Del 2 av Ryfylke – nr. 29 Fredag 11. april 2014

Transcription

Pao
sk
s
i
v
a
e
Del 2 av Ryfylke – nr. 29
Fredag 11. april 2014
2
PÅSKEAVISA
o
Paskehilsen
2014
Velkommen til påskeferie i vår flotte by.
I Sauda har vi alt; fjell, fjord, handel, byliv, kaféliv
og publiv med mer. Sentrum satser som aldri før,
du vil oppleve den beste service noensinne. I skrivende stund er det dessverre lite og ingen snø i
Sauda og du må høyt til fjells for å finne skiføre.
Saudabuen kan ikke huske en slik mild vinter med
så lite snø. I år er påsken sen og våren stormer
frem, vi kan glede oss.
I Sauda får du alltid en fin ferie, og det er du
som bestemmer aktivitet. Siden du i år må høyt til
fjells for å kunne gå på ski kan du i stedet gjerne
ta en liten times gangtur opp til vår populære
Rondehaugen, ca. 480 m.o.h. I fjor var der åtte
tusen besøkende. Her kan du sitte på benken og
nyte sol og den flotte utsikten utover hele byen
SAUDA KOMMUNE
og fjorden. Legg gjerne opp som en picnictur med
hele familien.
Påsken i Sauda har tradisjonelt vært et reisemål for svært mange båtturister. I vår moderne,
flotte og godt tilrettelagte båthavn kan du nyte
påskedagene og kose deg, de fleste fasiliteter
finnes her. Her holder båtforeningen vakt og gir
deg trygghet. Siden isen på fjorden gjorde at
båtforeningen måtte avlyse i fjor satser vi på fullt
belegg i år. Båthavna er i umiddelbar nærhet av
sentrum med alle dets tilbud, både dag og kveld.
Butikker, svømmebasseng, kino, kafé, restauranter, torg og uteliv. I Saudahallen kan du bade
og leke deg i vårt flotte innendørs basseng. Her
vil både du og ungene garantert trives. Du kan
også velge å besøke et av våre museer eller gå
på kino. Vi har og fått ny, flott aktivitetspark ved
musikkpaviljongen, rett bak Rådhuset.
Sauda kommunale kino
NORGESPREMIERE!
NORGESPREMIERE!
Rio 2
Divergent
Glassdukkene
11 år, 92 min
Søn 13/4 kl. 21.15
Doktor Proktors
Prompepulver
Alle, 93 min
Fre 11/4 kl. 16.30 – 3D
Søn 13/4 kl. 16.30 – 3D
Ons 16/4 kl. 16.30 – 3D
Fre 18/4 kl. 16.30 – 3D
Man 21/4 kl. 16.30 – 2D
7 år, 85 min
Ons 16/4 kl. 18.30
11 år, 140 min
Fre 11/4 kl. 21.00
Søn 13/4 kl. 18.30
Man 21/4 kl. 20.15
Noah
Hvis ingenting av dette frister kan du velge å
finne på noe helt annet, eller bare være på hytta
og slappe av, kose deg med familien og rett og
slett ikke gjøre noen verdens ting.
Jeg håper på flott påskesol og vil gjerne ønske
dere alle noen fine, avslappende fridager i Sauda.
Gå gjerne inn på www.saudaferie.no og www.
sauda.kommune.no for å bli enda bedre kjent med
oss. Legg inn bilder og skriv gjerne en påskehilsen om dine opplevelser i Sauda på kommunens
Facebook-sider.
NB! Husk fjellvettreglene.
GOD PÅSKE :-)
Hilsen Ordfører Frode Sulen
Renovasjon påska
2014
Papp rute 2 kjøres 10. april.
Restavfall rute 1 og rute 2 kjøres 14. april.
Restavfall rute 3 og rute 4 kjøres 15. april.
Papp rute 3 kjøres 22. april.
Se tømmekalender eller
www.sauda.kommune.no for detaljer.
Natt til 17
11 år, 137 min
Fre 11/4 kl. 18.30 – 3D
Fre 18/4 kl. 18.30 – 2D
11 år, 80 min
Ons 16/4 kl. 20.15
Man 21/4 kl. 18.30
Captain America:
The Winter Soldier
15 år, 128 min
Fre 18/4 kl. 21.00 – 2D
Symjehallen
Ungdomskafé
Ryfylkebiblioteket
Opningstider i påsken 2014, veke 16
Ungdomskafé i kantina på
Sauda ungdomsskule
Kom og besøk Ryfylkebiblioteket Sauda.
Biblioteket har opna i nye lokal i Torggata 8!
Familiebading:
mån. t.o.m. fre.
Påskeaftan
kl. 16.00 - 20.00.
kl.13.00 - 17.00.
Opningstider i påskeveka
Opningstider i påska
Morgonbading:
mån. & ons.
kl. 07.00 - 08.00.
Skjærtorsdag 17. april
Langfredag 18. april
Påskeaftan 19. april
Palmelaurdag
Måndag
Tysdag
Onsdag
Saudahallen held stengt 1. og 2. påskedag.
Ikke sol ute? Vi har solarier!
kl. 18.45 – 21.45
kl. 19.00 – 24.00
kl. 20.00 – 24.00
Servering, spel, PC-ar osv.
Aldersgrense: 15 år. Gratis inngang.
Velkommen!
12. april
14. april
15. april
16. april
Påskeaftan stengt
kl. 10.00 – 14.00
kl. 10.00 – 18.00
kl. 10.00 – 18.00
kl. 10.00 – 14.00
PÅSKEAVISA
Svandalspåske
Dei seinare åra er det bygt ei
mengd med hytter i Svandalen, då
særleg i tilknyting til Sauda skisenter. Men området var òg populært
blant turistar lenge før dei mekaniske heisane begynt å frakta folk
til fjells.
på 50- og 60-talet
Tore Bastlien Dahl
[email protected]
Øyvind Djuv flytta til garden Djuv i Svandalen
i 1960, og har mange påskeminne frå dalføret. Han er òg grunneigar i eit av dei største
hyttefelta i området, Haugane, og har difor
vore aktivt med i dei store endringane som
er skjedd i dalføret dei siste tiåra.
Viktig inntekt
Fram til mot 1970-talet var utleige av hytter,
stølar og husly, ifølge Øyvind Djuv, ei viktig inntektskjelde for mange gardar rundt om i Sauda.
Svandalen var alt den gongen ein populær
utfartsstad for turistar frå Stavanger-området.
– Sjølv om ein ofte måtte gå heile vegen
frå Lindvoll-myra og oppover mot Djuvsbotnen
var det alltid mykje folk. Eg meiner å hugsa at
talet på besøkande i Djuvsboten blei stipulert
til omlag 2 000 menneske ein påskedag på
1960-talet, fortel Djuv.
Sjølv dreiv familien Djuv med utleige av ei
hytte i Djuvsbotnen og dei gav husly til folk
på sjølve garden. Øyvind hugsar godt at fem
av romma i hovudhuset på Djuv blei leigd ut
til turistar.
– Eg, dei tre syskena mine, far og mor budde
ofte på to rom i påska, då alt anna var oppteke. Du kan trygt seia at det var folksamt,
minnast han.
Folkefest
Dei fleste påsketuristane som ferierte i Saudafjella var personar frå Stavanger, då gjerne
folk frå dei høgare samfunnslaga. Fleire gonger
1.
2.
3
blei det sett opp ekstra-båt for å frakta alle
som ville innover i Ryfylkefjordane. Første
stopp var Sand, før det bar vidare til Saudasjøen og Sauda.
– Det var reine folkefesten når desse båtane
la til kai. Alle ville sjå Stavanger-folket.Turistane
stod på dekk og venta på å legga til kai, medan
me stod på land og vinka til dei. Eg hugsar
særleg ein båt som heitte «Kronprinsesse
Märtha». Båten var så fullasta at han krenga
kraftig då den nærma seg kai, fortel Djuv.
Mykje arbeid
Då turistane kom i land gjaldt det å finna personen som stod og venta på å ta dei med til
fjells. Djuv fortel at det ofte var eit liv utan
like, då lett rusa siddisar skulle finne fram i
folkemengda.
– Ein gong fann dei ein mann, som tydelegvis
hadde fått mykje god drikke, sovande i vegen
opp mot Amdal. Men det skal han ha, han var
tydelegvis ein ordenskar. For han hadde sett
skoa fint ved sida av seg, humrar svandalsbonden.
For bøndene som leigte ut husvære i påska,
betydde det ikkje berre ei god ekstrainntekt.
Utleigedrifta førte med seg mykje arbeid. Det
var ikkje uvanleg at bøndene måtte proviantera
for dei besøkande fleire veker i førevegen.
Sjølv om det var veg opp til dei fleste gardane
i Svandalen, blei det mange turar med hest
og slede.
– Vegen frå sjølve Svandalen og oppover
mot Djuvsbotnen var tung. Ein gong måtte
far min grava fram hesten, då den gjekk seg
fast i snøen, seier Djuv.
Dreiv kiosk
I tillegg til å leiga ut hytter og hus dreiv familien
Djuv òg ein liten kiosk frå hytta i Djuvsbotnen.
Kiosken opna for første gong i 1955 og blei
nedlagt i 1994. Der kunne dei forbipasserande
til dømes kjøpa pølser, buljong og brus. Alt blei
frakta opp med hest og slede. Øyvind fortel at
kiosken tidlegare var ein naturleg stoppestad
for mange, då dei fleste tok bussen opp til skulehuset og gjekk dei siste kilometerane vidare
til fjells. Skitrekket opna først i 1968.
– Det var noko heilt anna enn i dag. Det var
faktisk folk som sykla opp til Svandalen og gjekk
på ski til Hustveitsåta før dei rann ned igjen og
sykla heim att, utdjupar han.
Gode minne
Djuv har mange gode minne frå hyttelivet i påska.
Han fortel at han og resten av familien som oftast
oppheldt seg i Djuvsbotnen i høgtida. Der fekk
dei god kontakt med dei mange turistane som
ferdast i området.
– Det var ei kjekk tid, utan tvil. Det blei mykje
kortspel og anna leik og eg blei godt kjent med
fleire av turistane, forklarer han.
Men mest av alt minnast han dei gode historiene. Som då ein skihoppar blei diska frå eit noko
uvanleg hopprenn.
– Eg hugsar at personen hoppa langt og landa
støtt. Det var tydelegvis ikkje godt nok for dei
andre, dei hadde nok kosa seg litt meir enn vedkommande, så han blei diska grunna manglande
rus, forklarer Djuv muntert.
Eit anna poeng Djuv vel å framheva er levestandarden til folk på denne tida.
– Det er ikkje mange tiåra sidan, men samfunnet var heilt annleis enn i dag. Folk gjekk jo på
treski og i nikkers, og det første far min gjorde
når påskegjestene var dratt var å sjekka om dei
hadde lagt att noko skismurning eller proviant.
Slik er det ikkje i dag, konstaterer Øyvind Djuv.
3.
4.
1. PÅSKETURISTAR: Biletet viser påsketuristar som gjer seg klare til å dra til fjells med hest og slede. 2. PASIENTTRANSPORT: På biletet ser me ein skada person som er blitt
frakta ned frå fjellet. Øyvind Djuv fortel at Røde Kors på den tida hadde mykje utstyr i Djuvsbotnen som blei brukt i diverse redningsarbeid. 3. SNØRIKT: Det var lite å utsetta på
snømengdene i Djuvsbotnen vinteren 1962. 4. ANDRE TIDER: Det er først i dei seinare åra at det er blitt vanleg å frakta proviant og utstyr til fjells med snøskuter. Tidlegare brukte
ein hest og slede til å gjera den same jobben. (Foto: Utlånt av Øyvind Djuv)
4
PÅSKEAVISA
Grenselause mulegheiter
pen med Svein Hoftun at me for alvor blei
Inge Waage og kona Kirsten Berge
Waage får ikkje skrytt nok av Sauda. kjent med Sauda og dei muleghei-
tene som er her, fortel Inge.
Ifølgje Kirsten er det nettopp dei
varierte
mulegheitene, sommar som
[email protected]
vinter, som gjer Sauda
– Her finn me ro i sjela. Sauda har jo
så unikt.
alt, seier Kirsten Berge Waage.
– Og så må eg bare
nemna folka som bur
Unik plassering
i Sauda. Eg kan nesten
… kan nesten ikkje få skrytt nok. Her
Det er den siste helga i mars. Sola
ikkje få skrytt tar folk seg tid til å
skin frå skyfri himmel og gradestokken viser 15 varmegrader. Frå terrassnakka med deg og
nok…
sen på hytta har ekteparet Waage ei
alle er så vennlege,
fantastisk utsikt over Saudafjorden
og servicen i butikog dei snøkledde Svandalsfjella. For
kane i sentrum er
omlag seks år sidan fann ekteparet frå Stavanger jo fenomenal, seier ho.
hyttedraumen i Sauda, sjølv om hytta verken ligg
ved fjorden eller i fjellet, som mange hytter ofte Treng marknadsføring
gjer. Stavangerparet gjorde eit litt utradisjonelt val Sjølv om stavangerparet
når dei skulle bygge seg hytte i Sauda.
stortrivst både på hytta og
– Kombinasjonen av nærleik til sjøen og at det i Sauda generelt, håpar dei
bare er ti minutt med bil til fjellet gjorde at me valde på ei snarleg realisering
å bygga fritidsbustaden vår i Sauda Panorama, av det planlagde utebaforklarer Inge.
deanlegget i tilknyting
Det kombinerte bustad- og hyttefeltet er blitt til den eksisterande
populært både blant fastbuande og turistar, og byr symjehallen.
på storslått utsikt kombinert med nærleik til både
Både Inge og Kirfjord, bysentrum og fjella som omkransar Sauda. sten synest det er
for få ting, utanom
Gammal kjærleik
fjell og fjord, som lokkar folk
I Sauda har det dei seinare åra blitt bygt ei mengd til Sauda. Dessutan meiner dei Sauda
hytter og stadig fleire rogalendingar har fått auga må bli flinkare til å marknadsføra seg som turistopp for byen inst i Ryfylke. Men for familien Waage destinasjon.
var hyttebygginga eit resultat av eit langt og godt
– Når me tek venner med oss inn her blir dei heilt
forhold til bygda.
overvelda. Det er jo ein by her inne. Folk i Stavanger
– Eg studerte saman med ein frå Sauda og sidan har bare høyrt om skitrekket, men Sauda har jo alt.
har me halde kontakten. Det var gjennom vennska- Det er ei perle, konkluderer Kirsten Berge Waage.
Tore Bastlien Dahl
VELKOMMEN: På Bjørkhaug, hytta til Jon og Eli Hansen, finn
ekteparet ro i sjela. Ifølge dei to er storslagen natur
og ei lett tilgjengeleg hytte bare nokre
av fordelane med å ha hytte i
Åbødalen.
Lever livet i Åbødalen
til mange hyggelege stunder.
– Hytta tilhøyrde AUF og eg
var her mange gonger som
ung. I 1984 fekk me
tilbod om å
Ekteparet Jon og Eli Hansen bur i hytta
mest halve året.
– I fjor hadde eg 186 overnattingsdøgn på hytta.
Året før, som var mitt første år som pensjonist,
gav nærare 250 hyttedøgn i Åbødalen, seier Jon
Hansen muntert.
Tradisjonelt hytteval
Ekteparet frå Sauda har hatt hytte i Åbødalen
sidan 1984 og det er lita tvil om at dei trivst i det
kontrastfylte dalføret. Medan mange av dei nyare
hyttene i Sauda inneheld både store bad, badstove
og soverom med fjernsyn, har Jon og Eli gått inn
for eit meir tradisjonelt val av hytte. Som så mange
av dei andre hyttene i området er det ei koseleg,
eldre hytte på rundt 50 kvadratmeter, som innbyr
EI PERLE: Ekteparet Waage har
funne sitt paradis i Sauda. Dei trekker
fram variasjonane og mulegheitene i kommunen
som avgjerande for at dei valte å bygga hytta si nettopp her.
leiga
hytta mot at
me pussa ho opp, og i
1991 blei hytta vår, fortel Eli.
sjølv, og så er det jo kjekt når barnebarna stikk
innom, seier Eli.
Varierte mulegheiter
På spørsmål om kva som er så bra med Åbødalen
og Sauda, er ekteparet raskt ute med å nemna
variasjonen og mulegheitene som ligg i området.
– Du kan gå i fjellet, sommar som vinter, om
du vil det. Om sommaren blir badeplassen ved
Storemyr mykje brukt, og så er jo Åbødalen lett
tilgjengeleg sidan det er bilveg opp hit. Ein god
venn av meg sa ein gong til meg, « Jon, eg har
hytte i Tengdal, men den finaste dalen i Sauda, ja,
kanskje i heile verda, det er Åbødalen.» Eg synest
at det seier sitt, konkluderer Jon.
Ut på tur, aldri sur
Med nærare 200 overnattingsdøgn i året blir det
naturleg å spørja kva dei tek seg til når dei er på
hytta. Like utanfor stovevindauget er det lagt
ut rikeleg med fuglemat, og Jon innDrøymde om Breiborg
rømmer at han bruker mykje tid på å
At familien Hansen enda opp med hytte
studera fuglane.
i Åbødalen var, ifølge Eli og Jon, heilt
