Volgende keer ga ik nog langer spelen!

zichteontwikkelen
Dromohelptstillekinderen
'Volgendekeer ga ik
noglangerspelen!)
(
m**Ë**$kcesr ïÈ*cÈ
r **È
S a n t r u Ë g ek i n d e re m p n mte mw r*i x' *ig*n r er mË< **
#*s* kimd*r*sr kaems:**fuse*È
d* ëeerkrsst*l e3$hun $eË*sg*rr*Èe*'c.
incsË
vssï
Ëm
se*ê$w#flÊË"{sLive*Ëë
*rebbemhË$d*
€*r**yï* d* kË*s *rra $es.srx
w r ** rd e mss$ r*tË * :ssr*r*Ëem .
en hq$m
Ë*Ë**v #c* 4*enËatg
is dromoconsulent
bii
SiichiingToolvorming
hebbener veelzin in!' zegtde
I 7.
hiuf ols ik hetlokoolbinnenkom
voor
Tegende kinderenzeglze
de dromoles.
d o tz e h u ns p u l l eknu n n e on p r u i m eenn i n
de kringkunnengoonzitten.Als iedereen
zit, heeftde kringde vormvon eenei met
bobbels.
lk zie eenmeisiezelfshelemool
buitende kringzitten.Met hoqrormen
overelkoorkiiktze noorhoorschoenen,
ze lilkthoorplekwel primote vinden.Wel
rustigmisschien.
Doneenhqrdeknol.Uit
miinooghoekzie ik eeniongennog net
ziin ormterugtrekken.
Hil heeftziin buurmonmetstoelen ol tegeneentofel
geduwd.No eenstrenge
blikvon de iuf
trekthij de iongen,ol griinzend,
weer
terugin de kring.
Leerkrqchten
werken mee oqn en in de lessen. Een leerkrochtoo de Visserschool
in
Amsterdomvroogt of er specioledromqlessen ontwikkeldkunnenworden voor de kin'buiten
deren die vook
de boot' vollen.Die
niet of moeiliikcontoctmokenmet leerkrochtenen ondere kinderen,weinig proten
en in de klos niet vertellenover zichzelf.
'Stille
kinderen,'noemlze ze.
'Wer*s*n
èg:k**Ës:* Gr*earê*::
Verdeeldover twee moondenziin er zes
d r q m o l e s s e nA.l l e o p d r o c h t e nz i j n g e r i c h t
o p d e t o e p o s s i n vg o n s o c i o l ee n c o m m u n i cotievevoordigheden.In spelopdrochten
w o r d e nd e s p e l e r su i t g e d o o g do m h u n
woordenschotrondomemotieste vergroten.
O o k w e r k e nz e o o n v o o r d i g h e d e nr o n d o m
Iedereklas
*a:E?*-be*n?i*s
ledereklosheeftwel kinderen
die, letterliik
of figuurlijk,
buitende kringterechtkomen.
Zoqlshetmeisie
en de iongenuithethierbovenbeschreven
voorbeeld.
Woor komt
dqt door?Kondrqmoietsvoordezekinderenbetekenen?
Alsdromoconsulent
voorstichting
Toolvormingwerkik door middelvon spelopdrochtenoon de verbetering
von toolvoordigheid
en communicotieve
voordigheden.
We
doenspelleties,
spelendiologenen mqken
kortescènes.
Voqkolsverriiking
von de
toolmethode
en om de mondelinge
toolvoordigheid
von de kinderen
te verbeteren.
heeftwel
kinderen
die buiten
de kring
terechtkomen
tg$ JSW10juni201l
somenwerking,zools ofsprokenmqkenen
feedbockgevenen ontvongen.We stellen
g r o e p j e ss q m e nm e t k i n d e r e nu i t d e g r o e pen 3 t/m ó. Er is een groepje met kinderen uit groep 3-4, een groepie met kinderen
uit groep 4-5, een groepie met kinderenuit
groep ó. In ieder groepiezitten moximool
zes kinderen.Genoeg om onbespiedin een
duo te kunnenwerken en ook om ze ollem o o l i n d i v i d u e eol o n d o c h t e k u n n e n
geven.Tenslottemokenwe ofsprokenvoor
een volgsysteem,
om in beeld te brengen
w e l k ev o o r d i g h e d e nd e d e e l n e m e n dkei n derenverbeteren.
Flebrs
geen vrS,
maa f een
kikker.
