Poskitk materialijow 2015/2016 - WITAJ

Transcription

2015 2016
poskitk materialijow za was !
lehrmittelangebot
poskitk za wuknjacych a wučacych
wotrjad wuwiwanje rěče /pedagogika
Rěčny centrum WITAJ je přehlad aktualneje a wužiwajomneje
pedagogiskeje literatury a wučbnych srědkow zestajał a předpołoži z tym wšitkim zajimcam orientacisku přiručku, kotraž
so kóždolětnje aktualizuje. Po zwučenym wašnju su wučbnicy,
dźěłowe zešiwki a přiručki předstajene. Krótke pokazki
na wosebitosće jednotliwych titulow abo wučbnicowych rjadow
pomhaja zajimcej so orientować. Wosebje wuzběhnjene su
nowowudaća. Zapřijaty je tež dodatny a wučbu wudospołnjacy
material, kotryž hodźi so na najwšelakoriše wašnje za přiswojenje
serbskeje rěče wužiwać a kotryž posrědkuje wědu wo Serbach,
jich stawiznach a kulturje. Su to na přikład zynkonošaki, wideja,
maćiznowe zběrki a mapy, dźěłowe a kopěrowanske łopjena
abo hry najwšelakorišeho razu, tež moderne kompjuterowe.
Předstajeny a poskićeny dodatny material hodźi so přez podate
adresy skazać a kupić.
Poradźujemy a informujemy Was rady k prašenjam wokoło
wučbnych materialijow a předstajimy Wam tež nowe šulske
knihi! Pytamy stajnje awtorow za serbski wučbny material!
Při prašenjach k šulskemu materialej wobroćće so na sobudźěłaćerki/-jow wotrjada wuwiwanje rěče/pedagogika.
ein angebot für lernende und lehrende
Das WITAJ-Sprachzentrum hat eine Übersicht der aktuellen
und empfehlenswerten pädagogischen Literatur sowie verschiedener Unterrichtsmaterialien zusammengestellt, die alljährlich
aktualisiert wird. Neuerscheinungen der vorgestellten Lehrbücher, Arbeitshefte und Nachschlagewerke sind besonders
hervorgehoben. Kurze Hinweise auf Besonderheiten einzelner
Titel oder Unterrichtsreihen helfen den Interessenten sich zu
orientieren. Erfasst ist auch das Zusatz- und Ergänzungsmaterial
für den Unterricht. Dieses kann verschiedenartig für die Aneignung der sorbischen Sprache eingesetzt werden und vermittelt
auf interessante Weise Wissen über die Sorben, ihre Geschichte
und Kultur. Das sind in erster Linie Tonträger, Videos, Materialsammlungen und Mappen, Arbeitsblätter, Kopiervorlagen und
Lehrerhandreichungen oder verschiedene Spiele, auch moderne
Computerspiele. Das vorgestellte und angebotene Material kann
über die angegebenen Adressen bestellt und gekauft werden.
Annett Dźědźikowa
tel.: (0 35 91) 55 04 11
[email protected]
Bianka Wjeńcyna
tel.: (0 35 91) 55 04 15
[email protected]
Marja Hrjehorjowa
tel.: (0 35 91) 55 04 09
[email protected]
Daniela Heelemanowa
tel.: (0 35 91) 55 04 17
[email protected]
Janina Krygarjowa
tel.: (0 35 91) 55 03 70
[email protected]
Pětr Šołta
tel.: (0 35 91) 55 03 74
[email protected]
Wórša Šołćina
tel.: (0 35 91) 55 03 73
[email protected]
skazanske adresy
Ludowe nakładnistwo Domowina
Domowina-Verlag GmbH
Rozšěrjenje / Vertrieb
Sukelnska / Tuchmacherstr. 27
telefon (0 35 91) 57 72 62
faks (0 35 91) 57 72 07
[email protected]
www.domowina-verlag.de
Domowina, Rěčny centrum WITAJ
Domowina, WITAJ-Sprachzentrum
Póstowe naměsto 2 / Postplatz 2
02625 Budyšin / Bautzen
telefon (0 35 91) 55 04 00
faks (0 35 91) 55 03 75
[email protected]
www.witaj-sprachzentrum.de
Sk i
le a Se rb
w yš e šu
Se rb Sk e
Z A K Ł A DN A ŠU L A
3
19
20
21
29
30
31
32
serbšćina
němčina
matematika
wěcna wučba
hudźba
nabožina
wuměłstwo
serbšćina – cuzorěčna wučba
er
Na š a m a ć
40 W YŠ A ŠU L A A G Y MN A ZI J
41 serbšćina
47
stawizny
48
serbske stawizny
49
nabožina
50
biologija
51
geografija
53
technika a kompjuter / informatika
53towaršnowěda
54hudźba
55 serbšćina – cuzorěčna wučba
ij
šći na
WOBS A H
2
g ym n az
Lu do we
wo
na kła dn ist
Do mo wi na
02.07.2014
1
420 -14 51ISB N 978 -3-7 A
8/6 3/14-1
wu da ł
Rě čn y ce
nt ru m
Wuknjem
ndd 1
umschlag.i
60 PŘ IR U Č K I
SERBŠĆ
10:01:20
I N A JA K
O CUZA
R ĚČ
y serbsce
3
Lu do we
na kła dn
ist
Do mo wi wo
na
ISB N 978
-3-742 0-1
491-7
3/117/141B
Umschlag
3.indd
1
66 W U D OSP O Ł N JAC Y M AT ER I A L
10:50:31
96 W ĚD OMOS T NE P U BL IK AC I JE Z RC W
J
uma WITA
čneho centr
Worklecy
projekt Rě
ał Hórnik“
Zhromadny
šule „Mich
je wyšeje
ke
rbs
Se
a
skaz. čo.:
5
L-0/250/1
100 Z A PIS T I T U LOW
lětnik
n
w 7. do 9.
za šulerjo der 7. bis 9. Klasse
r
für Schüle
tac
ska orien
Powołan ntierung
ie
Berufsor
ow/
ija/
23.07.2014
rmach
rěčnych fi
ich a dwu linje
sk
rb
se
w
ko
Po puću
blišej wo
išćach w
a zarjadn 9. lětnikow
sw 7. do
sbildung
za šulerjo
fe und Au egion
ru
e
B
r
e
b
tation ü
chigen R
zweispra
Dokumen
en in der
it
e
k
ch
li
mög
Klassen
s 9.
r der 7. bi
für Schüle
3
SERBŠĆIN A
Naša fibla
1. lětnik
wudawaćel: Domowina, Rěčny centrum WITAJ
wobdźěłała: Borbora Čornakowa
ilustratorka: Gudrun Lenz
3. wobdźěł. nakład 2011, Ludowe nakładnistwo Domowina
116 str., wjacebarbne, kruta wjazba
€ 13,90
ISBN 978-3-7420-1203-6
skaz. čo. 1/94/11-3A
07_Fib
el-Lay
»Naša fibla« je myslena za maćernorěčne serbske dźěći. Woni
alfabetizuja so w serbskej rěči. Fibla je čitanje wučaca kniha.
Metodiski natwar fible bazuje na analytisko-syntetiskej metodźe
nawuknjenja čitanja. Fibla rjaduje so do štyrjoch dźělow: do pismikoweho kursa abo čitanje wučaceho dźěla, do dalewjedźaceho
čitanskeho kursa, do dodatneho čitanskeho dźěla a do wobrazoweho
dźěla ze stawizničkami k rěčenju. Fibla wudospołni so z dalšimi
materialijemi. Dwaj zešiwkaj z titulom »Wuknu a zwučuju pisać«
k posrědkowanju pisanskeho kursa stejitaj k dispoziciji. Rozdźěl
zešiwkow wobsteji w družinje pisma. Wuzwolić móže so mjez šulskim
wuchadnym pismom a ćišćanym pismom. We woběmaj zešiwkomaj
zawjedu so pismiki, zwučuje so pismo a skrući so zdobom leksika.
Dźěłowej zešiwkaj »Zwučujemy a pisamy 1« wobsahujetej zwučowanja
a nadawki k skrućenju zawjedźenych pismikow a leksiki.
ie_2.A
uflage
:07_Fi
bel-La
yout-2
.Aufla
ge
18.04.
2007
15:49
Uhr
Seite
16
O o
O o±
su
Lilo
Lil
Li
L
Li
Lil
Lilo
Wuknu a zwučuju pisać pisanski kurs w šulskim wuchadnym pismje
dźěłowy zešiwk, 1. lětnik
2. nakład 2012, Ludowe nakładnistwo Domowina
56 str., wjacebarbne, brošura
€ 6,50
ISBN 978-3-7420-1401-6
skaz. čo. 1/123/12-2A
outKop
16
Mama,
Lilo a P
ia
Mama,
Lilo a Pia
su na
.
Pia je n
a
.
Lilo je n
a
.
Lilo ! Pia
!
Mama !
Li lo
li la
Ni na
I na
U la
U li
Zwučujemy a pisamy 1 dźěłowy zešiwk w šulskim wuchadnym pismje, 1. lětnik
€ 6,50
ISBN 978-3-7420-1402-3
skaz. čo. 1/124/13-2A
zakładna šula
5
SERBŠĆIN A
isać
čuju p
zwu
knu a
Wu
Wuknu a zwučuju pisać pisanski kurs w ćišćanym pismje
€ 6,50
ISBN 978-3-7420-1405-4
skaz. čo. 1/125/13-2A
o
e pism
ćišćan
Zwučujemy a pisamy 1 LU DO WE
0-1405-4
-3-742
ISBN 978
13-2A
1/125/
rift.indd
_drucksch
Umschlag
1
NA KŁ AD
NI S T WO
DO MO
05.02.2013
Š š
S ³†s
1
2
huba šija
wuši ruka
ler
la
šu
Zwucujem
y a pisamy_dr
lerka
lerjo
str. 42, 43
uckschrift.
29
indd 29
18.02.2013
6
Z A K ładna šula
08:02:37
Domino ze słowami kartowa hra
wjacebarbne, € 12,00
ISBN 978-3-7420-1419-1
skaz. čo. 0/133/10-1
Hry, kotrež podpěruja wuknjenski proces čitanja, su za šulerjow
jara wažne a wužiwaja so rady dla swojeho zabawneho charaktera.
Při tym šulerjo z wulkim lóštom wuknu a z wjeselom čitaja. Domino
wobsahuje 20 hrow ze stajnje 15 kartkami z rozdźělnym stopjenjom
ćežkosće.
3
Naša fibla,
W IN A
dźěłowy zešiwk w ćišćanym pismje, 1. lětnik
48 str., wjacebarbne, brošura, € 6,50
ISBN 978-3-7420-1406-1
skaz. čo. 1/126/13-2A
08:17:38
SERBŠĆIN A
Złóžkowe kartki
wučbny material za 1. a 2. lětnik
awtorce: Borbora Šołćina, Angela Langerowa
4., přehladany nakład 2010,
18 kartkow, mapa a zapołožk, € 5,90
ISBN 978-3-7420-0989-3
skaz. čo. 1/75/10-4A
Złóžkowe kartki
wučbny material za ruku wučerja, za maćernorěčne serbske dźěći
1. lětnika a za dźěći, kiž serbsce wuknu, 1. a 2. lětnika
awtorce: Borbora Šołćina, Angela Langerowa
18 papjercowych kartow, mapa a metodiske pokiwy, € 5,90
ISBN 978-3-7420-1289-0
skaz. čo. 1/111/10-2A
Pismikowe woknješka wučbny material za 1. lětnik
ilustratorka: Erika Baarmann
mapa, 38 papjercowych kartow, € 9,90
ISBN 978-3-7420-1427-6
skaz. čo. 1/129/11-1A
Pismikowy mandala
S
PO
ŁN
JA
CY
M AT
E R I A L Z A P Ř E D Š ULU
AŠ
U
LU
WU
DO
Pi s
y m andal
a
ko w
i
m
awtorka: Simona Ćěslina
72 str., wjacebarbne, € 6,90
ISBN 978-3-7420-1444-3
skaz. čo. 0/142/13-2A
wuda ł
tru m
Rě čn y cen
Z materialom předleži lóštna zaběra z pismikami. Wumolowanje mandalow zesylnja koncentraciju a wuwiwa kreatiwitu
a drobnu motoriku. Pismikowy mandala je přidatny wuknjenski srědk při zawjedźenju pismikow a skrućenju zwukow.
Za kóždy pismik předleži dwójna strona. Nalěwo je přeco
mandala. W nim su pismik a wobrazy schowane, kotrež
z wotpowědnym nazwukom započeja. Wuwzaća su pismiki y, ě,
ch, ó, ń a ř. Tu namakamy wobrazy, kotrež wobsahuja wotpowědny
pismik w słowje. Na prawej stronje su dalše lóštne zwučowanja
z pismikom, kaž na přikład wobkruženje wšěch wobrazow
z pytanym nazwukom, zwjazanje wobrazow a pismikow,
dalewjedźenje mustrow abo prawe přirjadowanje wobrazow.
LN D
24.10.2013
10:03:36
e
Lud ow
nis two
nak ład
a
Do mo win
ISBN 978
-144
-3-7420
-2
4-3
0/142/13
ndd 1
Umschlag.i
zakładna šula
7
UD
KI W
OSP
OŁN
JACY
bski
alfab
et
BS
SER
Skr
Skr u
Skrućuj serbski alfabet
material za zakładnu šulu
zestajerce: B. Wjeńcyna, S. Ćěslina
ilustratorka: Isa Bryccyna
mapa, wjacebarbne, € 10,00
ISBN 978-3-7420-1417-7
skaz. čo. 0/132/15-2A
IS BN
417-7
20 -1
3-74
978-1 A
2/10
0/13
Wobšěrny dźěłowy material – wobstejacy z 374 kartkow –
za maćernorěčnych kaž tež serbsce wuknjacych dźěći 1.,
2. a 3. lětnika. Wón wobsahuje zwučowanja, kiž słuža
k nawuknjenju a k skrućenju hornjoserbskeho alfabeta.
Wonji
ste a st
a
n
o
W
w pa. eji
rku rku.
w pa
8
cha
im jě
Na n
r.
křiže
jutr y
Na n
im jě
cha
jutr y
křiže
r.
so
i
n
i
du č
o
ł
p
Z
ij.
y wo l
strow
Z A K ładna
W nšula
i
m sw
o
ěćsi wsěći s
m
i
o
n
sw
Wěčk
. ěčka.
saw
Z
S
ERI
M AT
ser
ućuj
SERBŠĆIN A
Pismikowy memo
hra k trenowanju pomjatka
Spiel zum Gedächtnistraining
ISBN 978-3-7420-1434-4
skaz. čo. 0/141/11-1A
ću
K
A ZA
AL Z
ŁAD
UL
NU Š
bsk
j ser
U
i alfa
bet
LND
SERBŠĆIN A
»IAU« a »Moja serbska fibla« stej wučbny material za maćernorěčne
němske dźěći, kotřiž serbšćinu wuknu. Dźěłowej zešiwkaj »Pisam
serbsce 1« korespondujetej z wučbnicomaj.
Für die muttersprachlich deutschen Kinder wurde dieses Lehrwerk,
bestehend aus »IAU« und »Moja serbska fibla« entwickelt. Im Lehrbuch
»IAU« wird auf der Grundlage der bereits bekannten deutschen
Buchstaben sorbisch gelesen und Lexik vermittelt. Mit »Moja serbska
fibla« erlernen die Kinder das sorbische Alphabet. In den Arbeitsheften
»Pisam serbsce 1« werden elementare Lese- und Schreibfertigkeiten
entwickelt und gefestigt. Im Teil 2 wird das sorbische Alphabet
vermittelt und Lexik gefestigt.
IAU
wučbnica za 1. lětnik
awtorka: Jadwiga Čižankowa
2. wobdź. nakład 2009, Ludowe nakładnistwo Domowina
€ 9,90
ISBN 978-3-7420-1250-0
skaz. čo. 1/107/09-2B
bsce
Pisam ser
1
15.03.200
Pisam serbsce 1
1. dźěl, dźěłowy zešiwk, 1. lětnik
awtorka: Annett Dźědźikowa
To
na
20 str., dwubarbne
€ 3,90
ti
ISBN 978-3-7420-1299-9
skaz. čo. 1/115/09-2B
to
Pisam serbsce 1 1. dźěl, ćišćane pismo, dźěłowy zešiwk, 1. lětnik
20 str., dwubarbne
€ 3,90
ISBN 978-3-7420-1412-2
skaz. čo. 1/127/10-1B
5
8:21 Uhr
Seite 9
≥<je
Ti
Ti
ni
lo
na
ta
≥<je
Tıu ≥<je ≥<p˘a<p˘a.
J„ ≥t˘o‰ Tõ¤›<i ?
Tã>m ≥<je M<i>m<i.
M˘a P¢i˘a
?
9
15
IAU , str. 14,
zakładna šula
9
Moja serbska fibla
SERBŠĆIN A
1. lětnik
awtorki: Jadwiga Čižankowa, Borbora Weberowa,
64 str., wjacebarbne, kruta wjazba, € 11,00
ISBN 978-3-7420-1249-4
skaz. čo. 1/106/04-2B
Pisam serbsce 1 2. dźěl, dźěłowy zešiwk, 1. lětnik
32 str., dwubarbne, € 4,90
ISBN 978-3-7420-1300-2
skaz. čo. 1/116/09-2B
Pisam serbsce 1 2. dźěl, ćišćane pismo, dźěłowy zešiwk, 1. lětnik
1. nakład 2010
ISBN 978-3-7420-1413-9
skaz. čo. 1/128/10-1B
Rjad »Wjesele wuknjemy« je wudospołnjacy material za serbšćinu
w dwurěčnych rjadownjach. Jednotliwe karty wužija so w znatym
LOGICO kašćiku nakładnistwa Finken.
»Wjesele wuknjemy« ist ein Ergänzungsmaterial für Sorbisch
in den zweisprachigen sorbisch-deutschen Klassen. Die Karten
können im LOGICO Kasten des Finken-Verlages genutzt werden.
Wjesele wuknjemy 1
mapa za 1. lětnik
awtorki: Jadwiga Čižankowa, Regina Kumerowa,
16 kartow z papjerca, wjacebarbne mapa, € 6,90
ISBN 978-3-7420-1266-1
skaz. čo. 0/112/03-1B
10
Z A K ładna šula
mapa za 2. lětnik
awtorce: Annett Dźědźikowa, Sabina Hejdušcyna
16 kartow z papjerca
wjacebarbne, mapa, € 6,90
ISBN 978-3-7420-1267-8
skaz. čo. 0/113/03-1B
Wjesele wuknjemy 3
SERBŠĆIN A
Wjesele wuknjemy 2
1
Familie
Unsere
–
a
jb
ó
Naša sw
bjed.
wari wo
Wowka
e.
uje nukl
Dźěd pic
mapa za 1. a 2. lětnik
wudawaćel: Domowina,
Rěčny centrum WITAJ
awtorka: Andrea Šmitowa
1. nakład 2004,
16 kartow z papjerca, wjacebarbne
mapa, € 6,90
ISBN 978-3-7420-1281-4
skaz. čo. 0/114/04-1B
11
małka.
će cyle
tra je hiš
so
ja
o
M
warnje.
do pěsto
tr chodźi
Bratr Pě
lětnika.
šuler 2.
Ja sym
y.
w kupnic
ć dźěła
Moja ma
je.
ym dom
li w now
yd
b
a
n
a
Ćeta H
awto.
ne módre
j ma rja
Wuj Juri
źěła.
hrodźe d
dy w za
ra
n
a
n
Mój
klanku.
a sej z
rka hrajk
a
M
a
n
Kuzi
3, 09:45
07.08.200
2
Hry z alfabetom md
Logico2.p
wuknjenska software za zakładnu šulu
programěrowanje: Christian Dürbeck
1. nakład 2010
ISBN 978-3-7420-1394-1
skaz. čo.: 2/87/10-1A
Wuknjenska CD wobsahuje 15 multimedialnych hrow dokoławokoło alfabeta.
W najwšelakorišich nadawkach zwučuje
a skruća so serbski alfabet.
Die Lern-CD beinhaltet 15 multimediale
Spiele rund um das sorbische Alphabet.
Auf spielerische Art wird das Alphabet
gefestigt und der Wortschatz erweitert.
zakładna šula
11
SERBŠĆIN A
Wučbnicowy rjad »Naša maćeršćina« wot 2. do 4. lětnika poskićuje
wučbnu maćiznu k ertnemu a pisomnemu wužiwanju rěče, k gramatice a prawopisej a wólbnowinowatostnym wobłukam jednotliwych
lětnikow. Wučbnicy rozrjaduja so do kapitlow, kotrež su po wotběhu
lěta rjadowane a orientuja so po wěcnej wučbje. Barbne fota
a ilustracije słuža k znazornjenju a spřistupnjenju maćizny. K wučbnicam předleža dźěłowe zešiwki »Zwučujemy a pisamy«, kotrež
poskića material k skrućenju a nałožowanju nawuknjeneho
a k diferencowanemu dźěłu.
Čitanki orientuja so na wučbnym planje serbšćiny a wěcneje wědy
a wudospołnja wučbnicy »Naša maćeršćina« za maćernorěčnych
šulerjow a wučbnicy »Moja serbšćina«, za šulerjow, kotrež wuwučuja
so po koncepće 2plus. Ze šěrokim wuběrom tekstow wotpowěduja
wone rozdźělnym rěčnym kmanosćam šulerjow.
Naša maćeršćina 2 2. lětnik
wobdźěłarka a awtorka: Ludmila Donatowa
ISBN 978-3-7420-1378-1
skaz. čo. 2/85/09-1A
12
Z A K ładna šula
Zwučujemy a pisamy 2 dźěłowy zešiwk, 2. lětnik
zestajerka a awtorka: Ludmila Donatowa
ISBN 978-3-7420-1379-8
skaz. čo. 2/86/09-1A
Čitanka 2
2. lětnik
awtorka a zestajerka: Wórša Wićazowa
ilustrator: Šćěpan Hanuš
2. sylnje wobdźěłany nakład 2015, Ludowe nakładnistwo Domowina
ISBN 978-3-7420-1346-0
skaz. čo. 2/82/15-2A
Naša maćeršćina 3
3. lětnik
wobdźěłarka a awtorka: Andrea Liehnowa
ilustratorka: Inge Gürtzig
ISBN 978-3-7420-1310-6
skaz. čo. 3/99/05-1A
Zwučujemy a pisamy 4
zestajerka a awtorka: Andrea Liehnowa
ISBN 978-3-7420-1335-4
skaz. čo. 3/105/12-2A
zestajerka a awtorka: Andrea Liehnowa
2. wobdźěłany nakład 2014, Ludowe nakładnistwo Domowina
ISBN 978-3-7420-1366-8
skaz. čo. 4/77/14-2A
Čitanka 3
3. lětnik
awtorka a zestajerka: Weronika Statnikowa
ilustratorka: Martina Gollnick
ISBN 978-3-7420-1365-1
skaz. čo. 3/107/15-2A
Čitanka 4
4. lětnik
awtorka a zestajerka: Weronika Statnikowa
ISBN 978-3-7420-1382-8
skaz. čo. 4/83/09-1A
4. lětnik
wobdźěłarka a awtorka: Andrea Liehnowa
164 str., wjacebarbne
brošura, € 15,90
ISBN 978-3-7420-1356-9
skaz. čo. 4/76/07-1A
SERBŠĆIN A
abonujće płomjo!
W dźěćacym časopisu Płomjo namakaće čitarske dopisy, nowe
serbske powědančka, bajki a powěsće, nowe spěwy, krimije
a comicsy, to a tamne ze serbskich stawiznow, sportowe
přinoški, reportaže z přirody a raja zwěrjatow, zajimawostki
wo starych a nowych wunamakanjach, recepty, paslenske
pokiwy a kuriozity. Žorty, hódančka, pytanske a wumolowanske wobrazy w dźěćacym časopisu wězo njepobrachuja.
zakładna šula
13
fassung
19.08.13
12:17 Sei
te 1
Zaječk Hopl a jeho přećeljo
dodatny čitanski material za wučbu serbšćiny na serbskich zakładnych
šulach z dźěłowymi łopjenami
awtorka: Sophia Liehnec
ISBN 978-3-7420-1474-0
skaz. čo. 0/156/15-2A
ljo
lag End
přeće
opl Umsch
a jeH
o
fassung_H
k Hop
l
SERBŠĆIN A
schlag End
Zaječ
Hopl Um
Za j e č k
Ho p l
a jeho
p ře ć e l j o
16 znatych stawizničkow z Płomjenja wokoło zaječka Hopla a jeho
přećelow je wulkomyslnje ilustrowanych a ke kóždej stawiznje
je so za šulerja dźěłowe łopjeno dodało.
Die 16 Geschichten aus der Kinderzeitschrift
Płomjo
um das Häschen
Lu do we
na kła dn
ist wo Do
mo wi na
Hopl und seine Freunde sind reich illustriert und jeder Geschichte
wurde ein Arbeitsblatt hinzugefügt.
ISB N 97
8- 3- 74 20
-1474 -0
skaz. čo.:
0 /156 /1
3 -1 A
lND
14
Z A K ładna šula
SERBŠĆIN A
Wopisowanje činitosćow wučbny material za zakładnu šulu
zestajała: Simona Ćěslina
ISBN 978-3-7420-1428-3
skaz. čo. 2/90/14-2A
Wopisowanje předmjetow wučbny material za zakładnu šulu
ilustratorka: Christin Lukašowa
ISBN 978-3-7420-1470-2
skaz. čo. 3/115/13-1A
SPO
I WUDO
SERBSK
Dźěłowy material podawa šulerjam zakładnych šulow nawod
za wopisanje předmjetow. Dźěłarnička wobsahuje nimo zasadow
wopisowanja tójšto zwučowanjow, kotrež pomhaja šulerjam sej tute
zasady spomjatkować a nałožować. Tak zwučuja šulerjo na přikład
z tekstow najwažniše informacije wučitać, kotrež su za dokładne
wopisowanje trěbne. Z pomocu najwšelakorišich zwučowanjow
rozšěrjeja swój słowoskład.
S
ŁNJACY
M ATERI
an
W o p is o w
AKŁAD
AL ZA Z
NU ŠULU
ćow
je č in it o s
LN D
28-3
-3-7420 -14
ISB N 978
A
2/9 0/11-1
zakładna šula
15
SERBŠĆIN A
Wučbnicowy rjad »Moja serbšćina« wot 2. do 4. lětnika je za maćernorěčne němske dźěći w dwurěčnych rjadownjach, kotrež so po
koncepciji 2plus wuwučuja. Wón nawjaza na »Moju serbsku fiblu«
w 1. lětniku. K wučbnicam »Moja serbšćina« předleža dźěłowe zešiwki
»Pisam serbsce«, kotrež poskića material k skrućenju a nałožowanju
nawuknjeneho a k diferencowanemu dźěłu.
Moja serbšćina 2
2. lětnik
zestajerka a awtorka: Annett Dźědźikowa
ISBN 978-3-7420-1302-6
skaz. čo. 2/75/07-2B
Pisam serbsce 2
ISBN 978-3-7420-1307-1
skaz. čo. 2/79/15-3B
Moja serbšćina 3
3. lětnik
ISBN 978-3-7420-1292-0
skaz. čo. 3/98/07-2B
Pisam serbsce 3 dźěłowy zešiwk, 3. lětnik
ISBN 978-3-7420-1311-8
skaz. čo. 3/100/09-2B
16
Z A K ładna šula
Moja serbšćina 4
4. lětnik
awtorka a zestajerka: Annett Dźědźikowa
ISBN 978-3-7420-1337-8
skaz. čo. 4/71/07-1B
Pisam serbsce 4
zestajerka a awtorka: Annett Dźědźikowa
ISBN 978-3-7420-1367-5
skaz. čo. 4/78/08-1B
97 8-3 -74 20
41/15 -1B
SERBŠĆIN A
Wuhódaj a wu
moluj.
NOWE
Čitanske zwučowanja braz.
Domoluj wo
, Pětrje!
Wulkotnje
wrotach!
Bul je we
Z ćipki
zeserbšćiła: Bianka Wjeńcyna
32 str., dwubarbne, 1,95 €
ISBN 978-3-7420-1498-6
skaz. čo. 1/144/15-1B
so wuwije?
Z jehnjeća
nastanje?
NOWE
orico!
Ow jej, M
z třěchu!
ře
Bul leći p
Čitaj z nami 1
Wudospołnjacy čitanski material za 2plus
a serbšćinu jako cuza rěč
awtorka: Wórša Šołćic
24 str., wjacebarbne, 8,90 €
ISBN 978-3-7420-1502-0
skaz. čo. 0/162/15-1B
Z hólca
budźe?
12
13
Inhalt_01_32_
neu.indd 12
15.01.2015 14:19
:37
5 14:19:39
15.01.201
d 13
32_neu.ind
Inhalt_01_
Předležacy material wobsahuje krótke stawiznički a dialogi.
Wón hodźi so k přečitanju w předšuli a za šulerjow 1. a 2. lětnika,
kotřiž wuknu serbšćinu jako druhu a cuzu rěč.
j
a
t
i
C
z mi
na 1
Měrkowa
ptača ch
ěžka
Jednoho
dnja proš
eše Měrk
mi prošu
o swojeh
ptaču ch
o nana: »
ěžku! Pta
Pola a łu
Nanko, tw
čki w zym
ki su ze s
ar
je dosć k
n
ě
hom zak
Nan wotm
jědźi nim
ryte.«
ołwi: »Ale
aja.
jenož, hd
kóždy dź
yž mi slu
eń picu d
biš, zo pta
awaš.« W
slubi, zo
čkam
ězo to M
jemu při
ěrko slub
tw
a
rje ptače
i.
wobstara
A
w
ón tež
je chěžki
štaj małe
pomha. H
deski, ho
dźěle na
nydom
zdźiki a lě
sta rjana
pk. A w z
drjewjan
na zahro
hromadn
a chěžka
du před d
ym
. Ju posta
o
m
o
m. Lědm
jištaj
zornjatka
a bě Měrk
sypał, to
o do njeje
ptački hiž
»Telko pta
o přileća
čkow!«, M
chu.
ěrko jusk
A wopra
aše.
wd ź e ! W
chěžce, n
a za njej
a njej, pře
hromadź
d njej
a
chu so p
Měrko po
tački.
ča ličić: »
T
ři
sykorki w
štyri syk
orki na c
chěžce,
hěžce, je
sykorka
dna
před njej.
«
Kelko pta
čkow je M
ěrko nali
čił ?
-15 02-0
02.03.2015
07:44:41
16
citaj z nam
i.indd 16
02.03.201
5 07:45:07
zakładna šula
17
SERBŠĆIN A
N OW E
Rufus w zwěrjencu dźěłowy zešiwk za šulerjow 2. lětnika
ISBN 978-3-7420-1506-8
skaz. čo. 2/99/15-1B
N OW E
Rufus w dowolu
Doroth
ee Raa
dźěłowy zešiwk za šulerjow 2. lětnika
ISBN 978-3-7420-1507-5
skaz. čo. 2/100/15-1B
b
Rapak
Rufus w
Znajeće wy šibałca Rufusa? Je to rapak, kiž dožiwi wjele lóštneho, žortneho a napjateho. Wón chce šulerjow, kotřiž wobdźěleja so na serbskej
wučbje po modelu 2plus, přidatnje pozbudźować k zaběrje ze serbskej
rěču. Šibałc Rufus jewi so w jednotliwych zešiwkach čitanskeho rjadu
nakładnistwa Cornelsen za zakładnu šulu. W nich pleče so stajnje
jedna stawiznička kołowokoło rapaka Rufusa, kiž přebywa w swójbje
z dźěćimi a z nimi žortne wěcy dožiwja. Nimo lochkich
tekstow móža šulerjo
doma abo w šuli wšelake
zmysłapołne nadawki
k štomej.
Rufus skoči
,
k čitanemu spjelnić.
dnu bananu
„Dajće mi je
kam!“
aj
hr
Su to namołwy za wuwami po
potom sej z
dadźa.
dospołnjenje a wumolou mał y kusk
Wopicy jem
nja/
ho
wanje wobrazow,
jez sobu
Po tym so m
wobkruženje podatych
šćěkaja.
předmjetow, nakřižowanje
prawych wotmołwow
a za přirjadowanje słowow
a sadow k wobrazam.
Z tym móža so dźěći same
kontrolować, hač su zmysł
teksta prawje zrozumili.
18
Z A K ładna šula
dowolu
om?
opicy z Rufus
Što hraja w
Kreuze an.
haj
so schować
jazać haj
sej woči zaw
e hry haj
kompjuterow
haj
so honić
9
8
Wuknje
z rapako my čitać
m Rufu
som
ně
ně
ně
ně
SERBŠĆIN A
Dźěłowej zešiwkaj »Zwučuj sobu« stej wosebity spěchowanski material
za serbskich šulerjow z čitanskoprawopisnej słabosću (LRS). Wonej
poskićitej nadawki k zwyšenju koncentracije, k tworjenju zwukow,
k rěčenju, čitanju a pisanju kaž tež samostatnemu dźěłu. Zešiwkaj
hodźitej so tež k spěchowanju wukonosłabych šulerjow zasadźić
abo w dźěłarničkach wužiwać.
Zwučuj sobu 1!
awtorce: Daniela Knoblichowa, Borbora Młynkowa
64 str., dwubarbne, brošura, € 6,90
ISBN 978-3-7420-1291-3
skaz. čo. 0/117/06-2
Zwučuj sobu 2!
awtorce: Annett Dźědźikowa, Borbora Młynkowa
ISBN 978-3-7420-1296-8
skaz. čo. 0/118/08-2
LRS-předtest Analyzowa pomoc za spóznaće »LRS« pola
maćernorěčnych serbskich dźěći
Analyse-Hilfe zur Erkennung einer LRS bei Kindern
mit sorbisch-sprachigem familiären Hintergrund
awtorce: Wanda Wokowa, dr. Jana Domelowa
ISBN 978-3-7420-1453-5
skaz. čo. 0/148/12-1A
Z předležacym materialom maja wučerjo na serbskich zakładnych
šulach móžnosć, wažne a dotal njewobkedźbowane informacije
k wuknjenskim ćežam w pisanju a čitanju pola jednotliwych maćernorěčnych serbskich dźěći zaměrnje zběrać a zestajeć. Zmysł materiala
leži w prěnim rjedźe w tym, maćernorěčnych šulerjow 2.lětnika, kotřiž
su na zakładźe wuknjenskich ćežow za LRS-přepytowanje předwidźane,
hladajo na jich rěčnu situaciju wosebiće pruwować, tak zo móhła
so diagnostika za potrjecheneho šulerja hišće polěpšić.
