Jaarverslag 2014

Transcription

Jaarverslag 2014
Stichting Landgoed Fraeylemaborg
Jaarverslag 2014
Stichting Landgoed Fraeylemaborg
Hoofdweg 30
9621 AL Slochteren
0598-421568
[email protected]
www.fraeylemaborg.nl
Op de omslag een fotobewerking van Marion Verwey uit de serie Ruste-lozeZielen.
3
Inhoud
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Inleiding
Tentoonstellingen en museale ontwikkelingen
Educatie
Evenementen
Bezoekers
Onderhoud en bouw op het landgoed
Ontwikkelingen in het groen
Bestuur, medewerkers en vrijwilligers
Communicatie en Public Relations
Subsidieaanvragen
Betrokken rechtspersonen
Bijlage 1
Bijlage 2
Bijlage 3
Bestuurssamenstelling
Medewerkers
Vrijwilligers
Jaarverslag 2014 Vereniging Vrienden van het Landgoed Fraeylemaborg
Jaarverslag 2014 Activiteitencommissie Fraeylemaborg
Financieel Jaarverslag 2014 Stichting Landgoed Fraeylemaborg
pagina
4
6
13
16
35
39
45
50
55
63
64
68
69
70
72
75
1 Inleiding
Het jaar van Rembrandt en van de aardbevingen, zo zou 2014 kunnen
worden samengevat. Trots waren we op de prachtige tentoonstelling van de
etsen van Rembrandt waar we zelf via de technieken van de toegevoegde
werkelijkheid (Augmented Reality) de tentoonstelling informatiever en
spannender hadden gemaakt. Gewapend met tablet of een smart Phone
scanden de bezoekers de etsen en deze mogelijkheid werd zeer
gewaardeerd.
Maar 2014 was toch ook het jaar van de aardbevingen. Met schade aan de
toren, de borg, de Boerderij, Oranjerie en het Koetshuis. Omdat de toren
sowieso gerestaureerd zou worden is de aardbevingsschade in eenmaal
meegenomen. Aan het repareren of het aardbevingsbestendig maken van
de andere gebouwen is nog niet begonnen, wel zijn ze alle in procedure.
Hoogtepunten waren dit jaar de jubilerende Kunstmarkt, het uitermate
gezellige Culinair Fraeylema en de Zweedse Kerstmarkt die maar liefst
4.000 bezoekers trok.
Inleiding
Assemblage van Petra Koen te zien tijdens de
tentoonstelling “Panorama Groningen”.
Titel: Schokgolf door Groningen.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
4
In het park worden steeds meer vrijwilligers actief en ook zijn er vele
jongeren die hun professionele scholing ontvangen door in het park
praktijkonderwijs te volgen. Dit is een prachtige ontwikkeling die alleen
maar winnaars kent.
WNT-norm
Wij verklaren dat wij geen nieuwe overeenkomsten hebben afgesloten of
lopende overeenkomsten hebben gewijzigd die voorzien in de beloningen
die hoger zijn dan de Wet Normering bezoldiging Topfunctionarissen
publieke en semipublieke sector de WNT-norm.
Baggeren
Heel blij zijn we ook dat we de slangenvijver door een gift van het Prins
Bernhard Cultuurfonds hebben kunnen baggeren. Dat geld was belangrijk
maar het feit dat boer Winter onze bagger graag wilde gebruiken op zijn
land en dat wist onze aannemer Spithorst, maakte de uitvoering mogelijk.
Spectaculaire foto’s vindt u elders in dit verslag.
New Follies
In 2014 werd ook duidelijk dat we voldoende gelden bij elkaar hadden
gesprokkeld om het project ‘New follies op Fraeylema en het erfgoedplein
van Slochteren’ te starten. Er kwamen 74 ontwerpen binnen van deze
bijzondere, onnutte en vervreemdende gebouwtjes. Wat een oogst.
Alvorens een professionele jury negen winnaars zou kiezen hielden we een
online verkiezing. De folly van deze winnaar wordt gebouwd. Aan de
verkiezing deden 1000 mensen mee. De winnaar is Alex den Braver met
‘Folly bij de Hooge Berg’.
Bezoek
We willen altijd meer bezoekers natuurlijk, dat wil iedereen. Er kwamen
2.376 museale bezoekers meer dan in 2014 aan het park werden 1.313
minder bezoeken gebracht.
In totaal kwamen er 31.482 museale bezoekers en 50.750 bezoeken aan het
park in 2014.
Financieel
We hebben in 2014 geïnvesteerd in een nieuwe toiletgroep, een
invalidentoilet en verbetering van de keuken in De Boerderij.
Het financiële resultaat bedroeg € 6.972,--.
Zijaangezicht van de borg vanuit de Engelse tuin.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
5
2 Tentoonstellingen en museale ontwikkelingen
Tentoonstellingen
VORSTELIJKE VARIA
Van 30 november 2013 t/m 11 mei 2014
De Fraeylemaborg heeft al eeuwen lang een bijzondere band met ons
vorstenhuis. De grote staatsieportretten van Koning-Stadhouder Willem III
en zijn vrouw Mary Stuart in het hart van het gebouw zijn daar
voorbeelden van. De tentoonstelling “Vorstelijke Varia” paste hierbij
uitstekend. In de tentoonstellingsruimte in het Koetshuis en in de
vertrekken van de borg was een keuze te zien uit de omvangrijke
Oranjecollectie van Jan Menze van Diepen (1905-1994). Ruim 5.000
kunstwerken en objecten op Oranjegebied verzamelde hij. De prenten,
keramiek en orangana gaven een boeiend en gevarieerd beeld van vijf
eeuwen geschiedenis van het Huis Oranje-Nassau.
Tentoonstellingen
en museale
ontwikkelingen
Koning Willem III met Koningin Emma.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
6
Koning Willem III met Koningin Sophie.
Bij deze tentoonstelling verscheen de publicatie Vorstelijke Varia (280 p.)
waarin conservator Henny van Harten ruim 400 Oranjewerken heeft
geselecteerd en van een toelichting voorzien. In dit “vorstelijke
prentenboek” geven vele boeiende, zeldzame of aandoenlijke
kunstobjecten een bijzondere kijk op ons vorstenhuis door de eeuwen heen.
De kroning van Willem VI.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
7
ETSEN VAN REMBRANDT
31 mei t/m 5 oktober
In de tentoonstelling in het Koetshuis van de Fraeylemaborg waren
vierendertig etsen van Rembrandt te zien. Ze kwamen uit de collecties van
het Groninger Museum en uit de privéverzameling van kunstenaar Henk
Helmantel. Ook waren een aantal schilderijen van Helmantel te zien,
geïnspireerd door Rembrandt.
Rembrandt van Rijn (1606-1669) schilderde niet alleen, maar was ook een
meesterlijke etser. Met verbazingwekkende kracht graveerde hij
tafereeltjes uit het alledaagse leven, Bijbelse verhalen en romantische
landschappen.
Rembrandt verwierf al tijdens zijn leven bekendheid in heel Europa, juist
door zijn grafische werk. Dat was namelijk goed te reproduceren en kende
een veel grotere verspreiding dan zijn schilderijen of tekeningen. De etsen
waren voor hem ook een snellere bron van inkomsten dan de vaak
tijdrovende schilderkunst. Rembrandts ongedwongen lijnvoering, het
unieke diepe zwart in veel van zijn etsen en het meesterlijke gebruik van
de droge naaldtechniek maken hem tot een van de grootste etsers aller
tijden.
Al in zijn jonge jaren maakte Rembrandt gebruik van zijn eigen gezicht als
model voor het bestuderen van menselijke gezichtsuitdrukkingen en
emoties. Bijna iedereen kent wel een paar van die etsen. Zo maakte hij een
zelfportret als bedelaar.
Na een periode van intensieve voorbereiding was het op 31 mei 2014 dan
zover: de etsen van Rembrandt waren klaar voor publiek! Het was niet
alleen een kwestie van hangen op de “Rijksrode” wanden, een chique kleur
ontleend aan het Rijksmuseum. Er moesten eerst veel puzzels worden
opgelost op het gebied van veiligheid, klimaat, presentatie en
informatievoorziening. We waren daarom ook extra blij met de positieve
reacties van bruikleengevers, gasten en pers.
Zelfportret als bedelaar.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
8
Bij het rondkijken in de tentoonstelling werden de uitgedeelde iPads goed
benut, om zo de soms kleine etsen flink te kunnen uitvergroten. Ook was er
een papieren versie beschikbaar van de tentoonstellingsinfo.
De opening werd goed bezocht en de aanwezigen genoten van de
openingsbijdrage van Helmantel.
Workshop in de Oranjerie zelf etsen maken.
Er was goede belangstelling voor de demonstratie etsen door Jan Henkel in
de Oranjerie. Bezoekers konden op bepaalde dagen op simpele wijze zelf
een ets maken in de trant van Rembrandt. Ook gaf kunstenaar Jan Henkel
workshops droge naald etsen, in de Oranjerie.
Tijdens de opening. Vlnr Henk Helmanttel, Marjon Edzes, Babs Helmantel,
Henny van Harten, de heer Jaap Teekman en Janny Teekman.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
9
PANORAMA GRONINGEN
5 oktober t/m 25 januari 2015
Negentien leden van de Groninger kunstkring De Ploeg presenteren de
tentoonstelling "Panorama Groningen" in het Koetshuis van de
Fraeylemaborg.
Groninger Kunstkring De Ploeg is een kunstenaarsvereniging die al bestaat
vanaf 1918 met leden uit de stad Groningen en de ommelanden. Nog altijd
bestaat de Ploeg uit een select gezelschap van kunstenaars, dat zich
verwant voelt met de moderne kunstgeschiedenis en het experiment en
eigentijdse technieken niet schuwt. De kunst van de Ploeg evalueert,
voortdurende vernieuwing is diep geworteld in haar traditie.
Deze bijzondere expositie verwees met een knipoog naar het beroemde
Haagse 'Panorama Mesdag'. Het is een moderne Groningse variant op dit
thema. De Ploegkunstenaars gaven met uiteenlopende kunstzinnige
interpretaties een brede blik op het Noorden.
