Rare jongens, die gladiatoren - Vrije Universiteit Amsterdam

WEEKBLAD VAN DE
VRIJE UNIVERSITEIT
JAARGANG 58
7 APRIL 2011
NIEUWS 2
> Studenten krijgen eigen
gang > Hangjongeren zijn
eenvoudig aan te pakken
OPINIE 4
‘De VU moet de boete
voor langstudeerders
compenseren’
ad valvas
KWESTIE 3
BRIEVEN 4
ONDERZOEK 7
PP 15
25
P8/9
STARZ MEDIA
Rare jongens,
die gladiatoren
LUNCHPAUZECONCERTEN
2011 VOORJAARSSERIE
op het Couperinorgel
in de aula van de Vrije Universiteit
Dinsdag 12.30-12.50 uur
12 APRIL Henk Verhoef
Werken van Marin Marais
19 APRIL Henk Verhoef
Werken van Johann Sebastian Bach
De toegang is gratis • www.vu.nl/orgel
PR-TWEET 5
E-ZORG 7
E-COLLEGE 10
LOSLATEN 11
Bedrijven
met een
imagoprobleem
moeten snel gaan
twitteren. Dat
helpt echt.
Vraagt de avatar
aan de bejaarde:
“Goedemorgen,
wat denkt
u van een
wandeling?”
De hele wereld
kan nu op iTunes U
zien hoe de VU
studenten het
vak statistiek
bijbrengt.
De VU vindt dat
onderzoeksresultaten voor
iedereen gratis
beschikbaar
moeten zijn.
2 nieuws
ad valvas 7 april 2011
www.
advalvas.
vu.nl
Eigen gang
De 0D-vleugel in het hoofdgebouw wordt
mogelijk het centrum van studentenverenigingen. Dat idee is onlangs besproken op een bijeenkomst van rector Lex Bouter met algemene
studentenverenigingen. De studenten hebben
wel oren naar het idee. Ze kampen allemaal
met ruimtegebrek en dat is sinds de sluiting
van het pand van het studentenpastoraat vE90
alleen maar erger geworden. De 0D-gang is
vrijgekomen na de verhuizing van de rechtenfaculteit naar Initium. Naar aanleiding van de
bespreking gaat de facilitaire dienst een voorstel maken over de inrichting van de 0D-gang.
Voordeel van de gang is dat die toegankelijk
gemaakt kan worden vanaf het binnenplein,
zodat bezoekers niet door het hele gebouw hoeven te lopen. (DdH) Zie ook Raad (p. 4).
Hangjongeren
Jongerenwerk loont! Dat zeggen VU-sociologen
Jaap Noorda en Redbad Veenbaas in hun Handboek Modern Jongerenwerk. Daarin beschrijven de
auteurs verschillende aspecten van jongerenwerk. Als iedere Nederlandse gemeente per drie
problematische straatgroepen een jaar lang 2,5
jongerenwerkers inzet, zo blijkt, kan jongerenoverlast tot bijna nul worden teruggebracht.
Er zijn zo’n 1500 straatgroepen die overlast veroorzaken. “Als we in Nederland duizend extra
jongerenwerkers aannemen, die veel minder
geld kosten dan politieagenten, kunnen we een
groot deel van deze groepen aanpakken”, zegt
Veenbaas. (PB)
Bibliotheek verbouwt
De afdeling humaniora in de bovenste verdiepingen van de bibliotheek gaat op de schop. De
collectie wordt geconcentreerd op de negende
en tiende verdieping, waarbij het aantal boeken
in de open opstelling toeneemt met zo’n 35
procent. Daarnaast komen er beter ingerichte
studieplekken en vindt er een uitbreiding van
de openingstijden van de studiezalen op de
elfde, twaalfde en veertiende plaats. De bibliotheek blijft gewoon open. De verbouwing moet
eind dit jaar klaar zijn. (DdH)
Geen pardon
Staatssecretaris Zijlstra is niet van plan de bijverdiengrens voor studenten af te schaffen. Ook
komt er geen coulanceregeling voor studenten
die in 2008 maar net boven de inkomensgrens
van 12.916,17 euro uitkwamen. In antwoord op
Kamervragen schrijft Zijlstra dat ook studenten die in 2008 maar een paar tientjes te veel
verdienden hun basisbeurs, aanvullende beurs
en ov-jaarkaart moeten terugbetalen. Bijna
twintigduizend studenten kregen vorige maand
een brief van Dienst Uitvoering Onderwijs
(DUO) met de melding dat zij honderden euro’s
moeten terugbetalen. (HOP)
DINSDAG 6 APRIL, 15.03 UUR. Kunstenaar Anouk Kruithof legt de laatste hand aan haar
installatie The Daily Exhaustion: een publicatie met 23 zelfportretten waarin ‘een bezwete,
emotionele staat van uitputting’ is vastgelegd. De tentoonstelling, waarin ook een boekenwandinstallatie en 21 portretfoto’s opgenomen zijn, is te zien tot en met 22 mei in het Exposorium in
de hal van het hoofdgebouw. www.anoukkruithof.nl. FOTO: ROB BÖMER
Twitter. Ook de mannenbroeders van de SGP
hebben hun bedenkingen wat de boete betreft,
maar dan voor de huidige studenten. Voor
toekomstige studenten vindt de SGP de boete
terecht, maar het gaat te ver om die aan de huidige studenten op te leggen. “We vinden dat de
rechtsbescherming van de huidige studenten
erg wordt losgelaten”, zegt de SGP in dagblad
Spits. (HOP/PB)
Fietswrakken weg
De Facilitaire Campus Organisatie houdt weer
een fietswrakkenactie in de fietsenkelders en
op de campus. De fietsenwrakken krijgen vanaf
1 april een rode waarschuwingssticker. Als de
eigenaar de fiets niet voor 23 april verwijdert,
doen de medewerkers van terreinbeheer dit. Als
je fiets verwijderd is, kun je navraag doen bij de
Facilitaire Helpdesk. Deze fietsen worden tot
1 november opgeslagen en daarna opgehaald
voor een goed doel in Gambia. (WC)
Leren kiezen
Het begeleiden van scholieren bij het maken
van hun studiekeuze heeft een positief effect
op uitval in het eerste studiejaar. Dat blijkt uit
een onderzoek van het Centrum voor Studie
en Loopbaan en het Onderwijscentrum. Vorig
jaar kregen scholieren op een aantal middelbare scholen een training in het maken van
een studiekeuze. Geen van de elf deelnemers
die uiteindelijk voor de VU kozen, was eind
december gestopt met de studie. Ook haalden
de getrainde scholieren iets meer studiepunten dan hun medestudenten. Vanwege de
kosten worden de trainingen nu alleen tegen
betaling aangeboden. Daarnaast kunnen scholieren op de website oefeningen doen. (FB) www.
vu.nl/studiekeuze.
Rubiconbeurs
VUmc-onderzoeker Linda Douw krijgt van
onderzoeksfinancier NWO een Rubiconbeurs
om een jaar lang onderzoek aan Harvard te
doen. Douw doet onderzoek naar epilepsie.
Zij is een van de 29 Nederlandse onderzoekers
die een beurs krijgen om naar het buitenland
te gaan. Ook krijgen twee buitenlandse onderzoekers financiële steun om juist naar de VU te
komen. (FB)
Warm jaar
De afgelopen winter was in Nederland de
koudste in vijftien jaar. Dat staat in het rapport
‘De staat van het klimaat 2010’ van het Platform
Communication on Climate Change, waaraan
klimaatwetenschappers van de VU hebben meegewerkt. Toch was het jaar wereldwijd een van
de warmste jaren sinds 1850. En de ijsbedekking
in de Noordelijke IJszee was het minst sinds
1979. Het rapport is deze week aangeboden aan
staatssecretaris Atsma van milieu. (WV)
Open Huis
De Sport Science Unit in het Olympisch Stadion brengt wetenschap en sport dichter bij
elkaar. Volgende week donderdag 14 april is er
vanaf 16.30 uur open huis. Niet te missen. Wel
aanmelden: [email protected]. (PB)
Het wetsvoorstel langstudeerders dat voorziet
in een boete van 3000 euro voor studenten die
langer dan één jaar studievertraging hebben,
is onrechtmatig. Dat zegt advocatenkantoor
Stibbe, dat het Interstedelijk Studenten Overleg
(ISO), de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb)
en de Landelijke Kamer van Verenigingen
(LKvV) adviseert. Het voorstel belemmert volgens Stibbe onder andere de toegankelijkheid
van het onderwijs. De Nederlandse regering is
door een internationaal verdrag gebonden zich
in te zetten voor de geleidelijke invoering van
kosteloos hoger onderwijs voor iedereen. Dit
voorstel staat hier haaks op. (HOP)
SGP tegen Zijlstra
“Na lang studeren is de SGP tot de conclusie
gekomen dat de langstudeerdersboete voor de
huidige studenten niet kan”, aldus de immer
geestige SGP-voorlichter Menno de Bruyne op
Wie wordt de
student van het
jaar?
De economische faculteit houdt verkiezingen.
Lees de uitslag, vanaf 7 april online.
Onderzoeksinstituut
medicijnen bestaat
een jaar
“Nu Organon sluit, moeten we de kennis over
het ontwikkelen van medicijnen behouden.”
CULTUUR
Literatuur op de
Zuidas
Wat heeft VU-baas met Misdaad en Straf van
Fjodor Dostojevski?
OPINIE
Medezeggenschap loopt gevaar door
langstudeerdersboete.
POLL: uitslag
De chaos tijdens tentamens in
de TenT loopt de spuigaten uit.
58,8% De chaos tijdens tentamens in de TenT
loopt de spuigaten uit. Inderdaad, iedereen
loopt maar heen en weer, zodat concentreren
onmogelijk is
20, 6% Stel je niet aan, ik heb nog nooit
ergens last van gehad
13,2% Ik heb nog nooit tentamen in de TenT
gedaan
7,4% Juist fijn: als het helemaal stil is, kan ik
niet lekker werken 7,4%
Boete onrechtmatig
NIEUWE POLL
Beste Docent
Michiel de Boer is uitgeroepen tot docent van het jaar bij de faculteit Aard- en Levenswetenschappen. Onderwijsdirecteur Nellie Harms reikte de prijs uit tijdens een tweedejaars college.
De Boer doceert het vak methodologie en biostatistiek. “Hij is een zeer capabele docent die
studenten op eigenzinnige wijze weet te enthousiasmeren voor een weinig populair vakgebied”,
schrijft de facultaire studentenraad die de jury vormde. Net als de andere docenten van het jaar
dingt De Boer nu mee naar de titel van beste VU-docent. De winnaar hiervan wordt tijdens de
opening van het academische jaar bekendgemaakt. (DdH) FOTO: STUDIO VU/YVONNE COMPIER
Ad Verbrugge
treedt op
Tijdens de Nacht van de
Filosofie weidt de filosoof
uit over ‘postmoderne
virtualisering’ en zingt met
de oude band van Anouk.
TEKST: PETER BREEDVELD
NIEUWS
Wie meer dan 12.000 euro
bijverdient, hoort geen
studiebeurs te krijgen
Geef je mening op advalvas.vu.nl > poll
Volg Ad Valvas via
Twitter
in het nieuws 3
ad valvas 7 april 2011
FOTO: STUDIO VU/RIECHELLE VAN DER VALK
U staat nogal prominent op het affiche voor
de Nacht van de Filosofie. Als muzikant.
Verzorgt u alleen de muzikale omlijsting
van de Nacht?
“Nee, ik word ook geïnterviewd door Daan
Roovers, de hoofdredacteur van Filosofie
Magazine, over mijn ideeën over postmoderne
virtualisering. Het is een voorbeschouwing van
mijn nieuwe boek, waaraan ik op dit moment
de laatste hand leg.”
‘Postmoderne virtualisering’?
“Ik kijk naar de verhouding tussen het menselijk lichaam en de moderne techniek. Naar onze
lichamelijke aanwezigheid in de ‘lijfwereld’,
zoals ik dat noem, die door de moderne communicatiemiddelen wordt opengebroken. Wij
hebben bijvoorbeeld dit gesprek via de telefoon,
ik zit hier en jij daar, maar onze ontmoeting
heeft ergens anders plaats, er is een ander type
van aanwezigheid dan wanneer we elkaar in
een kamer ontmoeten en elkaar aankijken. Er is
sprake van een ‘ontlijving’. En wat betekent dat
dan voor de menselijke verhoudingen?”
Nou? Wat betekent dat?
“Dat zie je aan de rol van Facebook bij de
revoltes in het Midden-Oosten: er is een nieuwe
dynamiek, een nieuwe ruimte. Dankzij ict,
dankzij de pc is er sprake van een democratisering van informatie, het monopolie is doorbroken. Het is een ontwikkeling die al begon
bij de hippies in Californië, die hadden al de
ambitie om mensen te ‘empoweren’. En ik ga dat
vrijdag proberen uit te leggen aan de hand van
muziekfragmenten, van Woody Guthrie naar
Bob Dylan, naar de Stones, dan de Sex Pistols,
vandaar naar de jaren tachtig, misschien iets
met Duran Duran, gabberhouse in de jaren
negentig, en dan tot slot Guus Meeuwis.”
Wat heeft dat met die virtualisering te
maken?
“Aan de hand van de ontwikkeling van de popmuziek leg ik de ontwikkeling daarvan uit. Ook
in de muziek is sprake van ‘ontlijving’, van ‘dislocatie’. In het begin was muziek, bijvoorbeeld
die van Woody Guthrie, heel erg gebonden aan
een plaats, een fysieke lijfwereld. Daarna was
er schaalvergroting in de vorm van massale
popfestivals, toen kwam de videoclip, de cd
>Kwestie
Sollicitatieplicht voor
ouderen
deskundige
Marloes Lammers,
promovendus bij
Algemene Economie
en de opkomst van het internet. Daarbij zie je
ook weer een terugkeer naar de lijfwereld: op
Facebook is het bijvoorbeeld heel belangrijk dat
je laat zien op welke festivals je bent geweest,
door er foto’s van te plaatsen.”
