ÿþp e r s m a p j o b s v e e m

J 14 W 1 / J i4 L-1
i e J [
Mei Architecten en stedenbouwers
Vrrre
C:9
Mei Architecten en stedenbouwers
heeft dit jaar de hoofdprijs te
pakken. Het Jaarboek 'Architectuur
in Nederland' 2007/8 telt maar
liefst drie projecten van hun hand.
Een Lokaal Opleidingscentrum in
Hardenberg en twee projecten op
de Rotterdamse Lloydpier —
voormalig pakhuis het Jobsveem en
bedrijfsgebouw Kraton 230. Alle
drie ademen ze dezelfde geest, of
het nu gaat om oud of nieuw:
informeel, ongepolijst en als het
even kan doorleefd. Gebouwen
met speelruimte.
Cécile Doroseiffen
In
PI, projekt
& interieur 3/2008
de appartementen in het Jobsveem valt licht naar binnen via uitgespaarde lichthoven. (Foto Jeroen Musch)
los
[visie
In het eigen kantoor van Mei zijn los in de hoge ruimte t y.'ee glazen kubussen gezet. Metaalgazen hefhekken voor de vroegere laaddeuren fungeren als vitrage. (Foto Jeroen Musch)
Ooit een veem, nu een appartementencomplex met commerciële ruimten. Rijksmonurnent St. Job werd voltooid in 1912. Een
robuust samenspel van gietijzeren kolommen, zware balken vloeren, betonnen laadperrons en pakhuisdeuren op rails. Na de
verbouwing betrok Mei Architecten en stedenbouwers een flink deel van de begane
grond - werken in je eigen werk. Mei, vernoemd naar de maand van oprichting, ontstond in 2003 vanuit een fusie tussen
Groep 5 Van Der Ven en Robert Winkel Architecten. Dankzij deze bundeling van
krachten bestrijken ze nu het hele speelveld, van stedenbouw en grootschalige architectuurprojecten tot en met interieur.
Vennoot Pim van der Ven is verantwoordelijk voor stedenbouw en gebiedsontwikkeling Een van de recente opdrachten betreft
een masterplan voor een Londense suburb,
een complexe opgave in het stroomgebied
van de Theerns.
Robert Winkel voert de supervisie over het
architectuurgedeelte inclusief restauratie en
bouwtechniek. Inmiddels kun je het Lloyd-
Kwartier met recht zijn thuishaven noemen.
Zijn eerste project was het spraakmakende
25kV gebouw, een voormalig 25 kilovolt
schakelstation dat hij omturnde tot een bedrijfsverzarnelgebouw voor audiovisuele
creatieven. Daarna volgde de verbouwing
van het vroegere transformatorhuis tot
hotel-restaurant STROOM, het Jobsveern
(i.s.m. Wessel de Jonge architecten) en
Schiecentrale Fase 4A (Kraton 230) met de
zender RTV Rijnmond als vaste gebruiker.
krap tien jaar groeide dit troosteloze havengebied daarmee uit tot een nieuwe stedelijke hotspot, onder regie van
Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam.
Het meest recente ontwerp van Mei is in
aanbouw: de 54 meter hoge galerijflat
Schiecentrale Fase 4B. Een grof, bonkig gebouw met aangehangen tentbakjes die
naar eigen inzicht gebruikt kunnen worden,
als opslag of logeerkamertje. Winkel:
"Daarmee heb ik het havengebouw neergezet dat Rotterdam altijd nog eens wilde
hebben. Bunkerbouw uit de petrochemie,
met alle installaties gewoon in zicht."
ii
11
1 II
--
ri 0.,
Het Jobs 'eern. (Foto Rob Hoekstra)
VORMGEVERS VAN HET
INFORMELE
Dat industriele karakter tekent veel van hun
gebouwen. Vaak nog onderstreept door
grote contrasten. Zo werd voor het betonnen casco van het 25kV gebouw een glazen gevelzone neergezet met daarin alle
gemeenschappelijke voorzieningen. Ook in
het Jobsveern bleven de monumentale onderdelen zoveel mogelijk gespaard. Licht is
Pl, projekt & interieur 3/2008
47
visie][
Mei Architecten en stedenbouwers
De V-vormige dragerconstructie geeft het interieur van het Kraton 230 gebouw een industriëlé sfeer. (Foto Jeroen Musch)
naar binnen gehaald door het uitzagen van
drie gigantische lichthoven annex ontsluitingen – staal en glas in contrast rnet gietijzer
en hout.