– I år kom linerla 2. april, kan hyttilfeldig. Jon ønska i utgangspunktet ei
teeigaren meddela.
hytte på Breiborg, då dei brukte natuJon er dessutan leiar i den lokale
ren i området mykje. Det som truleg
…ute minst
hytteforeininga og aktivt med i Sauda
ikkje er tilfeldig er at to av sønene deira
to timar kvar Turlag, så det blir mange turar i nærhar valt å bygga hytte i Åbødalen. Kun
dag,…
områda for det aktive pensjonistparet.
få meter frå hytta til ekteparet har
– Me har eit mål om å vera ute minst
nemleg sønene Harald og Ketil kvar
to
timar kvar dag, uansett vêr. Elles
si hytte som òg blir flittig brukt.
bruker
me
tida
på
hytta til å lesa bøker og tek livet
– Me har eit avslappa forhold til at dei er hytmed
ro,
avsluttar
Eli Hansen.
tenaboane våre. Det er kjekt med familien rundt
seg, men likevel føler me at me får nok tid for oss
PÅSKEAVISA
Bergensaren som blei Sauda-patriot
5
Jeff –
6
PÅSKEAVISA
heilt ærleg
1
Linda Merethe Lie
[email protected]
OPPVEKSTEN:
1. Alan G. Thompson vaks opp som eitt av to sysken. Systera Susan er fire år eldre.
2. Thompson budde i England i ei kort periode, før familien flytta til Bergen,
der han begynte på skule.
3. Forholdet til mormora, ”Grandma” var svært godt. (Alle foto: Privat)
I
løpet av sine 35 og eit halvt år år som kommunetilsett har Alan G. Thompson alltid virka seriøs.
Svært seriøs. Det har også vore meininga. Men
når han først blir «varm i trøya» er han svært open.
Thompson er førebudd når Ryfylke kjem på besøk
i heimen til den tidlegare rådmannen. Han har lagt
fram penn og papir. «I tilfelle det skulle være noe»,
som han forklarer på klingande bergensk. Han verkar
noko ukomfortabel i starten, men det tar ikkje lang
tid før han slepper skuldrene ned og fortel gjerne
om både privatliv og jobb. Ofte i detalj. For hukommelsen er imponerande god.
I 1946 fekk ekteparet Turid og Alan Charles
Thompson sitt første born, ei jente fødd i Hull i
East Yorkshire, England. Veslebroren Alan Geoffrey
blei fødd i Bergen i 1950.
Alan Charles Thompson var eitt av fem sysken
i ein arbeidarfamilie frå Hull. Militærtradisjonar var
godt forankra i familien. 1. september 1939 invaderte tyskarane Polen og to dagar seinare erklærte
Storbritannia og Frankrike krig mot Tyskland. Same
dag meldte 18 år gamle Alan Charles Thompson,
saman med ein bror og nokre syskenbarn, seg til
teneste i Hæren. Då krigen braut ut var reglane
slik at ein ikkje blei sendt utanlands med Hæren
om ein ikkje hadde fylt 20 år. Broren til Alan Charles Thompson derimot, som var to år eldre, blei
sendt med Britisk Ekspedisjonskorps til Frankrike
og måtte, som ein av over 300 000 allierte soldatar,
bli redda frå strendene i Dunquerke. Alan Charles
Thompson blei sendt med troppetransportskipet
”Queen Elisabeth”, som hadde kurs mot Singapore
i februar 1942, då var han fylt 20 år. Kursen visste
dei ikkje før dei var midt på havet. Singapore fall
imidlertid mot Japan og skipet sendte derfor soldatane til Afrika i staden for. Der var Alan Charles
Thompson med i Den britiske 8. armé under general
Bernard Montgomery, og deltok mellom anna i
slaga i ørkenen. Deretter gjekk felttoget vidare til
Sicilia og Italia. Då var general Mark W. Clark leiar
for Den amerikanske 5. armé, Montgomery for Den
britiske 8. armé. Dei to blei slått saman til femte
allierte armé i Italia. Det stampa hardt i Italia og
dei allierte baska seg oppover, med mellom anna
Monte Cassino og Gustav-linja. Deretter blei Alan
Charles Thompson sendt til Frankrike og så vidare
til Bergen 8. mai i 1945 for å bidra i ein okkupasjonsstyrke. Der trefte han Turid Hovland.
T
urid Hovland var einebarn og også frå ein
familie som tilhøyrte arbeidarklassen. Ho trefte
sin utkåra hausten 1945 og paret gifta seg
året etter, i England. Meininga var at familien på
fire skulle bu i Hull, der dei hadde eit hus ikkje langt
frå sentrum. Bestefaren til Alan Thompson, George
Henry, budde i første etasje, onkelen i andre og
familien Alan Charles Thompson i tredje. Då mora til
Turid Thompson blei kreftsjuk bestemte imidlertid
familien at dei ville reise tilbake til Vestlandets
hovudstad, som på den tida var eit eige fylke. I
slutten av 1940-åra og starten på 1950-talet
reiste dei litt fram og tilbake, men fann til slutt ut
at dei ville flytte til Bergen, då Turid Thompson si
mors sjukdom blei langvarig.
– Eg hugsar lite frå den perioden eg budde i
England. Eg var jo så liten, fortel Alan Thompson.
Minna frå oppveksten forbinder han derfor mest
med tida i Bergen.
Sjølv om familien budde i bydelen Landås i Noregs
nest største by var nettverket deira i stor grad knytt
til det engelske miljøet. Sosialt hadde dei kontakt
med den engelske kyrkja i byen og konsultatet der.
Det var generelt mange engelskmenn i byen, og
mange av desse kom frå Hæren og generasjonen
som tenestegjorde under andre verdskrig. Familien Thompson snakka også engelsk heime. Alan
Thompson hugsar oppveksten som svært fin.
– Eg ser på meg sjølv som heldig som fekk vakse
2
3
opp på 1960-talet.
1960-talet var på mange måtar eit revolusjonerande tiår. Musikken, ungdomskulturen og
opposisjonen mot det beståande var sterk i denne
perioden. Det blei mellom anna markert gjennom
hippiekulturen i USA og motstanden mot Vietnamkrigen. Då Thompson begynte på gymnaset i 1967
var det midt i ein periode der mote, kultur og musikk
hadde stor påverknad. Dette var også året då USA
fekk sine to første mørkhuda borgarmeistrar, planen
for Arpanet, forløparen til Internett, blei lansert og
stemmeretten for norske borgarar blei sett ned
til 20 år. Og Bergen blei kalla Norges Liverpool på
grunn av alle rockebanda.
– Eg var privilegert som fekk vere ein del av alt
det som skjedde. Eg hugsar det var slike motekåringar i bladet Det Nye, mykje nyskapande musikk
og dans på lokalet. Veldig morosamt å vere ein del
av den kulturen. Det var ei oppvakningstid, både
kulturelt og politisk. Ei spennande brytningstid eg
synest det var spennande å vere ein del av.
M
usikken fascinerte Alan Thompson. Med
det følgde ein ungdomskultur som stod litt
i konflikt med den etablerte generasjonen.
Det innebar langt hår, også på gutane. Thompson
følgde moten.
– Det var ikkje alle som likte det, men som tenåring
var det jo litt gøy. Eg hugsar vi var oppe til munnleg
eksamen. Vi hadde ein kjekk lærar i norsk og historie
på gymnaset, men sensor var av den gamle skulen.
Han gav ein av kompisane mine karakteren G på
munnleg eksamen. Læraren vår sa at han hadde
fått M viss han ikkje hatt hatt langt hår.
Thompson humrar.
– Du hadde jo også langt hår. Fekk du også G
på eksamen?
– Jo, eg hadde langt hår, men eg blei høyrt i engelsk,
Portrettet: Alan Geoffrey Thompson
PÅSKEAVISA
7
Vi visste lite om
Sauda, bortsett
frå streiken.
1
FAMILIEN:
1. Alan Thompson trefte sin utkåra,
Ellen, i 1971.
2. Alan Thompson saman med sonen
Steinar i 1979, same år som han blei
fødd.
3. Sønene Steinar (til venstre) og
Espen er Alan Thompson sine store
stoltheiter.
4. Espen, Ellen, Steinar og Alan
Thompson i 1982.
5. Alan på kanalferie i England med
den då fire år gamle Espen. (Alle foto:
Privat)
Vanity Fair av Thackeray. Og fekk M. Antakeleg ein
litt meir liberal sensor.
D
et politiske engasjementet begynte etterkvart
å spire i den halvt engelske bergensaren,
som seinare skulle bli den øverste leiaren
av administrasjonen i ein liten vestlandskommune.
Thompson var ung i ei tid der det kapitalistiske
systemet og deira utnytting av utviklingslanda
var markant, som USA si hjelp til Juntaen i Chile i
1973. Sosialistisk Folkeparti (SF) begynte på starten av 1970-talet å få oppslutnad, og i ein kort
periode var Alan Thompson medlem i Sosialistisk
Folkeparti Ungdom, og blei kjent med fleire av dei
mest sentrale lokalpolitikarane i partiet.
– Eg blei veldig engasjert i desse tinga. Forfattar
Georg Johannessen og Finn Gustavsen var personar
eg fekk snakke med og bli litt kjent med. Det var
veldig kjekt, synest Thompson.
Gustavsen blei i 1961 ekskludert frå Arbeidarpartiet etter at han, saman med andre utbrytarar frå
partiet, fremma ein resolusjon mot atompolitikken
i USA. Saman med andre ekskluderte medlemmar
var han i 1961 med på å danne SF. Finn Gustavsen
markerte seg seinare som ein sterk motstandar av
amerikanarane si krigføring i Vietnam. Thompson
trefte Gustavsen for første gong i 1972, i samband
med folkeavstemminga mot EF. Thompson var aktivt
med i Nei til EF og var i team med Gustavsen ein heil
dag rundt i Bergen i samband med valkampen der.
Interessa for musikk, og særleg rock, var for Alan
Thompson også sterk i ungdomsåra. Det var såvidt
vanskeleg å ikkje la seg påverke, då han var rimeleg
tett på det som etterkvart blei solide musikalske
krefter i Bergen. Då Thompson gjekk på Langhaugen gymas på Landås, frå 1967 til 1970, var fleire
medelevar med i bandet Neither Nor, forløparen til
Saft. Saft utgjorde kjernen i dei musikarane som
spelte under oppsetninga av rockemusikalen Hair
på Den Nasjonale Scene i Bergen i 1970-1971.
2
4
Bandet låg på VG-lista i 14 veker med hiten «People
in Motion» i 1971 og 1972, og gav også ut to album
som kom inn på lista. Thompson gjekk mellom anna
i klasse med trommeslagar Karsten «Kassa» Olsen,
medan vokalist Ove Thue gjekk i parallellklassen.
I
1971 hadde Alan Thompson vore på arbeidskontoret i Bergen for å få sommarjobb. Han hadde
då meldt seg til arbeid på smelteverka i Årdal og
i Sauda. Det blei Sauda. Thompson visste ikkje så
mykje om bygda inst i Ryfylke. Sjølv om Sauda den
gongen hadde langt fleire innbyggarar enn i dag,
omlag 6 000, var skilnaden frå Bergen, som hadde
200 000 fastbuande, stor. Likevel, Thompson trivst
godt i den vesle bygda.
– Vi visste lite om Sauda, bortsett frå streiken.
Som radikaliserte tenåringar var vi naturlegvis
opptatt av den. Vi møtte opp på hybelhuset ei
kveldsstund og begynte på jobb på fabrikken dagen
etter. Dette var før dei fekk knuseriet, så den jobben
tok vi. Knuste store steinblokker før metall skulle
skillast frå slagg. Det var eit veldig greitt arbeid.
Sommarjobben varte frå mai til midten av juli.
På fritida opplevde Thompson mykje liv og røre
på hybelhuset. Og utebassenget var ein populær
samlingsstad.
– Fleire bada utan tilsyn.
– Også du?
– Eg trur det.
S
å trefte han Ellen. På dans på Folkets Hus.
– Ellen var og er ei vakker dame. Flott på
alle måtar. Ikkje rart at eg fall pladask. Eg er
privilegert.
Då ferien var ferdig fekk ho seg jobb i Bergen
og på hausten flytta dei saman. Sommaren etter,
i juni, gifta paret seg i Sauda. Då hadde Ellen ennå
ikkje fylt 18 år.
– Det gjekk raskt, vedgår Thompson, som etter
snart 42 års ekteskap er svært klar over at han
den gongen opplevde skjebnens ironi.
3
5
– Eg kunne fått sommarjobb i Sogn, men det
blei i Sauda. Det var heilt tilfeldig. Eg hadde aldri
sett for meg at eg, som var oppvaksen og hadde
budd nesten heile mitt liv i Bergen, skulle flytte til
Sauda. Men slik gjekk det.
I mai 1975 begynte Alan Thompson, eller «Jeff»,
som mange i Sauda kjenner han som, på likningskontoret i Sauda kommune. I utgangspunktet tenkte
han at det var greitt å bu i Ryfylke i nokre år, for
å få praksis. Overgangen var stor, med tanke på
at han hadde heile sitt nettverk i byen mellom dei
sju fjell.
– Men eg forstod fort at dei kvalitetane ein liten
stad som Sauda hadde var svært verdfulle. Det
var så trygt og kompakt, særleg for ungar. Ellen
hadde lyst til å bu i Sauda, og etter få år hadde
også eg komme fram til at eg ikkje kunne tenke
meg å flytte til ein annan stad. Eg hadde fått røter
og eit nettverk, og synest heilt enkelt det å bu på
ein liten stad var det beste alternativet.
Ein dryg månad etter at Alan og Ellen flytta til
Sauda blei deira første son, Espen, fødd. Broren,
Steinar, kom til verda påskeaftan snautt fire år
seinare.
D
å han budde i Bergen var det lett å dyrke
mange ulike interesser. Alan Thompson vil
likevel ikkje seie at det blei noko stor utfordring å finne noko å fylle fritida med. I Bergen hadde
han spelt både handball og fotball. Interessa for
idrett tok seg opp igjen då han flytta til Sauda. I
1975, same år som Alan og Ellen flytta til Sauda,
stod Saudahallen ferdig.
– Eg blei med på den første handballgenerasjonen
her inne. Jan Edvin Birkeland, tidlegare ordførar og
nabo, var primus motor. Han hadde spelt handball
på høgt nivå i Kristiansand. Vi fekk med oss Øyvind
8
PÅSKEAVISA
...fekk ti-tolv
elektrosjokk på
hjernen for å
gløyme.
1
BARNEBARNA:
Alan Thompson set stor pris på
samver med barnebarna.
1. Frida
2. Sikke
3. Henni
4. August
(Alle foto: Privat)
Eeg, sannsynlegvis den beste mannlege handballspelaren vi har hatt i Sauda. Han hadde spelt i første
divisjon for Rjukan. Lynvingen, som eg kalla han. Vi
stabla eit lag på beina og spelte i femte og fjerde
divisjon. Det var nokre innflyttarar og saudafolk,
som mellom anna Jan Edvin, Terje Risvoll og Gunnar
Juvet, som begynte å spele handball.
Thompson karakteriserer handballgutta som
ein fin gjeng. Etterkvart blei det likevel vanskeleg
å stille lag på grunn av manglande rekruttering.
Etter ei stund begynte dei som var igjen å spele
bedriftshandball i Haugesund.
– Vi begynte i fjerde divisjon og rykka opp kvart
år, heilt til første. Laget blei nummer to i første
divisjon. Vi spelte både heime- og bortekampane i
Haugesund, då det var for langt for motstandarane
å reise inn hit.
Thompson, som tidlegare hadde stått i mål, fekk
plass på vingen på Sauda sitt lag.
– Var du god?
– Midt på treet. Men eg var betre i handball enn
i fotball.
H
an speler fotball ennå, i Saudahallen, saman
med tilsette ved Sauda vidaregåande skule,
kvar fredag. Som pensjonist har han meir
tid til å trene og har nå ni økter per veke. Viss
alt klaffar. Sju på Frisk & Rask treningssenter, ei
symjeøkt i Saudahallen og altså ei fotballtrening.
Sjølv om han alltid har vore opptatt av idrett, blei
det etterkvart litt av og på med trening då arbeidsmengdene auka på. Mot slutten av yrkeskarrieren
