Five Holy Martyrs Parish

Five Holy Martyrs Parish
4327 S. Richmond St., Chicago, IL 60632
Tel: 773-254-3636
Fax: 773-254-3609
Website: www.fiveholymartyrs.org
Email: [email protected]
AUGUST 14 – 2016 – 14 SIERPNIA
PARISH STAFF
Rev. Tomasz Sielicki SChr
Pastor
Mrs. Celena Strader
Business Manager
Mrs. Małgorzata Kołpak
Music Minister
Rev. Tomasz Sielicki SChr
Coordinator of Religious Education
Miss Regina Grynkiewicz
Parish Office Assistant
Mr. Marion Valle
Parish Pastoral Council Chairperson
Mr. Sylvester Majka
Parish Finance Council Chairperson
POPE JOHN PAUL II
CATHOLIC SCHOOL
A consolidated Catholic school subsidized
by the four parishes of Brighton Park
4325 S. Richmond St.
Chicago, IL 60632
(773) 523-6161
Mrs. Debbie Coffey
Principal
TWENTIETH SUNDAY IN ORDINARY TIME
I have come to set the earth on fire,
and how I wish it were already blazing!
- Luke 12:49
DWUDZIESTA NIEDZIELA ZWYKŁA
Przyszedłem rzucić ogień na ziemię
i jakże bardzo pragnę, żeby on już zapłonął!
- Łukasz 12,49
PARISH MISSION STATEMENT
We, the faithful of the parish, unite with the Five Holy Martyrs to guide, teach and love
within our community and church to deepen our relationship with God.
Working together we strive to strengthen our faith through
prayer, preaching love, forgiveness and peace.
As one, we worship and enrich our souls promoting healing and improving our daily lives.
We promote the teachings of Pope John Paul II
and encourage the continuation of our ethnic customs and traditions for years to come.
Five Holy Martyrs Parish
Page 2
August 14, 2016
Mass Intention and Devotion Schedule
20TH SUNDAY ORDINARY TIME
20. NIEDZIELA ZWYKŁA
Vigil - Saturday - August 13, 2016
4:00 pm-EN † Estelle M. Osowiec
Sunday - August 14, 2016
7:30 am-PL †† Jan i Pelagia Bolbot
9:00 am-EN - For the living & deceased members of
the F.H.M. Holy Name of Jesus Society
- Health & blessings for Casey Niedos
(req. by L. & C. Kulik)
- Health & blessings for the Sikorski family
† Andy Bizub (req. by S. Niziolek)
† Regina Gronek (req. by M. Manos)
† Henry Jevorutsky (birthday remembrance)
† Christine Joswick (req. by W. & B. Partacz)
† Rev. Paul Marszalek
† Phillip Sanders
† Norbert Tokarz (req. by L. & C. Kulik)
†† Deceased members of the Galka Family
11:00 am-PL - O zdrowie i błogosławieństwo Boże dla
Zbigniewa i Małgorzaty Habinów w rocznicę ślubu
† Kardynał Franciszek Macharski
† Henryk Nowak (upam. roczn. ur.)
† Wojciech Jarząbek (12. roczn. śm.)
†† Anna i Józef Chowaniec
†† Józef, Joanna i Janina Bochnak i wszyscy
zmarli z rodziny
Monday - August 15 - poniedziałek
SOLEMNITY OF THE ASSUMPTION OF THE BVM
(Not a holy day of obligation this year in the USA)
UROCZYSTOŚĆ WNIEBOWZIĘCIE NMP
(Nie jest święto obowiązkowe w tym roku w USA)
6:30 pm-EN/PL - Health & blessings for the children &
grandchildren of the Rudy Smrz family
- Blessing of herbs & flowers during Mass /
Błogosławieństwo ziół i kwiatów podczas Mszy św.
Tuesday - August 16 - wtorek
8:00 am-EN † Helen Kaminski
(req. by FHM Senior Citizens Club)
5:00 pm - Adoration of the Blessed Sacrament
Adoracja Najświętszego Sakramentu
5:00 - 5:45 pm - Confessions / Spowiedź św.
