazoia dute kritikatzen gaituztenek. Eta halakoetan zuzendu egiten dugu gaizki egindakoa. Baina ez dugu ezer ezkutatzeko inolako asmorik». Fundazioari dagokionez, «politizatuegia» deritzo Donostiako alkateak, eta haren iritziz, kultura, gizarte eta enpresa alorreko kideei zabaldu beharko litzaieke. Gaur egun, zortzi kide ditu patronatuak —Udaleko hiru ordezkari, Aldundiko eta Jaurlaritzako bina eta Kultura ministerioko bat—, eta hogeirako irits daiteke. Nolanahi ere, konfiantza du Izagirrek Fundazioa osatzen duten instituzio guztietan. Baita Espainiako Gobernuan ere, nahiz eta oraindik ez duen dirurik jarri: «Modu positiboan hitz egin nahi dut [Kultura] Ministerioaz. Esaterako, 2016rekin lan egingo duten enpresek tratamendu fiskal berezia izango dute». Hilberria Walter De Maria Tximistak erein zituen artista rtelanak ez bazaitu eramaten, ez badizu fisikoki eragiten, eta ez badizu zure bizitza eta osasunari buruzko beldurrik pizten, orduan kasik esan daiteke ez duela funtzionatzen». Neurrigabe dena harrapatzea da Walter De Maria artistaren piezen erronka (Albany, AEB, 1935- Los Angeles, AEB, 2013), eta horregatik da klabea. land art-aren aitzindari nagusietariko bat izan zen 60ko hamarkada amaieran, eskala handiko lanek bilakatu dute ezinbesteko erreferentzia. 1977an sortutako Lightning Field (Txi- A Juan Karlos Izagirre hedabideekin bildu zen atzo, Donostia 2016ren inguruko azalpenak emateko. GORKA RUBIO / ARP misten larrea) pieza da bere lanik ezagunena. 400 metalezko tutu «landatu» zituen artistak AEBetako lautada erraldoi batean, eta erraldoia da emaitza. Izan ere, handiegia da pieza erabat ulertu ahal izateko, baina are handiagoa bilakatzen da ekaitz egunetan, artistak jarritako tutuek ehunka tximista erakartzen dituztenean. Gehiegizkoa. Giza eskalaz kanpokoa. Bere amaren ehungarren urtebetetzea ospatzeko harengana bisitan joan, eta garun isuri baten ondorioz hil da orain artista, 77 urterekin. Historia ikasketak egin zituen unibertsitatean, eta musikari gisa ere aritu zen gaztetan. Lou Reed eta John Cale The Velvet Undergroundeko musikariekin batera aritu zen bateria jotzaile lanetan, eta hainbat musika pieza sortu eta bi film ere ekoitzi zituen 50 urteko ibilbidean. Baina arte ikasketarik egin ez bazuen ere, arteak erakarri zuen De Maria hasieratik, eta hainbat happening eta egitasmo artistikotan parte hartzen hasi zen Kalifornian lehenik, eta New Yorken ondoren. Margolan gutxi batzuk egin zituen, baina eskultura landu zuen nagusiki, dadaismoaren eraginpean lehenik, eta minimalismoaren, arte kontzeptualaren eta land art-aren bidetik ondoren. Eta haren pieza erraldoietan ere igartzen dira erreferentzia horien guztien oihartzunak. Natur guneetan egindako lanek egin zuten ezagun. AEBetako Mohave desertuan lurrean egindako milia bateko lerro zuzenak, esaterako. Natura, eguraldia eta argia esperientzia fisiko indartsu bilakatzea zen haren asmoetariko bat, eta horregatik jo zuen hainbestetan lur eremu zabaletara. «Isolamendua da Land art-aren funtsa». Bere proiektuak gauzatzeko finantzaketa lortzeko zituen arazoez kexu zen artista 1972an eskainitako elkarrizketa bakanetariko batean. Baina hiri guneetarako ere sortu zituen piezak. Eskala handikoak horiek ere. 191, 4 metro kubo lur bota zituen 1.097 metro koadroko areto batean, esaterako 1968an Munichen, eta kilometro beteko kobrezko tutu bat sartu zuen lurrean Alemaniako Kassel hiriko erdigunean. 