Het Kraton 230 gebouw is nagelnieuw met
een deels hightech glazen gevel. Maar eenmaal binnen bekruipt je toch weer dat gevoel van fraai verpakt industrieel erfgoed.
"Klopt", zegt Winkel, "dat ligt 'm vooral
aan de V-vormige stalen constructie. Eerst
zouden we lassen, maar uiteindelijk zijn de
zware H-balken toch met bouten aan elkaar
gezet. Daardoor zijn die dragers een decoratief interieurobject geworden." Het industriele karakter wordt nog versterkt door
gietvloeren, hekken van strekgaas en zichtbare kabelgoten. "Zo hebben we het ook
bedoeld: een stoer gebouw als een machinehal, waarin geen producten maar nieuws
wordt verwerkt."
Mensen kikken op dat tweedehands beeld,
weet Winkel. De 109 appartementen in het
Jobsveern waren in krap twee dagen verkocht. "En eigenlijk is dat een gigantische
48
Pi, projekt & interieur 3/2008
Roestbruine decorpanelen tegen de gevel van het Kraton
230 gebouw. (foto Rob Hoekstra).
terechtwijzing richting rnoderne architectuur. Perfectie verveelt, foutjes vertederen.
Pas als een gebouw sleets is, wordt het
kennelijk sympathiek. Waarom voegen we
dus bij voorbaat niet wat onregelmatigheden toe? Binnen Mei zijn we vooral geïnteresseerd in de grens tussen formeel en
informeel. In Schiecentrale Fase 4B hebben
we expres een structuurfoutje ingebracht,
net als in de geweven rvs raamscherrnen
van ons eigen kantoor." Imperfectie als
doel. "Ik durf rustig de stelling te verdedi-
gen dat je pas boven die gewraakte norm
van 51 opleveringsfouten een leefbaar gebouw hebt."
DE MONDIGE MENS
Een leefbaar gebouw is in zijn ogen een gebouw dat speelruimte biedt aan de gebruikers. Als het om bewonersautonornie gaat,
is Winkel een bewonderaar van de architectuurtheoreticus John Habraken, de nestor
van de flexibele dragerbouw onder het
motto 'Wonen als daad'. "Je moet mensen
,"..^~
• •
_
-
-
•
-
Interieur reclamebureau ARA. (Foto Jeroen Musch).
(1.~.tr-rozid.",t!Aii)
de kans geven zélf hun interieur te bepalen,
los van technische voorzieningen of een
vooropgezette plattegrond. Mensen zijn
mondig genoeg."
In het begin van zijn carrière maakt hij furore met de Srnarthouses (1997), prefab
componentenwoningen die heel gernakkelijk te verbouwen zijn: hup, dakmodule
eruit, patio erbij. Een vorm van levensloopbestendig bouwen. Toen Droog Design het
idee presenteerde op een tentoonstelling in
Lille, leverden drieduizend mensen hun
Srnarthouse tekening in — variërend van
boomhut tot een hartvorrnig modelletje.
"De gemiddelde mens heeft kennelijk een
heel ander beeld van hun droomwoning
dan de bouwwereld zelf", vat Robert Winkel nuchter samen. Eind dit jaar publiceert
hij daarom een eigen boek: Use Me. "Een
handleiding die gaat over gebruik. Over het
gebrek aan inzicht bij vormgevers als het
gaat om alledaagse zaken. Dat moderne architectuur mensen afschrikt, is de tol van
onze professionalisering. We leven als architecten in een soort socialistische heilstaat
waarin wij bepalen wat de mensen krijgen.
Er zou juist rnarktwerking in de bouw moeten komen."
SPEELRUIMTE
Marktwerking, en dan het liefst gebaseerd
op een flexibele structuur. Zoals de modulaire hoogbouw van Schiecentrale Fase 49.
.De constructie bestaat uit betonnen schijfkolommen waardoor het interieur goed te
differentiëren valt. Tussenwanden kunnen
worden weggebroken of teruggezet. Mits
de natte cel maar ergens gekoppeld blijft
aan een centrale leidingschacht. Woonruimte wordt per strekkende meter casco
verkocht. Allemaal bedoeld om veranderingen open te houden: bijvoorbeeld een
kamer af te kunnen stoten. Ook de wijze
van bouwen is uniek: design & construct.
Een kwestie van pragmatisch bouwen. "We
hebben in het bestek niet zozeer beschreven wat er In moet komen, maar veel meer
wat we perse er uft willen houden. De rest
laten we over aan bouwer en woonconsument. Die is volwassen genoeg om z'n
eigen keuken uit te zoeken, dan kunnen ze
dat toch ook met de gebouwde huls daaromheen?"