Twee schilderijen van Annelies Gommer, acryl op doek.
Deelnemende kunstenaars waren Toos Hagenaars, Bé Kracht, Reina
Rozema, Willem Corsius, Arien de Groot, Mary Velthoen, Aly van der
Wal, Hans Busman, Reinier van den Berg, Annelies Gommer, Harriët
Geertjes, Marten van Holten, Lydia Jonkman, Janny van der Woude, Petra
Koen, Josefien Alkema, Geri Boer, Marjan Cornelius, Aizo Betten (19382014)
Olieverf van Marjan Cornelius met het Hogeland als onderwerp.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
10
BORG-KUNST IN DE ORANJERIE
16 mei t/m 21 juni
Deze expositie is georganiseerd ter ere van het 35-jarig bestaan van de
kunstmarkt ´Fraeylema Rondom´. Voor de expositie waren 7 kunstenaars
geselecteerd en vervolgens benaderd met het verzoek om een speciaal
kunstwerk te creëren, geïnspireerd door de borg.
Museale ontwikkelingen
Schenkingen
Jonkvrouw Ulla van Panhuys, jongste dochter van onze laatste borgvrouwe
schonk aan de borg een messing tabaksdoos, met daarin gegraveerd het
bijbelverhaal van de Verloren Zoon.
De creaties werden vervaardigd vanuit diverse kunstdisciplines zoals
schilderijen, textiel, hout, glas, fotografie en keramiek. De expositie was
vrij toegankelijk en te zien in de Oranjerie.
Tabaksdoos.
Mevrouw Q. Buurke schonk, Betsy, een pop met een porseleinen hoofd,
slaapogen en met echt haar uit circa 1893 samen met een koffer met
kleertjes. Armen en benen bestaan uit hout en papier-maché en zijn in
onderdelen beweegbaar. Een fraaie pop al met al, geschikt voor de
Kinderkamer die nog ingericht gaat worden. De pop wordt ook gebruikt bij
het Erfgoed-project (zie hoofdstuk educatie).
De expositie in de Oranjerie.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
11
In de borg
De Eetkamer van de borg is verfraaid met glasgordijnen die passen bij de
19de eeuwse sfeer van het vertrek. De realisatie is mogelijk gemaakt door
het Bouwman Boerema Fonds, een fonds op naam van het Prins Bernhard
Cultuurfonds. De uitvoering gebeurde door Luuk Kuipers te Haren, net als
eerder al in de Daagsche Kamer en de Rode Kamer.
De Eetkamer.
Betsy de pop.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
12
3 Educatie
In 2014 werden er naast de jaarlijks terugkerende activiteiten een aantal
nieuwe projecten voor kinderen georganiseerd. Sprokkeltocht in het bos en
Speurtocht door de borg zijn vaste activiteiten die aan kinderen worden
aangeboden. Scholen maken van beide activiteiten gebruik. Ook is er de
mogelijkheid om met een boekje met informatie en puzzel een wandeling
te maken van de Fraeylemaborg naar de Fraeylema-molen.
Voor de tentoonstelling Vorstelijke Varia was er een speciale speurtocht
door koetshuis en borg voor kinderen vanaf acht jaar. Verschillende vragen
over de prenten en voorwerpen die tentoon werden gesteld gaven inzicht in
het huis Oranje Nassau. Deze speurtocht werd aangeboden aan de reguliere
bezoeker maar ook aan de scholen. Hier werd door een aantal scholen
gebruik van gemaakt. Gekoppeld aan deze tentoonstelling werd er een
tekenwedstrijd uitgeschreven voor alle groepen van de basisschool. De
opdracht teken of schilder de Koninklijke Familie. Er werden geweldige
kunstwerken ingeleverd. Tijdens de dag van het Kasteel werden de vele
werken tentoongesteld en werden de prijzen aan de prijswinnaars
uitgereikt.
Educatie
Speurtocht Vorstelijke Varia.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
13
Zowel op eerste als tweede paasdag was er paaseieren zoeken voor
kinderen tot acht jaar. Onder begeleiding van de paashaas gingen meer dan
200 kinderen op zoek in het park achter de Fraeylemaborg.
Gedurende de tentoonstelling Etsen van Rembrandt werden bezoekers in
de gelegenheid gesteld om op de zondagmiddag op eenvoudige wijze zelf
een ets te maken. Kunstenaar Jan Henkel had een aantal vrijwilligers van
de borg de grondbeginselen van het etsen geleerd. Deze vrijwilligers
begeleiden het maken van een ets door bezoekers. Ook kinderen konden
hier aan deelnemen. Tijdens de Dag van het Kasteel en Oktobermaand
Kindermaand werd er door heel veel kinderen enthousiast een ets gemaakt.
Soms in de stijl van Rembrandt, maar ook de borg, een kasteel, prinses of
een eigen ontwerp waren dankbare onderwerpen.
Ingespannen aan het werk.
Annet Westrup aan het werk met kinderen.
Het resultaat komt uit de pers.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
14
De Dag van het Kasteel, tweede pinksterdag, was een gezellig evenement
met tal van activiteiten voor kinderen. Bouwen met Lego, de Circusschool,
de bokkenkar, etsen in de orangerie, poffertjes eten,een ballonnenclown,
verkleden als ridder of prinses, de tentoonstelling van de tentoongestelde
kindertekeningen en natuurlijk het landgoed zelf boden veel vertier.
Achter de schermen werd gewerkt aan het project ‘Arm en rijk’, een nieuw
educatieprogramma voor het onderwijs dat in 2015 is gestart.
Dag van het kasteel
Schichting Van der Wijck-De Kempenaer stelde in 2012 de leerstoel
Historische Buitenplaatsen en landgoederen aan de Rijksuniversieteit
Groningen in.
In het studiejaar 2013-2014 werd aan de Rijksuniversiteit Groningen het
theorievak ‘Historische Buitenplaatsen en landgoederen: een introductie’
en de mastermodule ‘Historische buitenplaatsen en landgoederen:
onderzoeksseminar’ gegeven. Opnieuw door bijzonder hoogleraar Yme
Kuiper en universitair docent Elyze Storms-Smeets. Met gastdocenten
Michael van Gessel (landschapsarchitect ), drs. René Dessing (Huis te
Manpad & sKBL), prof. dr. Johan de Haan (Radboud Universiteit ), drs.
Henny van Harten (conservator Fraeylemaborg). Het eerstgenoemde
bachelorvak werd ook als open colleges opengesteld en was daarmee
toegankelijk voor derden. De colleges op locatie werden onder meer op de
Fraeylemaborg gegeven.
De flyer voor colleges historische buitenplaatsen en landgoederen.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
15
4 Evenementen
NIEUWJAARSCONCERT DOOR ‘MIEN LAIVE TIED’
19 januari
Het kinderkoor ‘Mien Laive Tied’ zong liedjes uit ‘Grootmoeders tijd’
aangevuld met verhalen en gedichten. Er waren bijna 100 belangstellenden
en er werd veel meegezongen via een boekje met
liedteksten. Het koor bedankt de gemeente voor de subsidie vanuit het
Leefbaarheidsfonds.
Foto gemaakt door ’t Bokkeblad.
Evenementen
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
16
ENTDAG
15 februari
THEATERVOORSTELLING ‘EEN FRISSE WIND’
20, 21, 22 februari
Sommige bezoekers hadden zelf enthout van een fruitboom meegenomen.
Vaak wilde men een jonge boom van een eigen fruitboom die er slecht aan
toe is of van een boom van opa of oma waar men de vruchten lekker van
vindt. Veel bezoekers wilden weten hoe het enten in zijn werk gaat of
kwamen langs met vragen over hun fruitbomen. Er waren zeven
“Vrienden van het Oude Fruit” aanwezig.
De voorstelling was gebaseerd op The Old Law (de ouderen wet), een stuk
uit 1618. Bij Theater te Water werd dit een clownesk geheel. Het stuk dat
raakt aan de huidige discussie over de vergrijzing van de maatschappij.
Slimmeriken en dommeriken, slechteriken en goederikken, braverikken en
schurken tuimelen over elkaar heen, maken elkaar het leven zuur of
proberen juist elkaar gelukkig te maken. Er wordt gelachen en gehuild. En
dat allemaal door die ene nieuwe wet van hertog Evander, waarvan
niemand kan geloven dat het waar is. Mannen en vrouwen worden bij het
bereiken van een bepaalde leeftijd op hun verjaardag, door de hertog zelf
in zee gegooid. Dat levert reddingsacties op, zwendel in geboorteakten.
Wie houdt van zijn vader en moeder en wie niet? Alles is in rep en roer en
het wordt al gekker. Maar aan het slot blijkt de hertog nog een troef in
handen te hebben, die het stuk een heel andere wending geeft
.
Pomoloog Lucas Duyts van de Fraeyleaborg.
INLOOPMIDDAG TROUWEN IN DE FRAEYLEMABORG
22 februari
Aanstaande bruidsparen konden de trouwlocatie
bekijken en er was een Ambtenaar van de Burgerlijke
Stand aanwezig voor het beantwoorden van vragen.
Foto Theater te Water.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
17
MEERTMOAND DIALECTMOAND
Zondagmiddagen in maart
De Fraeylemaborg organiseerde elke zondagmiddag in maart een
Groningstalige rondleiding in het kader van Meertmoand Dialectmoand.
De gidsen vertelden over borg, bewoners, inrichting en de tentoonstelling.
Tijdens de rondleiding werd ook aandacht besteed aan de tentoonstelling
Vorstelijke Varia, met vijf eeuwen geschiedenis van Oranje-Nassau.
PRAKTIJK SNOEIDAG
1 maart
Borgheer Hendrik de Sandra Veldtman gaf rond 1800 de eerste aanzet voor
de stinzenplanten in het park van de Fraeylemaborg. Hij zorgde hij voor
een nieuwe Engelse aanleg van het uitgestrekte park en plantte vooral
rondom de borg bolgewassen. Dit natuur- en cultuurbezit is dus al meer
dan 200 jaar oud.
