Toruński odbiornik WebSDR Przewodnik dla

Toruński odbiornik WebSDR
Przewodnik dla użytkownika
Waldek SP2ONG
Grudzień 2014
Informacje ogólne
Odbiornik WebSDR został uruchomiony w czerwcu 2014 roku przez Waldka SP2ONG z dużym
wkładem lokalnych użytkowników o czym możecie przeczytać na końcu tego poradnika w dziale o
informacjach technicznych WebSDR. Odbiornik posiada możliwości słuchania na pasmach
amatorskich KF i VHF/UHF i może być używany przez każdego w dowolnym miejscu na świecie
mając dostęp do internetu. Jednym z moich głównych celów uruchomienia odbiornika WebSDR jest
popularyzacja krótkofalarstwa oraz zastosowania nowej techniki do słuchania pasm armatorskich.
WebSDR może być obsługiwany z najpopularniejszych przeglądarek internetowych. Wcześniejsze
wersje oprogramowania wymagały JAVA, które ograniczają możliwość korzystania przeglądarka z
wtyczką JAVA. Najnowszym wersja oprogramowania WebSDR oprócz JAVA używa także HTML5.
HTML5 pozwala nagrywać odbierane stacje do pliku typu WAV, pozwala używając przeglądarki
Safari na iOS lub Firefox na mobilnych urządzeniach z Androidem słuchać WebSDR pod adresem
http://sp2pmk.tvk.torun.pl:8901 lub 430 Mhz pod adresem http://sp2pmk.tvk.torun.pl:8902
Toruński WebSDR można także słuchać na ciekawej aplikacji dostępnej dla Androida na telefony i
tablety. Wystarczy pobrać aplikacje Pocket RxTx z strony Google Play i po zainstalowaniu wybrać
z listy WebSDR SP2PMK.
Odbiornik WebSDR jest umieszczony w Toruńskim klubie krótkofalowców SP2PMK
http://sp2pmk.tvk.torun.pl
Interfejs użytkownika odbiornika WebSDR
Strona główna WebSDR jest podzielona na kilka obszarów funkcjonalnych co zostało zaznaczone
cyframi na załączonym obrazku. Poniżej zostaną opisane poszczególne obszary.
1. Zaznaczając opcję "Włącz używanie klawiatury" pozwala ci używać komend jednym
naciśnięciem klawisza, takich jak te przedstawiono poniżej. Może to być wygodne, jeśli nie chcesz
korzystać z myszki do nawigacji:
j k ← →: częstotliwość w dół / w górę (+ shift / ctrl / alt szybciej)
u l c a f: USB, LSB, CW, AM, FM
z Z: centrowanie / powiększenie wodospadu
g: wprowadź częstotliwość
2. Klikając na odpowiedni przycisk można ręcznie wybrać czy będziemy używać Java lub HTML5
dla wodospadu oraz dźwięku. Zwykle najbardziej odpowiedni wybór zostanie automatycznie
wybrany przez przeglądarkę.
3. Widok wodospadu :
Wyświetlanie wielu pasm jednoczenie jest przydatne, gdy chcesz oglądać ogólnie poziom
aktywności we wszystkich pasmach, ale może to spowolnić przeglądarkę i ograniczyć liczbę
jednoczesnych nasłuchowców, którzy chcą korzystać z WebSDR w każdej chwili. Jeśli zamierzasz
monitorować tylko jedna częstotliwość przez dłuższy okres czasu, należy rozważyć wybieranie
opcji "brak", który wyłącza wodospad i maksymalizuje wydajność transmisji strumieniowej audio.
4. Wyświetlany wodospad pokazuje odbiór sygnałów radiowych jako serie przewijanych
pionowych linii.
Można przesuwać wodospad bez przestrajania klikając lewym przyciskiem myszy na wodospadzie
i przeciągając myszką lewo lub w prawo na wodospadzie.
Można zrobić powiększenie wodospadu przesuwając myszką na wybrane miejsce i następnie użycie
rolki myszki.
5. Pole częstotliwości pod wodospadem pokazuje zakres częstotliwości odbieranej a
żółty marker na skali częstotliwości pokazuje aktualną częstotliwość, która jest monitorowana.
