downloaden

Transcription

downloaden
HANDBOEK
Trotse Zonen Trotse Vaders:
en e de ader die e
il
ijn
Interventie voor docenten, jongerenwerkers
en hulpverleners
COLOFON
Ontwikkelaar en auteur van de interventie
Jens van Tricht
Weesperzijde 110-Q
1091 EN Amsterdam
[email protected]
06 430 836 86
www.trotsezonentrotsevaders.nl
© Copyright: Jens van Tricht, TrotseZonenTrotseVaders.
VOORWOORD
In dit document komen theorie en praktijk van het werken met jongens en mannen samen.
Tien jaar geleden dook ik na mijn afstuderen deze weerbarstige praktijk in. Een groot verschil met
de theoretische academische wereld waarin ik tien jaar verkeerd had.
De methodiek die hier gepresenteerd wordt is de weerslag van tien jaar werken met jongens en mannen,
op basis van de theorievorming tijdens mijn studie - vrouwenstudies met mannen en mannelijkheid
als specialisatie. In de afgelopen tien jaar zijn de ideeën getoetst aan de praktijk, en andersom.
De cirkel gaat rond, steeds weer.
TrotseZonenTrotseVaders is in de praktijk mede ontwikkeld door een team vrijwilligers waarvan
Michel van Pomeren en Evert Wiebenga hier speciale aandacht verdienen. Als pioniers hebben zij
zich binnen Cardea Jeugdzorg ingezet voor de uitvoering van pilots en de integratie van
de methodiek in de dagelijkse praktijk. Zonder hen zou deze publicatie er niet liggen!
Theorie en praktijk gaan hand in hand, in deze methodiek, voor de uitvoerders, met de deelnemers,
en voor mij als ontwikkelaar. Ik ben blij dat ik mijn bijdrage hieraan heb mogen leveren en
enorm dankbaar voor de grote inzet van vele betrokkenen.
Jens van Tricht, november 2014
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
03
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
INHOUD
SAMENVATTING
05
PROBLEEMOMSCHRIJVING
06
BESCHRIJVING INTERVENTIE
08
ONDERBOUWING
19
UITVOERING
24
ONDERZOEK NAAR PRAKTIJKERVARINGEN
26
AANGEHAALDE LITERATUUR
28
BIJLAGE: DRAAIBOEK & WERKVORMEN
31
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
4
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
SAMENVATTING
DOELGROEP
ONDERBOUWING
De primaire doelgroep bestaat uit jongens van 14 tot 18 jaar
die zich in een hulpverleningscontext bevinden en hun (stief)vaders. Uitbreiding van de doelgroep tot jongens van 8 tot 24
jaar en n vader
gelijk erbij llen aan a ngen n
de gebr k e e d ek n d g ijn
en r en van de ederland e je gd krijg e aken krijg
e ge e al eerde l bij
a
e r ble a ek
nder e al
ngen k en b nnen bij de je gd l
verlen ng e
e en gedrag r ble en d e
eer le den
ale en aa
a elijke r ble en e
ijn j ngen d e e aken ebben e e
e d ng e en
ver aarl ng
br k en
andel ng dre gende agre sie,
a
e e r
rn en al
l
dr g
gebr k
erver lav ng e e era e r ble en k nnen
rden ver r aak d r een r ble a
e ge n
a e
daar j
aan bijdragen k andere a ren k nnen een
rol spelen.
DOEL
dd el van de n erven e da j ngen
nder la ebben
van de r ble en aar ee e bij je gd rg ijn b nnenge
k en bd elen ijn da de be r kken e d
en vader en
n ver erk en da de va ngen ver annelijk e d bij
vader en
n ijn verr d
De interventie TrotseZonenTrotseVaders bouwt voort op wetena elijke n
en d e aangeven da be r kken vader a
bijdraag aan e v rk en van
e en gedrag r ble en bij n k nderen en aan e vergr en van e
el ijn en de
l re a e erbe er ng van de vader
nrela e dan k een belangrijke a r n de aan ak van
de genoemde problemen. En voor het vergroten van de
be r kken e d van de vader
e belangrijk e erken aan
e verr en van de va ngen ver annelijk e d bij
el
vader als zoon.
er nder ng van de kan
aa
a elijke r ble en
zoals
l val ddelengebr k rad al er ng en
elijk
geweld is een metadoel van de interventie, evenals de vergrong van de gelijk aard g e d
en annen en vr
en
AANPAK
De interventie combineert concrete doe-activiteiten met infora ev r en ng en re e e aan de and van v de beelden
en ge rekken e e gen be e en en gelijk eden van de
vaders en zonen staan centraal.
ONDERZOEK
val a e na a
van een raje bij ardea leveren
eve
reacties van deelnemers op, zowel van de vaders als van de
zonen.
el nd v d ele al gr e raje en ijn gelijk en erkend v r be den de kra van aa erk aard r re e
kan rden nge eeld de en en be e en en gelijkheden van de doelgroep.
r ijn k en
e ge den nder vader en nen d e deel
na en aan een l bij de rak ijk
l We r e land ij
gaven aan dat de aangeboden activiteiten hen in de gelegene d elden
een re ge an er e elkaar
e gaan
r ge egd aa de n erven e dr e en ervar ng leren
n r a ev r en ng en re e e n gr e verband k
er
een v erde
bij
el ng
MATERIALEN
Mijn ader rijge ig ij oe nog
ro ali en a ie e alen
r een draa b ek be kbaar van de gr e n erven e e
en ge aan a ngen d ge
k e aken v r nd v d ele
n erven e
r de re e e ijn
r elijke vragen nv l
e en ngen en andere dra en n kkeld
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
5
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
P
B EEM M C
PROBLEEM
VI
e n erven e gaa ver annelijk e d e an a e en ar
a e n de aa
a ij e n erven e r
e
veranderen van de beeldv r ng ver annelijk e d ver e
el beeld en ver e gedrag van nen en vader env d ger
ge egd e rd e and een le ke en
e v lle vader
zoon?
Voor welk probleem of risico is de interventie ontwikkeld?
De interventie is opgezet om de betrokkenheid
tussen vaders en zonen te vergroten. Voor de
s eci eke doelgroe
ongens an
o
aar
in een h l erleningscon e en h n aders
geld da de oon h is ro le en hee
en in een e gd h l erleningscirc i is
terechtgekomen.
Vier goede redenen om aan de slag te gaan met de interventie:
ge j ngen lijken e
l nder g ed
te doen dan meisjes. Betrokken vaders zorgen voor
be ere
l re a e van n nen
Er is veel te doen over de veranderende rol van jongens en
mannen. Er wordt van mannen verwacht dat ze op het werk
een a
ij d en en n e
den een
e je er
b ven
eel annen akken n n e e r l n g n e
annen d e da el d en krijgen n e al ijd de bijbe rende
e annen
rden n eker ver n r l en
e
j ngen
e en leven e egen rijd ge v rbeelden en
r l dellen
raa en n de ed a ader ijn v r
veel j ngen e eer e r l del aar egelijk v ld en veel
vader n e aan de beelden van
e v lle annelijk e d d e
de e j ngen n de
la re ed a krijgen v rge
eld
• Sommige jongens veroorzaken overlast op straat.
nder e geval al
n vader a e bij
de opvoeding betrokken is.
ngen
en be er n
n vader g ed
n vel al de band e
ader llen e en a e k nnen d en
n
n e begele den naar v l a en e d
r de e eke d elgr e j ngen van
jaar n een
l verlen ng n e en n vader geld da e r blee
v ral bij de
n lg r r e
er
n
r ng l
ge eld en l a elijk n a da kan le den e ala e e
ne
aar er n g geen j
eel raje
e k
er
neer dat de zoon niet meer doet wat er van hem wordt
gevraagd e eder l e l en e ra en de vader
d r el e verd ijnen
ij rek
er g n ijk
nder gen an eerd gee een gr e nd en dre g e
er geen el e
nk
ere
n e l verlen ng r
bijv rbeeld e gd rg
da
en k nnen
el
vader al nen ge
veerd rden
de
a e e veranderen e ijn ar
a
e j e
en
e raje
in te zetten.
annelijk e d breng vele k al e en e
ee aar k
vele valk len e ver ijd je d e valk len? e blij een an
n na
e
el en ijn gev ng? e
n eer
ij e erk ij a en? e gee ij v r aan le der a ?
e k nnen
l val erkl
e d verla en r nal e
rden v rk en?
e n aan er
re ge
ver d ngen?
aar k
bij da j ngen n e nder ij en de erkvl er
a er anden lijken
e l en e k en b vend en n e
ne
anneer e verla ver r aken e je en vr
en
ijn n e enbare leven e een n aal lag be g aar a
valt er voor mannen nog te winnen? Wat is het perspectief waar
de j ngen van n de vader van rak
ee gr e en?
SPREIDING
e n erven e r e nen r e ader b ed ener ijd een
herbezinning op de traditionele rollen van vaders en zonen.
nder ijd b ed e een er e e
de n kkel ng en
er nlijke gr e aar ee j ngen en annen de ek
vr lijk ege e k nnen en
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
e n erven e r
e ek
j ngen van
jaar d e
n een l verlen ng n e bev nden en n
vader e ederland e gd n
a da en r en
van de ederland e je gd e aken krijg e ge e al eerde
6
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
l
bij
a
e r ble a ek
nder e al
n de rak ijk de d elgr e d e daad erkelijk e de
n erven e aan de lag gaa kle n annen en j ngen
llen
n r ble en na elijk el l en en eggen geen l
n d g e ebben re e al de annelijk e d der ngen
v r rijven e kader ver de gra
e en ge gra
e
re d ng ijn bij de n kkelaar geen gegeven bekend
EEN JEUGDHULPVERLENER DIE WERKT
MET DE INTERVENTIE:
e r ble en aar de j ngen egen aanl en
ged rende ijn a ng raje en ijn nder
eer ee
rn en a
e
ang
rn en er nlijk e d
rn en
ber e
ge
n ver end ijn
nder aard g e d
le en agre e
ek en
verbaal ek ele r ble a ek al verkra ng
geaard e d en ve
e d ngen eel van
de e r ble en ijn n e
e l en
nd v d ele
ba
e vaak n d g
k e
ee van
de j ngen er bij e be rekken er ee l k k
aangeven da
e
ee e r blee
en n
ndere a e de j ngere e ijn d vaak
le e
a e aar n de j ngen
bev nden
GEVOLGEN
r de d elgr e geld da al de n erven e n e
rd
nge e
nen en vader
e elkaar blijven
r elen e
k nnen dan e a r n n e d rbreken da
al genera
e be aa
n en n e ge n blijven elen vader en
nen veranderen n e aan de
a e n e ge n en de n
nee
d
n
ee naar de v lgende genera e e
n erven e b ed vader en nen de gelijk e d e a r n
e d rbreken en el de aan e e geven verander ng
n aa
a elijke n geld da al de n erven e n e
rd
nge e vader en nen een kan
en
e gr e en
g ede vader en nen
kan e ndelijk le den
r ble en al e
e d ng je gd r nal e
l val
verla
raa dr g dakl
ed e
vend en dan
e r
aan e g da de r ble en aan v lgende genera
e
rden d rgegeven veel nen rden en g
en
n n leven el vader
e is akkelijk die
r o e e en
des e oeilijker die k e s aarheid
e onen ls an ch e annen
h ilen nie
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
7
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
BE C
VI
I TE VE TIE
De interventie kan zowel in een individueel traject als
in een groepstraject worden uitgevoerd. Voor beide
trajecten geldt dat er daarbinnen weer onderscheid is
tussen een traject van de zonen apart, de vaders apart
en de zonen en de vaders samen.
aak ijn e de eder d e bij de l verlener aangeven
da e g ed
ijn de vader erbij e be rekken k elen
de eder een belangrijke r l bij e ver gen van vader
en nen da de e n erven e v r en belangrijk kan ijn
blijk k de l era r veel vader r je en en n a even
k en v r
de be e e d e eder gnaleren
2.1 DOELGROEP
i ersi ei
De primaire doelgroep van de interventie bestaat uit jongens van
14 tot 18 jaar die zich in een hulpverleningscontext bevinden
en hun (stief)vaders. Uitbreiding van de doelgroep tot jongens
van
jaar en n vader
gelijk erbij llen
aan a ngen n de gebr k e e d ek n d g ijn e n er
ven e kan k gebr k
rden v r j ngen en n vader
n de el de lee ijd a eg r e n e nder ij en n e el ijn
erk j ngeren erk n d e
a e gaa e dan v ral
een groepsinterventie.
e
belangrijk reken ng e
den e de veel e d aan
gelijke a ergr nden van de vader en nen aar ee
ge erk
rd
le d ng n vea kla e
l rele a er
gr nd e n e ge n a en ell ng e k nnen van nvl ed
ijn de an er aar de r ble a ek d r de d elgr e
belee d rd en n aa eraan e erken
e belangrijk
n e e general eren ader
e eke
bev lk ng gr e en k nnen n e ver n ka
rden ge
ren e al bij annen en vr
en ijn k er de nd v d ele
ver
llen b nnen elke gr e gr
k
nder ek
el een alge een beeld naar v ren bijv rbeeld ver
elke va ngen ver vader a vaak v rk en b nnen
be aalde e n e gr e en e bijv rbeeld
elbr nk een e
el
n ader a
van
al
en e eke
n erven e v r be aalde bgr e en kan
en elijk
ijn n de e n erven e rd daar n e verder
ngegaan
De interventie is in principe breed inzetbaar voor vaders en
nen van alle lee ijden d e n nderl nge band llen
ver erken ij de nen rd gegaan van de lee ijd gr e
jaar da d de gr e
aar ee n n de rak ijk
rd ge erk en aar ee de l
ebben laa gev nden
e n kkelaar gaa ervan da gl baal een n
lee ijd
van jaar kan rden aange den en da k de a
lee ijd n g kan rden ver gd
jaar e k n
er
n e vr eg gen eg beg nnen e e ver erken van de band
en vader en
n en d r e
d kne
aar
bij de de verjaardag Wan eed eer der be e en
n en e e de ke e van verv lg le d ngen en b eden
k ijden de e le d ngen n en eve begele d ng n r le
en r ng
k raje en e dr e genera e ijn n r n e
gelijk
n er ediaire doelgroe
• De gezinnen waartoe de zonen en hun vaders
behoren.
n de je gd l verlen ng en n e nder ij
al jaren
d delijk da en en n e
el aan aar deel
a
ken van ge n
e en d e na
e elkaar a en angen
en van d r laggevende nvl ed elkaar ijn l n er ed
a re d elgr e kan daar
k e ele ge n aar e de
nen en n vader be ren rden gen e d e eder
v r en daarb nnen eer een belangrijke n er ed a re
d elgr e
er al e g ed
le gaa e de nen
en de vader al d d re ijn eer lag ebben de ver ge
leden van het gezin.
e d elgr e
be rlijk gr
al
erb ven ver eld
a e ederland e gd n
da en r en van de
ederland e je gd e aken krijg e ge e al eerde l
bij
a
e r ble a ek n
n de rak ijk de
d elgr e d e daad erkelijk e de n erven e aan de lag
gaa kle n
da annen en j ngen ge eel n lijn e de
annelijk e d der ngen
n r ble en el llen l en
en eggen geen l n d g e ebben e k je gd l
verlener daar
veel verred ng kra
j ngen en
hun vaders te overtuigen van het nut van de interventie.
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
ij de doelgroe
8
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
• Jeugdhulpverleners
Metadoelen van de interventie:
en andere n er ed a re d elgr e ijn de je gd l verlener
d e e de gen e de d elgr e erken enk ij en en r
ren n de je gd l verlen ng ijn n g n e e
nge eld
e e ek erken e j ngen
e be rekken van n
vader
adr k
gender en e erken n de je gd l
verlen ng gaa
n e ee al ver e erken e e je
aar
e n d g da je gd l verlener
annen en
vr
en n
krijgen n de e eke d na ek van e
erken e annen en andva en krijgen
er n de
rak ijk ee aan de lag e gaan e n erven e dan k
g ed al ra n de ra ner n e e en d vraag el
een
aan al aan a ngen n e r gra a
e kan
aa
a elijke r ble en al
l val ddelengebr k rad al er ng en
elijk ge eld rd ver nderd
e gelijk aard g e d
rd vergr
he
en annen en vr
en
“Het ontwikkelen van talent en
oorko en an aa scha elijke
ro le en gaan ij de in er en ie
hand in hand.”
Contra-indicaties
oelich ing ij de doelen
rda r e nen r e ader breed en e bel n e baar
ijn er geen e eke nd a e en n ra nd a e aan
e geven Wel vraag e aa erkkarak er van de e de
e eke aan a ng van de gek en erkv r en aan
de n re e en en be e en en
gelijk eden van de
d elgr e
vraag e ra n e en e eke
e en e
van de be r kken r e nal al ede e b l e van de
be r kken rgan a e
Hoofddoel
dd el van de n erven e
e ver nderen van de
r ble en aar ee j ngen b nnenk en bij e gd rg e
n erven e el vader en nen eer n a e aken
a en e ijn en a en d ngen e d en aar nder val k
l a elijk n a
r de be ere verb nd ng kan k e
ge n eer ab eler rden e n erven e een ddel v r
nen en n vader
el aan d e ab elere ge n
a e
te werken.
en e l e e en
verbe er ng van de nderl nge be r k
ken e d bij vader en
n
eraard een r
aar n de
rak ijk blijk d geen ab l e n d aak rij ll ge deelna e
eveneen een r
aar k er geld da d n e r k
n d akelijk
e n erven e gaa
van een
eve benader ng van
j ngen en n vader e den rden aange r ken
n
k al e en en leren n energ e
eve ij e n e
e en erdere ervar ngen e de e gang n en ijn
ge r ken
e
2.1 DOEL
Hoofddoel van de interventie:
annelijk e d e an a e ar
a e n de aa
a ij
en e d rbreken van va e r l a r nen ijn belangrijke
ele en en van de n erven e r
rd ge erk e een
b na e van
ek ervar ng leren n r a ev r en ng
en gn eve en e
nele re e e e j ngen en n
vader leren d r e d en en e ervaren n de re e e
n
ervar ngen
rden de leer
en en geb rgd d r e e
ben e en erv lgen
rd e geleerde n de rak ijk
gebra
en rd er d e ervar ng k eer gere e eerd
e na e de vader blijken be e e e ebben aan e eke
n r a e ver e belang van n r l ver de l a elijke en
gee elijke n kkel ng van n
n en ver de an eren
aar ij n vader a be er k nnen nv llen
ngen ebben nder la van de r ble en
aar ee e bij e gd rg ijn b nnengek en
Subdoelen van de interventie:
e be r kken e d
en vader en
n
ver erk
e va ngen ver annelijk e d bij vader en
ijn verr d
n
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
9
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
r een nadr kkelijke be e e aan
l
andva en
de
n a e en e a enleven e n
n e verbeeren
e n erven e draag bij aan de verbred ng van de beeldv rng ver annelijk e d aard r de vader en nen
na a
van de n erven e een d ver
e en en elijk annelijk el beeld ebben aange e en erd r ijn ij
be er dan v r een n aa
een b
ende an er
e gaan e de dag ngen aar e n e leven egenaan
l en e ijnbaar van el rekende rela e
en annelijk
e d en r
v l gedrag dr g
r nal e
ijbelen en
ge eld ebben ij l gek eld en e ebben br kbare
al erna even n kkeld e ebben n
d ng en
va e
en
e van
l en
l re a e verbe erd e
rela e
en de nen en n vader verbe erd vader ijn
be
ge rden van n v rbeeld n e v r n
nen en v r de aa
a ij l gev lg ervan ijn k de
ver d ngen b nnen n ge nnen aan enlijk verbe erd
Subdoelen
bd elen van de n erven e ijn e ver erken van de
be r kken e d
en vader en
n en e verr en van de
va ngen ver annelijk e d bij vader en
n
d e
bere ken rd de
n be
ge aak van e belang van
ijn vader en van ijn n kkel ng van j ngen
an n de
vader rd be
ge aak van en ver erk n ijn r l al
v eder en r l del ader en
n rden a en gen d gd en gedaagd
e eken naar n r eve nv ll ngen
van an ijn en een
eve r l e verv llen n e ge n
leven e n erven e draag bij aan de n kkel ng van
eve v r en van annelijk e d en e veran
rdelijk e d
ne en v r de r l van nen en vader n n e gen leven n
n ge n en e ndelijk k n de aa
a ij erk n
van de n erven e da e verr en van va ngen ver
annelijk e d
el d el al
ddel
nderl ggend ver aal da de
n n de ber e een e gen
ad k e en de vader ver ijg
r de ene ende a
n e van de
n vana ngeveer e aal de jaar n aa
er een ver ijder ng
en vader en n
rden vader
el een r blee d r n a e g e d
e ge vader
k nnen n n a e g e d bij nder aan e g ijn n aan
e ge vader k nnen ndank n eke aan e g e d
eer a e g ijn
aal e
neel geb ed bijv rbeeld
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
r de band
en vader en nen e ver erken d r
vader be
e aken van n r l al
v eder en r l del
en d r en n de e r l e nder e nen draag de n erven e
bij aan e ver erken van e ge n
ee en d aan e
r blee
l end ver gen van ge nnen
rda de n er
ven e
kr
nen
rd een d e e nve er ng
gedaan n de vader van de ek
r e nen rden
r e vader vader d e r
ijn
el k nnen k r
ijn
n nen
Metadoelen
e e bere ken van e
dd el rden even andere
aa
a elijke e a d el ell ngen bere k
al reven e
van
l val rad al er ng e v rk en van ddelen
gebr k
r nal e en ar
a e n de aa
a ij n
n e e verge en een vergr ng van de gelijk aard g e d
en
annen en vr
en een eerlijker verdel ng van arbe d en
rg en een verr
ng van va ngen ver ek e e eke
r llen en aken e r kken vader a draag bij aan annen
e an a e n aan vr
ene an a e
2.3 AANPAK
Opzet van de interventie
e n erven e
b neer n re e d e a v e en e n r
a ev r en ng en re e e aan de and van v de beelden
en nd v d ele en gr e ge rekken e e gen be e en en
gelijk eden van de vader en nen aan en raal ij
ellen aan e beg n van een raje
n e gen d elen en
krijgen ged rende e raje
eed eer de kan
er
e re e eren en de d elen even eel bij e ellen gaand
van n e gen belev ng ereld
rden vader en nen
gedaagd
n
r
ne e k en en n e e
n
en
e d en en
n a eve vaard g eden e
n kkelen
el ged rende een raje al n de a r nd ng
rd e vader en n gekeken naar de ran er a be e
kenen de aken d e ijden de n erven e naar b ven k en
v r n dagelijk leven e elkaar en n e ge n en e
k nnen e de n e e n
en en vaard g eden er n e en?
r ge egd aa de n erven e dr e en ervar ng leren
n r a ev r en ng en re e e n gr e verband k
er
een v erde
bij
el ng e e le d eraard k eer
10
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
b vend en een belangrijke ervar ng v r annen d e n e
ge end ijn n ervar ngen gev elen r ble en en k e baar eden e elkaar e delen
Maatwerk
en erkend v r
el e nd v d ele al e gr e raje
de kra van aa erk
kan re e
rden nge eeld
de en en be e en en gelijk eden van de d elgr e
e be re ende l verlener ee daarbij eed de n erven e
en de lb n e
d en be aal er a e elke e a ngen gelijk llen gaan erken v r de be re ende gr e
de be re ende vader en
n e l verlener erk v ral
e a er gebe r en bere d en n aa
e r gra a
l e la en en
e verb nden e e
en
Kern van de interventie
v r
el e gr e
raje al
e nd v d ele raje
r rd
a ar ge erk e vader en
n en
a en e kra van e a ar erken da de vader
en nen g ed ijn e egelen n n gedrag da
gaa be er n a ar e e e dan a en eder blijk
r
e n d g e ebben
l e k en van de ander
en belangrijk nderdeel van de n erven e
e be reken van annelijke e gen a en
annelijk e d der ngen e kader
reageren
n en vader er aal n e
en e de
l verlener er ee
en
reageren e el
en
reageren e a al e ver vr
elijke
e gen a en gaa
d een v rbeeld van
aa erk elangrijk erbij da de l verlener
de annelijk e d der ngen g ed n de v nger
ee
da ij e kan ben e en
e
en
da e
an e eren bij de vader en de
n
n van de annelijk e d der ngen
k ben geen
la
er en eb geen l n d g k kan alle alleen
Wa dan erk al de l verlener de vader r e
ee e el en de r ble en van ijn
n
e
l en en de
n r e
ijn vader e el en
ader en
n v elen
dan allebe geen l vrager
aar el er a l dan k eer aan bij de
annelijk e d der ng d e eg da annen
de r ble en van degenen d e van en a ankelijk
ijn e en el en l en
r vader en nen
ddelen aan e re ken aar ee e anderen k nnen
el en rden de annelijk e d der ngen
egelijker ijd nge e en verr d
nen en vader
rden gevangen e le ke d ngen
d en al a en k ken e n
e d ngen d en al
be erk ng
a en
r en
blijk g ed e
erken vader en
n kijken daard r vaak naar
de v lgende a raak e a v e en aan vaak
en raal n n erven e ger
annen vallend
bij een deel van de vader n e nd v d ele raje
da ij eer be e e lijken e ebben aan n r a e
el ng en e v eren van ge rekken
eel e ij e rden vader en
n eegen en n
eenl ende ervar ngen d e en el en na e denken
ver n nderl nge rela e en e de e a en ang
e n r en en aarden en aan en van n leven
al an ader ijn el j ng ge ee en k nnen
n
n leren e e
v l a en e rden
ngen ijn
eg naar v l a en e d en k nnen
n vader leren e e
n j ng e ijn
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
ader en nen rden ge
leerd na e denken ver
e e llen ijn al en al an al vader en al
n annelijk e d breng vele k al e en e
ee en even vele valk len e v rk je d e
valk len? e breng je je en elijke e gen a en
n balan
e blij je n balan anneer je nder dr k
aa ? e blij je n n a
e je el en je gev ng?
e
n eer je e erk je a en? e gee
je v r aan j
e gen le der a ? r
e
rd je een le ke an?
e ervar ng leer da de nen n e alge een graag
llen d en en da de vader l ever llen ra en
ader llen n re e n r a e ebben ver e e
berbre n erk
e
e reden egen n
n
a de v lgende a
e ijn e
b
e
de l verlen ng e d eken van e gd rg d e ijn
ger
e el l end ver gen van de l n
11
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
e eder eel vaak een r ale r l da ij
degenecis die het betrekken van de vader initieert.