En zo wordt de fysieke wereld de virtuele
wereld ingetrokken.
“Maar ook andersom, hoor. Als ik mijn dochter
bezig zie met haar iPhone en Facebook met zijn
eigen dynamiek en regels. Daar gaat heel veel
energie in zitten.”
Zelf houdt u zich daar niet mee bezig?
“Nee, ik zou niet eens weten hoe ik op Twitter
moest komen. Ik heb een assistent die e-mails
voor me verstuurt. Ik heb daar weinig mee. Ik
zit nog heel erg in de lijfwereld. Toen in de jaren
tachtig de walkman opkwam, vond ik dat al
niks. Ik ben nu wel bezig met een eigen website.
Als ik hoor wat er over me geschreven wordt op
het internet, herken ik mezelf daar helemaal
niet in. Daarom ben ik op aanraden van anderen
die website begonnen, om dat een beetje tegen
te gaan.”
Tijdens de Nacht van de Filosofie speelt u
ook met de voormalige band van zangeres
Anouk.
“Klopt, dat is ons eerste optreden ter voorbereiding van de lancering van mijn cd Nightplane.
Daar ben ik echt tevreden over. Ik ben al mijn
hele leven met muziek bezig, heb jaren in een
band gespeeld, maar nu, met deze muzikanten,
klinken mijn liedjes voor het eerst zoals ik me
altijd had voorgesteld. Op mijn website adverbrugge.com kun je al fragmenten horen.”
Bekend van
> Filosoof Ad Verbrugge is bij het grote
publiek bekend geworden als een van de zes
ZOMERGASTEN (VPRO) in 2006.
> Hij was adviseur van actualiteitenprogramma
BUITENHOF (NOS).
> Zijn bekendste boek is de filosofische bestseller
Tijd van Onbehagen (2004).
> Hij is mede-oprichter en voorzitter van de
landelijke Vereniging Beter Onderwijs Nederland
(BON).
> In 2008 bracht hij de single Taking The Time uit,
op Youtube te vinden onder de naam Crossing
Bridges.
De reguliere kaarten voor de Nacht van de
Filosofie, op vrijdag 8 april in Felix Meritis, zijn
uitverkocht, maar er zijn nog kaarten te krijgen
waarmee u vanaf 23 uur naar binnen mag, om
onder andere Ad Verbrugges band te zien optreden:
www.felix.meritis.nl.
Reageren? Mail naar [email protected].
‘Toen in de jaren tachtig de walkman opkwam, vond ik dat al niks’
Sollicitatieplicht bij ouderen werkt. Hoe zit
dat?
“Voorheen hoefden werklozen ouder dan 57,5
jaar niet te solliciteren. In 2004 veranderde dat.
Mensen tot 64 jaar moeten nu vier keer in de
vier weken een sollicitatiebrief sturen. Stefan
Hochguertel, Hans Bloemen en ik hebben het
effect daarvan onderzocht. Het resultaat stond
laatst in vakblad ESB. Uit ons onderzoek blijkt
dat bij de mannen tussen de 57,5 en 59,5 jaar na
twee jaar zes procentpunt meer een baan vindt
dan voorheen. Bij vrouwen is dat elf procentpunt.”
werkgevers nooit van het idee af dat deze mensen te oud en te duur zijn. Daar maak je de hele
groep zielig mee. Bovendien maak je dan van de
WW een verkapte pensioneringsregeling en dat
is niet de bedoeling.”
Eerst worden ouderen na jaren trouwe
dienst aan de kant gezet, en dan moeten
ze ook nog eens blijven solliciteren. Is dat
eerlijk?
“Het is belangrijk dat voor iedereen in de WW
dezelfde regels gelden, anders is het juist niet
eerlijk. Als je een leeftijdsgrens trekt, komen
Voor het kleine percentage van mensen dat
een baan vindt, moet zeventig procent van
de ouderen vruchteloos solliciteren. Dat is
toch niet efficiënt?
“Als je kijkt naar de kosten, is het wel efficiënt.
Die sollicitatieplicht bestaat al voor andere
werklozen, daar hoeft niet een heel nieuw
Goed, dan vindt een deel van de ouderen
werk. Maar dat is vaak onder hun niveau.
Wat hebben ze daar nu aan?
“Over het niveau van de banen kan ik niets zeggen, daar heb ik geen gegevens over. Maar uit
onze data blijkt niet dat hun uurloon omlaag
gaat. Dus dat valt wel mee.”
controlestelsel voor gemaakt te worden. Kijk
je naar het welbevinden van deze mensen, dan
wegen die paar procent misschien niet op als
compensatie voor het overgrote deel dat eindeloos zonder resultaat solliciteert. Toch zou ik de
sollicitatieplicht er voor deze groep inhouden,
maar misschien op een andere manier. Er
is onderzoek gedaan naar speeddaten met
werkgevers, dat schijnt goede resultaten op te
leveren.”
Proberen werklozen nog aan de sollicitatieplicht te ontkomen?
“Toen de regeling net ingevoerd was, stroomde
er opeens vier procentpunt meer oudere werklozen door naar de Ziektewet. Nu kan het zo zijn
dat die mensen echt opeens ziek werden, maar
die kans acht ik klein. Inmiddels is dit misbruik
van de ziektewet weer aangepakt.” (FB)
Reageren? Mail naar [email protected].
4 opinie
ad valvas 7 april 2011
sociale media/studenten 5
ad valvas 7 april 2011
STUDENTEN
>raad
De lange arm van Twitter
‘Een studentvriendelijke
ruimte is hard
nodig’
Geen mea culpa, geen
verklaringen. Bedrijven
en organisaties met
imagoproblemen moeten
gewoon twitteren, blijkt uit
onderzoek.
Het inrichten van een vleugel in
het hoofdgebouw voor studentenverenigingen is een goed idee,
vindt de voorzitter van de universitaire studentenraad Steven
Veeger.
TEKST: PETER BREEDVELD
FOTO: STUDIO VU/RIECHELLE VAN DER VALK
Stel, er zit een constructiefout in een bepaald
type Mercedes Benz. Iets met exploderende
bougies. De fout heeft zelfs al dodelijke slachtoffers geëist. Hoe kan Mercedes het best
proberen de imagoschade te herstellen? Door
persberichten naar kranten- en televisieredacties te sturen? Met verklaringen op de eigen
website? Twitterberichten versturen? En
waarover dient die berichtgeving te gaan? Moet
een diep medeleven met de nabestaanden van
de slachtoffers worden uitgesproken? Moet
er spijt worden betuigd? Of kan Mercedes het
beter houden bij een feitelijke weergave en de te
nemen maatregelen?
Wie heeft het plan voor het nieuwe studentencentrum bedacht?
“Er wordt al jaren over gepraat. Veel verenigingen hebben ruimtegebrek of zitten ergens
weggestopt in een gangetje. Neem het hoekje
in het wis-en natuurkundegebouw waar de
studentenraad, de SRVU en nog wat clubs
zitten. Veel studenten weten ons helemaal
niet te vinden en ’s avonds heb je een pasje
nodig om het gebouw binnen te komen. Een
eigen centrum op een centrale plek, bijvoorbeeld in de 0D-vleugel in het hoofdgebouw,
zou een grote vooruitgang zijn.”
Aan welke eisen moet zo’n centrum
voldoen?
“Het moet op een centrale plek liggen. Wat
dat betreft is de 0D gang een goede optie.
En het is handig als er een aparte ingang
komt, zodat je er ook ’s avonds en in het
weekend in kan. Dat is nu in het wis- en
natuurkundegebouw een probleem. Maar
ook in het hoofdgebouw. Als je ’s avonds een
bijeenkomst houdt en je wilt na afloop een
borreltje drinken met elkaar, moet je om elf
uur het gebouw uit zijn.’’
Jullie willen eigenlijk een kroeg?
“Nou ja, laat ik het een multifunctionele
ruimte noemen die verschillende clubs
kunnen gebruiken. Ook voor facultaire verenigingen is het vaak lastig een een feestje te
organiseren. Dan klagen andere gebruikers
van het gebouw al snel over overlast, stuurt
de bewaking je om tien uur ’s avonds weg en
krijg je ruzie met cateraar Eurest als je zelf
bier inkoopt bij de supermarkt. Een studentvriendelijke ruimte op de campus is hard
nodig.” (DdH)
Reageren? Mail naar [email protected].
>Post
Reageren op artikelen in Ad Valvas of uw mening geven over
actuele zaken? Uw bijdragen (max. 300 woorden) zijn welkom
op: [email protected]. De redactie behoudt zich het recht
voor uw brief in te korten.
Gratis sport (1)
Graag wil ik reageren op de opinie van Welmoed Visser in Ad Valvas 24: ‘Ik wil betalen voor
mijn sport’. Ik ben dolblij met het gratis sportabonnement Fit at Work. Wat mij opvalt bij het
sportcentrum is de gemoedelijke sfeer. Mensen
met overgewicht (jazeker, die sporten daar)
doen gewoon lekker hun ding. En wat slankere
types ook. Jong en oud, je voelt je daar niet
ongemakkelijk. En elke gezondere werknemer
Medezeggenschap loopt gevaar door boete
De VU moet helpen de boete voor
langstudeerders met een bestuurlijke functie te compenseren.
De plannen van het kabinet om een boete op te
leggen aan studenten die langer dan een jaar
studievertraging oplopen, zorgen voor veel
onrust. Hierdoor wordt het steeds moeilijker
om gemotiveerde studenten te vinden voor de
studentenmedezeggenschap. De inspraak van
studenten op het beleid van de universiteit
loopt gevaar.
We hebben jarenlang moeten vechten om
inspraak te krijgen op het beleid van de universiteit. Op de VU hebben studenten in de universitaire en facultaire studentenraden direct
invloed op het beleid. Zelf heb ik – eerst als lid
van een facultaire, en nu van de universitaire
studentenraad – gemerkt dat je als student wel
degelijk het verschil kan maken. Het college
van bestuur heeft meerdere malen benadrukt
hoe belangrijk studenten zijn die zich buiten
hun studie om inzetten voor de VU. Ze zorgen
voor meer binding met de VU, en leveren een
is er één, vind ik. NIEMAND denkt bij een gratis
sportabonnement: ‘Dat zal wel waardeloos zijn’.
Wat een flauwekul. De VU straalt daarmee juist
uit dat ze de werknemers wil stimuleren gezond
te leven. Wat dat betreft doet de VU goed werk.
Ik vind het dan ook een uitermate irritant
voorstel om het gratis sportabonnement af te
schaffen. Ik stel voor dat er bezuinigd wordt
op de ongezonde zaken. De kosten voor de
parkeerplaatsen op het binnenterrein mogen
bijvoorbeeld wel meer omhoog.
Simone van der Wolff, webredacteur Economie
en Bedrijfskunde
Gratis sport (2)
Het idee van Welmoed Visser dat mensen niet
komen meedoen met hardloopclubjes omdat
constructieve bijdrage om het beleid optimaal
in te richten.
Met de invoering van de kabinetsplannen komt
de invloed van studenten in het geding. De
afgelopen weken zijn wij als SRVU hard op zoek
gegaan naar enthousiaste studenten die ons
in september willen opvolgen. We hebben met
veel enthousiaste mensen gesproken, maar men
wordt afgeschrikt door de grote hoeveelheid
uren die met een functie in de Universitaire
Studentenraad (USR) gepaard gaan. Formeel
staat er 20 uur voor de taken van een USR-lid,
maar in de praktijk is dit al gauw meer. Vrijwel
alle studenten met een dergelijke functie lopen
dus studievertraging op. De meesten denken
dus wel twee keer na voor ze deze uitdaging
aangaan.
Onderbelicht
De gevolgen van deze ontwikkeling zijn tot
nu toe onderbelicht gebleven. Doordat er
niet genoeg kandidaten voor een medezeggenschapsfunctie zijn, wordt het werk voor
de studenten die zich wel kandidaat stellen
alleen maar zwaarder. Een kleine groep kan
nooit zoveel doen als een grotere. Het is dus
het gratis is, lijkt me onzin. Ik doe fitness in
het OZW-gebouw, voorafgaand aan mijn werk,
zodat ik daarna kan douchen en fris aan de slag
kan. Waarom loop ik niet hard? Ik ben niet van
de groepjes. Omdat ik veel overgewicht heb, is
hardlopen niet zo slim. En de groepjes lopen
in de lunchpauze, wat ik niet handig vind. Ik
weet dat er mensen zijn die niet veel zweten en
gewoon weer achter hun bureau kunnen gaan
zitten, maar daar hoor ik niet bij. Ik vermoed
dat er best veel mensen zullen zijn die helemaal
niet zo nodig met collega’s samen hoeven te
sporten. Om nu het gratis initiatief van OR en
VU zo af te serveren, vind ik dus zwak. Het zou
best kunnen dat het niet effectief is, maar dat
wil ik dan wel met iets meer cijfers onderbouwd
zien. Overigens zou ik er ook helemaal geen
bezwaar tegen hebben om te betalen voor het
sporten, maar vind ik het ook niet vervelend om
het gratis te kunnen doen.
onvermijdelijk dat de kwaliteit van het werk
van de studentenraad, en daarmee de invloed
van studenten op het universiteitsbeleid, zal
verminderen. Om deze reden zou het huidige
kabinet haar plannen ten aanzien van studentmedezeggenschappers nog eens moeten
heroverwegen. Wanneer het kabinet zijn verantwoordelijkheid niet neemt, zal de universiteit
zelf moeten zorgen dat de actieve bijdrage van
studentmedezeggenschap gewaarborgd blijft.
De financiële ondersteuning voor studenten
(ReFOS) is bedoeld om studievertraging te compenseren. De huidige ReFOS compenseert nu
al nauwelijks de kosten van vertraging. Als hier
nog de Halbe-heffing bovenop komt, zullen
juist de actieve studenten hiervan de dupe zijn.