Klikając lewym klawiszem myszki po skali (tuż poniżej skali częstotliwości ) lub przeciągając
kursor w lewo lub w prawo trzymając marker jak na poniższym rysunku, będziemy dostrajali
odbiornik do wybranej częstotliwości. Jeśli jest włączona opcja korzystania z klawiatury można
kursorami strzałek zmieniać pozycje markera na skali częstotliwości.
Klikając lewym przyciskiem myszki i przeciągając w lewo lub w prawo myszą na krawędzi
żółtego markera strojenia będziemy zmieniali szerokość filtru odbiornika.
6. Opcje kontrolne wodospadu dostępne w tym polu pozwalają ustawić wygląd wodospadu tak aby
był najlepszy jaki będziesz potrzebował. Pomniejszenie, Powiększanie, Max.(malne) i Mini(malne)
powiększenie wykresu wodospadu. Przyciski te pozwalają na szybka zmianę zakresu częstotliwości
jakie można wyświetlić na wodospadzie. Kliknięcie Min pokaże całe pasmo częstotliwości
odbiornika, a Max będzie to największe powiększenie wodospadu wokół częstotliwości na której
słuchasz. Jest to przydatne, jeśli chcesz zobaczyć bardzo słabe sygnały lub chcesz ustawić
szerokość pasma odbiornika na zgodny z nadawanym/odbieranym sygnałem. Prędkość, wielkość i
rodzaj wodospadu można również modyfikować, wystarczy wybrać jedną z opcji w menu
rozwijanym dostępnych opcji.
Warto czasami próbować wybrać opcje skalowania dla wodospadu Wyświetl → słabe sygnały lub
silne sygnały gdzie możemy odpowiednio przeskalować wodospad aby widzieć lepiej słabe
sygnały albo tylko silne sygnały.
Wybór opcji Spectrum spowoduje ze zamiast wodospadu będzie miał wygląd który bardziej
przypomina jak w konwencjonalnym wyświetlaczu analizatora widma gdzie wyświetlana jest na osi
pionowej amplituda sygnału względem częstotliwości na osi poziomej. Może to być przydatne,
jeśli chcesz porównać względną siłę odbieranych sygnałów.
Zaznaczenie pola "Ukryj opisy” powoduje wyłączenie wyświetlania pomarańczowych
znaczników / markerów w polu częstotliwości, jeżeli nie są one konieczne, lub zaśmiecają ogólny
obraz.
7. Wybór Pasma i wybór Częstotliwości. Pole to pozwala to wybranie konkretnego pasma oraz
częstotliwości do odbioru sygnałów radiowych. Można wprowadzić wartości numeryczne lub
klikając przyciski poniżej pola wprowadzania częstotliwości. Przyciski Pasmo pozwalają na
szybkie wybór wymaganego zakresu częstotliwości bez konieczności wpisywania wartości
częstotliwości.
8. Przyciski pamięci pozwalają Wybrać, Usunąć i Zapisać własne określone częstotliwości, które
mogą być wykorzystane ponownie po następnym logowaniu do WebSDR pod warunkiem ze
wprowadzony został znak wywoławczy lub nazwa użytkownika w polu do tego przeznaczonym 17.
9 i 10. Modulacja i szerokość pasma filtru. WebSDR jest w stanie odbierać wiele różnych rodzajów
transmisji, które mogą wykorzystywać różne typy modulacji. Wybór odpowiedniego rodzaju
modulacji i odpowiedniego pasma odbioru jest kluczem do uzyskania najlepszej jakości odbioru.
Dla naszego odbiornika WebSDR głównie będziesz korzystał:
Pasmo 80m: LSB
Pasmo 40m: LSB
Pasmo 20m: USB
Pasmo 20CW: CW lub USB w zakresie emisji cyfrowych
Pasmo 4m i 2m : głównie FM ale zobacz także USB i CW zgodnie z band planem
11. Siła sygnału S-metr. Jest to wskaźnik paskowy pokazujący siłę odbieranego sygnału. Cyfrowa
reprezentacja odebranej moc sygnału jest przedstawione w wartościach dB tuż poniżej wykresu.
Dane te są przydatne, jeśli chcesz, aby dokonać dokładnych porównań siły odbieranego sygnału
pomiędzy różnymi stacjami lub podczas korzystania z różnych anten.