Het onderhouden van contact met de moeder kan
daar een belangrijk nderdeel van e r e ijn
• Gedurende het traject zoekt de begeleider steeds naar
e j e e
en de re en e van de bijeenk
en
Steeds wordt ‘’organisch’’ gekeken wat de behoefte is
van e en elke v lgende a en n d g ijn
• Een krachtige vraag die gedurende het traject aan
de vader gesteld kan worden is: ben je de vader die
je l ijn?
een vraag d e aank
en aan l
bij de vader
MA
E
• De interventie combineert inzichten en werkvormen
uit genderstudies, haptonomie, Rots en Water1,
communicatie- en leiderschapstrainingen, circus,
ar al ar
l verlen ng en nder ij
een
a
elende
d e e e e leren en er nlijke
ontwikkeling stimuleert. Elk traject is maatwerk,
a ge e d de e eke en en en be e en
van de deelnemer(s) en/of de organisatie waarmee
rd a enge erk aarbij rd a e gebr k
ge aak van de gelijk eden a v e en en
werkvormen die organisaties zelf in huis hebben.
EID C DE I
E
Mannelijkheidscoderingen zijn te zien als positieve kwaliteiten die mannen aanleren om hun leven
als mannen mee vorm te geven. nder de oppervlakte van de mannelijkheidscoderingen ligt
het voorschrift dat mannen vooral niet vrouwelijk mogen zijn en andersom daarom zijn
deze voorschriften zo belangrijk! En daar ligt ook een belangrijk probleem. Mannen en vrouwen
moeten dus een wezenlijk deel van hun menselijke eigenschappen negeren, ontkennen en
zelfs onderdrukken. ok mannen zijn emotioneel en invoelend, relationeel, afhankelijk en kwetsbaar,
solidair, en hebben behoefte aan intimiteit. iet alle mannen zijn bovendien hetzelfde. Er zijn meer
verschillen tussen mannen onderling dan tussen mannen en vrouwen.
De voorschriften van de mannelijkheidscoderingen leiden makkelijk tot vervormingen van wat
in de basis positieve mannelijke kwaliteiten zouden kunnen zijn. Dit leidt soms tot grote problemen.
Voor de mannen zelf, voor hun gezinnen en kinderen, en voor de maatschappij mannen
die zorg mijden, die eenzijdig gericht zijn op betaald werk, status en carri re, mannen die
zich afzonderen terugtrekken en isoleren - bijvoorbeeld bij con icten. Mannen die problemen
negeren of zelfs ontkennen tot het te laat is, mannen die zich niet of moeilijk in kunnen leven
in zichzelf of anderen, die dominantie en competitie zien als belangrijke manieren om
hun eigenwaarde vorm te geven, mannen die hun onderdrukte gevoelens niet anders dan in
agressie en seksualiteit mogen en kunnen uiten.
Ton van Elst en ert Evers hebben binnen de tichting ntwikkeling MA nenhulpverlening
MA in 1 4 de mannelijkheidscoderingen geformuleerd als de veelal onbewuste opvattingen
die mannen hebben over hoe ze moeten denken en voelen, over hoe ze zich moeten gedragen
Elst Evers 1 4 . Door Ton van Elst Movisie werden de mannelijkheidscoderingen als volgt
gepresenteerd tijdens de startbijeenkomst van het ranje onds Programma Man 2.0 waarbinnen
de ontwikkeling van TrotseZonenTrotseVaders werd gestart zie volgende pagina .
1
www.rotsenwater.nl
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
12
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
MANNELIJKHEIDSCODERINGEN1
‘Een betaalde baan is voor mij het
belangrijkste in mijn leven’
Mannelijkheidscoderingen gaan niet over
mannen maar over mannelijkheid. En parallel
aan de mannelijkheidscoderingen zijn ook
vrouwelijkheidscoderingen te onderscheiden.
‘Ik ben handelings- en prestatiegericht,
ik hou van competitie en wil me bewijzen
en onderscheiden van anderen’
‘Ik hoor de kost te verdienen voor mijzelf en
voor degenen die van mij afhankelijk zijn’
Vrouwelijkheidscoderingen en mannelijkheidscoderingen werden in 2002 gepresenteerd in
het boek 'Seksespecifieke Hulpverlening' en
in 2009 door de auteur Nico van Oosten bewerk
tot de volgende omschrijvingen:
‘Ik concurreer: ik moet eigenlijk beter,
sneller, sterker en efficiënter zijn
dan anderen’
Vrouwelijkheidscoderingen:
‘Ik ben zelfstandig, onafhankelijk en kan
eigenlijk alles alleen’
• Emotioneel en invoelend; rekening houdend met
anderen/zich voegend/ondergeschikt
• Wie je bent is verbonden met relaties
• Primair verantwoordelijk voor de sfeer in huis,
de kwaliteit van relaties, het huishouden en
de opvoeding en zorg van (jonge) kinderen
• Op de eerste plaats lief, aardig, aantrekkelijk
en zorgzaam zijn
• Afhankelijkheid en kwetsbaarheid mogen
(slachtofferschap toegestaan)
• Solidair en niet (te) individualistisch
• Seksualiteit via intimiteit
‘Ik heb geen hulp nodig’
‘Ik heb mezelf onder controle, ik ben niet
bang en huil niet’
‘Ik ben agressief, laat niet over mij heen
lopen en weet me te beheersen, ik ben
rationeel en zelfverzekerd’
‘Ik hoor degenen die van mij afhankelijk
zijn te beschermen en hun problemen
op te lossen’
Mannelijkheidscoderingen:
‘Ik ben geen slachtoffer’
•
•
•
•
•
Handelen, presteren en werk staan centraal
Wie je bent is verbonden met wat je doet
Primair verantwoordelijk voor het gezinsinkomen
Zelfstandig, onafhankelijk, beschermend
Afhankelijkheid, kwetsbaarheid en angst niet
zichtbaar (geen slachtoffer)
• Dominant, agressief, jezelf in
1
‘Ik ervaar intimiteit vooral via
seksualiteit’
‘Ik moet seksueel presteren en voor
nageslacht zorgen’
‘Mannen en intake’, Jack van de Loo, TransAct, 1997
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
13
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
Het individuele traject
e groe s ra ec
Kenmerken van de interventie als individueel traject
en erken van de n erven e al gr e
• Het individuele traject kent geen vaste elementen zoals
een va ge elde ijd d r n en e
v lg ng e
l baal gelden de el de r n e al n e gr e raje
en rd k e draa b ek gev lgd da v r de
gr e raje en
n kkeld
rd naar bev nd van
aken en er l vraag d r de l verlener aange a
e n erven e be aa n de ba
er e
rk
v r vader en nen en
e bre den
langd r ger r je en en adv e erk
aa
e rk
be aan een
b na e van
ervar ng leren en
en en van re e e k rden
e na e de vader v r en van v r en relevan e
n r a e ver vader a en de n kkel ng van
n
n n al dan n e
eke d e a v e en
rden vader en
n
gedaagd
naar
el
elkaar en de nderl nge rela e e kijken en de e e
ben e en erbij rd a
elend ge erk e
de vader en nen a ar en ge a enlijk e re e e
v nden
el nd v d eel
r elijk
ndel ng
laa al n k el en gr e ge ij
en raje begele der
a van de je gd rg
organisatie die de jongere begeleidt signaleert dat
de band tussen vader en zoon is verstoord en zet
e nd v d ele raje n e gnaal k
d van
de l verlener d e e k
el de
n al
de vader ge
veerd ijn
ee e d en l da
e geval kan e raje d re van ar er e
n e ge a
e rden da er een gr e
gev r d
da er van
e gd rg rd ge erk
gaa e n e nd v d ele raje r a r
de
n
er eer een lange er de van nd v d ele
a ng van de
n en rd a la er de vader
erbij be r kken da e een n
adden
aa
van e raje gaa de l verlen ng aan
de
n verder r een ndel nge en
r elijke
verdra van de bev nd ngen n l e en re l a en
d r de v erder naar de raje begele der ijv rbeeld
da er een b ndje
en vader en
n da
de vader be r kken e d n bij de raje en e
trajectbegeleider neemt deze resultaten mee in
de verdere dagelijk e begele d ng
Mijn oon lijk el o
ij aar
da eg ik he nie anders
gaa hij s raks eggen a aar a
da he ij el och ook gedaan
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
raje
14
n eer e n an e gaa e er een ve l ge en
ver r
de eer e re ren aar n vader en nen
ervaren da e le k n e e d ngen a en e d en
ij alle a v e en gaa e er da de deelne er
el en elkaar een
eve ij e leren kennen
en aarderen e e e ijn ener ijd ger
e ver alen van de ervar ngen n de rk
naar
dagelijk e
a e en ander ijd
e be reken
van va ngen ver annelijk e d ek e e eke
aakverdel ng en an rd ng
e
gelijk b nnen k r e ijd een ekere gedrag
verander ng bij de deelne er e be erk ell gen
Het is aan te bevelen een serie van minimaal zes
rk
van n ander al r aan e b eden
n een d delijke regel aa erbij rd dan
en n e n keer a ar e de nen ge erk
en n keer a ar e de vader
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
Wanneer een groepstraject en wanneer
een individueel traject?
Binnen de jeugdzorg zijn groepssessies mogelijk als gestart
kan worden met een groep jongeren die zich min of meer in
eenzelfde fase van het hulpverleningstraject bevinden. Dat
kan alleen als binnen de organisatie voldoende kennis en
overtuiging aanwezig is bij de hulpverleners over de interventie.
Als meerdere trajectbegeleiders de interventie kennen en als
mogelijkheid zien voor hun cliënten, kan er een groep worden
geformeerd met jongeren die zich in eenzelfde fase bevinden.
Hierbij is ook belangrijk dat met name de vaders maar ook de
zonen zich veilig genoeg voelen om in een groep aan het
oplossen van hun problemen te werken. De begeleiding,
informatievoorziening over de interventie en de werving door
hulpverleners en trajectbegeleiders is hierbij van groot belang.
In de praktijk blijkt dat het werken in een groep voor de vaders
en de zonen een grote meerwaarde heeft: doorbreking van het
isolement, van de eenzaamheid, van het gevoel als enige met dit
probleem te kampen en af te wijken van de rest. Feitelijk is het
werken in een groep al een doorbreking van de mannelijkheidscoderingen die voorschrijven dat mannen geen problemen
mogen hebben, geen hulp nodig hebben en het zelf wel oplossen
- en bovendien van de coderingen die mannen vooral in concurrentie, competitie en krachtmeting met elkaar plaatsen.
In de praktijk blijkt het vaak moeilijk realiseerbaar om met een
hele groep tegelijk te starten. Dan kan een individueel traject
uitkomst bieden. De begeleider werkt dan in het tempo van de
cliënt en kan inspelen op alle ontwikkelingen die zich voordoen.
Materiaal en werkvormen (zie de bijlage)
• Er is een draaiboek beschikbaar voor het groepstraject.
Met enige aanpassingen kan dit ook voor de individuele
sessies worden gebruikt.
• Het benodigde materiaal voor de doe-activiteiten varieert
met de keuze voor specifieke activiteiten.
• Voor de reflecties zijn schriftelijke vragen, invuloefeningen
en andere opdrachten ontwikkeld. Zie bijlage.
• De interventie maakt gebruik van de 'mannelijkheidscoderingen' van Movisie. Hiervoor zijn een vragenlijst
en powerpoint presentatie beschikbaar, die voor
gebruik in specifieke workshops op maat kunnen
worden aangepast. Zie bijlage.
Ruimte
• Gewenst is een ruimte waarin zowel fysieke activiteiten
uitgevoerd, filmfragmenten bekeken en besproken
en schriftelijke opdrachten gemaakt kunnen worden.
Dit kunnen eventueel ook verschillende ruimtes zijn.
Belangrijk is dat de deelnemers het als 'hun' ruimte
kunnen gaan ervaren.
Ben je de vader die je wilt zijn?
Deze krachtige vraag vormt de kern van het werken
met de vaders.
Waarom worden mensen enthousiast van
TrotseZonenTrotseVaders?
• Cliënten kunnen snel starten
• Het gaat om maatwerk
• Begeleiders zien dat zij iets voor vader en zoon
kunnen betekenen
• “Beslissers’’ (ambtenaren, wethouders, kader
Jeugdzorg) zien dat de kans op schooluitval,
criminaliteit, drugsgebruik en huiselijk geweld
kleiner wordt
• Vaders en zonen worden op een positieve manier
aangesproken
• Moeders zien vaak al heel lang de belangrijke rol
van de vader
• Vaders zien hun rol beter in of op een andere manier
• Vaders gaan terug naar hun eigen jeugd en
eigen opvoeding
• Vaders begrijpen dat hun eigen opvoeding een rol speelt
• Begeleiders herkennen vader en zoon in elkaar
• Vaders (her)ontdekken dat samen zijn en samen
doen positief is voor de relatie
• Vaders voelen zich gezien, gehoord en gewaardeerd
• Filmfragmenten over vader-zoonrelaties doen het
bijzonder goed als ingang voor reflecties; hiervoor is
een korte lijst suggesties beschikbaar. Zie bijlage.
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
"Ik lijk meer op mijn moeder, helaas.”
15
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
Locatie en uitvoerders
Inhoud van de interventie
De interventie wordt uitgevoerd door gezins- en trajectbegeleiders en coaches van jeugdzorg organisaties. Ook trajectbegeleiders in het onderwijs en in het welzijnswerk kunnen de
interventie uitvoeren. Voor anderen die met vaders en zonen
(willen) werken kan de interventie als inspiratiebron dienen voor
een interventie op maat. De ontwikkelaar van de interventie
kan hierbij ondersteunen.
Het groepstraject
De interventie wordt uitgevoerd bij een organisatie die beschikt
over voldoende faciliteiten om ook fysiek aan de slag te gaan
met jongens en hun vaders. Daarbij kan worden gedacht aan
sportvoorzieningen, mogelijkheden voor hout- of metaalbewerking, kookfaciliteiten, etc. Daar waar dit niet mogelijk is,
kunnen buitenvoorzieningen worden benut, zoals een tuin of
park, het strand of een trimbaan.
Kenmerkend voor de uitvoerder van de pilots, Cardea Jeugdzorg, is dat deze organisatie veel mogelijkheden biedt, innoverend en vernieuwend is, vaak pilots organiseert en landelijk
trekker is voor nieuwe projecten en activiteiten. Cardea geeft
medewerkers de ruimte om zich zelf en hun eigen producten
te ontwikkelen. Zo’n frisse en innoverende organisatie is nodig
om een interventie als deze te kunnen implementeren. Ook
GGZ-organisaties en scholen (via MEE) die een innoverende
en open houding hebben, kunnen deze methodiek toepassen.
De begeleiders/hulpverleners die de interventie uitvoeren
hebben de relatie met hun eigen vader en eventuele kinderen
grondig onderzocht en uitgewerkt en zijn bereid en in staat
hun eigen ervaringen in te brengen. Ze staan open voor de
ervaringen en behoeften van hun cliënten en beschikken over
een ruim repertoire aan kennis en vaardigheden om tijdens de
interventie in te zetten. Belangrijk is dat ze de relevante thema's
hebben doorleefd en in staat zijn steeds de benodigde verbanden
te leggen tussen de oefeningen, achtergrondinformatie en de
hulpvraag.
Het kan een pr zijn om mannelijke hulpverleners in te zetten
bij de uitvoering.
“Ik wist niet dat ik dan zoveel
op mijn zoon lijk.”
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
Een serie van zes bijeenkomsten van tot , uur, voor vier tot
acht zorgvuldig geselecteerde jongens en hun vaders. De
selectie is tot stand gekomen in nauw overleg met de betrokken
trajectbegeleiders en met de deelnemers zelf, die ook een
uitgebreid intakegesprek hebben gevoerd met één van de
trainers. Feitelijk wordt drie keer hetzelfde programma uitgevoerd: de eerste keer met de zonen, de tweede keer met de
vaders, de derde keer met zonen en vaders gezamenlijk. De
zesde en laatste bijeenkomst krijgt het karakter van een terugkomdag; tussen de vijfde en zesde bijeenkomst zit ruim een
maand.
Concrete activiteiten
• Introductie van de Kluis: alles wat wordt gezegd is
vertrouwelijk, gaat in de kluis en wordt dus nooit
naar buiten gebracht.
• Vaststellen van gezamenlijke doelen en individuele doelen.
• Fysieke opdrachten: touwtrekken in tweetallen,
grensoefening (naar elkaar toelopen en kijken waar
de grens van de ander ligt), bal afpakken (grenzen,
krachtmeting, fysiek contact), spullen op elkaar
veroveren, met de ruggen tegen elkaar en dan
omhoog komen (samenwerken).
• eflectieopdrachten informatie-uitwisseling:
voorstellen aan de hand van vragen over de eigen vader
of zoon, wat zijn jongenskwaliteiten mannenkwaliteiten,
samenwerken, filmpjes, plankje doorslaan.
• Diverse energizers - speelse actieve oefeningen
die de deelnemers energie geven.
• Gezamenlijke activiteiten: koken, sporten, film kijken.
• Evalueren en nieuwe doelen stellen.
Het individuele traject
In het individuele traject worden dezelfde elementen gebruikt
als in het groepstraject, waar nodig aangepast aan de individuele
situatie. In het individuele traject zijn er geen vaste elementen
zoals een vastgestelde tijdstuur, opvolging, etc. Het gaat om
maatwerk, sommige trajecten zijn snel afgerond en andere
duren langer.
16
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
e en raal
eke e en ngen en e bekijken van v de
beelden werden afgewisseld met werkvormen voor zowel
nd v d ele al gr e re e e
annelijk e d e e de
bleek succesvol voor jongens van 10 tot 17 jaar, en veelbelovend v r de lee ijden er nder en erb ven e v er ng
van Toffe Jongens kwam in 2009 ten einde toen de gemeentelijke b d e v r de e r je en k a en e vervallen
Tijdens het touwtrekken doet de zoon niets
en de vader trekt - letterlijk - alles. Dit heeft
parallellen met de praktijk de zoon doet
helemaal niets in huis en de vader ruimt alles op.
Pas met het touwtrekken valt voor de vader
het kwartje en realiseert hij zich hoe
de situatie is. Vanaf dat moment kan er over
gesproken en aan gewerkt worden.
Toen het Oranje Fonds het subsidieprogramma Man 2.0 voor
emancipatie van sociaal geïsoleerde mannen presenteerde, was
d delijk da d een n ere an e kan v r de d r n kkel ng
van Toffe Jongens bood. In 2010 werd een plan geschreven
voor de interventie ToffeZonenToffeVaders, dat werd goedgekeurd door het Oranje Fonds.
Bij het gezamenlijk voetballen kan blijken dat
een vader het steeds beter wil doen dan zijn zoon,
hem wil overtreffen. Dit geeft de begeleiders
iets in handen om de vaders en zonen een spiegel
voor te houden. En het is ook een duidelijk
voorbeeld van een mannelijkheidscodering
competitie, concurrentie, jezelf bewijzen, agressie.
Nadat de relatie met de samenwerkingspartner halverwege
de projectfase was beëindigd, heeft Jens van Tricht in samenwerking met drie pilotorganisaties (Cardea Jeugdzorg in Leiden,
rak ijk
l We r e land n r ebr ek en e
e
Utrechtse School) en de betrokken trainers het traject voortge e nder de naa r e nen r e ader
erv r erd
opnieuw subsidie van het Oranje Fonds verkregen. Doel van
de interventie TrotseZonenTrotseVaders was en is het versterken
van de band tussen vaders en zonen door hen bewust te maken
van hun rol, positie en ontwikkeling, en door hen hierin te
e nen e ba n erven e bij de l rgan a e
ge e
en vastgelegd in een document dat beschikbaar wordt gesteld
via www.trotsezonentrotsevaders.nl.
Als er spelletjes worden gedaan met de vaders
apart, dan zien de begeleiders sommige
vaders e act hetzelfde gedrag vertonen als
hun zonen, bijvoorbeeld in de manier waarop
ze het spel verzieken. et is dan aan de
begeleiders om hen hierop te wijzen.
2.4 ONTWIKKELGESCHIEDENIS
Achtergrond
De interventie TrotseZonenTrotseVaders bouwt voort op het
project Toffe Jongens, dat in 2007-2009 werd uitgevoerd door
Jens van Tricht in samenwerking met Stichting P=P. Toffe
Jongens richtte zich op het ontwikkelen van een positief en
ge eldl
el en anbeeld bij j ngen n e ba
en
v r ge e nder ij
er ee erd bijgedragen aan e
versterken van de eigen kracht van deze jongens en aan het
v rk en van
l val en andere r ble en ijden de
uitvoering van Toffe Jongens kwam de vraag op waarom er
niet ook met de vaders van de jongens gewerkt werd. De toen
ontwikkelde methodiek is nu verder uitgewerkt om deze ook
geschikt te maken voor het werken met vaders.
TrotseZonenTrotseVaders wordt nog steeds actief ingezet en
d r n kkeld bij ardea e gd rg n
el nd v d ele al
gr e raje en e d elgr e en de r e nal blijken
behoefte te hebben aan meer (achtergrond)informatie over nut
en noodzaak van het werken met vaders en zonen, alsmede aan
eer n delijke n r a e ver e vader en nen n elkaar
zitten, hun plek in gezin en samenleving, en hun onderlinge
relatie. Ook hebben professionals en hun organisaties behoefte
aan een meer theoretische onderbouwing. Daarnaast is het nodig
in en rond de jeugdhulpverlening meer bekendheid te geven aan
de e eke n eek van e erken e j ngen en mannen.
aar
de n erven e n verder be reven en e ek
gericht op de doelgroep jongens van 14 tot 18 jaar die zich in
een hulpverleningscontext bevinden en hun (stief)vaders.
Toffe Jongens bestond uit een interactieve mix van inzichten
uit Genderstudies en de sociale wetenschappen, Rots en
Water, en technieken voor geweldloze communicatie. Daarnaast stond in Toffe Jongens de Amerikaanse video ‘Tough
”De ontwikkelaar beschouwt TrotseZonenTrotseVaders als een interventie in
on ikkeling een ge a enlijke oek och
naar wat werkt voor alle betrokkenen.”
Trotse Zonen Trotse Vaders
Ben je de vader die je wilt zijn?