Voorbeelden van deze bloeiende bolgewassen zijn Bosanemoon, Gele
anemoon, Vingerhelmbloem, Holwortel, Kievitsbloem en Daslook. Ook
het bekende Sneeuwklokje en de Krokus horen bij de stinzenplanten.
De Fraeylemaborg spant zich in om het bestand aan stinzenplanten zo goed
mogelijk te beheren. Het maairegime wordt aangepast, kwetsbare plekken
worden beschermd en er mag meer dood hout blijven liggen. Van
dergelijke maatregelen profiteren de stinzenplanten.
Onder begeleiding van Lucas Duyts (pomoloog) hebben de deelnemers
appelbomen gesnoeid langs het fietspad aan het eind van de
Noordbroeksterweg. Het ooievaarsnest bij de nieuwe boomgaard is
bezichtigd en er is uitgelegd en gedemonstreerd hoe je jonge fruitboompjes
moet snoeien. De snoeidag is in de werkschuur afgesloten met appelsap,
geperst uit de appels van de Fraeylema boomgaard.
NL DOET
21 en 22 maart
Tijdens deze grote landelijke actie werd door vrijwilligers in het park
gewerkt.
STINZENPLANTENTOCHT
30 maart
Het voorjaar werd gevierd met de traditionele Stinzenplantentocht.
Vanwege het bijzonder vroege voorjaar is de tocht vervroegd. De
stinzenplanten werden met bordjes gemarkeerd zodat er een leuke route in
een wijde boog om de borg gelopen kon worden. De informatieve teksten
waren voorzien van actuele foto’s, zodat de route nog aantrekkelijker was
geworden dan voorgaande jaren.
Sneeuwklokjes in het grasveld achter de borg.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
18
NATIONAAL MUSEUMWEEKEND “Doe een museum”
5 en 6 april
Dit weekend kon voor € 1,00 een bezoek aan de Fraeylemaborg worden
gebracht.
VRIENDENDAG
12 april
Circa zestig Vrienden van de Vereniging woonden de voorjaarsvergadering
in de Grote Zaal van de borg bij.
PAASEIEREN ZOEKEN
20 april
In het park werden een groot aantal eieren door de paashaas verstopt in een
daarvoor afgebakend deel van de tuin. Kinderen kon daar de chocolade
eieren zoeken en wie geluk had vond een gouden ei. Deze kon bij de
paashaas worden ingeleverd in ruil voor een chocolade haas. Het weer was
goed en de opkomst ook.
De paashaas aan het werk.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
19
TUIN- EN LIFESTYLE FAIR GROEI & BLOEI OP FRAEYLEMA
21 april
Groei & Bloei afdeling Hoogezand-Sappemeer e.o. organiseerde samen
met het landgoed een aantrekkelijke Tuin- en Lifestyle Fair. Het
voorterrein van de Borg stond, evenals voorgaande jaren, weer vol met
tientallen kraampjes met onder andere bloemen, planten, woonaccessoires
en lifestyleproducten. Er was onder andere een presentatie bloemschikken
en voor kinderen waren er leuke doe-activiteiten.
Alle vrijwilligers van de Groei & Bloei vereniging Hoogezand Sappemeer
werden bedankt voor hun geweldige inzet tijdens de groei & bloei fair op
de tweede Paasdag. Na een boswandeling werd genoten van heerlijke taart.
De visie van Linda Eising op de waterlelie.
De vrijwilligers van Groei en Bloei.
Met de aankleding voor de fair is begonnen.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
20
MOLENWANDELING
10 mei
Tijdens de landelijke Molendag waren de molens in Slochteren te
bezichtigen. Er werd onder begeleiding van een gids vanaf de
Fraeylemaborg naar de Fraeylema-molen aan de Groenedijk gewandeld.
De route voerde onder meer door het dorpshart van Slochteren en het
Kleine Bos ofwel het Lutje Bos en was ongeveer 3 km lang. Onderweg
werd aandacht besteed aan de relatie tussen borg en molen en ook aan de
geschiedenis en natuur van het gebied. De historische verbondenheid van
dit wandelgebied met de Fraeylemaborg en zijn voormalige bewoners is
groot. Niet voor niets heet de Fraeylema-molen ook “Meneers-meulen”, de
molen van de Heer van de Fraeylemaborg.
De wandeling werd opgezet door de Fraeylemaborg in samenwerking met
de Slochter Molenstichting.
Het bouwen van een kasteel wordt ter voorbereiding
voor de “Dag van het Kasteel” alvast even uitgeprobeerd.
DAG VAN HET KASTEEL
9 juni
Deze dag was gevuld met activiteiten voor jong en oud
Voor de kinderen waren er veel extra activiteiten zoals; poffertjes eten,
balonnenclown, circusschool, etsen als Rembrandt maken, speurtochten,
koninklijke tekeningen bewonderen, verkleden, kastelen bouwen met lego
en met stokken.
Van alles te doen tijdens “De dag van het Kasteel”.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
21
35 JAAR KUNSTMARKT “FRAEYLEMA RONDOM”
21 juni
De Kunstmarkt was dit jaar met in totaal ruim vijfentachtig deelnemende
kunstenaars groter dan ooit. De Kunstmarkt Fraeylema Rondom werd
voor de vijfendertigste keer gehouden. Ter gelegenheid van deze speciale
editie was er van 16 mei tot en met 21 juni 2014 een expositie in de
Oranjerie van de Fraeylemaborg. Zeven kunstenaars maakten hiervoor een
werkstuk geïnspireerd op de borg. Enkele kunststukken uit deze expositie
werden ingebracht bij de kunstveiling tijdens de Kunstmarkt op het bordes
van de Fraeylemaborg. Veilingmeester was Jacques d’Ancona. Hij bracht
op zijn onnavolgbare eigen wijze de door de kunstenaars ter beschikking
gestelde kunstvoorwerpen onder de aandacht van het publiek. De
opbrengst van de veiling is gegaan naar de nieuwe inbraakbeveiliging van
de Fraeylemaborg.
Ballonnenkunstenares Jacqueline mag zich de hele dag verheugen in een
aandachtig publiek.
De dag werd extra feestelijk door het gevarieerde culturele programma met
diverse muziekgroepen, een levend standbeeld, een karikatuurtekenaar en
een pottenbakker waarbij kinderen hun eigen potje mogen draaien.
TUIN EN KUNSTTIENDAAGSE GRONINGEN
21 t/m 30 juni
Groningen heeft veel te bieden op het gebied van tuinen: de prachtige
landgoedtuinen rondom de borgen, slingertuinen bij de grote oude
boerderijen en ook de vele particuliere tuinen zijn de moeite van een
bezoekje meer dan waard. Het park en tuin van de Fraeylemaborg diende
tijdens de Tuin & Kunst Tiendaagse als podium voor kunst en cultuur met
onder meer de kunstmarkt en het openlucht spel.
Gedeputeerde, Bote Wilpstra, opende de 35-ste kunstmarkt.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
22
OPENLUCHTSPEL ‘DE DEBUTANT’
27 en 28 juni
In het stuk “De Debutant” kroop het Fraeylema ensemble in de huid van
het toneelgezelschap FRASP, wat staat voor de Fraeylema-spelers. FRASP
repeteert in het stuk voor het jubileum, onder de bezielende leiding van
regisseur Remco Mollema, een groot stuk met zang en dans. Bijzonder was
dat er ook terugblikken in werden verwerkt op de geschiedenis van het
Fraeylema Ensemble. De regie was in handen van Albert Secuur.
“De Debutant” werd geschreven door Nico van der Wijk en werd losjes
geïnspireerd op het stuk “Ons kent Ons” van Alan Ayckbourn.
Jacques d’Ancona als veilingmeester foto van het ’t Bokkenblad.
De kunstmarkt op het voorterrein van de borg.
Het Fraeylema Ensemble poseert voor de borg.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
23
Deze 35ste editie van de openluchtvoorstelling werd uitgevoerd op de
borgklip, waarbij de indrukwekkende voorzijde van de Fraeylemaborg als
decor diende. De borgklip is het gedeelte binnen de slotgracht en de
voorzijde van de Fraeylemaborg.
De flyer voor het openluchtspel.
De openluchtvoorstelling werd uitgevoerd op de borgklip
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
24
ZOMERAVONDWANDELING
11 juli
In het begin van de zomer zijn de kleuren van bomen en struiken fris en
gevarieerd. Onder leiding van een deskundige gids werd een wandeling
van ongeveer 1,5 uur in de omgeving van de borg gemaakt. Er werd
informatie gegeven over de unieke cultuurhistorische aanleg van het park,
dat tevens het Slochterbos wordt genoemd. Hierin staan veel bijzondere
bomen en planten. Ook het beheer van dit uitgestrekte park krijgt aandacht.
MOLENWANDELING
25 juli
Er werd deze dag wederom onder begeleiding van een gids vanaf de
Fraeylemaborg naar de Fraeylema-molen aan de Groenedijk gewandeld.
De route voerde onder meer door het dorpshart van Slochteren en het
Kleine Bos ofwel het Lutje Bos en was ongeveer 3 km lang.
VOBULA JEUGDKAMP
9 t/m 16 augustus
Vrijwilligers werkten mee aan het onderhoud van het
unieke park van de Fraeylemaborg. Deze keer was het kamp speciaal voor
jongeren. Zij herstelden oude paden en verbeterden de waterhuishouding.
Vrijwilligers van het Vobula jeugdkamp tijdens een pauze.
WANDELING VAN BORG NAAR KERK VAN SLOCHTEREN
17 augustus
De relatie tussen borg en kerk wordt belicht tijdens deze boeiende
wandeling. Onder leiding van een gids liep men vanaf het voorterrein van
de Fraeylemaborg naar de eeuwenoude kerk met zijn karakteristieke
vrijstaande toren. De route voerde door het dorpslint van Slochteren en
onderweg was er aandacht voor de historische relatie tussen de borg en de
kerk. De historische verbondenheid tussen de Hervormde kerk met de
Fraeylemaborg en zijn voormalige bewoners is groot. Dit spreekt onder
meer uit de rouwborden van Henric Piccardt en Anna Rengers die een
wand van de kerk sieren. In en rondom de kerk kreeg men uitleg over deze
verbondenheid.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
25
FIETSTOCHT VAN BORG NAAR MOLENS
5 september
Zijne Majesteit Koning Willem Alexander verleende toestemming voor de
presentie van het Koninklijk staldepartement en de Stichting Oud-Oranje
heeft een kostuum presentatie geven.