1981ean atzera begirakoa eskaini zioten haren lanaren Parisko Pompidou zentroan, eta halako gehiago izan ditu geroztik beste hainbat museotan.p IÑIGO ASTIZ 2013ko uztailaren 31, asteazkena berria 35 ‹ Publizitatea BIDAIA ETA MENDI KRONIKEN LEHIAKETA 2013 Euskal Herriko mendiak, edo atzerrikoak; gertuko bidaiak nahiz urrunekoak. Oporrak toki berriak ezagutzeko baliatuko dituzte askok. Abentura horiek guztiak ezagutu nahi ditugu, eta, horregatik, aurten ere, bidaia eta mendi kroniken lehiaketa antolatu du BERRIAk. Sari ederrak dituzue zain! Animatu eta parte hartu! Sariak: 1. DIrabazlearentzat, Mendiak eta Herriak mendiko gidarien elkartearen oparia. Izotzezko Itsasoko Balkoietara 8 eguneko bidaia, lagun batentzat. Alpeak, Chamonix Mer de Glace glaziarra edo Izotzezko Itsasoko glaziarra Chamonix inguruko ospetsuena da, Alpe mendietako sonatuenetariko bat. Ibilaldi honek aukera ematen du Izotzezko Itsaso horren inguruko glaziar guztiak ezagutzeko, aterpez aterpe, glaziarrez glaziar. Ezinbestekoak: kranpoiak, pioleta, uhaleria eta soka. Taldea: 4/5 lagun + Mendiak eta Herriak elkarteko gidaria. Izotzezko Itsasoa: 12 kilometro, 2.000 metroko desnibela, Col du Miditik eta haren azken mingaineraino. Sakonerarik handiena, 350 metro. PROGRAMA: 1. Chamonixerako bidaia. 2. Montentvers (1.913 m)-D’Envers des Aiguilles aterpea (2.523 m)-Requin aterpea (2.516 m). 3. Requin aterpea-Leschaux aterpea (2.130 m). 4. Leschaux aterpea-Couvercle aterpea (2.735 m). 5. Couvercle aterpea (2.735 m)-Charpoua aterpea (2.700 m). 6. Charpoua aterpea 2.700 m-Montenvers-Chamonix. 7. Chamonix. 8. Etxera itzulia. 2.D: Aralar dendan gastatzeko 100 euroko bonua. Baldintzak ‘www.berria.info’ webgunean. Babesleak Mendiak eta Herriak Mendi gidari elkartea Tel./Faxa:948-51 32 33 [email protected] www.mendiaketaherriak.com Aralar Kirolak Laskorain,7.Tolosa Tel.:943-65 49 16 Oinarriak DTestuaren neurria:Idazlana 8.000 eta 10.000 karaktere artekoa izan beharko da (tarteak kontuan hartuta). DIdazlanak beste inon argitaratu gabeak izango dira. DTestuekin batera,8-12 argazki aurkeztu beharko dira.Diapositibak,papereko argazkiak eta argazki digitalak onartuko ditugu.Argazki digitalek ondorengo baldintzak bete beharko dituzte:1.800x1.200 pixel gutxienez eta jpg formatua izan beharko dute. DArgazkiez gain,bestelako elemen- tu grafikoak ere onartuko ditugu: mapak,ibilbideak… DBaloratuko dira esperientzia eta kontakizunaren originaltasuna,hizkuntzaren egokitasuna eta aberastasuna,material grafikoaren kalitatea eta mapa edo bestelako osagarrien ekarpena. DIzen-abizenak,posta elektronikoa eta harremanetarako telefono batzehaztu beharko ditu parte hartzaileak. DEUSKAL EDITOREA SLk beretzat gordetzen du jasotako lanak publikatzeko eskubidea.Lehiaketa honetako parte hartzaileak,bidalitako lanaren jabe den neurrian,lanak erabiltzen, jendaurrean erreproduzitzen eta jakinarazten utziko dio EUSKAL EDITOREA SLri,euskarri inprimatuan,Interneten edo beste edozein modutan. DLanak azaroaren 17a baino lehen bidali beharko dira,posta arruntez edo elektronikoz,helbide honetara: Bidaia eta mendi kroniken lehiaketa. BERRIA Martin Ugalde kultur parkea,z/g. 20140 Andoain Posta elektronikoa: [email protected] DGabonetan argitaratuko dira aukeratutako lanak eta lan irabazleak. 36 berria 2013ko uztailaren 31, asteazkena Plaza › Bizia Gerizpean pIrten: 07:01. pSartu: 21:35. pUraren tenperatura: 23-24 gradu. pItsasgora: 12:20 (3,26 m.). pItsasbehera: 05:52 (1,76 m.). 18:35 (1,8 m.). abuztuaren 11n Saharako musika tradizionalaz gozatzeko aukera izango da, 21:30ean. Haurrentzat, berriz, tailerrak antolatu dituzte arratsaldero, munduko arkitekturaren inguruan. Amazonaseko herriak nola eraikitzen diren eta Irlandako etxeak nolakoak diren ikasiko dute haurrek, jolasean. Gazteentzat, berriz, DJ gaua izango da egunero Kursaaleko Urumea terrazan. Aurten, gazteek hala eskatuta, aurreko urteetan baino ordu erdi gehiago ‘‘ Manteo kiroldegian, eguraldi txarra eginda ere, haurrek jaiez gozatuko dute» NEREA TXAPARTEGI Donostiako Kultura eta Euskara arduraduna Gazteek hala eskatuta, hip hopari eskainitako eguna izango da Aste Nagusian Kursaaleko terrazetan, abuztuaren 13an. GORKA RUBIO / ARGAZKI PRESS «Jaietan, areagotu egiten dira eraso sexistak, eta ez dugu Donostian hori gertatzerik nahi» NAIARA SANPEDRO Berdintasun saileko zinegotzia «Inoiz baino gazteagoa» Abuztuaren 10etik 17ra, 300 ekitalditik gora izango dira Donostiako Aste Nagusian; boluntarioek abestuko dute ‘Artillero’ Betagarri, Obrint Pas, Fermin Muguruza eta Gatibu izango dira Saguesen, besteak beste Maialen Igartua Donostia Donostiako Aste Nagusia «inoiz baino gazteagoa» izango da aurten, Juan Karlos Izagirre alkatearen hitzetan. Abuztuaren 10etik 17ra, 358 ekitaldiz gozatzeko aukera izango da. «Hamaika arrazoi izango dira ongi pasatzeko, jateko, dantza egiteko, musika entzuteko eta beste mila gauzatarako». Abuztuaren 10ean emango diote hasiera Aste Nagusiari, kanoikadarekin. Aurten, musu truk lan egiten duten boluntarioek abestuko dute Artillero abestia kanoikadan. «Urte guztian baina batez ere jaietan egiten duten lana eskertu nahi diegu, hiriaren- tzat oso garrantzitsua delako», adierazi du Izagirrek. Jaiak prestatzeko, udala Donostiako hainbat elkarterekin bildu da aurten, eta haiek proposatutako hamabost ekarpen egitarauan jaso dituzte. 13 eta 17 urte bitarteko gazteek, berriz, inkesta bat bete dute, eta Izagirrek esan du haien eskaerak ere kontuan hartu dituztela. Hala, lehen aldiz, Manteo kiroldegian haurrentzako jolasak izango dira goizero, Bera Bera kirol elkarteak antolatuta. «Estalitako lekua denez, eguraldi txarra eginda ere haurrek jaiez gozatuko dute», adierazi du Nerea Txapartegik, Donostiako Kultura eta Euskara ardu- radunak. Abuztuaren 16an, gainera, 24 orduko futbito txapelketa mistoa egingo dute Manteo kiroldegian. Musikaz gozatu nahi duenak, berriz, era guztietako taldeak entzuteko aukera izango du Aste Nagusian, hiriko hainbat lekutan. Kontzertu nagusiak Saguesen izango dira, egunero, 23:45ean: Auryn, Julieta Venegas, Betagarri, Gatibu, Riot Propaganda, Obrint Pas, Lain eta Fermin Muguruza Kontrakantxa taldeen emanaldiak izango dira. Konstituzio plazan, berriz, erromeria egingo dute gauero. Han izango dira Bide Batez, Boston Jai, Ingo Al Deu, Erdizka Lauetan eta Ai Ene taldeak. Bertso musikatuen emanaldia ere izango da, Oskar Estanga eta Jon Martin bertsolariekin, abuztuaren 14an. Bestalde, abuztuaren 10ean 36. txistulari alardea egingo dute Konstituzio plazan, 19:00etan. Eta, gainontzeko arratsaldeetan, euskal dantza ikuskizunak izango dira. Musika eta dantza eskaintza ez da horrekin amaituko, ordea. Bulebarrean, musika banden emanaldiak izango dira, egunero, 19:00etan. Gauetan, berriz, denetariko kontzertuak eta dantza ikuskizunak zango dira: Kherau folk taldea, Elegancia Mexicana mariatxiak eta Cachivache dantza taldearen tango erakustaldia, besteak beste. Bestalde, Easo plazan dantzaldiak izango dira gauetan, Egan, Avenida eta beste hainbat talderekin. Zurriolako pasealekuan, Kontxako pasealekuan eta erdialdeko kaleetan, berriz, txarangak ibiliko dira arratsaldeetan. Zurriolan,kultura trukea Kursaaleko terrazek ere protagonismo handia hartuko dute Aste Nagusian, Izagirreren esanetan. Kultura ezberdinak ezagutzeko aukera izango da han, gastronomiaren, musikaren eta haurrentzako tailerren bidez. Egunez, nazioarteko taldeen musika emanaldiak izango dira. Adibidez, iraungo dute DJ gauek. Azkenik, hip hopari eskainitako eguna ere izango du Aste Nagusiak: abuztuaren 13a. Nola ez, su festak ere gauero izango dira, 22:45ean. Aurten 50 urte beteko ditu su artifizialen nazioarteko lehiaketak, eta, aurreko urteetan bezala, azken eguneko ikuskizuna berezia izango da. Europla su etxeak ikuskizun piromusikala eskainiko du, 50. urteurrena gaitzat hartuta. Illunben, bestalde, aurten ez da zezenketarik izango, lehendabiziko urtez. «Illunben ez dugu ekitaldirik antolatu, ez zezenketarik eta ez beste jarduerarik», adierazi du Izagirrek. Iaz amaitu zen Illunben zezenketak egiteko hitzarmena, eta udalak ez berritzea erabaki du. Azkenik, Naiara Sanpedro Berdintasun saileko zinegotziak Aste Nagusia berdintasunean bizitzeko eskatu du: «Jaietan, tamalez, areagotu egiten dira eraso sexistak, eta ez dugu Donostian hori gertatzerik nahi». Aurkezpenaren bideoa, BERRIAren webgunean: www.berria.info 2013ko uztailaren 31, asteazkena berria 37 Bizia ‹ Plaza Gerizpean D DLaburrak San Adriango tunelera bisita gidatua, doan ZERAIN › Larunbatean, Zeraingo Udalak antolatuta, San Adriango tunelera bisita gidatua egingo dute. Aranzadi zientzia elkarteko adituek gidatuko dute ordubeteko bisita. 