17
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
Betrokkenheid doelgroep
e r kken e d van de d elgr e ee al ijd en raal ge aan
ijden de n kkel ng van de n erven e lleen d r aan e
l en bij de belev ng ereld van de d elgr e
de e n
be eg ng e krijgen
kijken a lee bij de deelne er
vader n
n kijken a en aan reek
a bij en
erk l eren naar a e e eggen ebben en er dan bij
aan l en er
er gk en ij de e eedba k l
e
ver gen
rden aange ekend da k ver e en eer and
belangrijke nd a ren k nnen ijn en aren ver e belang
en de
a van de n erven e
aren deelne er
el n n rea e da eel d delijk a da er een belangrijk
ijn n erd aange neden
ij de n kkel ng van de n erven e r e nen r e ader
ijn vader en nen na be r kken ge ee
el n e
v r raje al ijden de v er ng en deel van de ra ner
el vader allen ijn el
n e alle be r kkenen ijn k
ge rekken gev erd ver n e gen vader en n rela e e
e
erd r erd de n kkel ng van r e nen r e
ader een ge a enlijke en er nlijke ek
naar e
belang van be r kken vader a
d en en raal en de e ng ee al d r e nadr k l g
le k a en be g ijn e e e annend ngen regel
a g val e
rd
er
rd ge r ken ver
n a e van j ngen n de annen ereld en ek
n erne lever vele eb e
e a v e en d e ne al
r e nen r e ader de band
en vader en
n
llen ver erken
ijn er gr e ver
llen
e n erven e r e nen r e ader e nadr kkelijk n
e veranderen van va ngen ver annelijk e d al
ddel
de band
en vader en
n e ver erken n egelijker
ijd bij e dragen aan ene ende gelijk e d
en annen
en vr
en e ver erken van de rela e
en vader en
n een ddel
e k en
e
dd el na elijk e
bijdragen aan e l en van de r ble en aar ee de n
b nnenk
bij e gd rg ver gen blijk
de e k r e ek
n erne
n e da e vaak
eder ijn d e
ek ijn naar an eren
de vader
nrela e e verbe eren
Overeenkomsten en verschillen tussen de interventie
ro se onen ro se aders en ergelijk are in er en ies
vereenk
Buitenlandse interventie
e n erven e
n ederland n
er
e ver erken van de rela e vader
er
e ver erken van vader a
ebr k akend van d e a v e en
kkeld
er
r ver bekend bij de n kkelaar rden n ederland
geen vergelijkbare n erven e
gev erd
ba
van
e nen e ader
el een e d ek n kkeld en
gev erd v r j ngen n e ba nder ij en n vader
nder de naa
er
n kkeld d r
n er ver
e er geen a ele n r a e e v nden en rgan a e al
a ne rgan eer bl eke bijeenk
en e een d al g
ver vader a
erbij rden
k vader en nen
egelijk aan e
rd gela en
rden k van de
l verlen ng a v e en n kkeld en aangeb den v r
vader en nen al bijv rbeeld
ader
n v r
k end de v ed l avraag bij de aanb eder leer da
en eel n raje aan de gang
aar a da en e
e er
e
rd n e e d delijk
Wel rden eed eer a v e en aangeb den ger
vader en nen aarbij e ver erken van n band een
belangrijke d el ell ng
ij al de e a v e en aa a en
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
en
18
n
llen
e n erven e r e nen r e ader
rd nge e
b nnen de reg l ere je gd l verlen ng
e n erven e r
de l ng e bijdragen
aan de l ng van een n ree r blee van
de
n na elijk e r blee
aar ee ij
b nnenk
n de e gd rg
e n erven e r e nen r e ader
ran r a e
da l eggen ger
e veranderen van rad nele
nv ll ngen van annelijk e d en vr
elijk e d
e n erven e r e nen r e ader e n
be
rd ng van vader en nen ver de valk len
en verv r ngen van rad nele nv ll ngen van
annelijk e d
e n erven e r e nen r e ader n r eer
vader ver e belang van n r l en ver de
n kkel ng van j ngen
e n erven e r e nen r e ader e n
re e e ver de e gen r l al j ngen an en
n vader
n rela e
an vr
ver d ngen
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
ONDERBOUWING
PROBLEMEN VAN JONGENS
en r en van de ederland e je gd krijg e aken e
ge e al eerde
l bij
a
e r ble a ek
(Kuunders et al. 2011).
ngen bben r ble en en j ngen ver r aken r ble en
ngen ijn verver egen
rd gd n v r ijd ge
l val
raag van der elden
n e e van e nder ij
raag
ar e
al
l en dr ggebr k
ald en
ren
van aar e al
ga ever lav ng e en
van
ij
gren ver rijdend ek eel gedrag
ge eld egen
ek elen
ij e al
d ver e
v r en van verla ge eld en r nal e raag e al
Alcoholgebruik, dronkenschap en cannabisgebruik correleren
e ijbelen ger nge
l
va e en le ere
lre a e
g e al
ngen blijven vaker
en
vallen vaker
en r en vaker a naar lagere nder ij
n vea
lae en
ngen ebben k e aken e
ek eel
br k r
e en ee
rn en nder er en
d e ee al v ral aan e je gerela eerd rden en daard r
bij j ngen vaak ver e
d ge en rden ngen ebben
e aken e e
e d ng van de der
e e en e
ver aarl ng
br k en
andel ng e dre gende
agre e e
en a
e e r
rn en
n nder ij el ijn j ngeren erk en l verlen ng rd
alle
gelijke an eren ge erk aan l ngen v r en
reven e van de e r ble en e n erven e r e nenr e ader draag er van een e eke nval ek aan
bij be er ge egd e een e eke
b na e van nval eken r e nen r e ader breng vader er g n de
leven van j ngen nder ek e vader en nen de r l
d e va ngen ver annelijk e d elen bij n r ble en
en begele d en n e v r geven van n e e n r ever
nv ll ngen van n leven al j ngen en an
BETROKKEN VADERSCHAP ALS OPLOSSING
r e nen r e ader
n kkeld van
e n
da
de r l van j ngen en annen v r een belangrijk deel v r k
aa
a elijke va ngen en v r r en de
annelijk e d der ngen van
en van der l g
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
e a andelijke r l van vader n de v ed ng k
er d re
v r
e g e d van vader kan een belangrijke nega eve
r l elen n de n kkel ng e el ijn en de re a e van
n k nderen
rnea
ave
e r kken
vader a draag bij aan e v rk en van allerle
e en gedrag r ble en bij n k nderen en aan e
vergr en van e el ijn en
l re a e e
g e al
k
de
e van n
ar ner en e el ijn van e ge n ee de be r kken e d
van vader nvl ed
vend en
rd de
eve dan el
negatieve invloed van generatie op generatie doorgegeven
ave
e
g e al
e erken aan
be r kken e d van vader bij n nen draag dan k bij
aan de n kkel ng van eer be r kken vader n v lgende
generaties.
e belang van be r kken vader
jarenlang nder a
ave
en krijg de laa e jaren gel kk g eer
positieve aandacht, onder andere van de lokale en nationale
ver e d
vadere an a e n van de eer n en n
e e an a ebele d van de ge een e
erda
ele d lan r
ene an a e
k ijn re en ee
ra r en ver nder e n ng van vader a ver enen e
g e al
el e al
ang aa
aar eker
k e en eed eer vader erv r a e deel e ne en aan de
rg v r en de v ed ng van n k nderen
er een
ijgende lijn n e aan al vader da
der a verl
nee
e ee e vader blijven na de geb r e van n
k nd e er evenveel erken gaan el
eer erken eren
e al
n a even v r e
leren en nder e nen
van a e en rg aa vader a n aan van l kale en
landelijke el rgan a e
e
g e al
el e al
aar e al
en el n erna naal bijv rbeeld n
de ereld ijde a agne en are d e ede d r e ederland e ger W
rd ge rgan eerd
en are rg).
e r kken vader a blijk n e alleen g ed e ijn v r
k nderen en ar ner aar ee
k
eve e e en de
vader el
nda
r lijk n ddel
rake e ijn
van een n e e genera e annen d e n vader a a e
llen nv llen n gelijk aard g ar ner a e de eder
an ij bergen
19
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
Een betrokken vader is goed voor het hele gezin. Voor de man
zelf betekent het een betere fysieke en mentale gezondheid.
Bovendien biedt een goede vaderbinding de beste kansen op
goed contact met de kinderen na een eventuele scheiding.
Kinderen met een betrokken vader doen het daarnaast gemiddeld beter op school en vertonen minder probleemgedrag.
Afwezigheid van vaders kan leiden tot problemen op school,
meer internaliserend en externaliserend probleemgedrag,
meer kans op slechte vrienden en crimineel gedrag, meer
kan
ddelengebr k en eerder ek eel a e ijn e
Hoog et al. 2011; Bucx 2011; FIRA 2007). Vaderbetrokkenheid
heeft een positieve invloed op de cognitieve, emotionele,
sociale en fysieke ontwikkeling van kinderen. Zo is onder
andere een positief verband gevonden tussen vaderbetrokkenheid en schoolprestaties, IQ-scores, hechting, omgaan
met stress, zelfacceptatie, sociale competenties, relaties met
lee ijdgen en en r
aal gedrag aderbe r kken e d
blijk daarnaa reven e e erken v r r
gedrag al
middelengebruik, externaliserend probleemgedrag en gedragsr ble en ngen blijken
r dan e je e r eren
van een g ede rela e e n vader el
elbr nk
Overigens is de invloed van vaders met name positief wanneer
ij e ra aanda be eden aan e rga e
an ijken en
Tavecchio 1998). Interessant is dan weer dat kinderen met
be r kken vader er nder ek e e eke v r rdelen
na den arke
be r kken vader a draag d bij
aan e d rbreken van de annelijk e d en vr
elijk e d
der ngen k v r de ar ner kan e
e ijn da een
an eer be r kken bij de v ed ng e
g e al
n rg nder ij en l verlen ng dr ng e belang van
betrokken vaderschap langzaam maar zeker door; de profesnal el ijn er e er n g lang n e al ijd
nge eld
e aal v r vader ijn er dan k n a even n kkeld
een n a e n kkel
n e el
al www.ikvader.nl,
rden b eken gebra al e egen aandeng d v r
annen an en
en ab anage en v r annen
an en
en rd d r een annelijke verl k nd ge
een zwangerschapscursus gegeven aan toekomstige vaders
vader r
nl aar ver n ddel
k een b ek
ver enen r an
k had nooi gedach da ijn ader
zo mee zou doen.”
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
nderliggend ro lee
annelijkheid
o a ingen o er
annelijk e d e
a n e van na re k
aar eed
ne
e
rden beve gd nnell
e annelijk
heidscoderingen die deze opvattingen en voorschriften weeregelen van
en van der l g
ijn
e va en
als eigenschappen of kwaliteiten die positief kunnen worden
ingezet, maar die regelmatig ook vervormd worden en dan tot
r ble en le den e ke r lij van de annelijk e d de
ringen zelf kan leiden tot een problematische worsteling om
eer j
nder e v ld en aan de d nan e annelijke d dealen van
en van der l g
annelijk e d der ngen rden al vr eg aangeleerd n de
v r van een j ngen de
r
de g
de
el
de an
r er a
en el
de belangrijk e der ng v r annen l d
ee n e
vr
elijk d e n e a vr
en d en r aa
er een
nke an e
e a ijken van de annelijke n r
j ngen en annen d e n e v ld en aan e gelegde beeld
van e e annelijk e d
rden ge aak v r
a je
e je ga
ij
e nderdaad
alle aal nn a e e vr
en vr
elijk e d n e
e en alle aal e e
n de ereld kan vergaan
geweld tegen homo's komt vaak voort uit krampachtige
va ngen ver annelijk e d ij e al
erschillen en o ereenko s en
en oeders
ssen aders
TrotseZonenTrotseVaders is gebaseerd op het inzicht dat sekser llen n e nveranderlijk va l ggen aar be nvl ed rden
d r gender de l rele nv ll ngen van annelijk e d en
vr
elijk e d nnell
nderdaad de annelijk e d der ngen en vr
elijk e d der ngen e laa e jaren
rd eed d delijker da gender eerder een n n
dan een ar
e egen ell ng en r eke
ne
en da genaa d annelijke en vr
elijke e gen a en
ver e alge een be rlijk gelijk verdeeld ijn ver de
ek en ar er
e
n ddel blijk
k da
vaders die voor hun kinderen zorgen ook fysiek veranderen,
el n n r
n
d ng eld an e al
al n
de erk ng van n er enen bra a e al
al
n e n al e
d
a
al a d d
ge
a
al a g
r de annelijk e d der ngen
en e
breken b ed r e nen r e ader j ngen en annen
egang
n v lled g en elijk en eel
20
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
AAN TE PAKKEN FACTOREN
Zoals Einstein al zei: “If you do what you
always did you get what you always got”.
De interventie pakt de volgende factoren aan en heeft deze
k al
bd elen ben e d
De afgelopen jaren staat vaderschap meer dan ooit in de belangell ng nder eker
ij en regel a g n de r ng van
e eke e gen a en van vader d e n baar den ijn
n de v ed ng ave
en e belang van de e eke
vaderr l al e enlijk ver llend van de ederr l r
an
et al. 2002; Zwaan 2013). Vaders moeten niet moederen, is het
adag
e e nder eken gaan e er v rbij aan e e da
annen en vr en nderl ng ver e alge een eer van
elkaar ver llen dan annen en vr en al gr e
en
r eke
ne
a geld dan d
k v r vader en
eder
e vader be aa n e
vend en blijk
nder ek
da le b e der aren d
e ee eder
e geen n le er d en n de v ed ng dan der aren e een
vader en een eder
e al
Waar ijnlijk d e e
ge la van de eede der er nder e dan ijn
aar
be r kken e d en d e bij le b
e der aren ver e
alge een gr er dan n eer rad nele e er ek ele
ge nnen e ver
llen
en vader en eder ijn n de
v ed ng rak ijk nder gr dan de vereenk
en e
Hoog et al. 2011; Pels & Distelbrink 2012).
eraard ijn er d delijke ver llen n de an er aar de
a enlev ng kijk naar annen en vr
en en d naar vader
en eder
eder krijgen e en eken anger a
en bevallingsverlof, vaders moeten het met twee dagen doen.
ngen
rden aan de and van de annelijk e d der ngen
onder andere gesocialiseerd om als man kostwinner te worden,
e je
rden aan de and van de vr
elijk e d der ngen
onder andere gesocialiseerd om een goede moeder te worden.
en e er g n ge ddelde ver llen
en vader en
moeders: betrokken vaders ondernemen iets vaker actiegerichte,
fysieke, sportieve en technische activiteiten (De Hoog et al. 2011;
el
elbr nk
e r l van de vader be aa eer
el dag ng e verkennen en ne en van r
e aan
ed gen van na ankelijk e d en a n e ave
e e gev nden ver llen
en vader en eder
eer egelen de
al a e en de daar v r vl e ende
ver llen n ijd be ed ng
en annen en vr en n en
nda n el
elbr nk
en belangrijke r l dan
ook voor vaders weggelegd als rolmodel in het doorbreken van
de rad nele va ngen ver annelijk e d en vr elijk e d
e r kken vader a daarbij egelijker ijd de b d a er
en de b d a
e ed
e e age
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
Subdoelen:
e be r kken e d
e
en vader en
n
ver erk
va ngen ver annelijk e d bij vader en
n ijn verr d
Algemeen
De interventie TrotseZonenTrotseVaders richt zich op het vererken van de rela e
en nen en n vader en
e
verr en van va ngen ver annelijk e d
r e ver erken van de vader-zoonrelatie zet TrotseZonenTrotseVaders in
op het vergroten van de betrokkenheid van de vader door hem
be
e aken van e belang van ijn r l en d r n re e
en rak
e nder e n ng e b eden bij e nv llen van een
be r kken vaderr l e verr en van va ngen ver anne
lijk e d rd bij de e n erven e gereal eerd d r vader en
nen e la en re e eren de annelijk e d der ngen en
de e aan n e gen gedrag e rela eren en van er
k e
kijken naar de n era e
en vader en
n
Het versterken van de betrokkenheid tussen
vader en zoon
Voor het versterken van de vader-zoon relatie worden vader
en
n n eer e n an e be
ge aak van de rela e d e
ze al hebben. Vervolgens zet TrotseZonenTrotseVaders in op
het vergroten van de betrokkenheid van de vader door hem
be
e aken van e belang van ijn r l en d r n re e
en rak
e nder e n ng e b eden bij e nv llen van een
be r kken vaderr l e vader krijg n r a e ver e belang
van ijn r l al
v eder en r l del ver de n kkel ng d e
ijn
n d r aak en a de e van e n d g ee
r e nen r e ader
aak de vader d delijk aar
be r kken vader a belangrijk v r de vader el v r
ijn ge n v r de k nderen en e ek na rlijk v r de n
Ook worden vader en zoon meegenomen in activiteiten waarin
e n rela e n ree k nnen ervaren en verbe eren e
verkennen n e gen en elkaar gren en leren a en erken
beleven le er en krijgen andva en
de nderl nge
n a e e verbe eren
21
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
e
err i en an o a ingen o er
annelijkheid
Werk a e ele en en van de n erven e ijn
rg v r en be r kken e d bij k nderen aan n e en raal n
eer rad nele va ngen ver annelijk e d de annelijk
he d der ngen
be r kken vader a e
leren e
d belangrijk
de e va ngen e verr en vend en
elen rad nele va ngen ver annelijk e d vaak k een
r l bij de r ble en aar j ngen ee ka en e n erven e
r e nen r e ader ree dan k naar n e e v r en
van annelijk e d d e
el vader al nen n aa ellen
een n r eve an er e elkaar en e de dag n
gen n n leven
e gaan r e nen r e ader d e
d d r de annelijk e d der ngen e vader en nen e
be reken en de e e rela eren aan
el n nderl nge
rela e al aan n re e
a e n n e gen leven
eran
e
rd ng bij de vader ver e belang van ijn r l
al
v eder en r l del
n r a e ver de n kkel ng van j ngen
an
a en le er beleven
rak ijkervar ng d en e verbe erd n a
erbe eren van de
n a e
en vader en
n
e
ijn bij de vader en de
n ver de
aa
a elijke ver a ngen en aan en van
annelijk e d de annelijk e d der ngen
err
ng van de e gen va ngen ver annelijk e d
e e e de e gen n kkel ng van j ngen
an
e e e de rela e
en vader en
n
n e alge een en e ek
er nder gen e d al eedba k
egelen
n r a ev r en ng e na e aan de vader ver
e belang van ijn r l al be r kken vader en
ver de n kkel ng a en van de
n
el ng n een gr e
en de vader
nderl ng ander
en de vader en de begele der
a en le ke d ngen d en
rvaren van de e elijke rela e
en vader en
n
aa ger
erken gang n da alle
a n je l aa
k n je
d
en v e ver a
e ervaren
r d ngen e d en ga je e k ervaren
en van daar ga je verv lgen ra en e aak
e genlijk n e
a je d e al je aar e d e
e erken e v de beelden aar ee leg de
begele der e r blee b en de annen en rek
e dan naar e e
gaa ij d nd re
n
gev el n
oording
e n erven e ak de r ble en van j ngen aan d r n
band e
n vader e ver erken en n va ngen ver
annelijk e d e verr en
e ge vader
rden n verband
gebra
e allerle r ble en n de leven van j ngen
be r kken vader a draag bij aan gr er el ijn be ere
l re a e en e v rk en van r ble en e
n erven e gebr k de annelijk e d der ngen al
ddel
vader en nen n n belev ng ereld aan e reken
en erk egelijk aan e verr en van de
knellende
kader d e de annelijk e d der ngen leggen aan j ngen
en annen rad nele va ngen ver en nv ll ngen van
vader a bijv rbeeld e r ble en van de d elgr e
k nnen deel e aken ebben een r el ng
el n e
e v ld en aan de annelijk e d der ngen e n erven e
r e nen r e ader draag bij aan reg l ere l verlen ng
d r de vader
nrela e en raal e ellen e de gek en
e d ek l r e nen r e ader aan bij de be e en
van de d elgr e a en d ngen d en lle
e
g
e al
van aar e al
en n r a ev r en ng e
g e al
rda r e nen r e ader de r ble
en van de d elgr e n verband breng e de annelijk e d
der ngen rd vader en
n e ra r
e voor het vinden
van de e gen kra en l ng
gelijk eden geb den
erk a e ele en en
e n kkelaar en v erder ben e en gr nd van n
rak ijkervar ngen de nder aande erk a e ele en en van
de n erven e e e ijn n g n e
e e en a elijk
nder ek nderb
d
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
a de e
b na e van ele en en d en leren en ra en v
een g ede ngang b ed v r de d elgr e
rd beve gd n
e ra r an
n v er ng van der aar e al
er n rden de bev nd ngen ge re en eerd van e
nder ek naar de r je en
e ranje nd r gra a
an
aarb nnen k de v rl er van r e nen r e
ader
ge ar e ra r gee aan da veel r je en d e
de e an a e van
aal ge leerde annen r en
gebr k aken van de
b na e d en leren en ra en
de d elgr e e v nden en b nden e e
b na e e er
n g geen garan e v r e erkelijk bere ken van e an a e
d el ell ngen anneer d e n e e l e al d el n een r je
rden gen en en ge erk e nder eker le en
dan k v r e n kkelen van een rak
br kbare
v e
annene an a e
22
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
INTERMEZZO
Mannelijkheidscoderingen he Man o he
ode
e ongenscode
Een werkvorm die het ook binnen de interventie TrotseZonenTrotseVaders goed kan doen: neem
een apover en stiften en vraag de deelnemers te brainstormen over wat de eigenschappen zijn van
een echte man . oms vraagt dit nog om wat verduidelijking het gaat niet om wat je hier zelf precies
van vindt maar om wat de boodschappen zijn die de maatschappij hierover uitdraagt.
Waaraan moet een echte man voldoen? Wat moet hij doen? oe moet hij eruitzien? Wat voor
eigenschappen heeft hij? siek? Mentaal? Emotioneel? elationeel? Werk?. Vaak zijn
deze toelichtingen echter helemaal niet nodig.
chrijf alle antwoorden op de ipover. ier ontstaat vanzelf een helder beeld van waar het over
gaat bij de mannelijkheidscoderingen, the man bo , the gu code en de jongenscode.. Dit zijn
de normen waar jongens zich toe moeten verhouden, waar ze aan moeten voldoen, of, als ze
er niet aan voldoen, waar ze de gevolgen van moeten dragen. et verhaal is niet zwart-wit,
maar het is vaak wel indrukwekkend. Soms roept iemand iets als 'zorgzaam', waarna deze persoon
zelf en of andere aanwezigen enigszins besmuikt moeten grinniken. Dat kan je benoemen, het is
een uiting van het feit dat deze eigenschap niet als vanzelfsprekend in mannen aangemoedigd
wordt, zelfs hier wordt erom gelachen. Men wist blijkbaar wel heel goed dat deze eigenschap
er eigenlijk niet echt thuishoorde .
Een tweede oefening om in dit kader te doen is een zelfde brainstorm houden over vrouwelijkheid,
op een tweede ap. Vraag vervolgens aan de deelnemers wat opvalt, laat hen benoemen wat
ze belangrijk vinden.
Vraag dan welke van de genoemde eigenschappen op de ap over mannelijkheid e clusief
voorbehouden zijn aan mannen. Met andere woorden welke van deze eigenschappen zijn
bij geen enkele vrouw te vinden? En hetzelfde bij de ap over vrouwelijkheid welke van
deze eigenschappen zijn bij geen enkele man te vinden?
De antwoorden op deze laatste vragen zullen niet verder gaan dan f sieke kenmerken, voor zover
die genoemd zijn. Vrouwen kunnen ook gespierd zijn en mannen kunnen borsten hebben of
ronde vormen, vrouwen kunnen trouwens ook geen of nauwelijks borsten hebben of hoekige vormen.
eproductieve functies blijven over vrouwen kunnen kinderen baren, mannen hebben een penis,
dat soort dingen. Van de overige eigenschappen is iedereen het meestal wel met elkaar eens dat
deze zowel bij mannen als bij vrouwen aangetroffen kunnen worden, dat deze dus feitelijk
zowel mannelijk als vrouwelijk zijn - wat de coderingen er ook over zeggen!
Wie nog een stap verder wil gaan om duidelijk te maken hoe dwingend de coderingen,
the bo en de codes kunnen zijn, vraagt de deelnemers hoe word je genoemd als je niet voldoet
aan de coderingen? Voor mannen komt dit neer op termen als homo , mietje , wijf , watje ,
softie , etc. Voor vrouwen bijvoorbeeld bitch , net een vent , kenau , manwijf , enz.
Deze termen kan je op de ap schrijven, net buiten de eerder genoemde eigenschappen
ze vormen de container waarbinnen je als man of vrouw hoort te blijven en waarbuiten je
tot outcast wordt. De boodschap voor mannen is hier vaak harder en duidelijker dan
voor vrouwen mannen mogen vooral niet vrouwelijk zijn!
