Ujazd na starej fotografii

Gmina Ujazd
na starej fotografii
Marek Gaworski
Gmina Ujazd
na starej fotografii
Ujazd 2005
© Copyright by Marek Gaworski, 2005
© Copyright by Wydawnictwo Matiang, 2005
Redakcja
Marek Gaworski
Tłumaczenie j. niemiecki
Karolina Wróbel
Opracowanie graficzne
Bogdan Rams
Redaktor techniczny
Bogdan Rams
Wydawnictwo Matiang
47-100 Strzelce Opolskie,
ul. Piastów Śląskich 9/49
fax (077) 461 00 51
e-mail: [email protected]
Skład DTP
Bogdan Rams
44-100 Gliwice, ul. Szt. Powstańczego 5/3
tel. /fax (032) 230 77 79
kom. 0694 310 512
Druk
OPOLGRAF SA
45-085 Opole, ul. Niedziałkowskiego 8-12
tel. (077) 454 52 44
ISBN 83-922266-0-7
Szanowni Państwo!
Trzymacie właśnie Państwo w ręku nową pozycję ukazującą piękno ujazdowskiej ziemi. Po
poprzednich książkach opisujących historię naszego miasta i gminy, przyszła pora na fotograficzną
wędrówkę dawnymi ulicami Ujazdu oraz odwiedzenia sąsiednich wsi. Jest to podróż ze
wspomnieniami. Czasami ciekawa, pełna nowych doznań, lecz nie raz także bolesna.
W jej trakcie możemy zobaczyć jak wyglądały ulice naszego miasta. Domy, budynki, restauracje,
miejsca chętnie odwiedzane przez naszych przodków, a dziś niejednokrotnie nieznane lub zapomniane.
Na wielu zdjęciach ukazani są mieszkańcy - przy swoich domach, pracy, podczas swego codziennego
życia. To ich trud sprawił, że my - mieszkańcy ziemi ujazdowskiej teraz z dumą możemy powiedzieć,
że to, co widzimy obecnie - zawdzięczamy ciężkiej pracy wszystkich Nas. I mimo, iż styczeń 1945
roku sprawił, że większość z ukazanych obiektów w tym albumie nie istnieje, a te, które ocalały
zostały przebudowane, to następne pokolenie doceni - tak jak my doceniamy naszych przodków wysiłek włożony w budowanie i upiększanie naszej małej Ojczyzny.
Serdecznie Państwa zapraszam.
Burmistrz Tadeusz Kauch
Sehr geehrte Damen und Herren,
sie halten gerade in der Hand ein neues Buch, das die Schönheit von Ujazd und die Umgebung zeigt. Nach den
Büchern, die über unsere Stadt und die Gemeinde berichtet haben, ist jetzt die Zeit für eine fotografische Reise
gekommen.Das ist eine Reise durch die alten Straßen von Ujazd. So wie ein Besuch in den Dörfern in der Nähe.
Es ist eine Erinnerungsreise. Manchmal wird sie interessant sein, mit neuen Erfahrungen, aber manchmal wird
sie auch schmerzhaft sein.
Während der Reise werden wir sehen, wie die Strassen unseres Stadtes ausgesehen haben. Die Häuser, Gebäude,
Restaurants, auch Orte, die unsere Vorfahren gern besucht haben, und heute sind die unbekannt oder hat man
die vergessen. Auf vielen Fotos sind die Bewohner gezeigt - an Ihren Häuser, bei der Arbeit, während Ihres
täglichen Lebens. Ihre Mühe bewirkte, dass wir - die Bewohner von Ujazd, heute mit Stolz sagen können, dass
das, was wir jetzt sehen - unserer schweren Arbeit, aller von uns, verdanken können. Obwohl, der Januar
1945 verursacht hat, dass eine Mehrheit von den, hier gezeigten Gebäuden nicht mehr existieren, und die die
geblieben sind, sind umgebaut worden. Die nächste Generation wird es richtig einschätzen - so wie wir unseren
Vorfahren eingeschätzt haben - die eingelegte Mühe die in Aufbau und Verschönerung unseres kleine Heimat.