Het is niet de bedoeling dat mensen die vertraging oplopen met een goede reden, zoals
medezeggenschap of ziekte, hiervoor gestraft
worden. Het is dus niet meer dan redelijk dat
als het kabinet de boete voor deze studenten
niet kwijtscheldt, de VU deze compenseert.
Maaike van Buuren, USR-lid
Communicatiewetenschapper Friederike
Schultz en psycholoog Sonja Utz nam samen
met een Duitse collega, psycholoog Anja
Goeritz (Universiteit Würzburg) de proef op de
som: duizend proefpersonen kregen screenshots voor zich van fictieve krantenberichten,
blogs en Twitterberichten (tweets) waarin ofwel
spijt werd betuigd, condoleances werden geuit
of de feiten weergegeven.
Drie soorten media, drie soorten berichten, dus
negen mogelijke combinaties. Bijvoorbeeld één
groep die een tweet kreeg met condoleances,
een andere groep die een tweet kreeg met een
feitelijke weergave, en weer een andere groep
die de condoleances via een krantenbericht tot
zich kreeg. De onderzoekers verwachtten dat
excuses of condoleances het gunstigste effect
zouden hebben. “Maar dat bleek helemaal
niet uit ons experiment”, vertelt Schultz. “De
publieke opinie verandert niet door wat een
organisatie zegt. Het gaat erom welk medium
ze gebruikt.”
Positivo’s
Mensen die via Twitter op de hoogte worden
gebracht, blijven een positief beeld houden
van Mercedes en zijn minder snel geneigd tot
bijvoorbeeld een boycot dan de kranten- of
bloglezers. Schultz en Utz maken hierbij
onderscheid tussen primaire crisisbeheersing
– de onmiddellijke crisis rond de exploderende bougies – en secundaire crisisbeheersing
– de rampzalige gevolgen van de primaire crisis, bijvoorbeeld een boycot. In beide gevallen
maakt het niet uit of de tweet een excuus,
een condoleance of een feitelijke mededeling
bevat. “We vermoeden dat dit komt doordat
twitterende organisaties mensen het idee
geven dat ze bovenop het probleem zitten,
Friederike Schultz (l) en Sonja Utz: ‘Het gaat niet om wat een organisatie zegt, maar om welk medium ze gebruikt’
het toont hun betrokkenheid”, zegt Utz.
Maar dat blijft speculatie, want de onderzoeksvragen waren daar niet op gericht. Vragen
die de proefpersonen wel voorgelegd kregen,
waren bijvoorbeeld hoe zij de kwaliteit van
Mercedes inschatten na lezing van het bericht,
of ze geneigd waren tot een boycot, en of ze het
bericht zouden verspreiden onder kennissen,
collega’s of andere twitteraars.
Een ander opvallend resultaat was dat bij
krantenlezers de kans het grootst is dat ze het
bericht verspreiden of erop reageren. Utz: “Dat
was onverwacht, omdat vaak wordt aangenomen dat sociale media een hoog ‘viraal karakter’
hebben – dat wil zeggen dat een bericht door
middel van één muisklik wordt verspreid,
waardoor een crisis al snel uit de hand dreigt te
lopen.”
Twitter-realiteit
Krantenberichten, blijkt uit eerder onderzoek
van Utz, worden betrouwbaarder gevonden
dan blogs en tweets, en ze zijn daarom eerder
onderwerp van discussie. Zelfs twitteraars, zo
blijkt uit het onderzoek met de exploderende
bougies, zijn eerder geneigd krantenberichten met elkaar te delen dan tweets of blogs.
Schultz en Utz vermoeden dat dit te maken
heeft met de ‘sociale realiteit’ van twitteraars:
die zien Twitter als een van de buitenwereld
afgesloten realiteit. Ze verwachten dat zelfs
hun contacten op Twitter thuis of op hun werk
eerder een krantenbericht zullen bespreken
dan een tweet.
Toch is het raadzaam voor organisaties om
bij een crisis extra aandacht te besteden aan
Twitter, concluderen Schultz en Utz, omdat
Twitterberichten aantoonbaar positieve effecten hebben. De lezers ervan zijn niet geneigd
tot negativiteit of boycotacties, en schatten de
reputatie van de organisatie positief in.
Nepaccount
Tot nu toe ging het om een gemanipuleerde
situatie, met een beperkt aantal factoren.
De vraag is of Schultz en Utz tot dezelfde
conclusies zouden komen bij een werkelijke
crisis in de echte wereld. Op dit moment doen
ze onderzoek naar de crisis rond de explosie in
een boortoren van de Britse oliemaatschappij
BP, vorig jaar in de Golf van Mexico. Die situatie is wat complexer, met BP zelf, de Britse en
de Amerikaanse media, de betrokken politici,
bloggers en twitteraars die allemaal hun eigen
invalshoek hadden. “Nog voordat BP zich zelf
met de crisisbeheersing op Twitter bezighield”,
vertelt Utz, “had iemand al een nepaccount aangemaakt, waarbij hij zich voordeed als BP. Hij
stuurde persiflages de wereld in en had meer
volgers dan BP zelf.” De les die organisaties
daaruit moeten trekken, is dat BP veel te laat
aan Twitter heeft gedacht, vindt Utz.
Sarcastisch
Inmiddels hebben alle grote organisaties wel
door hoe belangrijk sociale media als Twitter
en Facebook zijn, maar volgens Schutz maken
ze er nog veel te conservatief gebruik van.
“Grote bedrijven houden graag alles onder
controle, en dat kan op internet nou eenmaal
niet. Vroeger stuurde een organisatie een
persbericht naar de gevestigde media, maar
pas nadat iedere leidinggevende er zijn zegje
over had gedaan. Nu Twitter bestaat, moet er
veel sneller worden gereageerd. Er kan niet een
hele dag worden gedelibereerd over een tweet.
De organisatie moet meer vertrouwen hebben
in de communicatiemedewerkers die daarmee
zijn belast”, aldus Schultz. Daarbij komt dat
een bedrijf niets te zeggen heeft over de manier
waarop bloggers, twitteraars en reageerders op
websites met een bericht omgaan. “Ze kunnen
het voorzien van ironische of sarcastische commentaren, oproepen tot acties, omdat ze totaal
niet gebonden zijn aan journalistieke principes.
Er zijn ook journalisten die daarvan balen,
want zij zijn een aanzienlijk minder belangrijke
factor geworden.”
Reageren? Mail naar [email protected].
Reageren? Mail naar [email protected].
>Nieuwe lichten
Carla Heldens, medewerker communicatie
Psychologie en Pedagogiek
Hortus
Het is hartverscheurend dat er een eind aan de
hortus van de VU gaat komen. Een kwart eeuw
van liefde en hard werk zal daarmee verloren
gaan, een kwart eeuw van rust en ontspanning
voor medewerkers in een prachtig omgeving,
waar je ruimte kunt maken in je geest en weer
op adem kunt komen. Maar dat telt niet meer.
Alles is tegenwoordig zo gehaast dat wij onszelf
voorbij lopen. Waar is de liefdadigheid van de
VU gebleven?
Maria Sotiriou, onderwijsbureau Exacte
Wetenschappen
M&C-VU/RIECHELLE VAN DER VALK
Voor wie is het centrum bedoeld?
“Dat is nog onduidelijk. Het idee is in ieder
geval dat de studieverenigingen op hun
eigen faculteit blijven. Het gaat dus om algemene clubs, zoals de SRVU, de universitaire
studentenraad, Anatolia, Step (Stichting
student en praktijk) en dergelijke. Maar de
ruimte is beperkt. Het gaat geloof ik om
twaalf kamers. Misschien hebben we meer
ruimte nodig.’’
Tweets
Eerstegeneratiestudent
Zainab Noor el Hejazi is
drukdrukdruk. Ze heeft
nauwelijks tijd om even bij te
praten.
“Ik heb een paar minuten”, Zainab Noor el Hejazi (19, eerstejaars biomedische wetenschappen),
“want ik ga nu mijn practicum in.” Het gaat
over bedreiging en afweer, over lymfoïde organen. “Te weinig tijd om uit te leggen wat het is.”
En verder, tja. “Leren, leren, leren”, aldus El
Hejazi. “Heen en weer rennen, hier naartoe,
daar naartoe. Colleges, naar huis, studeren,
slapen en natuurlijk ook mijn verenigingen.
Zaterdag is er een jaarvergadering van de internationale vereniging voor studenten geneeskunde IFMSA. Verder beleef ik niet zo gek veel.”
Maar El Hejazi pakt ook haar rustmomenten,
zoals dat zo mooi heet in de sportjournalistiek.
“Dan kijk ik thuis een film, afgelopen weekend
hadden we een verjaardagsfeest, mijn broertje
werd op 1 april achttien.”
Omdat ze Irakees is, zal ze ook de ontwikkelingen in de Arabische wereld wel nauwlettend
volgen, want het ene na het andere regime moet
het veld ruimen door volksopstanden. “Dat had
ik allang zien aankomen”, aldus El Hejazi. “Dit
was al jaren in de maak. Bij ons staat de hele dag
het nieuws aan.”
In huize El Hejazi staat altijd de Arabische
zender MBC op, via de schotel. El Hejazi kijkt
ook graag naar soaps op de Arabische zenders.
Turkse soaps, in het Arabisch nagesynchroniseerd, die doen het op het moment goed. “Maar
ik moet nu echt ophangen, sorry!” Tuuttuuttuut. Help me onthouden dat ik Zainab de volgende keer vraag naar haar favoriete soap. (PB)
Ad Valvas volgt twee eerstegeneratiestudenten.
Volgende keer: Hedy Kasanrawi.
© 2011 KPMG N.V., alle rechten voorbehouden.
W W W.G A A A N . N U
wetenschap 7
ad valvas 7 april 2011
Oud worden met Peter of Anne
Shenaz Badloe, 26 jaar
Trainee KPMG Audit
“Cocktails drinken met collega’s na hectische
werkweek @ #vrijmibo. Fijn weekend!”
Psycholoog Peter Roelofsma
experimenteert met een
virtuele zorgcoach voor
ouderen, zodat ze niet
vereenzamen.
therapie boekt vaak even goede resultaten als
face-to-face-therapie. De menselijke soort is
geschikt om een duurzame sociaal-emotionele
relatie aan te gaan met virtuele karakters. Ik
Minder eenzaam
WELMOED VISSER
Is virtueel contact niet een beetje schraal voor
ouderen die vaak toch al veel alleen zitten?
Betekent het dat ze het straks met nog minder
“Goedemorgen, hoe voelt u zich vandaag? Wat
denkt u van een wandeling?” Een paar honderd
Amsterdamse ouderen kunnen binnenkort in
de ochtend zo’n begroeting verwachten van hun
virtuele coach. Psycholoog Peter Roelofsma
van de faculteit Sociale Wetenschappen is
een van de bedenkers van het project A2E2
(Adaptive Ambient Empowerment of the
Elderly). Virtuele coaches kunnen volgens hem
de mentale en fysieke gezondheid van ouderen
bevorderen.
Bewoners van zorgcentrum Nellestein in
stadsdeel Zuidoost krijgen binnenkort een
‘We willen wel bij
oma op bezoek, maar
hebben een zetje
nodig om het ook te
doen’
BEELD: RODNEY HOINKES
beeldscherm met een virtuele coach op hun
kamer. De coach zal ze oproepen te gaan bewegen, of te gaan slapen als het daar tijd voor is.
Het computerprogramma kan ook eenvoudige
medische gegevens verzamelen, bijvoorbeeld
door bloeddruk, hartslag en gewicht te meten.
De coach zoekt zelf contact met de oudere
bewoner. Hij meldt zich bijvoorbeeld als het
tijd is om op te staan.
zie geen enkele reden waarom virtuele coaches
in de toekomst zelfs niet beter kunnen werken
dan echte coaches.”
Peter en Anne
De virtuele coaches heten Peter en Anne.
Hun uiterlijk is ontwikkeld in samenspraak
met de ouderen zelf. Roelofsma: “Wat daarbij
meteen opviel, is dat mannen gecoacht willen
worden door een vrouw en vrouwen door een
man.” Daarom werden er een mannelijk en een
vrouwelijk karakter ontwikkeld. Roelofsma had
verwacht dat mensen graag tegen een knappe
coach zouden willen aankijken, een ‘George
Clooney-achtig figuur’, maar dat was niet
zo: zowel het mannelijke als het vrouwelijke
karakter is niet uitgesproken mooi. Wel is de
vrouw opvallend jonger dan de man. En de
avatars [karakters, red.] lijken niet erg op echte
mensen. Roelofsma: “Je kunt een virtuele coach
maken die bijna niet van een echt mens te
onderscheiden is, maar dat wilden de ouderen
niet. Dat vinden ze eng. En echt lijkende karak-
“Mensen weten wel dat het goed is om te gaan
bewegen, maar ze hebben vaak net even een
zetje nodig”, zegt Roelofsma. “Een coach die
voorstelt om een paar oefeningen te doen, kan
de doorslag geven.” Dat de coach geen echt
mens is, maakt volgens hem niet uit. “Internet-
menselijk contact moeten doen? “Dat is niet
de bedoeling”, zegt Roelofsma. “Het moet juist
andersom werken: via de coach kunnen familie
en zorgverleners in de gaten houden hoe het
met iemand gaat. Hij herinnert hen eraan als ze
te lang niet zijn langs geweest. Voor langsgaan
geldt hetzelfde als voor bewegen: we willen
of computerwetenschappers. Die kunnen technisch razendknappe applicaties maken, maar
dan zijn er maar weinig mensen die ze kunnen
gebruiken. Daarom is het belangrijk dat sociale
wetenschappers zich met techniek bemoeien.
Wij weten hoe je iets kunt maken voor veel
gebruikers.”
Om zijn programma te laten slagen, stak
Roelofsma de afgelopen jaren veel tijd in het bij
elkaar brengen van techneuten, beleidsmakers,
ambtenaren, sociale wetenschappers, zorgverleners en natuurlijk ouderen zelf. Ze spraken
vaak een volstrekt andere taal, maar als ze
elkaar eenmaal begrepen, waren ze wel bereid
naar elkaar te luisteren, vertelt Roelofsma.