Deze fietstocht van de borg naar de molens werd begeleid door Annet
Westrup.
Annet geeft uitleg over Slochteren.
FRAEYLEMA KOETSENTOCHT
6 september
Stichting Fraeylema Koetsentocht Slochteren organiseerde de koetsentocht
met een indrukwekkende rijtuigenparade. Dit jaar sluiten ze aan bij de
viering van 200 jaar Koninkrijk der Nederlanden met als thema “Vorstelijk
Slochteren”.
Zicht vanuit de borg op de koetsentocht.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
26
Burgemeester Geert-Jan ten Brink aan het bestuur de Erepenning van de
gemeente Slochteren voor hun verdienste voor de gemeente.
Uitreiking van de Erepenning van de gemeente Slochteren.
Adri Wolters en Hilda Luiten poseren met het door hun gemaatke doek.
Adri Wolters en Hilda Luiten van atelier Karmozijn uit Noordbroek
maakten met vele leerlingen van Adri een doek met een afbeelding van de
voormalige koningin Beatrix, bestaand uit meer dan 100 vierkante
schilderijtjes. Dit doek werd een dagje opgehangen ter gelegenheid van de
Fraeylema Koetsentocht die dit jaar een Oranje tintje had.
Het Koninklijk staldepartement.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
27
OLDTIMEROCHT “DRIE BORGENTOCHT”
7 september
De 15de editie van de oldtimertocht met start en finish bij de
Fraeylemaborg was ruim 110 km lang.
Er werd enorm genoten van de grote opkomst van alle mooie klassieke
voertuigen en enthousiaste deelnemers.
Onderweg kregen de deelnemers meerdere opdrachten, waarvoor een
aantal prachtige prijzen beschikbaar waren. Via Westerlee, Heiligerlee,
Blijham reed men naar de burcht van Wedde. De reis werd vervolgd via de
mooie dorpjes in omgeving van Vriescheloo, Veelerveen, Stadskanaal
langs de S.T.A.R. en zo richting Sappemeer om bij borg Welgelegen in
Sappemeer nog een kleine rondleiding te krijgen.
Daarna werd de reis voortgezet naar de Fraeylemaborg waar men tegen een
kleine vergoeding ook een kijkje in de borg kon nemen. Na de terugkomst
vond om 16.30 uur de prijsuitreiking plaats en werd afgesloten met een
barbecue bij restaurant De Boerderij.
Veel belangstelling voor de Drieborgentocht
WANDELING EN KOETSRIT BORG-MOLEN-KERK OP OPEN
MONUMENTENDAG
13 september
De Drieborgentocht.
Het landelijk thema was dit jaar “Op reis”. Tijdens de wandeling was er
aandacht voor de relatie van de borg met de kerk van Slochteren en de
Fraeylema-molen. Er reed die dag een koets tussen borg, molen en kerk.
Wandelaars hadden de mogelijkheid om na de wandeling bij de molen in
de koets te stappen en zich naar de kerk van Slochteren te laten rijden. De
kerk was ook te bezichtigen waarna men wandelend of per koets terug ging
naar de Fraeylemaborg.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
28
CULINAIR FRAEYLEMA
19 t/m 21 september
De Lionsclub Skiramere organiseerde deze culinaire fair voor de zesde
keer. Er stonden maar liefst 24 pagode tenten langs de oprijlaan van de
borg. Er waren 54 stands en doorlopend was er live cooking. Topkoks uit
de regio lieten ter plekke zien wat ze in hun mars hebben en er kon
natuurlijk ook worden geproefd. Bezoekers konden rondneuzen tussen de
prachtig ingerichte pagodetenten gevuld met heerlijke producten,
Groninger streekproducten, wijnen en tafelaankleding, zoals serviesgoed,
glaswerk en kookgerei, maar ook sfeervolle accessoires en andere
hebbedingetjes. Te midden van al deze mooi ingerichte pagodetenten kon
men genieten op de verschillende terrassen van uw koffie, wijntje of een
ander drankje.
De opening werd verricht door burgemeester van Slochteren en ging op
ludieke culinaire wijze van start met mysterie guest, weervrouw Harma
Boer.
De goedbezochte pagode tenten van de culinaire fair.
De opbrengst van Culinair Fraeylema kwam ten goede aan twee goede
doelen: een drietal voedselbanken in de provincie Groningen en aan het
herstel van de vijgenkas op het landgoed Fraeylema.
Harma Boer deed haar “weerpraatje” tijdens de fair.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
29
INLOOPMIDDAG TROUWEN IN DE FRAEYLEMABORG
27 september
Museumassistenten en medewerkers toonden belangstellende de
mogelijkheden van de borg als trouwlocatie.
OKTOBERMAAND KINDERMAAND
zondagmiddagen in oktober
Burgemeester Geert-Jan ten Brink
en wethouder Nico Stok aan het proeven.
Voor kinderen tot 12 jaar was een bezoek aan de borg op zondagmiddag
deze maand gratis. Er waren kinderactiviteiten zoals verkleden als ridder of
jonkvrouw en een speurtocht in borg of park.
In het kader van Oktobermaand Kindermaand konden kinderen zondag 19
oktober kennis maken met de wereld van de bijen. Er was een imker
aanwezig die van alles vertelde over het leven van bijen, de gang van
zaken in een bijenkorf en hoe honing gemaakt wordt. Ook konden kinderen
van bijenwas zelf een kaars maken.
De flyer van Culinair Fraeylema
Bijen, honing en bijenwas in de hoofdrol tijdens Oktober Kindermaand.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
30
VRIENDENDAG
4 oktober
Er werd een prachtige exclusieve lezing over de bewoners van de
Fraeylemaborg gegeven door J. Westerhof.
DAG VAN DE REGIO
4 en 5 oktober
Deze dag werd speciale aandacht besteed aan wat de provincie Groningen
en wat de regio allemaal te bieden heeft.
PADDENSTOEL-/KABOUTERTOCHT
5 oktober
Wel 100 soorten paddenstoelen trof men in het park aan. Vele ervan
stonden in een uitleg beschreven. De route werd door middel van bordjes
aangegeven. Er was een speciale kaboutertocht voor kinderen.
Een kabouter aan het werk.
Bordje langs de route van de paddenstoel-/kaboutertocht.
Voetballende kabouters.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
31
MOLENWANDELING
26 oktober
Er werd een inleiding gegeven, waarna er een korte bezichtiging van de
borg was. Vervolgens werd gewandeld met een gids naar de Fraeylemamolen.
NATIONALE NATUURWERKDAG
1 november
Vrijwilligers gingen aan de slag in het park. Aanmelding verliep via
Landschapsbeheer Groningen
WANDELING VAN BORG NAAR KERK VAN SLOCHTEREN
23 november
Tijdens deze wandeling werd de relatie tussen de Fraeylemaborg en de
kerk van Slochteren belicht.
Opbouw van de grote evenemententent achter het koetshuis.
ZWEEDSE KERSTMARKT
13 en 14 december
Stichting Zweden Beleven organiseerde in samenwerking met de
Fraeylemaborg dit Scandinavische evenement. De vertrouwde Zweedse
kerstmarkt werd in een nieuw jasje gestoken en werd dit jaar voor het eerst
gehouden in een ruime sfeervolle tent. Ook op het borgterrein stonden
overal houten kramen waar Scandinavische producten verkocht werden. Er
waren allerlei activiteiten zoals een Vikkingenkamp, Zweedse catering,
speciale kinderactiviteiten, een pony-karrit, een expositie in de borg,
muziek optredens, lezingen en een keuken in kerstsfeer in de borg met
waar ook een Zweedse dienstmeid peperkoekjes uitdeelde. Alles was
passend binnen het Scandinavische thema en maakte de markt tot een waar
evenement voor jong en oud.
Zo zag de tent er tijdens de markt van binnen uit tijdens de marktdagen.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
32
Ook in de avondschemering kon de kar vanaf het borgterrein worden
gevolgd op haar rondrit om de borg door de lichtjes en de rinkelende
belletjes aan de kar.
Er werd hard gewerkt om de grote stroom bezoekers snel te kunnen
verwelkomen.
Het publiek luisterde aandachtig naar de verhalen van de Vikingen.
Een ritje met de ponykar was een groot succes.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
33
Houten buitenkramen tijdens de Zweedse kerstmarkt.
KERSTPRACHT OP FRAEYLEMA
13 t/m 26 december
Kantkring Rosaline uit Winschoten.
Er waren fraaie kerstdecoraties in de vertrekken van de borg te
bewonderen. Kerstpracht op de Fraeylema werd door het eigen
bloementeam verzorgd. Gezien alle gezondheidsperikelen binnen het team
was dat een grote prestatie. Kantkring Rosaline uit Winschoten had de
kerstboom in de Grote Zaal versierd met prachtige subtiele gekloste
decoraties.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
34
5 Bezoekers
De Fraeylemaborg is tevreden over de bezoekersaantallen die in 2014
werden gehaald. Er kwamen 31.509 bezoekers ruim 2.300 meer dan in
2013. In het park werden 50.750 geteld. De tentoonstellingen zoals Etsen
van Rembrandt en Panorama Groningen dat nog te bezoeken was tot 8
februari 2015, worden gewaardeerd. De evenementen waaronder Culinair
Fraeylema en de Zweedse Kerstmarkt trokken duizenden bezoekers.
Met de tentoonstelling New Follies in ontwerp die te zien is vanaf 22-022015 verwacht de borg een gouden greep te doen. De follies
zullen in de loop van het jaar 2015 op ware grootte in het park en op het
erfgoedplein van Slochteren verschijnen.