6:00 pm - Nabożeństwo - Błog. Najśw. Sakramentem
Wednesday - August 17 - środa
St. Hyacinth - św. Jacka
Thursday - August 18 - czwartek
8:00 am-EN † Lucy del Valle
(req. by friends of the family)
- Novena to Our Lady of Częstochowa
Friday - August 19 - piątek
6:30 pm-PL † Edward Zych
- Nowenna do Matki Boskiej Częstochowskiej
Saturday - August 20 - sobota
St. Bernard - św. Bernarda
8:00 am-EN † Mary Krivacek
- Novena to Our Lady of Częstochowa
3:00 - 3:45 pm - Confessions / Spowiedź św.
21ST SUNDAY ORDINARY TIME
21. NIEDZIELA ZWYKŁA
Vigil - Saturday - August 20, 2016
4:00 pm-EN † Katherine Konieczny (birthday remembrance)
Sunday - August 21, 2016
7:30 am-PL † Ewa Grzegorczyk
9:00 am-EN - For parishioners & benefactors
† Rose Pal
† Cecilia Putz (req. by M. & J. Valle)
† Eva Ocampo (req. by A. Staron)
10:45 am - Nowenna do Matki Boskiej Częstochowskiej
11:00 am-PL - O szczęśliwej podróży do Polski dla
Wandy i Zbigniewa oraz o szczęśliwy powrót
† Władysław Federowicz
† Stanisława Mazur
† Jadwiga Wróbel (1. roczn. śm.)
† Zygmunt Grochowski (14. roczn. śm.)
†† Józef i Agata Żądło
Liturgical Ministry
Saturday, August 20, 2016
4:00 pm L&C: J. Koziel & R. Maciuszek
EMHE: M. carroll & R. Grynkiewicz
Sunday, August 21, 2016
9:00 am L&C: J. Kwak & T. Majka
EMHE: L. Crouchelli & D. Waitekus
L&C stands for Lector & Commentator
EMHE stands for Extraordinary Minister of the Holy Eucharist
6:30 pm-PL - Za parafian i dobrodziejów
- Nowenna do Matki Boskiej Częstochowskiej
7:00 pm - Koncert Chóru Kameralnego Akademii
Muzycznej w Bydgoszczy / Concert by the Chamber
Choir of the Academy of Music in Bydgoszcz
Please note:
The Parish Office will be CLOSED
Wednesday & Thursday, August 17 & 18, 2016.
Parafia Pięciu Braci Męczenników
August 14, 2016
Przemyślenia proboszcza
Page 3
Pastor’s reflections
Osoby duchowne i zakonnicy mają obowiązek odmawiania tzw.
brewiarza, czyli „Liturgicznej modlitwy dnia”. W środę 18. tygodnia
w jednej z części brewiarza, zwanej Godziną czytań, umieszczono
fragmenty starożytnego „Listu przypisywanego Barnabie”.
Zaskakująca jest aktualność wskazań po prawie dwóch tysiącach
lat od powstania tych tekstów. Zobaczmy sami.
ks. Tomasz
Droga światła
Oto jest droga światła: niechaj nie szczędzi trudu, kto chce nią
iść aż do wyznaczonego celu. A oto pouczenia odnoszące się
do sposobu postępowania na tej drodze. Miłuj Tego, który cię
stworzył, lękaj się Tego, kto cię ukształtował, uwielbiaj Tego,
kto cię wybawił od śmierci. Bądź prosty sercem, a bogaty
duchem. Nie łącz się z tymi, którzy wkraczają na drogę śmierci;
miej w obrzydzeniu wszystko, co się nie podoba Bogu.
Będziesz nienawidził wszelkich przejawów obłudy i nie
zapomnisz o przykazaniach Pana. Nie będziesz się wynosił, ale
raczej okażesz się pokornym we wszystkim. Nie będziesz
zabiegał o własną chwałę. Nie podejmiesz złych zamiarów
wobec bliźniego i nie dopuścisz pychy do swego serca.
Miłuj bliźniego jak siebie samego. Nie zabijaj płodu nie
narodzonego; nie zabijaj także po narodzeniu. Nie zaniedbuj
opieki nad synem lub córką, ale od dzieciństwa ucz ich bojaźni
Pańskiej. Nie pożądaj dóbr bliźniego swego; nie bądź chciwy.
Nie przestawaj z pysznymi, ale bądź przyjacielem pokornych
i sprawiedliwych.