i årsskiftet 2012/2013 fann Thompson ut at det
var på tide å ta ansvar for eiga helse. Han vog då
112 kilo. Livvidden var 117 centimeter.
– Det handlar om å sette seg mål. Eg skulle redusere livvidda mi til under 100 centimeter. I dag, eitt
år og tre månader etter at eg tok beslutninga, er
eg 96 kilo og livvidda er 101.
Avgjerda om å endre livsstil dreidde seg ikkje bare
om kosthald og trening. I romjula 2012 bestemte
2
3
Alan Thompson seg, etter å ha tatt familien med
på råd, at han ville seie opp jobben som rådmann
etter nyttår. Då hadde han jobba både dag og kveld
i Sauda kommune i 35 og eit halvt år.
I desember 1977 gjekk Thompson over i stillinga som nestleiar på kommunekasserarkontoret
i Sauda, før han overtok sjefrolla snautt sju år seinare. Denne stillinga blei omgjort til økonomisjef
på starten av 1990-talet. I år 2000 kom det ei
omorganisering i kommunen. Det skulle vere to
kommunalsjefar. Ein på stab og internt og ein på
produksjon. Håkon Solheim fekk ansvaret for produksjon, medan Alan Thompson blei tilsett som
kommunalsjef for stab og det interne, i tillegg til
assisterande rådmann, den gong Ståle Pedersen
var rådmann i Sauda. Etterkvart gjekk Håkon Solheim over i rektorstillinga ved Austarheim skule.
Thompson var då kommunalsjef, økonomisjef og
assisterande rådmann. Han jobba 50-55 timar
kvar veke. Veka starta søndag ettermiddag. Då
las Thompson seg opp og førebudde seg til den
kommande arbeidsveka. Han hadde alle papir med
seg heim kvar dag og var sjeldan heime før klokka
åtte om kvelden frå måndag til torsdag.
– Eg tok fri på laurdagen.
S
å gjekk det galt. Thompson, som har svært
god hukommelse, minnast svært lite av det
som skjedde. Han møtte veggen rundt årsskiftet 2002/2003 grunna overarbeid. Han fekk
ein depresjon og blei behandla på mellom anna
Bjødnateigen psykiatriske senter i Suldal og ved
Haugesund sjukehus.
– Eg fekk ti-tolv elektrosjokk på hjernen for å
gløyme. Det var om å gjere å slette korttidsminnet
for ein viss periode, for å få vekk tankar. Dette blei
på mange måtar ei solskinshistorie om korleis folk
kan vere så dårleg som eg var og så bli ikkje bare
frisk, men endå sterkare. Det viser jo at alle kan.
Eg forsøkte jo til og med å skjere meg, forklarer
4
Thompson, medan han viser fram venstre underarm
som har tydelege arr.
Tidlegare kollegaer av Alan Thompson seier at
for han går arbeid foran alt. Det er den tidlegare
rådmannen einig i.
– Ja, det gjorde det på mange måtar. Det skulle
ikkje bety at eg nedprioriterte familien. På ingen
måte. Men det var det at når eg først var tilsett
i dei leiarjobbane så skulle eg gjere jobben. Det
skulle ikkje vere tittel og lønn. Eg har alltid følt
at eg skulle gjere mitt beste uansett kva jobb eg
hadde. Då gjekk kanskje jobben foran alt. Kanskje
det var litt derfor eg tok valet om å slutte.
– Har du hatt dårleg samvit for at du har vore
mykje vekke frå familien grunna jobb?
– Ja, kjem det kontant frå 63-åringen.
– Absolutt.
Men, pliktfølelsen dukka etterkvart opp igjen.
Etter å ha vore sjuk i store delar av 2003 begynte
Thompson i halv stilling på Rådhuset. Arbeidsgivaren meinte at han ikkje var klar for full jobb og ville
finne noko alternativt arbeid til han i mellomtida. Då
reagerte Thompson med å slå kaffikoppen i bordet.
– Dette finn eg meg ikkje i, sa eg. Eg skulle tilbake i same jobb. Det var eg fast bestemt på. Eg
følte meg styrka og var klar for å gjere plikta mi.
Og eg ville ikkje ha noko «stakkars Jeff-snakk».
Her skulle det vere full rulle. At eg var ynkeleg og
stakkarsleg på nokon som helst måte, det ville eg
ikkje akseptere.
K
lok av skade prøvde han å halde seg i taumane
i starten og ikkje kjøre seg sjølv for hardt på
jobb. Det varte i eitt år og to. Så var det tilbake i same tralten, som han sjølv beskriver det.
Han jobba like mykje som før.
PÅSKEAVISA
...eg ville ikkje
ha noko «stakkars Jeff-snakk».
FRITID:
1. Tallause bøker, filmar og dvdar har
fått plass i kjellaren.
2. Alan har respekt for sola.
3. Thompson spelte bedriftsfotball for
HSD, her under Shipping Cup i 1974.
4. Familien tilbringer mykje tid på
hytta til eldstesonen Espen, på Jelsa.
5. Som pensjonist har Alan Thompson via mykje tid til trening. Her på
Rondehaugen.
(Foto: Linda M. Lie og privat)
– Opplevde du at dei som var rundt deg var
bekymra for at du skulle bli sjuk igjen?
– Ja, kanskje dei som var nærmast meg. Ellen
og gutane mine, og dei næraste kollegene mine.
– Fastlegen min, Brita Øygard, var fantastisk
og sleppte meg aldri. Ho skal ha stor ære for at
det gjekk bra.
– Familien, då?
– Jo, det trur eg nok.
– Hadde du dårleg samvit for det?
– Ja.
V
åren 2010 fekk Alan Thompson jobben som
fungerande rådmann og blei fast tilsett
1. juli same år. Etter over 35 år med stor
arbeidsmengd bestemte han seg i romjula tre år
seinare. Første arbeidsdag etter nyttår leverte
han oppseiinga si.
– Eg kom fram til ein erkjennelse. Kor mange år
har du igjen etter at du har fylt 62 år? Gjennomsnittsalderen på norske menn er kanskje 78 år.
Då har du mulegens 16 år igjen av livet ditt. Og jo
eldre du blir, desto større er faren for at noko kan
skje. Du kan få kreft, hjarteinfarkt, alt muleg. Den
tanken at du aldri skulle oppleve å hauste godene,
eller kvile på laurbæra, begynte å surre litt i hovudet
mitt. Så begynte eg å tenke på barnebarna. Eg har
fire frå fem til ti år. Dei veks ifrå meg. Det var for
eksempel episodar der barnebarn som bur i Sauda
kom på besøk heime hos oss om ettermiddagen.
Då eg kom heim seint på kvelden hadde dei gått.
Dei spurde etter besten, men han var på jobb.
– Kva gjorde det med deg?
– Det var forferdeleg sårt. Sjølv om eg prøvde å
vere saman med dei, kunne det komme situasjonar
der det blei samtidigheitskonflikt. Det var ikkje
kjekt. Nå har eg lyst til å vere tilstades. Med ein
gong eg gjekk av var eg så heldig at eg fekk ansvar
for barnebarna ei veke etter at skulen slutta og
foreldra var på jobb. Eg har også passa dei i andre
feriar. Alle slike ting er veldig kjekt. Eg føler at eg
9
1
2
4
3
5
gjer mi plikt som bestefar, samtidig som det gir
meg utruleg mykje å vere saman med dei. Det er
antakelegvis det kjekkaste ein kan oppleve. Å vere
saman med små menneske. Det er så spennande å
høyre korleis dei tenker, og ikkje minst å ta dei med
på ting. Kino og symjing, turar, ferie, for eksempel.
På spørsmål om korleis han er som bestefar,
humrar Thompson.
– Nei, eg er jo veldig, trur eg sjølv, ettergivande.
Sikkert ikkje flink til å sette grenser. Det får eg jo
høyre. Eg er raus og snill med dei. Eg er kanskje
ikkje så veldig...
For første gong i løpet av intervjuet leitar Thompson etter orda.
– Eg er kanskje ikkje den personen som er den
flinkaste til å klemme folk. Det er tosidig... Jaja, både
og. Uansett, eg er veldig opptatt av barnebarna og
det å ta dei med og vere til stades for dei. Eg vil at
dei skal tenke tilbake på at dei hadde besteforeldre
som dei kan minnast med glede. Slik eg kan med
mi bestemor, som tok seg veldig mykje av meg då
eg var liten. Mi bestemor var veldig tilstades i mitt
liv i Bergen. Eg tenker litt på det. Eg vil at mine
barnebarn skal ha ei god kjensle av at dei har hatt
gode besteforeldre. I tillegg veit eg også korleis det
er med foreldre, dei er travelt opptatt. Steinar bur
på Bryne, og eg har ønska å ha meir tid til å reise
til han og familien. Då eg bestemte meg for å gå
av med pensjon kjente eg på at det kanskje er det
som er det viktige i livet og kanskje ikkje jobben,
trass alt. Jobb er bare jobb.
Sønene, Espen og Steinar, er Alan Thompson
sine store stoltheiter. Og hans beste venner.
– Eg har eit veldig nært forhold til dei. Dei er
mine nærmaste fortrulege. Vi kan snakke om alt.
Dei er store støttespelarar og har stilt opp for meg
uansett, og vil alltid gjere det. Vi er mykje saman
og reiser på feriar og andre turar saman. Vi har som
tradisjon å ta ein fotballtur til London kvar haust.
Eg er veldig privilegert som har to så kjekke søner.
Dei er gode menneske.
– Det er jo di forteneste?
– Jaja, vi er nå to om det. Men eg føler at dei har
flotte og reflekterte verdiar og er veldig flinke.
Eg føler vi har vore heldige med oppdragelsen.
Dei er jo individ sjølv, så det er sikkert ikkje bare
oppdragelsen, men eg håpar at eg har bidratt til
at dei har blitt slik dei er.
A
lt året han kom inn til Sauda, i 1975, meldte
Thompson seg inn i Arbeidarpartiet. Han blei
så vald inn i kommunestyret i 83-valget. Han
var engelsk statsborgar fram til 1987. Fram til 1983
kunne ikkje «utlendingar» stille på lista. I 1983, då
han hadde vore med i Arbeidarpartiet i sju år, som
kasserar, stod han på vallista. Thompson fekk så
mange stemmer at han var på formannskapsplass,
men sjefen hans skulle gå av som kommunekasserar og Thompson sikta seg inn på den jobben. Det
gjorde at han ikkje ønska å gå inn i formannskapet.
Men han blei vald inn i kommunestyret. Karrieren
blei likevel rimeleg kort, i og med at han begynte
som kommunekasserar i august 1984.
– Har du nokon gong følt at di stilling som rådmann kjem i konflikt med din politiske ståstad?
– Nei, eg veit med meg sjølv at eg alltid har vore
ryddig og profesjonell i mi rolle som leiar i kommunen. Eg var veldig bevisst på at dei råda eg gav og
alt eg heldt på med utelukkande var ut frå mine
faglege vurderingar på kva som var rett og best for
samfunnet og innbyggarane til eikvar tid. Om det
var samanfallande med SV, Høgre, Senterpartiet
eller Ap var noko eg ikkje tenkte på, eller brydde
meg om i det heile tatt. Som rådmann må du sjå
vekk frå det, både i sinn og skinn. Det er noko ein
lærer i ei slik rolle gjennom så mange år.
Likevel, eg har alltid hatt eit sosialdemokratisk
10
PÅSKEAVISA
...ein del enkeltting som etter
min smak har
vore litt unødvendige...
2
JOBB:
1. Kontoret til Alan Thompson på
Rådhuset bugna alltid av papir, men
han påstår at han alltid visste kor
alt var.
2. Sjølv som pensjonist har han ein
stram timeplan og fører alle planar
opp i sin digitale kalender.
3. I slutten av juni 2013 hadde Alan
Thompson sin siste dag som rådmann i Sauda kommune. Han blei
mellom anna takka av av ordførar
Frode Sulen.
(Alle foto: Linda M. Lie)
livssyn. Når eg nå er fri og frank til å ha ein ståstad,
er det den bevegelsen eg føler tilknyting til. Men
eg har også sympati for andre politiske parti.
– Å leve saman med ein så travel mann, i ein så
utsett posisjon, kan vere ei belastning. Kva tankar
gjorde du deg om kva Ellen måtte tåle på grunn
av deg og din jobb?
Det har gått 50 minutt sidan intervjuet starta
når eg tar opp temaet. Då lurer Thompson på om
eg vil ha noko å drikke.
– Ja, takk. Eit glas vatn er fint.
Det viser seg at Thompson har størst behov for
å væte ganen. Kanskje ikkje så rart. Han snakkar
stort sett utan pause. Ikkje fort. Men jamt. Eller er
den plutselege kjøkkentenesta eit skalkeskjul for
å dekke over at han ikkje er like rask i replikken når
vi kjem inn på privatlivet hans?
Han kjem tilbake med vassglaset og pratar medan
han tar ein ny tur ut på kjøkkenet.
– Det er jo litt synd... Eg har nokre lappar her...
Han kjem tilbake med eit fat dandert med nysteikte lappar og eit fat med småkaker.
– Kva var det du sa? Godt spørsmål, ja.
Tilbake til kjøkkenet. Han kjem inn igjen og skjenkar seg sjølv ein kopp kaffi.
– Viss du vil ha kaffi så gir du bare beskjed, sant?
oppmodar han, medan han tar nok ein tur ut på kjøkkenet, og samstundes startar med å gi eit lengre
svar på spørsmålet.
– Eg har jobba veldig mykje i alle dei åra eg har
vore tilsett i Sauda kommune. Det hadde aldri gått
viss ikkje det var ei som tok eit større ansvar på
heimebane. På mange måtar er det eit team-arbeid
å ha ein slik jobb som eg hadde. Når du ikkje er der
dei 50-55 timane må det vere ein aksept heime og
ei arbeidsfordeling som er tilpassa dette. Vi hadde
ungar. Då eg blei kommunekasserar var Espen ni år
og Steinar fem. Det har alltid falle meir på Ellen, dei
tinga der. Det har vore ein føresetnad og sikkert
slitsamt for ho, at eg ikkje har vore der, ikkje kjem
heim, middagen er kald og så vidare.
1
S
om ein del av kommuneleiinga må ein med
jamne mellomrom tåle tøff kritikk frå både
innbyggarar og folkevalde, særleg som rådmann. Thompson vedgår at det ikkje var alle saker
som var like enkle å takle, men at det var fleire
enn han som fekk merke presset ei stilling som
kommunen sin øverste administrative leiar førte
med seg.
– Når ein får pes frå talarstolen eller i avisa og
så vidare er det ikkje bare den det gjeld som må
tåle det. Eg er betalt for å måtte stå fram og måtte
tåle det som kjem. Ho, som «bare» er gift med meg,
og eventuelt andre, dei tar også innover seg ting
som ikkje er kjekt å lese eller å høyre. Sjølvsagt
skal ein få seie kva ein vil, men dei som kjem med
kritikk på den offentlege arenaen må også vere
klar over at det ikkje bare er hovudpersonen som
eventuelt får ein trøkk, men også familien. Den
empatien der, den er det viktig at folk er bevisst
på og har forståing for. Det er ein kjensgjerning at
det ikkje bare er du som får ein trøkk, men også dei
som du er mest glad i, det må ein ta med seg i ein
slik jobb. Det var også noko som låg i bakhovudet
då eg skulle legge på vektskåla i forhold til om eg
skulle slutte. Det å opne avisa og tenke «kva er
det no»... Slik har eg hatt det i periodar.
– Føler du at du har fått mykje uberettiga kritikk?
– Nei, i grunnen ikkje.
Thompson tar ein slurk kaffi før han fortset.
– Men det har kanskje vore ein del enkeltting
som etter min smak har vore litt unødvendige, skal
eg vere heilt ærleg. Stort sett er folk veldig greie
og behagelege, men så er det nokre unnataksvise
slag langt under beltestaden. Det er det jo.
A
lan Thompson slår meg som ein veldig korrekt
mann. Har han aldri gjort noko galt, bortsett
frå å bade ulovleg i utebassenget?
– Eg er ikkje meir enn eit menneske. Eg prøver
alltid å gjere ting rett, men det er klart at eg ikkje
alltid strekker til. Eg er ikkje noko supermenneske
3
eller ufeilbarleg. Eg trur det er viktig å vere audmjuk