zakładna šula
19
SERBŠĆIN A
Saperliška – Praj to hinak!
Synonymowy słowničk za zakładnu šulu
přiručka za wurazowu wučbu
awtorka: Lubina HajdukVeljkovićowa
ilustrator: Uwe Häntsch
skaz. čo.: 0/130/10-1A
ISBN 978-37420-1393-4
Saperliška je jednorěčny synonymowy słowničk za serbskorěčnu
wurazowu wučbu w zakładnej šuli. W słowničku su wobsahowe
wobłuki werbow a adjektiwow, adwerbow a dalšich trěbnych słowčkow
zestajane, kiž su za mnohostronske ertne abo pisomne zwuraznjenje
w šuli bytostne. K lěpšemu zrozumjenju a wužiwanju wudospołnjeja
we wěstych padach přikładowe sady kaž tež rěčne wobroty jednotliwe
werby abo adjektiwy. Słowničk ma šulerjow pohonjować so ze serbskej
rěču zaběrać a při pisanju swójskich tekstow swoju maćeršćinu
kreatiwnje nałožować.
wać něšto
• pohibo
pohibować so
na zemi:
lećeć sej
puću być, wu
, pućować, po
Błótow.
to
pohibować so
do
j
se
y
im
so, wodźić aw
wuleć
ować, smykać
Kónc tydźenja
ować, sněhak
nk
sa
,
ać
ow
les
města.
jěć/jězdźić, ko
u z busom do
wodźić.
Wšědnje jězdź
i směš aw to
am
lět
e
ać
mn
Hakle z woso
rić
źić, palić, ćě
smalić, smud
po wsy dele.
źi z kolesom
Měrćin smud
so
ć, zajěć
př ijěć, wotjě
wka.
h př ijědźe wo
Jutře w št yrjoc
k namakać,
mč
do
y
low
dowo
Kak chcemy
jěli?
za
nje
tu dospoł
hdyž smy so
alić
sm
je
lop
ga
ć, w
jěchać, kołsa
w powětře:
eć
př ilećeć, doleć
zběhnyć so,
powětra.
lećeć, lětać,
so nahle do
nje
ěh
zb
o
Lětadł
20
Z A K ładna šula
NĚMČIN A
»Meine deutsche Fibel« je za maćernorěčne serbske dźěći. Po zeznaću
serbskeho alfabeta zawjedu so z tutej fiblu typiske němske pismiki.
Fibla rjaduje so do třoch dźělow: do čitanje wučaceho dźěla ze znatymi
pismikami ze serbšćiny, do pismikoweho kursa a do dalewjeduceho
čitanskeho kursa.
»Meine deutsche Fibel« ist entwickelt für muttersprachlich sorbische
Schüler. Mit Hilfe der Fibel erlernen die Schüler nach der Alphabetisierung in ihrer Muttersprache, die Besonderheiten der deutschen
Sprache und typische deutsche Buchstaben und Buchstabenverbindungen. Das Arbeitsheft »Ich schreibe deutsch« ist für muttersprachlich
sorbische Schüler konzipiert und korrespondiert mit der Fibel
»Meine deutsche Fibel«. Mithilfe des Arbeitsheftes werden die
Besonderheiten der deutschen Sprache und deutsche Buchstaben
und Buchstabenverbindungen gefestigt und angewandt.
Meine deutsche Fibel
1. lětnik
awtorki: Borbora Weberowa,
Andrea Liehnowa, Annett Dźědźikowa
ISBN 978-3-7420-1213-5
skaz. čo. W1/97/01-1W
Ich schreibe deutsch 1
Arbeitsheft für das erste Schuljahr
dźěłowy zešiwk za němčinu w 1. lětniku
awtorce: Marja Jurencowa, Madlena Nasticcyna
ISBN 978-3-7420-1372-9, skaz. čo. 1/122/08-1A
projekt y za was!
Redakciji Płomjenja je wuski kontakt k čitarstwu jara
wažny. Tohodla poskićujemy zajimowanym šulam
a rjadownjam wopyt redakcije a přednošk »Kak nastanje
časopis Płomjo«. Wězo přijědźemy tež rady do šulow,
zo bychmy nastaće serbskeho dźěćaceho měsačnika
předstajili. Tež na šulskich swjedźenjach abo swjedźenjach
serbskeje rěče smy so hižo ze wšelakimi projektami wobdźělili. Prašejće so nas, my wam
rady pomhamy! Zo steji Płomjo tež za zabawu a wjeselo, wo tym móžeće so na wubědźowanjach a zarjadowanjach za dźěći přeswědčić, kotrež prawidłownje organizujemy.
Pětr Šołta • telefon (0 35 91) 550 374 • [email protected] • [email protected]
zakładna šula
21
M AT EM AT IK A
Ličenske puće 1 wučbnica za 1. lětnik
zeserbšćiła: Jadwiga Gerberichowa
ISBN 978-3-7420-1454-2
skaz. čo. 1/133/12-1A
zeserbšćiła: Weronika Statnikowa
ISBN 978-3-7420-1466-5
skaz. čo. 3/113/14-1A
Ličenske puće 1 dźěłowy zešiwk za 1. lětnik
ISBN 978-3-7420-1455-9
skaz. čo. 1/134/12-1A
Ličenske puće 3
Ličenske puće 2
ISBN 978-3-7420-1462-7
skaz. čo. 2/93/13-1A
ISBN 978-3-7420-1449-8
skaz. čo. 4/88/12-1A
Ličenske puće 2
Ličenske puće 4 dźěłowy zešiwk za 2. lětnik
84 str., € 6,95
ISBN 978-3-7420-1463-4
skaz. čo. 2/94/13-1A
dźěłowy zešiwk za 4. lětnik
ISBN 978-3-7420-1450-4
skaz. čo. 4/89/12-1A
22
Z A K ładna šula
80 str., € 7,25
ISBN 978-3-7420-1467-2
skaz. čo. 3/114/14-1A
Mlóč 3 WĚCN A W UČB A
Za wěcnu wučbu wot 1. do 4. lětnika w dwurěčnych serbskoněmskich
a serbskich rjadownjach poskićamy zeserbšćene wučbnicy
a dźěłowe zešiwki rjadu »Pusteblume« nakładnistwa Schroedel.
wěcna kniha za Saksku, 3. lětnik
wudawaćel Domowina, Rěčny centrum WITAJ
zeserbšćiła: Lubina Hajduk-Veljkovićowa
Mlóč 1 1. nakład 2011, Ludowe nakładnistwo Domowina
dźěłowa kniha za Saksku, 1. lětnik
wobsahuje metodowy zešiwk »Zwučuj z Mlóčom«
ISBN 978-3-7420-1415-3
skaz. čo. 3/110/11-1A
Mlóč 3 80 str., wjacebarbne, € 11,95
ISBN 978-3-7420-1495-5
skaz. čo. 1/143/14-1A
wudawaćel Domowina, Rěčny centrum WITAJ
zeserbšćiła: Andrea Šmitowa
ISBN 978-3-7420-1416-0
skaz. čo. 3/111/14-2A
Mlóč 4 ISBN 978-3-7420-1409-2
skaz. čo. 2/88/10-1A
ISBN 978-3-7420-1436-8
skaz. čo. 4/86/12-1A
zeserbšćiłoj: Petra Handrikowa, Lubina Hajduk-Veljkovićowa
Mlóč 4 32 str., wjacebarbne, € 7,25
ISBN 978-3-7420-1414-6
skaz. čo. 2/89/14-2A
zeserbšćiłoj: Diana Šołćina, Lubina Hajduk-Veljkovićowa
ISBN 978-3-7420-1437-5
skaz. čo. 4/87/12-1A
zakładna šula
23
Dźěłowy zešiwk k zeznaću Budyšina jako wokrjesneho města a
srjedźišća Serbow kaž tež wokoliny we wobłuku wěcneje wučby z
přinoškami w serbskej a němskej rěči.
Arbeitsheft zur Erkundung Bautzens als Kreisstadt und sorbisches
Zentrum sowie des Umlandes für den Sachunterricht im sorbischen
Siedlungsgebiet mit Beiträgen in sorbischer und deutscher Sprache.
awtorojo: dr. Sabine Volkmann a dr.
ISBN 978-3-7420-1421-4
skaz. čo. 0/134/11-1B
WĚCN A W UČB A
Budyšin a wokolina 24
Z A K ładna šula
Ptački w našej domiznje dźěłarnička za předmjet wěcna wučba za zakładnu šulu
Lernwerkstatt in obersorbischer Sprache zum Thema Vögel
ISBN 978-3-7420-1426-9
skaz. čo. 0/136/11-1A
Wobšěrny dźěłowy material wobsahuje mnoho zajimawych
informacijow k ptačkam našeje domizny. Šulerjo zeznajomnjeja so
z pomocu wěcnych tekstow, pisanych fotow, krótkich zwučowanjow
a hrow z našej domoródnej ptačinu bliže a móža sej w tutej dźěłarničce samostatnje přidatnu wědu wo njej přiswojić. Dźěłowe łopjena
hodźa so derje za wuknjenje při stacijach abo za swobodne dźěło.
N
J D O M IZ
W NAŠE
arja
1. Hdźe tw
2. Wobkru
baćony sw
ž, što ba
JE
oje hnězd
ćony žeru
WĚCN A W UČB A
P TA Č K I
o?
!
d y!
j št yri sa
? Napisa
ki •
romadźe
ta
h
o
p
je
le
jn
k
a
ž
st
słušatej
yskom • te
p
je
in
p
jim
u
o
sk
sw
nej
u•
Afriki • ze
dwě słow
jenje • z
u popadn
3. Kotrej
za přežiw
ěšnje pic
sp
ja
a
le
b
je
cy
•
tr
jemy
baćony
ny mjenu
ki • baćo
w łóžne łu
ću
nalě
řileća w
baćony p
PT AČ KI
N AŠ EJ E
D O M IZ N
Y
:23
11 11:08
41
ge.indd
eue Vorla
Vögel_n
02.07.20
41
KÓ S
Vögel_n
eue Vorl
age.indd
101
AMSEL
zakładna šula
02.07.20
11 11:1
0:28
25
ZW ĚR JA TA
W ZY M JE
Zwěrjata, ko
trež su w zy
❖ Pomjenuj
mje ak tiwne
: Přebytne
jednotli we
wě cy !
ptača chěž
a • jahod y
• picna kulka
sy kane wo
za sy korki
rjechi • pic
• sy mjo •
ny zwón
❖ Što picuje
my w zy mj
e ptačkam?
Wobkruž pr
awe wě cy !
ptački
WĚCN A W UČB A
Zwěrjata w zymje dźěłarnička za předmjet wěcna wučba za zakładnu šulu
Lernwerkstatt in obersorbischer Sprache
zum Thema Tiere im Winter
zestajerka: Annett Dźědźikowa
ISBN 978-3-7420-1430-6
skaz. čo. 0/137/11-1A
ZW ĚR JA TA
trež d
Zwěrjo, ko
❖ Kotre
32
W ZY M JE
źerži zymsk
Dzelarnicka
ěle słušej
sadowe dź
zwerjata.indd
i měr: Šwin
32
? Přirjaduj
a hromadźe
c
prawe čisło
!
19.05.2011
…
óznaješ na
mu, …
1. Šw inca sp
podobnu ja
borło, …
sej na ro łu
ba
ls trowane
je
hr
c
ju je wupo
2. Šw in
m
ze
d
po
row
et
m
eć
pj
3. Něhdźe
ez …
stawa so př
4. Powětr dó
sej šw inc …
rje
že
na
je
5. W nazy m
c…
dźer ži šw in
6. W zy mje
u jamu, …
pušći swoj
wo
dy
uh
7. Dr
…
odźi šw inc
ch
p“
tu
us
8. Na „w
ča swójba.
a cy ła šw in
bydl i zw jetš
w kotry mž
ik.
šw inči nuzn
na wosebity
jamy.
zachod y do
omaj.
wuchod y a
rnymaj smuh
čo
z
je
j hłow
swojej bě łe
.
tu
wu worš
to łs tu tuko
t.
.
kaž laby rin
zy msk i měr
pod zemju
řest rěwa so
kotraž rozp
žrał .
zo by ně što
SŁOWNIČK
šwinc – Dachs
na rołu podobnu – röhrenähnlich
15
Dzelarnicka
26
Z A K ładna šula
zwerjata.indd
19.05.2011
15
20:04:58
20:05:24
Smolerjec kniharnja
Smoler’sche Verlagsbuchhandlung
poskića Wam knihi w serbskej a němskej rěči a wobstara
krótkodobnje knihi z druhich nakładnistwow.
v beletrija v dźěćaca literatura v šulske knihi
Der Domowina-Verlag entwickelt, veröffentlicht
und vertreibt sorbische Literatur und Literatur über
die Sorben in sorbischer und deutscher Sprache.
v rěčespyt v wobrazowe zwjazki v ludowěda a stawizny
v Belletristik v Kinderliteratur v Schulbücher
v regionalna literatura v nowiny a časopisy
v Sachbücher v wissenschaftliche Werke v Wörterbücher
v antikwariat v zynkonošaki v wideja
v Hörbücher v Zeitungen und Zeitschriften v Tonträger
www.domowina-verlag.de
WĚCN A W UČB A
Kołowokoło kolesa dźěłarnička za předmjety přesahowacu wučbu w 3. a 4 lětniku
Lernwerkstatt in obersorbischer Sprache
zum Thema verkehrssicheres Fahrrad
awtorka: Bianka Wjeńcyna
ISBN 978-3-7420-1471-9
skaz. čo. 3/116/13-1A
W dźěłarničce zaběraja so šulerjo z pomocu lóštnych rěčnych zaběrow
ze serbskimi pomjenjowanjemi dźělow kolesa. Dale wobsahuje material nawod za wopisowanje kolesa a za wopisowanje činitosćow, kaž
je to na př. reparatura wobruče, dialogi za zwučowanje w čitanju
a w swobodnym rěčenju, matematiske nadawki, fantastiske powědančko jako zakład za stworjenje dalšich tajkich powědančkow a kriminalku z nadawkami k aktiwnemu nałožowanju serbšćiny. Hry kaž
puzzle, křižowki, memory a kwis za kolesowych ekspertow material
wudospołnjeja. Dźěłowe łopjena su po stopjeńkach ćežkosće rjadowane a hodźa so derje za wuknjenje při stacijach abo za swobodne
dźěło. Wučerski material, kotryž wobsahuje
wobrazowy slěd »Kak płatam prědnje koleso«
jako nazorosrědk za taflu, kóstkowansku hru
a wułusćenja k dźěłarničce hodźi so w Rěčnym
centrumje WITAJ darmotnje skazać.
28
Z A K ładna šula
Dź ěł ar ni čk a
dźěłarnička za předmjet wěcna wučba za zakładnu šulu
Lernwerkstatt in obersorbicher Sprache zum Thema Wasser
awtorka a zestajerka: Annett Dźědźikowa
ISBN 978-3-7420-1492-4
skaz. čo. 3/119/14-1A
WĚCN A W UČB A
Woda – drohotny pokład
za wě cn u wě
du wo t 2. do
4. lět ni ka
wud ał
Rěčn y cent rum
Woda – droh
otn
Woda słuša do žiwjenskeho wobswěta dźěsća. W formje eksperimentow, zwučowanjow, slědźenskich nadawkow a wěcnych tekstow zaběraja so šulerjo mnohostronsce z tematiku kaž na přikład ze wšědnej
přetrjebu wody doma, z kołoběhom a čistotu wody a wodźiznami
Łužicy. Zeznaja wodu jako zakład wšeho žiwjenja na zemi, z kotrymž
ma so wobhladniwje a rozumnje wobchadźeć.
Ludowe nakł adni
stwo Domowin
a
ISBN: 978-3-74
20-1492- 4
3/119/14 -1A
y pokład
LN D
DROHOTN
WODA –
Y POKŁAD
rt
Woda a spo
jenišćo.
ko wočer st w
owjek tež ja
čł
.
a
iw
už
ew
w
źe př jesć
wanje!
źizny
na a we wod
e pomjeno
Wodu a wod
źa
in móže so
jaduj praw
už
ir
dr
Př
h
?
yc
eš
w
aj
zn
or to
WODA – DR
eho spor ta
O H O T N Y P O Wjele sp
K Ł A D Kotre družiny wodow
Zanjerodźena
woda z našich
1
do
mow a fabrikow
a rěkow pušće
Rudern
njemóže so cy
ć. Wona dyrbi
le jednorje do
najprjedy do čis
rěčkow
ćenskeje připr
hwimmen
Sc
aw y. Tam so wo
na rjedźi.
geln
Wot wody so rj
ed
Se
Turmspringe
n
Windsurfen
Wasserski
Najprjedy běži
woda přez
basenk z hrab
jemi
(Re chenbe cken).
Hrabje wuběraj
a
z wody wulke
wostatki, kaž
nuznikowu pa
pjeru.
Z basenka z hr
abjemi běži wo
da
do wotsadźišć
a
za pěsk
(Sandfangbecken
).
Tam so pěsk
wotsadźuje,
kaž móžeš to na
př ikł ad tež we
łuži
wobkedźbować
.
W předčisćens
kim
basenku
(Absetzbe cken)
wotsadź a so
mazane dźělč ki
na
dnje basenka jak
o
čisćenske błóto
(Klärschlamm).
Tuki a wolije, ko
trež
na wodźe płuwa
ja,
so wotsrěbaja.
Tauchen
Kitesurfen
Jetski
pł acht ak
ać, pł uwać,
rić so, surf ow
ki.
ts
Wužiwaj: nu
je
,
ki
os
wod
wjesłować,
ować, skakan
je z wěže, ki
te -sur fować
,
32
30
zakładna šula
29
WĚCN A W UČB A
Serbska wjes něhdy/Das sorbische Dorf früher Domiznowědny přewodnik za šulerjow
Ein heimatkundliches Begleitheft für Schüler
wudawaćelej: Domowina, Rěčny centrum WITAJ
a Serbski muzej Budyšin
awtorka: dr. Gizela Brukowa
ISBN: 978-3-7420-1431-3
skaz. čo. 0/138/11-1A
Dwurěčny domiznowědny přewodnik je koncipowany wosebje jako
wučbu wudospołnjacy material za wěcnu wučbu w 3. a 4. lětniku, kaž
tež za stawizny w 5. a 6. lětniku. Awtorka posrědkuje šulerjam prěnje
zakłady wo žiwjenju, wašnjach a nałožkach Serbow. Na nazorne wašnje
mnoho wobrazow a žiwjenskich dopomnjenkow wobsah ilustruje.
Narěčeni pak njejsu jenož serbscy šulerjo ale tež němscy a serbšćinu
wuknjace, wšako jedna so tu wo dwurěčny serbsko-němski přewodnik.
Das zweisprachige heimatkundliche Begleitheft wird empfohlen
als ergänzendes Unterrichtsmaterial für den Sorbisch-, Sach-und
Geschichtsunterricht der 3. bis 6. Klasse. Die Autorin vermittelt den
Lesern erste Grundlagen zu Geschichte, Leben, Sitten und Bräuchen
der Sorben. Der Inhalt wird durch eine vielfältige Auswahl an Bildern
und Lebenserinnerungen illustriert.
30
Z A K ładna šula
Die Pulikation erhebt keinen Anspruch auf Vollständigkeit, sondern
möchte in erster Linie die Leser zur weiteren Beschäf-tigung mit der
Vergangenheit und zu eigenem Nachforschen in der Familien- und
Heimatgeschichte anregen. Schülern deutscher Schulen bietet dieses
Heft erste Informationen zur Geschichte und Kultur der Sorben und
kann so z.B. auf einen Besuch des Sorbischen Museums oder einer
Heimatstube vorbereiten.
Entsprechend den Anforderungen des Lehrplanes wurde die
vorliegende Lehrbuchreihe für Musik an sorbischen Grundschulen
entwickelt. Der Schwerpunkt liegt auf dem aktiven Musikerlebnis
durch Singen, Tanzen und Musizieren. Bekannte und neue Lieder
wurden mit Schüleraufgaben versehen. Diese Lieder bilden die
Grundlage für die praktische Anwendung und Umsetzung der
Musiktheorie.
Wjeseli hercy 1/2 wučbnica hudźby za 1. a 2. lětnik
awtorce a zestajerce: Gabriela Bajtlowa,
Leńka Thomasowa
ilustratorka: Daša Bacmaňáková
ISBN 978-3-7420-1301-9
skaz. čo. 1/117/15-2A
Rejuj z nami poster za rjadownisku stwu
poster A0
ISBN 978-3-7420-1432-0
skaz. čo. 0/139/11-1A
HUDŹB A
Wotpowědnje narokam wučbneho plana je so rjad Wjeseli hercy
za hudźbu na zakładnej šuli wuwił. Ćežišćo leži přezcyłnje na aktiwnym
dožiwjenju hudźby přez spěwanje, hudźenje a rejowanje. Hižo znatym
a nowym spěwam dodachu so šulerske nadawki. Na zakładźe tutych
spěwow posrědkuje so z mnohimi pokiwami za praktiske přesadźenje
tež zakładna hudźbna teorija.
Poster je licencne wudaće nakładnistwa Cornelsen Verlag Volk und
Wissen. Wón chce pomoc při nazwučowanju rejow we wobłuku hudźbneje wučby w zakładnej kaž tež srjedźnej šuli poskićić. Je to wudospołnjacy material. 10 wšelakich rejowanskich kročelow je derje
spóznajomnje ilustrowane a wopisane. Na zadnjej stronje su wšelake
wašnja nastupa k reji, zepřimnjenja a elementy reje pomjenowane
a zwobraznjene.
Wjeseli hercy 3/4 wučbnica hudźby za 3. a 4. lětnik
awtorce: Leńka Thomasowa, Gabriela Bajtlowa
136 stronow, wjacebarbne, brošura, € 15,90
ISBN 978-3-7420-1218-0
skaz. čo. 3/91/08-1A
Što radosć rjeńšu dawa
spěwnik za zakładne šule
awtorka a zestajerka: Marhata Cyžec-Korjeńkowa
ilustratorka: Jutta Hellgrewe
144 str., kruta wjazba, € 12,00
ISBN 978-3-7420-0974-6
skaz. čo. 1/74/98-2A
zakładna šula
31
N A BOŽIN A
Pod titulom »Ja tu sym« poskićamy wotpowědnje nowemu wučbnemu planej rjad wučbnicow za katolsku nabožinu. Su to licencne
wudaća nakładnistwa Auer, Donauwörth. Wučbnicy su bohaće
z ilustracijemi a fotami wuhotowane.
Ja tu sym 1
wučbnica za katolsku nabožinu w 1. lětniku
ISBN 978-3-7420-1363-7
skaz. čo. 1/121/08-1A
Ja tu sym 2
wučbnica za katolsku nabožinu w 2. lětniku
zeserbšćił: Fabian Kaulfürst
ISBN 978-3-7420-1373-6
skaz. čo. 2/84/08-1A
Ja tu sym 3 wučbnica za katolsku nabožinu w 3. lětniku
ISBN 978-3-7420-1381-1
skaz. čo. 3/109/09-1A
Ja tu sym 4 wučbnica za katolsku nabožinu w 4. lětniku
ISBN 978-3-7420-1390-3
skaz. čo. 4/85/10-1A
32
Z A K ładna šula
W UMĚŁ S T WO
Wódny muž a druhe duchi
Dwurěčny modul za předmjet wuměłstwo, material za wučerja
Wassermann und Co.
Zweisprachiges Modul für das Fach Kunst, Lehrerhandreichung
awtorce: Tina Petzold, Margot Seidel
1.nakład 2013, Ludowe nakładnistwo Domowina
rjadowak, € 19,90
ISBN 978-3-7420-1433-7
skazanske čisło: 0/140/13-1A
Mapa je jako dwurěčny dźěłowy material za předmjet wuměłstwo
na zakładnych šulach serbskeho sydlenskeho ruma koncipowana.
Planowane wučbne jednotki su přewodźane wot serbskich
powěsćowych figurow a skićeja móžnosć, zaměry třoch wuknjenskich
wobłukow zrealizować. Zdobom wotpowěduje mapa žadanju,
moderne a regionalne wuměłstwo we wučbje předstajić.
Die Mappe ist als zweisprachiges Arbeitsmaterial für den Kunstunterricht an Grundschulen im sorbischen Siedlungsgebiet konzipiert. Die geplanten Unterrichtseinheiten werden von sorbischen
Sagengestalten begleitet und bieten die Möglichkeit, die Ziele der
drei Lernbereiche des Lehrplanes zu realisieren. Gleichzeitig dient
die Mappe der geforderten Begegnung mit moderner und regionaler
Kunst im Unterricht.
zakładna šula
33
SERBŠĆIN A – C UZORĚČN A W UČB A
Za serbšćinu cuza rěč je so nowy rjad »Wuknjemy serbsce« z wotpowědnym dźěłowym zešiwkom »Zwučujemy serbsce« wuwił.
Wučbny material posrědkuje zakładne znajomosće serbskeje rěče.
Při tym koncentruje so na rěčne srědki k temam wšědneho dnja
a wobswěta šulerja. Wučbnicy a dźěłowy zešiwk su jasnje a přewidnje
natwarjene a koresponduja mjez sobu. Wšitke materialije su tak
natwarjene, zo so słowoskład we wotměnjacych zwučowanjach přeco
zaso nałožuje. Z tym skruća šulerjo swoje rěčne kmanosće.
Rě čn y ce
nt Ru m
SP RA cH Ze
nt Ru m
SERBŠĆI
Wuknjemy
1
N A JA K O
C U Z A R ĚČ
serbsce
Das Lehrwerk Wuknjemy serbsce, welches für das Fach Sorbisch
als Fremdsprache entwickelt wird, vermittelt Grundkenntnisse der
sorbischen Sprache. Dabei konzentriert es sich auf die Sprachmittel
zu Themen des Alltags und der Umgebung des Schülers. Alle
Materialien sind so aufeinander abgestimmt, dass Luder
do we Wortschatz
na kła dn ist
wo
Do mo wi na
immer wieder mit Hilfe abwechslungsreicher Übungen
wiederholt
wird. Damit festigen die Schüler ihre sprachlichen Fähigkeiten
in der sorbischen Sprache.
ISB N 978 -3-
742 0-144
1/135/14-2B 8-1
Umschlag.i
ndd 1
Wuknjemy serbsce 1
dźěłowa kniha, 1. lětnik
awtorce: Annett Dźědźikowa, Simona Ćěslina
40 str.
wjacebarbne, 12,90 €
ISBN 978-3-7420-1448-1
skaz. čo. 1/135/14-2B
Wuknjemy serbsce 1
wokablowy zešiwk, 1. lětnik
ISBN 978-3-7420-1479-5
skaz. čo. 1/138/14-2B
Wokablowy zešiwk słuži k samokontroli rěčneho stawa šulerja.
Na wosebitych łopjenjach su wšitke słowa jednotliwych lekcijow
zwobraznjene. Hakle hdyž je sej šuler cyle wěsty w nałožowanju
leksiki, zalěpi ilustraciju do zešiwka. Tak je za šulerja, ale tež
za staršich přeco widźomne a kontrolujomne, kotre słowa dyrbi
hišće zwučować.
34
Z A K ładna šula
29.09.2014
10:16:11
Wuknjemy serbsce 1
wobrazowe karty za šulerjow 1. lětnika
didaktiske přispomnjenja k wužiwanju šulerskich kartow
su we wučerskim materialu 1/137/13-1B wopisowane
Bildkarten für Schüler der 1. Klasse
Didaktische Empfehlungen zur Verwendung der Schülerkarten
sind im Bildkartenordner 1/137/13-1B beschrieben
140 kartkow, wjacebarbne, 9,90 €
ISBN 978-3-7420-1475-7
skaz. čo. 1/136/14-2B
zakładna šula
35
Wuknjemy serbsce 1
wobrazowe karty za wučerja z didaktiskimi přispomnjenjemi
k wužiwanju materiala w 1. lětniku
Bildkarten für den Lehrer mit didaktischen Empfehlungen
zur Verwendung des Materials in der 1. Klasse
zestajała a awtorka: Simona Ćěslina
ISBN 978-3-7420-1476-4
skaz. čo. 1/137/13-1B
Wučerski material wobsahuje wobrazowe karty w A5 formaće jako
nazorosrědk a didaktiski srědk k posrědkowanju leksiki. W podatym
nawodźe su tóšto móžnosćow naličene, kak hodźi so material
we wučbje zasadźić. Jako pomoc za wučerja su wšitke słowa jako
rěčny přikład na CD natočene.
Das vorliegende Lehrermaterial beinhaltet sämtliches Wortmaterial,
das in Klasse 1 eingeführt wird auf Bildkarten. In einer Einleitung
werden Möglichkeiten vorgestellt, wie man mit diesen Bild- und
Wortkarten arbeiten kann, wie man spielerisch Lexik vermitteln
kann und vieles mehr. Auf der beiliegenden CD findet der Lehrer
alle Wörter als Sprachbeispiel.
Wuknjemy serbsce 1
wuknjenska software za serbšćinu jako cuza rěč za zakładnu šulu
Lernsoftware für Sorbisch als Fremdsprache in der Grundschule
programěrował: Christian Dürbeck
wjacebarbne/ 15,00 €
ISBN: 978-3-7420-1473-3, skaz. čo.: 0/151/13-1B
Wuknjenska CD je přidatny wučbny srědk za zakładnu šulu, kiž hodźi
pak so bjeze wšeho tež doma wužiwać. Wona wobsahuje leksiku,
kotraž je so w 1. a 2. lětniku we wučbje serbšćina jako cuza rěč zawjedła. Z něhdźe 70 interaktiwnymi hrami móže so słowoskład na
zabawne wasňje zwučować a skrućić. Hrajer abo hrajerka trenuje
w hrach swój pomjatk, koncentraciju a dokładne słyšenje.
Die Lern-CD ist ein zusätzliches Lernmittel für Grundschulen mit
Sorbisch als Fremdsprache. Sie kann aber auch zu Hause zum Üben
des sorbischen Wortschatzes verwendet werden. Der Wortschatz
und das Bildmaterial sind kindgerecht und aus dem unmittelbaren
Umfeld des Schülers entnommen. Sie beinhaltet Lexik, die in der
1. und 2. Klasse im Fach Sorbisch als Fremdsprache eingeführt wurde.
Die Spiele schulen das Hörverstehen, die Konzentration und die
Merkfähigkeit.
36
Z A K ładna šula
zakładna šula
37
Wuknjemy serbsce 1 hrajne plany
hry za šulerjow 1. lětnika
ISBN 978-3-7420-1488-7
skaz. čo. 1/140/14-1B
Wuknjemy serbsce 2
dźěłowa kniha, 2. lětnik
sobudźěło: Simona Ćěslina
ISBN 978-3-7420-1477-1
skaz. čo. 2/95/14-2B
Wuknjemy serbsce 2
portfolijowy zešiwk, 2. lětnik
ISBN 978-3-7420-1478-8
skaz. čo. 2/96/13-1B
38
Z A K ładna šula
-1489 -4
2/97/ 14-1B
Umschlag_2_97
_14_1B.indd
Wuknjemy se
Wuknjemy se
2
JA KO CU Z A
R ĚČ
rbsce
wud ał
Rěč ny cen trum
Wučerski material wobsahuje wobrazowe a słowne karty
w A5-formaće jako nazorosrědk a didaktiski srědk k posrědkowanju
leksiki. W podatym nawodźe su tójšto móžnosćow naličene, kak hodźi
so material we wučbje zasadźić.
ISBN 978-3 -7420
S ER B Š ĆI NA
Lud owe
nak ładn istw
o
Dom owin a
rbsce 2
Wuknjemy serbsce 2
wobrazowe karty za wučerja z didaktiskimi
přispomnjenjemi
2
2
Bildkarten für den Lehrer mit didaktischen Empfehlungen zur
Verwendung des Materials in der 2. Klasse
zestajała a awtorka: Simona Ćěslina
2
2
ISBN 978-3-7420-1489-4
skaz. čo. 2/97/14-1B
1
RĚČ NY CEN
TRU M WITA
J
Das vorliegende Lehrermaterial beinhaltet sämtliches Wortmaterial,
das in Klasse 2 eingeführt wird auf Bildkarten. In einer Einleitung
werden Möglichkeiten vorgestellt, wie man mit diesen Bild- und
Wortkarten arbeiten kann, wie man spielerisch Lexik vermitteln
kann und vieles mehr.
w OB RA ZO w
E KA Rt y ZA
w UČ ER JA
2
LN D
02.07.2014
07:55:29
2
Wuknjemy serbsce 2 wobrazowe karty za šulerjow 2. lětnika
wudawaćel: Domowina - Rěčny centrum WITAJ
250 kartkow
ISBN 978-3-7420-1490-0
skaz. čo. 2/98/14-1B
2
zakładna šula
39
Wuknjemy serbsce 3
S E R B Š ĆI N A
wučbnica z CD, 3. lětnik
wud ał
Rěč ny cen trum
ISBN 978-3-7420-1491-7
skaz. čo. 3/117/14-1B
Wuknjemy ser
3
W 3. lětniku dominuje dale rěčenje we wučbje. Hłowne ćežišćo
wučbnicy leži na posrědkowanju zakładnych znajemosćow serbskeje