5Ï
i l l u s t r o t i eSsc: n d r od e H o o n
Voor de lessenstellenwe de volqende
doelen vost:
o vergrotenzelfvertrouwenmondeling
toolgebruik;
r woordenschotvergrotenrondomthemo emoties;
. kinderenoonzettentot gebruikenvon
complexerezinnen/nouwkeurigerform ut e r e n .
kVscnr:*::=*x.. *ew*g**t,
verf*l l*m
an *peï*r*
ledereles stoqteen zintuig centrool.De lessen stortentelkensmet een opwormspel,
woorbii de kinderenworden uitgedoogdhet
zintuigvon die les goed te gebruikenen fysiek ergensop te reogeren.To doen we een
spel woorbii de kinderengoed moetenkiiken
n o q r e e n s p e l e rd i e e e n h o n d e l i n gu i t b e e l d t
en tegeliikertiiddeze hondelingmoetenspieg e l e n .O p d e z e m q n i e rk o p p e l e nw e z i n t u i g l i j k ew o o r n e m i n g e n
o o n b e w e g i n g e nl.k b e m e r ki n o l l e k i n d e r e ne e n d r o n g o m z o g o e d
m o g e l i j kt e z i i n i n d e s p e l l e t i e s , o hmu n z i n t u i gen zo goed mogeliikin te zetten.
Een driehoek voelen
In de lesmetthemovoelenstoonde kinderenbii hetopwormspel
in eenrii ochter
elkoor.De ochterste
von de rii fekentmet
eenvingerop de rugvon degenevoor
hem.Als de spelersnopiwot er wordtgetekend,mog hii dit doorgeven
oon de
volgende.
Adomstootin hetmidden.
Als
hetmeisje
ochterhemeenvormop ziin
rugtekent,
zie ik ziin blikomhooggoon.
Ziinlippenbewegen
zochtles
olsofhii
diepnodenkt.
Ziinhondengoonolsvonzelfomhoogen kopiëren
voorzichtig
de
bewegingen
die hii op ziin rugvoelt.
'Zeg nou
wot hetis,' zegthetmeisieochter hem.lk hebgeziendot ze eendriehoektekende
op Adomsrugen vroogme
of of Adomhetwoord'driehoek'niet
kent,of dot hii hetnietgoed konvoelen.
De eerstejongenuitde rij bemoeitzich
er nu mee.'Jemoeteenbeetiehorderduwen,'zegthii en hii doetmeteen
voor
hoeie de driehoekwot steviger
kunttekenen.Moor hetluktAdqmniet.lk vroog
hemgewoondoorte gevenwot hi1heeft
gevoeld.Hii tekenivierlosseIiinenop de
rugvon hetkindvoorhem.
J S W l 0 j u n i z o r r@
meemooktof op ziin eigen monierbeleefimet
elkooruii te wisselen.Zo kiikenwe met bewonderingnoor Fotimodie nospeelthoe ze
eenseen muisving met een doosjeen zien we
Bromziin voder nodoendie in de klqseen
grqp met de meestermookte.
Tenslottemokende kinderenin duo's een
k o r tl o n e e l s t u k ; Z
e .e g e b r u i k e nh u n e i g e nv e r h o l e no m e e n n i e u wv e r h o o lt e m o k e n .H e t
presenteren
von de gemookiestukiesvormt
de ofsluiting
von de les.
,-.,,1t. ..r
..
--:.-
.;.t::-:
t.::.i,-:,.,:
E é nl e sg o o n o l l e s p e l l e t l eesn s p e l o p d r o c h t e n
over voelen.De kinderenvertellenover een
fl laq
k e e rd o t z e e e n d i e r h e b b e ng e v o n g e n .E é n
lK noq
m e i s i ez e g t n i e t s .D i t i s d e t w e e d el e s .O o k
de, \
me€Ster
SPeLen
?
de eersteles zweeg ze grotendeels.
l k v r o o g d e k i n d e r e ne e n v o n h u n v e r h o l e n
n o t e s p e l e ne n l o o t h e tz w i i g z o m em e i s i e
e e n d u o v o r m e nm e te e n o n d e r m e i s i eu i t
h o o r k l o s .T e r w i i o
l l l e d u o ' so e f e n e n l, o o p i k
r o n d . l k z i e d q t d e p o r t n e rv o n h e ts t i l l em e i s ie zichzelfde rol von poord ioebedeelt,moor
i k z i e o o k d o t d e o n d e r h i e r n i e te r g g e l u k k i g
m e e i s . l k b l i l f e v e ns t o o ne n v r o o g h o o r w e l k e r o l z e w i l s p e l e nZ
. e k i i k tm e z w i l g e n d
In het tweededeel von de lesvolgt een vertelrondewoorin iedereenietsvertelten soeelt
over zichzelf.Uit de verholendie de kinderen
vertellen,kiesik momentenen vroog of de kin-
o o n e n h e t o n d e r em e i s i en e e m th e tw o o r d
weer. Ongewoon hord roept het stillemeisie
'moor
plots
i k k o n h e e lg o e d h e t g e l u i dv o n
e e n p o o r d ! ' . D e o n d e r ek i n d e r e ni n h e t l o k o o Í
d e r e nd i t w i l l e nn o s p e l e nH. o e g i n g d o t ?W o t
deed |e? Wqt zei ie? Het toneelspel
von de
worden even stil.