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
23
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
UITVOERING
MATERIALEN
Er is een draaiboek beschikbaar van de groepsinterventie, zie
de bijlage
e en ge aan a ng ge
k e aken v r
nd v d ele n erven e
r de re e e ijn
r elijke
vragen, nv l e en ngen en andere dra en n kkeld k
de e ijn e v nden n de bijlagen
l rag en en ver vader
nrela e d en e bij nder g ed
al ngang v r re e e
erv r een k r e lij
gge e
beschikbaar ( e bijlage e n erven e aak gebruik van de
annelijk e d der ngen van
v e erv r ijn een
vragenlij en
er n re en a e be
kbaar d e v r
gebr k n e eke rk
aa k nnen rden aan
ge a
TYPE ORGANISATIE
al eerder ge erk
e ken erkend v r de v e
rende rgan a e ardea e gd rg da e veel gelijk eden
b ed nn verend en vern e end vaak l
rgan eer
en landelijk rekker v r n e e r je en en a v e en
ardea gee
ede erker de r
e
el e n k
kelen en k n e gen r d en e n kkelen en dergelijke
r e en nn verende rgan a e n d g
een n erven e
al de e e k nnen
le en eren k
rgan a e en
len v a
d e een nn verende en en
d ng ebben
k nnen de e n erven e e a en
BENODIGDE COMPETENTIES VAN
DE PROFESSIONAL
e lijk belangrijk e el n e n d akelijk da de r e nal
el een an
r
en ijn n e er de n e ge l en aar
e en el k nnen begrij en aar e bij j ngen en annen
gaa
eraard e de r e nal ver de ben d gde
e en
e be
kken
e een e eke d elgr e
e gaan
en r e nal kan ge end ijn e vader e erken aar
n e e j ngeren een r e nal ge end e j ngeren
e erken aar n e e v l a enen n d
r gevallen
kan e n g ijn
a en erk ng e eken e een
r e nal d e de aanv llende ervar ng ee a en erken
dan een belangrijke
e en e v r de r e nal venal
e
ralen van r en ver r
en
e r e nal e g ed k nnen l eren en deelne er
leren
g ed e l eren ij e k nnen d rvragen
en vallende aken er rake d rven brengen ij
e
re e
ebben v r de er nlijk e d a ergr nd en
ervar ngen van de deelne er ij
e k nnen anal eren
en verbanden leggen en ij
e n aa ijn ijn e gen
n l e
e
r en e r e nal
e ged ld
k nnen brengen en d r a end k nnen ijn ij
e
k nnen en d rven n r n eren er ijl ij al van el rekend
e de deelne er n n a blij
ij
e bere d ijn e
leren van de deelne er en e erkennen da k ij
n g
n een leer r e bev nd
ven alle
e de r e nal de
ve l ge en n r eve eer be erk ell gen en be aken d e
e erken e vader en nen gelijk aak e r e
nal e ra r ebben e de vader en de nen
e r e nal e de n erven e n
e en a ij daarvan
aa l e a
vader en nen e r e nal
e
heden en beperkingen ten aanzien van
n erven e kennen en nder gen en
aa
de erk a e ele en en
a end bij de deelne er aar v ral
ange en een deel van de erkv r en n de n erven e d re
v rk
en n e ge n reerd
e en ngen
e
en Wa er r gra a bekend e d er ee een r
e r e nal e n aa ijn e re e eren
ijn e gen
r l al an en even eel al vader d laa e van el re
kend een r n d
erk aarnaa
e de r e nal
k nnen re e eren
e belang van ijn vader n ijn e gen
n kkel ng
an el re e e d een belangrijke
e en e v r de r e nal
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
e
d ebben en
en de be re ende
ijn e gen
gelijk
het inzetten van de
dan
ij r a n
aa aan e b eden
k bij
el
24
“Was best wel leuk om weer eens
e s oeien e ijn oon
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
KWALITEITSBEWAKING
KOSTEN
n r n e ijn r e nal vrij
aan de and van de
n erven e n raje
e v eren er geen e eke
k al e be ak ng e n kkelaar en ra ner ijn be kbaar
egen verg ed ng r e nal e nder e nen bij de
v er ng van de n erven e bijv rbeeld n de v r van een
ra n de ra ner n erv e a ng adv e
Wa ijn de k
en van de n erven e?
e n erven e el rd gra be kbaar ge eld v r gebr k
n de n n r
e r ebr ker
rd gevraagd n erva
r ngen eer e delen
da de e d ek eed verder
n kkeld en ver jnd kan rden bijv rbeeld v r e erken
r nd e eke e a
e e eke d elgr e en
RANDVOORWAARDEN
r de gr e n erven e geld da de e
een e ek
ijd
e ar en e nen d e
n een el de a e van
e raje bev nden
be eken da
el ge ar
e rden
e een va e gr e
al bijv rbeeld een
lkla
da een rgan a e al ardea e gd rg aar l verlen ng
rgan eer da een gr e
nen egelijker ijd kan ar en
r de nd v d ele raje en da n e n d g
e
gelijk b nnen k r e ijd een ekere gedrag verander ng
bij de deelne er e be erk ell gen e
aan e bevelen
een er e van n aal e
rk
van n
ander al
r aar l ever van dr e r aan e b eden n een d delijke
regel aa erbij rd dan en n e n keer a ar e de
nen ge erk en n keer a ar e de vader rak ijkervar ng
ij
k
da de n erven e r e nen r e ader een
k r e en n en eve bijdrage aan een raje da
aanden
jaren kan d ren
e k en van e n e en van de n erven e ijn erk a an
kelijk van de n e n veel
a e al de n erven e n e
a en ijn n een reg l er l verlen ng raje
aard r er
geen rake van e ra k en Wel ijn er gelijk k en
v r ra n ng en a ng van de l verlener
de
n erven e e gen e aken
ver ek kan de n kkelaar
een ra n de ra ner n kkelen en
aa ver rgen v r
l verlener
aar aar bijv rbeeld v r een gr e raje een e erne
ra ner rd aange eld
e bij een n aal raje van
e bijeenk
en van ee r gerekend rden
aal
r ra n ng aal
r v rbere d ng d r n kkel ng en
dr e r er gk el ng en ra r age ij een r ar e van de
ra ner van €
k
d neer een bedrag van € 2700
e l e W ver ge k en al r
e a er ng re k en
rgan a e en ad n ra ek en ijn a ankelijk van de
a e en llen n veel gevallen rden gedragen d r de
be re ende rgan a e
RUIMTE
e en
een r
e aar n
el eke a v e en ge
v erd l rag en en bekeken en be r ken en
r elijke
dra en ge aak k nnen rden
k nnen even eel
k ver llende r
e ijn elangrijk da de deelne er
e al
n r
e k nnen gaan ervaren
"Ik wil hem beschermen tegen
wat ik vroeger zelf gedaan heb."
IMPLEMENTATIE
r
geen
le en a e
ee
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
25
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
ONDERZOEK NAAR PRAKTIJKERVARINGEN
ONDERZOEK EN RESULTATEN
Het doel van deze groepsinterventie is als volgt geformuleerd:
Evaluaties na afloop van het traject bij Cardea leveren positieve
reacties op van deelnemers, zowel van vaders als van zonen. Ze
geven aan dat ze bewust geworden zijn van (het belang van) hun
relatie, dat hierin een verbetering is opgetreden en dat ze deelname aan TrotseZonenTrotseVaders graag aan anderen zouden
aanbevelen. Een paar uitspraken van vaders en zonen: ‘’Er is meer
begrip tussen ons’’. We praten meer met elkaar’’, ‘’we luisteren
naar elkaar’’ en: ‘’het is fijn om dingen samen te doen’’. Als tip
wordt meegegeven dat de sessies korter zouden kunnen zijn.
1. Voorkomen dat jongens problemen krijgen of veroorzaken,
bijvoorbeeld door de school te verlaten zonder diploma
en in een straatcultuur te belanden.
Manouk Breure heeft voor haar studie Maatschappelijk Werk en
Dienstverlening, in opdracht van de Praktijkschool Westfriesland,
onderzoek gedaan naar drie projecten ter bevordering van
ouderbetrokkenheid in het praktijkonderwijs die op de praktijkschool zijn uitgevoerd. De interventie TrotseZonenTrotseVaders
was één van deze projecten. Ter evaluatie van de interventie
heeft Breure enquêtes gehouden bij zowel vaders als zonen. Alle
geënquêteerde deelnemers gaven aan dat de aangeboden
activiteiten hen in de gelegenheid brachten om op een prettige
manier met elkaar om te gaan; de activiteiten hebben een
positieve werking op hen gehad. Van de zeven geënquêteerde
deelnemers gaven er vier aan dat zij het gevoel hebben dat de
vader-zoonrelatie na deelname is veranderd; drie deelnemers
gaven aan dat hun relatie hetzelfde is gebleven. Op een schaal
van één (ontevreden) tot vijf (tevreden) scoren alle deelnemers
een drie of een vier. Uiteraard is dit een zeer kleinschalig onderzoek dat geen wetenschappelijke pretentie heeft. De uitkomsten
geven echter wel een positieve indicatie t.a.v. de effecten van de
interventie. Deze sluiten aan bij de eigen ervaringen van de
ontwikkelaar met evaluaties van de programma's.
PRAKTIJKVOORBEELD
In 2010/2011 zijn pilots van de groepsinterventie uitgevoerd
bij Cardea Jeugdzorg in Leiden, de Praktijkschool Westfriesland in Grootebroek en de Utrechtse School in Utrecht.
"Bij het arrestatieteam van justitie
leerde ik: emotie is een gevoel,
gevoelens kan je uitschakelen, daar
word je alleen maar harder van."
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
2. Verbeteren van de relatie tussen vaders en hun zonen
en het samen vormgeven van positieve nieuwe
vormen van mannelijkheid.
3. Bewustmaken en ondersteunen van de vaders in
hun voorbeeldfunctie voor hun zonen.
4. Bewustmaken van de zonen over wie zij zijn en
wat zij willen.
UITVOERING VAN DE PILOTS
Cardea Jeugdzorg
Bij Cardea Jeugdzorg zijn zes workshops georganiseerd. De
bijeenkomsten duurden gemiddeld drie uur. De eerste drie
bijeenkomsten hadden hetzelfde programma, steeds voor een
andere doelgroep. De eerste keer voor de zonen, de tweede
keer voor de vaders, de derde keer voor zonen en vaders
samen. Bijeenkomst vier en vijf hadden ook weer hetzelfde
programma: eerst met de zonen en daarna met de vaders apart.
Tijdens de afsluitende zesde bijeenkomst konden vaders en
zonen het geleerde in praktijk brengen en daarop reflecteren.
Utrechtse School
Op de Utrechtse School zijn tien lessen voor jongens uit de
derde klas vmbo-t georganiseerd. De lessen vielen onder het
vak drama binnen Culturele en Kunstzinnige Vorming. Elke les
duurde 70 minuten. De inhoud van de workshops is zoveel
mogelijk vertaald naar expressieve werkvormen. Concreet
gaat het om acht inhoudelijke bijeenkomsten met de zonen,
één inhoudelijke bijeenkomst met zonen en vaders, en een
afsluitende bijeenkomst waarop met de leerlingen naar een
toepasselijke film is gekeken.
26
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
rak ijkschool es riesland
n ho sias e rainers
de rak ijk
l We r e land ijn vij
rk
ge rgan
eerd l een vaderraad en een n era eve re en a e ver
vader en nen ijden de jaarlijk e en av nd e vij
rk
v r vader en nen adden elk een e gen e a
a en k ken e en r
a
be erk ng ee
e
l
gev erd e j ngen
e derde en v erde leerjaar
en n vader
SUCCESFACTOREN
aa
van de dr e l
ijn de v lgende
van de gr e n erven e ge r leerd
raag o
e a
e n erven e r e nen r e ader
ede n kkeld
en gev erd d r en
a e annen ra ner d e
erv r al vrij ll ger ebben nge e
aders direc aans reken
e d re en e l e aan reken van vader
de eer e
belangrijke a n de n erven e r e nen r e ader
e be r kken e d van vader nee
e al e e l e
rden
aange r ken
n vader a
ren
de eb e
r e nen r evader nl ijn een be rij
v ng van de gev erde l
e gebr k e draa b ek en een
n erven ebe rijv ng e v nden
h l
annen llen l ever el en dan ge l en rden e n er
ven e r e nen r e ader n d g vader en nen
elkaar e el en en n d g r e nal
e el en bij
e verder n kkelen van de e d ek Wan r e nen
r e ader
n n kkel ng de n erven e een ge a en
lijke ek
naar a erk v r alle be r kkenen
ONDERZOEK NAAR DE EFFECTIVITEIT
nder oek in ederland
r
erschillende leers ijlen erschillende
erk or en
e n erven e r e nen r e ader
d reken ng e
de d ver e van de deelne er ver
llende v ed ijlen
ver
llende leer ijlen en eerv d ge n ell gen e v eel
a d e gn e rea e
ek e nen en n vader leren
d r e d en en d r e ervaren v a a
elende erkv r en
be eg ng rea v e ge rekken beeld en l a er aal
el
r be end g e d
e e nd v d ele re e e
geen nder ek gedaan naar de e e v e
van de n erven e
nder oek naar ergelijk are
in er en ies
r
geen nder ek gedaan naar de e e v e
van de e een vergelijkbare n erven e
e ec ie o er aringen
n de re e e
de ervar ngen van de vader en de nen
rden de leer
en en ben e d erv lgen
rd e
geleerde n de rak ijk gebra en rd
d e ervar ng k
eer gere e eerd
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
27
k he al n s eelgoed e aard
he s aa nog in de kas ook s ri oeken
he in eresseer he nie
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
AANGEHAALDE LITERATUUR
B
I
• Abraham, E., Hendler, T., Shapira-Lichter, I.,
Kanat-Maymone, Y., Zagoory-Sharona, O.,
and Feldman, R. (2014)
Father's brain is sensitive to childcare experiences.
ro eedings o the ational adem o
ien es
Washington: NAS
• Bos, H., Goldberg, N., Gelderen, L. van, Gartrell, N.
(2012) Role Models, Gender Role Traits, and
Psychological Adjustment.
ender
o iet nline
Thousand Oaks: SAGE
• Crott, A.J.M., (2011)
an hoop des vaderlands naar
van de jongen in opvoedingsliterat
ijmegen: adboud niversiteit
er. et beeld
r(
‐
)
• Delfos,M. (2008)
ers hil mag er zijn. aarom er mannen en
vro wen zijn
Amsterdam: Bert Bakker
• Duindam, V. (1997)
orgende vaders
Amsterdam: van Gennep
• Broeke, A. ten (2010)
et idee M
Amsterdam: Maven Publishing
• Elst, T., Evers, G. (1984)
Mannen in zi ht bes ho wingen over manne
en h lpverlening
Utrecht: SOMAN
• Burgess, A. (1997)
et vaderinstin t
Amsterdam: Podium
• Faddegon,H.(2011)
Man s hiet op nders draaien de rollen om
Amsterdam: Gopher BV
• Carothers, B.J., Reis, H.T. (2013)
Men and women are rom arth e amining
the latent structure of gender. Journal of
ersonalit and o ial s holog
Vol. 104(2), 385-407.
• Feldman, R., Gordon, I., Schneiderman, I., Weisman, O.,
Zagoory-Sharon, O. (2010)
at ral variations in maternal and paternal
are are asso iated with s stemati hanges in
o to in ollowing parent in ant onta t
Psychoneuroendocrinology 35, p. 1133-1141
Philadelphia: Elsevier
• Claessen, J. (2013)
ebben we met het meisjess es
tegelijkertijd ook een jongensprobleem?
De Volkskrant 22-06-2013
• Connell, R.W. (1995)
Mas linities
Cambridge: Polity Press.
• Corneau, G. (1991)
wezige vader, verloren zonen.
ver de mannelijke identiteit
Utrecht: Servire
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
• Fine, C. (2011)
aarom e llemaal an Mars omen.
oe e roseksisme an e Basis igt an
e ers hillen ssen Man n ro w
Houten: Lannoo
• Haar, M. van der , Huis, I. van, Verloo, M. (2014)
Man . in itvoering. nderzoek naar ederlandse
proje ten geri ht op de parti ipatie en eman ipatie
van laagopgeleide so iaal ge soleerde mannen
ijmegen:Efficient
28
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
• Hanssen, H. (2006)
Babymanagement voor mannen. Praktisch
handboek voor vaders
Ikvader Boeken
• Tavecchio, L. (2012)
e vi ie ze irkel van de intergenerationele
overdra ht van vaderlijke a wezigheid
Kind en Adolescent Review, Vol. 19, No. 4, p.434-437
• Hanssen, H. (2006)
De 9 maanden gids voor mannen
Ikvader boeken
• Tavecchio, L., Bos, H. (2011)
Inleiding op het themanummer ‘Vaderschap,
rol van vaders in opvoeding van kinderen en
diversiteit in vaderschap’
Pedagogiek 31e jaargang • 1 • 2011, p. 3-10
• Hoog, S. de, Harthoorn, H., Servage, R. (2011)
Vaderschap 2.0
Den Haag: Equality
• Hyde, J.S. (2005)
The gender similarities hypothesis
USA: University of Wisconsin
• Zwaan, I. (2013)
e a wezige vader bestaat niet en waarom
vaders niet moeten moederen
Amsterdam: Bert Bakker
WEBSITES
• Jolles, J. (2010)
Ellis en het verbreinen. Over Hersenen,
Gedrag En Educatie
Amsterdam - Maastricht: Neuropsych Publishers
• Kimmel, M. (2008)
Guyland: The perilous world where boys
become men
USA: Harper Perennial
• Kuunders, M., Wilde, E.J. De, Zwikker, N. (2011)
oeveel je gdigen krijgen zorg in de je gdzorg?
Utrecht: Nederlands Jeugd Instituut
• Oosten, N. van. , Vlugt, I. van der., Brants, L.
eksespe i eke h lpverlening voor
maats happelijk werkers
Bussum: Coutinho
• Pels, T., Ketner, S., Naber, P (red.) (2012)
Een vader is meer dan 100 meesters.
Versterken van vaderschap in Amsterdam
Amsterdam: Kenniswerkplaats Tienplus
www.KenniswerkplaatsTienPlus.nl
In deze kenniswerkplaats werken onderzoekers, praktijk en
beleid aan een betere ondersteuning voor migrantenouders
met tieners. De kenniswerkplaats wordt gefinancierd
door ZonMw.
www.rotsenwater.nl
Het Rots en Water-programma is een psychofysieke training
die grensoverschrijdend gedrag vermindert, positieve
attitudes bevordert, en zorgt voor een veilig, pestvrij
leer- en leefklimaat.
www.toffejongens.org
Een fysieke training in communicatie en conflictpreventie,
voor jongens en professionals in het basis- en middelbaar
onderwijs, in welzijn, hulpverlening en opvoeding.
www.trotsezonentrotsevaders.nl
Op deze website worden de eerder uitgevoerde pilots van
TrotseZonenTrotseVaders gepresenteerd.
" ls m n vader weet dat ik deze lm heb
gezien wordt hij helemaal gek."
• Pollack, W. (1998)
Real Boys: Rescuing Our Sons from the Myths
of Boyhood
New York: First Owl Books
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
29
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
YOUTUBE FILMS
"Ik vond niet alles leuk."
(Bob, die eerder had aangegeven niet
snel positie te zijn.)
Zie ook de afspeellijst van ontwikkelaar Jens van richt
op outube
•
teven ont: Vaders hebben een andere rol in
de opvoeding
• Het lokhuis over puberteit bij jongens (
)
• Eveline Crone over Het uberbrein bij
De ereld Draait Door
• Martine Delfos: vaders laten kinderen los zodra het k n
• Jelle Jolles: ouders moeten pubers steun en
sturing geven
• ( op)
of the most stupid people of all time (original)
• Jij bent mijn vader voor altijd
•
hat is that Father and son are sitting on a bench.
uddenly a sparrow lands across them.
•
rotseZonen rotseVaders door Michel
• Martin van aardenberg - Voetbalvader
•
ony orter - he Man Bo
•
ony orter - A Call to Men
• Jackson atz - ough Guise
• Me boy (remi ) - es- , Ali B
ange Frans
• Men Care, a Global Campaign on Fatherhood
• Bert en Ernie: Ernie heeft een banaan in zijn oor
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
30
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
B
B
INLEIDING
32
TRAININGEN
1
2
3
4
5
6
enni a in en z e en naar ver indin en z nen
enni a in en z e en naar ver indin en vader
e ver indin
a en t en z nen en vader
aar zijn ver indin en e aa t waar willen zij deze ver tre en
en waar veranderen de z nen
aar zijn ver indin en e aa t waar willen zij deze ver ter en
ver ter en en waar veranderen de vader
Ver nden zijn et el aar
33
37
41
44
48
52
WERKVORMEN
De eerste negen hebben een plek in het draaiboek, de overige 6 staan er niet in maar kunnen gebruikt worden ter inspiratie of om een
eigen draaiboek op maat samen te stellen. ot slot volgt een lijst met niet uitgewerkte werkvormen die eenvoudig in te zetten zijn.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
i en a en van vader en z n waliteiten en val ilen
renzen
Plankje doorslaan
annelij eid en r welij eid
annelij e en vr welij e ei en a en van vader en z n
at i et waard
v r te trijden?
annelij eid derin en
n r atiev rzienin
Vechten tegen de zee
Trots op …
e n
il ra enten
a taan al je
en e te an
et
Pushing Hands
veri e wer v r en
55
58
59
60
62
63
64
67
68
69
71
72
73
74
77
78
EVALUATIEFORMULIEREN
Deze kunnen naar eigen behoefte worden aangepast of integraal worden overgenomen.
1
2
val atie r
val atie r
79
82
lier vader
lier z n
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
31
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
INLEIDING
Een van de relaties die je als (ambulant) hulpverlener, therapeut of begeleider tegenkomt is de relatie tussen zonen met
n vader
nen ijn k nd van n vader en vader ijn k
weer kind van hun vader! De rol van de vader binnen de
opvoeding is van grote waarde en betekenis. Niet alleen de
zoon heeft veel vragen over de wereld om hem heen. De vader
ee
k vaak veel vragen en
ijn
n llen begrij en
ij l graag nder e nen en el en e kan v rk en da
de zonen en hun vaders tegen een relatie-en/of communicatier blee aanl en ij eken naar de j e a and en nabijed
n de lee ijd
jaar en der gaa de a n e
van de
n de j nge an een erke r l elen en laa ij
de eg n naar v l a en annelijk e d e n a
en
vader en
n verl
dan n e al ijd al en
en en
n de e er de ijn er belangrijke
gelijk eden
de
v edrela e
eb
en naar een gelijk aard ge vader
zoonrelatie op basis van volwassenheid en zelfstandigheid.
e
e ijn al een n egen ijn vader
k nnen
eggen da ij graag l da ijn vader er v r e
en da
ijn vader e el ?
e
e ijn al de vader
egen ijn n
k nnen eggen da ij een jn n a ee
e ijn
n?
Het draaiboek van de interventie TrotseZonenTrotseVaders is
bedoeld voor hulpverleners die zien dat de relatie tussen
vader en
n aanda be e en d e llen e en e ij
een traject met vader en zoon in kunnen vullen. Per sessie is
er eer een a enva ng van e d el en e
e a v e en
dit wordt vervolgens gedetailleerd uitgewerkt in een voorbeeld. Daarna worden alternatieve werkvormen beschreven,
da een ra ner el var a e n ijn r gra a aan kan
brengen.
De training is ontwikkeld met hulp van Cardea Jeugdzorg in
e den e n vakkenn
rak ijkervar ng en gedreven e d
leverden Michel van Pomeren en Evert Wiebenga van Cardea
een aardev lle bijdrage aan d draa b ek
Jens van Tricht
erda
en vader d e r
ijn n kan r
ijn
el ij
aak da ijn n r kan ijn
ijn vader en draag eraan
bij da ijn
n la er k eer een r e vader kan rden
Hiervoor is de interventie TrotseZonenTrotseVaders ontwikkeld.
Zonen en vaders werken in deze training op een interactieve
an er ge a enlijk aan de nderl nge
n a e ij n
dekken n elke rela e ij elkaar aan e n dekken d r
a en e ijn en a en e d en da e elkaar k nnen
leren, activeren en motiveren.
e n erven e be aa
een e al bijeenk
en van
r n de e bijeenk
en rd aanda ge
nken aan
zonen individueel (2 avonden) en vaders individueel (2 avonden)
en nen en vader ge a enlijk av nd en een eekend
dagdeel). Het is een actieve interventie waar “doen” centraal
staat. Er wordt gewerkt aan inzicht in de onderlinge relatie,
l
de e e verbe eren en re e e
annelijke e genschappen en gedragingen.
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
32
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
Voorbeeld van een training gericht op kennismaken en zoeken naar verbindingen voor zonen
Training 1 Kennismaking en zoeken naar verbindingen - zonen
Thema
Duur
Opstelling
Kennismaking
180 minuten
Activiteiten in een sportzaal; zittend in een kring
SAMENVATTING
Kenmerkende elementen van de eerste training:
Dit is de eerste training voor de zonen. Daarin willen we bereiken
dat de zonen met elkaar kennismaken en zich vertrouwd
voelen in de groep. Ook willen we dat ze nadenken over de
relatie met hun vader en waar de grenzen liggen van anderen.
Het is belangrijk dat de deelnemers persoonlijke informatie
durven te delen binnen de groep.
• Zonen maken kennis met elkaar in de vorm van
een spel om te ontspannen en energie los te laten.
• Een basis leggen van veiligheid en vertrouwen.
Uitleg over de schatkist en dat alles wat vanaf nu
wordt gezegd in de schatkist gaat en niet naar
buiten zal gaan.