rěče. Při tym koncentruje so na rěčne srědki k temam wšědneho dnja
Lud owe
a wobswěta šulerja. Wobsahowe wuhotowanje orientuje
nak ład nis two so hłownje
Dom owi na
na posrědkowanje pismikow serbskeho alfabeta z diakritiskimi
znamješkami. Wučbnica je kaž zwučene do lekcijow rozrjadowana.
Na připołoženej CD namaka šuler wšitke we wučbnicy woznamjenjene teksty k słuchanju.
20-1491-7
ISBN 978 -3-74
3/117/14 -1B
Umschlag 3.indd
R ĚČ
bsce
23.07.2014
D om a
2 Słuchaj a
Pia jě ra
dy całtu
2 Što to
je ?
z marme
ladu.
Čitaj!
Dźěd pij
W spor t
Pětr:
Knjez T
Pětr:
e rady m
loko.
ISBN 978-3-7420-1494-8, skaz. čo. 3/118/14-1B
torta
chlěb
b ab a
całta
tykanc
jejo
S E R B Š ĆI N A JA KO CUZ A R ĚČ
Wuknjemy serbsce
udał
Rěčny centrum
10:50:31
1 Čitaj!
1
Das Lehrbuch enthält Inhalte und Aufgaben zur Wissensvermittlung und zur Ausbildung sprachlicher Fertigkeiten und
Fähigkeiten entsprechend den Lehrplanvorgaben. Die inhaltliche
Gestaltung ist hauptsächlich an der Vermittlung der Buchstaben
des sorbischen Alphabets mit diakritschen Zeichen orientiert.
Das Buchi st wiederum in einzelne Lektionen gegliedert.
Zusätzlich enthält das Lehrbuch eine Audio-CD, auf der alle
Einführungstexte der einzelnen Lektionen enthalten sind.
Wuknjemy serbsce 3
JA KO CU Z A
mloko
3
28
Wuknjem
y serbsce
wosomad
kołbasa
waceći
butra
pampuch
i
Knjez
Pětr:
Knjez
Pětr:
Knje
Pětr
Knje
Pětr
Knj
3 Či
čaj
marmela
da
3_aktuell.
indd 28
16.07.201
4 08:05:
26
Ludowe
kładnistwo
Domowina
78-3-7420-1494-8
3/118/14-1B
DźĚłOw y ZEŠIwK
Wuknjem
06.08.2014 07:28:04
40
Z A K ładna šula
NOWE
Wuknjemy serbsce 3
Wuknjemy serbsce 3
wobrazowe karty za šulerjow 3. lětnika
ca. 170 kartkow
ISBN 978-3-7420-1509-9
skaz. čo. 3/120/15-1B
wobrazowe karty za wučerja z didaktiskimi přispomnjenjemi
Bildkarten für den Lehrer mit didaktischen Empfehlungen
zur Verwendung des Materials in der 3. Klasse
ISBN 978-3-7420-1510-5
skaz. čo. 3/121/15-1B
NOWE
Wuknjemy serbsce 4
wučbnica, 4. lětnik
ca. 96 str.
ISBN 978-3-7420-1511-2
skaz. čo. 4/91/15-1B
Nakupujemy
ń
a čitaj!
chodźe
tow ym wob
!
Dobr y dźeń
!
eń
dź
y
br
Do
črije.
Timm:
e spor towe
Trjebam now
u.
Hraju kopańc
ńcu.
črije za kopa
am
m
Tu
Timm:
bj
so mi lu a.
Tute módre
wobuć?
Chceš so črije
z Timm:
e płaća?
on
w
o
Haj. Kelk
w.
:
omnaće euro
ije płaća wos
Čr
:
m
m
z Ti
sej kupju.
Derje. Tute
r:
la z črijemi.
se
je
w
Wjele
ez Timm:
Božemje.
Dźakuju so.
r:
Božemje.
jez Timm:
itaj, što won
NOWE
Wuknjemy serbsce 4
Dobr y dźeń
kopańca
dźěłowy zešiwk z CD, 4. lětnik
ca. 48 str., wjacebarbne, 8,90 €
ISBN 978-3-7420-1512-9
skaz. čo. 4/92/15-1B
!
e kupja?
j nohajcy.
Ćeta kupi se
a 3 eura.
ać
pł
Nohajcy
NOWE
j rukajcy.
Wuj kupi se
a 9 eurow.
ać
pł
y
Rukajc
j pulower.
Anja kupi se
i 17 eurow.
ać
pł
er
w
Pulo
třiaštyrceći
43
16.07.2014
08:05:40
tuell.indd 43
my serbsce 3_ak
zakładna šula
41
awtorojo: Katka Bukowa, Hinc Cuška, Milenka Ertelowa,
Felicitas Kralowa, Rainer Janec, Jana Šołćina
ilustratoraj: Isa Bryccyna, Steffen Lange
ISBN 978-3-7420-1354-5
skaz. čo. 5/108/08-1A
awtorojo: Birgit Bělkowa, Jana Bětnarjowa, Hinc Cuška,
Milenka Ertelowa, Marja Hrjehorjowa, Rainer Janec
ilustratoraj: Steffen Lange, Isa Bryccyna
80 str., jednobarbne, € 7,90
ISBN 978-3-7420-1137-4
skaz. čo. 5/92/10-3A
ISBN 978-3-7420-1404-7
skaz. čo. 6/87/15-2A
Naša maćeršćina 7 wučbnica za 7. lětnik
awtorojo: Měrana Cušcyna, Milenka Ertelowa, Kerstin Klingnerowa,
Jürgen Schäfer, Manuela Smolina, Jana Šołćina
ISBN 978-3-7420-1424-5
skaz. čo. 7/81/12-1A
Zwučujemy a pisamy 7 dźěłowy zešiwk za 7. lětnik
awtorojo: Měrana Cušcyna, Milenka Ertelowa, Kerstin Klingnerowa,
Jürgen Schäfer, Manuela Smolina, Jana Šołćina
64 str., jednobarbne, brošura, € 7,90
ISBN 978-3-7420-1429-0
skaz. čo. 7/82/12-1A
Naša maćeršćina 6 wučbnica za 6. lětnik
awtorki: Milenka Ertelowa, Kerstin Klingnerowa,
Walburga Sćapanowa, Jana Šołćina, Claudia Winarjowa
ISBN 978-3-7420-1403-0
skaz. čo. 6/85/10-1A
awtorojo: Birgit Bělkowa, Milenka Ertelowa, Alena Hiccyna,
Marja Hrjehorjowa, Kerstin Klingnerowa, Jana Šołćina,
Claudia Winarjowa
W YŠ A šula a gymnazij
43
SERBŠĆIN A
Wučbnicowy rjad »Naša maćeršćina« wot 5. do 10. lětnika poskića
wučbnu maćiznu k wurazowej wučbje, ke gramatice a ortografiji
a k stawiznam serbskeje rěče. K wučbnicam 5. do 10. lětnika předleža
dźěłowe zešiwki »Zwučujemy a pisamy«, kotrež poskića material
k skrućenju a nałožowanju nawuknjeneho a k diferencowanemu
dźěłu. Wotpowědnje narokam wučbneho plana nadźěłaja so
maćeršćiny. Wone wobsahuja wučbnu maćiznu a wuknjenski material
k wukmanjenju čitanskeje a metodoweje kompetency, k wuwiwanju
ertneje a pisomneje komunikaciskeje zamóžnosće a k wuwiwanju
zamóžnosće wo rěči reflektować.
SERBŠĆIN A
awtorki: Milenka Ertelowa, Daniela Heelemanowa,
Kerstin Klingnerowa, Anja Pohončowa,
Manuela Smolina, Jana Šołćina
ilustratorka: Barbara Beger
1. nakład 2014, Ludowe nakładnistwo Domowina,
ISBN 978-3-7420-1451-1
skaz. čo. 8/63/14-1A
př em ys lo
2
Či
wa ć wo rě
źe je sej Ka
rty na zahrod
! Na lěćnu pa
a kelko přihotow
o wobst arać.
oh
mn
a
Party, party, tol
ła
dźě
ma hišće tójšto
Před tym pak
na trjeba.
a Čit aj, što wo
awtorki: Měrana Cušcyna, Milenka Ertelowa, Rainer Janec,
Kerstin Klingnerowa, Anja
Pohončowa, Günter Rudolph, Jürgen Schäfer,
Manuela Smolina, Jana Šołćina
ilustratorka: Gisela Wongel
1. nakład 2014, Ludowe nakładnistwo Domowina,
ISBN 978-3-7420-1452-8
skaz. čo. 8/64/14-1A
Se rb Sk e
Sk i
le a Se rb
w yš e šu
g ym n az
eršći
ć
a
m
a
š
a
N
Zasadź substa
3
Macerscina
J
y
y a pisa m
ntiw w prawe
8_ak.indd 44
Wopyt ajće
H/hornju Ł/
łužicu, tu m
pućować, so
óžeće po ho
př i hatach
rach
a jězorach
a w daloki
wočers twić
ch lěsach m
ěr namakać
...
Wosebje wo
blubowan
e su roman
H/horiny ze
tiske Ž/ žit aw
skaliznatej
ske
H/horu o/
oybin ...
s/sawrijowy
Woblubowa
02.07.2014
10:01:20
ał ym w/w
jelkowje
ny dowolo
Něhdźe 25
0 lět st ar y
št yristrons
d/dróze (V
ki dwór př
ia Regia), nj
i w/w ysok
eposrědnje
ej
před Z/zhor
jelcom, ...
H/hornja Ł/
łužic a je te
ž sydlensk
Wosebje w
i rum s/se
regionach
rbow.
wokoło b/
a w/wojer
budyšina,
ec woboha
K/kamjenc
ća woni ku
a
lturne žiwje
nje ...
09:40:02
02.07.2014
420 -1452-8
ISB N 978 -3-7 A
8/6 4/14-1
6
hlag.indd
p/park w m
/m
wy cil – Ł/łu
žiska j/jězo
rina
l/lěsna Ž/
železnica m
/mužakow
m/muzejow
–
najwjetša
a Ž/ železn
ica N/něm
skeje
Lu do we
wo
na kła dn ist a
Do mo win
ZAP_8_Umsc
j formje.
ter ... (sněh).
leži hišće me
a woteńdźe.
skich horach
ka) pola nas
ral
ine
(1) W Žitaw
(m
...
kašćik
la.
aji
na
tst
ka
wo
do
ón
(2) W
otpadki)
še.
ny titu ... (w
prědka tłóče
j.
(3) Wón wusyp měch ... (běrny) jeho do
aj škleńcoma
ana.
ki
wino) z dwěm madu ... (kamjenje) zasyp
e
jen
rw
(4) Połcentnars
(če
ša ...
z hro
a
ble
a
e
en
ješ
taj
ste
zas
deskami
z
(5) Před nim
tom
po
pjecy bu
(6) Dźěra do
do perfekta.
terituma resp.
)
dikata do pre
... (napadnyć
wu formu pre
jóda wjelkow
.
4 Zasadź pra
u př i lěsu. Čr
elki wuhnała
išć
wj
stw
by
pa
zo
na
c,
(so pasć)
ć) na pomo
wowcow ...
wobhladali.
... (přichwata
du
źi
ško
lud
a
sej
u
ad
Wulke stadło
bych
Hrom
ta a dalšich
srjedź nocy.
adowarjow, zo
wowcy wopr
e škitneho pło
mnoho př ihl
ić so) přez
aw… (přińć)
eń
so) př i natwarj
ć ... (perfekt: činić
(perfekt: zhub
Na druhi dź je pi,sa
...
z
nje
pje
kiž
lko
ow
Ke
ylk
ić.
zm
oć
o
dn
stw
wuhó
Mnó
dyrbi so nětko
naprawow ...,
osć ...!
a njedokładn
5 Přsć
eč ita
j sej wurězk
njekedźbliwo
i z wabjens
keje brošur
y. Z kajkim
spoč atniko
44
m maš mje
na pisać?
na
Zw uč uje m
sći přeprosyła.
ntiwy.
owace substa
ź měru pomjen
pomhać? Zasad
jej
žeš
mó
trjeba?
owace
le wot wšeho
měru pomjen
ać dyrbi tež ...
b Tola kak wje
aj po móžnosći
titu ... Wobstar
re wěcy. Wužiw
Karolina trjeba
ka, ka šćik.
ć? Nalič někot
rst
ara
ho
bst
k,
wo
kći
će
pa
rolina hiš
kilogram,
c Što mě ła Ka
mada, meter,
na přikład: hro
substantiwy,
ij
ZI
SK I GY M NA
LE A SE RB
W YŠ E ŠU
SE RB SK E
rolina wjele ho
1
84
Macerscin
St worće se
j přehlad wo
dotal nawu
a pomjeno
knjenych pr
wanj
awidłach za
a Zhotowće ow.
wulko - a m
w skupinsk
ałopisanje
im dźěle ka
b Napisajće
mjenow
šćik z kar ta
pr awidło z w
jowymi ka
otpowědn
rtk
am
ymi př ikład
ami na karta i.
jowu kartk
u.
a 8_ak.in
44
dd 84
16.07.2014
09:41:23
16.07.2014
09:41:00
SERBŠĆIN A
awtorojo: Hinc Šewc, Günter Rudolph, Jürgen
Schäfer, Gerda Pietzsch, Měrana Cušcyna, Gretel
Michałkowa, Božena Pawlikec, Rainer Janec, Hinc
Cuška, Jurij Šołta
2., wobdźěłany nakład 1999, Ludowe nakładnistwo Domowina
ISBN 978-3-7420-1048-3
skaz. čo. 9/54/99-2A
awtorojo: Hinc Šewc, Günter Rudolph, Jürgen Schäfer,
Milenka Ertelowa, Božena Pawlikec, Hinc Cuška
ISBN 978-3-7420-1087-2
skaz. čo. 10/40/96-1A
awtorojo: Günter Rudolph, Jürgen Schäfer,
Jurij Pjech, Božena Pawlikec, Hinc Cuška
Serbska šula je serbski pedagogiski časopis za wučerjow a kubłarjow, ale tež
ISBN 978-3-7420-1088-9
za wšěch druhich rěčnje zajimowanych. Wědomostne nastawki k prašenjam
skaz. čo. 10/41/11-2A
časopis tež za was !
kubłanja a wuwučowanja, k tomu rozprawy z pěstowarskeje a šulskeje praksy,
rěčespytne přinoški, recensije k nowym serbskim kniham LND a šěroki poskitk
na kopěrowanskich předłohach
za najwšelakoriše předmjety
słušeja do wobsaha časopisa.
1 2015
W třećim lětnym čisle předstajeja
sobudźěłaćerki Rěčneho
centruma WITAJ prawidłownje
nowy nadźěłany wučbny
material. Dalše informacije
dóstanjeće pod telefonowym
čisłom (0 35 91) 55 04 10
we wotrjedźe pedagogika
w RCW. Rady spřihotujemy
Waše wudźěłki jako
Serbski
pedago
předłohu a dźěłowy
giski
časopis
material tež za druhich
wučerjow a kubłarjow!
68 . LĚ TN
IK
Serbska
šula
ISS N 01
38 - 24 97
SE RB SK
A ŠU LA
Bu dy šin
68 (2015
)
pła ćiz na
3,0 0 
LU DO W
E NA KŁ
AD
NI ST W
O DO M
OW
IN A
srjedźna šula a gymnazij
45
SERBŠĆIN A
N OW E
Serbski gymnazij | Serbske wyše šule
Čłowjek a medijowa towaršnosć
temowy zešiwk za 8. lětnik, wuknjenski a dźěłowy material
za serbski gymnazij a serbske wyše šule
awtorka: Sylwija Šěnowa
ISBN 978-3-7420-1514-3
skaz. čo. 8/66/15-1A
Čłowjek a medijowa
towaršnosć
8
Temowy zešiwk
Temowy zešiwk wo medijowej towaršnosći zestaja so z dweju
dźělow. W prěnim dźělu posrědkuje so šulerjej teoretiska wěda
kaž powšitkownje wo medijach, wo žurnalistiskich stilowych formach,
wo printmedijach specielnje hač k zhotowjenju
swójskeje
nowiny,
Ludowe nakładnistwo
Domowina
wo manipulaciji w medijach a wabjenju. Druhi dźěl słuži nałožowanju
wědy, wospjetowanju a diferencowanemu dźěłu.
ISBN 978-3-7420-1514-3
8/66/15-1A
LND
l pak pokaza,
hódnoćacy dźě
dźe přewzać,
přikład
ja při tym na
óžeš lochce něh
ołw
zam
l
tm
wo
dźě
l
dźě
a informowacy
. Hódnoćacy
Wopisowacy
u rozestajał/a
órb
tw
z
so sam
kak daloko sy
prašenja:
na slědowace
doporučić?
njeje so
ym
Wučbn
nju
twojim měnje
Što je so po
rje radźiło?
wosebje de
, žortne,
ne
aw
zab
zajimawe,
,…
e, njewšědne
informatiwn
Hodźi so
d.
i swój rozsu
Wopodstatn
Inform
acije w
ateria
l
Što
źiło?
tak derje rad
dłe,
zbytne, wostu
hnate, …
njejasne, pře
Kóžda
in
fiske
š wobjim, gra
Kak hódnoći
je, płaćiznu?
wuhotowan
formac
ija
žro info
str. 43
ikaturami
rmacije
Dźěło z kar
bliše w
Printmedije
str. 8
obstej
ow
Typy nowin
nosće
k
h
pyram
ida před
y mat
Wučbn
Princip
1. Rozj
asni nat
war pyr
amidy.
wozje
wjenje
powěs
ć
rozpra
wa
o inform
sće
nawop
stajić.
ačneje
acijow
přiběra
pyram
idy wu
žiwa so
,
zo by so
natwar
jednot
atku n
liwych
ajwaž
powěsćo
niše in
wotm
w zwob
formac
ołwa n
raznił.
ije – »
a 5 »w
le
ad«
«-praše
njow
žórło,
wotke
l inform
acija je
nadro
bnosće
ewtl. m
jenje w
ažne »
w«
pozadk
1. Rozj
přidaw
asni n
k
woteb
ěraca
35
Štó?
Što?
Hdy?
Hdźe?
r powě
na spoč
15
46
ekstac
so jako
mnóstw
Natwa
str. 9
ać.
ać a analyzow
dokładnišo čit
bske Nowiny
składnosć Ser
će
ěje
dnja.
zm
h
ho
win wěste
ych tydźenjac
Serbskich No
W přichodn
wobrazow)
nje teksta a
wa
?
oto
uh
(w
ch stronach
skicu layouta
aja so na kotry
1. Zhotowće
ekty:
y,
ki wobjednaw
slědowace asp
dowana (špalt
atiske wobłu
rja
tem
ce
tis
tre
Dźiwajće na
op
Ko
a?
wina
tre nadpism
ne? Kak je no
Hdźe steja ko
h zwobraznje
a što je na nic
natwarje).
aja?
Hdźe su fota
ch, temach,
rby so wužiw
ba
tre
Ko
(we wobłuka
.)
kašćiki, etc
jemi rozdźěle
a,
notliwymi dn
ony a datum
jed
str
ez
mj
ćom
.
ja
da
z po
hač dawa
ort zamołwity
jedyn artikl
2. Zwěsćće,
je za tutón res
ujće stajnje
štó
en
je,
mj
a
ki
sum
w impre
ske wobłu
wanje
će
ati
ko
ěsć
bli
tem
Zw
pu
jće
ać.
ja,
dźen
3. Poda
zarjadow
diskosć wucha
i so do njeho
lnosć, perio
kotryž hodź
winy: aktua
kajkosće no
ohotnosć
e slědowace
mn
ujć
wa
uw
ho
epr
4. Př
wobsa
.
a je nowina),
listiske formy
(kak přistupn
notliwe žurna
kłady za jed
zajimawe při
źće
ad
om
5. Hr
erial
je
Přepytowan
inje ho
dźi
Kak?
Čehod
la?
Kotre
wusku
tki?
eznawamy:
Nowiny roz
owin
Serbskich N
skich t
w now
Kak?
Kelko
pozad
nowina
abo wječorna
źenik, rańša
nowina
→ dźenik, tyd
lna, lokalna
na
ja
en
gio
dź
dre
na
cha
a,
wu
iske hódnoty
→ regionaln
– po wašnju
owaca, sensac
jenju
cownje inform
– po rozšěr
sćach → wě
nowina
howych kajko
sposrědkowaca
– po wobsa
nowin
wažnos
ć inform
acijow
atwar
pyram
powěs
idy.
će z pom
ocu
2. Rozp
rawa w
obsteji
tajkich
často z
pyram
wjacory
ido
přez m
ch
jezynad w. Wotrězk
iw
pisma.
a dopo
Přepyt otdźěla so
kaž jeje
uj rozp
n
at
w
ar.
rawu
3. Prin
cip naw
opačn
tež za
eje p
rozjasn
jenje n yramidy hod
w now
at
źi
inje ab
w
o powěs ara cyłeje st so
abo ra
ro
ćow w
diju. P
telewiz ny
řem
abo wu
iji
syłanje ysluj, kak m
a tajka
wupad
strona
ać. Pře
pruwu
j.
SERBŠĆIN A
Wobrazy serbšćiny 9 kombinowana wučbnica serbšćiny za 9. lětnik gymnazija
awtorce a zestajerce: Sylwija Šěnowa, Měrana Cušcyna
ISBN 978-3-7420-1388-0
skaz. čo. 9/66/09-1A
Wobrazy serbšćiny 10 kombinowana wučbnica serbšćiny za 10. lětnik gymnazija
awtorce a zestajerce: Sylwija Šěnowa, Měrana Cušcyna
ISBN 978-3-7420-1400-9
skaz. čo. 10/46/10-1A
Naša maćeršćina 11/12
wučbnica za 11. a 12. lětnik
awtorojo: Hinc Šewc, Jürgen Schäfer,
Gretel Michałkowa, Sonja Wölkowa, Jana Šołćina,
Hync Rychtaŕ, Měrana Cušcyna, Monika Šenkowa
216 str., dwubarbne, brošura
€ 14,90
ISBN 978-3-7420-1133-6
skaz. čo. 11/27/99-1A
Čitanka 5
5. lětnik
awtorka a zestajerka: Felicitas Kralowa
ilustratorka: Gabriele Mothes
€ 14,90
ISBN 978-3-7420-1284-5
skaz. čo. 5/102/09-2A
Čitanka 6
6. lětnik
€ 14,90
ISBN 978-3-7420-1317-0
skaz. čo. 6/78/05-1A
Čitanka 7
7. lětnik
ilustrator: Stefan Seidel
ISBN 978-3-7420-1344-6
skaz. čo. 7/75/06-1A
47
SERBŠĆIN A
Čitanka 8
8. lětnik
ilustratorka: Barbara Schumann
ISBN 978-3-7420-1370-5
skaz. čo. 8/60/08-1A
Čitanka 9/10 wučbnica za 9. a 10. lětnik serbskich wyšich šulow
ISBN 978-3-7420-1398-9
skaz. čo. 9/69/10-1A
Literarna čitanka 1 11./12. lětnik
wobdźěłała: Christiana Piniekowa
ISBN 978-3-7420-0773-5
skaz. čo. 11/21/97-2A
Literarna čitanka 2 11./12. lětnik
wobdźěłała: Christiana Piniekowa
ISBN 978-3-7420-1774-1
skaz. čo. 11/22/97-2A
Pyšnje rozlěga se grono
Z delnjoserbskeho pismowstwa
wučbnica za gymnazij, sekundarny schodźenk II
zestajałoj: Hinc Cuška a Christina Cušcyna
ilustrator: Karl Fischer
ISBN 978-3-7420-1055-1
skaz. čo. 12/08/95-1A
48
Wotkrywać a rozumić 5
S TAWIZN Y
wučbnica stawiznow za Saksku
Wot spočatka stawiznow hač do antikskeje Grjekskeje
přełožiłoj: Achim Kowar, Ludwig Zahrodnik
ISBN 978-3-7420-1312-5
skaz. čo. 5/104/05-1A
Wot Romskeho mócnarstwa hač do srjedźowěka
přełožiła: Lubina Hajduk-Veljkovićowa
ISBN 978-3-7420-1342-2
skaz. čo. 6/80/14-2A
Wot spočatka nowowěka hač k industrializaciji
ISBN 978-3-7420-1288-3
skaz. čo. 7/74/07-1A
Wot Prěnjeje swětoweje wójny
hač ke kóncej Druheje swětoweje wójny
ISBN 978-3-7420-1355-2
skaz. čo. 8/57/08-1A
Wotkrywać a rozumić 9/10 wučbnica stawiznow za Saksku
Wot zymneje wójny hač do přitomnosće
ISBN 978-3-7420-1375-0
skaz. čo. 9/68/09-1A
49
S TAWIZN Y
K serbskim stawiznam předleža wosebite zešiwki resp. knize. Z tutymi
maja serbscy šulerjo na wyšich šulach a gymnaziju móžnosć,
so nimo němskich a swětowych stawiznow tež z historiju swojeho
naroda a blišeje domizny zeznajomić.
Serbske stawizny 1 Wot spočatkow hač do kónca 19. lětstotka
za 5., 6. a 7. lětnik
awtoraj: Ludwig Zahrodnik, Achim Brankačk
1. nakład 2009
ISBN 978-3-7420-1385-9
skaz. čo. 6/84/09-1A
Serbske stawizny 2 Wot Prěnjeje swětoweje wójny hač do přitomnosće
wučbnica za 8. a 9. lětnik
awtoraj: Timo Meškank, Ludwig Zahrodnik
ISBN 978-3-7420-1423-8
skaz. čo. 8/62/11-1A
Serbske stawizny šulerska kniha za gymnazialny schodźenk
Časowa doba wot 1945 hač do přitomnosće
awtor: Achim Brankačk
ISBN 978-3-7420-1090-2
skaz. čo. 11/25/98-1A
N OW E
Buchnerowy koleg
Stawizny 11
wučbnica za gymnazij, wudaće Sakska
zeserbšćiłoj: Lubina Hajduk-Veljkovićowa, Rejzka Šěnowa
ISBN 978-3-7420-1496-2
skaz.čo. 11/31/15-1A
50
BUCHNEROWY
KOLLEG
STAWIZNY
Wěra a swět
Wulke swětowe nabožiny
zestajała a wobdźěłała: Trudla Kuringowa
přełožił: Měrćin Salowski
ISBN 978-3-7420-1214-2
skaz. čo. W5/98/02-1A
Nabožina 5/6
dźěłowy zešiwk za 5./6. lětnik
awtorka: Birgit Bělkowa
ISBN 978-3-7420-1215-9
skaz. čo. 5/99/14-3A
Bóh a swět
wučbnica za 7./8. lětnik
přełožk němskeje wučbnicy »Gott und die Welt«,
Patmos Verlag, Düsseldorf
zeserbšćiłoj: Marka Budarjowa, Beno Budar
ISBN 978-3-7420-1043-8
skaz. čo. 7/58/98-1
Nabožina 7/8
dźěłowy zešiwk za 7./8. lětnik
ISBN 978-3-7420-1287-6
skaz. čo. 7/73/10-2A
Kniha za nabožinu
šulerski zešiwk za gymnazij
dodawk k wučbnicy »Bóh a swět« za 7./8. lětnik
zeserbšćił: Měrćin Wornar
50 str., € 7,90
ISBN 978-3-7420-1152-7
skaz. čo. 7/66/98-1A
51
N A BOŽIN A
Mjez wami
wučbnica za 5./6. lětnik
přełožk němskeje wučbnicy »Mitten unter euch«,
Religionsbuch 5/6 Ludwig Auer GmbH, Donauwörth
zeserbšćiła: Marka Budarjowa
ISBN 978-3-7420-1017-9
skaz. čo. 5/80/94-1A
BIOLOGI JA
Biologija plus 5 wučbnica biologije za 5. lětnik
wyšich šulow a gymnazija, Sakska
přełožił: Pětr Šołta
ISBN 978-37420-13958
skaz. čo. 5/111/10-1A
Biologija plus 6 wučbnica biologije za 6. lětnik
wyšich šulow a gymnazija, Sakska
přełožił: Pětr Šołta
ISBN 978-37420-13972
skaz. čo. 6/86/10-1A
Biologija plus 5/6
dźěłowy zešiwk biologije za 5. a 6. lětnik
wyšich šulow a gymnazija
přełožiła: Sylwija Šěnowa
ISBN 9783-742013682
skaz. čo. 5/109/08-1A
Level biologija 7 wučbnica biologije za 7. lětnik gymnazija
zeserbšćiłoj: Ludwig Zahrodnik, Syman Šołta
ISBN 978-3-7420-1468-9
skaz. čo. 7/85/13-1A
Level biologija 8
wučbnica biologije za 8.lětnik gymnazija
zeserbšćił: Ludwig Zahrodnik
96 str., wjacebarbne, brošura, 16,95 €
ISBN 978-3-7420-1480-1
skaz. čo. 8/65/14-1A
52
W yŠ A šula a gymnazij
GEOGR A FI JA
Domizna a swět 10 wučbnica za wyše šule, Sakska
zeserbšćiłoj: Borbora Markowa, Měrćin Wornar
Domizna a swět 5 136 str., wjacebarbne, brošura, € 18,95
wučbnica za wyše šule, Sakska
ISBN 978-3-7420-1392-7
skaz. čo. 10/47/10-1A
zeserbšćili: Tilo Mager, Hilža Nukowa, Měrćin Wornar
ISBN 978-3-7420-1313-2
skaz. čo 5/105/05-1A
Pod titulom »Domizna a swět« poskićamy serbskim wyšim šulam
wučbnicy za geografiju w serbskej rěči. Su to licencne wudaća
wučbnicy »Heimat und Welt« nakładnistwa Westermann
Schulbuchverlag GmbH, Braunschweig.
Domizna a swět 6
ISBN 978-3-7420-1369-9
skaz. čo. 6/82/08-1A
Domizna a swět 7
ISBN 978-3-7420-1345-3
skaz. čo. 7/76/07-1A
Domizna a swět 8
ISBN 978-3-7420-1351-4
skaz. čo. 8/59/07-1A
Domizna a swět 9 wučbnica za wyše šule, Sakska
ISBN 978-3-7420-1386-6
skaz. čo. 9/64/09-1A
W yša šula a gymnazij
53
GEOGR A FI JA
Terra
Geografija 5, Sakska
wučbnica za gymnazij
zeserbšćiłoj: Borbora Markowa, Achim Kowar
ISBN 978-3-7420-1318-7
skaz. čo. 5/106/05-1A
Terra
zeserbšćił: Achim Kowar
ISBN 978-3-7420-1341-5
skaz. čo. 6/79/06-1A
Terra
zeserbšćili: Achim Kowar, Měrćin Strauch,
Ludwig Zahrodnik
ISBN 978-3-7420-1349-1
skaz. čo. 7/77/07-1A
zeserbšćiłoj: Ludwig Zahrodnik, Wórša Šołćina
ISBN 978-3-7420-1399-6
skaz.čo. 10/45/10-1A
Terra
Terra
Terra
Geografija 10, Sakska wučbnica za gymnazij
zeserbšćiłoj: Ludwig Zahrodnik, Achim Kowar
ISBN 978-3-7420-1357-6
skaz. čo. 8/61/08-1A
ISBN 978-3-7420-1418-4
skaz. čo. 11/30/11-1A
Terra
Terra
zeserbšćiłoj: Ludwig Zahrodnik, Borbora Markowa
138 stronow, wjacebarbne, brošura, € 17, 35
ISBN 978-3-7420-1374-3
skaz.čo. 9/67/09-1A
54
wyša šula a gymnazij
ISBN 978-3-7420-1440-5
skaz. čo. 12/09/12-1A
T ECHNIK A A INFORM AT IK A
Technika a kompjuter wučbnica za wyšu šulu a gymnazij
zeserbšćiłoj: Wórša Šołćina, Beno Jurk
ISBN 978-3-7420-1384-2
skaz.čo. 6/83/09-1A
TOWA R ŠNOS T NOWĚDA
Tuta wučbnica je přełožk němskeje wučbnicy »Technik und Computer«
a so w 6. a 7. lětniku we wučbje techniki wužiwa. W 1. dźělu
wobjednawaja so zhotowjenske metody kaž wjazanje a hłuboko
ćahanje a šulerjo dóstanu nawod za zhotowjenje jednoreho
wobdźěłka. Dale wopisuje so natwar mechaniskich objektow a jich
wužiwanje. W druhim dźělu wučbnicy zeznajomja so šulerjo
ze zakładnym natwarom kompjutera a nawuknu z tekstowym
programom samostatnje dźěłać.
Informatika SI wučbnica za wyšu šulu a gymnazij za lětniki 7–10
zeserbšćił: Beno Jurk
ISBN 978-3-7420-1407-8
skaz. čo. 7/78/12-1A
Šulski wopyt na sudnistwje modul za towaršnowědu 9. lětnika na serbskich
wyšich šulach a gymnaziju
licencne wudaće Statneho ministerstwa za justicu
zeserbšćiła: Milena Šimanec
brošura, € 5,90
skaz. čo. 9/70/12-1A
55
HUDŹB A
Trojozynk
Hudźba 5/6
přełožk němskeje hudźbneje wučbnicy »Dreiklang 5/6«
Cornelsen/Volk und Wissen Verlag, w nadawku Domowiny,
Rěčneho centruma WITAJ
zeserbšćiła: Chrysta Meškankowa
ISBN 978-3-7420-1396-5
skaz. čo. 5/112/10-1A
Trojozynk
Hudźba 7/8
Cornelsen/Volk und Wissen Verlag Berlin, w nadawku Domowiny,
ISBN 978-3-7420-1439-9
skaz. čo. 7/83/12-1A
Trojozynk
Hudźba 9/10
Volk und Wissen Verlag, Berlin, w nadawku Domowiny,
ISBN 978-3-7420-1483-2
skaz. čo. 9/71/14-1A
56
»Wuknu serbsce/Zwučuju serbsce« je šulskoknižny rjad, kotryž
so ze zakładneje šule dalewjedźe. We wučbnicach »Wuknu serbsce«
znazornjena a posrědkowana maćizna so w dźěłowych zešiwkach
»Zwučuju serbsce« nazwučuje, skrućuje a nałožuje. Wot 5. lětnika
so gramatika jako wosebita kategorija wupokaza.
Die Reihe »Wuknu serbsce/Zwučuju serbsce« wird auf die Grundschule aufbauend weitergeführt. Der in den Lehrbüchern vermittelte
Stoff wird in den Arbeitsheften »Zwučuju serbsce« geübt, gefestigt
und angewandt. Ab Klasse 5 wird die Grammatik als besondere
Kategorie ausgewiesen.
Wuknu serbsce 5 wučbnica za 5. lětnik
awtorce: Christel Krawcec, Edita Cyžowa
ilustrator: Konrad Golz
ISBN 978-3-7420-1200-5
skaz. čo. 5/95/11-2B
Zwučuju serbsce 5
awtorce: Edita Cyžowa, Christel Krawcec
ISBN 978-3-7420-1201-2
skaz. čo. 5/96/08-2B
awtorce: Christel Krawcec, Edita Cyžowa
ISBN 978-3-7420-1256-2
skaz. čo. 6/74/12-2B
Zwučuju serbsce 6
awtorce: Edita Cyžowa, Christel Krawcec
ISBN 978-3-7420-1257-9
skaz. čo. 6/75/07-2B
57
awtorka: Měrana Cušcyna
ilustratorka: Iris Brankačkowa
3., wobdźěłany nakład 2010,
ISBN 978-3-7420-1113-8
skaz. čo. 7/65/10-3B
Zwučuju serbsce 7
ISBN 978-3-7420-1159-6
skaz. čo. 7/67/14-4B
ISBN 978-3-7420-1187-9
skaz. čo. 8/53/06-2B
Zwučuju serbsce 8
awtorka: Steffi Pjetašowa
ISBN 978-3-7420-1246-3
skaz. čo. 8/55/06-1B
58
Dźěłowe knihi »Z Kitom wuknjemy« su wučbny material za přidruž
nikow. Knihi su předwidźane za šulerjow, kotřiž přińdu w 5. lětniku
do serbskich šulow a nimaja žane předznajomosće w serbšćinje.