Ich lade Sie herzlich ein
Burgermeister Tadeusz Kauch
Jeden z pierwszych znanych planów Ujazdu pochodzi z około połowy
XVII wieku
Einer von den ersten bekannten Plänen von Ujazd
stamm aus der Hälfte des
17. Jahrhunderts
-9-
Najważniejszy dokument w
historii Ujazdu - akt nadający prawa miejskie. Został
on podpisany 25 maja 1223
roku przez biskupa wrocławskiego - Wawrzyńca
Das wichtigste Dokument
in der Geschichte von Ujazd
- ein Dokument die die
stadtliche Rechte gegeben
hat. Er wurde am 25. Mai
1223 von dem Breslauer Bischof unterschrieben
- 10 -
Szkic wykonany ołówkiem przez E. W. Knippla z
1849 roku, ukazuje miasto do strony południowej
Eine Skizze, die mit Bleistift gemacht wurde von
E. W. Knippel, von dem Jahr 1849, zeigt der südliche Teil des Stadtes
- 11 -
Plan miasta narysowany przez dawnych mieszkańców Ujazdu w latach trzydziestych XX wieku
- 12 -
Der Stadtplan ist, von alten Bewohnern von
Ujazd, in 30. Jahren des 20. Jahrhundert, aufgezeichnet
Jedna z dwóch fotografii lotniczych zrobionych przez pilotów w latach trzydziestych
Die eine von den zwei Flugfotografien, ist von
den Piloten in 30. Jahren gemacht worden
- 13 -
Widok miasta z lotu ptaka. Lata trzydzieste
- 14 -
Der Anblick des Stadtes aus der Flugperspektive. Die dreißiger Jahre
Panorama Ujazdu zza kanału Kłodnicy.
Rok 1937
Das Panorama von Ujazd hinter der Klodnica
Kanal. Das Jahr 1937
- 15 -
Spichlerz stojący w obrębie rynku jest jednym z
najstarszych zabytków miasta. Został zbudowany
w XVIII wieku. Uszkodzony w czasie wojny,
odbudowany w roku 1958
- 16 -
Der Speicher stehendem im Umkreis des Marktes,
ist einer vom ältesten Kunstdenkmälern des Stadtes.
Er wurde im XVII Jahrhundert gebaut. Geschädigt
in dem Krieg, wieder aufgebaut im Jahr 1958
Rynek w pierwszych latach XIX wieku. Wydawcą
pocztówki był Johann Henkel z Ujazdu
Der Marktplatz in den ersten Jahren des XIX Jahrhundert. Der Herausgeber der Postkarte war Johann Henkel aus Ujazd
- 17 -
Północna i zachodnia pierzeja rynku w roku
1940. Obydwie strony, jak i cały rynek, zostały
zniszczone w trakcie II wojny światowej
- 18 -
Die nördliche und westliche Seite des Marktplatzes im Jahr 1940. Die beiden Seiten, als auch der
ganze Marktplatz wurden in dem II. Weltkrieg
vernichtet
Wschodnia część rynku w latach dwudziestych
Westliche Seite des Marktplatzes in den zwanziger Jahren
- 19 -
Pomnik żołnierzy poległych w czasie I wojny
światowej. W oddali dawny budynek władz miejskich. Na zdjęciu po prawej stronie widać aptekę
Adlera
- 20 -
Das Denkmal von Soldaten, die im I. Weltkrieg
gefallen sind. In der Ferne sieht man ein Gebäude
der Behörde. Auf dem Foto rechts sehen wir die
Apotheke von Adler
Dzień targowy na ujazdowskim rynku
Ein Tag auf dem Marktplatz in Ujazd
- 21 -
Wschodnio-południowy fragment rynku. Na dole
w rogu dystrybutor na paliwo, a po lewej stronie
jedna z wielu restauracji w mieście. Ta należała
do niejakiego Drabnera
- 22 -
Die östlich südliche Seite des Markplatzes. Ganz
unten in der Ecke sehen wir ein Brennstoffverteiler. Links sehen wir eine von vielen Restaurants
der Stadt
W północnej części rynku mieściła się, między
innymi, mała gorzelnia oraz sklep przemysłowy
Georga Bochni
Im nördlichen Teil des Marktplatzes war eine kleine Brennerei und ein industrielles Geschäft von
Georg Bochnia
- 23 -