09:30ean abiatuko dira Zeraingo plazatik. Bisita doakoa izango da, eta Goierri Arabarekin lotzen duen 70 bat metroko tunelari buruzko xehetasunak ezagutu ahalko dituzte bisitariek. G Non zer Gaur pAlgorta. Herri kirolak, 17:30ean. Euskadiko orga-joko txapelketa, 19:00etan. Guda Dantza eta Mala Noche taldeen kontzertua, 20:00etan. pAzpeitia. Udal Musika Bandaren kontzertua, 13:00etan. Eskuz binakako pilota partidak, Itsaspeko ekosistemak ezagutzeko aukera BUSTURIA › Euskadiko Bioaniz- tasun Zentroan, eta AZTI-Tecnaliaren eskutik, Itsas hondoak arakatzen: MeshAtlantic proiektua egongo da ikusgai abuztu guztian. Erakusketaren xedea itsas hondoen mapak eratzea da, Europako itsasoetako ekosistemak hobeto ezagutzeko helburuarekin. Hondoen argazki, kartografia, mapa eta azalpenezko panelez osatuta dago erakusketa, eta doakoa izango da. Su festen segurtasuna arautu du Jaurlaritzak GASTEIZ › Dekretu baten bidez arautu ditu Eusko Jaurlaritzak adituek egindako su festak. Hala, ekitaldia egitera baimentzen dien txartela izan beharko dute adituek. 10 kilo baino gutxiago erabiltzen diren ekitaldiak ez dira dekretu horietan sartzen, hala ere, dagokien araudia bete beharko dute horiek ere. Bongo Botrako taldea. BERRIA 22:30ean. Bongo Botrako taldearen kontzertua, 23:30ean. pDerio. Kalejira, 11:00etan. Idi proba, 19:00etan. pDonostia. Loiola auzoko jaietan: DJ Mikeltxi, 20:30ean. Karaokea, 00:00etan. Amara auzoko jaietan: Buruhandiak, 19:00etan. Sagardo eta txorizo dastatzea, 18:30ean. DJ Txorimalo, 23:30ean. pGueñes. Ehiza txakurren monografikoa, 11:00etan. Erromeria Erdizka Lauetan taldearekin, 20:30ean. pLemoa. Igel txapelketa, 18:00etan. Bolo txapelketa, 19:00etan. Skakeitan eta Patxuko Nice taldeen kontzertua, 22:30ean. pPasai Donibane. Sokamuturra, 08:00etan. Su festa, 23:00etan. Erromeria Tsunami taldearekin, 23:30ean. pVillabona. Kalejira, 17:30ean. Disko festa Oihan Vegarekin, 00:00etan. Joan den urtean Reala Lyongo Olympicen aurka aritu zen, Seaskaren alde. BOB EDME Futbola, ikastolen alde Bilboko Athletic Club eta Nizako OGC taldeen artean izango da Seaskaren aldeko partida, larunbatean Mikel Izarra Donostia Seaska ikastolen federazioak Garaziko futbol taldearekin elkarlanean, futbol partida bat antolatu du larunbat arratsalderako. Zehazki, Baionako Etxepare Lizeoarentzat izango dira irabaziak, hurrengo ikasturterako matrikulazio kopurua igo baita eta egoera ekonomiko konplikatuan baita- go. Partida arratsaldeko seietan izango da, Bilboko Athletic eta Nizako OGC taldeen artean. Athletic taldea aski ezaguna da Euskal Herrian, eta 2012ko urtean denboraldi paregabea egin zuen, bi finaletan sailkatuta: Europako Kopan eta Espainiako Errege Kopan. Nizako OGC taldea, berriz, ez da hain ezaguna, Frantziako ligan lau aldiz txapeldun izan bada ere. Aurten denboraldiko ezustekoa izan da, laugarren gelditu baita ligan, eta Txapeldunen Ligarako sailkapena lortu. Bi taldeak Seaskaren bandera hartuta sartuko dira zelaian. Seaskako ikastolek ez dute Frantziako Gobernuaren diru la- guntzarik jasotzen, bakarrik irakasleak ordaintzeko. Gainerako guztia gurasoek ordaindu behar izaten dute, eta horrek egutegiak egin eta saltzera, festak antolatzera edota pastak saltzera bultzatzen ditu, material didaktikoa, bidaiak edota egoitza ordaindu ahal izateko. Joan den urtean ohitura hori berreskuratu zuen Seaskak, ikastolentzat laguntza lortzeko. Donostiako Reala Lyongo Olympicen aurka aritu zen, eta 4.000 ikuslek gozatu ahal izan zuten partidaz. Irabaziak Kanboko Xalbador Kolegioarentzat izan ziren, Seaskako zaharrena izanda berritze lanak behar baitzituen. UDAKO ARGAZKI LEHIAKETA 1. saria BERRIAren 10. urteurreneko material sorta DD -3 elastiko (haurrena, emakumezkoena eta gizonezkoena) -Katilua -Haurren eta helduen