Knihi rjaduja so do lekcijow k temam z wobswěta šulerja. Připołožena
je kóždej knize CD, kotraž słuži korektnemu wurjekowanju
a zrozumjacemu słyšenju.
Die Arbeitsbücher »Z Kitom wuknjemy« sind Lehrmaterial für Quereinsteiger. Gemeint sind damit Schüler, die keine Vorkenntnisse
in Sorbisch haben und ab Klasse 5 eine sorbische Schule besuchen.
Die zugehörige CD dient der korrekten Aussprache sowie dem
verstehenden Hören.
Z Kitom wuknjemy 1
dźěłowa kniha za přidružnikow z CD
awtorce: Milenka Ertelowa, Walburga Sćapanowa
ISBN 978-3-7420-1383-5
skaz. čo. 5/110/11-2B
Z Kitom wuknjemy 2 dźěłowa kniha za přidružnikow z CD
ISBN 978-3-7420-1420-7
skaz. čo. 6/88/14-2B
NOWE
Z Kitom dale 3
dźěłowa kniha za přidružnikow z CD
ca. 160 str., dwubarbne , brošura
15,90 €
ISBN 978-3-7420-1513-6
skaz. čo. 7/86/15-1B
»Rěču serbsce« ist ein Lehr- und Lernmaterial zum Erwerb der sorbi
schen Sprache für Schüler in den oberen Klassen, für Kursteilnehmer
an Volkshochschulen und für Autodidakten. Das Lehrbuch beinhaltet
Texte mit neuer Lexik, entsprechende Übungen zur Vermittlung und
Festigung grammatikalischer Kenntnisse sowie Übungen zur korrek
ten Aussprache. Die beigelegte CD unterstützt die korrekte Aussprache
als auch das aktive Anwenden der Sprache.
Rěču serbsce 1
za serbsce wuknjacych z CD
awtorki: Angela Langerowa, Hilža Nukowa, Brigita Šramina
3., přehladany nakład 2013,
ISBN 978-3-7420-1295-1
skaz. čo. 0/116/13-3B
Rěču serbsce 2
za serbsce wuknjacych z CD
awtorki: Angela Langerowa, Hilža Nukowa, Brigita Šramina
ISBN 978-3-7420-1331-6
skaz. čo. 0/120/15-2B
59
»Rěču serbsce« je wučbny a wuknjenski material za serbsce wuknjacych wyšich lětnikow a předewšěm za wobdźělnikow na kursach
serbšćiny kaž tež za awtodidaktow. Wučbnica wobsahuje teksty z nowej
leksiku a k tomu zwučowanja. Posrědkuja so gramatiske znajomosće
a zwučowanja ke korektnemu wurjekowanju. Jednotliwe lekcije
so zakónča z tekstom k zrozumjacemu čitanju. Wučbnicy 1 je připołožena CD, kotraž słuži korektnemu wurjekowanju a aktiwnemu
nałožowanju rěče. Wučbnicy 2 připołožena CD słuži wosebje
zrozumjacemu čitanju.
Serbsce lochko
Sorbisch leicht
Audiosprachkurs mit sorbischen Redewendungen für den Alltag
Herausgeber: Domowina, WITAJ-Sprachzentrum
zestajała: Jadwiga Gerberichowa
rěčnikaj: Bianka Wjeńcyna, Marian Wjeńka
10,00 €
ISBN 978-3-7420-1482-5
skaz. čo. 0/157/14-1B
Diese CD richtet sich an diejenigen, die sich für die sorbische Sprache
interessieren und wissen wollen, wie man sich auf Sorbisch begrüßt
und verabschiedet, wie man sich vorstellt, sich entschuldigt oder bedankt und anderes mehr. Einfache Sätze und Redewendungen sind
in verschiedene Themen gegliedert, wie Einladung und Verabredung,
Hilfe und Auskunft, Berufliche Ausbildung und Arbeit, Essen und Trinken, Zeitangaben und weitere. In der Textbeilage befinden sich neben
dem sorbischen Alphabet Hinweise zur Aussprache.
Naša serbšćina 10
Wa s m a
chs t du
heute A
Was sch
b en d ?
lägs t du
vor?
Wollen
Što (t y)
wir (beid
dźensa
e) zum F
Wollen
wječor č
ußball g
Što (t y)
wir (beid
iniš?
namjetu
e
hen?
e) in die
Wollen
ješ?
Gas ts tä
C
h
wir (beid
ce
my/chce
tt
e
e
g
)
e
ta
hen? C
m oj na
G e h en w
nzen ge
kopańcu
hcemy/c
ir ins Kin
hen?
hcemoj
hić? *
o?
Nein, da
do hosć
Chcemy
zu habe
enca hić
/chcemo
ich kein
Ich habe
?
j
re
e
P
jo
L
ó
u
w
ń
einen b
s t.
ać hić?
dźemy d
esseren
o
Wir kön
k
in
a
?
Vorschla
Ně, na to
nen ins
g.
nimam
Deutsch
Volk s th
žadyn ló
-Sorbisch
(Ja) mam
eater ge
š t.
e
h
lěpši na
e
n
Das is t e
.
mjet.
M
óžemy d
ine gute
o Němsk
Idee.
Komm!
o-Serbsk
ludowe
/ Komm
ho dźiw
eho
t!
Bleibt e
adła
To je do
s dabei?
bra ideja hić.
.
Pój! / Pó
jće!
Wos tan
10
je při ty
m?
A nerke
nnun g,
Zufr ie d
Unzufr
enheit ,
ie denh
eit ,
o ff iz ie ll
Připózn
a ć e, s p
Großart
okojno
njespo
ig!
sć,
kojnos
Großart
ć
o
fi ci a ln je
ige Leis
tung!
D a s w ar
Wulkotn
ausgeze
je!
ichnet!
Das is t g
Wulkotn
ut gelun
y wukon
g en.
Das gefä
!
To bě w
llt mir se
uběrnje
hr.
Das is t se
!
To
je
hr schön
so derje
.
Ich bin se
poradźi
To so m
ło.
hr zufrie
i jara lu
d en.
Sie hab
bi.
To je jara
en Glück
rj
!
e
n
je.
Ich bin e
Sym jara
nttäusc
spokojo
ht.
Das gefä
m.
Wy maće
llt mir n
zbožo!
icht.
Schade,
S
y
m
ich habe
přesłap
etwas
jeny/pře
anderes
To so m
słapjena
erwarte
i njelub
.
t.
i.
Škoda, s
y
m
něš to
* chcem
d
ruhe wo
y/chcem
čakowa
oj = me
ł/a.
hrere
awtoraj: Jadwiga Gerberichowa, Handrij Róža
gramatiske přehlady: Pětr Šołta
1. nakład 1993,
ISBN 978-3-7420-0959-3
skaz. čo. 10/35/93-1B
Persone
Bookle
t.indd
n/z wei P
ersonen
11
11
26.02.20
14 11:5
4:11
60
SKI
»Serbske ludowe basnistwo« je wučbny a wuknjenski srědk
za šulerjow wyšich lětnikow gymnazija a na wyšich šulach,
kotřiž sej serbšćinu jako cuzu rěč přiswojeja.
»Serbske ludowe basnistwo« ist ein Lehr- und Lernmaterial
für Schüler der oberen Klassen am Gymnasium und an
sorbischen Mittelschulen, welche sich die sorbische Sprache
als Fremdsprache aneignen.
Wuknjemy serbsce
Wir lernen sorbisch
wučbny material za započatkarjow
Lehrmaterial für Anfänger
awtorka: Leńka Hrjehorjec
ISBN 978-3-7420-1142-1
skaz. čo. 0/80/00-2B
Serbske ludowe basnistwo
wučbnica za serbsce wuknjacych na wyšich šulach
a gymnaziju
zestajerce: Měrana Cušcyna, Monika Šenkowa
2., rozšěrjeny nakład 2009,
114 stronow, jednobarbne, brošura, € 9,90
ISBN 978-3-7420-1377-4
skaz. čo. 7/54/09-2B
Serbska kulturna informacija poskića Wam:
vserbsko- a němskorěčnu literaturu wo stawiznach,
rěči a kulturje Serbow
vMC a CD ze serbskej ludowej a wuměłskej hudźbu
vwideja k stawiznam a kulturje Serbow w serbskej a němskej rěči
vwubrane twory serbskeho ludoweho wuměłstwa a suweněry
vserbske jutrowne jejka, módroćišć a keramiku
In der Sorbischen Kulturinformation erhältlich:
vsorbische und deutschsprachige Literatur, die sich mit der
Geschichte, Sprache und Kultur der Sorben/Wenden befasst
v Tonträger mit sorbischer Musik
vPC-Sprachprogramme und -spiele sowie Videos und DVD’s
vsorbische Volkskunstartikel und Souvenire
srjedźna
šula
a gymnazij
61 Budyšin
• Póstowe
Serbska kulturna
informacija
naměsto 2 • 02625
telefon (0 35 91) 4 21 05 • [email protected]
PŘIRUČKI
Terminologija za předmjet wěcna wučba
němsko-serbski a serbsko-němski słowničk
awtorka a zestajerka: Petra Handrikowa
182 str., € 6,90
ISBN 978-3-7420-1360-2
skaz. čo. 0/123/08-1A
Terminologija za předmjet matematika
awtorka a zestajerka: Katja Magerowa
106 str., € 4,90
ISBN 978-3-7420-1359-0
skaz. čo. 0/122/08-1A
Terminologija za předmjet hudźba němsko-serbski a serbsko-němski słowničk
awtorka a zestajerka: Chrysta Meškankowa
112 str., € 7,90
ISBN 978-3-7420-1425-2
skaz. čo. 0/135/11-1A
Terminologija za předmjet socialnowěda
awtor a zestajer: Konrad Lipič
104 str., € 1,90
ISBN 978-3-7420-1063-6
skaz. čo. 0/53/97-2A
Terminologija za předmjet chemija
awtor a zestajer: Tomaš Pawlik
172 str., € 2,90
ISBN 978-3-7420-1130-5
skaz. čo. 0/73/98-1A
Terminologija za předmjet fyzika
awtor a zestajer: Jan Korjeńk
96 str., € 1,90
ISBN 978-3-7420-1052-0
skaz. čo. 0/38/95-3A
63
PŘIRUČKI
Terminologija za předmjet stawizny němsko-serbski a serbsko-němski słowničk
awtoraj a zestajerjej: Ludwig Zahrodnik,
Lubina Hajduk-Veljkovićowa
176 str., € 8,90
ISBN 978-3-7420-1422-1
skaz. čo. 0/129/11-1A
Terminologija za předmjet geografija němsko-serbski a serbsko-němski słowničk
zestajana w lektoraće RCW
208 str., € 7,90
ISBN 978-3-7420-1446-7
skaz. čo. 0/144/13-2A
Terminologija za předmjet biologija
376 str., € 7,90
ISBN 978-3-7420-1361-3
skaz. čo. 0/125/08-1A
Terminologija za předmjet nabožina němsko-serbski a serbsko-němski słowničk
awtorojo a zestajerjo: Rafael Ledźbor, Gerat Wornar,
Měrko Pohonč
160 str., € 8,90
ISBN 978-3-7420-1435-1
skaz. čo. 0/143/11-1A
Terminologija za předmjet informatika
awtor a zestajer: Beno Jurk
156 str., € 7,90
ISBN 978-3-7420-1469-6
skaz. čo. 0/155/13-1A
64
Pućnik po hornjoserbšćinje
Gramatika
awtor: prof. Helmut Faska
250 str., jednobarbne, kruta wjazba, € 14,90
ISBN 978-3-7420-1103-9
skaz. čo. 0/65/12-2A
Gramatika »Pućnik po hornjoserbšćinje« podawa systematiske
powučenje wo strukturje hornjoserbšćiny a wo jeje natwarje a chce
přinošować k pohłubšenju wědy wo rěči. Gramatika je rjadowana
do wotrězkow A do F: A Wučba wo zwukach a fonemach, B Wučba
wo słowach, C Wučba wo woznamje formow słowa, D Wučba wo
tworjenju słownych formow abo wučba wo fleksiji słowow, E Wučba
wo nałožowanju gramatiskich formow, F Wučba wo wuprajenjach
a sadach. »Pućnik po hornjoserbšćinje« je skrótšena a popularna
forma wědomostneje gramatiki hornjoserbskeje spisowneje rěče,
kiž je lěta 1981 w LND wušła. Wona wopřija pak nimo morfologije
tež syntaksu.
PŘIRUČKI
Wot A do Ž
słowničk za zakładnu šulu
awtorce: A. Langerowa, B. Šołćina
ilustracije: Konrad Golz
3. předźěłany nakład 2015,
wjacebarbne, brošura, € 9,90
ISBN 978-3-7420-1198-5
skaz. čo. 1/93/15-3A
Słowničk jendźelsko-serbski
přiručka za předmjet jendźelšćina na serbskich šulach,
słowničk wobsahuje zakładny wuknjenski słowoskład
awtor a zestajer: Měrćin Strauch
160 str., € 1,90
ISBN 978-3-7420-1061-2
skaz. čo. 0/45/95-1A
Słowničk / Wörterverzeichnis
Hornjoserbsko-němski/Němsko-hornjoserbski
Za šule ze serbskej wučbu
Obersorbisch-deutsch/Deutsch-obersorbisch
Für Schulen mit sorbischem Sprachunterricht
zestajany w lektoraće RCW
128 str., brošura, € 7,90
ISBN 978-3-7420-1358-3
skaz. čo. 0/124/13-3B
Jendźelsko-serbski słowničk za zakładnu šulu
zeserbšćiła: dr. Anja Karichowa
176 str., brošura, € 9,95
ISBN 978-3-7420-1387-3
skaz. čo. 0/126/09-1A
Słowničk je za wučbu jendźelšćiny w zakładnej šuli. Wón wobsahuje
něhdźe 1000 jendźelskich słowow a wobrotow k 20 temam z
dźěćaceho wobłuka. Hesła su rjenje barbnje ilustrowane. Kóždemu
hesłu słuša přikładowa sada. Wulke wobrazy ke kóždej temje wabja
do pytanja a wotkrywanja jednotliwych słowow. Słowničk je licencne
wudaće nakładnistwa Langenscheidt.
65
PŘIRUČKI
Jendźelsko-hornjoserbski šulski słownik
wudawaćel: Domowina,
Rěčny centrum WITAJ
awtor: prof. dr. Edward Wornar
sobuawtor: Měrćin Strauch
ISBN 978-3-7420-1186-2
skaz. čo. 0/88/07-1
Hornjoserbsko-jendźelski słownik Upper Sorbian-English Dictionary
awtor: dr. Gerald Stone
gramatiske přehlady: dr. Helmut Jenč, Horst Petrik
ISBN 978-3-7420-1197-8
skaz. čo. W0/98/02-1
Hornjoserbsko-ruski słownik
zestajer: K. K. Trofimowič
Zhromadne wudaće Ludoweho nakładnistwa
Domowina a nakładnistwa »Ruska rěč«, Moskwa
nakład 1974, Ludowe nakładnistwo Domowina
skaz. čo. 5895346
Słowničk k šulskej literarnej wučbje
5.-12. lětnik
awtor a zestajer: dr. Měrćin Völkel
60 stronow, brošura, € 4,90
ISBN 978-3-7420-1265-4
skaz. čo. 0/111/11-2A
Rěčimy serbsce Wir sprechen sorbisch
Handreichung für Kindergärtnerinnen und Erzieherinnen
Autorinnen: Angela Langerowa, Borbora Šołćina
1. Auflage 1999, Ludowe nakładnistwo Domowina
187 Seiten, € 6,90
ISBN 978-3-7420-1177-0
Best.Nr. 0/87/99-1
»Rěčimy serbsce/Wir sprechen sorbisch« soll als kleines Nachschlagewerk ein ständiges Hilfs- und Arbeitsmittel für all jene sein, die
Kinder auf eine zweioder mehrsprachige Schulerziehung
vorbereiten, besonders für Teilnehmer und Interessenten der
WITAJ-Initiative. Der Sprachbegleiter besteht aus zwei Teilen,
66
im ersten findet man eine Auswahl von Wörtern und Formen aus
dem Sprachwortschatz des Kindergartenkindes und des jüngeren
Schulkindes. Im zweiten Teil wird in acht Themen versucht,
den Alltag der Kinder mit typischen Sätzen, Redewendungen
oder Wortgruppen darzustellen.
Die Broschüre wendet sich an Eltern, die eine frühe sorbischsprachige
Erziehung ihres Kindes in Erwägung ziehen. Es wird nicht nur auf die Vorteile
einer frühen zweisprachigen Erziehung gezeigt, sondern auch dargelegt,
auf welche Art und Weise Kinder Kenntnisse der sorbischen Sprache nach der
Immersionsmethode, die der Konzeption WITAJ zugrunde liegt, erwerben.
Die Eltern werden über die Rolle der Erzieherin bei der Sprachvermittlung
informiert und erhalten Anregungen, wie sie ihr Kind beim Sorbisch Lernen
auch ohne Sorbischkenntnisse unters tützen können. Im Anhang findet der
Leser einen Überblick sämtlicher Kindertagesstätten Sachsens mit sorbischsprachigen Angeboten sowie Hinweise zur weiterführenden Literatur.
Domowina – WITAJ-Sprachzentrum • telefon (0 35 91) 55 04 00 • witaj-bautzen @ sorben.com
PŘIRUČKI
witaj – ein geschenk für ihr kind
W UDOSP O ŁN JAC Y M AT ERI A L
Wuknu serbsce zestajałoj a wobdźěłałoj: Mikławš Krawc,
Jadwiga Panwicowa
ilustratorka: Jarmila Dicová-Ondrejková
16 łopjenow z wobrazowymi slědami a tekstami,
dwě wutřihanskej łopjeni z hrajnymi kartami,
wjacebarbne
16 Bögen mit Bildfolgen und Texten
2 Ausschneidebögen mit Spielkarten
mehrfarbig, Mappe, € 4,90
ISBN 978-3-7420-0954-8
skaz. čo. 3/73/93-1B
Praj to serbsce
Lehrbuch für Klasse 3
Autorin: Walburga Sćapan
Illustration: Inge Gürtzig
Fotos: Jürgen Matschie, Matthias Bulang
1. Auflage 1993, Domowina-Verlag
72 S., mehrfarbig mit Ausschneidebogen, € 2,00
ISBN 978-3-7420-0955-5
Best.Nr. 3/74/93-1C
Praj to serbsce
Lehrbuch für Klasse 4
Autorin: Walburga Sćapan
Illustration: Inge Gürtzig
Fotos: Jürgen Matschie, Matthias Bulang
3. Auflage 1997, Ludowe nakładnistwo Domowina
96 S., mehrfarbig mit Ausschneideund Bastelbogen, € 2,00
ISBN 978-3-7420-1012-4
Best.Nr. 4/57/97-3C
Serbske nałožki a wašnja Sorbische Bräuche und Traditionen
dźěłowa mapa za wučerjow/-ki a kubłarjow/-ki
z ilustracijemi a wopisowanjom
Arbeitsmappe für LehrerInnen und ErzieherInnen
mit Illustrationen und Beschreibungen
awtorka: Carola Lanzyna
ISBN 978-3-7420-1260-9
skaz. čo.: 0/106/08-2B
69
Jan, Minka a Bobik na prózdninach wobrazowa kniha za dźěći, kiž serbsce wuknu
awtoraj: Eugen Spálený, Lýdia Zubajová
serbski tekst: Beno Budar
ilustratorka: Jarmila Dicová-Ondrejková
ISBN 978-3-7420-1114-5
skaz. čo. 0/70/97
Słuchaj, čitaj, powědaj!
ilustrowana kniha za pěstowarnju a zakładnu šulu
zestajerka a wobdźěłarka: Wórša Šołćic
ilustratorce: Maria Žureková,
Daša Dicová-Bacmaňáková
2. sylnje wobdźěłany nakład 2010,
ISBN 978-3-7420-1181-7
skaz. čo. 1/88/10-2B
70
Čerwjenawka a druhe bajki
bajkowa kniha po bratromaj Grimm
za pěstowarnju a zakładnu šulu
awtorce: Mónika Jurkowa, Marija R.-Šołćina
melodije: Marija R.-Šołćina
wjacebarbne, kruta wjazba, € 12,90
ISBN 978-3-7420-1261-4
skaz. čo. 0/107/05-1
Dźesać z němčiny přełoženych a wobdźěłanych bajkow bratrow
Grimm wotpowěduje rěčnym znajomosćam dźěći mjez 5 do 10 lět.
Bohaće ilustrowana kniha je wosebje za šulerjow, kotřiž serbsku rěč
wuknu, zestajana a hodźi so za čitanske zwučowanja a wuwiwanje
rěčenja. Bajki su zdźěla w rěčnje naročnej formje spisane. Podźěl
tekstow w jednorej a lochkej serbšćinje je wjetši. Kóždej bajce je spěw
přidaty, kotryž je po melodiji a teksće na rozdźělnu starobu a rěčne
znajomnosće dźěsća wusměrjeny.
71
Meine sorbische Sprachtruhe
Material za spěchowanje we wučbje serbšćiny
Material zur Sprachförderung im Sorbischunterricht
zestajała: Janina Krygarjowa
wobrazy: Konrad Golz
€ 9,90
ISBN 978-3-7420-1290-6
skaz. čo. 0/115/04-1
»Meine sorbische Sprachtruhe« kann für die differenzierte Arbeit
in den Klassenstufen 1 bis 4 sowohl im Frontalunterricht als auch
in der Freiarbeit und im Förderunterricht eingesetzt werden. Darüber
hinaus kann sie für Übungen zu Hause genutzt werden. Die Sprachtruhe behandelt sechs Themenbereiche aus der unmittelbaren
Erlebnis- und Erfahrungswelt der Kinder im Grundschulalter. Anhand
von jeweils einem detailreich illustrierten Erzählbild und den dazugehörigen Wortschatzkarten werden die Kinder zum Sprechen und
Beschreiben animiert.
72
Mein sorbisches Bildwörterbuch Wörterbuch für Kinder, die die sorbische Sprache
erlernen wollen
awtorka: Michaela Rehor
ISBN 978-3-7420-1154-1
skaz. čo. 0/83/15-4
Dieses Buch wurde für Kinder entwickelt, die WITAJ-Kindereinrichtungen besuchen oder besucht haben. Aus der Umwelt der
Vorschul- oder jüngeren Schulkinder werden ca. 1000 Begriffe des
Grundwortschatzes veranschaulicht und vermittelt. Da alle Bilder
mit deutscher und sorbischer Sprache unterlegt sind, besteht die
Möglichkeit der Kontrolle.
Mein sorbisches Computer-Bildwörterbuch
Multimedialny datowy nošak za předšulske a šulske dźěći
Multimedialer Datenträger für Schul- und Vorschulkinder
awtorce: Daniela Heelemanowa, Manuela Smolina
wobrazy: Konrad Golz
€ 5,00
ISBN 978-3-7420-1376-7
skaz. čo. 0/99/09-2
Anlehnend an »Mein sorbisches Bildwörterbuch« sind dieselben
1000 Illustrationen audiovisuell verarbeitet, d.h. man kann die
sorbische Sprechvariante hören und die Schreibvariante sehen.
Hinzu kommen etwa 400 kommunikative Beispielsätze. Die deutsche
Übersetzung kann abgefragt werden. Zur Überprüfung der
Sprachkenntnisse können mit Hilfe der Mausfunktion Begriffe
entsprechend den Bildern zugeordnet werden. Bei richtiger
Zuordnung wird das Wort angesagt. Zur Belebung wurden 10 sorbische Kinderlieder mit themenbezogenem Inhalt eingefügt.
Für Windows 98, XP, 2000 und Vista geeignet.
73
Kikerahi, biło je tři!
spěwnik a CD za předšulske dźěći, hornjoserbsce
wudawaćelej: Załožba za serbski lud,
Domowina, Rěčny centrum WITAJ
zestajała: Leńka Thomasowa
ilustracije: Antje Flad
140 str., wjacebarbne, kruta wjazba,
€ 12,00 (spěwnik), skaz. čo. PO/22/04-3
€ 12,00 (CD), skaz. čo. ZP33/04CD
€ 19,00 (spěwnik a CD), skaz. čo. ZP33/04CD
Do bohaće ilustrowaneho spěwnika je zapřijatych 120 znatych
a nowych serbskich dźěćacych spěwow ze žiwjenskeho wobłuka
předšulskeho dźěsća. Koncipowany je spěwnik za serbšćinu wuknjace
dźěći we WITAJ-kubłanišćach. Kóždemu spěwej je přidate zjeće
wobsaha w němskej rěči. Ze spěwnikom wuda so CD z 38 wubranymi
titulemi, kotrež su so zdźěla z předšulskimi dźěćimi nahrawali.
Das Liederbuch »Kikerahi, biło je tři« wurde besonders für zweisprachig aufwachsende Kinder in WITAJ-Gruppen und -Kindergärten
zusammengestellt. Das Buch beinhaltet 120 bekannte und neue
Lieder, die dem Sprach- und Entwicklungsstand des Vorschul- und
frühen Schulkindes entsprechen und den Alltag der Kinder widerspiegeln. Jedem Lied ist eine kurze Inhaltsangabe in deutscher
Sprache beigefügt. Parallel zum Buch gibt es eine gleichnamige
CD mit ausgewählten Liedern.
74
Moja huba, što ta čini?
dźěłowy material za rěčne
kubłanje w pěstowarni
awtorka: Wanda Wokowa
ilustracije: Isa Bryccyna
€ 5,00 (škitna płaćizna)
skaz. čo. P-0/110/07-1
Material wobsahuje nadawki a dźěłowe łopjena, kotrež móža być
pomoc při wuwiću zakładnych kmanosćow za pozdźiši wobchad ze
spisownej rěču. Zwučowanja su hłownje za předšulske dźěći myslene,
někotre hodźa pak so tež z młódšimi pěstowarskimi dźěćimi přewjesć.
Tež za šulskich nowačkow hodźa so zwučowanja do šulskeje abo
spěchowanskeje wučby zaplesć.
Das Arbeitsmaterial zur Sprecherziehung beinhaltet Aufgaben und
Arbeitsblätter, die eine Hilfestellung bei der Entwicklung der Grund
fähigkeiten im Umgang mit der Schriftsprache bieten. Die Übungen
und Aufgaben sind besonders für Vorschulkinder geeignet, können
aber auch mit jüngeren Kindern durchgeführt werden. Außerdem
eignen sie sich auch für Schulanfänger, die die ersten Worte schreiben
und lesen lernen und besonderer Förderung bedürfen.
Stup dale
spěwy, basnje, hrónčka, hry, rejki, hódančka
a přisłowa za serbske a němske dźěći zakładneje šule
Lieder, Gedichte, Reime, Spiele, Tänze,
Rätsel und Sprichwörter für sorbische
und deutsche Kinder der Grundschule
zestajałoj: Leńka Viccyna, Beno Budar
ilustratorka: Gabriele Bäumler
ISBN 978-3-7420-0956-2
skaz. čo. 1/72/93-1B
75
Dźěćatstwo něhdy – Kinderzeit früher
Přewodnik po Serbskim muzeju w Budyšinje za dźěći
Ein Führer durch das sorbische Museum in Bautzen für Kinder
wuhotowar: Ralf Reimann
skaz. čo. PW 0/27/03-1
Zešiwk móžeće sej za škitnu płaćiznu € 2,50
w Serbskim muzeju skazać.
Wot 7. lětnika sem hodźi so knižka wužiwać jako dodatny a wudospołnjacy material za wuknjacych, kotřiž su serbšćinu hakle w šuli
nawuknyli. W samostudiju móže so poskićena maćizna wuběrnje
za systematiske wospjetowanje rěčnych znajomosćow zasadźić. Rěčne
srědki (leksika a gramatika) zaruča komunikaciju k wažnym temam
wšědneho dnja. Přez zrozumjace čitanje krótkich tekstow ze serbskeje
originalneje literatury budźi so zajim za dalšu zaběru ze serbskej
literaturu.
Das Büchlein zum Obersorbischen wendet sich an jeden, der sich
für die sorbischen Mitmenschen, ihr Leben und ihre Kultur interessiert, der Kontakte herstellen oder pflegen und sich dabei der obersorbischen Sprache bedienen möchte. In erster Linie richtet sich das
vorliegende Büchlein an Leute, deren Muttersprache Deutsch ist. Nicht
nur Schüler und erwachsene Lerner sind angesprochen, sondern auch
all jene, die sich bereits früher einmal mit der obersorbischen Sprache
befasst haben.
Einblicke – Dohlady
Deutsch-obersorbisches Gesprächs- und Lesebüchlein
Autoren: Eckhard Paul, Jana Schulz
Illustrationen: Thomas Binder
3. Auflage 2009, Domowina-Verlag
143 S., farbig, € 6,90
ISBN 978-3-7420-1158-9
Best-Nr. 0/84/09-3B
76
Bjarnat Krawc a wuměłcy jeho swójby W UDOSP O ŁN JAC Y M AT ERI A L
brošura k wustajeńcy składnostnje 150. posmjertnych
narodnin Bjarnata Krawca
wudawaćel: Domowina, Rěčny centrum WITAJ 2012
awtorojo: Christina Boguszowa, Jadwiga
Kaulfürstowa, Juro Mětšk, Marko Palman
poradźowar: Měrko Šołta
skaz. čo. P-0/197/12-1A
Die Familie Krawc–Schneider und ihre Künstler
Broschüre anlässlich des 150. Geburtstages von Bjarnat Krawc
Herausgeber: Domowina, WITAJ-Sprachzentrum 2012
Übersetzerin: Judit Suchec
22 Seiten, € 2,50 (Schutzgebühr)
Bestell. Nr. P-0/203/12-1A
Krawcowa rodina a její umělci
narodnin Bjarnata Krawca w čěskej rěči
přełožk: Pavel Šlechta
lektorat: Jana Štillerová
22 str., wjacebarbne, brošura, € 2,50 (škitna płaćizna)
skaz. čo. P-0/207/12-1A
Artyści rodziny Krawc-Schneider
narodnin Bjarnata Krawca w pólskej rěči
přełožk: Jolanta Bombera-Rötschke
22 str., wjacebarbne, brošura, € 2,50 (škitna płaćizna)
skaz. čo. P-0/210/12-1A
77
Dźěćaca serbska kwasna rewija
tekst a spěwy z CD
awtorka: Wórša Wićazowa
ilustratorka: Christin Hanušec
16 str., skaz. čo. L-1/144/09-1
Je słónco wusnyło? hra za dźěći w štyrjoch wobrazach
awtorka: Wórša Wićazowa (ideja, teksty a spěwy)
ilustratorka: Kristin Hanušec
20 str., skaz. čo. L-0/187/11-1
Žorty za dźěći
wudospołnjacy material za serbšćinu
awtorka: Wórša Šołćic
skaz. čo. L-0/80/06-1
Torta za šulskich nowačkow
dźěćaca rewija
awtorka: Wórša Wićazowa
16 str., skaz. čo. L-0/104/07-1
Mój pisany
předšulski
zešiwk
Hódamy, molujemy a ličimy z Witkom
Mój pisany předšulski zešiwk
dźěłowy material za dźěći w starobje 5 do 6 lět
Zešiwk wobsahuje zwučowanja k drobnej motorice
a předzwučowanja za pisanje, ličenje a koncentraciju.
Jednotliwe dźěłowe łopjena hodźa so
tež w swobodnym dźěle wužiwać.
redakcija: Michaela Hrjehorjowa
2. nakład 2013
€ 1,50 (škitna płaćizna), skaz. čo. P-0/125/13-2
Mój pisany
zwučowanski
zešiwk
Wand
a pom
ha nan
Na łub
ej ho
in
Što wo amaka křin
ju z
na wši
tk
Nakřižu
o trjeb
a
j mnó
stwo w ?
kašć
P-0/110/07-1
Złóžkujemy,
rymujemy
a ličimy z Witkom
N OW E
Mój pisany zwučowanski zešiwk
Skazanske čisło: P-0/228/14
Zešiwk wobsahuje zwučowanja k drobnej motorice a předzwučowanja
za pisanje, ličenje a koncentraciju. Dźěłowe łopjena su zwjetša barbnje ilustrowane a wabja do dźěła.