Zachodnia ściana rynku w której mieściło się najwięcej sklepów. Obecnie ta część jest przebudowana i odnowiona
- 24 -
Das westliche Teil des Platzes. Da waren die meisten Geschäfte. Jetzt ist dieses Teil umgebaut und
erneuert
Wschodnia cześć rynku z pompą wodną oraz
mieszkańcem na pierwszym planie. Pocztówka
z początku XX wieku
Westliches Teil des Marktplatzes mit einer Wasserpumpe und mit einem Bewohner auf dem ersten
Plan. Eine Postkarte aus dem Anfang des zwanzigsten Jahrhunderts
- 25 -
Kondukt pogrzebowy maszerujący przez rynek
w stronę cmentarza
- 26 -
Ein Begräbnisleichenzug marschiert über
Marktplatz in der Richtung des Friedhofs
Tętniący życiem rynek. Z tylu budynek ratusza
Der Marktplatz ist sehr lebendig. Hinter steht
das Rathaus
- 27 -
Północna część rynku ze sklepami Adama i Henkla
oraz sklepem z alkoholami różnych gatunków
- 28 -
Das nördliche Teil des Marktplatzes mit Geschäften
von Adam und Henkel und mit einem Alkoholgeschäft
Obchody 700 - lecia uzyskania praw miejskich
przez Ujazd. Pocztówka z 1923 roku
Eine Feier zum 700. Jubiläum. Eine Postkarte aus
dem Jahr 1923
- 29 -
Północna część rynku z ratuszem i kościołem na
drugim planie
- 30 -
Das nördliche Teil des Marktplatzes mit dem
Rathaus und der Kirche auf dem zweiten Plan
Nieistniejąca już restauracja w parku, była jednym z najbardziej ulubionych miejsc spędzania
czasu przez mieszkańców Ujazdu
Ein Restaurant im Park das nicht mehr existiert,
es war einer von den beliebtesten Plätzen den Bewohnern. Sie haben dort sehr viel Zeit verbracht
- 31 -
Historia zamku w Ujeździe sięga wieku XIII.
Wówczas była to siedziba urzędników biskupich
sprawujących rządy na ujazdowskiej ziemi
- 32 -
Die Geschichte des Schlosses in Ujazd greift bis
zu dem XIII Jahrhundert. Damals war das ein
Sitz von bischöflichen Beamten. Die dort regiert
haben
Zachodnia ściana zamku. W niej, między innymi, mieściło się zejście do ogrodów w kształcie
altany. Pocztówka z lat trzydziestych
Die westliche Wand des Schlosses. Dort war ein
Durchgang zu dem Garten im Form von einer
Laube. Eine Postkarte aus den dreißiger Jahren
- 33 -
Renesansowy zamek w Ujeździe od XVIII wieku, należał do znanego rodu Hohenlohe - Oehringen. Do dziś
zachował się fragment herbu tej rodziny, znajdujący się
nad zamurowaną bramą wjazdową do zamku
- 34 -
Der Renaissance Schloss in Ujazd, hat von dem XVIII Jahrhundert zu der bekannteste Familie Hohenlohe-Oehringen
gehört. Bis heute blieb nur ein Teil des Wappens der Familie, der sich über dem gemauerten Schlosstor befand
Widok zamku od strony ogrodów. Pocztówka wydana przez księgarza z Ujazdu. Rok 1921
Der Schlossausblick aus der Seite des Gartens. Die
Postkarte wurde von einem Buchhändler aus Ujazd
im Jahr 1921 ausgegeben
- 35 -
Książęcy zamek ze średniowiecznymi korzeniami, został spalony przez oddziały radzieckie w styczniu 1945 roku i już nie odzyskał swojej świetności
Das Fürstenschloss mit dem mittelalterlichen Wurzeln, wurde durch sowjetische Abteilung im Januar 1945 verbrannt, er bekam
seinen Glanz nicht wieder
- 36 -
Najstarszy znany widok Ujazdu z roku 1535. Został
namalowany przez rysownika księcia Ottenkircha w
trakcie podróży po Śląsku. Jest to obraz, odnaleziony
w bibliotece uniwersyteckiej w Wurzburgu
Die Älteste bekannte Aussicht von Ujazd aus dem Jahr 1535.