overfor at ein kan gjere feil. Ein må reflektere litt
over ting. Stille seg spørsmålet: oppførte eg meg
skikkeleg nå? Ein må tenke litt gjennom det å vere
eit godt menneske, ein god kollega, ein god sjef. Eg
trur nok at dei fleste på jobben i Sauda kommune
vil seie at eg, på min måte, var omsorgsfull.
– Har du nokre negative sider?
– Eg er veldig utålmodig. Av og til må eg telle til ti.
Sjølv om Thompson framstår som veldig strukturert var alltid kontoret hans i Rådhuset fullt av
papir. Men det var systematisk rot, meiner han sjølv.
– Eg hadde det som punkt på agendaen at eg
skulle rydde, men det blei utsett og utsett. Det
var for mykje papir der. Det var det, men eg hadde
fullstendig kontroll på kor alt var. Eg lyg ikkje. Men
eg var også overnøye med ting, eg kunne liksom
ikkje sleppe taket i ting.
– Kan det ha vore irriterande for andre?
– Kan hende, men eg trur også det var ein trygghet. Var det noko så kunne dei spørje meg. Eg hadde
oversikta og erfaringa på mykje. Eg var opptatt av
å halde meg oppdatert og å få informasjon. Viss
avisa eller politikarane ringde så måtte eg vite det.
Det nytta ikkje å seie at eg ikkje hadde peiling. Det
kan kanskje ha blitt oppfatta som pedanteri, men
det var ikkje meint slik. Eg følte at for min eigen
del så måtte eg ha oversikta for at alle brikkene i
puslespelet skulle falle på plass.
T
hompson har i sin jobb virka som ein alvorleg
person. Iallfall utad.
– Korleis er temperamentet ditt? Kan du
bli hissig?
– På jobben dei siste tre åra kunne eg tenne ein
fire-fem gonger og gi klar beskjed. Eg har evna til
å gjere det. Men det er sjeldan.
PÅSKEAVISA
11
Eg er veldig utålmodig. Av og til
må eg telle til ti.
OPP- OG NEDTURAR:
Dei jobbane Alan Thompson i løpet av
36 og eit halvt år som tilsett i Sauda
kommune har hatt har bydd på både
mot- og medgang. Han vedgår at livet
i profilerte og til tider svært utsette
roller til tider har vore utfordrande å
takle, særleg for familien. (Faksimile)
– Kva med kommunestyret, når du fekk kritikk
eller folk var ueinige meg deg? Korleis forhaldt du
deg til desse personane når du trefte dei utanfor
salen. Tok du det med deg vidare?
– Eg har aldri hatt noko problem med det. Slik
er systemet. Det er der og då og ferdig med det.
Det sit gjerne litt i bakhovudet viss det er noko
som har vore litt ekstremt, men du prøver å ikkje
la deg påverke.
I ein krevjande kvardag er det viktig å finne måtar å
avreagere og stresse ned på. Thompson har gjennom
mange år opparbeida seg ei imponerande samling
litteratur, musikk og filmar. Han geleidar meg ned i
underetasjen. Hylle på hylle med vinylplater, cder,
litteratur, magasin, vitenskap, historie og filmar.
– Kor mange bøker og filmar har du?
– Eg har omlag 1 500 bøker og 2 000 filmar. Eg
samla jo på VHS, men då dei gjekk ut av produksjon måtte eg begynne på nytt igjen. Dette er mi
glede. Eg er veldig interessert i film og var glad i
det både som barn og ungdom. Det å få tak i slike
gode, gamle filmar som eg aldri fekk tid til å oppleve,
det gjer meg glad. «Gjøkeredet», «Pulp Fiction»,
«Easy Rider», «Blues Brothers», historiske ting og
gamle svisker. Eg hadde filmane, men aldri tid. Eg
har gleda meg til å bli pensjonist slik at eg kunne
få tid til å sjå filmane og spele all den musikken.
– Har du hatt tid til det, då, etter at du pensjonerte deg?
– Ja, men ikkje så mykje som eg kunne tenkt meg.
F
or livet som pensjonist er travelt. Iallfall viss
ein skal få tid til alt ein har hatt lyst, men ikkje
mulegheit, til tidlegare. Alan Thompson sit i
styret i Sauda Vekst, blei nyleg vald til nestleiar
i fotballgruppa i Sauda idrettslag, er engasjert i
vennskapssamarbeidet Sauda-San Juan del Sur
og Fairtrade, nestleiar i Sauda Arbeiderparti og
møtande vararepresentant til styret i Rogaland
Arbeiderparti.
– Ligg det i korta at vi får sjå deg i kommunestyresalen etter neste val?
– Viss nominasjonskomiteen spør meg så trur eg
nok eg ganske sikkert vil seie ja. Årsaka til det er at
eg har tid, interesse og omsut for saudasamfunnet
si framtid. Eg kjenner til kommunal drift. Eg kjenner
til jus og økonomi. Eg har nettverk og veit korleis
ting heng saman. Eg trur eg kan bidra med noko.
– Siktar du deg inn på ordførarrolla?
– Nei, det gjer eg ikkje. Eg forheld meg til at vi har
ein oppegåande ordførar i dag og eg støttar han.
I
fotballgruppa består nå leiarduoen av to bergensarar, som naturlegvis også er Brann-patriotar.
– Vi spøkte med at det kanskje kunne vere ein
idé å skifte ut Sauda sine blå drakter med raude,
ler Thompson.
Det er ikkje bare Brann som har ein tilhengar i
Åbødalsveien 59 i Sauda. Hull City, laget som gjennom suksess på fotballbanen har vore med på å
løfta ein by som for ein del år tilbake var fattig og
hadde store problem, ligg også Alan Thompson
sitt hjarte nært.
– Blir du veldig engasjert når du ser fotball?
– Ja, viss Brann eller Hull taper er eg småsur og
lei meg den helga. Tenker på det om natta og alt
muleg. Viss dei vinn er eg desto meir munter og
synest alt går bra. Men eg har bite i det sure eplet
og erkjent at andre lag gjer ein god jobb. Som FK
Haugesund. Det å klare å bli nummer tre i Tippeligaen, med dei ressursane, må vere eit eksempel
på ein svært veldriven klubb som har lukkast. Sjølv
om eg skulle ønske at Brann gjorde det betre.
A
lan Thompson vedgår at han ikkje er veldig
utadvendt, men han liker å snakke med folk.
Han må likevel ha ein kontakt, eller trygghet,
før han slepper seg laus.
– Er den først der så kan eg snakke om alt muleg
med folk. Eg må bare komme over den terskelen.
Det er tydeleg at Thompson har komme over
den kneika når det gjeld møtet med Ryfylke. Han,
som for to og ein halv time sidan virka litt skeptisk til å dele sine yrkes- og livserfaringar med ein
journalist frå lokalavisa, gir nå uttrykk for at han
har meir på hjarta.
– Eg kjøpte meg ei flott bok i går. Nå skal eg
lese Einar Gerhardsen sin tale på Kråkerøya. Han
tok eit oppgjer med kommunismen.
Thompson begynner å lese høgt.
– «62 historiske taler». Då kan du tenke over kva
for ein sær gubbe det er som sit her og interesserer
seg for historiske talar. Eg er veldig interessert i
historie. Både i bøker og filmar. Eg har alltid eit
prosjekt på gang. Det gir meg veldig mykje. Min
far og bestefar hadde same interessa. Du skal vite
kor du kjem frå.
Og det veit heilt tydeleg Alan Thompson. Han
har arva ei rekke autentiske forsvarsmedaljar som
symboliserer faren sin innsats i krigsåra. Han fortel
detaljert om sin historiske bakgrunn. Datoar, årstal,
namn – alt kjem utan at han treng tenkepause.
Det gjeld for så vidt det meste eg spør han om.
Så forklarer han også sjølv at han er ein utålmodig
person som liker at ting blir gjort når dei er lova.
Vi rundar av intervjuet.
– Mitt oppdrag er å finne nokre bilete? kvalitetssikrar Alan Thompson
– Ja.
– Okei, då skal eg ta den jobben.
Eg treng ikkje purre. Bileta kjem av seg sjølv kort
tid etter intervjuet. Naturlegvis.
12
Påskemeny
PÅSKEAVISA
Marita Ims
[email protected]
Til seks personar
Forrett
Hovudrett
Spekeskinke med appelsin
Lam med rotgrønsaker og rosmarin
12 skiver god spekeskinke, gjerne Suldalskinke
1 appelsin
Litt ruccula
Olivenolje
Salt og pepar
Legg to skiver spekeskinke på ein tallerken. Skjær ut
filètane av appelsina, og klem safta ut av resten i ei lita
bolle. Rør inn litt olje, salt og pepar og bland dette med
ruccula, som du legg oppå skinka. Legg så på nokre fine
appelsinfilètar og servér.
1 lammelår, ca 2,5 kg
3 gulrøter
½ sellerirot
1 pk grøne bønner
1 liten raudløk
1 kg mandelpotet
Rosmarin
1 sitron
Smør
Olje
Salt og pepar
Sett omnen på 230 grader. Gni inn lammelåret med olje,
salt og pepar. Stikk eit steiketermometer inn i den tjukkaste
delen. Pass på å ikkje kom borti beinet. Etter cirka 15 minutt
PÅSKEAVISA
skal den ha fått ein fin farge. Skru omnen ned til 70 grader. Når
steiketermometeret viser 65 grader tar du låret ut av omnen og
pakkar det inn i aluminiumsfolie for at det skal kvile ferdig. Imens
lagar du tilbehøret.
Skru opp omnen til 200 grader. Del poteter i to, bland med olje, salt,
pepar og rosmarin. Bak i omn i cirka 30 min. Del også gulrot, sellerirot
og løk. Ha over salt, pepar, olje, gjerne ei spiseskjei honning og litt
sitronsaft i ei eldfast form og steik i omnen i cirka 20 minutt.
Lag saus av sjyen frå kjøtet. Visp inn ein god klatt smør og jamn
hvis det trengst.
Kok opp grøne bønner i lettsalta vatn og bland dette med resten
av grønsakene rett før servering.
13
Dessert
Frisk sitron- og appelsinfromage med Kvikk Lunsj
3 egg
125 g sukker
5 dl fløyte
7 pl gelatin
Saft av 2 appelsiner og ½ sitron
3 Kvikk Lunsj
Pisk egg og sukker luftig. Blautlegg gelatin og
smelt det forsiktig saman med appelsin og sitronsaft. Bland inn i eggedosisen. Bland så dette saman
med lettpiska krem. Fordel i porsjonsformer eller
glas, lagvis med knust Kvikk Lunsj mellom laga.
Sett kaldt i ein time. Stikk ei Kvikk Lunsj-stang
nedi før servering!
Påskemenyen er utvikla og tilberedt av Nicholas Guindani, innehavar av Ryfylke Mat
14
PÅSKEAVISA
EKTE KJÆRLEIK: Ingen ville ha den gamle blandingshesten Willow før Stephanie Birkeland såg mulegheitene
i han. I dag er araber/welsh-hesten Birkeland sin best
utdanna hest.
Hestekjærleik
Barn og vaksne
strøymer til
Stephanie Birkeland
sin rideskule
Take the Step.
Ingvil Bakka
[email protected]
Hestane må behandlast
rett, og dei skal ha det
godt i livet sitt…
– Dette er livet mitt. Ikkje eit liv med rikdom, men
eg kan ikkje ha det betre. Eg har draumejobben,
seier Stephanie Birkeland.
Tolv hestar
Heime på garden på Mosbakka har Stephanie
Birkeland, som opphaveleg kjem frå Amerika og
har budd i Sauda i tjue år, travle dagar som bonde
og smågrisprodusent – og som rideinstruktør
og hestetrenar. Fire-fem kveldar i veka driv ho
rideskulen Take the Step, som ho starta i 2010.
I tillegg gir ho privattimar i helgane, både i og
utanfor Sauda. På garden på Mosbakka bur det
i dag tolv hestar, der åtte av desse er familien
Birkeland sine.
Stor interesse
Interessa for hest og ridning aukar stadig blant
fleire unge og vaksne saudabuar. Ifølge Birkeland
skjer det ofte at hesteinteressa til borna smittar
over på foreldra.
– Eg merkar ei stor interesse på den akademiske
sida av hestehaldet. Folk blir fascinert og overraska
over kor komplekst det er å læra alt det tekniske
når ein jobbar med hestar, fortel Birkeland, som
er utdanna innan akademisk ridekunst.
Minst tre gonger i året reiser ho med ein av
hestane sine på kurs hos ridemeistrar i Sverige,
Danmark eller Tyskland.
Teori og praksis
Fem av hestane på Mosbakka blir brukt av rideskuleelevar.
Elleve år gamle Martine S. Logiestava har lagt
sin elsk på islandshesten Oskar. Kvar onsdag er
ho på rideskulen. Av og til rir dei opp til Litlestølen, andre gonger har dei teoretisk og praktiske
øvingar på garden.
– Det er veldig kjekt. Eg har vore med i eitt og
eit halvt år nå, og lærer alltid noko nytt, seier ho.
Anne Margrethe Grindheim, som går i fjerde
klasse på Risvoll skule, fortel at ho blei lokka med
då det viste seg at nesten alle jentene i klassen
gjekk på rideskulen.
– Eg synest det hørtest gøy ut. Eg har alltid
likt dyr og hestar, seier ho.
Torid Morsund Øygard begynte på rideskulen
med eit par venninner for tre år sidan.
– Fordi eg elskar, elskar, elskar hestar. Først
trudde ikkje mamma at eg meinte det, men nå
gjer ho det. Eg er her fleire gonger i veka og rir på
Oskar, Linda, Belle eller Dharma, fortel ho.
Fire leiger plass
14 år gamle Lotte Baardsen er ein av fire hesteeigarar som leiger stell og stallplass hos Stephanie
Birkeland på Mosbakka. Ho fekk den nå elleve år
gamle ponnyen Dina for snart eitt år sidan, etter at
ho sjølv hadde vore elev ved rideskulen i eit par år.
– Eg har henne fast her oppe hos Stephanie.
Men eg er her fire-fem gonger i veka, fortel ho.
Også familien Løvik, som bur i Amdalsvegen, har
hest, men ikkje plass til den heime. Tinkerhesten
Qwin er åtte år.
– Eg dreiv sjølv med hest då eg var fjortis og
kalla meg ”ridelærar” i ungdommen. Men det var
PÅSKEAVISA
15
Fordi eg elskar,
elskar, elskar hestar…
DELER INTERESSE: Marina Løvik og mamma Jorunn Løvik er begge glade i hestar. I fjor
kjøpte familien tinkerhesten Qwin, som bur hos Stephanie Birkeland på Mosbakka.
GØY MED HEST: Sofie Rafdal (til venstre), Martine S. Logistava og Anne Margrethe
Grindheim har det gøy på rideskule på Mosbakka. Bak ser me Jorunn Løvik og
Dharma, som er ein welsh ponny.
PÅ TUR: Stephanie Birkeland og elevane hennar rir ofte opp til Litlestølen. Frå venstre:
Mathilde Kalvik Stålesen på Oskar, Anna Løyning på Belle, Martine Århus på Dina, Stephanie Birkeland på Rose og Marina Løvik på Qwin.
k på Mosbakka
jo på eit heilt anna nivå enn det Stephanie driv
med, innrømmer Jorunn Løvik.
Då dottera Marina fekk ei gryande hesteinteresse såg mora det som uaktuelt å senda den då
ni år gamle jenta ut av bygda for å dra på rideleir.
– Men så fekk me høyra om Stephanie og hestane hennar. Me har vore her i fem år nå, og i juni
i fjor kjøpte me Qwin, seier Løvik, som har fått
gjenoppfriska rideinteressa si.
– Det er kjekt å ri på tur. Og dessutan
må eg jo opp hit for å sjå dottera mi, ho
er jo aldri heime, bare her, seier ho blidt.
Glad i dyra
Stephanie Birkeland stortrivst med
hestane og skryt av elevane sine.
– Hestar er store dyr, og det er
eit omfattande arbeid å få få god
kommunikasjon mellom menneske
og dyr. Tid er det viktigaste når ein
skal bli kjent med dyr. Det finst ingen
snarvegar, seier ho.
Stephanie Birkeland vil aldri gi opp
ein hest som er ”vanskeleg”.
– Viss hesten er vanskeleg er det eg som
gjer noko feil. Hestane må behandlast rett, og
dei skal ha det godt i livet sitt. Eg kunne aldri tenkt
meg å byta ut ein av hestane mine. Eg er glad i
dyra mine, seier ho.
I slutten av mai vil det bli halde eit kurs om akademisk ridekunst i Sauda, med innleigde profesjonelle
instruktørar. Ifølge Stephanie Birkeland har det aldri