Bezoekers
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
35
De Provincie Groningen vraagt ons sinds vorig jaar om inzicht te
verschaffen in de herkomst van de bezoekers uit de verschillende regio’s in
Groningen. Wij hebben daarom deze vraag in de loop van het jaar 2014
toegevoegd aan ons permanent marktonderzoek. 106 mensen hebben de
vraag beantwoord, met bovenstaand het resultaat. Uitgezet in een
taartdiagram ziet u onderstaand het totale resultaat over het hele jaar 2014.
En daarna het gemiddelde resultaat vanaf de start van het onderzoek in
2007. Duidelijk is te zien dat ons beleid om meer bovenregionaal bezoek te
trekken vruchten afwerpt.
Herkomt bezoekers 2007 – 2014.
Herkomst bezoekers 2014.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
36
Bezoekersaantallen
Volwassenen
Kinderen
Gratis
Museum Jaarkaart
Vrienden
CJP
Groepen Borg
Groepen Bos
Scholen
Concerten
Voorstellingen
Pinksteren
Museumweekend
Rabomuseumdag
Monumentendag
Eierenzoeken
Paddestoeltocht
Stinzenplanten-tocht
Kunstmarkt
Openluchtspel
Culinair Fraeylema (twee jaarlijks)
Koetsentocht
Oldtimerdag
Openingen
Bijeenkomst grote zaal
Diner
Lunch Grote Zaal
2014
Totaal
3986
300
139
3489
500
35
345
25
584
90
200
520
113
214
178
150
1750
400
2500
1200
3000
750
400
230
123
0
0
Museaal educatief Voorstellingen
3986
300
139
3489
500
35
345
25
584
90
200
520
113
214
178
150
1750
400
2500
1200
3000
750
400
230
2013
Overige Totaal Museaal educatief Voorstellingen Overige
4378
4378
313
313
197
197
3095
3095
485
485
149
0
730
10
360
2500
0
123
0
0
149
0
730
10
360
2500
0
747
150
2100
350
1200
1160
747
150
2100
350
1200
380
444
220
30
101
380
444
220
1160
30
101
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
37
Vervolg bezoekersaantallen
Bijendag
Workshop Etsen Rembrandt
Vriendendag
Zweedse Kerstmarkt
Schaaksimultaan
Sprokkeltochten
Entdag
Groei/Bloei
Zomeravond wandeling
Molenwandeling
NL Doet
Trouwinloopdagen
Determinatiedag
Make a Wish
Ontvangst Landkreis Leer
Aanwezigen bij huwelijken
Totaal zonder bospark
Bospark telpalen
2014
Totaal Museaal educatief
70
70
47
47
105
105
4000
4000
0
130
130
110
110
2575
2575
25
25
48
48
30
30
60
60
0
0
8
0
3.080
31.509
50.750
Totaal
Huwelijken en
partnerregistraties
Website tot op heden
Website dit jaar
Facebook Likes 31-12-2014
26.808
Voorstellingen
2013
Overige Totaal
175
2.700
24
182
60
3.750
30
73
175
2.700
55
8
0
3.080
55
6
10
2.920
3211
29.157
24.463
0
1.490
Museaal educatief
Voorstellingen Overige
24
182
60
3.750
30
73
6
10
2.920
1.530
3.164
52.063
81.220
77
350.721
37.961
5.153
73
312.76
0
47.182
2.782
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
38
6 Onderhoud en bouw op het landgoed
Dit jaar hebben we ons intensief bezig moeten houden met de aardbevings
problematiek. Alle monumentale panden op ons terrein zijn onderhevig aan
aardbevingsschade. De Nam heeft de borg een vaste contactpersoon
toegewezen. We hebben scheurmeters laten plaatsen op een aantal cruciale
plaatsen en door het bedrijf Stabialert is een sensor in de borg gemonteerd,
welke direct informatie geeft over zetting van de borg.
We zien dat er door de bevingen een cumulatieve vermoeidheid ontstaat
waardoor bestaande scheuren groter worden en nieuwe ontstaan.
We doen er alles aan om de schade te herstellen en verdiepen ons in alle
dossiers die ons erfgoed aardbevingbestendiger zou kunnen maken, zodat
over honderd jaar deze aardbevingsperiode maar een klein hoofdstukje is
in de geschiedenis van het landgoed Fraeylemaborg.
Onderhoud en
bouw op het
landgoed
Scheuren in de muren van de borg door aardbevingen als gevolg van de
gaswinning in de provincie Groningen.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
39
Vandalen hebben vernielingen aangebracht op de borgklip aan twee vazen
in Lodewijk de XIV stijl. De eigenaar het J.B. Scholtensfonds heeft er voor
gezorgd dat de vazen deskundig gerestaureerd werden.
Eén van de vazen in de gracht.
De gerestaureerde vazen worden gebracht.
Met de oude klimaatbeheersing apparatuur van de Jan Menze van Diepen
Stichting en inzet van onze eigen mensen hebben we een centrale
klimaatkast op de zolder van het Koetshuis kunnen bouwen, waardoor het
klimaat in de expositie ruimte geoptimaliseerd wordt. Tevens zijn er ten
hoeve van het klimaat glazen deuren naar de expositieruimte gemonteerd.
Bovenaanzicht van het koetshuis.
Bert Eggens en Piet Veldman timmeren een klimaatkast.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
40
Er is een nieuwe groepenkast voor de elektriciteit geïnstalleerd in
restaurant de Boerderij door de firma Bosma uit Siddeburen. We voldoen
daarmee aan de NEN 3140. Alle installaties op het Landgoed voldoen
inmiddels aan bovenstaande eis.
Installeren van een mindervaliden toilet in De Boerderij.
Firma Bosma aan het werk.
Een lang gekoesterde wens is uitgevoerd in het restaurant. Het landgoed
heeft nu een mindervaliden toilet in De Boerderij. Het toilet is ook vanaf
de buitenzijde te bereiken via een aangepast plein nabij de keuken van het
restaurant.
Bovenaanzicht van De Boerderij.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
41
Charles Pernot , vrijwilliger bij ons op het Landgoed heeft alle
brugleuningen en de kettingen van de borgklip voorzien van een nieuw
laagje verf.
De toren van de borg kreeg groot onderhoud. De mannen van de firma Van
Timmeren inspecteerden de bovenkant van de Vestibule die direct in beeld
kwam onder de torenvloer. De doorgeroeste metalen balken zijn
vervangen.
De brugleuningen worden van een laagje verf voorzien.
Firma Van Timmeren inspecteerde de toren van de borg.
Wegens ziekte van de eigenaar van Van Timmeren, Wim van Timmeren, is
het bedrijf verkocht. Het bedrijf heeft drie generaties lang onderhoud
mogen plegen aan de Fraeylemaborg.
De kettingen van de borgklip worden geschilderd.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
42
Het elektrische deel van het uurwerk in de toren is hersteld door firma
Laudi uit Nieuw Beerta.
Wim van Timmeren heeft tijdens de restauratie van de toren een
troseerloodje gesoldeerd op de torenspits.
Dankzij een bijdrage van de vereniging vrienden van het landgoed is de
wijzerplaat gerestaureerd.
Het uurwerk in de toren wordt hersteld.
De ramen op de Oranjerie zijn geschilderd door onze eigen schilder Marcel
Heringa.
Marcel Heringa schildert de ramen van de Oranjerie.
De gerestaureerde wijzerplaat.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
43
Vele buitenkozijnen in de borg zijn voorzien van een nieuwe kitzoom en
verf. Dit om inwatering van condens te voorkomen.
De vijgenkas behoeft restauratie.
De vijgenkas zal in 2015 gerestaureerd worden , dankzij de bijdrage van de
Lionsclub Skiramere die in september 2014 Culinair Fraeylema
organiseerde op het Landgoed.
Marcel aan het werk met de kozijnen.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
44
7 Ontwikkelingen in het groen
We zijn erg ingenomen met het feit dat we het onderhoudsniveau met een
beperkt budget toch omhoog hebben kunnen brengen. Dit werd mede
mogelijk gemaakt door de inzet van nieuwe vrijwilligers die we het
afgelopen jaar mochten verwelkomen; zorgboerderij “de Olle Bongert” ,
de VOBULA kampeerweek voor jongeren, NL doet dag, de natuurwerkdag
en de leerlingen van het AOC Terra uit Groningen.
De betrokkenheid bij het Landgoed van de diverse instanties waaronder
ook de aannemers is werkelijk bijzonder te noemen.
De onderhoudslijst 2014 zag er als volgt uit:
 Opruimen van de najaarsstorm van 2013.
 Aanplanten van jonge eiken op plaatsen waar bomen geveld waren
door de storm.
 Onder leiding van de pomoloog Lucas Duyts zijn alle fruitbomen
gesnoeid.
 Er zijn twee Amerikaanse Eiken verwijderd aan de Boslaan. Ook
de Boslaan wordt door ons regelmatig visueel aan een inspectie
onderworpen. Op termijn zullen hier grotere ingrepen noodzakelijk
zijn.
 De beuken aan de Noordbroeksterweg zijn door de Gemeente
Slochteren onderzocht. Ook hier zullen op termijn ingrepen
noodzakelijk zijn.
 Tijdens de NL –doet dag hebben 6 scoutingleden ons geholpen om
de kersentuin klaar te maken voor het voorjaar.
Ontwikkelingen in
het groen
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
45

Meerdere monumentale lindes hebben zwam. Bij de linde die het
dichts bij de schuur van De Boerderij staat hebben we een deel van
de kroon en de dode takken verwijderd. We monitoren de rij en
komen ondermeer tot de conclusie dat 1 linde in 2015 geveld zal
moeten worden.
Baggeren van de Slangenvijver.
Jeroen Renkema is hier op hoogte aan het werk met een Linde.


De Stichting Vrijwillig Onderhoud van Buitenplaatsen en
Landschappen (VOBULA) hebben een zomerkamp georganiseerd.
Zij waren met 13 vrijwilligers een week actief op het landgoed en
hebben een oude vista van de berg naar de Slochtertoren hersteld.