Er wurde durch einen Zeichner von Fürst Ottenkirch gezeichnet, während einer Fahrt durch Schlesien. Das ist ein Bild, in
der Universität Bibliothek in Wurzburg gefunden
- 37 -
Piękny obraz przedstawiający Ujazd zza
Kłodnicy
- 38 -
Ein schönes Bild der stellt Ujazd hinter
Klodnica da
Litografia z końca XIX wieku, której wydawcą
jest mieszkaniec Ujazdu, - Joseph Koziol
Eine Lithografie aus Ende des XIX Jahrhunderts,
die wurde von einen Ujazd Bewohner - Joseph
Koziol -herausgegeben
- 39 -
Litografia wydana przez A. Sacha z Ujazdu. U
góry południowa strona rynku i kościół w Ujeździe - Studzionce, na dole zamek
i dzisiejszy budynek urzędu miasta
- 40 -
Eine Lithografie, die durch A. Sacha von Ujazd herausgegeben wurde. Oben die südliche Seite des Marktplatzes und die Kirche in Ujazd-Studzinka, unten ein
Schloss und das heutige Gebäude des Stadtamtes
Pocztówka wykonana piórkiem z pierwszych lat
XIX wieku, na której wydawca umieścił widok
miasta za Kłodnicą, kościół w Studzionce oraz
zamek książąt Hohenlohe
Die Postkarte wurde mit einem Federchen am Anfang
des XIX Jahrhunderts gemacht, auf der hat der Herausgeber eine Aussicht des Stadtes hinter der Klodnica angebracht und auch eine Kirche in Studzionka
und ein Fürstenschloss Hohenlohe
- 41 -
Panorama Ujazdu z okien Urzędu Miasta. Pocztówka z lat dwudziestych, ukazująca mało znany
widok tej pięknej miejscowości
- 42 -
Das Panorama von Ujazd aus den Fenstern des
Stadtverwaltungsamtes. Die Postkarte ist aus
den zwanzigern Jahren, sie zeigt ein unbekanntes
Ausblick der schönen Ortschaft
Ulica generała Świerczewskiego, przed wojną Kozielska. Po lewej stronie budynek dawnej poczty,
a po prawej sklep obuwniczy wraz z zakładem
obuwniczym
Die Straße von dem General Świerczewski, vor
dem Krieg von Kozielsko. An der linken Seite ist ein
Gebäude der ehemaligen Post und an der rechten
Seite ein Schuhgeschäft mit einem Schuhbetrieb
- 43 -
Dawna ulica Pyskowicka, dziś ulica Traugutta. Po
prawej stronie sklep odzieżowy Paula Stillera, będący
utrapieniem mężczyzn z powodu częstych i dużych
zakupów mieszkanek Ujazdu oraz gminy
- 44 -
Die alte Pyskowicka Strasse, heute die Traugutta Strasse. Rechts ein Kleidungsgeschäft von Paul Stiller. Das
Geschäft bereitete große Sorgen den Männern, weil die
Bewohnerinnen von Ujazd und die Gemeinde haben
dort sehr oft und sehr viel gekauft
Współczesny budynek pełniący rolę siedziby władz
Urzędu Miasta i Gminy w Ujeździe na pocztówce
sprzed kilkudziesięciu laty
Das zeitgenössische Gebäude der Sitz von den Behörden des Stadt- und Gemeindeverwaltungsamtes in Ujazd, auf eine Postkarte vor vielen Jahren
- 45 -
Dawniej w tym miejscu stał drewniany kościółek z 1749 roku. Dziś, na tzw. Studzionce (część
Ujazdu), znajduje się neogotycki kościół p. w.