Thuis opereren
De mogelijkheden van slimme technologische
toepassingen in huis zijn volgens Roelofsma
nog lang niet uitgeput. De koelkast die zelf
de voorraad bijhoudt en de thermostaat die
vanzelf afslaat als er niemand meer in huis
is, zijn al langer bekend. Roelofsma denkt dat
virtuele technologie in de toekomst ook kleine
medische ingrepen thuis mogelijk zal maken.
“Je kunt nu al opereren op afstand. Het is niet
meer ver weg dat je in je eigen bed kunt blijven
liggen, en dat de chirurg op afstand kleine
ingrepen bij je doet”, voorspelt Roelofsma.
Reageren? Mail naar [email protected].
Zetje
Voor 24/7 updates over werken bij Audit of Advisory, check de KPMG-bloggers op www.gaaan.nu
grootste uitdagingen van onze samenleving in
de nabije toekomst. “Er komen zo veel ouderen
bij, dat we slimme technologie moeten inzetten
om al die mensen te kunnen verzorgen. Nieuwe
technologieën, zoals de virtuele coach, kunnen
daarbij helpen.”
ters roepen andere verwachtingen op.”
De coach heeft drie functies. Hij is expert,
mentor en motivator. Roelofsma: “Dat betekent
dat mensen bij hem als expert terecht kunnen
met vragen, bijvoorbeeld over het weer, evenementen in de buurt of over medische zaken.
Als mentor vraagt de coach de oudere bewoner
hoe het met hem gaat. Bij eenzaamheid krijgt
de bewoner adviezen, bijvoorbeeld: ‘volg de
online vriendschapsverrijkingscursus’. En als
motivator helpt de coach de bewoner een voorgenomen leefstijl vol te houden en voldoende
te bewegen.
De vergrijzing is volgens Roelofsma een van de
wel bij oma op bezoek, maar we hebben vaak
een klein zetje nodig om het ook echt te doen.”
Voor eenzame ouderen werkt de virtuele coach
bovendien drempelverlagend bij echt contact,
heeft Roelofsma gemerkt: die kleine gesprekjes
met de coach maken het gemakkelijker om ook
op mensen af te stappen. Naast het experiment
zijn er nieuwe programma’s in ontwikkeling.
Daarmee kan de virtuele coach ouderen nieuwe
vaardigheden gaan leren, zoals een training in
sociale vaardigheden.
Subsidietijger
De virtuele coach oogt rustig en simpel, het is
bijna saai voor iemand die het moderne visuele
geweld van youtube, facebook en computerspelletjes gewend is. Dat is bewust, vertelt
Roelofsma. Het programma moet intuïtief te
bedienen zijn, zonder dat je iets van computers
weet. “Vaak zijn de ontwerpen van ingenieurs
De afgelopen jaren hebben psycholoog Peter
Roelofsma en zijn team zo’n tien miljoen euro
aan subsidies binnengehaald voor verschillende
grote onderzoeksprojecten op het gebied van
ict in de zorg. Vaak was dat in samenwerking
met andere Europese partners. “Dat geld geeft
continuïteit aan onze projecten. Meestal krijgen
ict-programma’s voor ouderen een projectsubsidie
van bijvoorbeeld drie jaar. In die tijd wordt een
prachtige applicatie ontwikkeld, maar dan is het
geld op en is er al snel niemand meer die weet
hoe het programma werkt. Continuïteit is heel
belangrijk. Daarom ben ik heel blij dat het ons tot
nu toe goed is gelukt om telkens weer subsidies
los te krijgen.”
Bij elkaar werken er zo’n dertig tot veertig mensen
aan de projecten.
Bijna saai
Vaker flossen
Nieuwe neus
Drankgen ontdekt
Foetaal hart
De meeste mensen flossen niet vaak genoeg
voor een goed resultaat. Dat zegt hoogleraar
tandheelkunde Fridus van der Weijden in het
Nederlands Tijdschrift voor Tandheelkunde.
Het flossen van tanden en kiezen is volgens de
hoogleraar in principe een goede methode om
tandplaque te verwijderen. Ook is de techniek
ervan via de tandarts en mondhygiënist eenvoudig te leren. Maar slechts zeven procent van
de Nederlandse bevolking houdt het flossen
op regelmatige basis vol. Daarom, zegt Van der
Weijden, is het verstandig naast het poetsen
tandenstokers en ragers te gebruiken. Dat geeft
in de praktijk het beste resultaat om vorming
van plaque en ontsteking van het tandvlees
tegen te gaan. (DdH)
Elk jaar raken zo’n 250 mensen door ernstige
verbranding hun neus of oren kwijt. Die zijn
heel moeilijk te reconstrueren, omdat ze uit
kraakbeen bestaan. Kraakbeen uit stamcellen is
een oplossing, stelt Paul van Zuijlen, de nieuwe
hoogleraar brandwondengeneeskunde aan
VUmc, donderdag in zijn oratie. Van Zuijlen
werkt als plastisch chirurg onder meer in het
brandwondencentrum in Beverwijk. “Als er te
veel kraakbeen verloren is gegaan, kan ik een
neus niet reconstrueren. Dat is hetzelfde als een
tent willen opzetten zonder tentstokken”, legt
Van Zuijlen uit. Nieuwe huid wordt al succesvol
uit stamcellen gekweekt. Van Zuijlen denkt dat
het kweken van kraakbeen uit stamcellen niet
meer ver weg is en gaat daar onderzoek naar
doen. (WV)
We got him: het gen dat alcoholisme veroorzaakt. Onderzoekers van het Nederlands Tweelingen Register (NTR) en de Nederlandse Studie
naar Depressie en Angst (NESDA) hebben
ontdekt dat het gen AUTS2 de boosdoener is.
Dit gen, dat in eerder onderzoek al in verband
is gebracht met autisme en ADHD, speelt een
rol bij het aansturen van prikkels die mensen
ervaren als ze alcohol drinken. Mensen met een
bepaald variant van dit gen drinken gemiddeld
vijf procent meer alcohol dan mensen met een
andere, minder vaak voorkomende, variant van
datzelfde gen. De onderzoekers vergeleken het
DNA van meer dan 47.000 mensen en onderzochten daarnaast muizen en fruitvliegjes.
Er zijn twee versies van het gen. De ene versie
komt drie keer vaker voor dan de andere. Het
onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift
Proceedings of the National Academy of Sciences.
(PB)
3D-echoscopie kan gebruikt worden om de
conditie van een ongeboren kind in de gaten te
houden. Dat blijkt uit onderzoek waar Lukas
Uittenbogaard onlangs bij VUmc op promoveerde.
In geval van ziekte tijdens de zwangerschap, bij
het kind of bij de moeder, was het voor artsen
heel moeilijk een inschatting te maken van de
conditie van de foetus. Driedimensionale (3D)
echoscopie van het groeiende hart is een van
de laatste ontwikkelingen in de verloskunde.
Hiermee kan de pompfunctie van het hart
worden beoordeeld en zijn eventuele aangeboren hartafwijkingen beter in beeld te brengen.
Uittenbogaard bracht de normale groei van
hartkamers in kaart. Ook gebruikte hij miniatuurproefopstellingen om foetale harten na te
bootsen en de techniek te testen. (FB)
8 cultuur
ad valvas 7 april 2011
9
ad valvas 7 april 2011
Televisie kijken met een expert:
Het harde
leven van
Spartacus
De gladiatoren in de serie Spartacus
vechten en neuken zich elke zondagavond
een slag in de rondte. Hoogleraar Oude
Geschiedenis Bert van der Spek levert
commentaar.
TEKST FLOOR BAL
FOTO’S: STARZ MEDIA
Als professioneel historicus zou hoogleraar Oude Geschiedenis
Bert van der Spek moeten brommen om de fouten in het vorige
seizoen van de serie Spartacus, waaruit hij een aantal scènes
bekeek. De pakjes van de Romeinse soldaten bijvoorbeeld, zitten
er een eeuw naast. “Maar hoe erg is dat nou eigenlijk?”
Sowieso vindt Van der Spek het onzinnig om van een televisieserie te verwachten dat die een wetenschappelijk correcte
weergave geeft. “Op tv kun je moeilijk een bepaalde periode in het
leven van een personage overslaan omdat er niets over bekend is.
Een programma kan hooguit door de geschiedenis geïnspireerd
zijn. Het moet aantrekkelijk voor het publiek blijven.” Zelf vond
hij de serie, met veel seks en geweld als publiekstrekkers, niet
bijster interessant. Maar over het waarheidsgehalte van vijf
scènes heeft hij wel het een en ander te vertellen:
Vorige week begon een nieuwe reeks afleveringen
van de serie SPARTACUS. /// Dit deel, GODS OF THE
ARENA, speelt zich af voor de gebeurtenissen van
de voorgaande serie. /// In de vorige serie werd
de gladiator Spartacus gevolgd, die volgens de
overlevering de slavenopstand van 73 tot 71 voor
Christus heeft geleid. /// Toen hoofdrolspeler Andy
Whitfield kanker bleek te hebben, werd ervoor
gekozen de proloog op te nemen die nu op televisie
is. Daar zit Whitfield zelf nauwelijks in. De serie volgt de
gladiatorenschool van Batiatusvoor de komst van Spartacus.
Inmiddels is bekend dat Whitfield te ziek is om terug te keren.
Voor het volgende seizoen is een andere Spartacus gecast. ///
Spartacus is iedere zondag om 22.00 uur te zien op RTL5.
Spartacus te midden van andere gladiatoren
/// Scène 1
Spartacus als opstandsleider
/// Scène 2
flink beuken
/// Scène 3
politieke gijzeling
/// Scène 4
vrouwen
/// Scène 5
seksslaven
In het begin van de serie wordt Spartacus in Tracië (het huidige
Bulgarije) gevangengenomen en tot slavernij gedwongen. Hij komt
terecht in de gladiatorenschool van Batiatus in Capua (in de buurt van
Napels) en wordt daar heel succesvol.
In dit fragment komen de gladiatoren en slaven van Batiatus onder de
leiding van Spartacus in opstand. Ze vermoorden niet alleen Batiatus
en zijn vrouw, maar zo’n beetje de gehele elite van Capua. Spartacus
houdt een emotionele speech waarin hij de slaven oproept om
voortaan hun eigen leven te leiden en samen tegen Rome te vechten.
Spartacus wordt als gladiator getraind. Hij staat voor het eerst
tegenover aartsrivaal Crixus, die hem flink in elkaar beukt.
Quintus Lentulus Batiatus is een Ianista, de eigenaar van de
gladiatorenschool in Capua. Hij doet alles om een politieke functie te
krijgen. In deze scène gijzelt hij concurrent Solonius.
Gladiatoreneigenaar Batiatus bespreekt financiën en politiek met zijn
vrouw Lucretia. Samen bedenken ze manieren om hem een hogere
status te bezorgen.
“Zijn voornaam vind ik een onnodige fout, eigenlijk heette hij Gnaeus
Lentulus Batiatus”, zegt Van der Spek. “Verder had Batiatus als Ianista
weinig status en weinig kans om een politieke functie te krijgen.” In
de oudheid stelde je alleen wat voor als je uit een oude familie kwam
en veel grond had. De Republiek werd feitelijk door een paar families
bestuurd, voor een buitenstaander was het bijzonder moeilijk om daar
tussen te komen. Van der Spek: “Wie macht had, deed alles om die
te behouden. Je vrienden van vandaag waren je vijanden van morgen.
Geweld werd niet geschuwd. Zo liet Constantijn de Grote zelfs, om
politieke redenen, zijn zoon Crispus executeren.”
De gelijkwaardige manier waarop Batiatus met zijn vrouw spreekt, kan
volgens Van der Spek kloppen. Hoewel vrouwen geen politieke functies
hadden, werden intelligente vrouwen gehoord. “Uit de brieven van
Cicero blijkt, dat Romeinse vrouwen, anders dan bijvoorbeeld vrouwen
in Athene, met de mannen meeaten en ook meepraatten.” Huwelijken
waren echter niet gelijkwaardig. De gemiddelde huwelijksleeftijd voor
mannen was dertig, voor vrouwen was die vijftien. Van der Spek: “Dan
heb je door het leeftijdsverschil al een scheve machtspositie.” Rijke
vrouwen waren niet helemaal van hun man afhankelijk. Meestal konden
ze lezen en schrijven en hadden ze een eigen vermogen. Bij een echtscheiding namen ze hun bruidsschat weer mee.
Lucretia, de vrouw van de gladiatoreneigenaar verhuurt de gladiatoren
als seksspeeltje aan rijke vrouwen. In deze scene bespreekt ze de
voorwaarden met een getrouwde vrouw. In de expliciete scène die
volgt, heeft Spartacus – gemaskerd – seks met Licinia, die de vrouw
van zijn aartsvijand blijkt te zijn.
Van der Spek: “Spartacus wordt vaak gezien als een held die de
slavernij wilde afschaffen. Maar het was geen emancipatiestrijd, de
gladiatoren wilden vooral zelf vrij zijn.” In een tijd waar een op de zes
bewoners van Italië slaaf was, kwam niemand op het idee om slavernij
als zodanig af te schaffen. Sterker nog: als een slaaf vrijgelaten werd,
kocht die als het even kon zelf ook slaven.
Er zijn twee belangrijke bronnen die het bestaan van Spartacus
bevestigen: de schrijvers Appianus en Plutarchus uit de tweede eeuw
na Christus. “De slavenopstand duurde van 73 tot 71 voor Christus.
Spartacus heeft echt geleefd, maar een aantal dingen weten we
gewoon niet. Hoe het met hem is afgelopen, bijvoorbeeld. Zijn lijk is
nooit gevonden. Hij kan gevlucht zijn of als anonieme slaaf vermoord
zijn.” De opstand die door Spartacus geleid werd, eindigde namelijk
met de kruisiging van zesduizend slaven.