• Persoonlijke eigenschappen en kwaliteiten van
de jongens en hun vaders bespreken. Ontdekken
welke kwaliteiten en talenten van zonen en vaders
overeenkomen of juist verschillen.
• De training staat in het teken van fysieke
activiteiten gekoppeld met reflectie die inzicht
geeft in de relatie van de zonen met hun vaders.
Doel van de eerste training is het versterken van de betrokkenheid tussen vader en zoon en het reflecteren op de persoonlijke
kwaliteiten en eigenschappen van vader en zoon.
“Elke verandering begint met
een andere manier van kijken”
Het resultaat van de eerste training:
Zonen hebben gesproken en nagedacht over zichzelf, hun
vaders en de onderlinge relatie en staan bewuster in de relatie
die ze met vader hebben.
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
33
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
OEF MIN LEERDOEL
WAT
DUUR WERKVORM WIE
1
Kennismaken: Bal rond
gooien (namenspel)
10
Kring gooien
Deelnemers; Medicine ball (zware
in de tweede bal, 1, 3 of 6 kilo)
ronde ook
de trainers
Afstemmen op
leeftijd en fysieke
mogelijkheden van
de deelnemers.
10
Touwtrekken
Deelnemers
Touw
5
Kring,
luisteren
Trainers
Iets dat als kluis kan
fungeren; een kistje,
kastje, doos, mand,
etc. Mooi als het iets
symbolisch is, of iets
persoonlijks van
de trainer.
60
Kring, delen,
plenair
Deelnemers
Opschrijven op
flapover.
0
- Kennismaken
- Bevorderen
groepsdynamiek
- Ontspannen sfeer creëren
- Ontladen van energie en
loslaten van innerlijke
spanningen
Je noemt je eigen naam
als je de bal gooit. In de
volgende ronde noem je
de naam van degene naar
wie je de bal gooit.
BIJZONDERHEDEN
Variatie: In een volgende
ronde kan je afspreken dat
je 'af' bent als je iemands
naam niet weet. Wie blijft
er over?
Variatie: In een volgende
ronde kan je afspreken dat
je af bent als je de bal laat
vallen. Wie blijft er over?
2
3
4
5
10
20
25
85
- Kennismaken
- Bevorderen van de
groepsdynamiek
- Ontspannen sfeer creëren
- Ontladen van energie en
loslaten van innerlijke
spanningen
Fysieke oefening:
Touwtrekken
- Introductie en een gevoel
van vertrouwen en
vertrouwelijkheid creëren
- Geheimhouding
Introductie programma en
'kluis'
- Deelnemer benoemt
kenmerkende eigenschappen van de ander
- Deelnemer benoemt
kenmerkende eigenschappen van zichzelf
- Deelnemer onderscheidt
kwaliteiten en valkuilen/
vervormingen
- Deelnemer benoemt
overeenkomsten en
verschillen tussen
zichzelf en de ander
Reflectie: Eigenschappen
van vaders en zonen
- Deelnemers ontspannen
- Energizer
Energizer/ontspanner/
ontlader
Individuele deelnemer tegen
individuele deelnemer,
of individuele deelnemer
tegen trainer, of groepjes
deelnemers tegen elkaar.
Uitleg van het programma,
introductie van de ‘’kluis’’,
voorstellen van de trainer(s).
Deelnemers worden
uitgenodigd de flapover
nog aan te vullen als
ze tussendoor nog
iets bedenken.
Zie uitgewerkte
werkvorm 1
Op een ballon gaan zitten
zonder dat deze kapot knalt.
10
Individueel
Plenair
Deelnemers
Ballonnen
OEF MIN LEERDOEL
WAT
6
Reflectie: ennis a ing
7
95
115
8
eelne er leren elkaar
kennen
eelne er re e eren
n rela e e n
vader
eelne er aken de
relatie met hun vaders
tot centraal thema
- Rust nemen
eelne er kennen n
e gen gren en en k nnen
deze uiten.
DUUR WERKVORM WIE
Kring, delen,
lena r
Deelnemers
Zonen stellen zichzelf voor
aan de hand van vragen: wie
is je vader, hoe is de relatie
e je vader lijk je je
vader? Welke k al e en
alen en ee ij?
DE
EDE
n
kaar en aar
deelnemers er één of
eer k nnen k e en
de e
dr k ver
hun vader.
r nken lekker
Pauze
sie e oe ening: renzen
B Z
Tweetallen
Deelnemers
r aal a
bl e v e en
Tweetallen
Deelnemers
r aal a
ed ne ball
e ge erk e
erkv r
eelne er kennen de
grenzen van de ander.
9
10
145
165
eelne er ijn
be
van n rela e
met hun vader
eelne er ijn
be
van de aan
a e g e d van
ek
contact met hun vader
eelne er ijn
be
van de gren en
tussen zichzelf en
hun vader
- Deelnemers formuleren
een concreet leerdoel en
gaan hiermee aan de slag
- Deelnemers committeren
zich aan dit leerdoel
- Deelnemers ervaren dat
e n aa ijn een
er nlijke d rbraak
sie e oe ening: toeien
Leg grenzen goed uit.
egel e e
elkaar geen ijn
d en
vr end a elijk e d
le er n e van
de mat af.
e en een a
de vl er r beer de bal
van elkaar a e akken
Vragen nadien:
Stoei je wel eens met
je vader? Hoe lang? Hoe
e en j ll e? ijn er
d delijke gren en?
en
j ll e bij de gren en? ebben
jullie andere manieren van
l a elijk n a ?
eran ering eer oe en
De deelnemers worden
uitgenodigd een concreet
leerd el v r de k ende
ijd e r leren ba
van a n de e bijeenk
aan b d gek en e
committeren zich aan dit
leerdoel en gaan ermee
aan de slag.
kan bijv rbeeld aan
de and van de ge erk e
erkv r
Andere vormen om het vastleggen van een leerdoel te
verankeren ijn k denkbaar
ijv rbeeld e g en van
dar ijl je een bal naar een
d el een be aalde
eke
n ann ng d r de nen
elkaar e la en l en e n
ele n er ijl e
reken
a n d elen ijn
Individueel,
delen lena r
Deelnemers
aander
lankje en
OEF MIN LEERDOEL
WAT
DUUR WERKVORM WIE
11
Afronding en afsluiten
kluisje
5
175
Opdracht aan de zonen
om met hun vaders te
be reken a ij ebben
gedaan.
Vraag voor zonen om mee
e ne en ijn ij de nen
d e ij llen ijn?
lena r
Trainers
B Z
l
je
DE
EDE
Voorbeeld van een training gericht op kennismaken en zoeken naar verbindingen voor vaders
Training 2 Kennismaking en zoeken naar verbindingen - vaders
Thema
Duur
Opstelling
Kennismaking
180 minuten
Activiteiten in een sportzaal; zittend in een kring
SAMENVATTING
Kenmerkende elementen van de tweede training:
Dit is de tweede training, de eerste training van de vaders.
Bewust is er gekozen voor een zelfde programma voor vaders
als met de zonen in de eerste training, zodat zij het thuis met
elkaar kunnen delen.
• Vaders maken kennis met elkaar in de vorm van
een spel om te ontspannen en energie los te laten
• Een basis leggen van veiligheid en vertrouwe
Uitleg over de schatkist en dat alles wat vanaf nu
wordt gezegd in de schatkist gaat en niet naar
buiten zal gaan
• Persoonlijke eigenschappen en kwaliteiten van
de zonen en hun vaders bespreken. Ontdekken
welke kwaliteiten en talenten van zonen en vaders
overeenkomen of juist verschillen
• De training staat in het teken van fysieke
activiteiten gekoppeld met reflectie die inzicht
geeft in de relatie van de zonen met hun vaders
In deze training willen we bereiken dat de vaders met elkaar
kennismaken en zich vertrouwd voelen in de groep. Ook willen
we dat ze nadenken over de relatie met hun zoon. Het is
belangrijk dat de deelnemers persoonlijke informatie durven
te delen binnen de groep.
Doel van de tweede training is het versterken van de betrokkenheid tussen vader en zoon en het reflecteren op de persoonlijke
kwaliteiten en eigenschappen van vader en zoon.
Het resultaat van de tweede training:
“Zo vader, zo zoon.”
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
Vaders hebben gesproken en nagedacht over zichzelf, hun
zonen en de onderlinge relatie en staan bewuster in de relatie
die ze met hun zonen hebben.
37
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
OEF MIN LEERDOEL
WAT
DUUR WERKVORM WIE
1
Kennismaken: Bal rond
gooien (namenspel)
10
Kring gooien
Deelnemers; Medicine ball (zware
in de tweede bal, 1, 3 of 6 kilo)
ronde ook
de trainers
Afstemmen op
leeftijd en fysieke
mogelijkheden van
de deelnemers.
10
Touwtrekken
Deelnemers
Touw
5
Kring,
luisteren
Trainers
Iets dat als kluis kan
fungeren; een kistje,
kastje, doos, mand,
etc. Mooi als het iets
symbolisch is, of iets
persoonlijks van
de trainer.
60
Kring, delen,
plenair
Deelnemers
Opschrijven op
flapover.
0
- Kennismaken
- Bevorderen
groepsdynamiek
- Ontspannen sfeer creëren
- Ontladen van energie en
loslaten van innerlijke
spanningen
Je noemt je eigen naam
als je de bal gooit. In de
volgende ronde noem je
de naam van degene naar
wie je de bal gooit.
BIJZONDERHEDEN
Variatie: In een volgende
ronde kan je afspreken dat
je 'af' bent als je iemands
naam niet weet. Wie blijft
er over?
Variatie: In een volgende
ronde kan je afspreken dat
je af bent als je de bal laat
vallen. Wie blijft er over?
2
3
4
5
10
20
25
85
- Kennismaken
- Bevorderen van de
groepsdynamiek
- Ontspannen sfeer creëren
- Ontladen van energie en
loslaten van innerlijke
spanningen
Fysieke oefening:
Touwtrekken
- Introductie en een gevoel
van vertrouwen en
vertrouwelijkheid creëren
- Geheimhouding
Introductie programma en
'kluis'
- Deelnemer benoemt
kenmerkende eigenschappen van de ander
- Deelnemer benoemt
kenmerkende eigenschappen van zichzelf
- Deelnemer onderscheidt
kwaliteiten en valkuilen/
vervormingen
- Deelnemer benoemt
overeenkomsten en
verschillen tussen
zichzelf en de ander
Reflectie: Eigenschappen
van vaders en zonen
- Deelnemers ontspannen
- Energizer
Energizer/ontspanner/
ontlader
Individuele deelnemer tegen
individuele deelnemer,
of individuele deelnemer
tegen trainer, of groepjes
deelnemers tegen elkaar.
Uitleg van het programma,
introductie van de ‘’kluis’’,
voorstellen van de trainer(s).
Deelnemers worden
uitgenodigd de flapover
nog aan te vullen als
ze tussendoor nog
iets bedenken.
Zie uitgewerkte
werkvorm 1
Op een ballon gaan zitten
zonder dat deze kapot knalt.
10
Individueel
Plenair
Deelnemers
Ballonnen
OEF MIN LEERDOEL
WAT
6
Reflectie: ennis a ing
7
95
115
8
eelne er leren elkaar
kennen
eelne er re e eren
n rela e e n
zoon
eelne er aken de
relatie met hun zonen
tot centraal thema
- Rust nemen
eelne er kennen n
e gen gren en en k nnen
deze uiten.
DUUR WERKVORM WIE
Kring, delen,
lena r
Deelnemers
Vaders stellen zichzelf voor
aan de hand van vragen: wie
is je zoon, hoe is de relatie
e je vader lijk je je
vader? Welke k al e en
alen en ee ij?
DE
EDE
n
kaar en aar
deelnemers er één of
eer k nnen k e en
de e
dr k ver
hun zoon.
r nken lekker
Pauze
sie e oe ening: renzen
B Z
Tweetallen
Deelnemers
r aal a
bl e v e en
Tweetallen
Deelnemers
r aal a
ed ne ball
e ge erk e
erkv r
eelne er kennen de
grenzen van de ander.
9
10
145
165
eelne er ijn
be
van n rela e
met hun zoon
eelne er ijn
be
van de aan
a e g e d van
ek
contact met hun zoon
eelne er ijn
be
van de gren en
tussen zichzelf en
hun zoon
- Deelnemers formuleren
een concreet leerdoel en
gaan hiermee aan de slag
- Deelnemers committeren
zich aan dit leerdoel
- Deelnemers ervaren dat
e n aa ijn een
er nlijke d rbraak
sie e oe ening: toeien
Leg grenzen goed uit.
egel e e
elkaar geen ijn
d en
vr end a elijk e d
le er n e van
de mat af.
e en een a
de vl er r beer de bal
van elkaar a e akken
Vragen nadien:
Stoei je wel eens met
je zoon? Hoe lang? Hoe
e en j ll e? ijn er
d delijke gren en?
en
j ll e bij de gren en? ebben
jullie andere manieren van
l a elijk n a ?
eran ering eer oe en
De deelnemers worden
uitgenodigd een concreet
leerd el v r de k ende
ijd e r leren ba
van a n de e bijeenk
aan b d gek en e
committeren zich aan dit
leerdoel en gaan ermee
aan de slag.
kan bijv rbeeld aan
de and van de ge erk e
erkv r
Andere vormen om het vastleggen van een leerdoel te
verankeren ijn k denkbaar
ijv rbeeld e g en van
dar ijl je een bal naar een
d el een be aalde
eke
n ann ng d r de vader
elkaar e la en l en e n
ele n er ijl e
reken
a n d elen ijn
Individueel,
delen lena r
Deelnemers
aander
lankje en
OEF MIN LEERDOEL
WAT
DUUR WERKVORM WIE
11
Afronding en afsluiten
kluisje
5
175
Opdracht aan de vaders
om met hun zonen te
be reken a ij ebben
gedaan.
Vraag voor vaders om mee
e ne en ijn ij de vader
d e ij llen ijn?
lena r
Trainers
B Z
l
je
DE
EDE
rbeeld van een ra n ng ger
de verb nd ng
en vader en
nen en re e e
annelijk e d en vr
elijk e d
Training 3 De verbinding maken tussen zonen en vaders
Thema
Duur
Opstelling
e a enlijke n r d
n en
r ng
e
el ng en verb nd ng aken lkaar k al e en en alen n dekken
SAMENVATTING
Kenmerkende elementen van de derde training:
de derde ra n ng de eer e ra n ng van de vader en
nen a en
ader en nen aken kenn
e elkaar n de v r
van een el
e n annen en energ e l e la en
en ba leggen van ve l g e d en ver r
en
leg ver de
a k en da alle a vana n
rd ge egd n de
a k gaa en n e naar
b en al gaan
er nlijke e gen a en en k al e en van
de nen en n vader be reken n dekken elke
k al e en en e gen a en van nen en vader
vereenk en j
ver
llen e e k elen aan
va ngen ver annelijk e d en vr
elijk e d
e ra n ng aa n e eken van
eke
a v e en gek eld e re e e d e n
gee
n de rela e
en de nen en n vader en een
verkenn ng van va ngen ver annelijk e d
en vr
elijk e d
ader en nen aken verb nd ng e elkaar
delen ervar ngen en leren elkaar n d r e be er
kennen ij erken e e elkaar lijken en van
elkaar ver
llen en nder eken de band d e er
en en
ader en
n ellen elkaar v r aan de gr e en
ver ellen ver elkaar k al e en alen en ern
e ver elkaar k nnen ijn
e
er gek en
n de eer e
eede en derde
ra n ng gr endeel e el de r gra a e an eren da
vader en nen de el de ervar ng ebben e e elkaar
k nnen delen en
k nnen vergelijken aarnaa ebben
vader en nen a ar van elkaar vragen bean
rd en de
k
en va gelegd elangrijk
n
e elkaar e
kijken naar de verb nd ng ervar ngen e delen en
e ver
elkaar e ijn eraard
e k n belangrijk da vader en
nen n r a e d rven e delen b nnen de gr e
el van de derde ra n ng e ver erken van de be r kkened
en vader en n e re e eren
n er nlijke
k al e en en e gen a en en e verkennen van n
va ngen ver annelijk e d en vr
elijk e d
Voorbeelden van te gebruiken spreuken
over vaders en zonen:
“Kinderen hebben meer aan een goed voorbeeld
dan aan kritische opmerkingen.”
“Het woord nee maakt veel meer indruk als het wordt
uitgesproken door ouders die ook ja kunnen zeggen.”
ij die o oed nie hij die er ek is de ader
eiligheid is oor een kind ijn aders hand
die hem stevig vasthoudt.”
“Bedenk dat het gedrag van een puber
een afspiegeling is van uw eigen opvoeding.”
ssen ader en oon lig he die e ra ijn
an h n gelijkenis
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
Het resultaat van de derde training:
ader en nen ebben e elkaar ge r ken ver
el
elkaar en n nderl nge rela e aan be
er n de rela e d e
e e elkaar ebben en ijn
be
van n va ngen
ver annelijk e d en vr
elijk e d
k he al ijd ge ro eerd ijn oon e ehandelen
als een dier are e ge el e ie ik o reis as
door een land aar ik al eerder as ge ees
aar hij nie
41
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
OEF MIN LEERDOEL
WAT
DUUR WERKVORM WIE
B Z
DE
EDE
1
0
- Introductie en gevoel
van vertrouwen en
ver r
elijk e d re ren
- Geheimhouding
Introductie
Welkom. Uitleg van het
programma, introductie
van de ‘’schatkist’’
5
Kring,
luisteren
Trainers
Kluisje
2
5
- Kennismaken
- Bevorderen van
de groepsdynamiek
- Verbinding maken
tussen zoon en vader
- Ontspannen sfeer
re ren
- Ontladen van energie en
nnerlijke ann ngen
Fysieke oefening:
Touwtrekken
10
Touwtrekken
Deelnemers
Touw
45
Plenair
Deelnemers
20
Tweetallen
Deelnemers
Sportzaal, mat,
blote voeten.
20
Tweetallen
Deelnemers
Medicine Ballen
1kg
3kg
6kg
Plenair
Deelnemers
Flapovers met
eigenschappen van
vaders en zonen
van de eerste en
tweede training.
Vader en zoon als koppel
tegen een ander koppel.
Vader en zoon tegen
elkaar
Vaders samen tegen
zonen samen
3
4
5
15
60
80
6
100
7
110
- Deelnemers benoemen
aa
a elijke n r en
v r annelijk e d en
vr
elijk e d
eelne er ijn
be
da vr
elijk e d
k bij annen v rk
en andersom
Reflectie: anne
en ro e hei
- Deelnemers kennen
hun eigen grenzen en
kunnen deze uiten
- Deelnemers kennen
de grenzen van de ander
Fysieke oefening:
Grenzen
- Vaders en zonen worden
zich bewust van de
eke rela e d e ij e
elkaar hebben en met
andere vaders/zonen
- Vaders en zonen leren
da ij de gren van een
ander kunnen ‘’lezen’’
- Verbinden en vertrouwen
Fysieke oefening:
a op e i
eelne er ijn
bewust van hun eigen
kwaliteiten en valkuilen.
eelne er ijn
bewust van de
kwaliteiten en valkuilen
van de ander
- Deelnemers herkennen
el annelijke
al vr
elijke
e gen a en bij
el en bij elkaar
hei
Zie uitgewerkte werkvorm 4
Zie uitgewerkte werkvorm 3
De zoon of vader laat de
zware bal op de buik van
de ander vallen erbij
le en ij elkaar en
kijken naar elkaar gren en
Steeds een zwaardere
bal gebruiken.
Pauze
10
Reflectie: anne e en
ro e e eigenschappen
an a er en zoon
30
Zie uitgewerkte werkvorm 5
Flapovers met
annelijke en
vr
elijke
eigenschappen
van de vorige
oefening.
OEF MIN LEERDOEL
WAT
DUUR WERKVORM WIE
B Z
8
Fysieke oefening: Stoeien
20
r aal a
medicine ball.
9
140
160
eelne er ijn
bewust van hun
onderlinge relatie
eelne er ijn
bewust van de aan- of
a e g e d van
ek
contact in hun
onderlinge relatie.
eelne er ijn
bewust van de fysieke
gren en
en en
- Deelnemers formuleren
een concreet leerdoel en
gaan hiermee aan de slag
- Deelnemers committeren
aan d leerd el
- Deelnemers ervaren dat
e n aa ijn een
er nlijke d rbraak
Tweetallen
Deelnemers
Regels: Respect,
elkaar geen ijn
doen, stop is stop,
vr end a elijk e d
le er n e van
de mat af. Vaders en
nen kan je el
wat laten gaan in
e
e en ij
be alen el en
a en de gren en
Stoeien op een mat op
de vloer: probeer de bal
van elkaar af te pakken.
Nabespreking:
Stoeien jullie wel eens met
elkaar? Hoe vaak? Hoe lang?
e e en j ll e? ijn er
d delijke gren en?
en
j ll e bij de gren en? ebben
jullie andere manieren van
l a elijk n a ?
Verankering leerdoelen
15
Tweetallen,
plenair
Deelnemers
5
Plenair
Trainers
De deelnemers worden
uitgenodigd een concreet
leerdoel voor de komende
ijd e r leren ba
van a n de e bijeenk
aan bod is gekomen.
e
eren
aan
dit leerdoel en gaan ermee
aan de slag.
Andere vormen om het
vastleggen van een leerdoel
e verankeren ijn k
denkbaar ijv rbeeld
e g en van dar ijl je
of een bal naar een doel,
een bepaalde (fysieke)
inspanning, of door
de nen elkaar e la en
l en e n ele n
er ijl e
reken a
n d elen ijn
175
e a enlijk d el ellen
en daarmee aan de slag
gaan
EDE
Leg de regels goed uit.
kan bijv rbeeld aan
de hand van de uitgewerkte
werkvorm 3.
10
DE
Afronding/huiswerk/kluisje
erk vader en
n
ondernemen samen een
a v e aar n e e
ge a enlijke d el llen
toepassen. Hierover
ver ellen e de anderen
ijden de laa e
ge a enlijke bijeenk
e kan van alle ijn
k ken
r en l kijken
etcetera..
Afsluiten kluisje.
Opdracht
Kluisje
Voorbeeld van een training gericht op het versterken van de verbinding tussen vaders en zonen, voor de zonen
Training 4 Waar zijn verbindingen gemaakt, waar willen zij deze versterken
en waar veranderen - de zonen
Thema
Duur
Opstelling
Kwaliteiten, mannen en de mannelijkheidscoderingen
180 minuten
Kring
SAMENVATTING
Dit is de vierde training, de tweede alleen voor de zonen.
Daarin willen we bereiken dat zonen weten waar zij de band
met hun vader kunnen en willen versterken en waar zij deze
willen veranderen. We kijken naar de strijdpunten tussen
vaders en zonen en hoe deze op te lossen. Ook kijken we hoe
vaders en zonen elkaar kunnen ondersteunen. En leggen we
de verbinding met de mannelijkheidscoderingen.
Doel van de vierde training is om de verbinding tussen vaders
en zonen verder te versterken aan de hand van de mannelijkheidscoderingen.
Kenmerkende elementen van de vierde training:
• De basis van veiligheid en vertrouwen blijft
• Van strijd naar verbinding
• Koppeling aan de mannelijkheidscoderingen
Waar kunnen de zoon en de vader elkaar ondersteunen. Na de
kwaliteiten en de talenten die men van elkaar heeft gehoord
gaan wij kijken naar waar deze los van elkaar kunnen bestaan
en wat deze kunnen betekenen in het man zijn of man in
wording. Wat is de codering van de mannelijkheid, die er is,
die wij hebben, welke opvattingen en denkbeelden hebben wij
meegekregen en wat bepaald de context in gewenst en ongewenst rolgedrag. Hierbij staan de kwaliteiten weer in verband
met de codering.
De controversiële benadering van een codering, een denkbeeld,
een opvatting en deze te begrijpen, ons bewust te zijn stelt
ons beter in staat om te veranderen, waar men uiteindelijk wil
veranderen.
Het resultaat van de vierde training is dat de zonen zich
bewuster zijn van de verbinding met hun vader en wat ze
daarin willen veranderen. Ook zijn zij zich bewust van de .rol
die de de mannelijkheidscoderingen hierin spelen.
Er zijn in de vorige training veel lichamelijke en mentale
oefeningen gedaan en de emotionele band is daarbij al aanbod
geweest. Deze emotionele band wordt in de komende trainingen
verdiept en versterkt.
Na de verbinding die zonen en vader met elkaar hebben
gezocht en de verbindingen die zij bij elkaar hebben gezien en
misschien zouden willen, is het nu van belang om te gaan
kijken naar waar men los van elkaar een verbinding zijn en
waar zij nog meer een verbinding met elkaar willen maken of
willen versterken. Hierin wordt meegenomen: waar liggen de
strijd punten? Hoe worden deze strijdpunten opgelost?