Najświętszej Marii Panny
- 46 -
Früher auf diesen Platz stand eine Holzkirche
aus dem Jahr 1749. Heute, in Studzionka (ein
Teil von Ujazd) steht eine neogothische Kirche
Kaplicę, jak mówi legenda, wybudowano w miejscu
w którym płynęło źródełko z wodą mającą lecznicze
właściwości. Na pocztówce z 1927 roku, widzimy
górującą nad kościołem Matkę Boską ze św. Anną
Die Kapelle, wie sagt die Legende, ist auf eine Stelle
gebaut, wo eine Wasserquelle geflossen ist mit therapeutischen Eigenschaften. Auf der Postkarte sehen
wir heilige Mutter mit heilige Maria
- 47 -
Dawne pieniądze zastępcze, tzw. notgeldy wydawano również w Ujeździe. Pieniądze te były
niejednokrotnie jedynym środkiem płatniczym w
czasach kryzysu gospodarczego
- 48 -
Das ehemalige Notgeld hat man auch in Ujazd
herausgegeben. Dieses Geld war mehrmalig das
einzige Zahlungsmittel in Zeiten der Wirtschaftskrise
Widok Ujazdu od strony południowej. W centralnej
części pocztówki budynek Urzędu Miasta. Biały dom
z czerwoną dachówką przed Urzędem, istnieje do
dziś i jest jednym ze starszych budynków w mieście
Der Rundblick von Ujazd aus der südlichen Seite. In der
Mitte der Postkarte, das heutige Gebäude des Stadtamtes. Ein breites, weißes Haus mit roten Dachziegeln vor
dem Gebäude des Stadtamtes, existiert bis heute und ist
einer von den ältesten Gebäuden in der Stadt
- 49 -
Kościół p. w. św. Andrzeja Apostoła oraz figura św. Nepomucena przy drodze do świątyni
Die Kirche der heiligen Andreas Apostel und
die Figur der heligen Nepomucen an dem Weg
zur Tempel
- 50 -
Kościół św. Andrzeja Apostoła sfotografowany
z miejsca położonego za Kłodnicą.
Pocztówka z 1939 roku
Die Fotografie der Kirche der heiligen
Andreas Apostel hinter Klodnica.Die
Postkarte aus dem Jahr 1939
- 51 -
Świątynia w Ujeździe została wybudowana w roku 1613, dzięki pomocy
fundatora budowli - hrabiego Kochtitzkiego
Der Tempel in Ujazd war im Jahr 1613
gebaut, dank der Hilfe vom Graf Kochtitzki. Er war der Freihalter des Gebäudes
- 52 -
Wnętrze kościoła na pocztówce z lat czterdziestych XX wieku
Der Innenraum der Kirche auf der Postkarte aus
den vierzigern Jahren des XX. Jahrhunderts
- 53 -
Kościół św. Andrzeja Apostoła wraz z fragmentami wnętrza świątyni. Pocztówka z roku 1941
- 54 -
Die Kirche des heiliges Andreas Apostel mit Fragmenten des Innenraums des Tempels. Die Postkarte aus dem Jahr 1941
Rynek w latach dwudziestych. Uwagę zwraca piękna, ozdobna latarnia która stała na ujazdowskim
rynku
Der Marktplatz in den zwanzigern Jahren. Man
blickt gleich auf eine schöne, dekorative Laterne.
Die auf dem Marktplatz von Ujazd steht
- 55 -
Dzisiejsza ulica Mickiewicza przed
kilkudziesięciu laty. Rok 1945
- 56 -
Die heutige Mickiewicz Strasse vor vielen
Jahren. Das Jahr 1945
Stara śluza na Kłodnicy była popularnym
miejscem spacerowiczów
Die alte auf Klodnica war ein populärer Platz
für Spaziergänger
- 57 -
Stara zabudowa ulicy Kozielskiej - dziś generała
Świerczewskiego
- 58 -
Die alte Bebauung der Kozielska Straße- heute
General Świerczewski Straße
Ulica generała Świerczewskiego, przy której kiedyś
swój zakład miał Franz Richter, a tuż za nim mieścił się budynek poczty miejskiej
Die General Świerczewski Straße, bei der einmal
sein Betrieb Franz Richter hatte und gleich hinter