tidlegare blitt halde tilsvarande kurs på Vestlandet.
SAMARBEID: Etter rideturen får islandshesten Oskar kos av Martine S. Logistava (til
venstre), medan Mathilde Kalvik Stålesen ordnar med salen.
HESTEJENTER: Den elleve år gamle New Forest-ponnyen Dina er midtpunktet blant
jentene Marina Løvik (frå venstre), Martine Århus, Anna Løyning – og Lotte Baardsen,
som eig hoppa.
16
PÅSKEAVISA
Velkommen til
påskekos i sentrum
Barne
Foto: Fjellheim Foto
Malene Steen Nordbø
Nilsemann
Mr. Podsoll
Program
Mandag 14. april:
Kl. 09.00 – 21.00
Kl. 12.00 – 18.00
Kl. 16.00
Kl. 18.30 – 21.00
Butikkene byr på hyggelig påskehandel
Telt på Rådhusplassen m/servering og god stemning
Minikonsert m/Malene Steen Nordbø, vinner av “Stjernå 2013”
Barnedisko i teltet. GRATIS INNGANG
Tirsdag 15. april:
Kl. 09.00 – 21.00
Kl. 12.00 – 21.00
Kl. 17.00
Kl. 20.00
Kl. 18.00 – 21.00
Kl. 21.00
Butikkene byr på hyggelig påskehandel
Telt på Rådhusplassen m/servering og god stemning
Påskequiz i teltet
Trekning av påskekyllingkonkurranse
Allsang og god påskestemning m/Nilsemann i teltet
“Aftershopping” på Kløver m/Mr. Podsoll
Gunnar og Wenche
(kjent fra City Bistro)
serverer god, hjemmelaget
mat og god drikke
PÅSKEQUIZ
HVOR HAR HØNEMOR
GLEMT/GJEMT SINE 5 KYLLINGER?
I enkelte utstillingsvinduer har vi gjemt unna
5 påskekyllinger.
Bli med i trekningen av et stort påskeegg
fylt med overraskelser.
Svarslipp fås i teltet fra mandag 14. april kl. 12.00.
Leveres ferdig utfylt i teltet
innen tirsdag 15. april kl. 18.00.
Send påmelding til: [email protected]
innen mandag 14. april kl. 15.00.
Max 6 pers. pr. lag.
PÅSKEAVISA
TARA-telt:
Peak Performance
-50%
OUTLET:
Underetasjen
-70%
17
KAN DU TENKJA DEG
Å JOBBA MED...
G AVEKORT
snøscooter, ATV, butikk/salg, traktor, kontor?
Sauda Handelsforening
www.tara-sauda.no
Designsolbriller
Frå 10. april stiller vi ut diverse
Tredal-hengere på
Byggeriet i Sauda
Klokker
For meir info kontakt
Byggeriet Sauda, tlf. 52 78 58 20
eller Møgedal Mek. Verkstad as,
tlf. 52 79 25 30
Briller/linser
Klokker fra bl.a.
Ta kontakt med oss
på yrkesmessa!
Skulegata 6, Sauda, telefon 52 78 39 77
Bergekrossen, Sand - tlf. 52 79 25 30
18
PÅSKEAVISA
PÅSKEN I SLETTEDALEN
Skulle du ha behov for påfyll før eller
etter turen sel parkeringsvaktene brus
og sjokolade.
ÅTVARING
Parkeringsplassen er brøyta.
Parkeringsavgift kr 30,-.
Parkering for heile påsken kr 150,-.
Vakter ordnar trafikken.
Skjærtorsdag 17. april: Andakt kl. 12.00.
Ha en fin påske i Slettedalen i gode løyper!
Slettedalen skianlegg
- satser på Vestlandet
Meny Sjøen 12
Sauda Fjord Camping
Tlf. 52 78 18 00
PÅSKEFERIEN
Onsdag 16. april kl. 14.00 – 17.00
KOMLEMIDDAG
Fredag 18. april kl. 16.00 – 20.00
THAIBUFFET
Til alle som ferdast i Saudefaldene sitt reguleringsområde:
På grunn av tapping frå våre magasin og varierande vasstand er det
stor fare for usikker is, spesielt langs land og ved innløp og utløp av
magasina. Hugs at snøen kan skjule store sprekker, groper og rasfarlege
isblokker.
Kraftliner: Dersom det er mykje snø kan det vere liten avstand til
straumførande kraftliner. Det er viktig å ferdast i god avstand.
Sjå nettportalen www.varsom.no for meir informasjon om usikker is og
andre farar ved ferdsel i naturen.
Deksel:
OBS! På grunn av komande arbeid vert det tappa meir enn normalt
• Ipad
frå Holmavatnet. Ein må pårekne stor fare for usikker
is.
• iPhone
• Mobilar
GOD TUR!
Vi ønsker alle våre kunder
og forretningsforbindelser
en god påske!
Powerrocks;
ekstra batteri
til nettbrett og
mobil
IT & SUPPORT
Apple TV
- leig film direkte til TV
KONKURSPARTI
av hagemøbler
, Apple
du treng av PC
t
de
i
l
va
ut
t
God
og nettbrett.
king, virustil data, overva
p
el
hj
du
g
en
Tr
blem?
ler andre IT-pro
fiksing eliPad
Air
g
- utruleg tynn,
utruleg
m kan hjelpe de
karar solett
ni
ek
-t
IT
r
ha
e
M
innan data.
med det meste
E. Janson Service
Blikkenslager og taktekking
Tlf. 970 32 801 / 918 80 256 - [email protected]
Pinell DAB / Internett radio
Lytt til kva du vil, når du vil.
IT & SUPPORT
Companiet Sauda har kjøpt opp deler av et stort konkursparti,
og hagemøbler i topp kvalitet skal ut til under halv pris.
Salg fra Rådhusplassen fredag og lørdag.
Godt utval i det du treng av PC, Apple og
DETTE VIL DU IKKE GÅ GLIPP AV!
nettbrett. Treng du hjelp til data, overvaking,
eller IT-problem?
Me har IT-teknikarar som kan hjelpe deg med
det meste innan data.
Fredag: 11.april:
kl.21.00 - Kveldsmøte
kl.23.00 - DJ - Jørgen Jonassen
Lørdag: 12.april:
kl.19.00 - Kveldsmøte + lovsangskonsert
Søndag: 13.april:
kl.19.00 - Kveldsmøte
kl.22.00 - Underholdningskveld
Sted: Turnhallen, Sauda
Fra 8.klasse
GRATIS INNGANG!
Me sel
parabol
og
abonnement.
Velkommen innom
på kaien!
Velkommenbutikken
innom vår
butikkane
våre på Sand
i Sauda!
Godeeller
prisar
på
kvitevarer
og PC.og TV
NB! Butikken i Sauda
fører kvitevarer
Tlf.:
52 79 06 67
epost:52
[email protected]
Felles telefon:
79 06 65
www.bok-it.no
PÅSKEAVISA
19
Design / Idé: www.steinariversen.no Foto: Haakon Nordvik
-20%
Frihet
på spa og personlig
pleiemiddel
Vi har stort utvalg av
spa-modeller.
Priser fra kr 43.490,Kom innom for tilbud!
NORSK DESIGN&PRODUKSJON
www.hurricane.no
Viking ute-spa
og pleieprodukter
Når du velger et Hurricane
Massasjebad, velger du et
klorfritt massasjebad
designet for ren velvære
Butikk i n
e
Saudasjø
Litt slik er det å vere kunde hjå Tveit. Du får ein enklare kvardag, større
frihet og meir fritid. Me set pris på besøk både av eksisterande og nye kundar.
Du treff oss elles på telefon 414 73 177 eller på www.tveit.no
Sauda Varme & Bad A/S
Åpningstider:
Hverdager 09.00–16.00
Torsdag
09.00–17.30
Lørdag
10.00–14.00
Rekneskap og økonomisk rådgjeving
for næringsliv og landbruk
Nesøyra 20
4208 Saudasjøen
Tlf. 52 78 54 40
www.vb.no
Møbler levert fra;
Vi leverer og monterer etter avtale
Har også stor
garnavdeling
Dalegarn
Sandnesgarn
Drops
Vikinggarn
Fagmøbler Sauda
Skulegata 3
Tlf. 53 78 32 25/906 53 759
[email protected]
Åpent: 9–16, tor 9–18 (10–15)
Ny hytte i Sauda?
Kontakt
Tlf. 900 56 822 - [email protected]
20
PÅSKEAVISA
VÅRENS NYHETER
ER PÅ PLASS FRA ALLE VÅRE LEVERANDØRER
TIL DAME - HERRE - UNGDOM
÷20%
Dame:
Alle bukser
Herre:
Ved kjøp av bukse
og overdel
÷200,- i rabatt
GJØR ET KUPP!
Resten av vintervarene opptil
÷75%
Bolleposer
Prinsessestenger
39,39,-
Vi baker alle
våre brød med
rapsolje
Velkommen innom til
nyoppussede,
hyggelige lokal!
Åpningstider: Vi har åpent alle dager kl. 12.00 - 24.00
Ring og bestill!
Max 10 minutt ved avhenting eller spis hos oss i hyggelige omgivelser.
Alle retter fås som take away
God påske
til alle
våre kunder!
(Alf Selvig a/s)
ITALIEN SK - N O RSK
MEKSIKAN SK - IN D ISK - TYRKISK
PIZZA, PASTA, KEBAB, RULLEKEBAB,
KJØTTRETTER
Alle rettigheter
Selskap, julebord, konfirmasjon,
firmafest...
i alle avdelinger
Hos oss
finner du det
meste til de fleste
a Rosa
m
a
M
Rådhusgata 37, 4200 Sauda - Tlf. 52 78 29 02
Her kan du bruke
sentrumsgavekortet
T
GAVEKOR
Her kan du
bruke sentrumsgavekortet
ing
Sauda Handelsforen
T
GAVEKOR
ng
Rådhusgata 40
Sauda Handelsforeni
Eventyrlig effektiv mot lus
gjør deg påskefin
Velkommen til oss
Vi har det lille ekstra til påskekosen,
blant annet fra Amundsen og Lille Special,
samt nødvendigheter som solkrem,
aloe vera og betakaroten.
Husk marshmellows til kakaoen.
• Lusehemmendeeffekt
• Utenkonserveringsmidler
• Naturligfruktduft
• MedAloeVera
Påskepris
175,-
daily wellness
Rådhusgata 26 · Tlf. 52 78 13 99
Påsketilbud
Elizabeth Arden
Visible Difference
75 ml
Før 700,-
Declaré Caviar
Body Butter 200 ml
Nå 199,-
Før 699,Green Tea
Dusjsåpe 500 ml
Før 299,Nå
Vi ønsker alle en riktig god påske!
Åpningstider:
Følg oss på
Mandag 14/4: 09.00 – 16.00
Tirsdag 15/4: Langdag. Drop In fra kl. 16.30
Hilse
Onsdag 16/4: 09.00 – 16.00. Drop In/Timebestilling Trine ong
Karoline
Tlf. 944 36 002
• Nedvask av hus,
kontorer etc.
Før 499,Nå
199,-
• Vikaroppdrag
• Alle renholdsoppdrag
• Vaskeritjenester
• Skuring og boning
• Daglig renhold
Avdeling fra Sauda til Karmøy
Tlf. 4003 6006
www.effektivt-renhold.no
Ta 3 - betal for 2
Elizabeth Arden
Mascara
Før 225,Nå
• Vindusvask
• Kantineservice
149,-
Green Tea Honey
Drops 500 ml
Vi i Effektivt Renhold Haugaland as
kan hjelpe til med følgende:
• Ukentlig vask av hus
og hytter
Nå 399,-
Ta 3 - betal for 2
99,-
Jean Paul
Gaultier Deo
Stick
Før 250,Nå
169,-
Mye nytt i
halskjeder og ørepynt
Van Gils Deo Stick
Ass.
Før 199,-
Nå
99,-
PÅSKEAVISA
Bålpanne
Hygge basic
Outdoorchef
480 Delta
Nå
Nå
1.795,-
21
S P ORTS H Y T TE PÅ V E TRHUS ,
SAUDA
2.200,-
Kampanjepriser
Ariens
gressklippere
SULDAL HYTTEBYGG • TLF. 52 79 63 00• HEDDA.NO
Tlf. 52 78 21 75 - Tlf. etter åpningstid: 468 88 537
Parkett
Laminat
Tepper
Maling
Tapet
Belysning
Golvbelegg
Gilde
Påskeskinke
Saudasjøen
99,pr. kg
Utvalgte Sætre kjeks
Fanta
-30% 2 for 30,Nidar
1,5 ltr.
ass. pose
3 for 99,Rådhusgata 22 - tlf. 52 78 22 48
Håper du
stikker innom
22
PÅSKEAVISA
God påske!
T
GAVEKOR
g
forenin
Sauda Handels
Her kan du bruke
sentrumsgavekortet
Beste tilbud?
Har du planer om graving,
sprenging, betongarbeid, eller
et totalprosjekt? Vår styrke er
et bredt fagmiljø med rett person til oppgaven. Dette begynner med gode råd og forslag på
et tidlig stadium.
Ta kontakt for et konkurransedyktig tilbud.
Tlf. 52 78 54 00
www.brselvik.no
Alt fra undertøy til vann- og vindtette
klær til jente og gutt 0 – 12 år
Påsketilbud
STILLASUTLEIE
Kontorvarer
Trygt, enkelt og billig
50% på all ull
Skrivesaker
Matbokser
3for2
Vi spanderer den billigste!
Tilbudet gjelder fra 11. – 19. april
Skolestartvarer
Brugata 19 - Tlf. 52 78 22 30
Spill
Leker
Lager i Etne og Sauda
Tlf: 48 10 15 65
www.leiestillas.no
Kort
Plukk og miks varer i alle disse kategoriene og noen til!
Tilbudet varer fra 2. – 7. september.
R&L Fashion
VI ER HER.
Butikken med det
lille ekstra
Vårens nyheter fra kjente
markevarer finner du hos oss
spv.no / 05555
Lik R&L fashion
på facebook
G AV E K O RT
Sauda Handelsforening
Barfota
Line of Oslo
NU by Staff
Beltecompaniet
Tulip & Tatamo
Elisa Cavaletti
Beck Søndergaard
Nora Norway
Toms Shoes
Barn - Dame - Herre
Nyhet: Også til herre
Ta turen innom for en hyggelig påskehandel.
God påske!
Besøk vår nettbutikk, rlfashion.no Tlf. 52 78 00 52
PÅSKEAVISA
GOD PÅSKE
til alle våre lesarar,
annonsørar
og påsketuristar.
Helsing Ryfylke
Få med deg kva
som skjer i Sauda...
Bestill abonnement på Ryfylke
eller kjøp avisa i laussal,
i butikk eller på nett!
Tlf. 52 78 68 00 - www.ryfylke.net
23
24
PÅSKEAVISA
Saudafjella - frå sør til
nord - i merka løyper
Skisport i Sauda dreier seg ikkje berre om alpine aktivitetar. Fjella og dalføra
i Sauda-traktene kan ôg by på ei mengd varierte løyper for turskientusiastar.
Nordstøldalen
For tilreisande er Svandalen, omlag fem
kilometer frå Saudasjøen, best kjent som
utfartsstad for alpinistar og snøbrett- og
telemarkskøyrarar. Men fjellheimen sør
og aust for skisenteret er òg eit eldorado
for dei som svergar til ”bortoverski”. Om
snøforholda tillet det, blir det merka/oppkøyrt fire løyper i Svandalsfjella.
Bjødnahålene
Start frå nybegynnarheis og følg til venstre ned mot bru. Ein rundtur mot Hauane
hyttefelt før den vender tilbake. Kan gåast
begge vegar frå brua.
Foto: Per Inge Fjellheim
Djuvsbotn
Start frå nybegynnarheis og følg til venstre opp trasé i barneheisen. Deretter
langs elva og kryssar over bru og vidare
opp mot hyttefelt i Djuvsbotn. Kryssar elv
og går på andre sida inn mot Djuvsbotn.
Herfrå kan ein følge merka løype rundt
Botnanuten eller følge same trasé ned
igjen.
Lyngmyr skianlegg
Hustveitsåta
Turen til Hustveitsåta følger same trasé
til Djuvsbotn, deretter mot Smalanuten
(i alpin-trasé). Gå rundt Ravnafjell (fjellet
med masta på toppen) via Reinfossvatnet
og over skaret til Storavatnet. Løypa går
over vatnet og opp mot Hustveitsåta
(1189 moh) eller følg merka løype vidare
mot skisenteret før nedstiging i alpintrasé.
Det er bok i varden på Hustveitsåta der
ein kan skrive seg inn.
Sauda Skisenter - Botnanutane
Start frå Skisenteret og følg same trasé
til Djuvsbotn. Traséen går vidare oppover
til venstre og rundar Botnanutane i lett
terreng tilbake til Djuvsbotn og vidare
i same trasé ned til baseområdet i skisenteret.
Frå Sauda følger du fv 520 til Saudasjøen,
her tar du av til høgre like etter tunnelen
ved skilt mot Ivarsrød og Tveittunet. Det
er omlag sju kilometer frå Sauda sentrum
til parkeringsplassen på Brekkestølsbråtet. Nordstøldalen er eit lunt og fint
dalføre å gå i, og skogen skjermar godt
mot vêr og vind. Frå parkeringsplassen
på Brekkestølsbråtet kan du følge vegen
innover mot Nordstølen og vidare mot
Storevassbu. (Her har Haugesund Turistforening ei sjølvbetjent hytte). Vidare
kryssar ein elva og går på andre sida
Parkering
Svandalen har god kapasitet når det
gjeld parkering. Det går elles skibuss til
skisenteret kvar føremiddag og retur om
ettermiddagen.
Ta av mot Sauda Skisenter og følg vegen
oppover ca. ein kilometer. Ta av til høgre
(skilt Lyngmyr Skianlegg). Lyngmyr byr på
eit løypenett med tilsaman 7,5 kilometer
med preparerte løyper. Passar godt for
småbarnsfamiliar. Anlegget har tre kilometer lysløype. Usikre snøforhold seint på
vinteren. Løypene på Lyngmyr er knytta
opp mot løypene i Nordstøldalen.
Parkering
Gode parkeringsmulegheiter.
nedover mot Lia, tilbake til Skeivaflåta
og ned att til Brekkestølsbråtet.
Rundturen er omlag åtte kilometer og
går unna på 1-1,5 time.
Parkering m.m.
Rimeleg god parkeringskapasitet. Skiløypene i Nordstøldalen er knytta saman med
Lyngmyr skianlegg, slik at ein kan følge
merka løype mellom desse to turområda,
så sant det er snø nok til dette.
Foto: Oddvar Årthun
Svandalen
Foto: Bente Rasmussen
Foto: Eilin Åbø Haglund
NB! Denne vinteren er det varierande snømengder kring i dalføra og fjella.
Rondehaugen
Utsiktspunktet ligg 480 meter over havet
og har utsikt over Sauda og Saudafjorden.
Ligg i Brekkeheia. Ein kan gå opp frå
Brekke og frå Rød. Begge stader er løypa
godt skilta.
Løypa opp frå Brekke er 1,3 kilometer