Het baggeren van de Slangenvijver is uitgevoerd door Loonbedrijf
Spithorst.
De kraan bij het baggerwerk.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
46

Op de taluds van de Slangenvijver zijn de esdoorns verwijderd.
We zijn inmiddels begonnen met het aanplanten van jonge bomen
op de vrijgekomen ruimte.
Het baggeren van de Slangenvijver was spectaculair.
De Slangenvijver werd weer een mooi plaatje mede dankzij een bijdrage
van het Prins Bernhard Cultuurfonds, de aannemer “firma Spithorst uit
Schildwolde” en niet te vergeten onze vrijwilligers.


Een gemarkeerde boom bij de Slangenvijver, die later verwijderd werd.

Tijdens de natuurwerkdag in November is er weer hard gewerkt
om jonge esdoorns te verwijderen nabij het Veenhek.
Alle monumentale hagen zijn geknipt door Landsschapsbeheer
Groningen.
Het maairegime is uitgevoerd door de BWR te Hoogezand.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
47

AOC Groningen heeft dit jaar 2x praktijklessen bosmaaien in het
Bospark gehouden.
Begeleider, de heer K. Schipper, en medewerkers van Zorgboerderij “De
Olle Bongerd”
Praktijklessen bosmaaien.

De paden worden onderhouden door de “Olle Bongerd”. Gaten
worden opgevuld en het blad wordt van de paden geblazen om
compostering en dus nattigheid op het pad te voorkomen.
Het gezaagde hout wordt afgevoerd.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
48
Jongeren van het Vobula jeugdkamp herstelden oude paden en verbeterden
de waterhuishouding.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
49
8 Bestuur, medewerkers en vrijwilligers
Bestuur
Vergaderingen
In 2014 heeft het bestuur vijf maal vergaderd. Mevrouw M.J. Edzes MGM
was als directeur bij de bestuursvergaderingen aanwezig.
Belangrijke zaken
Veel aandacht ging uit naar de aardbevingsschade en naar alle ins en outs
die te maken hebben met het veiliger maken van het museum.
Sinds het van voorjaar 2014 maakt Floortje Teeuwen deel uit van het
bestuur van de Stichting Landgoed Fraeylemaborg. Zij volgde Greetje van
der Kamp op die zich jarenlang heeft ingezet voor de Stichting.
Bestuur,
medewerkers en
vrijwilligers
Directeur, M. Edzes en voorzitter van het bestuur, J.H. Teekman nemen de
opbrengst van Culinair Fraeylema in ontvangst uit handen van Janneke
Snijder van de Lionsclub Skiramere. Het geld zal besteed worden aaa het
herstel van de vijgenkas. Ook de voedselbanken ontvingen een donatie.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
50
Een overzicht van de leden van het bestuur per 31-12-2014 is opgenomen
in bijlage 1.
Medewerkers
Vrijwilligers
Externe activiteiten en nevenfuncties
Directeur Marjon Edzes nam deel aan het overleg van directeuren van
Groninger musea. Zij is lid van VNO/NCW. Zij neemt deel aan het overleg
Memento Mori een grensoverschrijdend project met Duitsland. Zij is actief
in het netwerk van de Noordelijke Lustwarande. Zij heeft zitting in de
commissie die de nieuwe gebiedsagenda opstelt voor het plattelandsbeleid
van Groningen, Hoogezand-Sappemeer, Slochteren en Haren. Zij is
initiator van speelmuseum BRICKSART in Zuidlaren.
Een overzicht van de vrijwilligers die op 31-12-2013 in dienst waren treft u
aan in bijlage 3.
Activiteiten
BHV-training
Op 11 maart 2014 werd weer door een aantal medewerkers deelgenomen
aan een BHV-cursus. Een bedrijfshulpverlener (BHV-er) is
verantwoordelijk voor het bestrijden van een beginnende brand, het
verlenen van Eerste Hulp en het begeleiden van een ontruiming.
Hoofd interne dienst, Gerard de Haan bij het standbeeld van K. ter Laan
in Slochteren.
Een overzicht van de medewerkers per 31-12-2014 is opgenomen in
bijlage 2.
Pauze op het terras van De Boerderij tijdens de BHV- training.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
51
Er wordt geoefend tijdens de BHV training.
Workshop “Etsen van Rembrandt”
Een aantal vrijwilligers heeft op 27 mei 2014 meegedaan aan een
instructie-workshop “Etsen zoals Rembrandt”. Zij kregen in de Oranjerie,
een korte instructie van kunstenaar Jan Henkel. Die legde uit en doet voor
hoe je op simpele wijze, zonder bijtende stoffen en ingewikkelde
handelingen, een leuk etsje kan maken. Er werd gewerkt op een
acrylplaatje dat daarna met inkt wordt bewerkt en afgedrukt op papier.
Deze vrijwilligers werden tijdens de tentoonstelling ingeroosterd om
bezoekers te kans te geven zo'n simpel etsje te maken.
De instructie-workshop “Etsen zoals Rembrandt”.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
52
Jaarlijkse uitje
Rond half negen werd er verzameld bij de borg. De bus vertrok vanaf de
borg met negenenveertig medewerkers en na een rit van ongeveer
anderhalf uur was het tijd voor koffie. In Café Restaurant ’t Centrum.
Marjon (directeur) hield een welkomstwoord.
Vervolgens werd Museum De Fundatie, het vroegere Paleis aan de
Blijmarkt in Zwolle bezocht. Het museum heropende zijn deuren na een
spectaculaire verbouwing in 2013. De elipsvormige opbouw “Het Oog” of
“De Wolk” genoemd, een ontwerp van architect Hubert-Jan Henket spreekt
het meest tot de verbeelding. In het museum kon men op eigen gelegenheid
de exposities bekijken. In de vroege middag ging de reis verder naar ons
volgende doel, ”Kasteel Nijenhuis” in Heino/Wijhe. De grondlegger van
Museum De Fundatie, Dirk Hannema, bewoonde het kasteel tot zijn dood.
Hij was een verwoed verzamelaar van schilderijen, tekeningen,
beeldhouwwerken en toegepaste kunst. Als hij het mooi vond, werd het
toegevoegd aan zijn collectie. Om vier uur gingen we naar door naar de
”Borgerswoldhoeve” in Veendam waar een heerlijk dinerbuffet voor ons in
gereedheid was gebracht. Medewerkers, Nannie, Lise en Jitske hebben die
dag de borg open gehouden.
Kasteel Nijenhuis” in Heino/Wijhe
Met de bus onderweg tijdens het jaarlijkse uitje.
Museum De Fundatie, het vroegere Paleis aan de Blijmarkt in Zwolle.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
53
Eindejaarsbijeenkomst
De eindejaarsbijeenkomst was erg gezellig. We behandelden het jaar aan
de hand van foto’s. Na afloop konden alle aanwezigen een keuze maken uit
de cadeautafel met Zweedse verrassingen.
Medewerkers vergaderingen
Vergaderingen
Er werden drie goed bezochte medewerkersvergaderingen gehouden.
Een groepsfoto tijdens het jaarlijkse uitje.
Werkgroep Augmented Reality
Er werd een projectgroep Augmented Reality samengesteld. Henny van
Harten is schrijver en eindredacteur en deelnemers zijn verder Teun
Arends, Hillebert Siemensma, Nynke van Hoorn en Marjon Edzes.
Winkelteam
Dit jaar waren in het winkelteam de volgende personen actief Henny
Geertsma, Trijntje Molenberg, Fokko Bos en Marja Scholten.
Team FraeylemaNieuws
Er kwam driemaal een FraeylemaNieuws uit. De redactie bestaat uit Nina
Siebenga en Eva Smit. Teun Arends helpt bij de vormgeving. De
eindredactie is in handen van Henny van Harten.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
54
9 Communicatie en Public Relations
Televisie Spot
Vanaf juni 2014 werd een televisie spot uitgezonden op RTV-Noord welke
is opgenomen op de Fraeylemaborg. De spot is een gezamenlijk product
van Robin Plomp (promopix) en de Fraeylemaborg. Robin heeft de spot
bedacht en wij hebben zelf gezorgd voor de cast en organisatie. U zult
optredens zien van Gerard de Haan als borgheer Piccardt met Henny van
Harten als zijn lieftallige vrouw Elisabeth, een levend Grieks standbeeld
gespeeld door Tim Franssen en in de hoofdrol Riet en Albert van Eerden
met kleindochter Roos, die alle drie zichzelf speelden. Voor de grime
tekende Jaqueline Nowak. De spot is mede mogelijk gemaakt door de
Vereniging Vrienden van het Landgoed Fraeylemaborg, waarvoor
nogmaals hartelijk dank.
Wij willen met de spot het bezoek aan het landgoed bevorderen en de
aandacht vestigen op onze tentoonstellingen en evenementen. Er is een
standaardspot gemaakt die kon worden afgesloten met een “bumper”
waarbij een evenement speciale aandacht kon krijgen.
Communicatie en
Public Relations
Gerard de Haan als Henric Piccardt.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
55
Promotie Educatie
In maart werden de educatie activiteiten van de Fraeylemaborg gepromoot
in een stand op een educatiemarkt in Winschoten. Op deze markt konden
docenten van basisscholen uit de provincie Groningen zich laten
informeren over het educatieaanbod van verschillende erfgoedinstellingen.
Tevens werd op deze dag de site Cultuurclick Groningen gepresenteerd.
De site wil een click tussen scholen en erfgoededucatie aanbieders
bewerkstelligen. Ook de Fraeylemaborg staat op deze site met haar
educatieaanbod vermeld.
Het logo van Cultuurclick Groningen
Tim Franssen als living statue
Printscreen van de website cultuurclickgroningen.nl
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
56
Promotie van de Fraeylemaborg als trouwlocatie
Om nieuwe trouwlustigen over de streep te trekken is er op zaterdag 22
februari (13.00-17.00 uur) een vrij toegankelijke inloopmiddag in de borg.