ihm war ein Gebäude der Post
- 59 -
Restauracja w parku i fragment ulubionego miejsca odpoczynku mieszkańców
Ujazdu
Das Restaurant im Park und das Fragment
des beliebtesten Erholungsplatzes von
Bewohnern von Ujazd
- 60 -
Dawny dom mieszkańca Ujazdu
Ein ehemaliges Haus von einem Bewohner von
Ujazd
- 61 -
Stary dom Augusta Kubitzkiego przy ulicy
nazywanej niegdyś Czereśniową
- 62 -
Ein altes Haus von August Kubitz in der Straße
die früher Kirschen genant wurde
Mieszkańcy Ujazdu niejednokrotnie byli podtapiani przez pobliską Kłodnicę. Na zdjęciu dom Augusta Kubitzkiego w czasie powodzi
Die Bewohner von Ujazd waren mehrmalig überflutet von Klodnica. Auf dem Foto sehen wir das
Haus von August Kubitz bei der Flut
- 63 -
Powódź w południowej części Ujazdu. Na zdjęciu
fragment dawnej zabudowy miasta zalanej przez
Kłodnicę
- 64 -
Die Flut in dem südlichen Teil der Stadt. Auf dem
Foto sehen wir das Fragment von ehemaliger Bebauung der Stadt überflutet von Klodnica
Stara gazownia, po której dziś zostały tylko zdjęcia
oraz wspomnienia starszych pracowników i mieszkańców miasta
Das alte Gaswerk. Heute sind nur Fotos und Erinnerungen von älteren Arbeitern, des Gaswerkes und
von den Bewohnern der Stadt geblieben
- 65 -
Tzw. Młyn Eichendorfa na zdjęciu z 1936 roku
- 66 -
So genannte Eichendorf Mühle auf dem Foto aus
dem Jahr 1936
Kościół p.w. Najświętszej Marii Panny w
Ujeździe - Studzionce był miejscem szczególnie ważnym dla mieszkańców gminy
Ujazd. Tutaj spotkanie wrocławskich profesorów z mieszkańcami
Die Brunnenkirche ist in Ujazd-Studzionka ein wichtiger Platz für Bewohner von
Ujazd Gemeinde. Hier ein Treffpunkt von
breslauer Professoren mit den Bewohnern
- 67 -
Spalony ratusz po tragicznym styczniu 1945
roku
- 68 -
Der verbrannte Rathaus, nach dem tragischen
Januar 1945
Fragmenty ulic w Ujeździe i codzienne życie
mieszkańców
Ein Fragment von einer Strasse in Ujazd und das
täglichesleben von Bewohnern
- 69 -
Uroczyste obchody 750 lecia
Ujazdu w roku 1973
Eine festliche Feier zum 750. Jubiläum von
Ujazd, im Jahr 1973
- 70 -
Pierwsze wzmianki o Balcarzowicach pochodzą z 1457
roku. Niegdyś wieś nazywała się Walcerzowice, ale po
1784 roku przybrała nazwę Balczarzowitz. Ostatecznie w 1873 roku nastąpiła zmiana na Balcarowitz
Die erste Erwähnung über Balcarzowice stamm aus
dem Jahr 1457. Früher hieß es Walcerzowice, aber nach
dem Jahr 1784 hat das Dorf der Name Balcarzowitz angenommen. Endgültig im Jahr 1873 hat man der Name
auf Balcarowitz verändert
- 71 -
Dawne zabudowania we wsi Balcarzowice
- 72 -
Die alte Bebauung in Balcarzowice
Przed kilkudziesięciu laty, w tym miejscu
stały zabudowania gospodarcze należące
do hrabiego z Jaryszowa. Dzisiaj w tym
miejscu stoi kościółek mieszkańców
Balcarzowic
Vor mehreren Jahren, haben
hier
wirtschaftliche Bebauungen von Graf
aus Jaryszów gestanden. Heute steht hier
eine kleine Kirche den Einwohnern von
Balcarzowic
- 73 -
Budowa drogi we wsi Balcarzowice. Na zdjęciu
mieszkańcy wsi
- 74 -
Der Strassenbau in Balcarzowice. Auf dem Foto
die Einwohner des Dorfes
Budynek we wsi Grzeboszowice należący kiedyś
do rodziny Nowitzów. Na zdjęciu rodzina właścicieli domu
Ein Gebäude in Grzeboszowice, der früher zur Familie Nowitz gehört hat, auf dem Foto die Besitzer
des Hauses
- 75 -