awtorce: Wanda Wokowa, Michaela Hrjehorjowa
1. nakład 2014
40 str., dwubarbne , brošura
1,50 € (škitna płaćizna), skaz. čo. P-0/228/14
78
Dinge
b
und d enennen, M
ie Anz
ahl in engen festst
den Kä
el
stchen len
17
ankreu
ze
n
Pyšim
y
Mały abejcej cycakow
Bajki a powěsće za jewišćo wudawaćel: Domowina – Rěčny centrum WITAJ, 2012
zestajała: Jadwiga Kaulfürstowa
48 str., jednobarbne, brošura, € 3,00 (škitna płaćizna)
skaz. čo. P-0/213/12
Zběrka 20 sceniskich hrow za dźěći w pěstowarskej a zakładnošulskej
starobje. Hry maja rozdźělny cyłkowny wobjim a ličbu hrajerjow.
Dźiwa so na wšelake serbskorěčne kmanosće sobuskutkowacych.
Tak móža tež bjeze wšeho dźěći, kotrež serbsce wuknu, róle přewzać.
Märchen und Sagen für die Bühne: Sammlung 20 szenischer Spiele
für Kinder im Kindergarten- und Grundschulalter. Die Stücke unterscheiden sich in Umfang, Anzahl der Spieler und Anforderungen
an deren Sorbischkenntnisse.
odow
ny što
m pyši
z hodo
ć.
wnej p
ychu.
Pomje
nuj wě
cy a zl
ćikach
ič je
!
y hod
wopisowanje a fota k 52 cycakam za zaběru
w předšuli a zakładnej šuli
zestajiła: Gunda Heyderowa
hornjoserbska wersija: Judit Markec
fota: swobodne internetowe žórła
mapa A5, € 5 (škitna płaćizna)
skaz. čo. P-0/160/09
!
.
nkujetaj
da so sa
o a Wan
ěh. Witk
sn
ži
le
.
…!
Wonka
pjeno!
do doła
ki štom
nowe ło
smalitaj
maj wul
obraz na
Po horje
i před ni
moluj w
pak stej
izny a na
aw
Nadobo
st
sej kónc
iznu!
Wumysli
oju staw
wědaj sw
Potom po
Eigenes
owny
štom
Sankuje
my
Ende
geschi
der Bild
chte ausd
enken, da
zu Bild m
alen und
erzählen
22
79
Piraća wudawaćel: Domowina, Rěčny centrum WITAJ
ilustracije: Jenny Triebelojc
tekst: Gunda Heyderowa
přełožk: Wórša Šołćic
10 wjacebarbnych wobrazow (A3) z tekstom a słowničkom
skaz. čo. P-0/151/10
Zwěrjata w zymje wuslědkowe karty k dźěłarničce
zestajerka/awtorka: Annett Dźědźikowa
28 str., wjacebarbne, zešiwk, € 1,50 (škitna płaćizna)
skaz. čo. L-0/189/11-1A
Słowne karty za serbšćinu za 1. a 2. lětnik, nazorosrědk
wuběr słowow (werby, pronomeny,
substantiwy, adjektiwy) z fible
skaz. čo. P0/40/03-1
Prawopisne zwučowanja
přikłady za diktaty wot 1. do 4. lětnika
skaz. čo. L-1/126/08
3. lě tn ik
W nazym
je
Rjana na
zyma tu
je.
Štomy so
pisanja
a płody
Słónco so
zrawja.
hižo zahe
chowa.
Husto w
ětřik du
je
a
mróčele
Při tajkim
po njeb
wjedrje
ju ćěri. Po
wostanj
tom so de
Dźěći w
e samo m
obleku so
šćuje.
icka při
ćo
kachlach
pł
u
Tam je w
drastu a
ležo.
jesołe ho
běža na
łuku při
njenje za
Žołty zm
lěsu.
zmijemi.
ij najwyš
e stupa.
Marko w
jeseli so
hižo na
Wón ch
zy
mu.
ce sněh
akować
a sankow
K hodam
ać.
přeje se
j nowe sm
ykače. (7
5 sło
wow)
Nazyma
tu je
Je nazym
a. Wětři
k sylnje
Nan dźěł
duje.
a w zahr
odźe.
Wón hrab
a pisane
lisćo na
Hromad
wulku hr
a je łožo
omadu.
za jěže w
Dźěći hr
zymje.
omadźa
w parku
Dźěd je
žo
łd
źe a kast
w lěsu. W
anije.
ón pyta
W korbik
hriby.
u ma dź
ěd maron
y a praw
aki. (47 sło
wow)
Rjana naz
yma
Ratarjo
zběraja
na polach
Dźěd py
běrny.
ta w lěsu
hriby.
W košiku
ma praw
aki a koza
Lisćo pa
ki.
da. Nan
hraba rja
Norbert
ne pisane
pomha na
lisćo na
nej. Wón
wulku hr
Dźěći hr
je
omadu.
ho chwal
omadźa
i.
žołdźe a
Jadwiga
ka
st
an
ije.
pasli zw
ěr
ja
tka.
Hosćo jě
dźa na ke
rmuši ty
kanc a bj
esaduja.
(49 sło
wow)
16
80
Čitaj a wukń!
serbšćina 1. – 4. lětnik
awtorka: Christel Krawcec
36 str.
skaz. čo. P-0/50/04-1
Dźěłowa mapa serbšćina 1. lětnik
awtorka: Lucija Kuškec
36 str.
skaz. čo. L-1/53/05-1
Dźěłarnička bajki serbšćina 3. lětnik
awtorka: Milenka Vickec
ilustratorka: Martina Gollnick, Gudrun Lenz
25 dźěłowych łopjenow
skaz. čo. L-3/83/05-1
Wučbne materialije za dwurěčnu
předmjety zwjazowacu wučbu
za primarny schodźenk
Unterrichtsmaterialien für den zweisprachigen
fächerverbindenden Unterricht
tema: Begegnungen mit Pflanzen und Tieren
skaz. čo. P-0/48/04-1
Hodźinske plany dźěłowy material za šule ze serbskej wučbu
A4 abo A3
skaz. čo. L-0/176/10
Čitanske znamješka
dźěłowy material za šule ze serbskej wučbu
wudawaćel : Domowina, Rěčny centrum WITAJ
skaz. čo. L-0/140/08
81
Kołki
sadźba kołkow ze sydom kołkami
skaz. čo. L-0/212/15-2A
Za wučerjow zakładnych šulow su wušli nowe kołki z lóštnymi
motiwami a serbskim popisom. Jedna sadźba z cyłkownje
7 kołkami płaći 10 eurow.
Šulerski dźenik Dźenikaj w nowym pisanym wuhotowanju ze wšelakimaj wobalkomaj.
a € 2,00
skaz. čo. 0/131/13-1A a 0/19/13-1A
ABC-zešiwk
dźěłowy material za 1. lětnik
přidźěło: Andrea Mešerowa
40 str., € 1,00 (škitna płaćizna)
skaz. čo. L-0/115/08-2
Přiłoha k ABC-zešiwkej
dźěłowy material za 1. lětnik
blok, wjacebarbny
skaz. čo. L-0/120/08
4
8 09:44:
82
22.10.200
d Abs1:7
oha_A6.ind
Wjertawa »Serbski alfabet«
1. nakład 2013
skaz. čo. L-0/205/12-1A
Klassentagebuch rjadowniski dźenik
přełožk z němčiny (Kohlhammer GmbH)
€ 6,90
skaž. čo. 0/18/14-2
ABC zwučować kopěrowanski material za 1. lětnik
dźěłowa mapa ze zwučowanjemi k zaběrje z hornjoserbskim
alfabetom z připołoženej CD ze wšěmi kopěrowanskimi
łopjenami jako PDF
Arbeitsmappe zum kreativen Erlernen des Alphabets
mit beigelegter CD mit allen Kopiervorlagen als PDF
mapa A4, wjacebarbna, € 4,00 (škitna płaćizna)
skaz. čo. L-0/148/09-1
83
Zwuk po zwuku prawje pisać
kopěrowanski material za 1. lětnik
material ze zwučowanjemi k wuspěšnemu zwukowanju
a nawuknjenju pisanja, z připołoženej CD
ze wšěmi kopěrowanskimi łopjenami jako PDF
Arbeitsmaterial zum erfolgreichen Lautieren und Erlernen
der obersorbischen Schriftsprache mit beigelegter CD
mit allen Kopiervorlagen als PDF
zešiwk A4, 144 str., € 2,00 (škitna płaćizna)
skaz. čo. L-0/152/09-1
ru ka jc
y
ru b iš k
o
n o h a jc
y
š at
a n o ra
k
ko š la
Zwuki prawje słyšeć
kopěrowanski material za 1. lětnik
material k trenowanju praweho słyšenja zwukow z připołoženej CD
ze wšěmi kopěrowanskimi łopjenami jako PDF
Arbeitsmaterial zum Üben des konzentrierten Hörens von Lauten
mit beigelegter CD mit allen Kopiervorlagen als PDF
zešiwk A4, 140 str.
skaz. čo. L-1/127/09-1
pas
fa la
16
M5
Aa
84
8
2
Rymowy memo wabi k lóštnej zaběrje ze serbskej
rěču a wobsahuje cyłkownje 36 rymowych kartkow.
K stajnje jednomu serbskemu zapřijeću ma šuler/ka
rymej wotpowědowace słowo namakać, kotrež předleži
jako ilustracija. Rymowy memo hodźi so wužiwać w pěstowarni a jako přidatny wučbny srědk w zakładnej šuli.
Rymowy memo hra k trenowanju pomjatka a zwučowanju čitanja
Spiel zum Gedächtnistraining
kruty papjerc, € 2,50 (škitna płaćizna)
skaz. čo. L-0/162/09
k ul a
Beilage zur sorbischen Fibel für Eltern
Beilage zur sorbischen Fibel »Naša fibla« für Eltern, deren Kinder
in der Schule sorbisch lesen lernen, mit Erläuterungen zu den
sorbischen Buchstaben sowie einzelne Sätze ergänzenden Vokabeln,
die in der Fibel in Form von Bildern dargestellt sind.
Zusammengestellt: Jadwiga Kaulfürstowa
Best.-Nr. P-0/184/11
Čitanski wupokaz 2
material ke kontrolowanju čitanskich zamóžnosćow
2. nakład 2008
skaz. čo. L-2/117/08-2
Čitanski wupokaz 3
1. nakład 2008
skaz. čo. L-3/126/08-1
Čitanski wupokaz 4
1. nakład 2009
skaz. čo. L-4/137/09-1
CD – Čitanka 2 do 4
CDje z wubranymi tekstami (basnje, powědančka, bajki a wěcne teksty)
z čitankow za słuchanje we wučbje serbšćiny
rěčnicy: šulerjo SZŠ a SSŠ Ralbicy, Weronika Statnikowa, Michał Cyž
technika a třihanje: SAEK, widejowy kružk
redakcija: Michaela Hrjehorjowa
wudawaćel: Domowina, Rěčny centrum WITAJ, 2012
€ 5,00 (škitna płaćizna), skaz. čo. P-0/201/12
Čitanka 2
powědančka, wěcne teksty a basnje k słuchanju
Čitanka 3
Čitanka 4
© RCW 2012
© RCW 2012
© RCW 2012
85
Aranžementy:
Beneš, Honza: čo. 2, 4, 8, 11, 15, 16, 19, 29
Jurenc, Florian a band: čo. 3, 5, 10, 14, 20, 21, 24, 25, 26, 27
1. nakład 2012
Kawohl nakładnistwo: čo. 30
Kreisl, Dietmar: čo. 12, 13, 28
© Domowina – Rěčny centrum WITAJ, Budyšin
Schille, Tasso: 2012
čo. 6, 7, 17, 18
© SAEK Budyšin
skazanske čisło: L – 0/211/12
Přewody spěwow
z Wjeseli hercy
Dźakujemy so Michałej Cyžej ze SAEK Budyšin za profesionelne techniske přesadźenje
a wšitkim wuměłcam za přewostajenje awtorskich prawow. Njebě nam móžno,
we wšěch padach prawniskeho wobsedźerja awtorskich prawow zwěsćić. Woprawnjene žadanja samozrozumliwje we wobłuku zwučenych dojednanjow zarunamy.
1. nakład
© Domowina – Rěčny centrum WITAJ, Budyšin 2012
© SAEK Budyšin
Spěchowane wot Załožby za serbski lud, kotraž dóstawa lětnje přiražki Zwjazka,
Swobodneho stata Sakskeje a Kraja Braniborskeje.
Hudźbna poradźowarka: Leńka Thomasowa
Lektorka: Daniela Heelemanowa
Wuhotowanje: Simona Ćěslina
Foto: Fotolia.com – leksustuss
Ćišć: LASERLINE Druckzentrum Berlin
Skazanske čo: L – 0/211/12
CD z přewodami 30 wubranych titulow z hudźbneju wučbnicow
Wjeseli hercy 1/2 a 3/4 . Playback wersije su myslene za prěnju fazu
nadźěłanja spěwow abo jako pozadkowa hudźba při spěwanju.
covercard Karaoke.indd 1
Serbske karaoke wudawaćel: Domowina, Rěčny centrum WITAJ
1. nakład 2013
© Domowina – Rěčny centrum WITAJ, Budyšin 2013
© SAEK Budyšin
skazanske čisło: L–0/185/13
CD – Přewod spěwow z Wjeseli hercy 1/2 a 3/4 DVD z přewodami 17 wubranych titulow z hudźbneju wučbnicow
Wjeseli hercy 1/2 a 3/4. Hudźbne přewody spěwow su z ilustracijemi
a fotami podkładźene, tekst spěwow so wotpowědnje melodiji
na wobrazowce pokazuje. DVD je jako animacija do sobuspěwanja
namyslena.
Fit a sylni w žiwjenju
wudospołnjacy material za wěcnu wědu, spěchowanje wosobiny
k prewenciji agresijow, stresa a wotwisnosće
Přełožk němskeho materiala Biskopičanskeje Syće
za dźěło z dźěćimi a młodźinu
66 str.
skaz. čo. P-0/109/06-1
Kopěrowanske předłohi za domiznowědu
Heimatkunde/Sachunterricht
1. lětnik/Schuljahr
wudate wot SŠT 1997, wobdźěłane wot RCW 2002
awtorka: Daniela Knoblichowa
awtorka: Lucija Kuškec
awtorka: Madlena Nasticcyna
awtorka: Andrea Šmitowa
86
16.01.2013 08:53:35
Sorbisch
Sorbisch
l e i ch t
o
k
h
c
o
l
e
c
Serbs
S or bisc he ngen
du
Re de wen ag
ll t
f ür d en A
AUDIO-CD
Der Audiosprachkurs Sorbisch leicht des WITAJ-Sprachzentrums
Bautzen wendet sich an Sorbischlernende und an Interessenten,
die beim Besuch der sorbischen Lausitz die obersorbische Sprache
kennenlernen möchten. Sie hören auf der CD einfache Redewendungen zu Alltagssituationen, zum Beispiel wie man sich
begrüßt und verabschiedet, wie man sich vorstellt, wie man etwas
erfragt. Desweiteren hören Sie Fragen und Antworten zur Freizeit
und Kultur, zu Essen und Trinken, Zeitangaben und einiges mehr.
In der beigelegten Broschüre können Sie alle Redewendungen und
Sätze nachlesen. Außerdem beinhaltet sie das sorbische Alphabet
und einige Hinweise zur Aussprache. Vielleicht ermutigt Sie die CD,
sich mehr mit der sorbischen Sprache und Kultur zu beschäftigen.
Die CD kann im Online-Shop des Domowina-Verlages unter
www.domowina-verlag.de bestellt werden.
APP
P
P
A
+
D
C
Sich bekannt machen
Wie heißen Sie?
Kak Wy rěkaće?
Ich bin Herr Koch.
Ja sym knjez Koch.
Ich bin Frau Koch.
Ja sym knjeni Kochowa.
Sorbisch leicht ist auch
als kostenlose Android-App
im Google Play Store
erhältlich. Sie können diesen
QR-Code mit Ihrem Smartphone einscannen und
Sorbisch leicht aus dem
Internet herunterladen.
Mein Name ist Georg Domaschke.
Moje mjeno je Jurij Domaška.
Mein Name ist Kata Domaschke.
Moje mjeno je Kata Domašcyna.
Es freut mich, Sie kennen zu lernen.
Wjeselu so, Was zeznać.
RĚČNY CENTRUM WITA J
Flyer Sorbisch leicht.indd 1
10.04.2014 14:40:57
Flyer Sorbisch leicht.indd 2
w w w.w i t aj - sp r ach zen t r um.de
10.04.2014 14:40:59
87
Domizniske karty Łužicy
Geographische Karten der sorbischen Lausitz
grafika: Handrij Bjeńš
redakcija: Jurij J. Šołta
skaz. čo. P-0/33/04-1
Serbski atlas
Teil 3 (Ergänzung)
3 Geographische Karten der Städte Wittichenau und Hoyerswerda
mit Umgebung
redakcija: Peter Brězan
skaž. čo. P-0/193/12
Karta serbskeje Łužicy mjez Klóštrom, Kaponicu a Budyšinom
plakat A1, sfałdowana karta
redakcija: Jurij J. Šołta
skazanske čisło: P-0/168/10
Karta Němskeje politiska karta Němskeje
plakat A0 abo A3
skaz. čo. L-0/89/05-1
€ 5,00 (škitna płaćizna za A0)
Materialije k žiwjenskemu rumej sadowa łuka
za hornjoserbske pěstowarnje,
zakładne a srjedźne šule
wudawaćel: Sakska krajna
załožba přiroda a wobswět
zeserbšćił a wobdźěłał
w nadawku RCW:
Jan Kral (Boranecy)
skaz. čo. L-0/34/06-1
88
Dźěłowe łopjena za wěcnu wučbu za 3. do 4. lětnik k temam Serbja w Němskej,
Zhromadne žiwi być a wuknyć, Žiwjenje něhdy
16 łopjenow
skaz. čo. L-3/82/09-1
Wobrazowy słownik
hornjoserbskich rostlinskich mjenow
CD-ROM za Windows 98, 2000, XP a Vista
awtor: Jurij Brankačk
skaz. čo. L-0/43/04-1
Ptački našeje domizny
CD-ROM hodźi so na Windows 98, 2000, XP a Vista
awtor: Jan Kral (Róžant)
skaz. čo. L-0/75/05-1
Zaběra z rěču
koncentraciske zwučowanja na kompjuteru
hry, zwučowanja, čitanske teksty
skaz. čo. L-5/95/07-1A
89
Serbska literatura CD z lyriskimi tekstami za literarnu wučbu
we wyšich šulach a na gymnaziju
rěčnicy: Blanka Funcyna, Měrko Brankačk
a Fabian Kaulfürst
technika: Michał Cyž, SAEK
režija: Madleńka Šołćic
skazanske čisło: P-5/173/10
Ruudi DVD
do hornjoserbšćiny synchronizowany estiski dźěćacy film
wudawaćel: Załožba za serbski lud
přełožk: Božena Braumanowa
technika: Michał Cyž, SAEK
100 mjeńš., € 10,00 (škitna płaćizna)
Gilles DVD
do hornjoserbšćiny synchronizowany belgiski dźěćacy film
»Gilles« je jara čućiwy a wuběrnje hraty dźěćacy film, kotryž
wobjednawa temy kaž smjerć, lubosć, přećelstwo a pytanje
za swójskim žiwjenskim pućom.
přełožk: Lubina Hajduk-Velkovijćowa
synchronizacija: Michał Cyž, SAEK
Karla a Katrina
DVD
Do hornjoserbšćiny synchronizowany, jara žiwy a pisany danski
dźěćacy film, kotryž wobjednawa temy kaž přećelstwo,
prěnju lubosć a swójbne žiwjenje.
Za přihladowarjow wot 10 lět.
Danska 2008
přełožk: Lubina Hajduk-Velkovijćowa
synchronizacija: Michał Cyž, SAEK
90
7
CD-ROM
Namjety za rozrisanje nadawkow a pokiwy k maćiznje
material dóstanjeće bjezpłatnje w RCW
skaz. čo. L-0/208/12-1A
Naša maćeršćina
Zwučujemy a pisamy
CD-ROM za wučerja
NOWE
skazanske čisło L-0/208/12-1A
SERB SK E W YŠE ŠU L E
A SERBSKI GYMNAZIJ
Naša maćeršćina
CD-ROM
Namjety za rozrisanje nadawkow a pokiwy k maćiznje
skaz. čo. L-0/252/14-1A
SerbSk e w yše šu l e
a SerbSki gymnazij
zwučujemy a pisamy
namjety za rozrisanje
nadawkow a pokiwy
k maćiznje
namjety
za rozrisanje
nadawkow
NOWE
RCW
CD-ROM
Namjety za rozrisanje nadawkow
skaz. čo. L-0/253/14-1A
SerbSk e w yše šu l e
hodźa so skł
SerbSki gymnazij
onjowaać
(flektujomne)
hodźa so ko
zwučujemy a pisamy
njugować
werby
Słowne družiny
raznjeja
što so čini
što so stawa
Rozeznawamy
:
 połnowo
znamowe
werby
 pomocne
werby
 wosoba
: 1.,
2., 3.
 numerus
: singular,
dual, plur al
 modus:
indikatiw,
konjunkt iw,
imperatiw
 aspekt:
imperfektiwny / perf
ektiwny
 genus verb
 aktiw
 pasiw
i:
Časowa tabula za wučbu stawiznow wot 1800 do 1950
CD
wudospołnjacy material za sekundarnej
schodźenkaj I a II
Synoptiski přehlad wo politiskich a kulturnych
podawkach w Serbach, w Němskej a wo politiskich
podawkach w Europje za wučbu stawiznow
kaž tež za so za stawizny zajimowaceho
zestajała: Rejza Šěnowa
skaz. čo. L-0/222/14-1A
iny
Naša maćeršćina
hodźa so skł
onjować
(flektujomne)
(słowjesa) zwu
plakat
zestajała: Manuela Smolina
skaz. čo. L-0/229/14-1A
Słowne druž
SERB SK E W YŠE ŠU L E
A SERBSKI GYMNAZIJ
NOWE
 tempus:
 prezens
běhać, so smje
ć, darić
kćěć, so hrim
ać, spać
napřemo běže
ć, přećelce
pomhać
dyrbju čakać,
budźe jěchać
běham, běha
š, běha
běham,
běhamoj, běha
my
RCW
běham,
bych běhał/a,
běhaj
pisać / dopisać,
kopać /
kopnyć, poka
zować / poka
zać
twarimy
bu natwarjen
a, twari so
twarju
 preteritu
m
twarjach / natw
(imperfekt /
arich
aorist)
 perfekt
sym twarił/a
 pluskwa
mperfekt
běch twarił/a
 futur (jed
nory /
natwarju / budu
zestajany)
twarić
klinować
y
(wěcowniki)
pom
namjety
za
rozrisanje
jenu
ja
nadawkow
a pokiwy
žiwo
chi
dźěćo, muž,
k mjet
maćiznje
před
kóń,
y
časnik, łžica
zjawy
, chěža
zbožo, wostuda,
nalěćo
genus: mas
kulinum,
femininum,
šuler, zemja,
neutrum
wjedro
 kazus: nom
inat
nitiw, datiw, iw, geakuzatiw,
instrumenta
l, lokatiw,
wokatiw
 numerus
: singular,
dual, plural
 žiwosć /
nježiwosć
maskulinum
ow
 muskow
osobowosć
/
njemuskowos
obowosć
maskulinum
ow
čłowjek, čłow
jeka
čłowjekej, čłow ,
jeka,
(z) čłowjeko
m,
(wo) čłowjeku
, čłowječe
kniha, knize,
knihi
šuler, Jan, psyk
/
dub, tykanc,
štom
šuler, Jan, nan
/
psyk, kóń, law
numerale
/
ordinale
(ličbniki/rjad
owe
ličbniki)
numerale pom
jenuja
ličby (kelko?)
ordinale rjad
uja
předmjety abo
zjawy
(kotry?, kotr
a?,
kotre?)
njehodźa so
skłonjować
(njeflektujom
ne)
hodźa so de
SubStantiw
adjek tiwy
(kajkostniki
)
pomjenuja
kajk
abo přiznam osće
jenja
kongruentne
formy
 rozeznaw
anje
po genusu
 rozeznaw
anje
po kazusu
njekongruen
prěnje městno,
pjaty dźěl
nadawkow
wutrajnje běha
ć,
derje přihotowa rjenje spěwać,
na jězba
luby, derje,
lubši, lěpje,
najlubši, najlě
pje,
nanajlubši,
nanajlěpje
pronomen
y
(naměstniki)
wustupuja zhro
madnje
ze substant
iwom abo
zastupuja jón
• personal
ne pronome
ny
• posesiwn
e pronomeny
dwě knize, wo
třoch knihach,
pjeć holcow
ki) podawaja
žortny, žortn
eho, žortnemu
,
žortny
tne formy
 stopnjow
anje:
pozitiw,
komparatiw,
superlatiw,
absolutiw
adwerby
(přisłowjesni
žortny, zelen
namjety
y, drjewjany
žortny, žortnza rozrisanje
a, žortne
zwjetša so dekl
inuja kaž
substant iw,
na kotryž
so poćahuja
abo kotryž
zastupuja
ja, ty, wón,
wój, wonej,
wy
moja, naša,
naju, waše,
waju,
jeje
• interoga
tiwne pronome
ny štó, kajki
• relatiwn
, kelko, kak,
e pronomeny
hdy, hdźe
štóž, kaž, čejiž
• demonst
, hdyž, kotra
ratiwne pron
ž
omeny
tole, tajki, wony
, tak, tamny,
tutón
• indefinit
ne pronome
ny
něchtó, něhd
• numerali
y, něhdźe
ske pronome
ny
tójšto, wjele
, mało, telko
čas (hdy?)
městnosć (hdź
wobstejnosće
e?, dokal?, zwo
tkel?)
(kak?, na kotr
e wašnje?)
• temporalne
adwerby
• lokalne adw
erby
• modalne
adwerby
nětko, dźensa,
potom, rano
tamle, naprawo,
tule, doma
pospochi, skra
dźu, njejapcy
konjunkc
(wjazawki)
ije
wjazaja
słowa, sado
we čłony
hłowne sady
, pódlanske
sady
hłownu sadu
z pódlanskej
• přirjadow
ace konjunkc
ije
• podrjado
wace konjunkc
ije
prepozici
a, ale, mjez
tym zo, pak
– pak, ale
dokelž, zo, jako
, jeli, hač, hdyž
je (předłóžki)
zwuraznjeja,
w kotrym poća
wěcy k sebi
steja hladajo hu
na
městno, smě
r, čas, přičinu,
zaměr, sćěh
abo druhe
steja přeco
z wěstym kazu
som
někotre móž
a ze wšelakim
aj
kazusomaj
stać
w, na, do, nad,
pod, do, wosr
po, wob, dla,
jedź,
pola
w (lok), do
(gen), k (dat
)
z (gen abo instr
), na (ak abo
interjekcije
(wukřičniki)
zwuraznjeja
začuća abo
su
reakcije na
wěste dožiwjen
ja
aw!, ej!, fuj!,
pst!, eč!, he!,
jejminej!, buh!
Domowina –
Zwjazk Łužisk
ich Serbow
z. t.,
www.witajsprachzentrum.d Rěčny centrum WITA
J,
e, skaz. čo.:
L-0/229/14
91
lok)
1000
1300
1400
1100 –1400
Westen des Zuzug deutscher Siedler
1253 –1319 1135 –1253 Die LausitzenReiches in die Lausitzen aus dem
Die Lausitzen
unter den unter den Přemysliden
Askaniern
vor
1000
600 Slawische
929 Unterwerfung Besiedlung
der Lausitzen
der
durch den
deutschen Milzener und Lutizen
968 Christianisieru
König Heinrich
ng der Lausitzen
I.
1002 –1032
1031 Die LausitzenKriegszüge Bolesław
1076 Die
Chrobrys
zur Mark
Meißen
1084 Wiprecht Lausitzen zu Böhmen
von Groitzsch
unter Vratislav
II.
Wujasnjenja a pokiwy k dźěłu z nowym
033
044
1800
1526–1635
Herrschaft Die Lausitzen unter
der Habsburger
1618 –1648 1546 –1547 Schmalkaldisc
Dreißigjährige
her Krieg
r Krieg
1700 –1721 1635 Die Lausitzen
kommen zu
Nordischer
Sachsen
1740 –1748 1716 Wendische PredigergeselKrieg
Schlesische
lschaft in
Kriege
Leipzig
063
1792 –1815 1756 –1763 Siebenjährige
Revolutionsr Krieg
1819/1821 1815 Teilung der Oberlausitz und Napoleonkrieg
Aufhebung
e
der Erbuntertänig
keit in Preußen
Wegesäule
von
1846 in Schmerlitz
in Delany,
dem sorbischen Niederland.
Die Entfernungen
zu den sorbisch
064
072
081
082
1900
100
101
109
Über die sorbische
Heide
brach »das
moderne
Industriezeitalt
er
wie ein brüllenderherein
Höllenkoloss, der
seine Pranken
in Gestalt
riesiger Schornsteine in den
Himmel stößt«,
beschreibt
Jan Skala
1924
in seinem
»Stary
die neue Zeit. Šymko«
117
isten
1914 –1918
1919 Weimarer Erster Weltkrieg
1933 Machtübernah Verfassung
1937 Verbot
der Domowiname der Nationalsozial
118
119
Ortstafel
in der
sowjetischen
Besatzungszone.
127
Mit der staatlichen
Förderung
sorbischer Kultur
seit
den 50er Jahren
20. Jahrhunderts des
bedingungen
der Bewohner.
135
136
Friedhof der
katholischen
Kirchgemeinde
St. Katharina in Ralbitz
in
der Klosterpflege,
eindrucksvolles
Zeugnis sorbischer
Seit dem »Serbski
powědar a
kurěr« des
J.B. Dejka
von 1809
leisten ZeitungsZeitschriftenwe und
sen einen
Beitrag zu
Spracherhalt
und Entwicklung
nationalen Bewusstseins.
In
der Gegenwart
treten
neue Medien
dazu.
146
1001 U
154
138
139
140
148
Plakat der
sorbischen
Turboblues-
155
156
Nach Erstbesteigung
pflanzte 2005
der
bische BergsteigersorJoachim Mietsch
aus
Sollschwitz
die sorbischen
Farben auf
den
Himalaja, den 5549er im
er
Peak« benennt »Sorbisch
(hier als
erster Sorbe
auf dem
8035er Gasherbrum
II).
150
157
158
098
Sorbische
Trachtenfiguren auf
einer WohltätigkeitsPostkarte
zum Marga-
Die Weihe
des
Serbski dom
am
Lauengraben
in
Bautzen im
Jahre
1904 war ein
Höhepunkt in der
nationalen Bewegung
rittentag am
29. April 1911
in Bautzen.
der Sorben.
1945
wird das Haus
Opfer des
Krieges.
Der »Sokoł«
war,
wie der tschechische
Turnerbund,
Teil der
nationalen
Erweckungsbewegu
ng.
Měrćin Nowak-Njechorński hat
seinen
Begründer
Měrosław
Tyrš mit einer
Zeichnung gewürdigt.
114
115
Der Sorbe
Alojs
Andricki, Kaplan
an der Hofkirche
in Dresden,
stirbt
1943 im Konzentrationslager
Dachau.
Er wird von
der
römisch-katholischen Kirche
als
Seliger verehrt.
124
»Gott schuf
die Lausitz,
der Teufel
singen die
die Kohle«,
sorbischen
Studenten.
kohle ist im
Die Braun20. Jahrhundert
stoff für das
zum Schicksalssorbische
Ethnikum
geworden.
131
Die Braunkohleförd
erung
der großen
Energieunternehmen bedeutet
auch
heute noch
das
cher sorbischen Aus manDer Widerstand Siedlung.
wohner bleibt ihrer Einsymbolisch,
wie im niederlausitzisc
hen
Lakoma, wenn
Unterstützung
durch die Politik
fehlt.
132
133
Wie kein anderer
hat der Schriftsteller Jurij
Brězan
(1916 –2006)
seinem Volk
Stimme gegeben,
die
auch außerhalb
des sorbischen
Zirkels vernommen worden
ist.
Mit der »Osternacht« von
1973
überwindet
Im Jahre
2008 wurde
der Sorbe
Stanislaw
Tillich
Ministerpräsident
des Freistaates
Sachsen.
Folklorismus
in
der sorbischen
Malerei und
öffnet sie für
die Moderne.
»Trać dyrbi
Serbstwo,
zawostać«
(Handrij Zejler)
–
»Das Sorbentum
soll bleiben«.
Das Lindenblatt
–
Symbol der
nationalen Selbstbehauptung.
152
159
Tagebau: »Ich
sehe
das Zerstören
der alten
Bilder. Aber
das Neue
hat solche
Gewalt,
dass es mich
zum
zwingt«, beschriebMalen
der
Maler Jan
Buck
ambivalentes sein
Verhältnis
zu den Umbrüchen
in
den Lausitzen.
Jan Buck den
traditionellen
144
151
Bis zur Mitte
des
20. Jahrhunderts sahen
die
Patrioten das
Heil
des sorbischen
Volkes in Familie
und intakter
Dorfgemeinschaft.
Die
Zeit ist darüber
weggegangen. hin-
116
Eröffnung
mit der
Mitteilung
des DomowinaVerbots
durch die
Nationalsozialisten
1937.
123
143
Hauben 2012.
Das vor Jahren