een roept bii een onder ook weer spelideeën
s e n t e r e ns,p e e l zt e i n d e r d o o dd e r o l v o n
op. Het is plezierigom de dingendie iedereen
p o o r d .T i l d e n sh e t n o p r o t e no, l s d e k i n d e r e n
Als de twee meisieseven loier hun sfukiepre-
b i 1e l k o o ri e t sb e n o e m e nd o t d e o n d e rg o e d
deed, krijgtze zelfseen complimentover het
Durven spelen
h i n n i k e nZ. e l o c h tb r e e d u i tl.k v e r w o c h id o t
No de presentoties
von de toneelstukies
in het groeplemet kinde-
d i t h e t b e g i n i s v o n n o g v e e l m e e rg e l u i d .
ren uit groep 3 en 4 vroogt een vqn de meisiesof ze ietsin hoor
eentiemog lotenzien. lk kiik om me heenen zie dqt ook de on-
.:,,
dere kinderennieuwsgierigziin. Ze loopt noor de lege ruimte
voor de sloelenen begintheel longzoomen precieste geboren.lk
Al snel no de eersteles word ik door leer-
herkenhondelingendie bi1ochtendrituelen
horen.De qnderekin-
drogsveronderinge
n n d e k i n d e r e nE
vo
. en
derenvolgenhoor bewegingen.Don beginteen oontolvon hen te
o o n f o lk i n d e r e ni s v r i l w e ld i r e c im e e rg o o n
v e r t e l l e ni n d e k l o s .E r z i i n p l o t sn i e u w e
krochtenop de gong oongesprokenover ge-
benoemen,rustigen voor zichzelf.Steedsmeer kinderenvollen bii
totdothet hele publiekhordop,ols één mon, benoemtwot de
v r i e n d s c h o p p eonn t s t o o nE
. e nm e i s i eu i t
speelsierloqt zien. Het wordt nietchootisch,niemondis verlegen
groep 4 hod in de pquze voor het eerstoon
en iederwoord is ie verstoon.Als het meisiekloor is, mookfze
een buigingen bedonktze het publiek:'Julliehebbenprecies
goed gekeken.'Terwiilwe ieruglopennoqr hoqr klosvoegtze
'Volgende
eroon toe:
keergo ik nog longerspelen.'
o n d e r e ng e v r o o g do f z e m e e m o c h is p e l e n .
'Hebben
i u l l i ed o t g e o e f e n d ?v' r o o g td e l e e r krocht.lk oniwoord dot we olleenhebben
JSW 10 juni 2011
v e r t e l de n g e s p e e l do v e r d i n g e nd i e i e o p h e t
s c h o o l p l e id
no e t .
Voorhetmetenvon de effectenmqoktenwe
gebruikvon eeneenvoudig
volgsysteem.
Alle
leerkrochten
vuldenvoorde betrokken
kinderenno iedereleseenvolgformulier
in. Op dit
formulier
werdende woorneembqre
onfwikkelingenbiigehouden.
Zo werd biivoorbeeld
gekekennoorde volgende
(deze
voordigheden
'niet
'volgescoord
werden
met
of nouweliiks',
doende'of 'goed'):
r protenovereigengevoelens,/mening;
. gebruikte
nieuwewoorden/begrippen;
o verteltovereigenbelevenissen;
r qctiefin kringgesprer;
o contoctmetonderekinderen;
r mooktcontoctmetleerkrocht.
Aon heteindevonhetproiectlegdenwe qlle
formulieren
bii elkooren bekeken
we de vorde
ringenvonde kinderen.
Allekinderen
bleken
vooruitgong
te hebben
geboekt,l5 vonde 1ó
kinderen
zilnzelfsduideliik
vooruitgegoonop
biinoollepunten.
Degrootste
ontwikkeling
wero
woorgenomen
bij 'protenovereigengevoelens'.