“Een realistische scene”, vindt Van der Spek. “Gladiatoren hadden
een rotleven. Ze kregen voldoende te eten omdat ze moesten vechten,
maar daar hielden hun voorrechten ten opzichte van andere slaven op.
Ze werden gedwongen tegen hun vrienden vechten. En een gevecht
eindigde altijd met de dood, of bijna-dood, van een van de twee.”
Niet alleen de gladiatoren hadden het zwaar. De hele Romeinse
samenleving was hard en gewelddadig. “Wilde een legerleider na een
overwinning in aanmerking komen voor een triomftocht door Rome,
dan moest hij minimaal vijfduizend tegenstanders over de kling jagen.
Een bureaucratische regel die ertoe leidde dat soldaten regelmatig
willekeurige dorpen aanvielen om maar aan het verplichte aantal doden
te komen”, vertelt Van der Spek.
Zoek op YouTube op: Spartacus farewell Solonius.
Zoek deze scène op YouTube op: Spartacus gladiator 101.
Een gladiator bedreigt zijn tegenstander
Als eigenaar van een gladiatorenschool heeft Batiatus weinig aanzien
“Het is onwaarschijnlijk dat Romeinse vrouwen gladiatoren voor hun
seksuele genoegen konden inhuren”, zegt Van der Spek: “Romeinse
mannen waren superhypocriet. Vrouwen mochten niets, de mannen
mochten alles. Die hielden er vaak minnaressen op na en ze hadden
ook ‘toegang’ tot hun slavinnen. Hun vrouw mocht daar niets van zeggen.”
Prostitutie was normaal, in Pompeii zijn verschillende bordelen
opgegraven. “Er werd niet preuts over seks gedaan: veel graffiti op de
stadsmuren ging over seks. Dan stond er bijvoorbeeld: ‘Restituta, doe
je tuniek uit en laat ons je harige schaamdelen zien’.”
Zoek deze scène op YouTube op: Spend coin to receive coin.
Lucretia (midden) is net getrouwd
Zoek deze scène op YouTube op: Arrangements are made.
De biseksuele Lucretia (links) heeft een affaire met Gaia
Zoek deze scène op YouTube op: Spartacus final speech.
Reageren? Mail naar [email protected].
10 kennis delen
11
ad valvas 7 april 2011
Amsterdam heeft het… bijna De vrije universiteit
Onze hoofdstad heeft goud in handen, maar
dan moeten gemeente, universiteiten en
bedrijven wel samenwerken. Verslag van een
conferentie over de kennisstad.
De VU vindt dat
onderzoeksresultaten
publiek toegankelijk
moeten zijn. Toch zijn veel
wetenschappers daar
nog huiverig voor. Tien
misverstanden over open
access.
TEKST: DIRK DE HOOG
FOTO: JORDI HUISMAN
Van regio naar stad
Volgens Nijkamp is de economische
ontwikkeling overigens niet alleen
afhankelijk van kennisinnovatie,
maar is ook de kracht van stedelijke
regio’s van belang. Steden vormen
steeds meer het hart van de econo-
zullen er vier à vijf overblijven die
er echt toe doen.” Amsterdam heeft
de potentie daar bij te horen, als het
ophoudt met navelstaarderij en zich
druk te maken om wat niet goed
gaat. Nijkamp looft het gemeentebestuur dat nu een duidelijke economische agenda voor de toekomst heeft
ontwikkeld met zeven speerpunten,
waaronder nadrukkelijk Amsterdam
als kennisstad.
ILLUSTRATIE: MERLIJN DRAISMA
Resultaten van onderzoek dat met publiek
geld gefinancierd wordt, horen ook publiek
toegankelijk te zijn. De VU wil daarom dat in
2020 negentig procent van alle VU-publicaties
gratis online beschikbaar is: in open access,
zoals dat wordt genoemd. Nu is dat ongeveer
tien procent. Helaas bestaan er over open
access nog veel misverstanden. UbVU-medewerker Ivonne Ruijter zet de tien belangrijkste
op een rij.
Van kunde naar kassa
Burgemeester Eberhard van der Laan
gelooft zelfs in het aanbreken van een
nieuwe gouden eeuw. “Amsterdam is
een fantastische stad om in te leven
en te werken. Daarmee staan we sterk
in de internationale battle of brain die
al lang gaande is. De nieuwe generatie
slimme jongens en meisjes is footless.
Ze trekken naar die steden op de
wereld waar ze de leukste en slimste
dingen kunnen doen. En daar moet
Amsterdam bij horen.’’
En precies dát lukt nog niet altijd
zo goed. Zo had een grote bank
vijftig plekken voor toptrainees
beschikbaar, maar ze konden er maar
vijftien krijgen die goed genoeg
waren voor de functies. Daar staat
tegenover dat vorig jaar 120 nieuwe
internationale bedrijven zich in
Burgemeester Van der Laan:
‘Vier miljard euro investeren in
de ontwikkeling van de Zuidas is
helemaal niet zo veel geld’
mie. Zo woont sinds 2007 meer dan
de helft van de wereldbevolking in
stedelijke gebieden. Maar de manna
komt niet vanzelf uit de hemel
vallen, waarschuwt Nijkamp. “We
moeten er iets voor doen. De internationale concurrentie is moordend.
Van de vijftien tot twintig belangrijkste stedelijke gebieden in Europa
TEKST: IVONNE RUIJTER
Amsterdam vestigden. Daar moet
de stad zich op richten volgens de
burgemeester. “We concurreren niet
met steden als Assen of Delft, maar
met Parijs, Londen en Berlijn. In
dat licht bezien is vier miljard euro
investeren in de ontwikkeling van de
Zuidas helemaal niet zo veel geld. We
moeten andere partners in Nederland
Nijkamp: ‘We moeten iets doen. De internationale concurrentie is moordend’
ervan overtuigen dat extra investeren
in Amsterdam niet ten koste van hen
gaat, omdat zij kunnen meeprofiteren
van Amsterdam als internationale
kennisstad. Maar dan moeten we wel
de weg volgen van kennis, via kunde,
naar de kassa.’’
Van producer naar consumer
VU-hoogleraar ruimtelijke economie
Piet Rietveld ziet ook geweldige
toekomstmogelijkheden. ”Zeker voor
hoogopgeleiden geldt steeds meer
dat werk de mensen volgt, in plaats
van andersom. Dus als Amsterdam
een aantrekkelijke vestigingsplaats
is voor hoogopgeleiden, trekt dat
kennisgerelateerde ondernemingen
en instellingen naar de stad.’’ En
Amsterdam is inderdaad erg in trek
bij hoogopgeleiden. In 1995 had 30
procent van de beroepsbevolking
in de stad een hbo of wo opleiding
gevolgd, in 2009 was dat al 41 procent. Landelijk was dat percentage in
dat jaar 33 procent.
De stad verandert ook steeds meer
van producer naar consumer city,
aldus Rietveld. Mensen kiezen niet
zozeer voor een stad om er te werken,
maar om er te leven. Verschillende factoren maken een stad extra
aantrekkelijk, blijkt uit onderzoek
van de afdeling van Rietveld. De
aanwezigheid van groen in de directe
omgeving, wonen met uitzicht op
water, maar vooral wonen in een
monumentale omgeving. Huizen in
oude stadskernen zoals de Amsterdamse binnenstad zijn tot wel twintig
procent meer waard dan vergelijkbare
huizen in nieuwe buurten. Dus wat
dat betreft zit Amsterdam met de
grachtengordel als internationaal
erkend werelderfgoed op rozen.
Van kraker naar yup
Gelukkig voor de stad zit niet alleen
het centrum in de lift. Ook de
omringende negentiende eeuwse
wijken, zoals de Pijp, doen allang
mee. Rietveld volgt bijvoorbeeld de
huidige ontwikkeling van de Staatsliedenbuurt op de voet. Dat heeft zich
van een berucht krakersbolwerk in
de jaren tachtig van de vorige eeuw
opgewerkt tot een, ook bij yuppies,
gewilde woonwijk. Dat komt mede
door de ontwikkeling van het nabij
gelegen Westerpark tot belangrijk
cultuurcentrum. Die ontwikkeling
kent natuurlijk ook een keerzijde.
De huizenprijzen rijzen de pan uit
en dat maakt Amsterdam kwetsbaar,
stelt Willem van Winden, lector kenniseconomie aan de Hogeschool van
Amsterdam. “Wie kan er nog wonen
in Amsterdam? De superrijken,
mensen in een sociale huurwoning
en creatievelingen die genoegen
nemen met een heel klein studiootje
in de stad. Voor de middenklasse is
geen plaats.” Gezien hun inkomen
hoort een belangrijk deel van de kenniswerkers wel tot die middenklasse.
Zij dreigen verbannen te worden naar
Almere en Purmerend. “Misschien
moeten we alle sociale huurwoningen
maar te koop aanbieden. Dan bepaald
de markt voor wie plek is in de stad.”
suggereert Van Winden provocerend.
Hij stelt vast dat het grote gebrek aan
woningen in het middensegment
een serieuze bedreiging vormt voor
Amsterdam als Kennisstad, hoe aantrekkelijk de stad verder ook mag zijn
als woon- en werkomgeving. Daarnaast ziet Van Winden een gemiste
kans in de ontwikkeling van het
Science Park in de Watergraafsmeer.
“Het is een afgesloten eiland aan de
rand van de stad, terwijl het juist had
moeten bijdragen aan het bruisende
hart. Ook al bouw je er een paar honderd woningen omheen, voor die plek
kom je echt niet naar deze stad.’’
Reageren?
Mail naar [email protected].
College volgen op je iPod
Vanaf nu staan talloze colleges, podcasts, presentaties en video’s van de
VU en het VUmc op iTunes U.
Een hersenoperatie bij een patiënt die bij
bewustzijn is en het afnemen van een anamnese
bij een kind na een hersenvliesontsteking. Dat
is onder meer te zien op de podcasts die de VU
op iTunes zette. Ongeveer 800 instellingen en
universiteiten uit de hele wereld hebben lespakketten op iTunes U gezet. De VU is, na de Open
Universiteit en Technische Universiteit Delft,
de derde Nederlandse universiteit die er nu ook
is te vinden.
Op dit moment staan er ongeveer 250 items van
de VU op iTunes, die voor iedereen gratis toegankelijk zijn. Ze zijn te bekijken op een iPad, iPod of
iPhone, of gewoon op een ouderwetse computer.
Volgens Nick Henning van Marketing & Communicatie moet iTunes U gezien worden als ‘een
aanvullend kanaal om video- en ander lesmateriaal te presenteren naast plekken die al gangbaar
zijn voor weblectures’. Henning vindt iTunes U
een interessant medium voor de VU vanwege de
puur academische context. “Veel mensen kennen
iTunes alleen vanwege de muziek. In analogie
daarmee kun je de items zien als losse nummers,
verzameld in logisch geordende albums”, legt
hij uit. Als voorbeeld noemt hij het album Keijer
Tubes. De Keijer Tubes zijn kennisclips over de
toepassing van SPSS van Micha Keijer, docent
aan de Faculteit Sociale Wetenschappen, in
aansluiting op zijn weblectures Methoden en
Technieken. Iedereen die nachtmerries heeft van
het struikelvak statistiek kan nu items (nummers) als de Anova, meervoudige regressie of
factoranalyse afspelen. De uitleg duurt niet veel
langer dan een popsong.
Niet meertalig
“En de hele wereld kan onze items zien”, zegt
Henning trots. “Het motto is wereldwijd kennis
delen en toegankelijk maken voor een breed
publiek.” Wel moet aangetekend worden dat de
1. Publiceren in open access is
ingewikkeld
Het is juist eenvoudig. Je kunt binnen je vakgebied publiceren in open access-tijdschriften.
Zie de Directory of Open Access Journals. www.
doaj.org
Je kunt ook een kopie van je publicatie via de
wetenschappelijke database Metis doorplaatsen op VU-Dare: een voor iedereen toegankelijke database met fulltext VU-publicaties.
Bijkomend voordeel is dat je publicatielijst en
je fulltext publicaties dan ook op je persoonlijke
VU-website komen. www.metis.vu.nl
2. Het plaatsen van een publicatie in
VU-Dare kost veel tijd
Helemaal niet. Het uploaden van een publicatie
kost evenveel tijd als het toevoegen van een
bijlage bij een e-mail.
3. Open access wordt alleen gebruikt
voor tijdschriftartikelen in de exacte
wetenschappen
Nee. Open access is er ook voor boeken, vooral
in de geestes- en sociale wetenschappen.
Momenteel zijn door het project Open Access
Publishing in European Networks al duizend
boeken gratis online toegankelijk. www.oapen.
org
4. Open access is verspilde tijd. Alle
wetenschappelijke tijdschriften zijn
toch al via mijn werkplek te raadplegen
Dat is zo, maar de bibliotheek betaalt voor deze
tijdschriften fikse abonnementsgelden. Je merkt
hier zelf niets van: je hebt toegang tot deze tijdschriften op basis van je internetprotocoladres.
Mensen die niet aan een universiteit verbonden
zijn, hebben geen toegang tot deze publicaties.
5. Publiceren in open accesstijdschriften kost veel geld
colleges en andere onderwijsvormen nog niet
meertalig zijn. “Dat duurt nog wel even”, aldus
Henning. “Tot dan is de inhoud alleen nog in
het Nederlands te volgen. De video’s over de
onderzoeksinstituten zijn wel meertalig.” (PBo)
In meer dan zeventig procent van de open
access-tijdschriften kun je gratis publiceren. De
uitgever heeft voldoende inkomsten uit sponsoring, advertenties of inhoud waarvoor wel wordt
Reageren? Mail naar [email protected].
Wereldwijd publiceren
> De bijdragen van de VU op iTunes U zijn te vinden
door in iTunes naar iTunes U te gaan, vervolgens
klik je op universities & colleges. Onder de letter V
vind je de Vrije Universiteit Amsterdam.
> De lancering van de iTunes U omgeving van VU
en VUmc is op donderdag 7 april 2011, 15 – 17
uur, Amstelzaal VU Ziekenhuis.