Cokolwiek ci się zdarzy, wszystko uważaj za dobro w
przekonaniu, iż nic się nie dzieje bez woli Bożej. Nie bądź
podwójnej myśli ani podwójnego języka, albowiem dwoistość
języka jest źródłem śmierci.
Clergy and religious have a canonical obligation to recite what is
called the Breviary, or the “Liturgy of the Hours”. On Wednesday
of the 18th week of ordinary time in one of the parts of the Breviary,
called the Office of Readings, are found fragments from the
ancient “Epistle of Barnabas”. Surprising is the relevance of the
indications after nearly two thousand years since the creation of
these texts. Let us see for ourselves.
Fr. Tomasz
The Way of Light (from the Epistle of Barnabas)
The Way of Light is this: if any man wants to journey to his
appointed home then he must put his whole heart into his work.
To aid our steps on the road, illumination has been given to us
as follows — love your Maker, fear your Creator, glorify him who
redeemed you from death. Be simple in heart, and rich in spirit.
Shun the company of those who walk in the way of death. Hate
all that is not pleasing to God, hate all hypocrisy, and never
desert the commandments of the Lord. Do not proclaim your
own importance but keep a modest and humble mind. Do not
seek to cover yourself in glory. Make no evil plans against your
neighbour. Keep away from the sin of presumption.
Love your neighbour more than your own life. Do not procure
abortion, do not commit infanticide. Do not withhold your discipline
from your son or your daughter but teach them the fear of God
from their childhood onwards. Do not covet your neighbour’s
goods or avariciously hold on to your own. Do not cultivate
intimacy with the great but keep company with humble and
virtuous men. When tribulations come upon you, receive them as
you would receive good things, seeing that nothing happens
without God. Do not equivocate or speak in double meanings.
Dziel się wszystkim z bliźnimi, a niczego nie nazywaj
własnością. Jeśli bowiem wspólnie dzielicie dobra
nieprzemijalne, o ileż bardziej należy dzielić przemijalne. Nie
bądź gadatliwy, bo język jest sidłem śmierci. Dla dobra twej
duszy zachowaj czystość, ile możesz. Nie miej otwartej ręki do
brania, a zamkniętej do dawania. Jak źrenicę oka miłuj tych,
którzy ci głoszą słowo Boże.
Share your goods with your neighbour and do not insist that they
are yours alone — for if you are sharers in that which is
incorruptible, how much more must you be sharers in that which is
corruptible. Do not be in a hurry to speak, for the tongue is a
deadly snare. Keep your soul as pure as you can. Do not be
someone who stretches out his hands to take, and but keeps them
tight shut when it comes to giving. If anyone expounds the word of
the Lord to you, love them as the apple of your eye.
We dnie i w nocy pamiętaj o dniu twego sądu: codziennie staraj
się przebywać w towarzystwie świętych, czy to podejmując się
głoszenia słowa, przedkładając zachęty, rozważając, w jaki
sposób słowem mógłbyś zbawić swoją duszę, czy to pracując
rękami w celu wynagrodzenia za swoje grzechy.
Keep the day of judgement in mind, day and night. Seek the
daily company of the people of God, either labouring by word of
mouth — by going among them, exhorting them and striving to
save souls by the word — or labouring with your hands,
earning a ransom for your sins.
Nie ociągaj się w dawaniu. Gdy dajesz - nie narzekaj, a
dowiesz się, kim jest Ten, kto udziela hojnej zapłaty. Strzeż
tego, co ci powierzono, bez dodawania ani ujmowania. Miej
zawsze w nienawiści zło. Wydawaj sprawiedliwe sądy. Nie
przyczyniaj się do rozłamów, ale wprowadzaj pokój jednając
zwaśnionych. Grzechy swe wyznawaj. Nie rozpoczynaj
modlitwy z nieczystym sumieniem. To właśnie jest droga
światła.
Do not hesitate to give, and give without grumbling: you will
discover who can be generous with his rewards. Keep the
commandments you have received, adding nothing and taking
nothing away. Hold evil in detestation. Make your decisions
fairly and uprightly. Do not cause quarrels, but rather bring
together those who are in dispute and reconcile them. Confess
your own sins. Do not set about prayer when you have a bad
conscience. This is the Way of Light.