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
Zijn deze het waard om voor te strijden? Waar kan men
meewerken en uiteindelijk samenwerken. Strijd om het
inruimen van een vaatwasser, broek half op de billen, mobiel,
veters niet vast. Kan ook een moment van verbinding zijn om
samen dit te doen.
Een rol nemen, een rol overnemen en een rol accepteren van
zowel de zoon naar de vader als de vader naar de zoon. Er kan
alleen verbinding ontstaan als er veiligheid en vertrouwen is,
als men elkaar accepteert en respecteert. De autonomie dat
bij elk kind hoort en dat deze autonomie een weg heeft naar
volwassenheid. Een zoon met een eigen talent, met eigen
mogelijkheden in de maatschappij en samenleving. Het loslaten
van vaders denkbeeld, opvattingen en codering zijn belangrijk
elementen die een zoon nodig heeft om zijn eigen weg, met
zijn eigen keuzes te gaan. Deze ondersteunen, aanmoedigen
maken verbindingen tot elkaar en maken ons uiteindelijk
verbonden.
44
“Een zoon van zijn vader zijn.”
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
OEF MIN LEERDOEL
WAT
DUUR WERKVORM WIE
B Z
1
0
- Introduct
- Introductie en gevoel
van vertrouwen en
er r
elijk e d re ren
- Geheimhouding
Introductie
Welkom. Uitleg van het
programma, herhaling
vanq de opmerkingen
over de ‘’kluis’’.
5
Kring,
luisteren
Trainers
Kluisje
2
5
eelne er ijn
bewust van hun eigen
kracht en die van de ander
- Deelnemers ontladen
energ e en nnerlijke
spanningen
eelne er ijn
bewust van onderwerpen
de
rijd lijden
eelne er ijn
bewust van wat henzelf
rijd aard
eelne er ijn
bewust van wat de ander
rijd aard
eelne er ijn
bewust van hun manier
van rijden
eelne er ijn
bewust van de manier
aar de ander rijd
Fysieke oefening:
Wat is het waard om
oor te str en
30
Tweetallen
of meer
Deelnemers
Sportzaal
3
35
eelne er ijn
bewust van het verschil
tussen tegenwerken
en samenwerken
eelne er ijn
bewust van hun rol in
het spel
Deelnemers staan rond
de ara
e eder bij een
handvat. Als begin kan
de parachute wat op en
neer bewogen worden, met
jongere kinderen is het leuk
om onder de parachute
door te zwaaien. Ook is
e
gelijk da eed
een deelnemer onder
de parachute door loopt
wanneer deze boven is.
ijn alle aal
opwarmers.
De oefening is om de bal
langs de rand van de
parachute te laten rollen
zonder dat deze er vanaf
rolt. Dit vraag afstemming
en samenwerking.
Wie neemt welke rol op
zich? Wie speelt mee, wie
stoort, wie haakt af?
Variatie: linksom en
rechtsom.
Variatie: samen de bal
opgooien en opvangen
m.b.v. de parachute.
EDE
Spelmaterialen om te
veroveren (bv. ballen,
ringen, zakjes)
Zie uitgewerkte
werkvorm 6.
Fysieke oefening:
Parachute met bal
DE
15
Minimaal
viertal,
maximaal
a ankelijk
van grootte
parachute
Deelnemers
Grote gekleurde
parachute,
middelgrote bal
OEF MIN LEERDOEL
4
50
eelne er ijn
be
van de aarde
van n rela e e
de ander
eelne er ijn
be
van e belang
van naar elkaar l eren
eelne er erkennen
a r nen r nd
l eren bij
el
en de ander
WAT
a ze:
DUUR WERKVORM WIE
p es
30
Plenair
Deelnemers
l je rad a en ij
ben ijn vader v r al ijd
B Z
l
DE
je ea er
Drinken en iets
lekkers
Bespreking:
erkenbaar? e je d n g?
Heb je dit gedaan met je
vader
n? Wa ee je
n g? ee je d een band
e vader
n? Welke
nderdelen v nd je
belangrijk n de vader
n
rela e r l del kijken
egen a en
er
r lijk e
e
Filmpje: Bert en Ernie anaan n je ren
Bespreking:
Wanneer eb jij een banaan
n je ren?
5
80
e re
e n r a e
delen
e
rden van an
ijn en de ver a ngen
van de v ed ng l r
en aa
a ij der ng
e
ijn van e gen
nvl ed daar
ijn er vereenk
en
e de k al e en d e
ijn ge reven
training 1+2
Reflectie:
anne hei sco eringen
60
Plenair
Trainers
ea er
er n
annelijk e d
der ngen
e ge erk e
erkv r
ragenlij
annelijk e d
der ngen
Pennen
la ver
annelijk e d
der ngen en
vr
elijk e d
der ngen
la ver e
vader
n
k al e en
training 1+2
la ver e
annelijke en
vr
elijke
e gen a en
uit training 3
6
140
eelne er ijn
be
van a r nen n
n rela e
eelne er ijn
be
van e belang
v r elkaar e rgen
eelne er la en v r
rgen
sie e oe ening:
ei en en o gen
e
n gebl ndd ek en
rd d r de ander d r
de r
e
e geb
r ndgele d
20
ee allen
Deelnemers
EDE
Geblindeerde
d kbr llen
bl ndd eken
OEF MIN LEERDOEL
WAT
DUUR WERKVORM WIE
7
Verankering leerdoelen
15
160
eelne er r leren
een concreet leerdoel
en gaan hiermee aan
de slag
- Deelnemers committeren
zich aan dit leerdoel
- Deelnemers ervaren
da e n aa ijn
een er nlijke d rbraak
Plenair
Trainers
Deelnemers
Plenair
Trainers
B Z
De deelnemers worden
uitgenodigd een concreet
leerdoel voor de komende
ijd e r leren
basis van wat in deze
bijeenk
aan b d
gekomen. Ze committeren
zich aan dit leerdoel en
gaan ermee aan de slag.
kan bijv rbeeld aan
de hand van de uitgewerkte
werkvorm 3.
Andere vormen om het
vastleggen van een leerdoel
e verankeren ijn k
denkbaar ijv rbeeld
e g en van dar ijl je
een bal naar een d el
een be aalde
eke
n ann ng d r de
nen elkaar e la en l en
e n ele n er ijl
e
reken a n
d elen ijn
8
180
Afronden en afsluiten
l en kl
je
l
je
DE
EDE
Voorbeeld van een training gericht op het versterken van de verbinding tussen vaders en zonen, voor de vaders
Training 5 Waar zijn verbindingen gemaakt, waar willen zij deze versterken
en waar veranderen - de vaders
Thema
Duur
Opstelling
Kwaliteiten, mannen en de mannelijkheidscoderingen
180 minuten
Kring
SAMENVATTING
Dit is de vijfde training, de tweede alleen voor de vaders.
Daarin willen we bereiken dat vaders weten waar zij de band
met hun zoon kunnen en willen versterken en waar zij deze
willen veranderen. We kijken naar de strijdpunten tussen
vaders en zonen en hoe deze op te lossen. Ook kijken we hoe
vaders en zonen elkaar kunnen ondersteunen. En leggen we
weer de verbinding met de mannelijkheidscoderingen.
Doel van de vijfde training is om de verbinding tussen vaders
en zonen verder te versterken aan de hand van de mannelijkheidscoderingen.
Kenmerkende elementen van de vijfde training:
• De basis van veiligheid en vertrouwen blijft
• Van strijd naar verbinding
• Koppeling aan de mannelijkheidscoderingen
Het resultaat van de vijfde training is dat de zonen zich bewuster
zijn van de verbinding met hun vader en wat ze daarin willen
veranderen. Ook zijn zij zich bewust van de rol die de de
mannelijk- heidscoderingen hierin spelen.
Er zijn in de vorige training veel lichamelijke en mentale
oefeningen gedaan en de emotionele band is daarbij al
aanbod geweest. Deze emotionele band wordt in de komende
trainingen verdiept en versterkt.
Waar kan de zoon en de vader elkaar ondersteunen. Na de
kwaliteiten en de talenten die men van elkaar heeft gehoord is
het kijken naar waar deze los van elkaar kunnen bestaan en
wat deze kunnen betekenen in het man zijn of man in
wording. Wat is de codering van de mannelijkheid die wij
hebben, welke opvattingen en denkbeelden hebben wij mee
gekregen en wat bepaald de context in gewenst en ongewenst rolgedrag. Staan de kwaliteiten weer in verband met de
codering.
De controversiële benadering van een codering, een denkbeeld,
een opvatting en deze te begrijpen, ons bewust te zijn stelt
ons beter in staat om te veranderen, waar men uiteindelijk wil
veranderen.
een rol nemen, een rol overnemen en een rol accepteren van
zowel de zoon naar de vader als de vader naar de zoon. Er kan
alleen verbinding ontstaan en zijn als men elkaar accepteert.
Autonomie bij elk kind hoort en dat deze autonomie een weg
heeft naar volwassenheid. Een zoon met een eigen talent en
mogelijkheden in de maatschappij en samenleving. Het
loslaten van vaders denkbeeld, opvattingen en codering zijn
belangrijk elementen die een zoon nodig heeft om zijn eigen
weg, met zijn eigen keuzes te gaan. Deze ondersteunen,
aanmoedigen maken verbindingen tot elkaar en maken ons
uiteindelijk verbonden.
Info door middel van filmpjes over de ontwikkeling van het
brein en info over rol van vader.
Na de verbinding die zonen en vader met elkaar hebben
gezocht en de verbindingen die zij bij elkaar hebben gezien en
misschien zouden willen. Is het nu van belang om te gaan
kijken naar waar men los van elkaar een verbinding zijn en
waar zij nog meer een verbinding met elkaar willen maken of
willen versterken.
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
48
“Een aartje naar zijn vaartje hebben.”
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
OEF MIN LEERDOEL
WAT
DUUR WERKVORM WIE
B Z
1
0
- Introduct
- Introductie en gevoel
van vertrouwen en
er r
elijk e d re ren
- Geheimhouding
Introductie
Welkom. Uitleg van het
programma, herhaling
vanq de opmerkingen
over de ‘’kluis’’.
5
Kring,
luisteren
Trainers
Kluisje
2
5
eelne er ijn
bewust van hun eigen
kracht en die van de ander
- Deelnemers ontladen
energ e en nnerlijke
spanningen
eelne er ijn
bewust van onderwerpen
de
rijd lijden
eelne er ijn
bewust van wat henzelf
rijd aard
eelne er ijn
bewust van wat de ander
rijd aard
eelne er ijn
bewust van hun manier
van rijden
eelne er ijn
bewust van de manier
aar de ander rijd
Fysieke oefening:
Wat is het waard om
oor te str en
30
Tweetallen
of meer
Deelnemers
Sportzaal
3
25
eelne er ijn
bewust van het verschil
tussen tegenwerken
en samenwerken
eelne er ijn
bewust van hun rol in
het spel
Deelnemers staan rond
de ara
e eder bij een
handvat. Als begin kan
de parachute wat op en
neer bewogen worden, met
jongere kinderen is het leuk
om onder de parachute
door te zwaaien. Ook is
e
gelijk da eed
een deelnemer onder
de parachute door loopt
wanneer deze boven is.
ijn alle aal
opwarmers.
De oefening is om de bal
langs de rand van de
parachute te laten rollen
zonder dat deze er vanaf
rolt. Dit vraag afstemming
en samenwerking.
Wie neemt welke rol op
zich? Wie speelt mee, wie
stoort, wie haakt af?
Variatie: linksom en
rechtsom.
Variatie: samen de bal
opgooien en opvangen
m.b.v. de parachute.
EDE
Spelmaterialen om te
veroveren (bv. ballen,
ringen, zakjes)
Zie uitgewerkte
werkvorm 6.
Fysieke oefening:
Parachute met bal
DE
15
Minimaal
viertal,
maximaal
a ankelijk
van grootte
parachute
Deelnemers
Grote gekleurde
parachute,
middelgrote bal
OEF MIN LEERDOEL
WAT
DUUR WERKVORM WIE
B Z
4
Reflectie:
anne hei sco eringen
60
PC, beamer
40
- Theoretische informatie
delen
- Bewust worden van man
ijn en de ver a ngen
van de opvoeding/cultuur
en aa
a ij der ng
e
ijn van e gen
invloed daarop
ijn er vereenk
en
met de kwaliteiten die
ijn ge reven
training 1+2
Plenair
Trainers
DE
EDE
Powerpoint
annelijk e d
coderingen
Zie uitgewerkte
werkvorm 7
ragenlij
annelijk e d
coderingen
Pennen
Flapover
annelijk e d
coderingen en
vr
elijk e d
coderingen
Flapover met
vader/zoon
kwaliteiten uit
training 1+2
Flapover met
annelijke en
vr
elijke
eigenschappen
uit training 3
5
100
eelne er ijn
bewust van de waarde
van hun relatie met
de ander
eelne er ijn
bewust van het belang
van naar elkaar luisteren
- Deelnemers herkennen
patronen rondom
l eren bij
el
en de ander
a ze:
p es
l je rad a en ij
ben ijn vader v r al ijd
Bespreking:
Herkenbaar? Doe je dit
nog? Heb je dit gedaan
met je vader/zoon?
Wat weet je nog?
Geeft je dit een band
met vader/zoon?
Welke onderdelen vind je
belangrijk n de vader
n
rela e r l del kijken
tegen, samen, stoer,
vr lijk e
e
Filmpje: Bert en Ernie Banaan in je oren!
Bespreking:
Wanneer eb jij een banaan
in je oren?
15
Plenair
Deelnemers
l je bea er
luidsprekers
Drinken en iets
lekkers
OEF MIN LEERDOEL
WAT
DUUR WERKVORM WIE
B Z
6
Reflectie:
n or atie oorziening
30
l je bea er
l d reker
7
8
115
145
165
- Deelnemers hebben
n
n de
eke en
gee elijke n kkel ng
van j ngen
- Deelnemers hebben
inzicht in de rol van
vader n de v ed ng
- Deelnemers relateren
deze inzichten aan
zichzelf en de relatie
met hun eigen zoon
eelne er ijn
be
van a r nen
in hun relatie
eelne er ijn
bewust van het belang
om voor elkaar te zorgen
- Deelnemers laten voor
zich zorgen
- Deelnemers formuleren
een concreet leerdoel
en gaan hiermee aan
de slag
- Deelnemers committeren
zich aan dit leerdoel
- Deelnemers ervaren
da e n aa ijn
een er nlijke
doorbraak
Zie uitgewerkte
werkvorm 8
sie e oe ening:
ei en en o gen
la ver
20
Tweetallen
Deelnemers
15
Plenair
Trainers,
Deelnemers
Plenair
Trainers
en
De één is geblinddoekt
en wordt door de ander
door de ruimte of het
gebouw rondgeleid.
eran ering eer oe en
ddel e lankje
De deelnemers worden
uitgenodigd een concreet
leerdoel voor de komende
ijd e r leren
basis van wat in deze
bijeenk
aan b d
gekomen. Ze committeren
zich aan dit leerdoel en
gaan ermee aan de slag.
Andere vormen om het
vastleggen van een leerdoel
e verankeren ijn k
denkbaar ijv rbeeld
e g en van dar ijl je
of een bal naar een doel,
een be aalde
eke
n ann ng d r
de zonen elkaar te laten
l en e n ele n
er ijl e
reken a
n d elen ijn
180
EDE
Geblindeerde
duikbrillen of
blinddoeken
kan bijv rbeeld aan
de hand van de uitgewerkte
werkvorm 3.
9
DE
ron en en a s iten
l en kl
je
l
je
Een voorbeeld van een training gericht op de diepere verbondenheid tussen vaders en zoons
Training 6 Verbonden zijn met elkaar
Thema
Duur
Opstelling
Verbondenheid zijn door samen te strijden
6 uur
Kring
SAMENVATTING
Dit is de zesde en laatste training, de tweede met vaders en
zoons samen. Daarin komen lichamelijke, mentale en emotionele aspecten van de band tussen vader en zoon samen en
leggen we de nadruk op de emotionele band.
Doel van de zesde training is om de emotionele band tussen
vaders en zonen verder te versterken, met hen te reflecteren
op de ontwikkeling van hun relatie tot nu toe, en ervoor te
zorgen dat ze met elkaar in gesprek of bezig blijven.
In de training komen de lichamelijke, mentale en emotionele
band weer te samen. Misschien is de emotionele band in de
laatste training van het grootste belang.
Kenmerkende elementen van de zesde training:
• De basis van veiligheid en vertrouwen blijft:
Alles wat vanaf nu wordt gezegd gaat in de schatkist
en zal niet naar buiten gaan.
• Diepere verbinding tussen vader en zoon
• Vooruitblik naar de toekomst: hoe blijven vaders en
zonen met elkaar in contact.
De vraag is: kan men en durft men elkaar te vragen of te zeggen
wat men anders zou willen? Waar accepteren ze elkaar? Is de
relatie verbeterd? Welke opdrachten hebben ze tot uitvoering
kunnen brengen en hebben zer de doelen die ze hebben
gesteld behaald?
Het resultaat van de zesde training is dat vaders en zonen hun
band nog verder hebben versterkt en verdiept en hieraan blijven
werken.
Wij zijn beland in de laatste training. In de gehele training
hebben wij samen met de zonen en de vaders een aantal punten
besproken en voor ieder zijn daar werkdoelen en speerpunten
uit voortgekomen. Iedere relatie die een zoon met zijn vader
heeft is uniek, heeft grote waarde en betekenis. Er is door de
vaders en de zonen gezocht naar de verbindingen. Misschien
waren er verbindingen die men nog wil maken of misschien
verbeteren. Zowel de vader als de zoon hebben een proces
doorgemaakt en zouden beter kunnen weten hoe de relatie is
en verloopt. Waar communiceren ze met elkaar en waar
helpen ze elkaar? Waar werken ze elkaar tegen? Waar zijn
knelpunten? Waar liggen grenzen en waar worden deze
overschreden? Hoe reageren ze op elkaar? Wie is leidend, wie
is volgend? Wat hebben ze gemeen?
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
Wat zijn mannelijke kwaliteiten? Wat zijn de mannelijkheidcoderingen en hoe sluiten deze we of niet aan bij de vaders en
de zonen? Laten vaders los of houden ze juist vast? Wat weten
ze over biologische en neurologische ontwikkeling? Is er onderof overvraging van hun zoon? Doen versus denken? Kijkt men
naar het talent? Geeft men voldoende steun, sturing, motivatie
en inspiratie? Is de opvoedrol van vader net zo belangrijk als
die van moeder? Zijn ze zich bewust geworden van al deze
vragen en misschien nog tal van andere vragen die wij tijdens
de training hebben gesteld?.
Kan een zoon tegen zijn vader zeggen dat hij graag wil dat zijn
vader er voor hem is en dat zijn vader hem helpt? Of kan een
vader tegen zijn zoon zou zeggen dat hij een fijn contact heeft
met zijn zoon?
Is men verbonden met elkaar?
52
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
OEF MIN LEERDOEL
WAT
DUUR WERKVORM WIE
B Z
1
Fysieke oefening:
Vechten tegen de zee
180
Welk koppel heeft het
beste eiland gemaakt?
n bij e blij de vlag
het langste staan?
0
- Bewust maken van
het belang van luisteren
naar elkaar
- Bewust maken van het
belang van samenwerken
in de relatie
- Bewust maken van
belangrijke en
nbelangrijke aken
d e n rijd aan e g
k nnen ijn
- Bewust maken van het
e da je de rijd k
anders aan kunt gaan
- Acceptatie van en
respectvol omgaan
met elkaar
Plenair
Trainers,
deelnemers
Verzamelen op
parkeerplaats, naar
het strand lopen,
instructie.
DE
EDE
Strategie bespreken
tussen vader met
zoon.
Zie werkvorm 9:
Vechten tegen de zee.
Vlaggen gemaakt
van pvc buis.
Deelnemers nemen
een schep mee, liefst
een per deelnemer.
Drinken en lekkere
snacks meenemen
Handig om laarzen
o.i.d. aan te doen.
Kleding geschikt
voor verschillende
soorten weer
a ankelijk van
het seizoen).
2
3
180
240
- ader en n re e eren
op hun relatie
- Vader en zoon bespreken
hun relatie met elkaar
- Vader en zoon waarderen
hun relatie
- Vader en zoon investeren
in hun relatie
Reflectie: a espre en
h is er op racht
eelne er re e eren
op de gehele training
eelne er ijn
bewust van de
verandering die ze
hebben doorgemaakt
en benoemen deze.
- Deelnemers benoemen
aan welke verandering(en)
ze nog willen werken
Reflectie: ter g i op
e training
60
Tweetallen
Trainers,
deelnemers
Soep en broodjes
Kluis
60
Tweetallen
Trainers,
deelemers
Flappen:
Kluis introduceren
Ondertussen samen eten
Nabespreking huiswerk:
Wat hebben jullie samen
gedaan en hoe hebben jullie
daarin je leerdoel toegepast?
Wat heb je zelf gedaan?
Wat heeft de ander gedaan?
Wat vond je prettig? Wat zou
je een volgende keer anders
of juist weer willen?
Flap-overs met alle
belangrijke de ra n ng
gehaalde informatie
ophangen en bespreken.
- Eigenschappen
van vader en zoon
annelijke en
vr
elijke
eigenschappen
annelijke en
vr
elijke
eigenschappen
van vader en zoon
annelijk e d
coderingen en
vr
elijk e d
coderingen
Doorgeslagen plankjes
Intake doelen
OEF MIN LEERDOEL
WAT
DUUR WERKVORM WIE
4
Verankering leerdoelen
15
Plenair
Deelnemers
15
Plenair
Trainers
300
- Deelnemers formuleren
een concreet leerdoel
en gaan hiermee
aan de slag
- Deelnemers committeren
zich aan dit leerdoel
- Deelnemers ervaren
dat ze in staat zijn tot
een persoonlijke
doorbraak
BIJZONDERHEDEN
Vader en zoon worden
uitgenodigd samen een
concreet leerdoel voor de
komende tijd te formuleren
op basis van wat in de hele
training aan bod is gekomen.
Ze committeren zich aan
dit leerdoel en gaan ermee
aan de slag.
Dit kan bijvoorbeeld aan
de hand van de uitgewerkte
werkvorm 3.
Andere vormen om het
vastleggen van een leerdoel
te verankeren zijn ook
denkbaar. Bijvoorbeeld
het gooien van dartpijltjes
of een bal naar een doel,
een bepaalde (fysieke
inspanning, of door
de zonen elkaar te laten
filmen met hun telefoon
terwijl ze uitspreken wat
hun doelen zijn
5
315
- Deelnemers beoordelen
de training op proces
en resultaat
- Deelnemers worden
terug overgedragen aan
hun trajectbegeleider
Evaluatie en afronding
Deelnemers krijgen alle
flappen mee naar huis.
Evaluatie
formulieren
Eindgesprek
afspreken
Deelnemers vullen
evaluatieformulieren in.
Na een half jaar
deelnemers bellen
Eindgesprek afspreken
(hierin vindt ook
de overdracht van
de deelnemers plaats
terug naar hun eigen
trajectbegeleider).
Na een half jaar worden
de deelnemers gebeld
zodat gekeken wordt wat
er dan veranderd is en
wat het effect van
de training is geweest.
6
330
Afsluiting
Dank
Afsluiten kluisje.