noch selbstverständliche
Kleidungsuten
sil
der Frauen
und
Mädchen
wird
Symbol für
Vergänglichkei
t
und Verlust.
Aus Fotografien
sächsischer und
wendischer
Soldaten gefertigte
Durchschnittsportäts
.
senschaftlich« Was »wisbegann,
endete mit
der Nennung
der Sorben
in der
schrift Himmlers Denk»Über die
Behandlung
der Fremdvölkischen
im Osten«.
107
»seeweg«,
2006,
von Maja Nagel,
Installation
mit
Klängen aus
Schöpsdorf
und Merzdorf,
die dem Tagebau Bärwalde
1980 zum
Opfer fielen.
Die 1847 gegründete Maćica
Serbska
blieb über
ihre wissenschaftliche
Tätigkeit
hinaus bis
ins 20. Jahrhundert die
überkonfessionelle
Wegbereiterin der bürgerlichen
sorbischen
Nationalbewegung.
088
097
»Wendische
Ostereier
aus dem
Spreewald«
in der
»Deutschen
Illustrirten
Zeitung«
vom 4. April
1885
Durch Otfried
Preußlers
Roman und
Marco Kreuzpaintners Film
wird die
sorbische
Sagengestalt
des Müllerbursche
über die Lausitzen n Krabat
hinaus
bekannt. Der
Silhouettenfilm »Der siebente
Rabe«
erhält 2011
einen Preis
des
Filmfestivals
SCHLINGEL.
142
149
band »Čorna
Krušwa« aus
Berlin für ein
Konzert im
»Łykend« Klub
Muzyczny
in Wrocław.
Briefmarkense
rie
»Sorbische
Tanztracht«
der Deutschen
Post
der DDR von
1971
mit deutscher
und
sorbischer
Beschriftung. Dargestellt
sind
Trachten aus
den
vier Trachtenregion
en
der Lausitzen.
141
Das durch
den Sorbischen Schulverein
1998 ins Leben
»Witaj-Projekt« gerufene
stützt mit der unterImmersionsmethode
erfolgreich
den sorbischen
Spracherwerb in
Kindertagesstätten in
Brandenburg
und Sachsen.
096
Der Lehrer
und Ethnologe Paul
Nedo
war in schwerer
Zeit von 1933
bis
zum Verbot
1937
und wieder
1945
1950 Vorsitzender bis
der Domowina,
der
nationalen
Organisation der
Sorben.
Die Weihe
des Denkmals für den
Erneuerer
der sorbischen
Literatur
Jakub Bart-Ćišinski
1949
im Lipjo am
Klosterwasser
war Bekenntnis
zum kulturellen Neuanfang
nach
Jahren der
Bedrückung.
Anlass war
der 40.Todestag des Dichters.
130
Wie das »młodoserbske
hibanje« im
sind es im
21. Jahrhundert
19. Jahrhundert,
Bewahrung
die
und Erneuerung jungen Sorben, die
für
des Eigenen
eintreten.
147
Měrćin Nowak-Njechorński prägt
mit
seinem seit
den 20er
Jahren des
20. Jahrhunderts geschaffenen
Kosmos von
Märchenund Sagengestalte
n
das Bild der
Sorben in
sorbischer
und deutscher Öffentlichkeit.
113
122
Conrad Felixmüller,
in der Nachkriegszeit im Kreis
sorbischer bildender
Künstler, variiert
vielfach das
Motiv
des sorbischen
Geigers Jurij
Mencl aus
Crostwitz.
129
137
Sorbische
Traditionen
und
Marktwirtschaft.
Dorfgemeinsch
aft
in komplizierten
Zeitläufen.
145
erscheint mehr
mehr Sorbischesund
in den öffentlichen
Räumen der
Städte
und Dörfer.
128
Zum 1. Festival
sorbischer
Kultur
1966 in Bautzen
entwirft Jan
Hansky das
vielfach prämierte
Plakat für
das
Staatliche
Ensemble für sorbische
Volkskultur.
Die auffallendste
Figur im sorbischen
106
Hahnrupfen
in der
Niederlausitz.
Durch
Deklaration
alter
sorbisch-wend
ischer
Bräuche zu
deutschem
Brauchtum
haben die
Nationalsoziali
sten
versucht sorbische
nationale Ansprüche
zu unterlaufen.
121
Schadźowanka
»serbskeje
dorosćaceje
inteligency«
–
die »heranwachsende sorbische
Intelligenz«
bekennt sich
1952
zum Aufbau
des
Sozialismus.
079
Smolers, von
den Brüdern
Grimm gelobte
»Pěsnički«,
mit
über fünfhundert
aufgezeichnete
n
Volksliedern,
sind
klassisches
Denkmal der sorbischen
Wiedergeburt.
087
mission der
Herrnhuter
Brüderunität
von 1754.
Spinten der
jungen Mädchen
in den Wintermonaten.
Sie
waren mit
ihren
Geselligkeiten
und
Gesängen
bis ins
20. Jahrhundert
in den sorbischen
Dörfern lebendig.
Trachtenkosmo
s ist
das dźěćetko
– das
Bescherkind
aus
der Schleifer
Region,
das verhüllt
und
ohne zu sprechen
die Weihnachtsgaben bringt.
Der Kaufmann
Arnošt
Bart, Mitglied
des
Sächsischen
Landtags,
war 1912 der
erste
Vorsitzende
der
wina. Er reiste Domo1919 zur
Friedenskonfer
enz
nach Paris.
Nach
Rückkehr wird seiner
er des
Hochverrats
angeklagt.
112
120
Der »Eierjockel«
Handrij
Křižank aus
Cölln besuchte regelmäßig den
Bautzener
Wochenmarkt.
105
Der sorbische
Maler Georg
Heine,
den das Schicksal
den 20er Jahren in
des vorigen
Jahrhunderts nach
Italien verschlägt,
hinterlässt
ein
Œuvre umbrischer
Landschaften.
Grundstein
vom
Bautzener
Haus
der Sorben,
das
als Nachfolger
095
Das Wendische
im Wendischen Museum
Dorf
auf der Ausstellung
des
Sächsischen
Handwerks
und Kunstgewerbe
1896 in Dresden. s
Exponate sind Seine
heute
der Grundstock
des
Sorbischen
Museums
auf der Ortenburg.
lebendig geblieben.
Die šćipata
Marhata ist
hinter Kubschütz
zuhause.
111
des 1945 zerstörten
Wendischen
Hauses
am Lauengraben
1949 bis 1956
am
Postplatz errichtet
worden ist.
078
Das Gesangsfest
im Oktober
1845 im
Bautzener
Schützenhaus begründete
das bürgerliche
Bildern verklärten.
094
Nicht Heldengeschic
hten,
die Mythen
der Feld-, Waldund Wassergeister
sind
figur.
Kito Lorenc
rückte das
skurrile Projekt
des
sorbischen
Häuslers Paul
Wirth von
der Schiffbarmachung der
Spree ins
Zentrum einer
Groteske,
die 1994 im
DeutschSorbischen
Volkstheater
Bautzen auf
die
gestellt wurde. Bühne
126
Die Industrialisierung der nördlichen Lausitz
seit Ende des
19. Jahrhunderts
verändert
die
Landschaft
und
die Lebens-
Arnošt Muka,
unermüdlicher
Anreger des
sorbischen
Kulturlebens
vor und nach
1900.
seine wissenschaftlicFür
hen
Arbeiten von
ausländischen Akademien
vielfach geehrt,
wird ihm
Anerkennung
in
land verweigert. Deutsch-
Die Idylle
der Spreewaldschulen
täuscht über
die Tatsache,
dass die
preußischen
Schulen Horte
der Germanisierung waren.
sorbische
Musikleben. Zum
Fest
erklang Korla 1847
Awgust
Kocors Oratorium
»Serbski kwas«.
086
Nach 1860
entdeckten
die Maler
den
Spreewald
mit
seinen wendischen Bewohnern, den
sie in
romantischen
GEOGRAPHIA
ECCLESIASTICA DIASPORAE
SORBICAE.
Karte der
Wenden-
069
Korla Awgust
Kocor, Komponist
der sorbischen
Hymne »Rjana
Łužica«, ging
mit den Oratorien des Jahreszeitenzyklus
in
die Musikgeschichte ein.
085
104
Sorbische
Spreewälderin als
Werbe-
Berlins.
An Markttagen
dominierten
die bunten
Trachten der
Sorbinnen
aus dem
Spreewald
das Cottbuser
Stadtbild.
077
Biedermeiermobiliar aus
dem
Besitz des
Erziehers der wettinischen Prinzen,
des Sorben
Jan
Bohuwěr Jakub
(1849–1913),
im Museum
Bautzen.
093
103
Bis in die
1920er Jahre
gehörten die
wendischen
Kindermädchen und Ammen aus dem
Spreewald
zum
Straßenbild
110
Stolperstein
in der
Sandower
Straße in
Cottbus zum
Gedenken
an Pauline
Krautz,
Schneidermeis
terin und
Trachtensticke
rin. 1938
wegen ihres
sorbischen
Bekenntnisses
inhaftiert,
verstirbt sie
1941
den Haftfolgen. an
134
102
»Ich will singen
von der
Gnade des
Herrn
lich und seine ewigWahrheit
verkünden
mit meinem
Munde für
und
(Psalm 89,2) für«
in niedersorbischer
Sprache in
der
1911 erbauten
evangelischen Kirche
in Döbbrick
in der Niederlausitz.
108
084
Michał Hórnik,
Kanonikus
des
Domkapitels
Bautzen, bedeutender
Förderer des
sorbischen Schrifttums und
Gegner
des konfessionellen Partikularismus der Sorben.
076
Statue der
heiligen Anna
des sorbischen
Bildhauers
Maćij Wjacław
Jäckel aus
Wittichenau
auf der Karlsbrücke in Prag
(Detail).
060
Wendisches
Tor
und
Wendischer
Turm in
Bautzen
im Jahre
1790.
068
»Erhalte das
Erbe der Väter,
o Herr!«, ist
in den slawischen
Sprachen,
auch der sorbischen,
in die Karte
eingeschrieben
Das Erinnern
.
an die Slawenapostel Kyrill
und Method
bis heute Teil
ist
des sorbischen
nationalen
Bekenntnisses
Millenniumsde
.
nkmal bei
Schmochtitz
in der Oberlausitz.
083
Jan Arnošt
Smoler
(1816 –1884),
»ist der
geistige Vater,
der Urheber und der
energischste
Förderer der
nationalen
Wiedergeburt;
deshalb
wird er auch
von seinen
dankbaren
Wenden als
Volkspatriarch
verehrt und
gerühmt«
(Ćišinski 1905).
059
Wappen der
Äbtissin Cordula
Sommer an
der
1743 geweihten
Kirche St. Martin
im Dorf Nebelschütz in der
Klosterpflege,
bis
heute ein
Zentrum
des Sorbentums.
067
075
Apsis der
Wendischen
a – Wenden
1709
b – Trauerund
Kirchentracht
c – Wenden
um
1710 bei Löbau
d – Wendisches
Brautpaar
e – Wendisches
Mädchen
und
Hochzeitsbitter
Karl Gottlob
von
Anton, Stifter
der
Oberlausitzisch
en
Gesellschaft
der Wissenschaften
in Görlitz,
wird mit seiner
Untersuchung über
die
Sorben zum
Wegbereiter der Sorabistik
in Deutschland.
Vyšehrad«
apostrophiert.
1346 zuerst
erwähnte
Holzkirche
von
Groß Radisch
am Südrand
der
Wendischen
Pflege, die
1801
durch einen
Steinbau ersetzt
worden ist.
051
066
Kirche in Senftenberg mit Sgraffito
von Günther
Wendt von
1934.
Sorbischen
Gottesdienst gab
es in
der Stadt von
1540 bis 1881.
092
042
050
Seit der Grablege Michał
Hórniks auf
dem
Nikolaifriedhof
in
Bautzen wurde
der stille Ort
über
dem Tal der
Spree
als »wendischer
074
Jan Arnošt
Smoler gründet
1839 am Bautzener
Gymnasium
die
SOCIETAS
SLAVICA
BUDISSINENS
IS,
die zur Keimzelle
der nationalen
Wiedergeburts
bewegung
wird.
1854 wandert
der
Pfarrer Jan
Kilian
600 altlutherischenmit
Sorben nach
Amerika
aus und begründet
Texas die Siedlung in
Serbin, die
bis heute
lebendig ist.
KilianDenkmal in
Kotitz
bei Weißenberg.
091
M. Hórnik,
M. Urban,
J. P. Jordan,
A. Muka,
J. Bart-Ćišinski.
099
073
Der
Schlangen-
1931 wurde
dem Begründer
der sorbischen
Nationalliterat
ur
und Dichter
der
späteren Hymne
»Rjana Łužica«
Handrij Zejler
in
Lohsa ein
Denkmal errichtet.
»Fürchte Gott,
ehre
die Obrigkeit,
liebe die
Brüder und
bewahre
Deine Seele
...«
deutsch und ist
sorbisch
in die Säule
gemeißelt,
die der Ratsprotonotar
G. E. Böhmer
auf
einer Höhe
bei
Auritz errichtet
hat.
Der pietistische
Pfarrer Jan
Bogumił Fabricius
begründet 1706
mit
seinen Übersetzungen des Katechismus und Neuen
Testaments
das
niedersorbisch
e
Schrifttum.
041
Mit Einführung
sprachlicher mutterGottesdienste nach
der
mation separiertenReforsich
in den Städten
wendische
und deutsche
Gemeinden.
In Vetschau
in der Niederlausitz stehen
wendische
und deutsche
(l.)
(r.)
Wand an Wand. Kirche
Zwei
Wendinnen
aus der
Muskauer
Standesherrschaft
in Arbeitstracht um
1782.
058
Jan Michał
Budar,
und Rittergutsbesit Advokat
setzte als Erben zter,
ein: Die
»gesamte
meißnische,
und niederlausitzisc oberhe wendische Armut,
unabhängig
vom religiösen
Bekenntnis«.
Die Sorben
dankten
ihrem »dobroćel« es
mit dem
Stein in Großpostwitz.
065
Die Teilung
der
Oberlausitz
nach
Wiener Kongress dem
1815
war für die
Sorben ein
schmerzliches
Ereignis.
Dem Volksmund
das KP (Königreichgalt
Preußen) an
den
Grenzsteinen:
kral
paduch =
König Dieb.
könig –
vorchristliche
Symbolik
an den
Giebeln
der Spreewaldhäuser.
090
057
Wendische
Hochzeit: Der
»braška« Jan
Kmoch aus
Quatitz hat
über
2000 evangelische, aber
auch
katholische,
Hochzeiten
begleitet.
071
Huldigung
den
Patrioten.
Von o.l.:
H. Jordan,
M. Kosyk,
J. H. Imiš,
K. A. Kocor,
H. Zejler,
J. A. Smoler,
125
056
Lateinisch
und
sorbisch am
Friedhofstor
in Malschwitz
nordöstlich
von
Bautzen: »WIR
WAREN –
WIR
WERDEN SEIN/
WIE?/Denuo
erstruct: 1788«.
Hauskreuz
aus
Delany,
dem
sorbischen
Niederland.
040
Maja
Nagel:
»leibeigenes«,
2004,
farbige
Zeichnung.
049
TEMPLUM
SORABORUM nannte
man die wendische
Andreaskirche
in
Muskau, 1788
vom
Grafen Hermann
von Callenberg
erbaut, ist
sie 1945
dem Krieg
zum
Opfer gefallen.
Mariä Himmelfahrt in
Wittichenau.
055
Der sorbische
Landschaftszeichner Heinrich
Theodor Wehle,
Schüler Klengels
in
Dresden, der
1805
26-jährig stirbt,
»Ja sym podjanski«,
d.h.
»Ich stehe
unter Johann
[Leisentrit]«
– so
die katholischen bekennen
bis heute ihren Sorben
Glauben.
Leisentrit,
1567 Apostolischer Administrator
in den
Lausitzen,
wird als Retter
des Katholizismus
Reformationsze in der
it verehrt.
039
»Nic robotu,
ale
swobodu!«
– Nicht
Frondienst,
Freiheit!
Immer wieder
stehen sorbische
Bauern gegen
die
Leibeigenscha
ft,
die in den
Lausitzen
besonders
bedrückend war,
auf.
048
Katholische
Kreuzreiter
zur Osterprozession
an der
Kirche
Hadam Bohuchwał
Šěrach, Pfarrer
in Kleinbautzen, bedeutender
sorbischer
Aufklärer
und Vater
der modernen
Bienenzucht,
seine oberlausitzische
Bienenvermehrung,
der »Schirachsche Betrug«,
hat
heute Bedeutung. bis
hinterlässt
ein bis
heute eindrucksvolles Werk.
Sorbische
Inschrift
am Pfarrhaus
von
St. Michaelis
in
»Psches Bošu Bautzen:
Miłoß /
Psches Dobru
Woschnoß
/
Psches Serbow
1802« – »Durch Luboß/
Gottes
Güte/Durch
gute Obrigkeit /Durch
der Wenden
Liebe/1802.«
080
047
»Um den wendischen
Kirchen und
Schulen
tüchtige, redliche
und
erfahrene
Männer
zuzubereiten«,
errichtet Caspar
von
Gersdorf unter
pietistischem Einfluss
1746 ein Seminar
in Uhyst/Spree.
054
»Gedruckte«
Handschrift
des Lassiten
Hanzo Nepila
aus Rohne
in
der Mittellau-
sitz, des ersten
sorbischen
Volksschriftstellers.
062
1871 Reichsgründu
1875 Verdrängung
ng
den preußischen der sorbischen
Sprache in
1912 Gründung
Schulen
der Domowina der Lausitzen
1846 Serbowka
Studierenden – Vereinigung der
sorbischen
1848 Bürgerlich-de in Prag
1848 Slawenkongre
mokratische
Revolution
ss in Prag
053
Dekan Jakob
Wosky
von Bärenstamm
dem sorbischen aus
Dorf
Crostwitz eröffnete
die
Glanzzeit der
Apostolischen Präfektur
Meißen in
der Lausitz.
1753 empfing
er
erster Bautzener als
die BischofsweiheDekan
.
070
2000
1939 –1945
1945 NeugründungZweiter Weltkrieg
1948 Gesetz
der Domowina
sorbischen zur Wahrung der Rechte
Bevölkerung
in Sachsen der
046
Die Brüder
Šimon
aus Temritz
stiften
1727 das Wendische
Seminar auf
der
Prager Kleinseite
den katholischen für
rikernachwuch Kles. Das
Seminar wird
bald zur
Pflanzstätte
nationaler Bestrebungen.
Sorbisches
Bauerngehöft
in
Kotten
bei
Die Wappen
Witder Ober- und
Brückenturm
Niederlausitz
tichein
am Altstädter
der Lausitzen Prag bezeugen die lange
nau.
zur
Zugehörigkeit
des Sorbischen Böhmischen Krone,
die das Überleben
in fremder
Umgebung
befördert hat.
031
030
»Des Kurfürstlichen Amtes
zu Stolpen
Wendischer
Pflege Landgericht«,
welches sich
bis zum Jahre
1810 in Göda
befand.
038
Seit 1293
war an der
Bautzener
Liebfrauenkirche
ein sorbischer
Pfarrer bestellt.
Sie ist bis
heute
Kirche der
katholischen
Sorben.
022
Darstellung
bäuerlicher
Arbeit in
einem
Brevier
im Kloster
St. Marienstern in
PanschwitzKuckau.
029
Seit dem 16.
Jahrhundert gibt
es die
katholische
Wallfahrt
zu Unserer
Lieben Frau
von der Linde.
Die kleine
Marienstatue
ist
der Reformation nach
plizierten Wegen auf komnach
Rosenthal
ins sorbische
Niederland
gelangt.
037
Zum Landtag
am
25. August
1695
wurden »die
churfürstlichen
Commissarien durch
eine
wendische
Musik
mit zwei Blockpfeifern überrascht,
welche die
Herren
sehr belustigte«.
Weil sich die
Franziskaner
in
Bautzen bis
zur
Reformation
um
das Seelenheil
der Bürger
mühten, gab
es
an ihrer Kirche
immer sorbische
Prediger.
021
Wendendarste
llung im Sachsenspiegel des
Eike
von Repgow:
Wenden, an
Beinriemen und
kurzem
Haar erkenntlich,
verhandeln
mittels
Dolmetscher
vor
Gericht.
028
036
Als Zeichen
tiefer Trauer
trugen die
Frauen die
»płachćička«,
das große
weiße
Tuch. Erst
im
20. Jahrhundert
löst sich der
Brauch auf.
Vermauerte
Wendenpforte an
der Nordfassade
von St.Pankratius in
Steinkirchen bei
Lübben.
020
Kleine Madonna
in einer gotischen
Sakramentsnis
che,
Friedrich Press,
1981. Die 1076
durch
Bischof Benno
begründeten Kirche
in Göda
war Ausgangspunk
der Wendenmissio t
der Oberlausitz n in
aus.
Scultetus von
1593 mit Eintrag
der WendischDeutschen
Sprachgrenze.
Der humanistische
Gelehrte Caspar
Peucer,
Mediziner,
Schwiegersohn Melanchthons
und verfolgter
Calvinist,
bekennt in
einem
an Jan Blahoslav Brief
IN HENETA
LINGUA –
in sorbischer
Sprache –
aufgewachsen
zu sein.
045
052
Ausschnitt
aus
der »Landtaffel
Marggrafthum des
bs
Ober Lausitz«
des
Batholomäus
chen
für den wendischen
evangelischen
Gottesdienst eingerichtet.
So in Cottbus,
Löbau, Kamenz.
035
Grabstein
des Postwitzer
Pfarrers Michał
Frencel, der
nach
1670 durch
Übersetzung des
Neuen
Testaments
die
obersorbische
Schriftsprache
begründete.
Andreas Gärtner,
sorbisch: Handrij
Zahrodnik,
der
»Sächsische
Archimedes«, wurde
in
Quatitz bei
Bautzen
geboren, war
Hofmechanikus
und
Modellmeister
August des Starken.
027
Wendische
Kirche
in Cottbus
im Jahre
1914. Nach
der Reformation
werden
Franziskanerkir
Das Schildhorndenkmal am
Wannsee in Berlin
erinnert
an den Sieg
Albrecht
des Bären
über
Jaczo von
Köpenick
1157, der die
Niederlage der Wenden
in Brandenburg
besiegelte.
019
Von Gottfried
Semper
1845 restaurierter
Westgiebel der
Klosterkirche
St. Annen
in Kamenz.
Nach
1493 durch
die Franziskaner
von der Strengen
errichtet, wurden Observanz
1565 evangelischein ihr seit
Gottesdienste in
wendischer
Sprache abgehalten.
Sorbische
Geschicht
in 160 Bilder
e
n
Serbske sta
w 160 wobrawizny
zach
Sogenannte
Pestsäule in Bernbruch
mit menschlicher
Figur und
Phallussymbol unbekannter Zeitstellung.
Die Säule
stand
ursprünglich
am
Kirchweg von
Biehla
nach Kamenz.
013
Der heilige
Benno an
der Elbe.
Darstellung des
»Wendenapostels«
im Bautzener Domkapitel.
018
026
Die Zerstörung
des SwantewitHeiligtums
in
Arkona durch
den
dänischen
König
Valdemar den
Store im Jahre
1169 beendete
die Unabhängigke
der Westslawen. it
012
Der Musikwissenschaftler Jan
Rawp
hat den Dudelsack
eines Musikanten
auf einem
1486
gemalten
Wandbild
in der Kirche
Briesen
bei Cottbus
als Instrument wendischen
Typs bestimmt.
Die kleinen
Weiler
mit unregelmäßige
r
Bebauung
aus der
Zeit der sorbischen
Landnahme
spiegeln
sich bis heute
in
Dorfstrukturen den
des
Altsiedellandes
zwischen Kamenz
und Löbau
wider.
007
Der obodritische
Slawenfürst
Niklot
(†1160) war
Stammvater
der
Herzöge von
Mecklenburg.
Als
solcher erscheint
er
1855 in der
Fassade
des Schweriner
Schlosses.
017
034
Erst 100 Jahre
nach
der Reformation
bekommen die
evangelischen Wenden
des
Bautzener
Umlandes
im Jahre 1619
eine
eigene Pfarrkirche.
089
153
016
Vermeintliches
Bild des 1430
hingerichteten
Pětr z
Přišec am
Nikolaiturm in Bautzen,
»Ein Ewigwerender
Kirchen
Calender [...]
Auch
disches Gesangbuchein Wen[...] Auch
der Kleine
Catechismus
/mit
dem Tauff
und Träwbüchlein
Wendisch
/
vertiret«
lausitzer Pfarrers des Nieder1574 bei Michael Albin Moller,
Wolrab in
Bautzen erschienen,
war das
erste gedruckte
sorbische
Buch.
In St. Michael
wird
bis heute sorbisch
gepredigt.
und deutsch
bezeichneten
Orten
werden in
Stunden
angegeben.
1949 Zulassung
der Domowina
in der Niederlausitz
1949 Gründung
1989 Politische
der DDR
Wende
Kopěrowanske předłohi za maćeršćinu 9. lětnik
awtoraj: Felicitas Kralowa, Jürgen Schäfer
skaz. čo. P-9/57/04-1A
032
043
Der Czorneboh
(561 m) beherrscht
die Gefildelandschaft. Die
Sorben
sehen in seinen
Gipfelklippen
vorchristliche
Opferstätten, die
sie an
die verlorene
Freiheit gemahnen.
den Jurij Wjela
in einer Novelle 1968
als
Haupt der
hussitischen Opposition
dargestellt
hat.
025
Allenthalben
finden
sich bis in
das Gebiet
von Saale
und Elbe
Zeugnisse
der Anwesenheit der
Wenden.
So im ostthüringischen Großbrembach: Wende
und
Deutscher
unter
einem Hut.
011
Gero. Das
sorbische kollektive
Gedächtnis
bewahrt die
Erinnerung seiner
rücksichtslosen
Härte bis heute.
Bilder
wendischer
Götter in
der Rudolfschen
Chronik im
Bautzener
Stadtarchiv.
006
Am Anfang
des
10. Jahrhunderts
errichteten die
Lusizer
in der heutigen
Niederlausitz 30,
die Milzener
in der heutigen
Oberlausitz 60 Burgwälle,
deren eindrucksvolle
Reste noch
immer die
Landschaften
prägen.
010
Stiftskirche
Gernrode.
Tumba
des Markgrafen
015
Slawische
Gefäße,
Fundort
Gehren,
Niederlausitz.
005
Geografen
(um
850) werden
unter den
sorbischen Stämmen
mit ihren Burgen
auch die LUNSIZI
und MILZANE
genannt.
Schrotholzkirch
e in
Sprey in der
Muskauer
Heide. Die
Lausitzen
gehörten zur
osteuropäischen BlockbauHauslandschaf
t. Nur
im Süden
machte
in Umgebinde- sich
und
werkbau fränkischerFachEinfluss geltend.
024
Brandhügelgrab
vorchristlicher
Zeit aus
Gahro
in der
Niederlausitz.
004
In der Chronik
des Bayrischen
Im Konflikt
zwischen dem
polnischen König
Bolesław Chrobry
und dem deutschen
König Heinrich
II.
nach 1002
war
das Territorium
der
sorbischen
Milzener
Streitobjekt.
014
061
»Lausitz«,
os. Łužica,
ns. Łužyca,
vom altsorbischen
»ług«,
das Sumpfland.
Ursprünglich
nur
Name der
Niederlausitz, wird er
auch auf
das Land der
Milzener,
die spätere
Oberlausitz, übertragen.
003
009
023
1700
Sorbische Geschichte in 160 Bildern
plakat
wudawaćel: Domowina- Zwjazk Łužiskich Serbow, Domowina,
Rěčny centrum WITAJ, Serbski muzej, Serbski institut e.V. Budyšin
awtoraj: dr. Hans Mirtschin, Ralf Reimann
6,90 €
skaz. čo. L-0/225/15-1A
Christliche
Soldaten
zerstören
einen heidnischen
Tempel und
zerschlagen
Skulpturen
wendischer
Götter.
008
1500
1458 –1471
Die Lausitzen
1490 –1526 1471–1490 Die
unter Georg
1517 Reformation Die Lausitzen Lausitzen unter Matthias
von Podiebrad
unter Herrschaft
Corvinus
der Jagiellonen
1346 Oberlausitzer
Sechsstädtebu
1437–1458 1429/30 Hussiten
in
nd
Herrschaft Die Lausitzen unter der Lausitz
1293 Verbote
der Habsburger
der sorbischen
Sprache
1319 –1437 in Westsachsen und
Thüringen
Die Lausitzen
den Luxemburgern
unter
Serbske stawizny w 160 wobrazach 002
1600
N OW E
Neben der
uralten Bezeichnung WINDI
–
Wenden –,
steht
in der fränkischen
Chronik des
Fredegar (um
630)
das erste Mal
der
Name SURBI
für die Sorben.
001
Vom Bundesministerium
für Finanzen
2012 editierte
145-Cent-Sond
erbriefmarke
zum
100. Jubiläum
der Domowina
mit Vogelhochzeitsmotiv.
Beno Měrćin
Škoda aus
Panschwitz-
160
Kuckau: »Meine
Zukunft liegt
in
der Lausitz«
–
T-Shirt-Aktion
der
Domowina
zum
100. Jahrestag
ihrer Gründung.
wučbnym planom za předmjet serbšćina
na serbskich srjedźnych šulach
skaz. čo. L-0/59/04-1
Dodatny material za rjadnik
hódnoćenje šulerskich wukonow
awtorka: Felicitas Kralowa
skaz. čo. L-0/84/05
Słowničk zapřijećow
tacija/
ska orien
Powołan ntierung
ie
Berufsor lětnikow/
k nowemu wučbnemu planej
awtorka: Felicitas Kralowa
skaz. čo. L-0/88/05
Po puću w serbskich a dwurěčnych firmach
a zarjadnišćach w blišej wokolinje
WITAJ
centruma
ecy
Rěčneho
rnik“ Workl
y projekt
„Michał Hó
Zhromadn
le
šu
je
wyše
eje
sk
rb
Se
a
skaz. čo.:
7. do 9.
n
za šulerjow der 7. bis 9. Klasse
r
für Schüle
N OW E Dokumentation über Berufe und Ausbildungsmöglichkeiten
5
in der zweisprachigen Region
rjadowak/ Ordner
wudawaćel: Domowina, Rěčny centrumWITAJ
awtorojo/zestajerka: šulerjo 8. lětnika SWŠ Worklecy, Bianka Wjeńcyna
skaz. čo. L-0/250/15-1A
L-0/250/1
Št
Hdźe
Kak wy
s
wukub
ła
ch
ych firma
dwurěčn
a
h
ic
k
s
je
w serb
j wokolin
Po puću
h w bliše
c
a
ć
iš
n
d
a zarja
tnikow
7. do 9. lě
ildungsza šulerjow
und Ausb ion
fe
u
r
e
B
er
eg
tation üb
achigen R
Dokumen
r zweispr
e
d
in
n
e
eit
möglichk bis 9. Klassen
r der 7.
für Schüle
92
D
dźěćaca dźiwadłowa hra ze spěwami
tekstowa knižka a CD
awtorka: Sabina Žurowa
skaz. čo. P-0/65/04-1
o
ći p
źě
wšěm swěć
e
Dźěći po wšěm swěće zběrka rozprawow wo dźěćoch z cyłeho swěta
64 str., brošura, wjacebarbne, € 2,50 (škitna płaćizna)
skaz. čo. L-0/165/12-1A
RCW
L-0/165/12-1A
Witaj_Kinder aus aller Welt_US.i1 1
23.04.2012 13:55:58 Uhr
fsbild
zum Beru
chreibung
ja / Kurzbes
e powołan
sowanj
Krótkowopi
Krótkow
opisow
anje po
W srjed
źišću:
wołanja
/
ung
Fachricht
r
e
d
in
/
r
e
nik
Elektronik
äudetech
b
e
G
d
n
u
Energieung
kt:
Im Blickpun
Kurzbe
schreib
ung zum
Berufsb
ild
šwalča
fsausbild
duale Beru