Page 4
Five Holy Martyrs Parish
August 14, 2016
On the first day of the Novena before
the Solemnity of Our Lady of Częstochowa
that is
Wednesday, August 17, 2016
EVERYONE IS INVITED
to Five Holy Martyrs Church for a
CONCERT
by the
Solemnity of the Assumption
Monday, August 15, is the solemnity of the
Assumption of the Blessed Virgin Mary.
Normally, this is a holy day of obligation, but
when the holy day falls on Monday or
Saturday the obligation is suspended here in
the U.S. Our parish will celebrate the solemnity with a
bilingual Polish-English Mass at 6:30 pm that day.
Don’t forget to bring a bouquet of flowers and/or
herbs to have blessed at the Mass.
Parish Calendar Date Reservation
All Parish Organizations and Groups
affiliated with the Parish are asked to call
and make an appointment with Fr. Tomasz
regarding use of the parish facilities for
meetings, as well as special Mass dates, for the time
period of September 1, 2016 until August 31, 2017.
Please bring with you to the meeting at least two
copies of the proposed list of meeting dates and a list
of current officers with contact information. Thank you
for your cooperation!
Pictures & Certificates
from First Holy Communion & Confirmation
Pictures and certificates from First Holy Communion
& Confirmation are now available for pick up from the
Parish Office during business hours.
Chamber Choir of the Feliks Nowowiejski
Academy of Music in Bydgoszcz, Poland
6:30 pm Mass in the Polish language
followed by the Novena to OL of Częstochowa
7:00 pm
Concert of religious and patriotic songs
along with the presentation of form and
composition by the famous Polish composer
Feliks Nowowiejski
on the 70th anniversary of his death
Free admission
A free will offering will be collected
during the concert
Pope John Paul II Catholic School News
Pope John Paul II Catholic School is
offering a special scholarship for all new
families! Pay a discounted rate of only $200 a
month (for 10 months) to give your child the
gift of a Catholic education! The school offers
grades PreK - 8, 3 and 4-year-old Pre-School (full and
half day), sacramental preparation and a before and
after school care program. Now is the time to call Molly
Mahru at 773-523-6161 or visit their website at
www.pjpiischool.com for more information or to
register your child/ren for the 2016-2017 school year.
2nd collection next weekend: Renovation Fund
The second collection on the third Sunday of
the month is designated for our Parish
Renovation Fund. Thanks for your generosity!
August 14, 2016
Parafia Pięciu Braci Męczenników
Religious Education Program Registration
Registration to our Religious
Education Program will be accepted
in the Parish Office on Tuesdays and
Fridays from 9:00 am until 7:00 pm,
and on Saturdays from 9:00 am until
3:00 pm. Please register your
child/ren as soon as possible! As per
Archdiocesan policy children must be enrolled in a
Religious Education Program for two consecutive years
prior to receiving a sacrament. All students enrolling in
the program for the first time must bring their
Baptismal Certificate at the time of registration and a
letter stating the number of years of previous Religious
Education if completed elsewhere (Catholic school or
other Parish Religious Ed Program).
Our Religious Education classes meet on
Sundays from 10:00 am until 11:30 am. The first
day of class is tentatively scheduled for Sunday,
September 11, 2016.
Registration, tuition and book fees
Page 5
Weekly offertory
Tygodniowa kolekta
8/6-7/2016
Mass
Msza św.
4:00 p.m.
7:30 a.m.
9:00 a.m.
11:00 a.m.
Mailed In
TOTAL
# Envelopes returned Collection amount
# wykorzystanych kopert Zebrana suma
22
30
26
48
13
139
$310.00
$436.00
$501.00
$623.00
$425.00
$2,295.00
2nd collection Energy Fund / 2. składka koszty energii -
$819.00
Radio Maryja - $36.00
Vigil lights / świece - $168.12
Other donations (parking, magazines,
school support & misc. collection envelopes /
Inne donacje (parking, magazyny,
na utrzymanie szkoły i koperty z różnych kolekt) -
$940.00
for the 2016-2017 Catechetical Year are as follows:
Registered Parishioners: $150 - one child
$200 - two or more children;
Non-parishioners: $200 - one child
$250 - two or more children.
For the needy / Dla potrzebujących - $8.22
Half of the tuition is due at the time of registration and
the final balance is due no later than January 31, 2017.