og er enkelte stader svært bratt.
Løyperekordane opp er 16.07 (menn)
og 18.11 (kvinner). Ein barnefamilie treng
nok ein times tid opp.
I topp-året 2010 blei det registrert
6 754 besøk. Året etter, då det regna
heile våren, sommaren og hausten, var
talet 5 624.
PÅSKEAVISA
25
Slettedalen
Nasjonalen
Følg oppkøyrt løype til Buer. Her dreier
ein kursen til høgre opp Moringdalsbrekka
og Moringdalen til Fjotene, her er løypa
merka. Frå Fjotene er løypa oppkøyrt/
merka og går rundt Buernuten og Liasetnuten til Vatndalsvatnet. Her har ein to
val, anten å følge over til Herheimsdalen
og ned til Fiveland (oppkøyrt løype) eller
følge merka løype vidare ned til Liaset
og ta deg tilbake til utgangspunktet i
Jeskedalen (parkeringsplassen). Siste del
ned mot Tråskår er relativt bratt (ikkje å
anbefale for barn).
Parkering
Åbødalen: Gode parkeringsforhold i Jeskedalen.
Følg fv 520 retning Røldal. Like før Hellandsbygd tar du av til venstre, vegen er
skilta til parkeringsplass ved skiarenaen i
Slettedalen. Dalføret ligg omlag 23 kilometer frå Sauda sentrum. Deler av løypa
er opplyst kveldstid.
Slettedalen er også utgangspunkt
for lengre turar i fjellområdet mot Seljestad og til Haugesund Turistforening
sitt løypenett.
Slettedalen rundt/Torvøynå
Følg oppkøyrde spor frå parkeringsplass
på venstre sida av vatnet mot Indrejordet.
Her er det lett og barnevennleg terreng.
Her har du to alternativ; anten at du følger
merka/oppkjørt løype til venstre, ca seks
kilometer tur/retur til Torvøynå, ca ein
times gange.
Det andre alternativet er å fortsette
vidare rundt vatnet. Her vil ein då møte
nokre fleire stigningar. 14 km rundt Slettedalsvatnet/ca 2- 2,5 time.
Det er bok på Indrejordet der ein kan
skrive seg inn.
Ønsker ein å ta seg fram utanfor oppmerka løype kan vi anbefale Kyrkjenuten
(1 602 moh). Eit anna alternativ er Nevroldsnuten, kor ein har ei fantastisk utsikt
over heile Ryfylke.
Minnehaugen
Start frå parkeringsplass på høgre side
(lysløype), følg vegen tilbake mot Hellandsbygd og vidare rundt opp og parallelt
tilbake rundt turisthytta. Så ei lita stigning mot Minnehaugen før ein renn ned
og tilbake til start. Lengde omlag 1 400
meter. Lett terreng og barnevennleg.
Parkering m.m.
Slettedalen skianlegg har fem kilometer
lysløype, brytar er på idrettshytta.
Dusjmulegheiter og toalett i idrettshytta. Parkering til om lag 200 bilar.
NB! Slettedalsvatnet er regulert.
Foto: Oddvar Årthun
”Åbødalen rundt”
Turen startar og endar ved Jeskedalsbrua.
Følg vegen opp Nipbakkane inn til Buer.
Her viser løypestikkene den vidare ruta
over mot Bakkasida og nedover til ein
kjem inn på vegen som går nedover til
Jeskedalen att.
Løypa er omlag ti kilometer lang og går,
med unntak av Nipbakkane, i flatt og småkupert terreng og blir karakterisert som
barnevennleg. Denne rundløypa kan ein
gå begge vegar!
På Knaggamyra eller på Buhidler kan
ein velje å forlenge turen ved å gå merka
løype innover Buerflatane og opp til brua
ved Takhidler. Her kryssar ein elva og går
nedover att på andre sida. Denne rundturen er ca fem km lang.
Det er bok på Via der ein kan skrive
seg inn.
Åbødalen
Frå Sauda sentrum følger du skilt til
Åbødalen. Vegen går vinterstid til parkeringsplassen i Jeskedalen, ca åtte km
frå sentrum.
Foto: Torunn Djuvik
Foto: Bente Rasmussen
Breiborg
Herheimsdalen/Austarheimsdalen
merka løype over til Åbødalen (Tråskår)
eller vidare i oppkøyrt løype mot Fjotene.
Frå Fjotene og ned til Buer (Åbødalen) er
løypa merka.
Foto: Linda Merethe Lie
Start frå Fiveland og følg veg innover til
Herheimsdalen. Før Fetavatnet dreier
løypa til venstre i lett stigning inn mot
Austarheimsdalen. Her kan ein følge
Maldal
Reinsvatnet
Start frå parkeringsplassen i lett stigning oppover mot Maldalsstølane. Vidare
går løypa oppover til Reinsvatnet. Ved
utløpet av vatnet snur ein mot høgre i
retning Vardanuten. Løypa går i ein runde
og snur ned mot Maldalstølane og same
trasé ned til parkeringsplassen.
Reinsnuten
Start i same trasé som til Reinsvatnet
(oppkøyrt løype). Ta av ved ”Gamlestølen”, herfrå er det merka opp til venstre
gjennom skaret og opp på baksida av
Reinsnuten. Same trasé tilbake.
Fv 520 frå Sauda, retning Røldal, ca 20
kilometer frå Sauda. Breiborg har mange
fine mulegheiter for friluftsliv både sommar
og vinter og kan by på variert skiterreng
vinterstid.
”Nasjonalen”
Nasjonalen må ikkje forvekslast med
turløypa med same namn i Åbødalen!
Dette er ei merka og oppkøyrt løype som
startar ved Breiborg Fjellstove og går inn
mot Breibotn. Vidare dreier den til høgre
(sørover) mot Tverrdalen og over Tverr-
dalsheia. Det er bok på Tverrdalsheia der
ein kan skrive seg inn. Herfrå går turen
i lett og fint terreng tilbake og ned mot
fjellstova.
Turen er ei snau mil lang og tar ca 1,5
time.
Parkering
Langs vegen frå turisthytta til bommen
før Tverrdalen er det gode parkeringsmulegheiter.
Fjellvettreglane
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Legg ikkje ut på langtur utan trening.
Meld frå kor du går.
Vis respekt for vêret og vêrmeldingane.
Ver rusta mot uvêr og kulde sjølv på korte turar.
Lytt til erfarne fjellfolk.
Bruk kart og kompass.
Gå ikkje åleine.
Vend i tide, det er inga skam å snu!
Spar på kreftene og grav deg ned i snøen om nødvendig.
All ferdsle er på eige ansvar!
26
P
PÅSKEAVISA
å sporet av
Dei får ofte skulda når ting ikkje går
som planlagt i langrennssporet og
har måtta tåla mykje kritikk, men
kva skjer eigentleg bak kulissane i
den norske smørjetraileren?
Tore Bastlien Dahl
[email protected]
…kva ski skal ein
gå på først og sist,
kva ski me skal
smørje opp att…
Dei norske langrennsløparane har dårlege ski. Strukturen pakkar seg og det er vald feil struktur. Under
dei olympiske leikane i Sotsji tidlegare i vinter florerte
skjellsorda mot dei ansvarlege, både i media og
på diverse nettforum. Smørjarane. Nokre kalla dei
inkompetente, andre kalla dei for idiotar. Det som
iallfall var sikkert, ifølge den norske opinionen, var
at dei norske langrennsløparane heilt klart var blitt
frårøva medaljesjansane sine grunna dårlege ski.
Stakkars Therese Johaug, stakkars Chris Jespersen
og stakkars resten av dei norske landslaga i langrenn. Fleire år med trening og førebuingar er gått
i vasken. Alt på grunn av desse inkompetente og
totalt kunnskapslause smørjarane me har. For å gi
lesarane kunnskap om kva som går føre seg i kulissane under eit skirenn fekk Ryfylke eit eksklusivt
innblikk i det som må vera det norske samfunn sin
uriaspost, den norske smørjetraileren i langrenn.
Smørjesjefen
Vekkarklokka ringer, den viser 06.00. Me har kome
til andre helga i mars og det er klart for verdscup i
nordiske greiner i sjølvaste Holmenkollen. Ein noko
morgontrøytt og lite opplagt journalist kjem seg
etter mykje om og men ned i matsalen. Der møter
eg Øyvind Hellerslien, sonen Bjørnar og racingsje-
PÅSKEAVISA
27
SIRKUS: Dei store nasjonane innan langrenn har kvar sin
smørjetrailer som reiser verda rundt for å gi løparane best
muleg ski, og må seiast å vera eit imponerande syn.
HELSESKADELEG: Øyvind Hellerslien er nøye med å bruka
riktig verneutstyr når han jobbar. Avgassane som kjem frå
skismurning kan vera helseskadelege. På biletet legg han
siste finish, ein såkalla topping, på dagens ski.
v suksess
fen i Fischer Norge, Tobias Dahl Fenre. Øyvind er
vaskekte saudagut, sjølv om han har budd ein del år
i Sandnes. I sesongen 2013/14 har han vore smørjesjef for det norske rekruttlandslaget i langrenn
og smurt skia til mellom andre Simen Østensten,
Didrik Tønset og Martine Ek Hagen. Nå skal han
vise meg kva som skjer i smørjebua både før, under
og etter ein langrennskonkurranse.
Ingen tilfeldigheiter
Eg merkar raskt at desse karane er over snittet
interessert i skismurning, både under frukosten og
når me køyrer i retning smørjeområdet. Øyvind har
sjølvsagt sørga for at eg kan parkera inne på området, like ved den svenske og tyske smørjetraileren.
Det skulle jo i grunnen bare mangla, det er jo trass
alt Ryfylke som er ute på oppdrag. Klokka er snart
halv åtte og dei norske smørjarane er alt i gang
TRIVST: Bjørnar Hellerslien studerer til dagleg i Stavanger,
men i delar av vintersesongen reiser han rundt med det
norske smørje-teamet, ein jobb han trivst godt med.
med førebuingane til dagens renn, 50 kilometer
klassisk for menn.
– Me testa mange par ski i går, så me har alt
valt ut dei skia løparane skal testa seinare i dag,
fortel Hellerslien.
Arbeidsdagen startar med å måla fukt og temperatur i både snø og luft. Snøtemperaturen denne
dagen er minus fem og ei halv grad. Fuktigheita i
snøen blir målt til 26 prosent, noko som er relativt
vått.
– Det er veldig laus og grovkorna snø i dag. Det
betyr at det kan bli vanskeleg å få feste og spora
vil bli blanke og våte utover dagen, noko som gir oss
nokre ekstra utfordringar, forklarer smørjesjefen.
Testing, testing, testing
Når me kjem inn att i traileren er Bjørnar Hellerslien
alt i gang med å preparera ski. Bjørnar har vore
VITENSKAP: Noko av det første ein smørjar gjer i løpet av
arbeidsdagen er å måla temperatur og fuktigheit i luft og
snø, som ein så bruker i det vidare arbeidet med å sikra
godt feste og god glid på skia.
28
Øyvind sin faste assistent heilt sidan jul i fjor og
ser ut til å trivast i jobben. Det er ennå snaue fire
timar til herrane skal starta, og smørje-teamet går i
gang med å legga dagens feste. Øyvind fortel at det
første dei gjer er å legga eit lag med grunnklister,
før dei legg dagens smurning og ein test-serie på
glid. Deretter går skia ut til testing.
– Testinga er ferdig omlag 40 minutt før start.
Då er både me og løparen ferdigtesta og me har
fått eit svar. Deretter legg me siste finish på løpsskia som i dag tel fire par, då det er mulegheit for
skibytte under fem-mila. Dessutan har løparane
aldri fire like gode par. Så utfordringane våre blir
blant anna kva ski skal ein gå på først og sist, kva
ski me skal smørje opp att, og om me rekk å smørje
opp at, utdjupar Hellerslien.
Team-arbeid
Øyvind er ikkje åleine om å bestemma kva som skal
ligge under dei norske skia, men han har eit hovudansvar for rekruttløparane. Sidan det denne helga er
verdscup-løp er òg elitelandslaget sin smørjetrailer
på plass. Om folk der heime synest denne traileren
ser stor ut på tv, kan eg lova at den er endå større i
verkelegheita. Det er reine laboratoriet som møter
meg når eg tek turen innom for å sjå kva som går
føre seg i den mykje omtala smørjebussen til seks
millionar kroner. Medan Øyvind diskuterer glid med
glid-sjef Ronny Frydenlund Hansen, tek eg meg ein
liten rundtur i det dei tilsette kallar smørjebua, men
som for meg ser ut som eit middels stort danselokal.
I det 110 kvadratmeter store lokalet bugnar det
av ski- og smørjeutstyr.
Frå sjåfør til smørjar
Smørjefasilitetane til det norske landslaget er nokre
hakk over det utstyret Øyvind byrja smørje-karriera
med. Det heile starta, som for så mange andre fedre,
heime i garasjen. Sonen Bjørnar, som i dag er 20 år
gamal, satsa ei stund på skiskyting. Då blei det fort
mange timar i garasjen for å gi sonen best muleg ski.
– Det starta vel for omlag fem år sidan, då Bjørnar
gjekk første året på vidaregåande skule i Sirdal. Eg
var sjåfør når elevane reiste rundt på ulike konkurransar. Dei hadde det eg vil karakterisera som eit
uvanleg smørjesystem, så eg engasjerte meg og
fekk raskt gode resultat, fortel supersmørjaren.
Starstrucked
Medan Øyvind og resten av smørje-teamet legg
glider og feste på skia, tek eg meg ein rundtur på
området. Utøvarane begynner å dukka opp, og som
den sportsidioten eg er, må eg helse på fleire av
verdsstjernene. Det skal dei ha, det var lite primadonnanykker å spora hos utøvarane. Eg svinsar
vidare rundt i draumeland og prøver å få til nokre
besøk hos smørje-teama til dei andre nasjonane.
Svenskane er skeptiske. Dei byr meg ikkje ein
gong på korv eller billeg flesk.
Hektiske minutt
Men jobben kallar, og eg må igjen oppsøka Øyvind
for å finna ut av kva han driv på med. Resultata frå
PÅSKEAVISA
testane er klare og dei siste justeringane blir gjort
før løparane skal ut og måla krefter med kvarandre. Denne dagen har Øyvind ansvaret for skia til
Sindre Bjørnestad Skar og Hans Christer Holund.
Starten nærmar seg med stormskritt og dei siste
justeringane blir gjort ut frå resultata i dei ulike
testane. Dei siste detaljane skal på plass, arbeidet
som nå blir gjort kan vera skilnaden mellom suksess
og fiasko. Nå får eg ikkje ein gong lov til å ta bilete
av utstyret som blir brukt. Her gjeld det å halda den
nyaste teknologien for seg sjølv.
– Me er nøye på å ligga eit hakk føre dei andre.
Eg gir ikkje frå meg tips før eg har utvikla noko
som er endå betre enn det eg anbefaler dei andre,
utdjupar Hellerslien.
Dommen er klar
Startskotet går. Publikum jublar vilt og hemningslaust i det løparane går ut frå stadion. På ein parkeringsplass like ved langrennsløypa står ein spent
sjefsmørjar utolmodig og ventar. Det er nå han
får vita om jobben han har gjort dei siste timane
er god nok. Har løparane god glid og godt feste?
Meldingane som kjem over radioen er lovande. Det
ser ut som om Øyvind og temaet hans har treft
godt med smurninga.
Vinnarski
Me spoler litt tilbake i tid. Etter eit år som kombinert
smørjar og sjåfør for Sirdal Ski blir Øyvind Hellerslien
kontakta av Norges Skiskytterforbund. Han får
tilbod om å bli med i smørje-teamet til skiskyttarane.
– Eg hadde tydelegvis gjort noko rett, seier
Øyvind muntert.
Frå å preparera ski til unge og håpefulle elevar
ved Sirdal vidaregåande skule går ferda vidare ut i
verda. Nå skal saudabuen sørga for at skia til løparar
som Emil Hegle Svendsen og Tora Berger er i topp
stand. I løpet av sesongen blir det blant anna turar
til USA og fleire land i sentral-Europa. Resultata
talar for seg, og Hellerslien står bak fleire av vinnarpara til Tarjei Bø, Emil Hegle Svendsen og Tora
Berger. Slett ikkje verst av ein mann på knappe 170
centimeter frå Sauda.
På’an igjen