amantal bana -Oihalezko poltsa eta boligrafoa Zozketa parte hartzaileen artean: -5 elastiko D Diapositibak, papereko argazkiak eta argazki digitalak onartzen dira. Argazki digitalek baldintza hauek bete beharko dituzte: gutxienez 1.800x1.200 pixel, eta jpg formatua. D EUSKAL EDITOREA SMk beretzat gordetzen du jasotako lanak publikatzeko eskubidea. Lehiaketa honetako parte hartzaileak, bidalitako lanaren jabe den neurrian, lanak erabiltzen, jendaurrean erreproduzitzen eta jakinarazten uzten dio EUSKAL EDITOREA SMri, euskarri inprimatuan, Interneten edo ezagutzen den beste edozein modutan. D Lanak irailaren 15a baino lehen bidali beharko dira. Posta arruntez: DD BERRIA Martin Ugalde kultur parkea, z/g. 20140 Andoain Posta elektronikoz: [email protected] D Argazkiak www.berria.info webgunean jarriko dira ikusgai. 38 berria 2013ko uztailaren 31, asteazkena Plaza › Bizia Emakumeak plazan (II) D Kirola Aurten, lehenengo aldiz, giza probatan parte hartu ahal izan dute emakumeek. Harrera bikaina izan dute, eta uda sasoian erakustaldi bat baino gehiago egingo dituzte. TOLOSALDEKO HITZA Emakumezkoen kirola gizonezkoenarekin parekatzeko oraindik dezente geratzen da: emakumeen taldeek laguntza ugari jasotzen badute ere, oraindik bide asko dagoela egiteko diote emakume kirolariek. Oraindik ere jokoz kanpo? Jon Eskudero Donostia H emerotekan jasoa dago, 1908an Donostiako hainbat egunkaritan hala argitaratu baitzen, Maria Jesus Ezeizak beste edozein emakumeri botatako desafioa: nork egin lehenago Zumaia eta Deba (Gipuzkoa) arteko bidea. Ezeizak egunero egiten zuen Deba eta Andutz mendiaren arteko bidea; sasoi ederrean zegoen, beraz. Izan omen ziren apustua onartzeko prest zeuden emakumeak, baina, azkenean, gobernuak berak debekatu egin zuen, hainbat apaizek egindako eskaerari men eginez. Eguneroko lana desafio bihurtzeko ohitura horretan daude oinarrituta kirol gehienak. Ordea, erabat gizonezkoen mundua izan da betidanik. Emakumeak etxeko lanak edozein gizonek bezalaxe egin arren, ez dira plazara atera izan. Ez behintzat gizonak adina. Izan dira kasu gutxi batzuk. Esate batera, Maria Asuncion Maria Anjeles Goitia,Mindegia eta Ugartebururekin Tolosan. NOTICIAS DE GIPUZKOA Azeo ezagun egin zen 1960ko hamarkadan. 37 urte zituen artean oiartzuarrak, eta lau seme-alabaren ama zen. Segan inoren inbidiarik gabekoa zen, eta hori jendaurrean erakusteko aukera ere izan zuen. Senarrak antolatu zion lehen apustua 1967an. Gainera, gizonezko bat izan zuen kontrario: Antonio Larraza. Ordubetean, gizonezkoak emakumezkoaren bikoitza moztuko ote zuen zen kontua. Larrazak 2.325 kilo ebaki zituen, eta Azeok, 1.896. Apustua emakumeak irabazi zuen, beraz. Hernaniko Jauregi baserrian (Gipuzkoa) jokatu zen desafioa, eta jendetza bildu zen. Gerora ere egin zuen apustu bat edo beste Azeok; maila onekoak, gainera. Orduan ez bezala, gaur egun emakume gehiago ikusten dira plazan. Are gehiago uda sasoian, han eta hemen erakustaldiak egiten aritzen baitira. Kirolean aritzen diren emakume gehienek gauza bera nabarmendu dute: gero eta emakume gehiago ani- matzen dela kirola egitera baina oraindik bide asko dagoela jorratzeko. Emakumezko kirolariek sekula ez dute gizonezkoen jarraipenik izan ikusleen eta komunikabideen aldetik, baina Maria Anjeles eta Maria Jesus Goitia ahizpek milaka ikuslek eurek txalotzea lortu zuten duela hiru hamarkada. Bi ahizpak aizkolariak izan ziren, eta 1980ko urtarrilaren 20an Euskadiko Sei Orduetan parte hartu zuten. Egun hartan «Arkonadaren eta Retegiren pare» sentitu zirela aitortu du Maria Anjeles Goitiak. Zumarragako Aitza baserrian (Gipuzkoa) sortu ziren, eta txikiak zirela aita hil egin zitzaienez, umetatik aritu behar izan zuten baserriko lanetan, «gizonen pare-parean». «Emakumeak beti aritu izan dira baserriko lanetan, traktorearekin zein segan, eta inork ez zuen ezer esaten. Hori bai, plazan aritzea beste gauza bat zen». Eta Goitia ahizpak asko aritu ziren plazetan. Gaur egun, ez dira