12. Wykres siły sygnału ta funkcja jest przydatna, jeśli chcesz zobaczyć różnice w sile
odbieranych sygnałów w okresie czasu. Można wybrać wolne lub szybkie zmiany w czasie, które
mogą być przydatne, gdy obserwację zmian sygnałów z satelitów lub radiolatarni.
13. Trzy przyciski pod wykresem siły sygnału pozwala użytkownikom na tymczasowe Wyciszenie
(wyłączenie) odbioru dźwięku, zastosowanie "Blokady szumu" użyteczne na pasmach VHF/UHF
w trybie FM, Autonotch bardzo przydatny na KF aby usunąć z odbioru niepotrzebne nośne o stałej
częstotliwości lub pogwizdujące sygnały telegraficzne podczas słuchania stacji w trybie USB lub
LSB. Pamiętaj nie używać tego kiedy słuchasz telegrafii lub dekodujesz emisje cyfrowe.
14. Naciśnięcie przycisku nagrywanie audio 'Start' rozpocznie nagrywanie sygnałów odbieranych
na wybranej przez ciebie częstotliwości. Aby zakończyć nagrywanie należy nacisnąć przycisk
"Stop" i będzie możliwość pobrania nagrywanie w postaci pliku WAV na Twój komputer. Tytuł
nagrania wskazuje datę, czas, tryb i częstotliwość, jaki był wybrane gdy nagranie zostało
rozpoczęte. Jest to bardzo przydatne, jeśli chcesz nagranie przesłać nadawcy którego odbierałeś aby
mógł posłuchać w jakiś sposób był obierany na tym WebSDR lub można dekodować odebrane dane
w późniejszym czasie.
15. Ogólna regulacja głośności audio znajduje się na dole tej sekcji w postaci suwaka gdzie
możemy ustawić poziom odbieranego audio.
16. To pole pokazuje wykaz użytkowników, na jakich pasmach obecnie słuchają. Jest to przydatny
sposób wizualizacji aby zobaczyć czego inni użytkownicy słuchają na WebSDR i gdzie jest
największa aktywności..
17. Znak stacji lub nazwa użytkownika.
Podczas korzystania z WebSDR warto wpisać znak wywoławczy lub nazwę użytkownik. Będziesz
widziany zamiast adresu IP z którego łączysz się na wykazie użytkowników wg częstotliwości i na
czacie, jeśli dodasz komentarz. Jeśli jesteś krótkofalowcem nie wstydź się swojego znaku :-).
18. ChatBox jest to szybki sposób na wymianę wiadomości z innymi użytkownikami, zwłaszcza
jeśli rzadkie stacja jest słyszalne możesz poinformować innych właśnie na czacie. Jeśli chcesz użyć
ChatBox, upewnij się, że wprowadziłeś nazwę użytkownika lub znak wywoławczy nad okienkiem
Chatbox'a, tak aby wszyscy wiedzieli z kim rozmawiają. Do dobrego tonu należy również aby
przywitać się od czasu do czasu, zwłaszcza jeśli nowy użytkownik jest zalogowany. Obszar
wprowadzania tekstu 19. "ChatBox”. Wystarczy wpisać wiadomość tutaj i naciśnij klawisz enter.
Ale proszę nie wprowadzaj obraźliwych wiadomości. Celem jest zachęcenie użytkowników i osób
zainteresowanych lub związanych z nimi technologii radiowymi do korzystania z WebSDR.
20. Sekcja logbook pozwala na wprowadzenie informacji o specjalnych lub nietypowych stacjach
jakie słyszeliście na tym WebSDR
21. Okno statystyk pokazuje, jak wiele osób korzysta obecnie z WebSDR i ile procesor i
przepustowość sieci jest zużywany przez WebSDR. Pole 22. pokazuje numer wersji
oprogramowania i dane kontaktowe do autora oprogramowania
Różne rodzaje sygnałów, które możesz usłyszeć na WebSDR
Wiele różnych rodzajów sygnałów można zobaczyć i usłyszeć podczas korzystania z WebSDR.
Może zająć trochę czasu dla początkujących, zanim zidentyfikuje każdy rodzaj i będzie w stanie
zrozumieć, jak wydobyć czytelną informacje z sygnału. Ale mam nadzieję, że poniższe informacje
będą pomocne.