wašnje
časowy
łanja:
wobjim
městno
sće wu
ku
wuměn
šulske
wukub
łanja:

błanja:

njenje:

tutym p
so dźěła

jenja:
wotzam
k
to so w
Ausbildun
wukub
owołan
?
soka je
zasłužb
a za ča
anja?
s
ju čini?

dualne
p
2 do 3
owołan
lěta
wukub
ła
ske wu
ku
błanje
nska šu
abo rea
lna šula
ze šijaw
u
abo dra abo z ruku ši
ć, muža
st
zhotow u za holcy a
cu drast
žony p
ić
a wupo
 serb
o měra u
rj
e
d
sku na
ch
źeć
ro
dnu dra
wupo
 ban rjedźeć a ju h stu šić a ju
olcam
ty a sek
a žonam
le wuši
wać, sa
drasćić
čki tyk
ać atd.
 w šw
alčerni,
w dźiw
kulturn
adle ab
y
od
studiju ch zawodach
, w film ruhich
owym
 w1
. lě
 w 2 će 275€
. lě
 w 3 će 300€
. lěće 3
25€
3,5 Jahre

gsdauer:
Ausbildun
la a zaw
od
 wu
šiknosć
 jara
k
 do orektne a čist
bre zn
e dźěło
wuměłs ajomosće w
matem
kim k
 pře
atice a
ćelne w ubłanju
we
ustupo
wanje
hłowna
gsart:

Lernorte:
d
Sorgfalt un
usstsein,
tungsbew
Verantwor
t
hematik,
Flexibilitä
Physik, Mat
nntnisse in
 gute Ke
Informatik
delfrei sein
uss schwin
 man m

ungen:
Voraussetz

lu
Schulabsch
Was macht
rufsschule
d Be
Betrieb un
ss:
man in
ruf?
diesem Be
er Ab
bschluss od
Realschula
itur
lieren,
eiter instal rieren an
die Mitarb
pa
igen und re
ht
ic
fs
au
te Elektrik
be
die gesam
Großbauten

n
iten werde in
n
digen Arbe
die notwen Gebäuden oder inne
n
de
rt
außen an
durchgefüh
en
ud
bä
den Ge
r allem in
itet wird vo
 gearbe kten, Wohn- und
en
är
rm
pe
Su
ekomplex
n, Industri
Büroanlage