Już teraz przyjmujemy zapisy na religię w
biurze parafialnym we wtorki, piątki i soboty w
godzinach urzędowych. Prosimy rodziców o
szybkie zapisywanie dzieci i nie odkładanie tego
obowiązku na później. Archidiecezja przewiduje dwuletni
kurs przygotowania do I Komunii Świętej i do
Bierzmowanie.
Przy zapisie nowych uczniów na program konieczne
jest przedstawienie świadectwa chrztu św. oraz innych
posiadanych dokumentów o przyjętych przez dziecko
sakramentach.
Mark your calendars:
Sunday, September 18,
from 12:00 pm - 5:00 pm
Parish Picnic!
"All hands on deck!"
Those who can and want to help organize
the picnic, help in the preparation and serving of
food, as well as set up and clean up,
are asked to contact
Margaret Guziak at 773-476-6439.
Check out photos, the parish calendar that
includes the worship schedule & organization
meetings, & unique ways to donate/support the
parish on our website:
www.fiveholymartyrs.org
The FHM Seniors Citizens Club meeting
scheduled for Monday, August 22, 2016
has been CANCELLED!
See you all at the next meeting on
Monday, September 12, 2016 at 9:30 am.
TOTAL - $4,266.34
Program Religijny
Lekcje religii odbywają się w niedzielę w godzinach od
10.00 do 11.00. Pierwszy dzień lekcji odbędzie się w
niedzielę, 11 września, 2016.
Opłata całoroczna wynosi: dla parafian $150 za jedno
dziecko i $200 za dwoje lub więcej dzieci. Dla nie
zapisanych rodzin do parafii $200 za jedno dziecko
i $250 za dwoje lub więcej dzieci. Połowa opłaty
należy się zapłacić przy zapisie. Balans nalęży się
zapłacić przed 31 stycznia, 2017 r.
Apartament do wynajęcia
Nowo-odnowione apartament, najlepiej nadaje się
dla 1-2 osób, jest dostępne do wynajęcia w okolicach
Archer Ave. i Troy St. Zainteresowanych prosimy
dzwonić pod nr. telefonu 1-773-218-8344.
Page 6
Five Holy Martyrs Parish
August 14, 2016
W pierwszym dniu Nowenny przed uroczystością
Matki Boskiej Częstochowskiej
czyli
w środę, 17 sierpnia 2016 r.
ZAPRASZAMY
do naszego Kościoła Pięciu Braci Męczenników
na
KONCERT
Uroczystość Wniebowzięcia NMP
W poniedziałek, 15 sierpnia, obchodzimy
uroczystość Wniebowzięcia NMP. Chociaż w
tym roku nie jest to dzień obowiązkowy w
Stanach Zjednoczonych, w naszej Parafii
dwujęzyczna polsko-angielska Msza św.
będzie sprawowana o godz. 18.30.
Zapraszamy do wspólnej modlitwy!
Nie zapomnijcie że
„każdy kwiat woła, weź mnie do kościoła!”
Uwaga!
Biuro parafialne będzie NIECZYNNE
w środę i w czwartek, 17 i 18 sierpnia, 2016.
Zapiszmy w naszych kalendarzach:
niedziela 18 września, od godz. 12.00
Piknik Parafialny!
Chóru Kameralnego Akademii Muzycznej
w Bydgoszczy
Godz. 18.30 - Msza swięta w języku polskim
i Nowenna do MB Częstochowskiej
Godz. 19.00
Koncert pieśni religijnych i patriotycznych
wraz z ukazaniem postaci i kompozycji
słynnego polskiego kompozytora
Feliksa Nowowiejskiego
w 70. rocznicę śmierci
Wstęp wolny
Podczas koncertu zostanie zebrana
dobrowolna składka
Ustalenie kalendarza wydarzeń parafialnych
na rok 2016-2017
Wszystkie grupy i organizacje działające
przy naszej parafii są proszone o
skontaktowanie się z ks. Tomaszem w celu
zarezerwowania pomieszczeń parafialnych
na planowane wydarzdenia w okresie od 1 września
2016 r. do 31 sierpnia 2017 r.
Należy dostarczyć dwa egzemplarze z listą
proponowanych
dat
spotkań
oraz
osób
odpowiedzialnych wraz z ich danymi kontaktowymi.
Z góry dziękujemy za sprawną współpracę!
„Wszystkie ręce na pokład!”