Najlepszym punktem wyjścia może być spojrzenie na sygnał na wodospadzie, który odbierasz.
Rodzaj sygnału można zazwyczaj zidentyfikować przez powiększenie wodospadu, dzięki czemu
będzie można wyraźniej zobaczyć, w jaki sposób sygnał jest modulowany. Jeśli sygnał jest dość
stały w postaci cienkiej linii, której szerokość waha się z nieco nieregularnym układzie, są szanse,
że będzie to transmisja głosu przy użyciu AM lub FM.
Transmisja FM
Aby uzyskać najlepsza jakość odbioru, należy umieścić oba pochyłe krawędzie żółtego markera
filtru symetryczny względem osi pionowej. W ten sposób będziesz miał pewność że są dopasowane
dokładnie do częstotliwości środkowej i dopasowane szerokości odbieranego sygnału. Za pomocą
regulatora głośności, aby ustawić poziom dźwięku do własnych warunków odsłuchowych. Jeśli
audio brzmi zniekształcone, spróbuj wybrać inny tryb, lub lekko dostroić częstotliwości lub
ustawienia szerokości filtru odbiornika.
Telegrafia CW (Mores)
Transmisja SSB (LSB)
Transmisja cyfrowa JT65
Transmisja cyfrowa PSK
Transmisja SSTV i DSSTV
.
Dekodowanie cyfrowych danych
Wiele popularnych cyfrowych transmisji danych mogą być dekodowane za pomocą karty
dźwiękowej komputera i za pomocą dostępnego oprogramowania.
Zanim będzie można to zrobić trzeba najpierw znaleźć sposób aby odbierane sygnały z WebSDR
docierały do karty dźwiękowej.
Mamy trzy popularne sposoby aby to zrobić:
1. Zrób trójdrożny spliter audio taki że wyjście głośnikowe karty dźwiękowej może być podłączone
do zewnętrznego głośnika i wejścia liniowego karty dźwiękowej w tym samym czasie.
2. Użyj opcji miksera, które można znaleźć dla niektórych kart dźwiękowych do ustawienia karty
dźwiękowej wyjście audio z powrotem do wejścia liniowego.
3. Użyj jakiegoś wirtualnego audio oprogramowania do tworzenia nowych wirtualnych portów
audio, które można podłączyć i wybrać różne źródła dźwięku i urządzeń ze sobą bez korzystania z
zewnętrznych przewodów połączeniowych.
Przykłady takich programów to "wirtualny kabel audio '
http://www.tomsguide.com/us/download/Virtual-Audio-Cable,0305-31100.html
oraz zestaw połączeniowy audio 'Jack' http://jackaudio.org/
Kiedy już udało się uzyskać dźwięk z WebSDR do karty dźwiękowej, można skorzystać z
oprogramowania, takiego aby dekodować sygnały cyfrowe jakie odbierasz na WebSDR.
dl-fldigi - http://sp9uob.verox.pl/rtty_tracking.html
Może być stosowany do dekodowania sygnałów telemetrycznych z balonów, telegrafii, RTTY,
BPSK (na pasmie 20 m 14.070 Mhz lub 28.120 Mhz) i wiele innych.
Zwróć uwagę jeśli wysyłasz raporty telemetryczne odebrane z balonów via WebSDR SP2PMK na
144 lub 430 Mhz upewnij się aby ustawić współpodrzędne dla odbiornika WebSDR szerokość:
53.015427 długość: 18.597718 jest to lokalizacja odbiornika WebSDR w klubie SP2PMK.
Dire Wolf ( https://home.comcast.net/~wb2osz/site/ ) jest modemem na karcie dźwiękowej do
odbioru protokołu AX25 , który w połączeniu z oprogramowaniem APRSISCE / 32
(http://aprsisce.wikidot.com/ ) może służyć do dekodowania transmisji Packet Radio AX25 oraz
APRS, który można usłyszeć na 144.800 MHz FM lub okazjonalnie na 145.825MHz FM, kiedy
nadawany przez radioamatorów na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.