Aanstaande bruidsparen die nog op zoek zijn naar een locatie kunnen de
fraaie Trouwzaal en de aangrenzende Grote Zaal bekijken en kunnen meer
informatie opdoen over bijvoorbeeld de fotoreportage en Restaurant De
Boerderij op het voorterrein van het landgoed.
Ook kunnen reeds getrouwde paren hun huwelijksbelofte hernieuwen in de
Fraeylemaborg. Een dergelijke ceremonie wordt in Nederland steeds
populairder.
Er is een ambtenaar van de burgerlijke stand van de Gemeente Slochteren
aanwezig voor het beantwoorden van vragen. Ook een medewerker van de
Fraeylemaborg en een vertegenwoordiger van het restaurant zijn present.
De toegang is gratis.
Medio november nam de Fraeylemaborg deel aan de beurs Bruidsplaza in
de Euroborg in Groningen. Samen met de Buitengewone Ambtenaren van
de Burgerlijke Stand van de gemeente Slochteren werd de trouwlocatie
twee dagen gepromoot.
De borg wordt ook via trouweningroningen.nl als trouwlocatie onder de
aandacht gebracht.
De Fraeylemaborg staat vermeld als trouwlocatie op de volgende
trouwsites: TrouweninNederland.nl, TrouweninGroningen.nl,
trouwplannen.nl,trouwen.com en bruiloft.nl. Ook werd er geadverteerd in
de Huwelijksdatagids. Een gids die door vrijwel alle gemeentes in NoordNederland onder aanstaande bruidsparen wordt verspreid.
In 2014 werd er twee keer een trouw inloopmiddag georganiseerd. Zowel
in februari als in september werden deze middagen goed bezocht.
Aanstaande bruidsparen konden de trouwlocatie komen bekijken, zich
laten informeren over trouwen in de borg en de sfeer komen proeven. Een
ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente Slochteren was
aanwezig voor het beantwoorden van vragen. Ook restaurant de Boerderij
verleende medewerking aan deze middagen.
Acties
Actie “Leden werven voor de Vereniging Vrienden van de Fraeylemaborg”
Inwoners van het dorp Slochteren kregen in de maand februari gratis
toegang tot de borg! Deze actie deden we in samenwerking met de
dorpsvereniging van Slochteren. Met deze actie willen we graag dat meer
omwonenden lid worden van de Vereniging Vrienden van de
Fraeylemaborg. Iedere gratis bezoeker uit het dorp wordt namelijk
gevraagd om adres en emailadres, zodat de Vrienden hen -vrijblijvend !kunnen benaderen. De gratis toegang voor inwoners van het dorp
Slochteren was geldig voor iedereen met in de postcode de cijfers “9621”.
Aanbiedingen
Museumkaarthouders konden bijvoorbeeld gebruik maken van deze leuke
aanbieding “korting op Vorstenboek”.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
57
We bedenken steeds weer nieuwe aantrekkelijke acties.
Alle Facebook bezoekers kregen bijvoorbeeld op de entree van Culinair
Fraeylema € 1,50 korting, wanneer zij op een briefje de woorden:
CODECULINAIR, schreven en dit bij de kassa zien lieten zien.
Samenwerking
Samen met “De verhalen van Groningen” werd publiciteit gegeven aan een
historische busrit.
De historische DAM bus
Nadere informatie over deze tocht onder auspiciën van "De Verhalen van
Groningen" was te vinden op de website www.deverhalenvangroningen.nl
Via die website kon men zich ook aanmelden voor deze unieke rit.
Zo trekken we op zeer gevarieerde wijze publiek naar de Fraelemaborg.
Op zondag 10 augustus reed de historische DAM bus 154 vanuit
Groningen naar de Fraeylemaborg. Er werd een boeiend programma met
onder meer een rit per Janplezier naar de Slochter kerk met bezichtiging
van kerk en toren aangeboden. Natuurlijk was er tevens de mogelijkheid
om de Fraeylemaborg en de tentoonstelling "Etsen van Rembrandt" te
bekijken.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
58
Landelijke televisie uitzending
Op dinsdag 19 augustus 2014 werd een herhaling uitgezonden van het
programma Max Monumentaal, met de Daagsche Kamer van de
Fraeylemaborg in de hoofdrol.
Website en Facebook
De website wordt steeds geactualiseerd en gemoderniseerd. We zijn zeer
actief op Facebook.
Actuele Facebook berichten zijn te zien op de webstie.
Huub Stapel, presentator van Max Monumentaal op de trap voor de
Fraeylemaborg.
Het wordt de bezoekers van de website zo gemakkelijk mogelijk gemaakt.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
59
Het publiek via internet betrekken bij de Fraeylemaborg
Het publiek van de Fraeylemaborg werd bijvoorbeeld uitgenodigd om deel
te nemen aan een internetenquête waarbij men een favoriete folly kon
kiezen, waarmee zij het tiende ontwerp kozen dat gebouwd gaat worden in
het park van de Fraeylemaborg en op het Erfgoedplein van Slochteren. Er
deden bijna duizend mensen mee aan de enquête. Winnaar van deze
publieksprijs werd Alex den Braver uit Groningen met zijn “Folly bij de
Hooge Berg”.
Vermelding en artikelen in kranten en (dag) bladen
"Folly bij de Hooge Berg" van Alex den Braver.
Aanmelden van evenementen op diverse sites
We zijn zeer actief in het aanmelden van activiteiten op diverse sites zoals
bijvoorbeeld, vanplan.nl, toerisme.groningen.nl.
Vermelding van de Zweedse kerstmarkt in Landidee.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
60
De regionale pers plaats de persberichten van de borg veelvuldig.
Er zijn in 2014 in het totaal 54 persberichten verzonden. Deze worden
veelvuldig geplaatst. Ook worden er regelmatig artikelen en vermeldingen
in de verschillende (dag)bladen geplaatst.
Artikel conservator Henny van Harten in Erfgoed Inzicht 2014, magazine
nr.1. Erfgoed inzicht is het digitale tijdschrift van Erfgoedpartners,
Groningen.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
61
Verspreiden van folders en flyers
Dit jaar zijn er 15.000 Nederlandstalige en 5000 Duitstalige folders van de
Fraeylemaborg verspreid. Voor de evenementen worden aparte flyers
verspreid.
FraeylemaNieuws
Dit is een uitgave van de Stichting Landgoed Fraeylemaborg verschijnt
eenmaal in de drie maanden en wordt gratis via e-mail verstrekt.
De media
De media en de Fraeylemaborg weten elkaar te vinden.
Marjon Edzes was op 17 december te zien op RTV Noord, waarbij zij in
debat ging met minister Kamp omtrent de aardbevingen en de gevolgen
hiervan voor de Fraeylemaborg.
Het Dagblad van het Noorden gaf de maximale vijf sterren aan de
tentoonstelling “Etsen van Rembrandt”. Bruikleengever Henk Helmantel
had een buitengewoon leuk en verhelderend gesprek op Radio Noord over
de etsen van Rembrandt en ging hij gelijk door naar een opname van TV
Noord.
Facebook pagina’s en websites evenementen
Voor veel evenementen zijn zelfstandige websites en Facebookpagina’s
actief zoals bijvoorbeeld voor Culinair Fraeylema en de Zweedse
kerstmarkt (met ruim 1000 likes op de Facebookpagina). Ook op deze
wijze bereiken we veel publiek.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
62
10 Subsidieaanvragen
Soort
Toegewezen
Voor het project ‘New Follies op Fraeylema en het
erfgoedplein van Slochteren’
Gelden erfgoedplein ontwikkeling gemeente Slochteren
Bolhuisfonds
Kunstraad (na afwijzing in eerste instantie)
Programma Landelijk Gebied Provincie Groningen
Provincie Groningen Recreatie en Toerisme
Voor het project ‘Fraeylema herleeft’, het oral history
boek
VSB fonds
Vereniging Vrienden van het Landgoed Fraeylemaborg
€ 40.000
€ 8.244
€ 15.000
€ 20.000
€ 15.000
€ 6.000
€ 6.500
Roorda & Veldman
Voor het boek over het leven van Evert Jan Thomassen
à Thuessink van der Hoop van Slochteren
€ 1.000
Huist van de Groninger Cultuur
Rabo Coöperatiefonds
Detenje
Scholten Kammingafonds
€ 500
€ 1.000
€ 1.500
€ 1.000
Subsidieaanvragen
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
63
11 Betrokken rechtspersonen
Bij het Landgoed Fraeylemaborg zijn meerdere stichtingen en een
vereniging betrokken.
 De Stichting Landgoed Fraeylemaborg is belast met de exploitatie
van de borg en het landgoed.
 De Gerrit van Houten Stichting/Van Houten Stichting is eigenaar
van het landgoed en beheert de kunstcollectie van Gerrit van
Houten, die te zien is in de Fraeylemaborg.
 De Jan Menze van Diepen Stichting en de beheert een bijzondere
kunstcollectie die tentoongesteld wordt in de borg en in het
expositiepaviljoen het Koetshuis.
 Stichting Van der Wyck-De Kempenaer beheert een bijzondere
kunstcollectie die tentoongesteld wordt in de borg en in het
expositiepaviljoen het Koetshuis.
 Daarnaast is er de Stichting Activiteitencommissie Fraeylemaborg.
Deze stichting organiseert het openluchtspel en de kunstmarkt en
de voorstellingen van Theater te Water.
 De Vereniging Vrienden van het Landgoed Fraeylemaborg
ondersteunt de Fraeylemaborg in de breedste zin van het woord.
Betrokken
rechtspersonen
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
64
Aantal bestuurders
Voorzitter Vereniging Vrienden van het landgoed Fraeylemaborg, Dirk
Jan Bremmer.




De stichting Fraeylema Koetsentocht organiseert samen met het
landgoed de jaarlijkse koetsentocht.
De Stichting Drie Borgen Tocht organiseert jaarlijks een tocht
voor Oldtimer auto’s langs drie borgen in Groningen waaronder
altijd de Fraeylemaborg.
De plaatselijke afdeling Hoogezand Sappemeer e.o. van de
landelijke vereniging Groei & Bloei organiseert in samenwerking
met de Fraeylemaborg jaarlijks een tuinfair op het landgoed.