emakume 2013ko uztailaren 31, asteazkena berria 39 Bizia ‹ Plaza Emakumeak plazan (II) D Kirola Reyes Azkoitia 1Bergarako pilota eskolako kidea «Berdintasunaren zain ezin da egon; bila joan behar da» J.Eskudero Donostia Kasualitatez hasi zen segan Otamendi, eta Gipuzkoako txapela irabazi berri du, nazioarteko eran. TOLOSALDEKO HITZA asko aritzen aizkoran, eta, garai hartan, gutxiago. «Neskak aizkoran aritzea gauza berria zen eta toki askotatik deitzen ziguten. Heltzen ginenean harrituta geratzen ziren: zuek egin behar al duzue aizkoran?, galdetzen ziguten», azaldu du Goitiak. Haren esanetan, ez zuten aparteko ezer egiten, baina enborra mozteko gai izate hutsa ez zen gutxi. «Nobedadea ginen. Gu ginen aizkoran egiten zuten neska bakarrak». Gazterik, baina, afizioa utzi egin zuten. Aizkorak alde batera utzi arren, bizitako momentuak memorian betiko gorderik dituztela nabarmendu du Goitiak: «Saio gogoangarriak egin genituen». Tolosako zezen plazan Miel Mindegiaren errekor ahalegin batean parte hartu zuten, besteak beste: «Saio hartarako inoiz baino gehiago entrenatu ginen. Une bat aukeratzekotan, dena den, Euskadiko Sei Orduetakoa aipatu behar da. Txomin Perurenari omenaldia egin zioten: nire ahizpa Mindegiarekin aritu zen, eta ni Joxemari Mendizabalekin». Gizonekin oso ongi moldatzen zirela aitortu du Goitiak: «Ez ziguten gaizki begiratzen. Oso giro ona genuen geure artean, eta saioen ondoren elkarrekin joaten ginen afaltzera. Irakatsi egiten ziguten, beti aizkoraren bat uzteko pronto izaten ziren…». Laguntza faltarik ez zuten izaten, Goitiaren esanetan, eta Ainara Otamendi Ibarrako (Gipuzkoa) segalariak ere kontu bera nabarmendu du: «Kasualitatez hasi nintzen segan. Orain Joxe Gabirondo segalariarekin entrena- tzen dugu, eta eskerrak hari, bestela ezingo baikenuke gustatzen zaigun kirola egin». Nazioarteko eran, Gipuzkoako txapela jantzi berri du Otamendik, eta ez zaio sekula damutu segan hasi izana. «Egun batean alboko herri batean sega proba bat egin behar genuela esan zidan kuadrillako batek. Familian beti ezagutu izan dut zer den segan aritzea, eta ni ere animatu egin nintzen. Saiotxo bat ‘‘ Emakumeak beti aritu izan dira baserrian, eta ez zen inor kexatzen; plaza beste kontu bat zen» MARIA ANJELES GOITIA Aizkolari ohia «Emakumeen Euskal Herriko Sega Txapelketa estreinakoz antolatu da aurten, eta pozgarria da» AINARA OTAMENDI Segalaria «Giza probatan aurten hasi gara hiru talde Gipuzkoan, eta harrera bikaina izan dugu» LEIRE ZUMETA Giza probalaria egin genuen, eta gustura erretiratu ginen etxera». Proba huts bat ofizio bilakatu zaio ia. «Hasieran zera nuen helburu: gurea zen kirol bati eusteko asmoz segan aritzea. Gerora sortu zen txapelketetan izena emateko aukera, eta hortxe gabiltza». Txapelketetan aritzeko ahalik eta ondoena entrenatu beharra dago, Otamendiren esanetan, eta «Gabirondori esker», hori egiteko aukera dutela adierazi du: «Zaila da belarra bilatzea, eta Gabirondok laguntzen digu. Segak ere hark uzten dizkigu». Segan emakume gehiago ikustea gustatuko litzaioke Otamendiri: «Neskok beti animatu egiten gaituzte. Gainera, aurten lehenengo aldiz emakumeentzako Euskal Herriko Sega Txapelketa antolatu dute, eta hori oso pozgarria da». Giza probatan ere bai Segan ez ezik, sokatiran eta giza probatan ere aritzen da Otamendi. Giza probatan, hain zuzen ere, taldekide du Leire Zumeta anoetarra. «Ez da oso ohikoa emakumeak giza probatan ikustea, baina Gipuzkoan hiru talde sortu gara, eta orain txapelketak jokatzeko aukera dugu», adierazi du Zumetak. Gipuzkoako Txapelketa jokatu zuten orain hilabete inguru, eta Ibarrak irabazi zuen, Astigarragaren eta Orioren aurretik. «Jende ugari bildu zen harmailetan, eta harrera bikaina izan genuen. Pentsa, telebistak ere eman zuen gure saioa, eta hori zinez pozgarria da». Gauzarik pozgarriena, dena den, emakumeak kirol guztietan ikustea da, Zumetaren iritziz: «Oraindik ere muga dezente ditugu emakumeok kirola egiteko. Orain arte gizon proba deituriko kirolean hasi gara gu. Zergatik gizon proba? Gizonentzat bakarrik delako?». Azkenaldian giza proba edo emakumezkoen proba irakurri ahal izan dute karteletan. «Hori da segitu beharreko bidea». Gizonezkoen artean bizitzera ohituta dagoen emakumea da Reyes Azkoitia (Azkoitia, Gipuzkoa, 1952). Emakume adoretsua. Sei anaien artean arreba bakarra izanda, pilota munduari lotuta egon da betidanik: «Txikia nintzela, neskak soka dantzan egiten zuten, eta mutilek pilotan». Bada, mutil kuadrillan ibiltzen zen bera ere. Hala jarraitzen du oraindik. 