Jaryszów jest wsią, której korzenie sięgają
roku co najmniej 1265. Na pocztówce z
1918 roku wydawca umieścił dawny sklep
oraz szkołę i kościół p.w. Wniebowzięcia
Najświętszej Panny Marii
Jaryszów ist ein Dorf, deren Wurzel zu dem
Jahr 1265 zurückgreifen. Auf der Postkarte,
aus dem Jahr 1918, hat der Herausgeber,
ein Laden, eine Schule und auch eine Kirche Marias Himmelfahrt, angebracht
- 76 -
Na pocztówce z lat trzydziestych widzimy ogólny
widok Jaryszowa oraz szkołę i piekarnię wraz ze
sklepem przemysłowym
Auf der Postkarte aus den 30-ger Jahren sehen wir
ein Ausblick auf Jaryszów, die Schule und die Bäckerei mit dem industriellen Geschäft
- 77 -
Stara zabudowa we wsi oraz gospodarz wraz ze
swoją rodziną
- 78 -
Eine alte Bebauung im Dorf mit dem Besitzer
und seine Familie
Wnętrze kościoła p.w. Wniebowzięcia Najświętszej
Panny Marii w Jaryszowie na zdjęciu pochodzącym z lat pięćdziesiątych
Der Innenraum der Kirche Marias Himmelfahrt in
Jaryszów, auf einem Foto aus den 50-ger Jahren
- 79 -
Dzieci wraz z nauczycielami przed swoją szkołą
w Jaryszowie. Ciekawostką w latach dzisiejszych
są niektóre z dawnych haseł, jakie były codziennością w tamtym okresie
- 80 -
Die Kinder mit der Lehrerin vor der Schule in Jaryszów. Interessant sind die Parolen, die früher
eine alltägliche Sache war
Herb wsi Klucz oraz pocztówka z 1905 roku, na
której ukazany jest między innymi drewniany
kościołek - jeden z największych skarbów ziemi
ujazdowskiej
Das Wappen vom Dorf Klucze und eine Postkarte aus dem Jahr 1905, auf welcher eine Holzkirche
gezeigt ist. Die ist einer von den größten Schätzen
von Ujazd
- 81 -
Pocztówka z lat dwudziestych. U góry dawna restauracja we wsi oraz budynek szkoły i plebani
wraz z kościołem
- 82 -
Eine Postkarte aus den zwanziger Jahren. Oben
ist ein altes Restaurant im Dorf und auch das
Schulgebäude, Pfarramt und die Kirche
Dawna mieszkanka wsi Klucz w stroju ludowym
przed swoim domem
Eine alte Bewohnerin von Klucze im volkstümlichen Kleidung vor Ihren Haus
- 83 -
Drewniany kościół p.w. Św. Elżbiety
pochodzi z 1748 roku
- 84 -
Eine alte Kirche der heiligen Elisabeth die aus
dem Jahr 1748 stamm
Wieś Niezdrowice jest jedną z młodszych miejscowości w gminie Ujazd. Na zdjęciu dawny cmentarz
żydowski
Das Dorf Niezdrowice ist eine von den jüngsten
Dörfern in Ujazd Gemeinde. Auf dem Foto ist ein
alter jüdischer Friedhof
- 85 -
Wieś Nogowczyce była wzmiankowana dopiero
w 1687 roku i jest najmłodszą wsią w gminie. Na
pocztówce z końca lat trzydziestych możemy zobaczyć dawny zajazd, sklep Lippoka oraz kapliczkę
- 86 -
Die erste Erwähnung über Nogowczyce stamm aus dem
Jahr 1687. Das Dorf ist das jüngste in der Gemeinde. Auf
der Postkarte aus den dreißiger Jahren, können wir ein altes
Gasthaus, ein Lippok Geschäft und eine Hauskapelle sehen
Ten widok należy już do przeszłości. I to nie bynajmniej z powodu czasu w jakim zrobiono to zdjęcie, ale
dlatego, iż teraz w tym miejscu biegnie nowoczesna
autostrada łącząca Śląsk z granicą niemiecką
Diese Aussicht gehört schon zur Vergangenheit. Aber
nicht auf Grund der Zeit in der das Foto gemacht wurde,
aber deswegen, weil hier jetzt eine neue Autobahn gebaut
ist. Die verbinde Schlesien mit der deutschen Grenze
- 87 -
Olszowa była wzmiankowana już w roku 1302.