Plenair
Trainers
Kluisje
Werkvorm 1
Thema
Eigenschappen van vader en zoon – kwaliteiten en valkuilen
erb nden e d ijn d r a en e rijden
mschrijving
ra n
ebruik
ijden de eer e bijeenk
e alleen de nen en de eer e bijeenk
er re e eer de deelne er el daarna deel ij e n de gr e
eerdoelen
r
eelne
eelne
eelne
eelne
uimte
eeg
pstelling
ergader
odig
ver de e gen
er ben e
er ben e
er nder
er ben e
a en van vader en
n
e alleen de vader
ken erkende e gen a en van de ander
ken erkende e gen a en van
el
e d k al e en en valk len
vereenk
en en ver
llen
en
el en de ander
en en
rijven de gr nd
elen
rijven een arde ndergr nd
a el en elen
ell ng kr ng
e vellen a er
la ver
en
ennen v r de deelne er kan ev n erkb ekje ver erk
ven eel kan gebr k ge aak
rden van v rbedr k e v rbe reven kaar en e allerle
e gen a en er
and g kan ijn
gebr k e aken van e
al e en el van e er err ken
e ernk al e en el van an el
an er n ijn de valk len bij err ken verv r ngen
k gen en
n erne ijn ervan allerle v rbeeldlij en e v nden
Deelnemers
4 - 20
Tijdsduur
n en
MINUTEN
ACTIVITEIT
leg dra
e eer e el van de e e en ng erken j ll e alleen n de
lke deelne er krijg
eede el
erken e e de ele gr e
ee vellen a er en een en
nd v d ele dra
rij
e ene a er veel gelijk
rden d e je vader
n be rijven Welke e gen
ijn ken erkend v r e ? Welke k al e en ee ij? Wa eggen anderen ver e ?
n even eel k elke nder
eve e gen a en?
ip: enoe eze ragen n oor
ant oor en op te schr en
Trotse Zonen Trotse Vaders
Ben je de vader die je wilt zijn?
n gee e ee ne er e t
55
per raag een o
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
eer ere
a en
MINUTEN
ACTIVITEIT
10
Individuele opdracht:
rij
e ene a er veel gelijk
rden d e j
el be rijven Welke e gen a en ijn
ken erkend v r j ? Welke k al e en eb je? Wa eggen anderen ver je? n even eel k
elke nder
eve e gen a en?
ip: enoe eze ragen
op te schr en
lena re
n oor
n gee e ee ne er e t
per raag een o
eer ere ant oor en
leg k al e en en valk len
gen a en van en en ijn e en al k al e en aar ee e
e g ede
eve en n ge
d ngen k nnen d en
draa e and n een e gen a e ver d r dan er eveel van e g ede
e k al e verv r dan naar e da nega e kan
akken e e verv r ng van je k al e v r
k je valk l d rda je eveel van e g ede d e n aa er e le
oor ee : tono ie an hee positie z n te ee a tono ie an ei en tot eenzaa hei
aa racht is iets oois aar an oo ei en tot i p si iteit o ra erighei
20
Individuele opdracht:
Wa ijn de valk len van je vader
n? Wa ijn j
e gen valk len?
rij e
e bijbe rende
vel a er an je bedenken
elke k al e de e valk l
en v r k ? Waarvan er eveel
van e g ede?
ege ei ing/ ee en en oor e trainers an hier
e genoe e spe en o sten
e angr
z n E ent ee oo aan e han
an
lena r nven ar a e e gen a en van de ander
e deelne er le en
en
een e gen a v r van n vel a er da gaa ver de ander
e ra ner
rij al de e e gen a en een a ver aar d delijk aa ver elke gr e
d gaa vader
nen
erv lgen be reek de ra ner e de deelne er elke van de e e gen a en k al e en ijn
en a de bijbe rende valk len k nnen ijn r ijn al ijd eerdere an
rden gelijk
d
eel er nlijk rg da erbij al ijd ben e d rd
elke k al e de valk l v r k
van elk g ede er ell
eveel?
lena r nven ar a e e gen a en van de deelne er el
e deelne er le en
en
een e gen a v r van n vel a er da gaa ver en el
e ra ner
rij al de e e gen a en een a ver aar d delijk aa ver elke gr e
d gaa vader
nen
erv lgen be reek de ra ner e de deelne er elke van de e e gen a en k al e en ijn
en a de bijbe rende valk len k nnen ijn r ijn al ijd eerdere an
rden gelijk d
eel
er nlijk rg da erbij al ijd ben e d rd
elke k al e de valk l v r k
van elk
g ede er ell
eveel?
MINUTEN
ACTIVITEIT
45
Samenvatting en afronding
e ra ner ben e n g een e r e da de deelne er n de e e en ng ijn d rgegaan en vraag
hen te benoemen wat ze ervan geleerd hebben. Welke kwaliteit van zichzelf en van de ander weten ze
te waarderen? Vraag de deelnemers deze oefening nog niet met de ander te bespreken, dat doen we
bij de eer e ge a enlijke bijeenk
60
Einde
Variatie
eze oe ening an oo in een in i i ee en een p enair on er ee opgesp itst or en
oor ee
et sie e o spe oe eningen t ssen oor it an eh pzaa z n o e energie en concentratie
op peil te houden.
Werkvorm 2
Grenzen
mschrijving
Deelnemers lopen naar elkaar toe en worden bewust van grenzen van zichzelf en anderen.
ebruik
Als fysieke oefening die inzicht geeft over hoe deelnemers met zichzelf en anderen omgaan.
eerdoelen
- Deelnemers kennen hun eigen grenzen en kunnen deze uiten.
- Deelnemers kennen de grenzen van de ander.
uimte
Leeg
pstelling
Lopend van de ene kant van de zaal naar de andere kant.
odig
Geen
Deelnemers
4 - 20
Tijdsduur
30 minuten
itleg vooraf
Deze oefening gaat over het herkennen van grenzen. Iedereen heeft grenzen, maar hoe herken je die?
n ken je je e gen gren en el? e akkelijk ga je ver je e gen gren en een
ver d e van
een ander? n a v nd je n e genlijk re g?
Werkwijze
e deelne er aan n ee rijen egen ver elkaar e en n e een e er
r
e er
en
ge r ken rd elke rij gaa beg nnen ada een beg n gnaal gegeven l en elke deelne er
naar de deelnemer tegenover hem aan de overkant, totdat deze 'stop' zegt. Vervolgens kan gekeken
rden de lek aar ge
erkelijk v el al de lek aar de gren bere k erd el
e n g re g
e e d bij? kan er n g een a je ge e
rden? r beer aar
e
een stapje naar voren en naar achteren. Vraag deelnemers op te letten wat er in hun lichaam gebeurt.
Variatie
e
k gelijk de deelne er d e naar de verkan l
el e la en v elen anneer ij de gren
van de ander bere k ada ij ge
e ken
e v r de ander kl
Aandachtspunt
ngen en annen ebben bij de e e en ng vaak een
d ng van k kan e el ebben en aan
dan met de armen over elkaar, wat naar achter geleund en met de adem ingehouden vol te houden
da de ander al bijna b ven
e aa nge ij eld k nnen e e ebben aar e allang ver
de gren n b vend en
e el re g? Wa d e e e je al je n je dagelijk leven
ver
je grenzen laat gaan?
abespreking
Hoe was deze oefening? Wat heb je geleerd over jezelf, en wat over de ander?
Trotse Zonen Trotse Vaders
Ben je de vader die je wilt zijn?
58
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
Werkvorm 3
mschrijving
ebruik
eerdoelen
uimte
pstelling
Variatie
odig
Deelnemers
Tijdsduur
itleg vooraf
Plankje doorslaan
an e e nd van elke bijeenk
rden de leerd elen bij de deelne er verankerd d r een e ale
e en ng e d r laan van een
en lankje kan erv r een kra ge erkv r ijn e begele den
van de e e en ng vraag el e eke de k nd g e d van de v erder e e e n elk geval el al
een de e en ng el ervaren ebben ijv rbeeld n de ba
le d ng
en Wa er ra ner
ij ij el n e
aar gaan d en ek dan begele d ng van een d geb ed ervaren ra ner
an e e nd van elke bijeenk
aan e e nd van de ele ra n ng
e deelne er bere k een
eke en en ale d rbraak neen
e deelne er leer da al ij e
l ij e k kan
eeg
el aand
de kn e n
end
de gr nd
e lankje da d rge lagen gaa
rden kan
en ee banken n een g
aal gelegd rden
en ee a el
ee andere lankje d e
n ijkan aan e lankje kan k d r
een andere deelne er de vader de
n bijv rbeeld va ge den rden
en lankje van ver
llende d k e Wanneer elke bijeenk
een lankje rd d rge lagen
kan er b
n en e deelne er kan el k e en elke d k e ij l d r laan e lankje ijn
van ge aa d v ren
en
dk
el n g d kker e breed e kan var ren
van
eer dan
n aal
a
aal ne nd g
n en
e gaa je el d elen ellen v r de k ende er de ee
n belangrijk d el da je l bere ken n
je
d en
rij e
e lankje da je d r dden gaa laan rg v r r
n je
d en je l aa
e ee eker da je d d el gaa bere ken e
je ade al ng el je v e en de gr nd ee de j e
e n en
e van e lankje
al eer da je je d el bere k eb
e e da er
al eer
n
e je e lankje d r dden laa e e je and er d r eengaan e
d ne
bij e lankje el
je gaa er d r een e en n v r
g een keer e je and
de e en ng v r e bere den e ga je
laan? Welke eg leg je ar a ? e raak je e lankje? n aar gaa je and daarna n g naar e?
l je e lankje de gr nd d r dden gaa laan ga dan je kn e n v r e lankje en
l je e lankje aand d r dden gaa laan rg dan da je er ev g v r gaa aan
egene d e e lankje va
d aa egen ver je je
e n
la e lankje d r dden e de nderkan van een v
e de ijkan van je and
e deel van je and da e lankje raak
e deel van je and nder je nk eker n e je nk el
ebr k je ele l aa bij e d r laan van e lankje al je k je el ele aal n e v r
e bere ken van je d el
ebr k je ade kra bij e d r laan van e lankje de n v rda je gaa laan
de kra g
ijden e laan e
e kra g gel d erbij
Trotse Zonen Trotse Vaders
Ben je de vader die je wilt zijn?
59
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
Werkvorm 4
Mannelijkheid en ro
mschrijving
e a enlijke bra n
ebruik
l nle d ng
eerdoelen
eelne er r leren aa
a elijke va ngen ver annelijk e d
eelne er r leren aa
a elijke va ngen ver vr
elijk e d
eelne er ben e en de
eld
rden d e rden gebr k anneer je n e aan
de e va ngen v ld e
eelne er erkennen da de ee e e gen a en d e al annelijk vr
elijk ge en
rden k bij de andere ek e rden aange r en
eelne er ijn
be
da annelijk e d en vr
elijk e d n de rak ijk n e
n egen ell ng ijn al e aangeleerd krijgen
eelne er ijn
be
van de nvl ed d e va ngen ver annelijk e d en
vr
elijk e d ebben n e leven van j ngen annen en e je vr
en
eelne er ijn
be
van e belang de e va ngen e verr en
uimte
ver de be eken
en van annelijk e d en vr
ele d ng naar de annelijk e d
elijk e d
der ngen
eeg
pstelling
en n kr ng
odig
a ver
Deelnemers
r
elijkheid
en l e
n r e bla
en
ar
4 - 20
Tijdsduur
n en
MINUTEN
ACTIVITEIT
00.00
eken e de bla e
een gr v erkan
de ene a ver laa ngeveer
r nd
e v erkan vrij
rij b ven e v erkan gr
annelijk e d
d g de deelne er
v r
een bra n r
eg da daarbij geen d
e
r Wa er n je k
g ed eg e aar
raag de deelne er e gen a en e n e en d e e n n e aa
a ij al
annelijk
en Wa ijn n e
annelijke e gen a en? Wanneer ben je een e e an? Waaraan e
een e e an v ld en? e ag erbij be
ere
en gaan
rij alle an
rden e
bla
n e v erkan
onc sie: it z n
00.10
s e nor en aaraan ongens en annen oeten o oen
raag n aan de deelne er elke
aan de e va ngen
rij de e
onc sie: it z n e sche
anne hei te ho en
rden gebr k
rden v r j ngen annen d e n e v ld en
eld
rden e
ar n de r
e r nd
e v erkan
oor en ie ons
Trotse Zonen Trotse Vaders
Ben je de vader die je wilt zijn?
60
ingen o ons aan e nor en oor
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
00.15
eken e de r e
een gr e rkel de andere a ver laa ge ddeld ngeveer
r nd
de rkel vrij
rij b ven de rkel gr
r
elijk e d raag de deelne er e gen a en
e n e en d e e n n e aa
a ij al
vr
elijk en Wa ijn n e vr
elijk
e gen a en? Wanneer ben je een e e vr
? Waaraan e een e e vr
v ld en?
e ag erbij be
ere
en gaan
rij alle an
rden e r e n de rkel
onc sie: it z n
00.25
s e nor en aaraan eis es en ro
raag n aan de deelne er elke
aan de e va ngen
rij de e
onc sie: it z n e sche
en oeten o oen
rden gebr k
rden v r e je vr
en d e n e v ld en
eld
rden e
ar n de r
e r nd
e v erkan
oor en ie ons
ingen o ons aan e nor en oor ro
e
hei te ho en
00.30
raag n de deelne er n g een g ed naar de a en e kijken Welke van de gen e de annelijke
e gen a en ijn e l e annelijk?
elke van de e e gen a en k je alleen bij
annen egen n
bij vr
en? el de el de vraag ver de gen e de vr
elijke e gen a en
elke van de e e gen a en ijn e l e vr
elijk elke van de e e gen a en k je
alleen bij vr
en egen n
bij annen?
00.40
n l e de ee e en elijke e gen a en k nnen
el bij annen al bij vr
en v rk
r aa gr e
ale dr k
je aan e a en aan de n r en v r j
ek e en an e
al je da n e d e
00.45
Einde
Variatie
e e e en ng kan
e bra n
r
k n nderdelen
ge l
ver annelijk e d e de
en
rden
eld
rden erbij kan al a ar e e en ng nge e
rden
erv lgen kan gevraagd rden elke e gen a en d e el bij annen v rk en n n e n
e v erkan aan e e k nnen n de rand er
een ge reven rden r ijn dan annelijke
e gen a en b nnen en b en de b van annelijk e d
Welke van de gen e de annelijke e gen
evraagd kan
e
e gen
er ll
k
rden naar er
k n ere an
a en e bij
e an
e an
de deelne er
el van e a
ng?
nlijke ervar ngen e de e n r er ngen
deelne er e vragen elke van de al vr
el elkaar erkennen
ra e van de e e en ng kan a
n
r er
a k n a
a en ijn
er a
n
elijk ben e de
be de van de e l rag en en ge
nd
rden
Werkvorm 5
mschrijving
ebruik
eerdoelen
uimte
Mannelijke en ro
l a env eg ng van de ee eerdere e en ngen en al v rbere d ng v r e
van de annelijk e d der ngen
eelne er
eelne er
eelne er
ijn
be
ijn
be
erkennen
odig
e a ver
e a ver
a ver
itleg
van n e gen k al e en en valk len
van de k al e en en valk len van de ander
el annelijke al vr
elijke e gen a en bij
e a en
el en bij elkaar
Leeg
en n kr ng vader en
Tijdsduur
en an ader en oon
ader en nen vergelijken n k al e en en valk len e elkaar en e de d r en el
ge elde lij en e annelijke en vr
elijke e gen a en
pstelling
Deelnemers
elijke eigenscha
n bij elkaar
e e gen a en van vader en
n
e annelijke en vr
elijke e gen a en
en
2- 20
n en
ader en
n erken a en
n en
ll e ebben n de v r ge bijeenk
en a en ge aak e e gen a en van je el en van de ander
e e gaan j ll e n e elkaar vergelijken ijk eer een elke e gen a en vereenk en
elke e gen a en eb je je el egekend en e de ander k n j ? Welke e gen a en
ebben j ll e allebe aar n lijken j ll e elkaar? n elke e gen a d e de ander n je e verra je?
n k elke e gen a van je el ee de ander n e ge reven? Welke valk len brengen je
e gen a en e
ee? n elke dag ng l g er dan v r de vader en v r de
n?
lena r
n en
ergelijk n j ll e er nlijke e gen a en e de lij
e annelijke en vr
elijke e gen a en
d e j ll e ebben ge eld Welke e gen a en van vader en
n aan
elke lij ? ijn je
valk len e en al annelijk al vr
elijk? n je dag ng? Wa eg d ver je el en ver
de ander? n a eg e ver annelijke en vr
elijke e gen a en?
Conclusie
er nlijke e gen a en k al e en valk len en dag ngen k nnen
el annelijk vr
ijn genaa d annelijke en vr
elijke e gen a en k en
el bij annen v r al bij vr
e and n balan anneer ij ijn annelijke en vr
elijke k al e en ee n e e en
anneer e n d g ijn
Trotse Zonen Trotse Vaders
Ben je de vader die je wilt zijn?
62
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
elijk
en
Werkvorm 6
a is he
mschrijving
ader en
ebruik
l
eerdoelen
uimte
pstelling
odig
Deelnemers
Tijdsduur
itleg vooraf
pelregels
abespreking
Variant
nen rijden
ea
eelne
eelne
eelne
eelne
eelne
eelne
eelne
aard o
oor e s rijden
ek
r v r de rijd ver dagelijk e d ngen
er
er
er
er
er
er
er
ijn
be
van n e gen kra en d e van de ander
n laden energ e en nnerlijke ann ngen
ijn
be
van nder er en d e
rijd lijden
ijn
be
van a en el rijd aard
ijn
be
van a de ander rijd aard
ijn
be
van n an er van rijden
ijn
be
van de an er aar de ander rijd
eeg
n e dden van de aal l g een a e
evenveel a en al er deelne er ijn
el a er alen
ee
el a er alen ang de ijkan en van de aal l ggen
e ver veren bv ballen r ngen akje
eer
n en
n en
v er ng
n en nabe rek ng
ll e beg nnen eder een e gen a aan de ijkan
de a n e dden rden el a er alen
neergelegd ll e r beren eder veel gelijk el a er alen e ver veren en je e gen a
e be den egene d e er aan e e nd e ee ee
n
e ben ger
de a er alen n e
e ag elkaar geen ijn d en
elkaar
elen aan de
a e bijv rbeeld
delijke kl je
b el
er
erk
br ek naar beneden ve er l Wa
e aard
v r e rijden? n e rijd je dan?
n e dagelijk leven l en vader en
n egen allerle rijd n en
e ga je daar ee ?
a je v r de n
ga je v r n e verl e en? n e blij je n n a
e degenen e
e je rijd ? aak je aan
aak je a ? Waar de rijd a
e aard
v r e ve en?
Waar geven
n en vader elkaar geen and? e k nnen ij elkaar dan el de and geven?
Wa d e de ander j
el g ed n de rijd?
e e erkv r
rd n e draa b ek n aangeb den v r de nen nderl ng en v r
de vader nderl ng al e a r v r de rijd
en vader en
n n e dagelijk leven
eraard kan de e erkv r
k eel g ed gebr k
rden n een e e
en vader en
ne al bij andere erkv r en
e en
rekken e en e ij n n leven e e
a e e elkaar gaan
Trotse Zonen Trotse Vaders
Ben je de vader die je wilt zijn?
63
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
n
Werkvorm 7
mschrijving
ebruik
eerdoelen
Mannelijkheidscoderingen
re en a e e en be rek ng van annelijk e d
l ka
k v r e be reken van de eerdere e en ngen ver e gen
en ver annelijk e d en vr
elijk e d
eelne er kennen de annelijk e d der ngen
eelne er e en de annelijk e d der ngen
eelne er re e eren de r l van annelijk e d
da van de ander
uimte
eeg
pstelling
ergader
odig
Deelnemers
der ngen
a en van vader en
n
el en de ander
der ngen n n e gen leven en
en en
rijven de gr nd
elen
rijven een arde ndergr nd
a el en elen
ell ng kr ng
er n annelijk e d der ngen
ragenlij en annelijk e d der ngen
- Pennen
la ver e alle annelijk e d der ngen er
la en e k
en van eerdere e en ngen k al e en vader
en annelijke vr
elijke e gen a en
nen
4 - 20
Tijdsduur
n en
MINUTEN
ACTIVITEIT
00.00
nr d
e
We ebben e ijden de eer e bijeenk
ge ad ver k al e en en valk len verv r ngen van
de vader en nen aarna ebben e nder
a n e genlijk annelijke en vr
elijke
e gen a en ijn en ge en da de e n e
ar
ijn al e ee al el denken andaag
gaan e aan de lag e de annelijk e d der ngen de va ngen en denkbeelden d e e
n ne
al a e eekrijgen ver a ge en en nge en gedrag v r annen
Trotse Zonen Trotse Vaders
Ben je de vader die je wilt zijn?
64
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
MINUTEN
00.05
ACTIVITEIT
er
n re en a e annelijk e d
der ngen
nle d ng
e gaa bij annelijk e d der ngen n e ver va aande e gen a en van alle annen
Wel gaa e ver de b d a en d e e ver annelijk e d ebben eegekregen n e v ed ng
en
al a e be nvl eden e e gebe r en en en
a e reageren e e ver n el en
anderen nadenken en elke e gen a en van n el e n kkelen e annelijk e d der ngen
rden vaak
baar n
a e van re
ann ng d rda e e
nge ra nd ebben vallen
e er akkelijk
er g annelijk e d der ngen ijn e en al k al e en e de bijbe rende
r
verv r ngen en valk len
00.15
00.20
00.25
00.35
ragen er verd delijk ng
alle d delijk?
e erkenbaar? Wa v nd je e lijk
e begrij en?
e
n g geen re e e ver e de annelijk e d der ngen n e e gen leven v rk
eelne er krijgen eder de vragenlij
ver de annelijk e d
lena r be reken
Welke annelijk e d der ngen erken je bij je el ?
Welke erken je bij de ander?
Welke v nd je een k al e
elke e je v ral al verv r ng
der ngen en v llen de e n
valk l?
ak de a en e de e gen a en van de vader en
n n de a en e
vr
elijke e gen a en er bij ang de e
n r d eer er k k r de a
vr
elijk e d der ngen
ee elke deelne er even ijd
en
annelijke en
e
alle a en e elkaar e vergelijken
ragen er be rek ng
Welke vereenk
en en ver
llen e je
en de a en e
e gen a en en de annelijk e d der ngen?
elijke
Welke van de e gen a en d e je v r je el eb
annelijk e d de annelijk e d der ngen?
ge
reven e je er g n de a en ver
Welke van de e gen a en d e je v r je el eb
vr
elijk e d de vr
elijk e d der ngen?
ge
reven e je er g n de a en ver
Welke van de e gen a en d e je v r de ander eb
annelijk e d de annelijk e d der ngen?
Welke van de e gen a en d e je v r je el eb
vr
elijk e d de vr
elijk e d der ngen?
00.55
annelijke en vr
ge
ge
reven e je er g n de a en ver
reven e je er g n de a en ver
r nd ng
Welke annelijke en vr
Welke annelijke en vr
elijke k al e en e je graag n je el er g? n n de ander?
elijke verv r ng valk l
je bij je el graag a nder en? n bij de ander?
MINUTEN
ACTIVITEIT
01.00
Einde
Variatie: Deze oefening kan ook in een individueel en een plenair onderdeel opgesplitst worden,
oor ee
et sie e o spe oe eningen t ssen oor it an eh pzaa z n o e energie
en concentratie op pei te ho en
V A E
T MA
VRAGEN
E
Welke
Welke
Welke
EID C DE I
E
A
B
C
A
B
C
der ngen erken je bij je el elke e ee ?
der ngen r e en aver e rr a e bij je ?
der ngen e je v ral bij andere annen?
en be aalde baan v r ij e belangrijk e n ijn leven
k ben andel ng en re a eger
k
van
e e en l e be ij en en
nder e den van anderen
k
r de k
e verd enen v r ij el en v r degenen d e a ankelijk van ij ijn
k n rreer k e e genlijk be er neller erker en e
n er ijn dan anderen
k ben el and g na ankelijk en kan e genlijk alle alleen
k eb geen l n d g
k eb e el nder n r le k ben n e bang en l n e
k ben agre e laa n e ver ij een l en en ee e e be eer en k ben ra neel
en el ver ekerd
k
r degenen d e van ij a ankelijk ijn e be er en en n r ble en
e l en
k ben geen la
er
k ervaar n
e v ral v a ek al e
V A E
VRAGEN
TV
WE
Welke
Welke
Welke
EID C DE I
E
der ngen erken je bij je el elke e ee ?
der ngen r e en aver e rr a e bij je ?
der ngen e je v ral bij andere vr
en?
k ben a e and al k een ar ner en k nderen eb
k
r reken ng e
den e de be e en en en en van anderen
k ben r a r veran
rdelijk v r de eer n
de k al e van rela e de v ed ng
van k nderen en rg v r e
den
k n leen ijn den e v ral aan rela e e anderen
k
r e n e be er v r e d en eveel e nder e den van anderen
k ag e n e e ek eel dagend gedragen n
de andere ek e e negeren
k ag e k e baar a ankelijk en e
neel
ellen
k ag l en e n vragen van anderen al k r ble en eb
k
r er aan rekkelijk
e en en be eed aanda aan ijn v rk en
k
r ij v ral l e dev l aard g en vr endelijk
e ellen
agre e en b
e d ren n e bij ij
k
r ij n e e el and g e gedragen
n
e een e en le v r aarde v r ek eel n a
Werkvorm 8
mschrijving
ebruik
Informatievoorziening
e vader krijgen een aan al n r a eve l je e en ver e gr e en en v eden van
n k nd e belangrijk e n l e
de e l je
rden a engeva e de vader
rd
be r ken e e de e n r a e n n gang e n
n k nnen gebr ken
ijden de e ra n ng de
eerdoelen
eede e alleen de vader
eelne er ebben n
n de
eke en gee elijke n kkel ng van j ngen
eelne er ebben n
n de r l van vader n de v ed ng
eelne er rela eren de e n
en aan
el en de rela e e n e gen
n
uimte
a el en
elen
pstelling
ergader
ell ng
odig
a
bea er l d reker l nk naar l
je
n erne
a ver e
en
Deelnemers
Tijdsduur
itleg vooraf
Werkwijze
abespreking
Variatie
ilmpjes
n en
ader ebben vaak be e e aan n r a e ver e gr e en en v eden van n k nderen
en ver e e er ee
e en gaan e e l je geven eder een beeld van e gr e en
van j ngen en de r l van vader n de v ed ng e el er rd gegeneral eerd
j ngen ijn
e je ijn
vader ijn
eder ijn
e n de rak ijk da er
eel veel vereenk
en ijn
en j ngen en e je en
en vader en eder en eel
veel nderl nge ver
llen r beer naar de l je e kijken van j
e gen
a e van
j
rela e e je
n Wa eb jij eraan a eg e je ver j en ver j ll e?
r rd een l je ge ar d d r enkele n en a a
van e l je rd k r
ge nven ar eerd a de belangrijk e b d a
e l je a v lgen de deelne er
rij d
de a ver en e even eel el n g een belangrijk n al da ge
rd
d r de deelne er n dan e v lgende l je de el de an er kijken en be reken
Wa nee je van de e l je ee? Wa eb je geleerd aar je n de rak ijk e een een a e
aan k n verb nden? Wa ga je ander d en?
e alle l je
even eed bekeken e rden e k n el be alen elke van de e l je
d
en n g ijn v r de deelne er aar je ee erk ven eel kan je de l je
k
andere
en en n e r gra a ver even
der
e en ber e n en r ng geven elle lle
ader ebben een andere r l n de v ed ng even n
ader la en k nderen l
dra e k n ar ne el
berbre n e Wereld raa
r vel ne r ne
l k
ber e bij j ngen
Trotse Zonen Trotse Vaders
Ben je de vader die je wilt zijn?