24 urte daramatza Bergarako pilota eskolako entrenatzaile gisa, eta fruitu onak lortzen ari da, gainera. Emakumea eta pilota.Ohikoa ez den arren,bi hitz horiek uztarri berean lotuta dauzkazu zuk. Lehenik, pilotaria izan nintzen. Eta, orain, berriz, entrenatzailea. Txikitan jolasteko eta ongi pasatzeko asmoz soilik ibiltzen nintzen pilotan, eta 27 bat urte nituela hasi nintzen partidak jokatzen. Semea pilotan ibiltzen zen garai hartan, eta niri ere eskaintza egin zidaten. Partida dezente jokatu nituen. Hori bai, ia denak galtzen nituen, gizonen kontra aritzen bainintzen. Galtza zuriak jantzita ikustean, nolako harrera egin zizun jendeak? Oztoporik edo trabarik ez dut sekula sentitu izan. Hori bai, beti dago jendea kritikatzeko, bai lehen eta bai orain. Frontoian baino sukaldean hobeto egongo nintzela entzun izan dut behin baino gehiagotan. Beste batean, berriz, honela galdetu zidan emakume batek: ‘Hiri nola uzten din senarrak pilotan jokatzen?’ Eta zera erantzun nion: ‘Baimena eskatu behar al diot, ba?’. Halako batzuk entzutea tokatu zitzaidan, baina jaso nuen laguntza eta maitasuna handiagoa izan zen. Hala ere,aitortu izan duzu senar ona izan duzula alboan. Beste bat izan bazenu akaso ez zenuela hainbeste erraztasun izango pilota munduan aritzeko. Beti jakin izan dut hori. Pilotan jokatzen nuenean, txaloak jotzen zizkidaten gehienak gizonezkoak ziren. Eta nire tokian euren emaztea egon balitz, berdin egingo al zuten txalo? Ez dut uste. Behin izan nuen aukera emakume baten kontra jokatzeko. Nafarra zen, eta hark deituta jarri ginen harremanetan. Hark mugitu zuen kontua norgehiagoka antolatzeko, baina azkenean gizonak ANDONI CANELLADA / ARGAZKI PRESS ez zion utzi jokatzen. Niri oso gogorra iruditzen zait, nik ez dudalako halakorik bizi izan, baina halaxe gertatu zen. Aspaldiko kontuak dira horiek. Eta gaur egungo neskatilek ba al dute pilotan egiteko aukerarik? Bergarako pilota eskolan baditugu hiru neska, eta oso gustura dabiltza, gainera. Aurten, lehenengo aldiz, nesken arteko txapelketa ere egin dugu herrian. Hori Gipuzkoa mailara zabaltzea ez da erraza. Gutxieneko kopuru bat behar da, eta oraindik ez gara iritsi zenbaki horietara. Bergaran orain arte ibili diren neskek ez dute asko iraun izan pilota eskolan. Hasi eta utzi, hasi eta utzi. Zergatik? Lehen pilota munduan emakume bat aurkitzea ez zen erraza, eta orain ere ez. Neska dezente etortzen dira frontoira, baina ez dira ausartzen sartzen, eta zain egoten dira, norbaitek lekua egin arte. Baina inork ez du bidea irekitzen, norberak egin behar du bidea, galdetu gabe. Galdetzen hasiz gero, lekurik gabe geratzeko arriskua dago. Nik esan ohi dut hori dela gure akatsik handiena, berdintasuna etorriko zain geratzea bila joan beharrean. Mutilekin zein neskekin, zuk lanean segiko duzu,behintzat. Dudarik gabe. Pilotalekura etortzen direnak besoak zabalik hartuko ditugu. Eta, neskak badira, izugarri poztuko gara. r Zakilixut D Asteazkena 2013ko uztailaren 31 Diru premiak bultzatuta, Iruñeko Mercaderes eta Estafeta kaleak bat egiten duten bihurguneko eraikina enkantean jarri du Nafarroako Gobernuak, 1,4 milioi euroan. Entzierroko bihurguneko etxea, salgai Irene Arrizurieta Iruñea U ztailaren 7tik 14ra Iruñeko Alde Zaharreko kaleetan korritzen den entzierroko etxerik ezagunena izanen da seguruenera Iruñeko Estafeta eta Mercaderes kaleen bihurgunean dagoena. Milaka lasterketen