We protenoverhorde geluiden. Allerleiverholenwordenverteld:overmuziekop ie verioordog,
overhordgelochuiteenondereklos.Riodfluistert
dot hii grooghetschoolplein
wil spelen.
'Wot
wil je groogspelenop hetplein?'vroogik. 'Dotkinderen
noorbinnenlopen,'zegthii. 'Werder ook ietsgezegd?'vroogik.
Riodknikt.'Doorwie?''Meester
Bert.''Ah, de directeur
zei iets?'
Riodweetnietmeerwelkewoordenwerdengebruikt,moorlegt
longzoomuitdottoende belstukwos,de kinderen
noorbinnen
'Hei
werdengeroepen
doorde directeur.
wos heelhord,'zegthii
metbewondering.
Metelkoqrmokenwe zinnendie de directeur
geroepen
konhebben.Donmogiedereen
de spelvloer
op, Riod
in hetmidden.ledereen
speeltde directeur.
Riodmogsteeds
ols
eerstede denkbeeldige
kinderen
noqrbinnenroepen.Deonderen
spelenhemvervolgens
no. De eerstekerendoetRiodhetwqt
voorzichtig,
moorwel meteenheleboel
plezier.'Doeie schouders
mqornetzo rechtolsmeester
Bert,'zeg ik. Donkriigthii de
smookte pokken.Hii rechtziin schouders
en zetookziinvoeten
wot verderuitelkoor.'De pouzeis ofgelopen,
iedereen
noorbinnenl'klinkthetnuzo duideliikdot eenoontolkinderen
hunhondenvoorde orendoen.'Zo hól' zegtAli. Jol' zegtRiodtevreden.
Je kuntin spelnieuwgedrogen nieuwewoorVerrcst
den oefenen.
Doordotdit oefenengepoord
'We hebben
hierin de klosnooittiidvoor,'zeg- goqt methetgebruiken
von zintuigen
en fygenleerkrochten.
Allemool
ziinwe verrost
door
siekeoctiviteit,
bekliiven
die sneller.
Tiidens
hetgroteeffectvonde spelopdrochten
op de kin- spel,of 'doenolsof',beleefie hetgespeelde
deren.Dotie dooreentoneelstukie
driekeer
eenbeetieopnieuw.
Je ervoortde belevenis
steeds
meeroverdreven
te spelen,
leerthoeie hor. ols hetwqre nog eenkeer.
derkuntprotenbiivoorbeeld.
Of dqthetplezier
vonsomentoneelspelen
kinderen
eenholfuurloLer*rt d**r È***e$spelen
terin de pouzede moedgeeftom nieuwevriend- ledereen
die toneelspeeli,
probeertzo goed
te betrekken
bil hunspel.
mogeliikte spelen zo geloofwoordig
iesof vriendinneties
en
Ook metde kinderen
reÍlecteren
we op de lessen, echtmogeliik.
Als ie speeltvonuitie eigenerIn de lqotste
lesvertellen
de kinderen
elkoqrwot
voringengebruikie eenheelgeschikte
en onze hebbengeleerd.
Ali (groep4l zegt:'Leukwqs uitputteliike
bron.Goedkunnentoneelspelen
het,lerenhorderte protenen luisteren
nooreL
betekent
boeiendkunnenspelen.Hetis spel
koor.'Soido(groep3) wil er evenovernodenwoorbiihetpubliekolsvonzelfgeboeidis,
ken.Donzeglze: 'lk konnuwel ietsdoen.'Een hetziethetverhoolvoorzich.
ondermeisieheefteenvroog:'Ziinwe hieromDergelilk
spelvergtvoordigheden
ols nquwdotwe zochiproten?''Jo,'zeglhoorbuurmon. keurigkiikenen luisteren,
en kunnenverwer'Dongo
ik weerzochtproten,'zeglze.
kenwot ie zieten hoortin somenwerking
met
onderen.
Belongriike
voordigheden
in ólle
Nieuv* gedecg e* mlerrwewoorden
leerprocessen.
Spelhelptze oefenenen verDit proiectlooiziendot speleengeschikt
leer- beteren.Dit hebbenwij voor onze ogen zien
middelis voorhetvergroten
vonzelfvertrou- gebeurenmet de groepies'stille'kinderen.
wen.De kinderen
speelden
huneigenverhqlen.Enin hetnospelen
hebbenze de
mogeliikheid
hungedrogte kiezen.Net zo
hordprotenolsde directeur
die ingriiptbii
eenruzie?Netzo lopenolsdie iongenuit
groepB?De keusis oon hen.
J S W l 0 j u n i z o r r@