> In het kader van de World Book and Copyright
Day organiseert de Universiteitsbibliotheek op
DONDERDAG 21 APRIL een bijeenkomst over
open access en auteursrecht.
> Hoofdgebouw, eerste verdieping,
MediaXperience, 15-16.45 uur met aansluitend
borrel. Inschrijven op ubvu.vu.nl.
betaald. Hiertoe behoren gerenommeerde
uitgevers met kwaliteitstijdschriften (MIT Press,
Max Planck Society, Taylor & Francis, Springer,
MedKnow et cetera). Daarnaast kun je subsidie
aanvragen bij wetenschapsfinancier NWO. Die
stelde 2,5 miljoen euro beschikbaar voor het
publiceren in open access-tijdschriften of het
publiceren van open access-boeken. Het gaat
hierbij wel om publicaties die voortkomen uit
door NWO gesubsidieerd onderzoek. nwo.
nl/openaccess
6. Als ik wil publiceren in
gezaghebbende tijdschriften, kan ik
mijn publicaties niet in open access
publiceren
Vaak wel. Je mag dan in veel gevallen niet
de uitgeversversie (het gepubliceerde artikel)
plaatsen in VU-Dare, maar wel de auteursversie
(de laatste versie, zonder de lay-out en paginering van de uitgever).
7. Ik kan auteursversies van artikelen
beter niet in VU-Dare plaatsen, want
die worden niet meegeteld in het Web
of Science, dat alle citaties bijhoudt
Het online plaatsen van de auteursversie van
je artikel vergroot juist de kans op citaties.
Het artikel wordt gelijk voor de hele wereld
zichtbaar. Bovendien staat er in VU-Dare een
link naar de Digital Object Identifier van het
gepubliceerde artikel, die ertoe leidt dat je juist
wordt geciteerd.
8. Open access-tijdschriften publiceren
alles wat wordt aangeboden, dus van
serieuze kwaliteitscontrole kan geen
sprake zijn
Open access-tijdschriften kennen allemaal een
vorm van kwaliteitsborging. Meestal wordt dit
gedaan door vakgenoten, in sommige gevallen
door de uitgever.
9. Voor de humaniora zijn er nog geen
open access-tijdschriften
NWO subsidieert het opstarten van open
access-tijdschriften en de omvorming van
bestaande tijdschriften tot open access-tijdschriften in de geesteswetenschappen.
10. Als ik wil publiceren in een
wetenschappelijk tijdschrift, ben ik
verplicht het auteursrecht aan de
uitgever over te dragen
Dit is niet juist. Auteursrecht rust bij de auteur
en hij kan daarover beschikken op de manier
zoals hij wil. Een auteur kan over de rechten
met een uitgever onderhandelen. Als je het
auteursrecht overdraagt, kun je met de publicatie niet meer doen wat je wilt. Als je alleen
toestemming geeft voor publicatie, kun je die
publicatie nog in een ander medium publiceren
of online zetten.
De laatste optie is voor de auteur dus veel
voordeliger. Er zijn steeds meer uitgevers die
begrijpen dat volledige overdracht van rechten
niet van auteurs verwacht kan worden.
Reageren? Mail naar [email protected].
De auteur is projectleider open access bij UBVU,
tel. 5985867, [email protected].
‘Anders had hij mijn stukje
nooit gevonden’
“VU-Dare is een prima instrument om de
vindbaarheid van je publicaties te vergroten. Een
buitenlandse onderzoeker vond via VU-Dare mijn
stukje over een vroege taalkundige publicatie van
Noam Chomsky, en dat had hij als niet-vakgenoot
via de traditionele zoekweg niet of met moeite
gevonden. Maar in mijn werkomgeving wordt
er verbazingwekkend weinig in VU-Dare gezet.
Het belang ervan wordt echt nog niet voldoende
ingezien.
“Een onbillijkheid moet mij echter van het hart.
Iemand die een paar jaar aan een dik boek heeft
gewerkt, krijgt daar bij sommige universiteiten
relatief weinig credits voor. Artikelen schrijven
loont meer, zoals bij de bèta’s. Het dwingt mensen
een bepaalde publicatiestrategie te ontwikkelen.
Dat zou anders moeten, vind ik.”
JAN NOORDEGRAAF
hoofddocent Nederlandse taalkunde
STUDIO VU/RIECHELLE VAN DER VALK
Amsterdam staat internationaal
in de top tien van meest gewilde
vestigingsplaatsen voor hoogopgeleiden, stelt hoogleraar ruimtelijke
economie Peter Nijkamp tijdens de
conferentie Kennis voor de stad.
Op de bijeenkomst, die begin april
plaatsvond in het stadhuis, wisselden medewerkers van de beide
universiteiten, hogescholen en de
gemeente Amsterdam voor de vierde
keer kennis met elkaar uit over de
ontwikkeling van de stad. Een goed
teken, vindt Nijkamp. Amsterdam
heeft een enorme potentie om zich
te ontwikkelen tot een echte kenniseconomie, maar dan moeten de
partijen wel goed samenwerken. Nu
staan kennisinstellingen, overheid,
bedrijven en andere maatschappelijke instellingen nog te veel met
de rug naar elkaar toe. Juist de combinatie Amsterdam plus kennis, is in
zijn ogen goud waard. “In de stad is
uw gulden een daalder waard.”
uit! 13
MONIQUE VERMEULEN/AMSTERDAM HISTORISCH MUSEUM
ad valvas 7 april 2011
expositie
> De snoepwinkel, de buurtbakker, de
slager om de hoek. Ze bestaan nog en zijn
(samen met de hele geschiedenis van de
buurtwinkel) te zien op de tentoonstelling
Buurtwinkels.
> Van 25 maart t/m 21 augustus in het
Amsterdams Historisch Museum,
Kalverstraat 92 en op locatie in Oost en
Noord. Open ma t/m vr 10-17, za, zo en
feestdagen 11-17. Entree: 10 euro.
> Meer info op amsterdammuseum.nl >
buurtwinkels. (NS)
Rutger Hauer met een shotgun
Ondergronds
boven
Op de hoogte blijven van alles wat in de grote
stad gebeurt, kan een dagtaak zijn. Gelukkig
zijn er mensen die dat doen, en anderen
daarvan laten profiteren. Zie subbacultcha.
nl, dat de vinger aan de pols houdt van het
ondergrondse Amsterdamse culturele leven.
Op deze fraaie site staan nieuwe concerten en
tentoonstellingen, nieuwe mp3’s en video’s.
Er staat een player en er is een shop en je kunt
kaartjes voor spannende voorstellingen winnen.
Het papieren magazine krijg je thuis als je lid
wordt voor zes euro per maand. Daarvoor ga
je ook gratis naar Subbacultcha-concerten in
heel Nederland, zoals The Four Roses in De
Melkweg. En als je nu lid wordt, krijg je een
kaartje voor een film én een dvd cadeau. (NS)
Helemaal
alleen naar
beneden
Bellenblaas. Eén fles wijn, een zak nootjes
en een potje bellenblaas. Meer rekwisieten
hebben de toneelspelers in De eenzame weg van
Arthur Schnitzler niet. Een gelukkige keuze
van regisseur Theu Boermans, want nu word je
gedwongen te letten op de essentie: het spel. En
dat is van hoog niveau.
Meer bellenblaas. Het sublieme, simpele
decor is letterlijk de eenzame weg die ieder
mens aflegt. Dwars door de zaal loopt een
golvende zwarte stellage, waarop de spelers
omhoog of omlaag glijden, rennen en rollen.
Het publiek zit aan weerszijden. Zo ben je
toeschouwer van je eigen leven. Want wie glijdt
er niet uit op de zeepbel van zijn eigen bestaan?
Of, zoals een personage zegt: “Je kunt een stoet
van minnaressen hebben, maar de weg naar
beneden gaan wij allemaal alleen.”
Heel veel bellenblaas. De Oostenrijkse Arthur
Schnitzler schreef dit stuk over een vrouw
die vlak voor haar dood drie oude vrienden
uitnodigt. De schrijver Sala, de schilder Julian
en de actrice Irene, hoewel alledrie succesvol,
maken na haar dood de balans op van hun
leven. Na ruim honderd jaar blijkt de mens in
zijn zoektocht naar geluk bar weinig te zijn
opgeschoten. En bij die gedachte zou je, net
als de dochter, ook willen verdwijnen in het
schuim dat plotseling in grote golven naar
beneden stroomt. Mooi. (FvB)
SANNE PEPER
Het Derde Bedrijf speelt De eenzame weg in
het Compagnietheater (Kloveniersburgwal 50).
Aanvang 20.30 uur, toegang: 15 tot 20 euro.
Info: compagnietheater.nl. Check ook
lastminuteticketshop.nl.
een one-man remake à 95 dollar, gemaakt in
het appartement van de regisseur, van de eerste
Rambo-film First Blood. Geef toe: dat zijn films
die nieuwsgierig maken. (KD)
Imagine vindt plaats van 13 t/m 23 april in
Kriterion. Zie imaginefilmfestival.nl voor titels,
tijden en prijzen.
MATTIJS VAN DONINCK
thuis
theater
Na de succesvolle opvoering in 2008 van Arthur
Schnitzlers De eenzame weg brengt Het Derde
Bedrijf dit stuk over de mens en diens wankele,
morele kompas opnieuw op de planken.
film
Ik weet het, ik weet het, in Ad Valvas hebben
we al aandacht besteed aan Imagine (het
festival voor fantasy, horror, sciencefiction,
cult en animatie). Maar dat was alleen een
kleine aansporing om zelf iets in te sturen.
Nu gaat het om al het geweldigs dat de echte
filmmakers hebben gemaakt.
Er is genoeg in de programmering dat de
fantasie prikkelt. Zoals de openingsfilm Hobo
With a Shotgun, waarin onze eigen Rutger
Hauer, pensioengerechtigd of niet, bloederig
orde op zaken komt stellen in een wetteloos
stadje. D’r af met dat hoofd!
Of Monsters, een lekker nonchalante romance
te midden van huizenhoge aliens. Of The Troll
Hunter, een nepdocumentaire waarin een groep
Noorse studenten ontdekt dat trollen echt
bestaan. En niet klein zijn. Of die film – ik moet
hem nog zien – waarin een autoband tot leven
komt en – verrassing! – moordlustig blijkt. Een
autoband? Een autoband. Hij heet Rubber. Ook
een mooie titel is Flooding With Love for the Kid,
Onder redactie van Kamer114
Griffioen: Dick Roodenburg
Griffioen
Hakketakken
op z’n Vlaams
Het Leuvense cabarettrio IntGeniep bestaat uit Jo Tambuyzer, Ben Van Doninck en Wouter
Voorspoels. Ze haalden de finale van het Leids Cabaret Festival in 2007 en wonnen de
publieksprijs van het Humorologieconcours 2009. Hun eerste avondvullende voorstelling
ZigZelf omschreven ze zelf als absurd, rebels, muzikaal, gelaagd, verfijnd, onvoorspelbaar en
beleefd. ‘Verwacht geen expliciete meningen, grappen of commentaren over de actualiteit,
geen dialect of pornografie. Het trio sublimeert observaties in zorgvuldig uitgewerkte
sketches en kleinkunstachtige liedjes’, aldus de Belgische krant De Standaard.
In het nieuwe programma Gevoel voor humeur van IntGeniep is niets wat het lijkt. Met trefzeker
acteer- en zangwerk wordt vrijwel elke scène en ieder liedje tot ver in het absurde getrokken.
Geleid door stemmingswisselingen schommelen de heren van de hak op de tak. En springen
ze per ongeluk naast de hak, komen ze toch weer op de tak terecht! De verbazing, het stekelige
venijn of juist de bevrijdende lach zit daarbij in de staart. Zie ook intgeniep.com. (DR)
IntGeniep met Gevoel voor humeur: do 14 april 20.30 uur, studenten: 10 euro/personeel VU: 12
euro. Griffioen, Uilenstede, Amstelveen. Meer info & online bestellen op griffioen.vu.nl.
14 ad hoc
ad valvas 7 april 2011
VACATURES
Radio maken?
In dit overzicht vindt u de meest recente vacatures van de Vrije
Universiteit. Op www.intranet.vu.nl/vacatures is een volledig
overzicht beschikbaar van alle vacatures waarvoor de Vrije
Universiteit eerst twee weken intern werft. In deze periode staan
de vacatures open voor VU-medewerkers waarbij de door Human
Resource Management geoormerkte herplaatsingskandidaten
voorrang genieten. Vacatures waarvan kan worden aangenomen
dat hiervoor geen geschikte interne kandidaten voorhanden
zijn, worden gelijktijdig met bovenvermelde interne publicatie
in de externe media geplaatst en zijn te bekijken op www.vu.nl/
vacatures.
Directeur Bedrijfsvoering v/m
Voor 1,0 fte
Faculteit der Rechtsgeleerdheid
Salaris maximaal € 6.502,- bruto per maand
PhD position
Plant(eco)physiology f/m
For 1,0 fte
Faculty of Earth and Life Sciences
The salary amounts € 2.042,- gross per month
in the first year up to € 2.612,- in the fourth
year.
Secretaresse v/m
Voor 1,0 fte
Faculteit der Aard- en Levenswetenschappen
Salaris maximaal € 2.433,- bruto per maand
PhD-student Human Movement
Sciences f/m
‘Neuromuscular consequences of muscle
connectivity’
For 1.0 fte
The Faculty of Human Movement Sciences
The salary amounts € 2.042,- gross per month
in the first year up to € 2.612,- in the fourth
year.
Universitair Docent
Bestuurskunde v/m
Voor 0.8 fte
Faculteit der Sociale Wetenschappen (afdeling
Bestuurswetenschappen)
Salaris maximaal € 4.970,- bruto per maand.
ADJES
Adjes zijn uitsluitend voor particuliere regeladvertenties zonder
commercieel oogmerk. Kosten: 9 euro voor de eerste drie regels
(circa 30 woorden), plus titel van maximaal 20 tekens (inclusief
spaties). Elke extra regel 2 euro meer (max. 3 regels extra).