lekuko izan da, eta, maiz, haren pareten aurka talka egin izan dute zezenek. Estafeta kaleko lehen zenbakian dagoen etxea, Mercaderes kaleko bihurgunea bukatu eta berehala dagoen etxea, hain zuzen, salgai da. Nafarroako Gobernuarena da eraikina, eta, diru premiak behartuta, enkantera atera du. Etxearen behealdea da ezaguna, batik bat. Lasterketak irauten duen bitartean, adardunen kolpeak saihesteko, margotutako oholak jartzen dituzte paretan. Ohol horiek Francisco Marcilla artistak margotu zituen 1995. urtean. Idulki barroko baten gainean San Fermin sainduaren irudi bat ageri da eta Iruñeko peñen zapiak ere bai. Nafarroako Gobernuak, Nasuvinsa sozietatearen bidez, eraikina enkantera atera du. Enkanterako irteera prezioa 1.394.000 eurokoa da. Eraikina erosi nahi duenak abuztuaren 2ra arte du eskaintza egiteko aukera. Zenbatekoaren proposamena gobernuan aurkeztu beharko du. Eskaintzen irekiera ekitaldia heldu den asteartean, abuztuaren 5ean, eginen da. Ez da eraikina enkantean jartzen den lehen aldia. Nafarroako Gobernuak beste bitan jarri du salgai. Izan ere, krisi ekonomikoa dela eta, gobernuak likidezia falta nabarmena du, eta modu batean edo bestean dirua bildu behar du. Joan den urteko ekainean atera zen aurrenekoz eraikina enkantera. Hasierako prezioa 1.890.000 eurokoa izan zen. Artean, baina, banaka ere eskaini ziren eraikineko etxeak. Salmenta prezioak ere ezberdinak izan ziren. Bosgarren pisua 157.310 euroan jarri zen salgai, eta lehenengo eta bigarren solairuko pisuak, berriz, 340.382 euroan. Eraikinaren behealdean eskuinetara dagoen lokala ere bazegoen eskaintzan 102.500 euroan, eta teilatupeko trastelekua ere bai, 27.300 euroan. Baina usteak ustel izan ziren, eta gobernuak ez zuen eskaintzarik jaso. %27ko jaitsiera Bigarrenez, joan den urteko urrian jarri zuen enkantean eraikina Nafarroako Gobernuak. Eraikin osoa jarri zuen salgai, eta hasierako prezioa jaitsi egin zuen, 1.554.793 eurora. Halere, ez zuen erosteko eskaintzarik jaso. Orain, hirugarrenez, prezioa jaitsi egin behar izan du, eta Peñen zapiak eta San Ferminen irudia ageri dira etxean. IDOIA ZABALETA / ARGAZKI PRESS 1.394.000 euroan jarri du salgai. Beraz, urte bakarrean, erostunik lortu ahal izateko, Nafarroako Gobernuak kasik %27an jaitsi du eraikinaren prezioa. Enkantera ateratako eraikinak bost pisu ditu, bi lokal komertzial eta teilatupean kokatzen den trasteleku bat ditu. 198 metro koadro ditu orubeak. Urteetan Nafarroako Gobernuko langile franko lekutu dituen arren, egun etxebizitza guztiak hutsik daude. Komertzioei dagokienez, bakarra dago martxan. Gerendiain familiak etxearen behealdeko eskuinean duen komunen eta bainu altzarien denda. Bainugela eta komun-ontziak saltzen dituen denda bat du Pio Gerendiainek bertan. Alokairua heldu den urtearen amaieran bukatzen zaio, 2014ko abenduaren 31n. Krisi garaiotan, enkantean erai- kinagatik jarritako prezioa «gehiegizkoa» zela iritzi dio. «Merkatuan balio duena baino gehiago eskatzen zuen gobernuak, eta ez zuen eroslerik izan». XVIII. mendera arte, partikular batena izan zen Estafeta 1ko eraikina, baina 1754. urtean Benefizentziako Ospitaleari, — gero Nafarroako Ospitalea izanen zenari—eman zitzaion eraikina.
Similar documents
"Ugarteko" ez dutelako inputatu - datu
2002an Prestige petroliontziari arrakala ireki zitzaion, eta, babesgune batera eraman beharrean, kostatik urruntzea erabaki zuten arduradunek, eta are gehiago zabaldu ziren barruko 63.000 fuel olio...
More informationGerra hotz berri baten hotsak - datu
ziren. PPren gobernuak onartu duen legeak ez du kostaldea babesten. Alderantziz, pribatizatu egiten du. Gainera, babesa ematen die bere garaian kostaldea suntsitu eta hirigintza planak babes horren...
More informationberria - datu
Omar Axur analista egiptoarraren ustez, bere herrialdea oraingoz Aljeriaren eta Turkiaren ereduen erdibidean dago. Bloomberg atarian idatzi zuen artikulu bat duela egun batzuk. Aljeriari dagokionez...
More information