Na szkicu z lat dwudziestych, jego autor przedstawił drewniany kościołek p.w. Matki Boskiej
Śnieżnej
- 88 -
Die erste Erwähnung über Olszowa stamm aus
dem Jahr 1302. An der Skizze aus den zwanziger
Jahren, hat der Autor die Holzkirche der Maria
Schnee vorgestellt
Wnętrza kościoła w Olszowej. Na zdjęciu po
prawej, stara, kamienna chrzcielnica
Der Innenraum der Kirche in Olszowa. Rechts
sehen wir ein altes Taufbecken aus Stein
- 89 -
Pierwsze wzmianki o Sieroniowicach zanotowano w 1342 roku. Na zdjęciach herb wsi oraz budynek dawnej szkoły przed przebudową
- 90 -
Die erste Erwähnung über Sieroniowice stamm
aus dem Jahr 1342. Auf dem Fotos, das Wappen
des Dorfes und das alte Schulgebäude vor dem
Umbau
Mieszkańcy przed swoim starym, rodzinnym domem w Starym Ujeździe
Die Einwohner vor ihrem alten, familiären Haus
in Stary Ujazd
- 91 -
Zimna Wódka wystąpiła po raz pierwszy w oficjalnych dokumentach w 1260 roku. Na zdjęciu dawny
sklep, którego właścicielem był Albert Ogasa. Przed
budynkiem cała rodzina mieszkańca Zimnej Wódki
- 92 -
Zimna Wódka ist zum ersten Mal in den Dokumenten im
Jahr 1260 vorgekommen. Auf dem Foto ein ehemaliges Geschäft. Der Besitzer hieß Albert Ogasa. Vor dem Gebäude
steht die ganze Familie des Einwohners von Zimna Wódka
Pocztówka z Zimnej Wódki. Na zdjęciach widzimy zajazd wraz z masarnią, szkołę, leśniczówkę
oraz kościół p.w. Św. Marii Magdaleny
Die Postkarten aus Zimna Wódka. Auf den Fotos sehen wir ein Gasthaus mit der Metzgerei, der
Schule, der Försterei und mit der Kirche der heiligen Maria Magdalena
- 93 -
Drewniany kościół p.w. Św. Marii Magdaleny w
Zimnej Wódce należy do grona najpiękniejszych
i najstarszych zabytków ziemi ujazdowskiej oraz
Opolszczyzny
- 94 -
Die Holzkirche der heiligen Maria Magdalena in
Zimna Wódka gehört zum Kreis der schönsten und
der ältesten Sehenswürdigkeiten von Ujazd und
von Oppelnschlesien
Kościół w Zimnej Wódce od strony zachodniej
Die Kirche in Zimna Wódka aus der westlichen Seite
- 95 -
Wszystkie materiały zamieszczone w albumie
pochodzą ze zbiorów autora oraz osób,
bez których powstanie tej pozycji byłoby niemożliwe.
Specjalne podziękowania dla wszystkich tych osób,
a w szczególności dla:
Dariusza Ciapa,
Teresy Ćwielong,
Henryka Ogaza,
Piotra Smykały,
Urszuli Sotor,
Heleny Habrajskiej - Strycharz,
Bogusława Szybkowskiego,
Józefa Warzechy,
Anieli Więcek,
Tomasza Nikratowicza,
Grzegorza Zacharewicza,
Grażyny Kocendy
Alle Materialien, die im Album enthalten sind, kommen aus
der Sammlung des Autors und von den Leuten, ohne die das
Album nicht entstanden wäre.
Herzlichen Dank für alle diese Personen, und besonderen
Dank für :
Dariusz Ciapa,
Teresa Ćwielong,
Henryk Ogaza,
Piotr Smykała,
Urszula Sotor,
Helena Habrajska-Strycharz,
Bogusław Szybkowski,
Józef Warzecha,
Aniela Więcek,
Tomasz Nikratowicz,
Grzegorz Zacharewicz,
Grażyna Kocenda
Wydawnictwo Matiang
47-100 Strzelce Opolskie, ul. Piastów Śląskich 9/49
fax (077) 461 00 51
e-mail: [email protected]