Osoby, które mogą i chcą pomóc w organizowaniu
pikniku, przygotowaniu i wydawaniu posiłków
oraz ustawianiu stołów proszonę są
o kontakt z panią Małgorzatą Guziak,
tel 773-476-6439.
2. kolekta w przyszłą niedzielę:
Fundusz Renowacyjny
Druga kolekta zbierana w każdą trzecią
niedzielę miesiąca będzie zasiłać Fundusz
Renowacyjny. Bóg zapłać za Waszą hojność!
August 14, 2016
Parafia Pięciu Braci Męczenników
Page 7
Autorem zdjęć - T. Sielicki - Photo credit
Kard. Macharski odszedł do Pana
Kilkanaście dni temu, 2 sierpnia br. odszedł do Pana
ks. Kard. Franciszek Macharski, arcybiskup senior
Archidiecezji Krakowskiej. Zdążył go odwiedzić w
szpitalu papież Franciszek, przybyły do Krakowa na
Światowe Dni Młodzieży.
Wielu naszych parafian pochodzi z południa Polski, w
tym z Archidiecezji Krakowskiej, i ma osobiste
wspomnienia ze spotkań z Kardynałem. Takie
szczególne spotkanie przeżyłem i ja w dniu 19
września 2003 roku, gdy śp. ks. Kardynał przybył do
Detroit. Wraz z urzędującym wówczas ordynariuszem,
ks. Kard. Adamem Maidą postanowili odwiedzić kościół
Św. Floriana, którego od zaledwie paru dni byłem
proboszczem. Przedstawione tutaj zdjęcia upamiętniają
tamto wydarzenie.
ks. Tomasz
Please Pray For The Sick…
Rest in Peace, Cardinal Macharski
Several days ago, on August 2, 2016, Franciszek Cardinal
Macharski, Archbishop Emeritus of the Archdiocese of
Cracow, passed away unto the Lord. Pope Francis, while in
Cracow attending World Youth Day, was able to visit
Cardinal Macharski in the hospital before he passed away.
Many of our parishioners hail from southern Poland,
which belongs to the Archdiocese of Cracow, and have
personal memories of meeting the Cardinal. I also
experienced such a special meeting on September 19,
2003, when the late Cardinal Macharski came to
Detroit. Along with the acting Ordinary at the time,
Adam Cardinal Maida, they decided to visit St. Florian
Church, of which just a few days prior I became the
Pastor. The pictures presented above commemorate
that event.
Fr. Tomasz
Módlmy Sie Za Chorych...
Richard Bania, Anna Barashas, Krzysztof Bartoszek, Christopher Bizub, Eleanor Brasky, Zofia Bystrek, Emilia Bzdel,
Veronica Crouchelli, Zofia Drozdowska, Antonina Gal, Henry Gromala, Irena Habina, Hasenbach Family, Loretta Henry,
Joe Jeczmionka, Victoria Kasper, Zbigniew Kołpak, Anna Koniuszny, Franciszek Kopeć, Barbara Kopsky, Helen Kuzlik,
Wayne & Linda Leonhardt, Dorothy McKee, Esther Mikuta, Sylvia Mizerka, Marion Niedospial, Julia Poloway, Patrick
Reynolds, Ludwika Rusin, Irene Rybak, Wiesława Rzadkowska, Jose Sanchez, Sr., Rose Marie Stelmachowski, Zenon
Swatowski, Ken Walsh, Mary Wink, Jean Witowski, Carol & Leonard Zanck, Rosie Zydowicz
Look kindly upon our brothers and sisters who are acutely, chronically, and terminally ill, in the midst of illness and
pain, may they be united with Christ, who heals both body and soul. May they know the consolation promised to those
who suffer and be fully restored to wellness and wholeness. We ask this in the name of Jesus Christ, our Lord. Amen.
Panie Jezu, w czasie Twego ziemskiego życia z miłością pochylałeś się nad ludzkim cierpieniem, bólem i chorobą;
nawiedzaj naszych chorych i daj im łaskę łączenia ich doświadczeń z Twoją męką i śmiercią na krzyżu. Niech dzięki Twej
obecności odkryją wielki skarb i tajemnicę cierpienia, które przyjmowane z miłością przyczynia się do zbawienia świata.
Otocz naszych chorych życzliwymi i dobrymi ludźmi oraz poślij do nich kapłanów, którzy pomogą im dojrzale przeżywać
te trudne chwile. Amen.