67
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
Werkvorm 9
mschrijving
ebruik
eerdoelen
uimte
Vechten tegen de zee
ader
n k el b
en a en een e land
e rand da e
gelijk e gaan eer aan e ndelijk n de ee
er a l ng van de er e rk
aan e beg n
e nven ar eren
g ed
k
d ng
Strand
aa elkaar
odig
aar en
gelijke a and van de ee
e en vlaggen en laag ij aan e beg n
Deelnemers
2 - 10 koppels
Tijdsduur
180 minuten
Werkwijze
end ij
er g en v r e kijken an even eel
n
elkaar ver den
eelne er ebben a en le er
eelne er b
en a en e a baar
eelne er krijgen n
n n nderl nge ver
pstelling
itleg vooraf
al ka
k
e vader en
k
ll e gaan e landen van and b
e lang
and
d ader en
en d e de ee e en eer aan e gaa er
n erken a en aan een e land
elk e land
ader
nk el beg nnen een e land e b
en da e k end ij g ed gelijk e gaan
eer aan ra ner l en r nd b erveren n r eren a en e naar e r e verleg ra eg e e
eij
g da de e landen eraan vergela en rden eelne er kijken a and e
er ver n er en e de n e e arbe d n k r e ijd ngedaan ge aak
rd
e de ee
e e landen ijn verd enen e nde e en ng
abespreking
e gaan j ll e e erk? aken j
a er gebe r ? e de
e dagelijk leven? Wa
e re
veelal k al
end r ge eld
ll e eer een lan gaan j ll e ge
n aan de lag? W e be aal
n a e? e de a en erk ng? erkennen j ll e da
l aa ? Wa
el en
e be er e d en? e e vragen k nnen
rden ijden e erk
Trotse Zonen Trotse Vaders
Ben je de vader die je wilt zijn?
68
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
Werkvorm 10 Trots op …
mschrijving
ebruik
eerdoelen
uimte
pstelling
Variatie
odig
eelne er ben e en
l
l
bijv rbeeld een
en dag
e val
dden van de aal
nen aan de ene kan
eelne er v elen
r
eelne er
en n r
eelne er ervaren e belang van r
eeg even eel
ee a ar e r
en
W eb ard
a ver aan de kan
vader aan de andere kan
nen en vader k nnen k n
be ek k en v r dra
n e
ee a ar e r
en erken aan
dra
en daarna bij elkaar
ee ijd g
eb ard e
en
ee a ver e de r ggen egen elkaar
ij a ende
en n ver
llende kle ren
e
eb ard de a ver aa r
vader
da
aan de ene kan
en r
n
da
aan de andere kan
ker e e
rd r
n aal
a
Tijdsduur
n aal
n en
Variant 1
a en k al e en en vaard g eden van de ander e r
g
en n een er e
rk
angb rd kenn ak ng l kker je
Deelnemers
itleg vooraf
elke e gen
aal ne nd g
a
aal ne nd g
e e dra gaa ver r
en je r
je el ? an je r
ijn je el ? n de ander?
aak v nden e e akkelijker aan e geven a e n e g ed v nden dan a e el g ed v nden
e kran aa
er
k v l le n e
d r e benadr kken a g ed gaa a e
in onszelf en in elkaar waarderen, geven we het goede de kans zich meer te laten zien en verder
e n kkelen
(5 minuten)
ader en nen gaan a en aan de lag e aan a en v r e
eb ard de a ver
e verleggen e
el en e elkaar ver a e llen
rijven erv lgen
rijven e
d
en krijgen een r
ker ge lak
ij de e var an
e r e da vader en
Trotse Zonen Trotse Vaders
Ben je de vader die je wilt zijn?
n al k
69
el e elkaar d r aken e belangrijk
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
ijn
Variant 2
(15 minuten)
ader en nen
dden n de aal
rden
ek van elkaar ge e den
el d r e
eb ard
en en n e e en
el d r n a ar e r
en e erken
de a ver
dra
rij
veel gelijk e gen a en k al e en vaard g eden van de ander
aar je
r
ben Welke k al e en be nder je? Welk gedrag aardeer je? Waar ben je r
?
erv lgen krijgen e een r
ker ge lak
erv lgen k en de nen be ek bij de vader en le en en v r aar e r
aarna k en de vader
be ek bij de nen en le en en v r aar e r
ijn
ijn
Uitbreiding 1
(5 minuten)
ekijk a de anderen ver j ll e ebben ge reven aa e
je d rdr ngen d
a
e gev nden rd ver j ll e al nen al vader e reek e elkaar elke d ngen
je erken en elke je verba en ee k aan je e
en vraag je dan a je da el
v ld ende laa en
Uitbreiding 2
(5 minuten)
e reek al vader
n k el e d v r je a
reek naar elkaar n g een
aar je
r
ben el even eel vragen al e
elder ng be e a n e e elkaar n d
e
laa e een adea je ijn
Werkvorm 11 De Knoop
mschrijving
Deelnemers vormen samen een knoop en moeten uit de knoop zien te geraken.
ebruik
l
ar er energ er
energ e
e d en
thema's bespreekbaar te maken en uit te diepen.
eerdoelen
- Deelnemers hebben samen plezier.
- Deelnemers kunnen samen een fysiek probleem oplossen.
eelne er ijn
be
van n r l n een gr e r e
uimte
Leeg
pstelling
Kring
odig
Geen
Deelnemers
4 - 20
Tijdsduur
5 - 15 minuten
itleg vooraf
Werkwijze
k ij e raken
j
d e erl ggende
We zitten allemaal wel eens in de knoop, en hoe komen we daar dan weer uit? Gaan we het alleen
l en d en e e a en? rg je v r je el
v ral v r anderen? e je je e gen gren en
en d e van anderen? e rd er ge
n eerd? n e da al e annend rd
bijv rbeeld n een ed rijd?
e deelne er aan d
elkaar n een kr ng da e de v nger
en van degene egen ver
en k nnen raken ij een gr e gr e
e en deelne er een k ar lag draa en da e e
de
der naar e dden aan
eelne er d en n gen d
en rekken n ar en naar de andere kan van de kr ng
Daar pakt elke hand een hand van iemand anders. Zo ontstaat de knoop.
de dra
rg da j ll e
Variatie
abespreking
de kn
raken
aar le
je ag de and d e je va
eb n e
eer l la en
erdeel de deelne er n ee gr e en bijv rbeeld een gr e vader en een gr e
nen
aa de gr e en egelijk beg nnen en aak er een ed rijd van Welke gr e
e eer
de kn
?
Langer of korter, al naar gelang de bedoeling met deze oefening.
lena r n de ver
llende gr e en en
n
ee allen
een
b na e ervan
ebr k de vragen d e bij de leg v ra al ge eld ijn
gen llen de e n de e en ng
ebben eegen en anderen ijn e d re
eer verge en erkennen e da
n dagelijk leven?
Trotse Zonen Trotse Vaders
Ben je de vader die je wilt zijn?
71
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
Werkvorm 12 Filmfragmenten
Omschrijving
Om een gesprek aan te zwengelen over de rol van vaders bekijkt de groep tijdens elke workshop
een filmfragment of videoclip. Het vader/zoonthema zit in veel films en is ook in allerlei muziek
terug te vinden.
Gebruik
Om een gesprek aan te zwengelen
Leerdoelen
- Deelnemers reflecteren op een aspect van vader-zoonrelaties.
- Deelnemers vormen een mening over vader-zoonrelaties.
- Deelnemers verwoorden hun mening over vader-zoonrelaties.
Ruimte
Lokaal/zaal
Opstelling
Zitten in kring of theateropstelling
Nodig
Filmfragment + apparatuur om het af te spelen
Deelnemers
10 - 15
Tijdsduur
5 - 15 minuten
Uitleg vooraf
We gaan een stukje uit een film kijken. De film heet (naam film), wie kent deze film al?
Let goed op wat er gebeurt, het gaat over vaders en zonen.
Werkwijze
Uitleg vooraf, vertoning fragment, nabespreking,
Nabespreking
-
Eventueel
In welke films gaat het nog meer over vaders en zonen? (De antwoorden op deze vraag kunnen
gebruikt worden voor het vinden van nieuwe interessante filmfragmenten.)
Fragmenten
- Finding Nemo
- Accidental Hero
- Freedom Writers
Wat hebben jullie gezien?
Wat heeft dit te maken met vaders en zonen?
Herken je dit in je eigen leven?
Wat heb je ervan geleerd?
- Star Wars
- Oorlogswinter
- Billy the Kid
- A Bronx tale
- Videoclip: 'Me boy' van Yes-R, Ali B, Lange Frans
- Videoclip: 'Slaap' van The Opposites
Voorbeeld
Accidental Hero. In de film speelt Dustin Hoffman een vader die niet helemaal op het rechte pad zit.
Wat hij wel doet is 54 mensen redden wanneer een vliegtuig neerstort. Hij neemt hier echter nooit
de credits voor omdat hij die aandacht niet wil. Die gebeurtenis heeft er alleen wel voor gezorgd dat
hij te laat was om zijn zoontje op te halen bij zijn vrouw (ze hebben ruzie en wonen niet meer bij elkaar).
Nu moet hij de gevangenis in (hij noemt het een zakenreis) maar hij wil zijn zoontje nog even spreken
voordat dat gebeurt.
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
72
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
Werkvorm 13 Ga staan als je ...
mschrijving
enn
er n
ebruik
l kenn
eerdoelen
ak ng e en ng aar ee je elke eek beg n
de gr e n be eg ng e krijgen
eed een b
van rela e ve l g naar annend
eelne
eelne
eelne
eelne
ak ng en eer e verkenn ng van n
er la en e van
el en
er en e van elkaar
er ennen aan de n delijke e a
er k en n be eg ng
uimte
Leeg
pstelling
Zitten in kring
odig
Stoelen
Deelnemers
10 - 20
Tijdsduur
5 minuten
itleg vooraf
tellingen
delijke e a
elkaar e leren kennen beg nnen e e een aan al ell ngen l de ell ng j van e a ng
a je
l de ell ng v r j n e van e a ng blij je en ada e even ebben r ndgekeken
e er gaan aan en e blijven en gaa edereen eer en en k
er een v lgende ell ng
Ga staan als je…
vandaag eb n be en
van rgen na geregend ben
a gel en eekend ge ee ben
k end eekend gaa
a gel en eek n a eb ge ad e je vader
je al eerder bij
e nen e ader a
je n e bij je vader
n
je een e vader eb annelijk v rbeeld
je je vader lijk
je een g ede e gen a van je vader kan n e en
je vader een e e an
je el een e e an l ijn
Variatie
raag de deelne er
de e eek ge r eb
jaar
der ben
rijk l
rden
van rgen na ben ge rden
eleen n aard g ben
la er k nderen l
je een dere br er eb
je eleen r e eb
er d ngen ijn aar ver je e n e and raa
n eb n n g een elle je
n eb n r e nen r e ader
el een ell ng n e brengen
Trotse Zonen Trotse Vaders
Ben je de vader die je wilt zijn?
73
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
Werkvorm 14 Een echte man moet ...
mschrijving
ebruik
eerdoelen
eelne er be rdelen en be reken
raken ver annelijk e d
el al nv l e en ng d e la er lena r be r ken kan
de oefening meteen besproken wordt.
eelne
eelne
eelne
eelne
rden
el al
er ijn
be
van n n r en en aarden a v annelijk e d
er
reken n n r en en aarden a v annelijk e d
er leren da er ver
llende n r en en aarden a v annelijk e d ijn
er ijn
be
da n r en en aarden a v annelijk e d veranderlijk k nnen ijn
uimte
Ofwel tafels en stoelen,
ofwel een lege ruimte
pstelling
Vergaderopstelling of alle deelnemers beginnen aan één kant van de zaal
odig
- Invulformulieren en pennen.
a e
ver
llende be rdel ng n vea
- Flapover met stiften.
Deelnemers
1 - 20
Tijdsduur
30 minuten
itleg vooraf
eke e en ng d e ijden
de vl er aan e geven
We ebben alle aal dee n ver a een e e an
e ijn a ij el n e ag en
e d en e ij
el n e
e gedragen n de e e en ng krijg je een aan al ell ngen
v rgelegd aar ver je je en ng ag geven
l nv l e en ng gee
e r l er aan n everre je e e de ell ng een ben d r e
be re ende vakje n e kle ren e reek de an
rden lena r vraag
el
ng en aak d
k er nlijk ben jij n e e an? e belangrijk da ?
l
eke e en ng je beg n aan de kan van de aal d e aa v r ele aal n e e de ell ng een
en aan de verkan a je v r ele aal el ee een n e dden ne raal n de geb eden
er
en kan je je e gen gen an eerde
e nne en Wanneer de ell ng v rgele en l
je
naar e n n de aal da dr k a jij van de e ell ng v nd
Variatie
e k n deelne er
k aan de kan la en beg nnen d e aa v r ele aal e de ell ng een
al je denk da da el en eer n be eg ng e krijgen
a rlijk
e en de e lij e var ren n e alle ell ngen ijn v r edereen even relevan
al
eke e en ng kan e
el lang d ren n
en k en er van de deelne er el
ell ngen d e br kbaar ijn aar kan je even eel naar vragen
e
bij de ver
llende
e naar de
va e e vragen
n aa een ge rek
de deelne er en regel a g k
en vader en nen e v r deelne er
k ege aan
van geda en e veranderen al daar n n ge rek aanle d ng v r n aa
Trotse Zonen Trotse Vaders
Ben je de vader die je wilt zijn?
74
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
en
Stellingen
Een echte man moet:
erk ijn
ard g ijn
e bang ijn
ader rden
eld verd enen
ed k nnen nadenken
e l aa ijn
e ijn
l vragen al da n d g
erlijk ijn
llen lenen
r ijn a l e rgen
en k ken
ard ijn
ede le d ng v lgen
g ijn
e n de gevangen k en
e en
nderen el en
rijden
a en
er ver
nen
er e ijn
a rden
r enden ebben
r e ijn
e elddad g ijn
en g ede vr end ijn
er
baar ijn
el v g ijn
a
ijn
er ijn
ra g ijn
l ijn
e erd ijn
d a en d en
ijk ijn
l en n
erk aken
r
ijn
e
g er g ijn
el ijn
el en e
erk
el verded gen
r
el k en
dden
e baa ijn
Helemaal niet
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Neutraal
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Helemaal wel
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Stellingen
Een echte man moet:
Helemaal niet
Meisjes versieren
Mediteren
Sporten
Winnen
Veel seks hebben
Zelfbeheersing hebben
l
ijn
Kunnen verliezen
ijn eer verded gen
Boodschappe doen
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Neutraal
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Helemaal wel
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Werkvorm 15 Pushing Hands
mschrijving
eelne er
ebruik
ijv rbeeld al kenn ak ng e en ng al kra
n a e e en ng
eerdoelen
eelne
eelne
eelne
eelne
uimte
eeg
pstelling
n
odig
Geen
el en elkaar n balan e blijven d r e r beren elkaar
balan e d
e ng al v r van
en
e en al n n verbale
er aan ev g n n
enen
er kennen n kra en n valk len
er ebben le er
er el en elkaar
ee allen egen ver elkaar
Deelnemers
Tijdsduur
itleg vooraf
n en
n de e e en ng gaa e ver el ev g blijven aan er ijl je r beer de ander
d en nder ek bij je el en de ander a erk
balan e
a egen ver elkaar
d je anden v r je e de al naar v ren rg da je ev g aa
r beer je de ander balan e d en d r e een
egen de anden van de ander e
d en r beer daarbij el n balan e blijven Wa n e
je be r je eb de be r anneer
je l l je je v e
e ver e en
e
e and e le nen ee de ander ge nnen
e e gen anden eg rekken ag dan kan de ander
el
balan d en r beer e n dekken
a erk
n balan e blijven
aa deelne er n een gr e
ervar ngen d en
n l
eed na een ijdje
e bij je el blijven en n e e graag
llen
elen van ar ner
nnen el
da e ver
llende
n balan e blijven
Variatie
e e e en ng verl
vrij el e el de al de v r ge alleen
den de and al en van de deelne er
eed
na
e elkaar e gaa er n g eed
de ander balan e brengen erbij e je n
b eler e erk gaan
r g ed e v elen e de ander aa k je era er aar ijn balan en e
je e daar kan krijgen ergee nder
en n e ev g e gen benen e blijven aan Wanneer je
da d delijk n e d e kan de ander ijn anden eg rekken da jij balan raak
Bespreking
Wa erk ? Wa el je
de ander balan e krijgen? n a el je
Waar l g je
? Waar e je je v r n?
el n balan e blijven?
e kan eel be l aa ijn de e be rek ng al alver ege de e en ng een keer e d en e
de vraag aan de deelne er
elkaar
e geven
Trotse Zonen Trotse Vaders
Ben je de vader die je wilt zijn?
77
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
Overige werkvormen (niet uitgewerkt)
Fysieke oefeningen
aak een be eg ng en eg je naa erbij allen er alen d
n en
nder ra en r ndl en
ek
ek
ree e dan g n a
e anderen dan
n e ng dan
ng and
n en
ndl en n l e elkaar n e en al ver
llende er nage vr end kla gen
br er
n en
la
b rdje draa en een kje
n en
n ee allen e de ander neer al een and beeld van je vader
n en
ee edereen er een and en eg erbij e k da je er ben
n
eke begr e ng en
leraar
eder vader
e ecties
ek een an
kaar
d e e eg ver je vader
n re en eer de an
kaar aan de gr e
n en
ader en
n aken een eken ng van elkaar
n en en re en eren de e aan de gr e
n en
W eb ard n e dden vader aan de ene kan
nen aan de andere
rij
e
eb ard elke e gen a
je van je vader
n
e v nd aar ben je r
? W eb ard gedraa d a erken je van je el ?
Welke gen e de k al e en eb je?
elen n ee allen a ee je vader
n ver je ge reven?
e da v r je?
n en
eken een a b
van je ge n
n en
nv l e en ng W e een belangrijke an n je leven? Waar ?
n en
aak een eken ng
d een k r e re en a e ver je vader en ver a ij v r je be eken
n en
Trotse Zonen Trotse Vaders
Ben je de vader die je wilt zijn?
78
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
Evaluatieformulier vader
Welk cijfer geef je de bijeenkomsten over vaders en zonen?
mcirkel je keuze 1 - 2 - - 4 - - - - 10
Welke reden kan je daarbij aangeven?
Wat vond je het leukst?
Welke reden kan je daarbij aangeven?
Wat vond je het minst leuk?
Welke reden kan je daarbij aangeven?
Trotse Zonen Trotse Vaders
Ben je de vader die je wilt zijn?
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
Wat heb je geleerd?
Wat heb je gemist?
Wat geef je je zoon voor cijfer?
Omcirkel je keuze: 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10
Welke reden kan je daarbij aangeven?
Wat geef je jullie relatie voor cijfer?
Omcirkel je keuze: 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10
Welke reden kan je daarbij aangeven?
eb je het gevoel dat jullie relatie verbeterd is door deelname aan deze bijeenkomsten?
Ja / Nee (doorhalen wat niet van toepassing is)
Welke reden kan je daarbij aangeven?
eb je het gevoel dat je zoon veranderd is door deelname aan deze bijeenkomsten?
Ja / Nee (doorhalen wat niet van toepassing is)
Welke reden kan je daarbij aangeven?
eb je het gevoel dat je zelf veranderd bent door deelname aan deze bijeenkomsten?
Ja / Nee (doorhalen wat niet van toepassing is)
Welke reden kan je daarbij aangeven?
Wat zijn jouw positieve eigenschappen?
Wat zijn de positieve eigenschappen van je zoon?
oe groot is de kans dat je iemand zou aanraden om hieraan mee te doen?
mcirkel je keuze iet 1 - 2 - - 4 - - - - - - 10 Wel
Welke reden kan je daarbij aangeven?
Welke tip geef je ons voor de volgende serie met vaders en zonen?
Evaluatieformulier zoon
Welk cijfer geef je de bijeenkomsten over vaders en zonen?
mcirkel je keuze 1 - 2 - - 4 - - - - 10
Welke reden kan je daarbij aangeven?
Wat vond je het leukst?
Welke reden kan je daarbij aangeven?
Wat vond je het minst leuk?
Welke reden kan je daarbij aangeven?
Trotse Zonen Trotse Vaders
Ben je de vader die je wilt zijn?
2
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
Wat heb je geleerd?
Wat heb je gemist?
Wat geef je je zoon voor cijfer?
Omcirkel je keuze: 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10
Welke reden kan je daarbij aangeven?
Wat geef je jullie relatie voor cijfer?
Omcirkel je keuze: 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10
Welke reden kan je daarbij aangeven?
eb je het gevoel dat jullie relatie verbeterd is door deelname aan deze bijeenkomsten?
Ja / Nee (doorhalen wat niet van toepassing is)
Welke reden kan je daarbij aangeven?
eb je het gevoel dat je vader veranderd is door deelname aan deze bijeenkomsten?
Ja / Nee (doorhalen wat niet van toepassing is)
Welke reden kan je daarbij aangeven?
eb je het gevoel dat je zelf veranderd bent door deelname aan deze bijeenkomsten?
Ja / Nee (doorhalen wat niet van toepassing is)
Welke reden kan je daarbij aangeven?
Wat zijn jouw positieve eigenschappen?
Wat zijn de positieve eigenschappen van je vader?
oe groot is de kans dat je iemand zou aanraden om hieraan mee te doen?
Omcirkel je keuze: (Niet) 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 (Wel)
Welke reden kan je daarbij aangeven?
Welke tip geef je ons voor de volgende serie met vaders en zonen?
“Trotse Zoon en Trotse Vader
Vader en Zoon, maak jezelf bewust van elkaar,
oon en ader oek al ijd naar een er inding e elkaar
ader en oon il al ijd er onden ijn e elkaar
oon en ader ie s eeds er inding e elkaar
ader en oon de er inding kan er roken ijn e elkaar
oon en ader ko al ijd o er onden ijn e elkaar
ader en oon s aa ni
er los an elkaar
oon en ader ee ig er ondenheid e elkaar
Vader en zoon, trotseer elkaar”
(Michel van Pomeren, mede-ontwikkelaar en uitvoerder
TrotseZonenTrotseVaders bij Cardea
Trotse Zonen Trotse Vaders:
Ben je de vader die je wilt zijn?
85
Interventie voor docenten,
jongerenwerkers en hulpverleners
De methodiek TrotseZonenTrotseVaders is in 2011 ontwikkeld door Jens van Tricht in samenwerking
met Stichting P=P en met financiering van het Oranje Fonds.
Deze publicatie is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met Cardea Jeugdzorg en Movisie,
en met financiering van ZonMW.
Dit project wordt mogelijk gemaakt door:

Similar documents

52-58_Thema met.indd

52-58_Thema met.indd volgend jaar zullen de eerste vijf als hotelkamer worden

More information

NL SCA magazine SHAPE 2 2014 Het lekkage issue

NL SCA magazine SHAPE 2 2014 Het lekkage issue gratis een fles champagne bij. Bovendien wordt de rol persoonlijk afgeleverd. Het bedrijf heeft tot dusver pas één rol geproduceerd en er heeft zich nog geen koper voor gemeld. www.toiletpaper.com.au

More information

SCA Shape 4.12 focus recycling

SCA Shape 4.12 focus recycling “We beschikken over een zeer stabiele voorraad oud papier voor onze fabrieken en profiteren van een optimale kwaliteitscontrole”, aldus Nilsson. “Het ingezamelde papier heeft weinig onzuiverheden.”...

More information