Medan Sindre Bjørnestad Skar, og resten av løparane
Øyvind har smurt for, går livet av seg i hovudstadens
djupe skogar er Øyvind alt i gang med å preparera
nye ski. Han og resten av teamet må vera klare
til å trø til dersom det trengst justeringar på skia
undervegs i løpet. Det ser ut som om dei har treft
rett smørjetaktikk denne gongen, for resten av løpet
går føre seg utan dei store justeringane på skia.
Sjølvsagt er det vanskeleg å skjula skuffelsen
når svenske Daniel Richardsson rykkar frå Martin
Johnsrud Sundby. Personleg blir eg svært sjeldan
glad når ein svenske vinn noko som helst.
Åleine i mørket
Jubelen står i taket i den svenske smørjebussen.
Dei er tydelegvis fornøgde med innsatsen. I den
norske smørjetraileren er stemninga òg god, trass
MORGONSTEMNING: Ein bør ikkje vera eit b-menneske om ei skal smørja ski for det norske langrennslandslaget. Klokka
nærmar seg halv åtte og Øyvind Hellerslien er alt i gang med dagens arbeid. Lite minnar oss om at det nokre timar seinare
er fleire tital tusen menneske på tribunane i nasjonalanlegget Holmenkollen.
HEKTISK: Det nærmar seg start. Øyvind Hellerslien og resten av smørje-team
og Øyvind Hellerslien.
i svenskesigeren. Løparane som Øyvind har ansvaret
for markerer seg. Blant anna går Bjørnestad Skar inn til
ein akseptabel 28. plass, medan Hans Christer Holund
endar på ein god 37. plass etter å ha gått delar av løpet
med ein brekt ski. Dei to er godt fornøgd med skia
supersmørjaren frå Sauda har gitt dei. Medan utøvarane
skiftar klede og seinare forlet bussen, står Øyvind og
teamet hans att. Arbeidsdagen er langt frå over.
– Det er nå den kjedelege delen av jobben tar til,
seier Hellerslien, medan han reinskar dagens løpsski
og førebur morgondagens ski-par.
Klokka nærmar seg sju om kvelden og det er på tide å
late att døra i smørjetraileren. Arbeidsdagen er over. Tolv
timar i ei blanding av skireinsk og klister, og oppgåver
som skal løysast. I morgon ventar eit nytt løp med nye
utfordringar, og mulege kommentarar frå dei verkelege
ekspertane som sit heime foran tv-skjermen. (Slik er
kvardagen for det norske smørje-teamet i langrenn).
GODT UTSTYRT: I forkant av eit verdscup-løp blir det testa mange
par med ski. Smøresjef Knut Nystad (fremst i rekka) skryt av arbeidet saudabuen Øyvind Hellerslien gjer for langrennslandslaget
og meiner han kan nå langt innan sitt fagfelt.
PÅSKEAVISA
29
HEILAGDOMMEN: På desse benkane blir skia til utøvarar som Petter Northug jr. og Martin Johnsrud Sundby preparerte, og det er lite å utsette på
fasilitetane.
KONTRASTAR: Medan den norske smørjetraileren er gigantisk har sveitsarane gått inn for ei noko mindre løysing. Pascal Jaun (til venstre) og Pascal
Clement har trass i dette smurt fleire gullpar for den sveistiske storstjerna
Dario Cologna.
– Me har små ressursar samanlikna med Noreg og me prøver difor å gjera
ting så enkelt som muleg, forklarer Jaun.
met er travelt opptekne med å preparera ski. Får venstre Tobias Dahl Fenre, Kåre Johny Engesland, Bjørnar Hellerslien
Smørjetips for påska
Ryfylke ba landslagssmørjar i langrenn,
Øyvind Hellerslien, gi folk nokre enkle og gode tips
til smurning under forskjellige vêrforhold:
– For dagar der sola skin og det er fint vêr, noko me forhåpentlegvis får
mykje av, vil eg anbefala:
SOM FAR, SOM SON: Uttrykket, «eplet fell ikkje langt frå stammen», kjem
til sin rett når Bjørnar og Øyvind Hellerslien preparerer ski.
* Rode Violet Special-klister i botn med Rode T-line KM3 på
toppen. Eller VM Universal-klister frå Swix.
– Når sola varmar godt kan føret i skiløypa forandra seg raskt. Ofte kryp
gradestokken under frysepunktet på nattestid, og ein kan difor oppleve
is-sette og harde spor om morgonen, før snøen smeltar og blir våt og
korna utover dagen. Eit tips er difor å legga eit tynt lag med festevoks,
såkalla dekkvoks, på toppen for å hindre ising og lugging i starten på
dagen, forklarer han.
Dårleg vêr og våt snø:
* Rode Rossa Special. Dette klisteret gir godt feste og dekkar
eit stort spekter av våt snø.
Hellerslien oppmodar òg folk om å ha med seg både ein kaldare og varmare type skismurning viss det blir behov for endringar.
– Etter skituren er det lurt å reinska skia sine godt. Eg tilrår fluor-reinsk på
glidsona slik at sålen ikkje tørkar ut. På smørjesona anbefaler eg vanleg
sitrus-reinsk, og så er det lurt å rubba opp att denne sona med eit fint
slipepapir. Dette bidreg til at smurninga heng betre i skien og dermed
blir seinare slitt. For å få betre glid på skia er glidvoksane CH6, LF6, CH8
og LF8 gode og rimelege alternativ, opplyser landslagssmørjaren.
STORE DIMENSJONAR: Den norske smørjetrailaren kostar omlag seks millionar kroner og har eit areal på 110 kvadratmeter. Traileren rommar både
smørjebu og eit eige løparrom der utøvarane har tilgang til det meste.
… ser ut som eit middels
stort danselokal…
30
PÅSKEAVISA
n
a
m
d
å
r
å
p
n
e
k
Kven tok knek
Av Linda Merethe Lie
T
ore Sandberg hadde rett nok lagt
merke til dei imponerande fjella
som omkransa Sauda, men han
hadde ikkje behov for å ta dei i nærmare
augesyn. Den pensjonerte etterforskaren hadde registrert at for ein god
del saudabuar gjekk det nærast sport
i å bestige den eine fjelltoppen etter
den andre. For han var fjellklatring og
alle andre formar for fysiske utskeiingar reservert fjernsynet, med han sjølv
som publikum. Likevel, nysgjerrigheten
han naturleg hadde opparbeida seg i
løpet av den lange yrkeskarrieren på
jakt etter lovbrytarar, sat framleis sterkt
i. Sandberg hadde derfor hamna i eit
dilemma. Mannen, som hadde leigt seg
ei lita hytte inst i Ryfylke, hadde høyrt
rykte om at det skulle arrangerast eit
motbakkeløp nær feriestaden hans.
Ordet «motbakkeløp» fekk Sandberg
til å puste tungt, men tanken på at han
kunne få sjå kjende fjes på nært hald var
så freistande at han vurderte å bryte
alle sine prinsipp med tanke på fysisk
aktivitet.
– Kor kan eg finne ut meir om dette
arrangementet, mumla Tore Sandberg,
medan han tok eit godt grep rundt kaffikoppen som kvilte på den omfangsrike
vomma. Med eitt velta koppen og ein
halv kopp kaffi jobba seg inn i det lyse
teppet som låg på golvet.
– Arg, veste Sandberg irritert og orienterte seg i rommet for å sjå etter eit
eller anna han raskt kunne avgrense
skaden med. Ei gammal avis låg slengt
på stovebordet. Sandberg prøvde etter
beste evne å bruke avispapiret for å
tørke opp kaffisølet og reiv side for
side, medan han pressa papiret ned i
teppet. Han blei fort utslitt og måtte
gi opp kampen. Tungpusta lente han
seg bakover og betrakta uhellet, som
han følte «lo» mot han.
– Der fekk eg for latskapen min, tenkte
pensjonisten, før han fekk auge på ein
smilande mann på ei av avissidene som
låg delvis krølla på golvet.
– Rådmannen skal til toppen av Hovlandsnuten... har aldri vore der... eg har
bare lånt ut kroppen min...
Sandberg heva det eine augebrynet medan han leste. Kven kunne vere
så dum? Gi seg ut på ein fjelltur av fri
vilje? Sjølv om Tore Sandberg rista på
hovudet av det han meinte var ein sprø
idé måtte han vedgå for seg sjølv at
han blei imponert over denne mannen.
Men det måtte sjølvsagt ingen få vite.
Sandberg hadde ein plan. Han oppsøkte
lokalavisa.
ein død mann! Det kan sjå ut som om
han har blitt drept!
Sandberg hadde ikkje venta denne
velkomsten då han gjekk inn døra i lokalavisa sitt bygg, men han var opptatt av
å uttrykke kontroll.
H
S
an hadde vore der før. Då var
stemninga god. I dag var det ein
heilt annan tone som venta han
då han etter mykje om og men hadde
klart å karre seg opp trappene. Bente,
som sat i resepsjonen, var heilt fortvila.
Han hugsa frå tidlegare at ho hadde ei
relativt markert røyst, men i dag nådde
ho nye høgder. Stemmen var så dominerande at han ikkje kunne unngå å høyre
kva ho sa. Nysgjerrig var han jo også,
så det passa for så vidt godt.
– Jajaja, eg skal seie frå til redaksjonen
med ein gong! Dette er jo heilt forferdeleg, sa ho før ho avslutta telefonsamtalen.
Tore Sandberg kremta for å få merksemd.
– Å, hei, er det du? Du er komme på
rett tidspunkt. Det er nettopp funne
D
et gjekk ikkje lang tid før det lokale
politiet fekk snusen i at Sandberg
var i bygda. Etterforskaren hadde
ved fleire høve bidratt til å løyse både
mord- og forsvinningsgåter i Sauda.
Nå kunne han bidra med sin ekspertise,
nok ein gong. Det kom ikkje som noko
sjokk for sjølvsikre Sandberg. Det som
derimot var overraskande i saka var at
mannen som blei funnen død var nettopp
mannen Sandberg bare for nokre timar
sidan hadde lest om i avisa, rådmannen. Og åstaden var i turløypa opp mot
Hovlandsnuten.
aman med politifolk frå lensmannskontoret sette Tore Sandberg
kursen mot åstaden. Han håpa i
sitt stille sinn at liket ikkje låg for langt
oppe, då det ville by på utfordringar
for den særdeles undertrente Sandberg. Rådmannen hadde heldigvis ikkje
komme langt før turen blei avbroten. I
nokre buskar i ein bratt bakke låg han
delvis skjult. Turantrekket imponerte
ikkje Sandberg, som la merke til at den
avdøydde bare hadde på seg ein sko.
Sår i den blanke issen til rådmannen
indikerte at han hadde blitt slått med
ein stump gjenstand.
S
andberg visste at rådmannsjobben var krevande og at ein i ei slik
stilling måtte tilbringe mange og
lange dagar på kontoret. Tilsette på
Rådhuset var derfor dei første Sandberg
meinte kunne gi svar på kven som hadde
motiv til å ta rådmannen av dage. Han
starta i første etasje, på Kundetorget.
Solfrid, leiaren av Kundetorget, tok velvillig imot han.
– Kan du tenke deg kven som kan ha
ønska rådmannen død? lurte Sandberg.
Solfrid såg i kontorpulten medan ho
rista på hovudet.
– Det er jo ikkje kvar dag politikarane
er heilt einige i rådmannen sine ønske
om prioriteringar, men eg trur ingen av
dei ville ha gått så langt. Uansett, så...
– Ja? spurde Sandberg.
– Nei, han har ikkje vore her så mykje
i det siste. Han har prioritert trening.
Eg trur han har vore meir på treningssenteret enn på Rådhuset, fortalde ho,
før ho skunda seg å legge til:
– Ja, altså, ikkje at det gjer noko for
meg, altså. Eg meiner, eg skulle gjerne
sett meir til han, men eg bestemmer jo
ikkje korleis han skal legge opp dagane
sine, forsvarte Solfrid seg, før ho bøgde
seg ned for å knytte joggeskoa sine.
– Eg liker best å trene ute, eg. Skal
ta meg ein skitur rett etter jobb, nå,
opplyste ho.
Sandberg var ikkje overbevist. Hadde
mørke og mystiske Solfrid reint mjøl i
posen? På tide å avlegge rådmannens
«andre heim» eit besøk.
K
ort tid etter hadde Tore Sandberg
endeleg fått seg ein stol å sitte på.
Overfor han sat dama som tydeleg
var sjef på det lokale treningssenteret.
Også ho mørk og mystisk. Men Sandberg
let seg ikkje lure. Gunn, som ho heitte,
var alt informert om at rådmannen var
funnen død.
195
190
185
180
175
170
165
160
155
150
145
140
135
130
125
120
115
110
105
PÅSKEAVISA
31
nnen?
5
0
5
0
– Rykta går fort i denne bygda. Eller
kanskje denne dama hadde førstehandsinformasjon? undra Sandberg inni seg.
– Eg har opplysningar om at den
avdøydde brukte mykje tid her på treningssenteret, sa han.
– Han er eit relativt ferskt medlem
ho oss, men har vore her ein god del i
det siste, ja. Eg forsto det slik at han
ville komme i betre form fordi han hadde
som mål å komme seg til topps under
Hovlandsnuten Opp. Det er eit løp som
blir arrangert....
Gunn blei avbrutt.
Inn på kontoret ramla ein lyslugg
som var omtrent like kortpusta som
Sandberg. Han hadde tydelegvis ikkje
tid, eller manerer, til å vente på tur.
– Du, kva var det den mølla skulle stå
på igjen, sa du? ville han vite.
– Vi er litt opptatt her, men set deg
på ein sykkel medan du ventar, oppmoda
Gunn, medan ho nikka mot Sandberg
for å signalisere at ho ikkje hadde høve
til å hjelpe den lyshåra mannen.
– Asle her har også eit treningsmål.
Han bloggar om det, forklarte Gunn, som
av ein eller annan grunn virka litt stolt.
– Ho er min personlege trenar, forklarte Asle.
Sandberg betrakta lysluggen, som
195
såg både sveitt og utålmodig
ut, der
han stod og trippa. Blogg...190Sandberg
hadde høyrt snakk om det, men
trudde
185
det bare var unge jenter som dreiv med
180
det. Eller andre som hadde behov for
merksemd.
– Bloggar du om treninga di?
– Ja, altså. Eg har jo eit mål og synest
det er greit at folk får sjå utviklinga
undervegs. Dessutan er Gunn veldig
opptatt av at eg skal markere meg under
Hovlandsnuten Opp, noko eg sjølv også
reknar med eg kjem til å gjere. Då må
eg jo forklare folk korleis eg har klart å
komme meg i så god form, forklarte Asle.
Sandberg tenkte at mannen heller
kunne brukt meir tid på sjølve treninga
framfor å oppdatere bloggen sin, men
han fann ut at han ikkje var rett person
til å påpeike det.
– Kva tid var rådmannen her sist?
spurde Sandberg.
Spørsmålet var retta til Gunn, men
Asle, som tydeleg ikkje var sjenert,
svarte.
– Han var her i går føremiddag. Vi
jogga ved sida av kvarandre. På mølla,
altså. Eg sprang lett ifrå han, gliste Asle.
Gunn virka også svært godt fornøgd, og lente seg tilbake i stolen
med stoltheit over at disippelen hennar
hadde hatt framgang.
– Eg veit ikkje om du er klar over det,
men rådmannen blei funnen død i dag,
sa Sandberg.
195
Det elles så sjølvsikre
ansiktsuttrykket til Asle endra seg
190på eit blunk.
185
– Kva gjorde du etter treninga i går?
lurte Sandberg.
– Eg blogga, svarte Asle.
– Det tok vel ikkje så lang tid. Kva
gjorde du på ettermiddagen?
– Eg blogga i fleire timar. Av og til
lagar eg innlegg som kan publiserast
seinare. Eg har det travelt, veit du, sa
Asle irritert.
– Han har det ikkje travlare enn han
vil, tenkte Sandberg, før han ba Gunn
forklare kor ho hadde vore i tidsrommet
rådmannen skulle ha blitt drepen.
– Eg var her. Jobba og trente, sa ho.
Sandberg visste at han måtte sjekke
alibiet hennar. Det verka ikkje vasstett
og ho såg noko nervøs ut der ho sat.
Etterforskaren klødde seg i hovudet.
Han visste ikkje kva det var, men på
veg ut av kontoret til Gunn hadde han
ei kjensle av at det var noko han hadde