Betaling à contant op de redactie of via overschrijving (je krijgt
de factuur via e-mail toegezonden); Opgave vóór maandag 12
uur ter redactie (kamer 0E-60, Hoofdgebouw), of per e-mail:
[email protected]. (NB: de redactie is op vrijdag gesloten).
Debat vrouwenstandpunt SGP
Het vrouwenstandpunt van de SGP: ontoelaatbare inbreuk op de rechtsorde, tolereren of
veranderen van binnenuit? Maandag, 11 april
2011, 20 -22 uur, zaal 4A-05 organiseert faculteit
rechtsgeleerdheid debat over de SGP. Deelnemers: Mr. Kees van der Staaij (voorzitter Tweede
Kamer Fractie SGP); Prof. mr. Tom Barkhuysen
(Advocaat in SGP-zaak); Prof. mr. Wouter Veraart (hoogleraar rechtstheorie). Toegang gratis.
Informatie: Irena Rosenthal (i.rosenthal@.
vu.nl).
Golf, tennis, ultimate frisbee
Dat zijn maar een paar van de voorjaarssporten
die Sportcentrum VU aanbiedt. Zie www.sportcentrumvu.nl.
Geïnteresseerd in Amsterdams nieuws? Altijd
al radioprogramma’s willen maken over politiek, muziek, cultuur of sport? Word dan
vrijwilliger bij Amsterdam FM. Meer informatie
op www.amsterdamfm.nl.
Iets te verhuizen?
Bel de Vrachttaxi (vanaf 45 euro per rit). Telefoon: 06-44864390/ 020-7072087 Website: www.
vrachttaxi.nl.
Vu ombudsman
Heeft u als medewerker een klacht over de VU
of zoekt u als leidinggevende ondersteuning
bij de analyse en oplossing van een probleem,
dan kunt u naar de ombudsman personeel:
Jacqueline van Meerkerk. Zij is onafhankelijk
en behandelt klachten strikt vertrouwelijk.
Meer info via intranet of: De Boelelaan 1105,
kamer 1E-74, 1081 HV Amsterdam, 59 85447;
[email protected].
Bijles geven
Bijles gezocht voor student opleiding autotechnicus 3e niveau MBO. Salaris is 9 euro per
uur in Amsterdam. Interesse? mail je cv naar
[email protected].
Presenteren
Cursus voor studenten die het spreken voor een
groep willen verbeteren. Je leert een heldere en
boeiende voordracht te houden. Data: do. 21, 28
apr, 12 en 19 mei 18.30 -21.30 uur. Inschrijven:
www.vu.nl/cursussen of bij studentenbalie.
Kosten: studenten € 70. Centrum voor Studie
en Loopbaan/Dienst Studentenzaken.
Studievaardigheden
Cursus voor iedereen die hoofd- en bijzaken in
wetenschappelijke teksten wil leren onderscheiden en /of zijn studeergedrag wil verbeteren.
Data: di. 26 april, 3, 17, 24 mei, 19 – 21 uur.
Inschrijven: www.vu.nl/cursussen of bij studentenbalie. Kosten: studenten € 45. Centrum voor
Studie en Loopbaan/Dienst Studentenzaken.
Groepsonderzoek
Verdien € 7,- met groepsonderzoek waarbij je
een LEGObouwwerk gaat maken. De best presterende groep wint € 60,-. Kom met zijn drieën
langs in het transitorium (K2e-37) of geef je op:
[email protected]. Openingstijden:
09:30 tot 17 uur.
Beleef cultuur, bouw mee
Uniek vrijwilligerswerk wereldwijd, internationale groepen, 2-4 weken, lage kosten. Kijk op
www.ibo-nederland.org voor meer info.
Wanna be a buddy?
Vind jij het leuk om eerstejaarsstudenten wegwijs te maken op de VU? Kijk dan op www.vu.nl/
buddy en meld je aan als buddy via buddy@vu.
nl. De VU waardeert de inzet van studenten
voor studenten en dit wordt op passende wijze
erkend.
FEWEB student-assistent
gezocht
Voor het project Diversiteit & Studiesucces
zoeken we een FEWEB student-assistent. Je
bent o.a. betrokken bij de Summercourse (www.
vu.nl/summercourse) en het buddyproject. Wil
je de vacature ontvangen? Stuur dan een email
aan [email protected].
Interviewers gezocht
Dat zijn maar een paar van de voorjaarssporten
die Sportcentrum VU aanbiedt. Zie www.sportcentrumvu.nl.
Het TransAM onderzoek van het NSCR zoekt
interviewers die tegen vergoeding (35 euro per
interview) jongeren in Amsterdam gaan interviewen. Ongeveer 10 uur per week, van april
2011 – september 2011. Voor meer info, neem
contact op met Carolien Swier (06-21206945) of
mail naar [email protected].
Zondag naar de kerk?
Looking for a Nanny, Amsterdam
www.studentenekklesia.nl, 11 uur, De Rode
Hoed. Keizersgracht 102 – Amsterdam.
We are looking for a caring and loving nanny
for our little baby girl. Nursery background
or experience with babies is required. We
Roeien, kite-surfen, looptraining
ADVERTENTIE
Varende horeca medewerk(st)er
Op oproepbasis
Ben jij een enthousiaste klantvriendelijke persoonlijkheid met horeca ervaring en ben je minimaal
18 jaar? Dan hebben wij leuk werk voor jou!
Stuur je reactie met CV naar:
[email protected] ter attentie van Eddo Knorringa.
Wat verwachten we van jou?
Het uitserveren van drankjes en/of diners aan boord
van onze bijzondere schepen.
Kijk op www.smidtje
voor meer informatie.
live in Amsterdam Zuid (Buitenveldert).
Remuneration: 50 euro’s/day. Starting:
September 2011. We welcome applications for
8-32 hours/week. phone: +31 (0)6-18488173.
Voorlichting master TLHE
Wilt u, als docent in het hoger onderwijs, zich
verder ontwikkelen? Kom dan naar onze voorlichtingsavond op 13 april aanstaande. Meer
informatie en aanmelden: www.onderwijscentrum.vu.nl/tlhe.
Oriëntatiecursus christelijk
geloof
Kennismaking met de grondbeginselen van
het christelijk geloof in vier maandagavonden,
startend op 2 mei. Georganiseerd door NSA en
Ichthus. Van harte welkom. www.nsamsterdam.nl/alpha.
Wielrennen
Doe mee aan de wielrentrainingen van sportcentrum VU. Allerlei niveaus, fiets kun je lenen.
www.sportcentrumvu.nl.
Sport in het voorjaar
Sportcentrum VU biedt tal van voorjaarssporten: tennis, wielrennen, roeien, etc. www.
sportcentrumvu.nl.
Studentenkoor Amsterdam zingt
Matthäus Passion van J.S. Bach, op vr
15 april (Dominicuskerk) en wo 20 april
(Mozes&Aäronkerk) olv Servaas Schreuders.
Aanvang: 19.30. Entree 25,-/15,-(studenten).
www.studentenkooramsterdam.nl.
Bijbelcursus
Lezen in het oude boek is niet eenvoudig. Wat
staat er nou precies en waarom staat het er zo?
In deze cursus wordt het boek Jona integraal
gelezen. Geloofsvragen en -antwoorden worden
even opgeschort. De tekst mag het zeggen.
Data: 19 april, 26 april, 3 mei, 10 mei, 17 mei. 20
-21.45, Jan Maijenstraat 14. Begeleiding: Ranfar
Kouwijzer (studentenpredikant) en Marjon
Visser (student religie en levensbeschouwing).
Informatie en opgave: [email protected].
AGENDA
Items voor deze VU-agenda, zoals symposia en culturele
activiteiten die openbaar toegankelijk zijn, kunt u vóór donderdag
12 uur in de week voorafgaande aan publicatie in Ad Valvas
mailen naar: [email protected] onder vermelding
van ‘agenda’. Bij een te groot aanbod maakt de redactie een
selectie. Voor promoties en oraties zie de agenda op www.vu.nl.
2011 ALGEMEEN
Paradisolezingen: Operatie Wetenschap
‘Van het lab naar de praktijk’ Tot 29 mei.
Acht topwetenschappers laten zien hoe we (letterlijk) beter kunnen worden van wetenschap.
De lezingen vinden plaats op zondagochtenden
van 11 tot 12 uur in Paradiso, Amsterdam. Na
afloop van de lezing is er tot 13 uur gelegenheid
tot het stellen van vragen en discussie tussen
spreker en publiek. Entree: 10 euro; studenten
5 euro. Info en kaartverkoop: 020-623 54 51 of
www.verstigt.nl.
Theater Studentenpastoraat: ‘Wordt het
nog wat met de liefde?’ Van 1 mrt tot 12 apr.
In zes bijeenkomsten (dinsdagavonden 19-22
ADVERTENTIE
uur) worden allerlei aspecten van liefde en
relaties onder de loep genomen. Bestemd
voor studenten die met theater, beweging,
muziek, dans en wellicht zelfgeschreven teksten vorm willen geven aan hun soms lastige
zoektocht. Theaterervaring is niet vereist. Info:
[email protected] of 06-21115454.
Lezing Art and Spirituality of the Russian
Orthodox Tradition De lezingen vinden plaats
op 26 maart, 16 april, 21 mei en 18 juni. Dagkaarten kosten €15 en een passe-partout €45.
Er is een speciaal studentenpasse-partout voor
€10. Voor masterstudenten met een relevante
opleiding bestaat er de mogelijkheid om het
bijwonen van de colleges uit te breiden tot een
module van 3 ECTS. Zie voor meer informatie,
www.aceot.nl. Locatie: Hermitage Amsterdam,
Amstel 51, Amsterdam. Tijd: 13:30-16 uur.
DINSDAG
Vacaturebeheersing
De vacaturestop blijft voorlopig gehandhaafd, evenals de maatregelen die het
vakantiestuwmeer moeten verminderen
tot 2,6% van de loonkosten. Het beleid
om de inhuur van externe krachten te
beperken wordt verder aangescherpt.
Dat heeft het College van Bestuur beslist
op basis van de analyse van de vacaturebeheersingsmaatregelen die in 2010
zijn ingesteld. De inspanningen van
faculteiten en diensten om het aantal
fte’s te beperken en het vakantiestuwmeer te verminderen werpen vruchten
af. De kosten van de externe inhuur
waren daarentegen hoger dan begroot,
hoewel lager dan in voorgaande jaren.
Als budgetoverschrijding dreigt moet
het College van Bestuur voortaan vooraf
toestemming geven en de externe inhuur
mag niet langer duren dan drie maanden.
12 APRIL
Film en Filosofie: Into the wild. Film en
Filosofie is een serie films met toelichtingen
door filosofen van de Vrije Universiteit. In
deze aflevering Into the Wild met Martijn
Blaauw. Hoofdgebouw, centrale hal, zaal KC-07.
Toegang: € 7,50. Leden Vereniging VU-Windesheim € 5. Studenten: gratis. Tijd: 19 uur.
vuconnected.nl.
DONDERDAG
14 APRIL
Filosofie op de Zuidas over kernenergie. VUfilosoof Ad Verbrugge in gesprek met Hugo
von Meijenfeldt, klimaat gezant van minsiterie
Buitenlanse Zaken. Amsterdam Bright City, het
Grand Café, Claude Debussylaan 2-8. Tijd: 16.00
uur. Toegang gratis. Info: www.vuconnected.nl.
COLOFON
Ad Valvas is het redactioneel onafhankelijke weekblad van de
Vrije Universiteit. Overname van artikelen is alleen toegestaan
na toestemming van de hoofdredacteur.
Adres: De Boelelaan 1105, kamer 0-E-60, 1081
HV Amsterdam, tel. 020-5985630, e-mail:
[email protected], fax: 020-5985639.
Adjes naar: [email protected]. Redactiesecretariaat: Barbara Vazquez (5985630,
[email protected]). Redactie:
Marieke Schilp (hoofdredacteur, 5985632,
[email protected]), Win Castermans
(eindredacteur), Petra Bolten (eindredacteur),
Floor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Welmoed Visser. Redactie cultuur: Kamer 114 (Florence van Berckel, Kees Driessen, Nicole Santé),
Dick Roodenburg (Griffioen). Vormgeving:
Rob Bömer (5985633, vormgever@advalvas.
vu.nl). Fotografen/Illustratoren: zie www.
advalvas.vu.nl. Columnisten: Ludi Koning,
Daphne Lentjes. Medewerker: Zahra Astitou.
Copyright HOP-kopij: Hoger Onderwijs Persbureau, Leiden. Adviesraad: prof. H. van den
Heuvel (voorzitter), J. de Berg, H. Invernizzi,
E. van Mossevelde, J. W. Sap. Advertenties:
opgeven bij Bureau Van Vliet, postbus 20, 2040
AA Zandvoort, tel. (023) 5714745. Ook voor
‘Adjes commercieel’. Advertenties van VUgeledingen opgeven bij het secretariaat, tel.
5985630. Productie: Dijkman Offset, Diemen.
Abonnement: per jaargang € 35,50. Later in
het jaar per gemiste editie € 0,75 minder. Betaling per acceptgirokaart, aan te vragen bij het
secretariaat.
Prijzen voor talent
Het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren
(LNVH) bestaat 10 jaar en viert dat onder meer
met de uitreiking van vier jubileumprijzen aan
jonge excellente vrouwelijke wetenschappers
in respectievelijk de alfa-, bèta-, gammaen medische wetenschappen. Universiteiten,
wetenschappelijke verenigingen en wetenschappers kunnen tot 31 mei a.s. hun vrouwelijk talent voordragen. Ook zelfnominatie
is mogelijk. De excellente vrouwelijke wetenschappers moeten maximaal 10 jaar geleden
zijn gepromoveerd en een hoofdaanstelling
hebben bij een Nederlandse onderzoeksorganisatie. De prijzen van elk 5000 euro worden
uitgereikt tijdens de LNVH-jubileumviering op
6 oktober 2011.