Ontmoetingsmomenten creëren is een
tweede peiler van dit ontwerpbeleid. Zoals
cle glazen binnengevels van de atria in het
Jobsveern. Mensen hebben op die plek bewust hun keuken neergezet; er wordt gezwaaid naar de overburen. Voor een
nieuwbouwproject in Spijkenisse staat een
PI, projekt
& interieur 3/2008
49
S
i e
[
Mei Architecten en stedenbouwers
grote hal met leestafel in de planning; op
het parkeerdek komt een wintertuin, tennisbaan, speelplek en petanquebaan.
Meestal zijn dergelijke voorzieningen sluitposten. Niet bij Mei, daar is het prioriteit.
"Wij zetten hiervoor eerst een ton van de
bouwkosten opzij. Sociale processen bepalen meer dan gevels."
GEVELTOTAALPRIJS
Wat overigens niet wil zeggen dat Mei niet
decoreert. Integendeel. Maar alleen binnen
het verhaal van die ene, speciale plek. Balkonplaten in Spijkenisse krijgen de namen
van vissoorten uit de Oude Maas, naar een
ontwerp van kunstenares Milou van Ham.
Niet bovenop, maar aan de onderkant. 'Op
straat zie je immers alleen de onderkanten
van balkons.' Het Kraton gebouw kreeg recentelijk de GevelTotaalprijs 2008. Hier is
splegelend glas gecombineerd met gietijzeren, roestbruine decorpanelen. Studio Job
maakte cle figuratie van symbolen uit de
maritieme en audiovisuele sfeer. Ook bij het
LOC Hardenberg verzacht een gevelpatroon
maat en schaal van het gebouw.
Gevels hebben Winkel's warme belangstelling en niet louter positief. "In de moderne
bous,,v trekken gevels en installaties steeds
meer naar elkaar toe. Zo'n 60% van de klimaatbeheersing zit nu verwerkt in die
De individuele regelbaarheid is
minimaal geworden. Eigenlijk pleit ik voor
50
PI, projekt
interieur 3/2008
Interieur LOC Hardenberg. De structuur wordt bepaald
door vides en een aorta (ontsluiting) die de openbare
binnenhaalt. Luie trappen en pleinen lenen
ruimte
zich voor allerlei manifestaties. De materialisering gaat uit
van ruw versus fijn: beton(look), warm getint hout en baksteen in een gemetseld blokpatroon voor buiten- en binnengevels. (Foto's Luuk Kramer)
Tamagotchi gevels: geef de mens z'n eigen
gevelplekje om te koesteren. ledereen heeft
recht op zon, lucht en een plantje voor het
raam."
Over de invulling van gebouwen, de interieurs zelf, maakt hij zich eigenlijk nooit druk
— ook niet als het gaat om projectinrichting.
Wat hem betreft mogen ze er kraakmeubilair neerzetten. Doordetailleren doet hij
niet. De afbouw van Mei kent dan ook een
ongedwongen, ruw karakter. Wat soms verrassend fancy uit kan pakken. "Voor de verlaagde plafonds in reclamebureau ARA
hebben we ordinaire presswood pallets gebruikt. Die houtchip oogt fantastisch: robuust en toch fijnzinnig." Af en toe een
beetje jennen is ook leuk. Bij RTV Rijnmond
zijn plafondplaten aangebracht van gewassen grincltegels, onder architecten nog
steeds een absoluut taboe materiaal.
SKYLINE
Was Robert Winkel tien jaar geleden nog
een jonge hond binnen de Nederlandse architectuur, nu zit in hij in diverse comrnissies. Jurylid bij de Rotterdam Maaskant Prijs
en cle Archiprix, lid van het Stimuleringsfonds voor Architectuur en van Welstand
Rotterdam. "Een van de leukste van het
land; wij geven dynamiek een kans." Controleren, hij heeft er zo de pest aan. "Architectje spelen in zo'n commissie werkt niet.
Ik vind dat studenten opgeleid moeten worden in datgene wat je juist niet moet controleren!" Een standpunt waar hij zich als
gastdocent en afstudeermentor aan diverse
opleidingen waaronder TU Delft helemaal
op kan uitleven. Drie jaar heeft hij voor dit
soort bestuursfuncties uitgetrokken, dan
lonkt het ontwerpen weer. Ondertussen
staat bij Mei architecten toch alweer een
spectaculaire maquette klaar. Een ongewoon hoge woontoren die, ijs en weder
dienende, in 2014 de skyline van Rotterdam
gaat bepalen..a