Slow Scan Television jest okazjonalnie transmitowana z ISS na 145.800 MHz FM. Możesz także
próbować odbierać SSTV na pasmie 80/40/20 m (szukaj markerów informujących o częstotliwości
gdzie nadawany jest SSTV w pasmie amatorskim)
SSTV możesz dekodować przy pomoc MMSTV http://hamsoft.ca/pages/mmsstv.php
lub inny programem EasyPAL: http://www.vk3evl.com/
JT65/JT9 emisje możesz odbierać i dekodować np. na 14.076 lub 28076 Mhz przy pomocy
oprogramowania WSJT-X http://physics.princeton.edu/pulsar/k1jt/wsjtx.html W konfiguracji
należy podać swój znak i loc WebSD: JO93HA. W opisie anten warto dla pasma 10m i 20m podać
jako rodzaj anteny: WebSDR Torun
Patrz zrzuty ekranów z odebranych emisji cyfrowych QPSK31/JT65/DSSTV z WebSDR SP2PMK
na końcu tego poradnika.
Polecam lekturę o rożnych emisjach cyfrowych na stronie:
http://hfradio.org.uk/html/digital_modes.html
Informacje techniczne o Toruńskiem WebSDR
Obecnie WebSDR wyposażony jest w następujący sprzęt:






Pasmo
Pasmo
Pasmo
Pasmo
Pasmo
Pasmo
2m: DVB-T oraz antena Big-Start (klub SP2PMK), filtr BPF (SP2ONG)
10m: DVB-T (SP2AQB) antena pionowa
80m: SDR wg YU1LM DR2A++ + Xonar DG (SP2IAZ + SP2OFP)
40m: SDR wg YU1LM DR2H++ + Xonar DS (SP2UKS), filtr BPF (SP2IAZ)
20m: SDR wg YU1LM DR2H++ + Xonar DG (SQ2EAT+SP2ONG)
20mCW: SDR Softrock40 (SP2GWE), karta dźwiękowa wewnętrzna PC
Zasilacz symetryczny +/- 12V dla odbiorników DR2H++ (SP2UKS)
Antena na pasma KF W3DZZ SP2PMK
Komputer Pentium4 3GHz (SP2ONG): SDR dla KF + 4m /2 m pasma
Na osobnym komputerze tylko:
 Pasmo 70cm (434 Mhz): DVB-T (SP2FZW) jedna antena Big-Star (SP2SWT)
 Pasmo 4m: DVB-T (SP2IAZ) + antena 5/8 L (SP2SWT)
Obecnie posiadamy łącze o szybkości UPLINK 1 Mb/s co pozwala nam aby
jednocześnie mogło słuchać max 12-14 użytkowników. Gdyby udało się nam podnieść
limit uplink do 2 Mb/s wtedy nasz WebSDR mógłby obsłużyć jednocześnie ok 24
użytkowników.
Komputer 2 procesorowy i 2 korowy przeznaczony tylko wyłącznie na dekodery DVB-T
USB VHF/UHF
Router sieciowy WR740N (SP2NAT)
Konfiguracja i administracja komputerów SP2ONG.
Jeśli chcecie udoskonalić nasz odbiornik SDR możecie pomoc w rozwoju WebSDR.
Co obecnie potrzebujemy możecie znaleźć informacje pod adresem
http://sp2pmk.tvk.torun.pl:8901/websdr.html
Powyższy przewodnik powstał na bazie przewodnika:
„A comprehensive User Guide to the Microwave WebSDR” - by Martin G8JNJ
Zrzuty ekranów z programów do odbioru emisji cyfrowych
Przykład odbioru emisji JT65 na SP2PMK WebSDR 14.076 Mhz przy pomocy programu WSJT-X
Przykład odbioru BPSK31 na SP2PMK WebSDR 14.070 Mhz przy pomocy programu DL-FLDIGI
Przykład odbioru DSSTV na SP2PMK WebSDR 14.233 Mhz przy pomocy programu QSSTV
Przykład odbioru DSSTV na SP2PMK WebSDR 3.733 Mhz przy pomocy programu RXAMADRM
Odbiór danych APRS 144.800 Mhz z SP2PMK WebSDR przy pomocy programu XASTIR
Odbiór danych APRS 144.800 Mhz z SP2PMK WebSDR przy pomocy programu APRIS32