oversett. Var det noko på åstaden som
ikkje rimte? Var det noko med desse
personane han så langt hadde snakka
med som gav grunn til mistanke?
L
okalavisa verka for Sandberg å
vere oppdatert på kva som skjedde
i Sauda. Han tenkte derfor at dei
mulegens kunne gi han litt «inside information» om både rådmannen og mulege
motiv. Han vurderte først å ringe, då
195
tanken på dei
mange trappene i bygget
var alt anna190
enn freistande. Men han
måtte innrømme
at han var litt inspirert,
185
og kanskje litt konkurranselysten, etter
180
180
5
175
175
175
0
170
170
170
5
165
165
165
0
160
160
160
5
155
155
155
0
150
150
150
5
145
145
145
0
140
140
140
5
135
135
135
0
5
0
So lf rid
130
125
120
Eg il
130
125
120
Gunn
130
125
120
5
115
115
115
0
110
110
110
5
105
105
105
møtet med Asle. Kunne han så kunne
Sandberg. Men blogging kom han aldri
til å begynne med, uansett kor sprek
han hadde blitt.
I trappa blei han blokkert av ein mann
med stokk. Den eldre mannen snudde
seg raskt og beklaga at han stod i vegen
for Sandberg.
– Unnskuld meg. Eg er bare på veg
opp for å levere nokre referat til avisa,
forklarte mannen, før han vifta Sandberg forbi seg.
– Og så reknar eg med at Ingvil vil
intervjua meg i samband med Hovlandsnuten Opp, supplerte han.
– Kva er det med saudabuen? Er heile
bygda opptatt av dette motbakkeløpet,
undra Sandberg nok ein gong.
– Eg er speaker. Liker å halde kontrollen på storkanonane når dei kjem
i rekordfart oppover bakkane, svarte
mannen, som nå hadde behov for å
presentere seg.
– Egil, smilte han.
Sandberg kikka ned på joggeskoa til
den eldre mannen.
– Du deltar ikkje sjølv? ville Sandberg
vite.
– Nei, det lar eg andre ta seg av.
Nokon må oppdatere publikum også,
veit du. Det er ikkje alle som er like lette
på foten, humra Egil.
Då gjekk lyset opp for Sandberg. Han
hadde løyst gåta.
Veit du kven som
tok livet av rådmannen og korleis veit
du det?
Asle
Send oss ditt svar innan
måndag 21. april til:
[email protected] eller
LL Ryfylke,
Rådhusgata 1
4200 Sauda
Vi trekker ut tre
observante vinnarar!
32
PÅSKEAVISA
Åtte lokalpolitikarar i Sauda har
vore på kommunestyremøte og
skal på Coop Extra for å handla
seg påskegodt. Men brua over
Nordelva er riven, og den einaste
måten dei kan komma seg over
elva på er ved å bruka ein flåte.
Bernt Egil Strømme, Eli-Jorun
Tangeraas, Karl Erik Handeland
og Haldis Eikeland, Frode Sulen
og Laura Seltveit, Ivar Tangeraas og Tore Johan Prestegård
skal alle over elva. Dei må nytta
seg av flåten som kun kan ta
to personar om gongen. Frode
Sulen, Laura Seltveit, Karl Erik
Handeland og Haldis Eikeland
kan ikkje reisa aleine med flåten.
Bernt Egil Strømme kan ikkje
vera saman med Frode Sulen og
Laura Seltveit utan at Eli-Jorun
Tangeraas er til stades (på land/
på flåten). Eli-Jorun Tangeraas
kan ikkje vera saman med Karl
Erik Handeland og Haldis Eikeland utan at Bernt Egil Strømme
er til stades (på land/på flåten).
Ivar Tangeraas kan ikkje vera
saman med andre enn Tore Johan
Prestegård.
Korleis skal ein gå fram for at
alle skal komma seg over til den
andre sida utan at dei bryt nokre
av reglane?
Spørsmål:
Kven er den siste som blir frakta over til Coop-sida?
Veit du svaret?
Send oss løysinga, anten på tekstmelding til vakttelefonen (958 41 660),
på epost til [email protected] eller ring inn svaret i kontortida
(52 78 68 00 – ikkje på raude dagar)
A: Du deltar i konkurranseklassen i motbakkeløpet Hovlandsnuten Opp. Ved Hovlandsstølen
spring du forbi nummer to, Torstein Tengsareid,
som vann løpet i fjor.
Kva plass får du i løpet?
B: Du deltar i sykkelrittet Haugesund – Sauda.
På veg opp frå Ropeid syklar du forbi sistemann.
Kva plass kjem du på då?
Redaktøren i Ryfylke, Linda Merethe Lie, kjem heim og
finn ei merkeleg melding på telefonen sin. Meldinga
er frå rådmannen i Sauda kommune, Wictor Juul, men
i staden for bokstavar kjem det bare opp tal.
Kan du hjelpa Linda med å finna ut kva viktig
melding rådmannen har sendt?
8 666 777 33 666 4 444 66 4 888 444 555
33 777 7777 88 7 33 777 55 88 555 33 �
Veit du svaret??
Send oss løysinga, anten på tekstmelding til vakttelefonen (958 41 660),
på epost til [email protected] eller
ring inn svaret i
kontortida
(52 78 68 00 – ikkje
på raude dagar)
(A: Andreplass. B: Det går ikkje an å sykla forbi
sistemann. Du er sistemann…)
PÅSKEAVISA
33
Kryssordet er laga av Kjell Inge Seim
Send løysinga på påskekryssordet til Ryfylke,
Rådhusgt. 1, 4200 Sauda eller [email protected]
innan torsdag 24. april.
Namn:
________________________________________________________________________
Adresse: _______________________________________________________________________
34
PÅSKEAVISA
Påske på ulikt vis
Ukraina
Marita Ims
Mila Maks
[email protected]
– I påska h
med malin
søte, hø
I om
ikkje
påsk
vin
py
o
I nærast heile verda blir det
dekorert egg til påske. Andre
tradisjonar er meir spesielle.
Påska er både ein gammal heidensk vårfest
og den viktigaste høgtida, i både kristendommen og jødedommen. Jødane feirar
påske til minne om då israelittane blei
fri frå det egyptiske slaveriet og kristne
feirar påske til minne om Jesu liding, død
og oppstode.
Påske i Norge i dag betyr for mange
påskeferie. Det er ein særeigen norsk
tradisjon at mange dreg til hytter i fjellheimen, solar seg, går på ski og nyt det
siste av vinteren. I tursekken har me god
niste, appelsin og Kvikk Lunsj. Somme målar
egg, lagar fastelavnsris, pyntar med påskekyllingar og påskeharar, løyser kryssord
og påskekviss og les påskekrim. Men kva
er våre nye landsmenn og -kvinner sine
påsketradisjonar?
fa
vera i lag
er vanleg at bå
festdagen.
KUNSTVERK: I Ukraina dekorerer dei egg på ulike
måtar, med farge og klistremerke (Krasjenka) eller
som på biletet der det er skrapa inn eit mønster med ei
spesiell nål (Pisanka). Kvart fylke i Ukraina har sitt eige mønster.
ALL VERDAS PÅSKETRADISJONAR
Tyskland
I Tyskland samlar ein gamle juletre og lagar «påskebål». Bålet skal driva ut vonde krefter og symboliserer at dei siste restane av vinteren forsvinn.
Sverige
Blant barn i Sverige var det tidlegare populært å gi kvarandre påskebrev. Barna leverte
sjølv breva utkledd som påskekjerringar. Helst skulle breva rima, og dei inneheldt gjerne
ein karamell.
USA
I hovudstaden Washington DC har presidenten i mange år arrangert eggtrilling ned
plenen foran Det kvite hus. I parvise konkurransar dyttar barna egga gjennom graset med
ei lang skei. Høgtståande politikarar og tenestemenn møter opp utkledd som påskeharar.
Finland
I Finland blir det laga ei spesiell pannekake kalla «blini».
Slovakia
I Slovakia er det tradisjon at unge menn heller iskaldt vatn over unge jenter under
ein spesiell seremoni 2. påskedag. Dette skal gi jentene god helse. Som takk får gutane
påskeegg av jentene.
England
I England er det ein fleire hundre år gammal tradisjon å servera steikt skinke til eit
tidleg middagsmåltid påskesøndag.
Hellas
I Hellas blir Jesu oppstode feira påskemorgon med store utandørs familiefestar. På
menyen står alltid raude egg som symboliserer Jesu blod. Mennene grillar lam på spyd
med rituell merksemd. Det blir drukke vin og dansa.
Vestkysten av Mexico
Her er skilpaddekjøtt ein sentral del av påsken. Kvart år blir titusenar av havskilpadder
slakta. Bakgrunnen er det katolske forbodet mot å eta raudt kjøtt på denne tida av året.
(Kjelde: Aftenposten)
Litauen
Laimute (Laima) Bluseviciene
– Påske er for oss ein stor fest der vaksne og barn k
seg i lag. Me startar dagen før påskeaftan med å far
legga egg, noko som er til stor glede for barna. Det
mykje lått når dei får måling på seg og det blir festle
stemning i heimen.
På morgonen påskeaftan leitar barna etter påskeegg
som «Påskekjerringa» har gøymt ein stad i heimen.
Før var det eit fint farga hardkokt egg, medan det
i dag ofte er Kinderegg dei finn.
1. påskedag går me til gudsteneste tidlig om
morgonen. Me har store kyrkjer, men likevel er
det ikkje plass til alle. Mange står utanfor og
høyrer andakta frå høgtalarane. Denne dagen
er det veldig mange ungdommar som går i
kyrkja. Under gudstenesta er det også ein
seremoni der alle går tre gonger rundt kyrkja.
Først går unge jenter foran presten og
kastar blomar på bakken, så kjem presten
og resten av følget.
Etter gudstenesta klemmer me
kvarandre og seier gledeleg påske.
Det blir vist mykje varme og godheit
mellom kvarandre. Vidare dreg alle
heim og lager mykje god mat. Den
mest vanlege retten er kjøtt i aspik
med pepparrot. Og påskekaker
til dessert.
2. påskedag samlast venner eller slekt
og går tur. Me har med oss egg og har konkurranse
om kven sitt egg som trillar fortast. Det skaper m
glede hos både barn og vaksne.
Me har også tradisjon om at fadrar må gi eit farg
fadderbarna når dei kjem på besøk i påsken.
PÅSKEAVISA
35
Eritra
Nebiat Semere og Noah (fire månader)
– Vår tradisjon er at me fastar i 55 dagar før påske. Då et
me ikkje før klokka to-tre på dagen, alt etter kva prestane
bestemmer. Me et ikkje kjøtt, meieriprodukt eller egg i
faste-perioden, bare grønsaker, eigentleg. I fastetida er
det gudsteneste kvar dag.
Palmesøndag går me i kyrkja der presten blant anna
deler ut palmeblad som me lagar ring av til å ha på fingeren. Måndag, tysdag og onsdag fastar me fram til
klokka fire og på torsdag koker me bønner som me et
i lag med familien. Langfredag et me ikkje før klokka
18.00-19.00.
Under gudstenestene er det tusenvis av folk i kyrkja,
og dei som ikkje får plass står utanfor og høyrer andakta
gjennom høgtalarar.
I fastetida er det ingen som blir døypte eller gifte.
Ein skal ha fokus på Gud og seg sjølv.
Laurdag kveld, natt til 1. påskedag, går alle som
har mulegheit i kyrkja og blir velsigna av presten.
Rundt klokka 04 er det offisielt slutt på fastetida
og alle kan eta kjøtt og anna vanleg mat. Me kjem
heim klokka 05 om morgonen og et tradisjonell
graut i lag med familien.
Søndag morgon slaktar me eit dyr og lagar
god mat. Denne dagen pyntar me oss i dei
finaste kleda og barna får gjerne nye klede.
Det er også vanleg at me besøker venner
og familie denne dagen og seier gledeleg
påske til kvarande.
a
symova
har me tradisjon med å farge egg
ng eller klistremerke, og me bakar
øge påskekaker med rosiner i.
mlag ein månad før påske et me
kjøtt, fisk eller egg. Medan 1.
kedag førebur me ei korg med
n, god mat og påskekaker, gjerne
ynta med blomar, som me tek med
oss til gudsteneste i kyrkja. Der
lagar me ein sirkel rundt kyrkja,
der presten går rundt og skvettar kyrkjevatn på alle korgene,
som ei symbolsk handling.
Etter gudstenesta tek me
med oss korga heim og et
påskefrukosten saman med
amilien. Då er det fest og me kan
g rundt bordet i mange timar. Det
åde slekt og venner samlast denne
LANG FASTE-PERIODE: Nebiat
Semere gler seg til påske sjølv om påsketradisjonane i Norge er veldig annleis enn slik dei
er i Eritrea. Her med sonen Noah (fire månader) på fanget.
kosar
rgeblir
eg
g
mykje
ga egg til
Påske
•
•
•
•
•
•
MED MØNSTER: Eit egg i ein
liten nylonstrømpe med litt dill
og skrell frå ein gul løk. Kok egget,
og vips så har du eit flott påskeegg.
•
Den eldste kristne høgtida.
Dagane frå palmesøndag til påskedag er viktige på kvar sin
måte og fortel ei historie om kva som skjedde i Jerusalem for
omlag 2 000 år sidan, ei veke som har fått følge for heile
menneskeheita.
Trua på at Jesus stod opp frå dei døde er grunnvollen i kristen
tru.
Ordet påske stammar frå det hebraiske ordet pesah, som
betyr forbigåing.
Innan kristendommen er påskelammet symbol på at Gud ofra
sin son for vår skuld. Jesus var Guds lam, Guds påskeoffer,
offeret Gud gjorde for å frelsa menneska.
I gamle dagar pleidde folk å dra opp på ein fjelltopp tidleg
påskemorgon. Ein trudde at sola oppførte seg heilt spesielt
denne dagen og dansa på himmelen, i glede over Jesu oppstode.
Også før landet blei kristent blei det helde fest i Norge ved
påsketider. Det var ein gledesfest for våren.
(Kjelde: aktivioslo.com)
36
PÅSKEAVISA
Påsken
i Sauda
2014
Helikoptertransport, ’Back
to the 80s’ skidag og afterski i
Sauda Skisenter. Skibuss kvar dag.
NB! med forbehold om nok snø.
Felles skiturar og påskerenn i fjella med organisert transport.
Påskekos i Sauda sentrum med langope
i butikkar, minikonsertar, barnedisco,
ungdomskafé, kino, bibliotek, quiz,
konkurransar, bading i Saudahallen og
påskefeiring i båthamna.
Påskemarkeringar i Sauda Kyrkje og
Saudasjøen Kapell.
Konsertar på Kløver Hotel med Vestlandsfanden,
Rabbagast, Odd Erik Egge og fleire!
Du finn trykt eksemplar av påskeprogrammet
overalt i Sauda! Elektronisk versjon finn du på
www.saudaferie.no
Layout: TeHoKreativ
Velkommen til påskefeiring i Sauda!
Alltid noko å sjå fram til i Sauda!
SAUDADAGANE 22-25. mai
Dei tradisjonsrike Saudadagane kjem med tettpakka og spennande
program. Her blir det opplevingar og aktivitetar for store og små!
Bli med på innhaldsrike dagar i sentrum. Her er noko av det som skjer: Målgang Haugesund-Sauda, tve-kamp og andaløp i Nord-elva med flotte premiar.
Me kan lova god Sauda-stemning og ei rekkje tilbod i butikkane.
Musikk-opplevingane i fjor var store. Dette gav meir-smak! Me tek sats og inviterer til festival med PLUMBO, GLUNTAN, POSTGIROBYGGET og ANNE NØRDSTI.
Konsertbillettar kan kjøpast på www.billettservice.no
Meir informasjon på www.saudaferie.no

Del 2 av Ryfylke – nr. 29 Fredag 11. april 2014

Transcription

Similar documents

Gratis informasjonsavis til turistar og fastbuande i Sauda

Full konsentrasjon i aktivitetsklubben Lyspunkt

Satsar på unge Vann «Stjernåŧ Går for gull

- Vi må slutte å suTTre

Meir nettskule Ber om endring Vurderer mottak

SNØEN ER FOR ALLE! - Sauda IL Alpin & Freestile

Nei til 65 - ja til 30 Hytteeigarane ville ha svar Inviterer til fest

11.04.2015 - Slektsdata.no

Uten disse to karene hadde det vært vanskelig for Per

Synlig og stolt- - Ryfylke Næringshage

Kåre Bjarte Bjelland - Eramet Norway Sauda

Hans Kristian Arnø

Medlemsblad Desember 2013 (pdf)

Norgeskatalogen

2011 NOKLUS Korrigert Årsrapport \(lang\)