t man?
Wo arbeite

nt man
Was verdie ung?
ild
in der Ausb
ca. 500 € im
Monat
93
Knoćik Frido
Feliks a Florian 18
Co o l w o w
ka
serbski comic
awtor a ilustrator: Šćěpan Hanuš
redakcija: Pětr Šołta, redaktor Płomjenja
64 str., brošura, € 2,50 (škitna płaćizna)
skaz. čo. L-0/194/11-1A
H ač do ju
třišeho, Fl
orijo!
N OW E Feliks a Florian 2 comicowy zešiwk, 2. dźěl
awtor a ilustrator: Šćěpan Hanuš
redakcija: Pětr Šołta, redaktor Płomjenja
64 str., brošura, € 2,50 (škitna płaćizna)
skaž. čo. L-0/249/14-1A
Floriano,
čehodla je
poprawom
wjedro je
za Felik sa
za njeho
w jend≤e
wš o cool?
cool, byrn
l[ åinje „z
Sa mo cóp
jež wozn
ymne”, ka
amjenja
ĺe
ž w s¶ ow
tute
H mm ...,
ni
ku
∑i
ta m. To nj s¶ owo
to njeje
ezrozu m
tak jedn
ju.
orje – ta
HA
!!
Tule widź
k
wš ak rěči
m ĺo
nja w jend iš, „horco” wozn am
woprawdź dź in a. To
źelšcínje
jee njemóž
wěm, wy
„hot ”! Nět
eš
jednorje
zrozumic´,
ko
wš itko zw
wowka.
jercícé!
»Agent Žwjenkačk«, »Rejowanska partnerka« abo »Feliksowe
supersanki«: Tute a 28 dalšich stawizničkow móža mali, ale tež
dorosćeni lubowarjo comicow w nowym dźělu comicoweho zešiwka
»Feliks a Florian« čitać. Wjesnej hólcaj dožiwitaj tójšto dyrdomdejow,
a to nic jenož doma, w šuli, při wjesnym haće abo w měšćanskej
kupnicy. Wězo njesmě tež te abo tamne worakawstwo kaž tež
zadźiwany pohlad do swěta dorosćenych falować.
Wop ak, wo
wka,
zymny dź
eń je
totalnje
njecool!
Horcy dź
eń je cool
a zymny
je hot, pr
awje?
Sportowe plakaty tři A2 plakaty za sportowu zaběru w předšuli a zakładnej šuli
drei A2 Plakate für Sportangebote im Vor- und Grundschulalter
zestajała: Gunda Heyderowa
hornjoserbsce: Silwija Wjeńcyna
skazanske čisło P-0/172/10
Witaj_Feliks
a Florian_
OS_A5_Te
il2.indd
18
13.10.14
08:08
22
US_O
S_Te
il2.ind
d 1
L- 0/24
9/14 -1
A
13.10.
14 07:
53
94
Alfabet serbski a němski alfabet w šulskim wuchadnym pismje
plakat A0, wjacebarbne
skaz. čo. L-0/85/05
Serbski wobrazowy alfabet wudawaćel: Domowina, Rěčny centrum WITAJ
plakat A1 (€ 1,00) abo A0 (€ 1,50), wjacebarbne
skaz. čo. L-0/130/08
Narodninski kalender
skaz. čo. L-0/163/09
Narodninski
kalender
APRYL
JUTROWNI
1
2
K
3
4
5
6
7
8
Hódaj z nami! 1 9
10
11
12
13
14
15
OK TOBER
16
17
18
1
19
2
20
3
21
4
22
5
23
6
24
7
8
9
10
11
Ilustracije: Isa Bryccyna
25
Domowina – Rěčny centrum WITAJ
Domowina – WITAJ-Sprachzentrum 26
27
Póstowe naměsto 3 • Postplatz 3
02625 Budyšin • Bautzen
28
telefon (0 35 91) 55 04 00
29
faks
(0 35 91) 55 03 75
30
[email protected]
W INOWC
zběrka hódančkow
awtor: Mikławš Krawc
skazanske čisło: L-0/186/11-1A
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
Hódaj z nami! 2 zběrka hódančkow
awtor: Mikławš Krawc
skazanske čisło: L-0/192/11-1A
26
27
28
29
30
31
W blokomaj předleži nahladna ličba hódančkow wšelakich družinow.
Wone hodźa so za dźěći wot něhdźe 5. lětnika. Při wuhódanju radźimy
powšitkownje wulke pismiki zapisać, hewak móhli při pisanju mjenow
njedorozumjenja nastać. Při předłohach z małymi pismikami pak
wuhódanja w tohorunja małych pismikach zapišće.
95
CD za zrozumjace słuchanje
CD für das verstehende Hören
z tekstowym zešiwkom/mit Textheft
Serbšćina – cuzorěčna wučba
Sorbisch – Fremdsprachenunterricht
3./4. lětnik/Schuljahr, wudaće/Ausgabe 1998, SŠT
5. lětnik/Schuljahr, wudaće/Ausgabe 1999, SŠT
6. lětnik/Schuljahr, wudaće/Ausgabe 2001, RCW
Na frasu dźiwadłowa hra
Dodatny čitanski material za literarnu wučbu
8. do 10. lětnika serbskich wyšich šulow a gymnazija
awtor: Rainer Hachfeld
1. nakład 2008
56 str., brošura
skaz. čo. L-9/118/08-1
Žołma dźiwadłowa hra
Dodatny čitanski material za literarnu wučbu
9. a 10. lětnika serbskich wyšich šulow a gymnazija
awtor: Reinhold Tritt
1. nakład 2009
50 str., brošura
skaz. čo. L-10/128/09-1
Fetzer
dźiwadłowa hra
Dodatny čitanski material za literarnu
wučbu 8. do 10. lětnika
awtor: Sven Grunert
zeserbšćiłoj: Jan a Beno Budar
1. nakład 2007
44 str., brošura
skaz. čo. L-0/93/07-1
Miles Gloriosus dźiwadłowa hra
Dodatny čitanski material za literarnu wučbu 9. a 10. lětnika serbskich
wyšich šulow a gymnazija.
awtorka: Hanka Jenčec
1. nakład 2013, 40 str., brošura, skaz. čo. L-0/153/13-1°
96
Nabožina 6/7
Islam
dźěłowy material za katolsku nabožinu
36 str., rynkowa wjazba, dwubarbne
skaz. čo. L-6/96/06-1A
Nabožina 9/10 Buddhizm
kopěrowanske předłohi za katolsku nabožinu
awtorka: Ludmila Bizoldowa
16 str.
skaz. čo. L-9/167/10-1
Wuknjenje při stacijach
kopěrowanske předłohi k temje »Islam«
15 str., skaz. čo. L-6/111/07-1
informaciski zešiwk lutki
Informaciski zešiwk Lutki je wusměrjeny na staršich a jich dźěći w pěstowarskej
starobje, kotrež serbsce rěča abo serbsce wuknu. W fachowym přinošku so starši
wo tym informuja, kak móhli swoje dźěći při wuknjenju serbšćiny podpěrować,
byrnjež snano sami serbsce njerěčeli. Jim so rozjasnja, na kotre wašnje sej dźěći
w zažnej starobje druhu rěč přiswojeja a kotre faktory jich rěčne wuwiće
spěchuja. K wotpowědnej temje so wo dźěle w pěstowarnjach rozprawja kaž
tež wo aktualnych poskitkach a wosebitych podawkach w zwisku z přiswojenjom serbšćiny. Za dźěći wuhotuja so wosebite dźěćace strony. Maskotka Witko
postrowja je w kóždym zešiwku z małej stawizničku. Wobrazy k tomu móža
dźěći same wumolować a k nim powědać. Tež wjeselo při hódanju a łušćenju
je garantowane. Spěwy, rymy, jazykokopolaki – to wšo chce być nawuknjene.
Samo nawody k eksperimentam za małych wědomostnikow poskićuje zešiwk
Lutki. A za dźěći a staršich, kotřiž chcedźa někotre nowe serbske słowa nawuk
nyć, je mały wuknjenski kućik přihotowany. Poslednju stronu Lutkow wužiwa
RCW, zo by čitarjow wo swojich zarjadowanjach, nowowuwitych didaktiskich
materialijach za wužiwanje w pěstowarni abo tež wo nowej dźěćacej literaturje
informował. Zešiwk steji dźěćom w pěstowarnjach ze serbskorěčnym kubłanjom
darmotnje k dispoziciji.
Lutki móžeće sej tež darmotnje jako PDF-dataju připósłać dać abo w ćišćanej
formje z póštu. Za porto wobliči so narunacy přinošk we wysokosći € 3,20.
Z A DŹĚĆI A
S TAR ŠICH
FÜR K INDER
UND ELTERN
Weronika Butendeichowa • telefon (0 35 91) 55 04 18 • butendeich-witaj @ sorben.com
3 2014
Prěni zešiwk rjada »Dokumentacija« wopřija wědomostne
přinoški mjezynarodneju sympozijow Šule za dolnoserbsku rěc
a kulturu z lěta 2002. Institutny direktor a dołholětnaj wědomostnaj sobudźěłaćerjej Slědźerskeho centruma za wjacerěčnosć w
Brüsselu referuja k temam mjeńšinowe slědźenje a rěčna politika
kaž tež mjeńšiny w konteksće šulskeje rěčneje politiki a wuprajeja
so k swojim wobkedźbowanjam k dwurěčnosći w Choćebuzu.
Das erste Heft der Schriftenreihe »Dokumentation/Dokumentacija«, herausgegeben vom WITAJ-Sprachzentrum, beinhaltet
wissenschaftliche Beiträge zweier im Jahr 2002 durchgeführter
internationaler Symposien der Schule für Niedersorbische
Sprache und Kultur. Der Institutsdirektor und zwei langjährige
wissenschaftliche Mitarbeiter des Forschungszentrums für Mehrsprachigkeit in Brüssel äußern sich zu den Themen Minderheitenforschung und Sprachenpolitik bzw. Minderheiten im Kontext
der Schulsprachenpolitik sowie zu ihren Beobachtungen der
Zweisprachigkeit in Cottbus.
Serbske šulstwo jako zjawne mjeńšinowe šulstwo
w konteksće europskich dojednanjow / Das sorbische
Schulwesen als Minderheitenschulwesen im Kontext
europäischer Übereinkommen
Dokumentacija 2/Dokumentation 2
48 stronow, skaz. čo. P0/61/04-1
Brošura dokumentuje zhromadnu kubłansku konferencu
Domowiny a Poradźowaceho wuběrka za prašenja serbskeho luda
při Zwjazkowym ministerstwje nutřkowneho z dnja 19.03.2004.
Předsyda Domowiny Jan Nuk předstaji w swojej analyzy aktualnu
situaciju serbskeho šulstwa a žada sej w pjeć ćežišćach dołhodobne zasadne rjadowanje serbskeho šulstwa jako zjawne mjeńšinowe šulstwo. Prof. dr. Hofmann, předsyda Poradźowaceho
wuběrka Europskeje rady wupraji so k wobsahej a skutkownosći
Europskeje charty regionalnych abo mjeńšinowych rěčow
a k Ramikowemu dojednanju za škit narodnych mjeńšin.
Die Broschüre dokumentiert die Beiträge über die gemeinsame
Bildungskonferenz der Domowina und des Beratenden Ausschusses für Fragen des sorbischen Volkes beim Bundesministerium
des Innern vom 19.03.2004. Der Vorsitzende des sorbischen
Dachverbandes Jan Nuk verdeutlicht in seiner Bestandsaufnahme
die aktuelle Situation des sorbischen Schulwesens und fordert
in fünf Schwerpunkten eine dauerhafte grundsätzliche Regelung
des sorbischen Schulwesens als öffentliches Minderheitenschulwesen. Prof. Dr. Hofmann, Vorsitzender des Beratenden Ausschusses des Europarates äußert sich zu Inhalt und Wirkungsweise der Europäischen Charta der Regional- oder Minderheitensprache und des Rahmenübereinkommens zum Schutz nationaler
Minderheiten. In weiteren vier Beiträgen wird die Schulpolitik aus
Sicht der Sorben sowie politischer Vertreter des Landes Brandenburg und des Freistaates Sachsen erörtert.
Aktualne pšašanja serbskego šulstwa w Dolnej Łužycy /
Aktuelle Fragen des sorbischen/wendischen Schulwesens
in der Niederlausitz
wudawaŕ: Domowina, Rěcny centrum WITAJ
32 bokow, skaz. c. P0/78/05-1
Brošura jo dokumentacija prědneje kubłańskeje konference
Župy Dolna Łužyca z. t. Dwa zastupnika šulskeje administracije
a wjednik dolnoserbskego wótźělenja Serbskego instituta z. t.
su swój wid na serbski źěl šulstwa a na swóje móžnosći pomocy
dali, aby se serbska wucba w Dolnej Łužycy zmócniła.
Die Broschüre ist eine Dokumentation der ersten Bildungskonferenz des Regionalverbandes der Domowina Niederlausitz e. V.
Zwei Vertreter der Schuladministration und der Leiter der niedersorbischen Abteilung des Sorbischen Instituts e. V. stellten ihre
Sicht auf den sorbischen/wendischen Anteil des Schulwesens und
ihre Möglichkeiten zur Hilfe dar, um den sorbischen/wendischen
Unterricht in der Niederlausitz zu stärken.
Das bilinguale Sprachprogramm WITAJ in der Kindertagesstätte und in der Schule in der Niederlausitz
Dokumentation 4/Dokumentacija 4
Autorin: Madlena Norberg
128 Seiten, Best-Nr. L0/103/06-1
Knigły su zběrka wósym nastawkow k bilingualnemu rěcnemu
programoju w Dolnej Łužycy w źiśowni a šuli. Awtory/-ki
pśedstajaju temu ze wšakorakich perspektiwow. Tśi zakładne
artikle se zaběraju z pśiswójenim rěcy powšyknje, te druge
wopisuju konkretnu serbsku situaciju.
Der Sammelband umfasst acht Beiträge zum Thema bilinguales
Sprachprogramm in der Niederlausitz in der Kindertagesstätte
und Schule. Die AutorInnen stellen das Thema aus verschiedenen
Perspektiven dar. Drei Grundartikel beschäftigen sich mit der
Aneignung der Sprache im Allgemeinen, alle weiteren beschreiben die konkrete sorbische/wendische Situation.
99
W Ě D O M N O S T NDOLNOSERBSK
E P U B L I K A C I JAE W
Z UCB
R C WA
Mehrsprachigkeit – Voraussetzung und Chance
für das Überleben kleiner Sprachgemeinschaften
Redaktion: Jadwiga Gerberichowa, Manuela Smolina
76 Seiten, Best-Nr. WP/14/02-1
Nur als pdf zum downloaden unter www.witaj-sprachzentrum.de
WĚDOMNOS TNE PUBLIK ACIJE Z RC W
WITAJ-projekt w pěstowarnjach Hornjeje a srjedźneje
Łužicy – mjezybilanca a zhladowanje do přichoda /
Das WITAJ-Projekt in Kindertagesstätten im Freistaat
Sachsen – Zwischenbilanz und Ausblick in die Zukunft
redakcija: Jadwiga Kaulfürstowa
skaz. čo. P-0/134/08-1
We 18 přinoškach w serbšćinje a němčinje zhoni čitar na zakładźe
konkretnych přikładow, kak kubłarki, wučerki a starši ze serbsko
rěčnym kubłanjom pěstowarskich a šulskich dźěći wobchadźeja,
kotre wuspěchi móža wobkedźbować a w čim widźa móžnosće,
posrědkowanje serbšćiny polěpšić. Wědomostnicy předstajeja
wuslědki rěčneho kubłanja w pěstowarnjach po modelu WITAJ
kaž tež wuspěchi wobwliwowace faktory. Nimo toho wopřija najwšelakoriše nahlady na model WITAJ wobsahowacy zběrnik
chronologiju WITAJ-hibanja a přehladaj wšitkich pěstowarnjow
a zakładnych šulow Sakskeje, kotrež serbsko-rěčne kubłanje
poskićuja.
In 18 Beiträgen in obersorbischer und deutscher Sprache erfährt
der Leser anhand konkreter Beispiele, wie ErzieherInnen,
LehrerInnen und Eltern mit der sorbischsprachigen Erziehung
von Kindergarten- und Schulkindern deutschsprachiger Familien
umgehen, welche Erfolge sie beobachten können und worin
sie Möglichkeiten sehen, die Vermittlung der sorbischen Sprache
zu verbessern. Wissenschaftlerinnen stellen Ergebnisse der
Spracherziehung in Kindertagesstätten nach dem Modell WITAJ
und den Erfolg beeinflussende Faktoren vor. Außerdem beinhal-
100
tet der Sammelband, der verschiedenste Anschauungen vom
Modell WITAJ enthält, eine Chronologie der WITAJ-Bewegung
und Übersichten sämtlicher Kindergärten und Grundschulen
Sachsens, die eine sorbischsprachige Erziehung und Bildung
anbieten.
2. kubłańska konferenca w Dolnej Łužycy »Serbska rěc
jo žywa – pśinosk serbskeje wucby k pśiswójenju kompetencow« / 2. Bildungskonferenz in der Niederlausitz
»Die sorbische (wendische) Sprache lebt – Kompetenz-erwerb im Sorbisch-(Wendisch-)Unterricht«
wudawaŕ: Domowina, Rěcny centrum WITAJ
redakcija: Kito Ela
112 bokow, skaz. c. P-0/146/09
W 6. zwězku dokumentacijow Rěcnego centruma WITAJ su
pśinoski 2. kubłańskeje konference w Dolnej Łužycy wózjawjone.
W srjejźišću togo zarědowanja jo stojało pósrědnjenje dopózna
śow k praktiskemu pśesajźenju wěcejrěcnego wukubłanja w pśedšulskem casu a we wucbje wšych lětnikow. Wuzwignuś dej se how
pśednosk wó nazgónjenjach pśi wužywanju metody imersije wót
kněni Le Pape Racine ze Šwicarskeje. Nadejźomy pak teke pśeglěd
wó statkowanju wšakich gremijow w kraju Bramborska pśi
realizěrowanju wěcejrěcnego wukubłanja we wucbje serbšćiny.
Im Band 6 der Dokumentationen des WITAJ-Sprachzentrums
sind die Beiträge der 2. Bildungskonferenz in der Niederlausitz
veröffentlicht. Im Mittelpunkt dieser Veranstaltung stand die
Vermittlung von Erkenntnissen zur praktischen Umsetzung
Gesetzes-Novellierungen im brandenburgischen Bildungswesen
der letzten Jahre das bilinguale Sprachprogramm WITAJ nicht
unbeeinflusst gelassen, woraus sich weiterhin die Notwendigkeit
der Aktualisierung der Konzeption ergab. Ein anderer wichtiger
Grund für die Überarbeitung der Konzeption ist die Weiterführung des bilingualen Unterrichts am Niedersorbischen
Gymnasium.
WITAJ in Brandenburg – Stand und Weiterentwicklung
eines erfolgreichen bilingualen Sprachprogramms
Autorin: Madlena Norberg
214 Seiten, Best.-Nr. P-0/145/10-1
Serbscy šulerjo srjedźneho schodźenka. Analyza rěčnych
zamóžnosćow nastupajo spisownu rěč
awtor: Timo Meškank
214 stronow, skaz. čo. P-0/175/10-1
Pśedlažeca publikacija jo analyza bilingualnego rěcnego programa WITAJ w Dolnej Łužycy wót źiśownje pśez šulu až k dokubłanju ceptarjow. W sedym kapitlach dostanjo cytaŕ pśeglěd
wó trěbnych ramikowych wuměnjenjach, rěcnych wobstojnosćach
w Dolnej Łužycy a praktiskem pśesajźenju bilingualneje wucby
w Bramborskej. Knigły bazěruju na pśepytowanjach a wobglědowanjach, ako su se w slědnych lětach gótowali a daju na wótpowědnych městnach koncepcionelne naraźenja k dalšnemu
wuwiśu rěcnego programa. Tam, źož jo se góźiło, jo se bilingualny
rěcny program WITAJ pśirownował z pódobnymi programami
w Nimskej.
Publikacija wobsahuje wuslědki analyzy rěčnych kmanosćow
šulerjow 6. lětnika. Wona je so na zakładźe šulerskich nastawkow
zhotowiła, kotrež su so na centralnych olympiadach serbskeje rěče
w lětach 1992 do 2009 pisali. Wuchadźišćo za zwěsćenje rěčnych
kmanosćow su žadanja sakskeho wučbneho plana za předmjet
serbšćinu w 5. a 6. lětniku, ale tež zwoprawdźenje žadanjow
we wučbnych srědkach za wučbu serbšćiny.
Die vorliegende überarbeitete Konzeption gründet sich auf eine
Analyse des WITAJ-Projekts in den Jahren 2006–2008. Darauf
aufbauend versucht sie, Entwicklungsmöglichkeiten aufzuzeigen,
die für das erfolgreiche Weiterbestehen des bilingualen Sprachprogramms WITAJ nutzbringend sein könnten. Auch haben
Die Publikation enthält die Ergebnisse der Analyse sprachlicher
Fähigkeiten von Schülern aus der Klassenstufe 6. Diese erfolgte
anhand von sorbischsprachigen Aufsätzen, welche auf den
zentralen Olympiaden der sorbischen Sprache in den Jahren
1992 bis 2009 geschrieben wurden. Ausgangspunkt für die
Feststellung der sprachlichen Fähigkeiten sind die Anforderungen des sächsischen Lehrplans für das Fach Sorbisch in den
Klassenstufen 5 und 6 sowie deren Umsetzung in den Lehrmaterialien für den Sorbischunterricht.
101
WĚDOMNOS TNE PUBLIK ACIJE Z RC W
mehrsprachiger Ausbildung im Vorschulalter und im Unterricht
aller Schulstufen. Hervorzuheben ist hier der Vortrag der Schweizer Pädagogin Le Pape Racine zu Erfahrungen bei der Nutzung
der Immersionsmethode. Ebenso gibt es eine Übersicht über das
Wirken verschiedener Gremien im Land Brandenburg bei der
Verwirklichung der mehrsprachigen Ausbildung im Sorbisch-/
Wendischunterricht.
Z A PIS T I T ULOW
A
80
ABC-zešiwk z přiłohu
81ABC-zwučować
97
Aktualne pšašanja serbskego šulstwa
93
Alfabet, hs.
77
82
50
50
50
75
49
22
48
B
C
83
84
94
CD »Čitanka 2 do 4«
CD – Přewod spěwow k Wjeseli hercy
CD za zrozumjace słuchanje
Bajki a powěsće za jewišćo
Beilage zur sorbischen Fibel für Eltern
Biologija plus 5, wučbnica
Biologija plus 6, wučbnica
Biologija plus 5/6, dźěłowy zešiwk
Bjarnat Krawc a wuměłcy jeho swójby
Bóh a swět – 7./8. lětnik
Budyšin a wokolina
Buchnerowy koleg, stawizny 11
69
79
83
83
83
79
15
10
11
11
45
45
45
46
46
15
44
Č
97
90
D
102
Čerwjenawka a druhe bajki
Čitanske znamješka
Čitanski wupokaz 2
Čitanski wupokaz 3
Čitanski wupokaz 4
Čitaj a wukń!
Čitaj z nami
Čitanka 2
Čitanka 3
Čitanka 4
Čitanka 5
Čitanka 6
Čitanka 7
Čitanka 8
Čitanka 9/10
Čitanske zwučowanja
Čłowjek a medijowa towaršnosć
Das bilinguale Sprachprogramm WITAJ
Dodatny material za rjadnik
4
51
51
51
51
51
51
86 Domino ze słowami
Domizna a swět 5
Domizna a swět 6
Domizna a swět 7
Domizna a swět 8
Domizna a swět 9
Domizna a swět 10
Domizniske karty Łužicy
76
74
91
79
79
87
Dź
74
E
92
92
94
84
F
88
G
93
93
79
64
64
9
H
7
19
53
I
Dźěćaca serbska kwasna rewija
Dźěćatstwo něhdy/Kinderzeit früher
Dźěći po wšěm swěće
Dźěłarnička bajki
Dźěłowa mapa serbšćina
Dźěłowe łopjena za wěcnu wučbu w 3. a 4. lětniku
Einblicke – Dohlady
Feliks a Florian
Feliks a Florian 2
Fetzer, dźiwadłowa hra
Fit a sylni w žiwjenju
Gilles, DVD
Hódaj z nami 1!
Hódaj z nami 2!
Hodźinske plany
Hornjoserbsko-jendźelski słownik
Hornjoserbsko-ruski słownik
Hry z alfabetom, CD
IAU
Ich schreibe deutsch 1
Informatika SI
J
Ja tu sym 1
Ja tu sym 2
Ja tu sym 3
Ja tu sym 4
Jan, Minka a Bobik na prózdninach
Jendźelsko-serbski słowničk za zakładnu šulu
Jendźelsko-hornjoserbski šulski słownik
Je słónco wusnyło?
K
88
Karla a Katrina, DVD
86
Karta Němskeje
86
Karta serbskeje Łužicy
72
Kikerahi, biło je tři!
81Klassentagebuch
91 Knoćik Frido
26 Kołowokoło kolesa, dźěłarnička
80Kołki
90
Kopěrowanske předłohi za maćeršćinu 9. lětnik
84
Kopěrowanske předłohi za domiznowědu
L
50
50
20
20
20
20
20
20
20
20
46
46
17
Level biologija 7
Level biologija 8
Ličenske puće, 1. lětnik
Ličenske puće, 1. lětnik, zešiwk
Literarna čitanka 1
Literarna čitanka 2
LRS – předtest
77
86
97
71
71
M
Mały abejcej cycakow
Materialije k žiwjenskemu rumej sadowa łuka
Mehrsprachigkeit – Voraussetzung und Chance
für das Überleben kleiner Sprachgemeinschaften
Mein sorbisches Bildwörterbuch
Mein sorbisches Computer-Bildwörterbuch, CD
19
70
49
94
Meine deutsche Fibel
Meine sorbische Sprachtruhe
Mjez wami
Miles Gloriosus
21
21
21 21 21 21 21 76
76
73 14 14 14 8
Mlóč 1, dźěłowa kniha
Mlóč 2, wěcna kniha
Mlóč 2, dźěłowy zešiwk
Mój pisany předšulski zešiwk
Mój pisany zwučowanski zešiwk
Moja huba, što ta čini?
Moja serbšćina 2
Moja serbšćina 3
Moja serbšćina 4
Moja serbska fibla
94
49 49 95
95 93
3
10 10 11 41 41 41 89
42 89
43 43 45 N
78
7
7
P
Z A PIS T I T ULOW
30
30
30
30
68
63
64
76
Na frasu, dźiwadłowa hra
Nabožina 5/6
Nabožina 7/8
Nabožina 9/10 – Buddhizm
Nabožina 6/7 – Islam
Narodninski kalender
Naša fibla
Naša maćeršćina 7, CD-ROM
Naša maćeršćina 8, CD-ROM
Naša maćeršćina 11/12
Piraća, hs.
Pisam serbsce 1, 1. dźěl (šulske wuchadne pismo)
Pisam serbsce 1, 1. dźěl (ćišćane pismo)
103
Z A PIS T I T ULOW
8
8
14
14 14
5
5
6
90
78
67
67
84
80
87 22
62
46 Pisam serbsce 1, 2. dźěl (šulske wuchadne pismo)
Pisam serbsce 1, 2. dźěl (ćišćane pismo) Pisam serbsce 2
Pisam serbsce 3
Pisam serbsce 4
Pismikowe woknješka
Pismikowy mandala
Pismikowy memo, hs.
Po puću w serbskich a dwurěčnych firmach
Prawopisne zwučowanja
Praj to serbsce 3
Praj to serbsce 4
Přewody spěwow z Wjeseli hercy, CD
Přiłoha k ABC-zešiwkej
Ptački našeje domizny, CD
Ptački w našej domiznje, dźěłarnička
Pućnik po hornjoserbšćinje
Pyšnje rozlěga se grono
64
57 57 29
16
16
88
83
R
18
58
99
88
28
84
59
67 48 48
48
90
97
104
Rěčimy serbsce – Wir sprechen Sorbisch
Rěču serbsce 1
Rěču serbsce 2
Rejuj z nami, plakat
Rufus w zwěrjencu
Rufus w dowolu
Ruudi, DVD
Rymowy memo, hs.
S
Saperliška – Praj to hinak!
Serbsce lochko, CD
Serbscy šulerjo srjedźneho schodźenka
Serbska literatura, CD
Serbska wjes něhdy/Das sorbische Dorf früher
Serbske karaoke, DVD
Serbske ludowe basnistwo
Serbske nałožki a wašnja
Serbske stawizny 1
Serbske stawizny 2
Serbske stawizny
Serbske stawizny w 160 wobrazach, plakat
Serbske šulstwo jako zjawne mjeńšinowe šulstwo
w konteksće europskich dojednanjow
86
Serbski atlas
93
Serbski wobrazowy alfabet, hs.
6
Skrućuj serbski alfabet
78
Słowne karty za serbšćinu
89
Słowne družiny, plakat
63 Słowničk jendźelsko-serbski
64 Słowničk k šulskej literarnej wučbje
90 Słowničk zapřijećow k nowemu wučbnemu planej
63Słowničk/Wörterverzeichnis
68 Słuchaj, čitaj, powědaj!
92
Sportowe plakaty
73 Stup dale
Š
29 80
53
Što radosć rjeńšu dawa
Šulerski dźenik
Šulski wopyt na sudnistwje
53
62
61
62 61
61 62
61
62
61 62
61
52
52 52 52 52 52
52
52
76 54 54 54 T
Technika a kompjuter
Terminologija za předmjet biologija
Terminologija za předmjet fyzika
Terminologija za předmjet geografija
Terminologija za předmjet hudźba
Terminologija za předmjet chemija
Terminologija za předmjet informatika
Terminologija za předmjet matematika
Terminologija za předmjet nabožina
Terminologija za předmjet socialnowěda
Terminologija za předmjet stawizny
Terminologija za předmjet wěcna wučba
Terra 5
Terra 6
Terra 7
Terra 8
Terra 9
Terra 10
Terra 11
Terra 12
Torta za šulskich nowačkow
Trojozynk – Hudźba 5/6
W
Wěra a swět
WITAJ-projekt w pěstowarnjach Hornjeje
a srjedźneje Łužicy
WITAJ in Brandenburg – Stand und Weiterentwicklung eines erfolgreichen Sprachprogramms
Wjertawa Serbski alfabet
Wjesele wuknjemy 1
Wjesele wuknjemy 2
Wjesele wuknjemy 3
Wjeseli hercy 1/2
Wjeseli hercy 3/4
Wobrazowy słownik hornjoserbskich
rostlinskich mjenow, CD
Wobrazy serbšćiny 9
Wobrazy serbšćiny 10
Woda – drohotny pokład, dźěłarnička
Wódny muž a druhe duchi, wučerske doporučenje
Wopisowanje činitosćow, dźěłarnička
Wopisowanje předmjetow, dźěłarnička
Wot A do Ž
Wotkrywać a rozumić 9/10
Wučbne materialije za dwurěčnu wučbu
Wujasnjenja a pokiwy ...
Wuknjemy serbsce 1, dźěłowa kniha
Wuknjemy serbsce 1, wokablowy zešiwk
Wuknjemy serbsce 1, wobrazowe karty za šulerja
Wuknjemy serbsce 1, wobrazowe karty za wučerja
Wuknjemy serbsce 1, wuknjenska software, CD
Wuknjemy serbsce 1, hrajne plany
Wuknjemy serbsce 2, dźěłowa kniha
Wuknjemy serbsce 2, portfolijowy zešiwk
Wuknjemy serbsce 3, wučbnica
Wuknjemy serbsce 3, dźěłowy zešiwk
Wuknjemy serbsce 4, wučbnica
Wuknjemy serbsce 4, dźěłowy zešiwk
58
95 3
4
67
55 55 56 56 Wuknjemy serbsce, Wir lernen sorbisch
Wuknjenje při stacijach
Wuknu a zwučuju pisać (šulske wuchadne pismo)
Wuknu a zwučuju pisać (ćišćane pismo)
Wuknu serbsce (mapa/Mappe)
Wuknu serbsce 5
Wuknu serbsce 6
Wuknu serbsce 7
Wuknu serbsce 8
56
56
56 87
12
5
24
78
17 17
3
4
10 11 11 41
41 41 42 89
43
55 55 56 56 82
82
Z
Ž
94
76 Žołma, dźiwadłowa hra
Žorty za dźěći
Z A PIS T I T ULOW
49 98
98
81
8
9 9
29 29 87
45
45
27
31
13
13
63 47 47 47 47 47 79 90 32
32
33
34
34
36
36
36
37
37
38
38
39
39
39
39
Z Kitom wuknjemy 1
Z Kitom wuknjemy 2
Z Kitom dale 3
Zaběra z rěču
Zaječk Hopl a jeho přećeljo
Złóžkowe kartki
Zwěrjata w zymje, dźěłarnička
Zwěrjata w zymje, wuslědki
Zwučuj sobu 1!
Zwučuj sobu 2!
Zwučujemy a pisamy 1 (šulske wuchadne pismo) Zwučujemy a pisamy 1 (ćišćane pismo)
Zwučujemy a pisamy 8, CD-ROM
Zwučuju serbsce 5
Zwučuju serbsce 6
Zwučuju serbsce 7
Zwučuju serbsce 8
Zwuk po zwuku prawje pisać
Zwuki prawje słyšeć
105
Skazam wotpowědnje podatym móžnosćam dodawanja:
(prošu ISBN bjez smužkow zapisać)
mnóstwo ISBN
titul
SK A Z A NSKI FORMUL A R
Skazanku pósćelće na Ludowe nakładnistwo Domowina, faks (0 35 91) 57 72 07!
Wotpósłar
čisło skazarja (je-li znate)
mjeno, předmjeno
dróha, čisło
póstowe wodźenske čisło, městno
telefon (je-li su prašenja)
e-mail
datum, podpismo
dodawanje
zličbowanka
106
prošu na moju priwatnu adresu na moje mjeno
na adresu šule
na mjeno šule
adresa šule, kołk šule
Wudawaćel: Domowina – Zwjazk Łužiskich Serbow z.t., Rěčny centrum WITAJ
Spěchowane wot Załožby za serbski lud,
kotraž dóstawa lětnje přiražki Zwjazka,
Swobodneho stata Sakskeje a Kraja Braniborskeje.
Wuhotowanje: Simona Ćěslina
Fota: Maćij Bulank (titul); RCW (str. 19, 25, 59, 65); panthermedia.net – Yuri Arcurs (str. 40);
Fotolia.com: pressmaster (str. 2, 60), PerlenVorDieAugen (str. 66), Monkey Business (str. 96)
Ćišć: Lausitzer Druckhaus GmbH, Budyšin
Skaz. čo.: L-0/13/15

Poskitk materialijow 2015/2016 - WITAJ

Transcription

Similar documents

Amtsblatt Woche 28

Amtsblatt Woche 23 - 07.06.2014 (1,6 MiB)

Pórucenja wuceńskich materialijow 2015/2016

Amtsblatt - Gemeinde Schleife