��www.lnvh.nl
CAO-tekst definitief
Op 14 maart jl. is de definitieve tekst voor de
nieuwe CAO Nederlandse Universiteiten door
de CAO-partijen vastgesteld. De CAO had een
oorspronkelijke looptijd tot en met 31 december 2010 en is inmiddels automatisch met een
jaar verlengd tot en met 31 december 2011.
Vanwege de beperkte hoeveelheid wijzigingen
en de relatief korte looptijd van de CAO, wordt
er geen CAO-boekje gedrukt. De integrale
CAO-tekst kunt u raadplegen via:
������������������������������������������
Autopremies ongewijzigd
U kunt uw auto scherp verzekeren via het
collectieve contract dat de VU al jarenlang
met Aon Nederland heeft. Per 1 april zijn de
premies niet verhoogd. Wel stijgt de wettelijke
assurantiebelasting van 7,5% naar 9,7%. Meer
informatie vindt u op intranet. Rechtstreeks
bellen met Aon Nederland (020 - 430 5925)
kan ook.
���������������������������������������
�������������������������������������������������
Colofon
Eindverantwoordelijkheid PersoneelsPagina
Human Resource Management, Marketing &
Communicatie Redactie Marleen Albers, Jessy
van Geloven (eindredacteur/coördinator), Anita
Mussche Beeld Riechelle van der Valk
Vormgeving M&C
Jaargang 3 - nr. 16 - 7 april 2011 - www.intranet.vu.nl/pp - Reageren? [email protected]
De weg naar
het geld
Jeroen van Leur en Leo Klomp (rechts)
van de Subsidiedesk VU en VUmc.
Onderzoekers moeten meer en betere
subsidieaanvragen schrijven. Sinds 1 april
helpt de Subsidiedesk van VU en VUmc
hen daarbij.
“Het woord onderzoek is niet sexy meer. De komende jaren is innovatie
de juiste term. Onderzoek moet een concrete verbetering voor de maatschappij opleveren.” Leo Klomp, hoofd van de Subsidiedesk van VU
en VUmc, weet hoe je een goede subsidieaanvraag moet formuleren.
Vanaf 1 april helpen vier specialisten op het gebied van nationale en
internationale subsidies onderzoekers om meer geld binnen te halen.
“We willen bereiken dat ze vaker aanvragen én beter aanvragen.”
Ze zullen wel moeten, want het geld komt niet meer vanzelf. De
Nederlandse overheid stopt steeds minder belastinggeld in universitair
onderzoek en de concurrentie om de tweede- en derdegeldstroom is
keihard. Klomp relativeert: “Het is jammer dat het fundamentele onderzoek daarmee zo onder druk komt te staan, maar het is wél zaak dat
VU en VUmc zo goed mogelijk omgaan met deze realiteit.”
Formulering en timing
VU en VUmc hadden samen al het Technology Transfer Office (TTO),
dat wetenschappers helpt hun kennis te vermarkten. Nu delen ze ook
de expertise op het gebied van subsidies aanvragen. De Subsidiedesk
weet waar de kansen liggen. Bij de meest gangbare NWO- of
ERC-subsidies is veel te winnen met een goede formulering. Daar zijn
handige trucs voor, zegt Klomp. “Zet altijd aan het begin en het einde
van je aanvraag het maatschappelijk belang van je aanvraag heel
duidelijk neer.” Maatschappelijke relevantie is tegenwoordig een absolute must in een onderzoeksaanvraag en gaat nog belangrijker worden.
Klomp, die zelf als medisch bioloog zijn eigen onderzoekslijn had, gaat
schrijftrainingen geven aan jonge wetenschappers. Een onderzoeker
zal in zijn carrière immers vele tientallen onderzoeksaanvragen schrijven. Kan hij of zij dat goed, dan levert dat de universiteit veel geld
op. Vaak kan de eigen hoogleraar daarbij helpen, maar de afstand die
een Subsidiedesk-medewerker heeft kan nuttig zijn: “Een onderzoeker
kan bijvoorbeeld teveel in jargon blijven hangen. Voor vakgenoten is
dat misschien duidelijk, maar die zitten niet altijd in de commissies
die het geld verdelen.” Ook de timing van een aanvraag is belangrijk.
Soms vergroot je de kans van slagen als je nog even wacht. Klomp:
“Een onderzoeker kan op zich een goed idee hebben, maar het nog
net niet genoeg kunnen onderbouwen. Of hij kan teveel concurrentie
hebben van directe collega’s met een sterkere positie. Dan adviseer ik:
werk aan je cv, zorg voor meer publicaties of onderzoeksdata, waardoor je geloofwaardiger overkomt bij de subsidiegever. En probeer het
dan volgend jaar.” En neem vooral de tijd, waarschuwt Klomp. Mensen
onderschatten vaak hoeveel tijd een aanvraag kost: “Onderzoek is een
cyclus. Al halverwege je lopende subsidie moet je de onderzoeksvraag
formuleren voor je volgende subsidieaanvraag.”
Penvoerder
Onderzoekers moeten ook internationaler gaan denken, vinden de
medewerkers van de Subsidiedesk. Steeds meer onderzoeksgeld wordt
in Brussel verdeeld, vaak via internationale consortia van universiteiten
en bedrijven. Daar blijft geld liggen voor VU en VUmc. “Wetenschappers
komen daar te laat achter. Op het moment dat de subsidie wordt uitgezet, kun je niet nog snel een internationaal consortium construeren”,
zegt jurist Jeroen van Leur, specialist in subsidies en contracten. De
Subsidiedesk gaat daarom in een vroeg stadium signaleren waaraan
de EU haar geld wil uitgeven en welke voorwaarden daarbij worden
gesteld. Zien zij dat er over enige tijd een nieuwe subsidiemogelijkheid komt, dan trekken ze aan de bel bij relevante faculteiten of
onderzoeksinstituten. Die kunnen dan gaan zoeken naar internationale
onderzoekspartners. “Het kan zelfs zijn dat je als faculteit of afdeling
besluit om het zwaartepunt van onderzoek aan te passen om meer
kans te maken in zo’n aanvraag. Ook de EU financiert bijvoorbeeld
vooral maatschappelijk relevante thema’s voor Europa, zoals onderzoek naar migratie, duurzame energie of naar welvaartsziekten zoals
diabetes.” Voor de VU is het vooral interessant om een onderzoeksconsortium te leiden, door penvoerder te worden. Dat levert behalve
geld ook prestige op, en prestige levert weer geld op. VU en VUmc
pakken het nu heel goed aan, vinden Klomp en Van Leur. De kennis
over subsidies wordt geconcentreerd. Mensen kunnen advies zoeken
op de website van de Subsidiedesk, mailen, bellen of langsgaan in de
medische faculteit. Want geld binnenhalen was nooit de core business
van een wetenschapper. Klomp: “Hoogleraren moeten tegenwoordig
ondernemers zijn, en wij helpen ze ondernemen.”
��www.vu.nl > Onderzoek > Subsidies & Fondsen > Onderzoeksondersteuning >
Subsidiedesk
VUmilie
Er wordt uitgebreid gezoend als vader, zoon en
de twee zussen Van Lambalgen elkaar ontmoeten.
Lang niet gezien? Nee hoor, gisteren nog, in het
ouderlijk huis in Apeldoorn. Sinds 1 maart loopt het
hele gezin Van Lambalgen rond op de VU. Behalve
moeder, maar zij studeerde hier ook. Rianne
(rechts op foto) is promovendus bij Kunstmatige
Intelligentie, vader Ton
universitair docent bij
afdeling Fysiologie van het
VUmc, Han is masterstudent Bedrijfskunde. Eelkje
kwam als laatste naar de
campus, als medewerker
administratieve processen bij Studentenzaken. “Het
leek me wel gezellig, met z’n allen op de VU.” En
dat was ook zo. “Even multi-sms’en”, zegt Han,
“Wie kan komt dan naar de coffeecorner in de
medische faculteit.” Daarbij schuift zijn vriendin,
ook student aan de VU, vaak aan. Eelkje: “In het
werk komen we elkaar niet tegen, maar je zoekt
elkaar makkelijk op.” Rianne is nog heel even de
enige Van Lambalgen in de VU-personenzoeker.
Ton valt officieel onder VUmc, dus komt daarin niet
voor. Daardoor krijgt ze vaak post en e-mails voor
haar vader. “En vorige week kreeg ik voor het eerst
post voor Eelkje”, lacht ze. Behalve hun werkplek
hebben ze ook hun ambitie gemeen. “We willen het
allemaal wel graag goed
doen!” En Ton en Rianne
vinden elkaar weleens in
het onderzoek. “Soms
kan ik haar psychologische en zij mijn fysiologische kennis gebruiken”,
zegt Ton, “En we zijn met z’n allen proefpersoon
geweest in haar onderzoek.” Dat doet Rianne ergens
aan denken: “Oh Eelkje, daarvoor heb je nog een
cadeaubon van me tegoed!”
Eelkje, Han, Ton
en Rianne van
Lambalgen
16 ad rem
ad valvas 7 april 2011
STUDIO VU/SUZANNE DORRESTEIN
>Lentjes
>Griff
>Pleased to meet you (11)
VU University has many international students and employees from different parts of
the world. Who are they, and how did they end up here?
Mohammad Fanood
From: Iran | Age: 28 | PhD Physical
Chemistry
He loves traveling and exploring new places.
Mohammad Fanood finished his bachelor’s
degree in Teheran, and pursued a master’s
degree in Sweden. For his PhD he chose the
Netherlands. “After two years I wanted to
move out of Sweden. First I was thinking
about Germany or Switzerland, until I came
to the Netherlands for a summer school, near
Leiden. I liked the school, the small city, and
the fact that people spoke a kind of English
I could understand. That’s why I decided
to come to the Netherlands.” Most of his
friends applied for a PhD either in Canada
or the United States, whereas he preferred
the diversity of Europe: “There are a lot of
different countries with distinct cultures in
each other’s vicinity in terms of travelling
distance. I found that very attractive.”
Mohammad has noticed that the buses in
Holland are usually on time
>Tamara
Mohammad likes that Holland is quite
organized: “The buses for instance are usually
on time. I find this great, coming from a large
and densely populated city like Teheran where
one simply cannot be on time.” However, in
Teheran Mohammad finds it much easier to
get to places: “People will always show you
the direction. When I ask someone here how
I can get to a building nearby, nobody seems
to know.” Mohammad at first was not sure
how the greeting worked in the Netherlands.
“In Iran it’s common for people to greet each
other like friends. Here I have to think about
when to greet and when not to, because
the people are quite economical with their
greeting.”
In high school, Mohammad really liked and
understood physics. “Although I only knew
high school physics, it became clear to me
that I wanted to continue in that direction.”
At VU University, Mohammad conducts
research on how to control chemical reactions
in molecules. Mohammad hasn’t decided yet
about what he will do after his PhD: “I like to
explore new things and see new places. At the
moment I am specializing in my field to create
more opportunities for myself. The good thing
about doing a PhD is that I can develop myself,
while at the same time postpone making a
decision.”
TEXT AND PHOTO: ZAHRA ASTITOU, STUDENT
REPORTER
Crackers
Er is een televisiereclame die ik iedere ochtend
voordat ik naar de VU ga langs zie komen. Het
gaat over ontbijtcrackers. Die eet ik nooit, want
ik ontbijt niet, ik drink alleen koffie. Het merk
ben ik vergeten, wat volgens mij al bewijst dat
het een slechte reclame is. Je ziet een jongedame jongleren. Met pakken ontbijtcrackers,
geloof ik. “Je doet zo veel op een dag”, zegt een
vrouwenstem. “Een gezellig etentje. Nog even
sporten. De kinderen ophalen. Huishouden.
Werken. Daar kun je wel wat extra energie voor
gebruiken.”
Nog afgezien van de vraag welke mongool zijn
extra energie nou uit ontbijtcrackers haalt (nogmaals: koffie, ik kan het van harte aanraden) is
er iets fundamenteel mis met deze opsomming:
de volgorde. Hebben ontbijtcrackerconsumenten hun prioriteiten wel goed op een rijtje? Bij
de meeste mensen komt het toch neer op: Je
doet zo veel op een dag. Werken. En slapen, en
het liefst ook eten, voor mijn part dan maar
ontbijtcrackers, maar dat is het meestal wel.
Misschien doe ik dat dan toch verkeerd. Heb
ik die extra ontbijtcracker-energie hard nodig.
Dat zou best kunnen, want toen ik vanmorgen
in mijn agenda zat te bladeren, drong het pas
goed tot me door dat over vijf maanden mijn
aanstelling aan de VU afloopt. Vergeef me voor
de abrupte overgang van ontbijtcracker naar
dissertatieonderzoek, maar het is echt maar een
klein gedachtesprongetje.
Het schijnt dat alle promovendi vroeg of
(meestal) laat op dit punt belanden. Het zou
geen verrassing moeten zijn dat je niet eeuwig
over je proefschrift mag doen, maar om de
een of andere reden is het dat dan ineens toch.
Neem nu die vriendin – en oud-collega – die
al een jaar geleden klaar had moeten zijn,
inmiddels twee andere banen heeft en in de
weekenden en avonduren doorploetert aan haar
Magnum opus. Voor haar geen gezellige etentjes, sporten en huishouden (kinderen heeft ze
– Godzijdank! - niet). Zo ver ga ik het niet laten
komen. Heb ik me voorgenomen.
Maar ja, hoe voorkomt men zoiets? Harder
werken? Dat lijkt niet de oplossing, want als
ik zo om me heen kijk, zijn het juist de hardste
werkers die er het langst over doen. Prioriteiten
stellen dan? Nee. Voor zover ik weet, is er maar
één oplossing: op een gegeven moment gewoon
beslissen dat het klaar is. Misschien dan ook
maar accepteren dat het niet perfect kan zijn.
Ja, daar kun je ook wel wat extra energie voor
gebruiken.
Daphne Lentjes is archeoloog en werkt aan haar
promotieonderzoek.