Stichting Zweden beleven organiseert in samenwerking met de
Fraeylemaborg de Zweedse kerstmarkt.
Stichting Landgoed Fraeylemaborg
7
Gerrit van Houten Stichting
6
Jan Menze van Diepen Stichting
3
Vereniging Vrienden van het Landgoed
Fraeylemaborg
6
Stichting Activiteitencommissie
Fraeylemaborg
10
Stichting Van der Wyck-De Kempenaer
8
Stichting Fraeylema Koetsentocht
5
Stichting Drie Borgen Tocht
5
Vereniging Groei & Bloei HoogezandSappemeer
5
Stichting Zweden Beleven
2
57
Binnen de organisaties die ieder op eigen wijze een bijdrage leveren aan
het culturele erfgoed van het Landgoed Fraeylemaborg zijn 57 bestuurders
actief.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
65
Op 10 april hield historica en publiciste Dorine Hermans een boeiende
lezing in de Grote zaal van de borg, op uitnodiging van de Jan Menze van
Diepen Stichting. Historica Dorine Hermans is niet alleen een groot kenner
van verleden en heden van onze koninklijke familie, ze weet haar kennis
ook op een aanstekelijke en humoristische manier te delen, zowel in haar
boeken als op het podium. Haar psychologische analyse van de
Koninklijke diersoort, haar inside information over twee eeuwen
koningshuis en haar scherpe anekdotiek maken haar optreden tot een
perfecte mix van referaat en cabaret.
Zicht op het publiek bij de lezing van Dorine Hermans.
Historica Dorine Hermans (hier in gesprek met de voorzitter van de Van
Diepen Stichting Jan Kuipers gaf een lezing.
Onderwerp: "de Koninklijke mens, een zeldzame diersoort ".
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
66
Het Virtuele Van Diepen Museum
Op deze speciale pagina’s met interactieve 360° foto’s, kunnen
kunstwerken en tentoonstellingen van de Jan Menze van Diepen Stichting
worden bekeken in combinatie met interessante gegevens.
Vorstelijke Varia in het virtuele museum van de Jan Menze van Diepen
Stichting.
Boek Gerrit van Houten Schichting.
De Gerrit van Houten Stichting gaf een boekje uit met informatie over het
leven en werk van de kunstenaar Gerrit van Houten (1866-1934). In de
Fraeylemaborg is steeds werk van deze kunstenaar te zien. Omdat de
oeuvre catalogus al snel geheel uitverkocht was, was er veel vraag naar
extra informatie over deze kunstenaar. De oeuvre-catalogus is in zijn
geheel doorbladerbaar te raadplegen op www.gerritvanhouten.nl
Werk van Gerrit van Houten (1866-1934).
.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
67
Bijlage 1
Bestuurssamenstelling
Naam
Functie
J.H. Teekman Delfzijl
Mr. H. Menninga Harkstede
voorzitter en portefeuille
sponsoring
secretaris
Op voorspraak van de gemeente
Slochteren
penningmeester
contact gemeente Slochteren
Op voorspraak van de gemeente
Slochteren
portefeuille PR en contacten
Vrienden en
Activiteitencommissie
Op voorspraak van de Gerrit van
Houten Stichting
portefeuille museale zaken
Vertegenwoordiger Gerrit van
Houten Stichting
portefeuille monumenten en
ruimtelijke ordening
J. Pilon - Appingedam
G.J. Knook Slochteren
Mevrouw F.M.
Teeuwen
Mr. G.W. Breuker Groningen
De heer O.
Kloosterman Groningen
Jaar van
aantreden
2008
2008
2012
2008
2014
2009
2011
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
68
Bijlage 2
Medewerkers
Naam medewerker
Functie
Mevrouw M.J. Edzes
Directeur
Mevrouw drs. H. van Harten -Boers
Conservator
De heer G.P. de Haan
Hoofd interne dienst
Mevrouw J. van der Spoel1
De heer E. Eggens
De heer H. Nijlaan
Management assistente
Algemeen medewerker
Algemeen medewerker
Mevrouw J .T. Hagenouw Streurman1
Mevrouw A.E.J. Westrup -Hoving1
Huwelijksgastvrouw
De heer J.D. Alkema
De heer G. Hommes
De heer R Werkman
De heer M. Heringa
Nynke van Hoorn
Vorm dienstverband
(datum in dienst)
Management contract
(01-01-2005)
Gedetacheerd via SFMOG
(01-04-1981)
Gedetacheerd via SFMOG
(01-03-1991)
Freelance (01-09-2011)
(01-01-2013)
Gedetacheerd via BWR
(01-04-2009)
(01-03-1988)
Huwelijksgastvrouw,
(01-03-1986)
ondersteuning educatie en
ondersteuning PR
Onderhoud
(01-06-2012)
Schoonmaak
Gedetacheerd via BWR
(01-01-2013)
Schoonmaak
Gedetacheerd via BWR
(01-10-2013)
Schilderwerk
Gedetacheerd via BWR
(01-06-2013 )
Projectmedewerker
Freelance (01-11-2014)
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
69
Bijlage 3
Vrijwilligers
Bloemendames in dienst per 31-12-2014
Bos-, tuin- en onderhoudsmedewerkers in dienst per 31-12-2014
1. Mevrouw D. Bakker
1. De heer L. Akkerman (Zagen en kappen)
2. Mevrouw M. Bontjer
2. De heer H. Blaauw (Electra)
3. Mevrouw G. Velthuis ( overleden november 2014 )
3. De heer H. Boer (Algemeen onderhoud)
4. Mevrouw G. Luxema
5. Mevrouw M. Muurling
6. Mevrouw S. Nieman
7. Mevrouw R. Schwander
8. Mevrouw E. van Doesburg
9. Mevrouw B. Tijsterman
4. De heer C. Pernot (Algemeen onderhoud)
5. De heer L. Duijts (Pomoloog)
6. De heer H. Niemeier (Electra)
7. De heer B. Rogaar (Park gids)
8. Mevrouw J. Steenbergen (Paddestoelen expert)
9. De heer K. Steenbergen (Paddestoelen expert)
10. De heer P. Veldman (Algemeen onderhoud)
11. De heer K. Schipper (Begeleider Zorgboerderij “De Olle Bongerd”)
12. De heer R. Warries ( Electra )
13. de heer W. Knobbe ( Algemeen onderhoud )
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
70
Museumassistenten in dienst per 31-12-2014
1. Mevrouw J. Aalfs -Kleefstra
2. Mevrouw A. van Akker
3. De heer T. Arends (Tevens webmaster, administratief
medewerker en collectie registratie )
4. Mevrouw L. Beikes
5. De Heer F. Bos
6. Mevrouw D. Bragonje
7. Mevrouw A. Brons
8. Mevrouw. M. Dekker
9. Mevrouw J. Doornbos
10. Mevrouw C. Dirks -Onnes
11. Mevrouw L.N.A. Duijts –Wijma (Tevens gids)
12. Mevrouw H. Eibes
13. Mevrouw E. A. van Elderen -Dijkstra
14. Mevrouw E. Engels
15. Mevrouw H. Geertsema
16. Mevrouw R. Graver
17. Mevrouw J .T. Hagenouw -Streurman
18. Mevrouw E. Hartgers
19. Mevrouw W. Hooijmeier
20. De Heer D. Hoogerkamp (Tevens gids)
21. Mevrouw H. Kruizenga
22. Mevrouw J. Luiken -Sinkgraven
23. Mevrouw T. Molenberg
24. Mevrouw J. Post
25. De heer B. Rogaar
26. Mevrouw P. Rogaar (Vrijwilligerscoordinator)
27. Mevrouw H. de Rooij
28. Mevrouw R. Rozema -van Calfsbeek
29. Mevrouw Schaafstal
30. Mevrouw M. Scholten
31. Mevrouw N. Schrage
32. Mevrouw N. Siebenga (Tevens gids, redactie
FraeylemaNieuws en collectie registratie)
33. Mevrouw T. Smeels
34. Mevrouw E. Smit -de Jonge (Tevens gids en redactie
FraeylemaNieuws)
35. Mevrouw J. van der Spoel
36. Mevrouw L. van Straten
37. Mevrouw R.A. Tepper
38. Mevrouw B. Tijsterman
39. Mevrouw S. van der Velde
40. Mevrouw G. de Vreede -de Rooij
41. Mevrouw E. Wals
42. Mevrouw A.E.J. Westrup –Hoving (Tevens gids)
43. Mevrouw D. Wigboldus
44. Mevrouw A. de Witt
45. Vantharoath Seng
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
71
Jaarverslag 2014 Vereniging Vrienden van het
Landgoed Fraeylemaborg
Jaarverslag 2014
Vereniging
Vrienden van het
Landgoed
Fraeylemaborg
Leden
In het jaar 2014 is het aantal leden van de Vereniging Vrienden van het
Landgoed Fraeylemaborg redelijk stabiel gebleven. Eind 2014 waren er
675 Vrienden. Voor het verkrijgen van nieuwe vrienden is een actieplan
ledenwerving opgesteld, dat een tiental actiepunten behelst. In het
afgelopen jaar kon op een aantal ervan nog geen concreet vervolg worden
gegeven.
De vereniging heeft zich gepresenteerd op de jaarlijkse Kunstmarkt in juni,
waar 10 nieuwe leden zijn verwelkomd. De nieuwe vrienden hebben als
welkomstgeschenk een Slochter Kleikom ontvangen. Daarnaast zijn vele
brochures meegegeven aan belangstellenden. Het directe rendement
hiervan is nog niet aan te geven.
Aan de bruidsparen die huwen in de Fraeylemaborg verstrekte de gemeente
Slochteren sinds een paar jaar een vrienden-voucher. De gemeente nam de
vouchers tegen betaling af van onze vereniging. Vanwege bezuinigingen is
de gemeente hiermee gestopt. De verenging zorgt er nu zelf voor dat de
vouchers worden overhandigd aan de bruidsparen. Het bestuur vindt dat
onze leden de beste ambassadeurs van onze vereniging zijn. Daarom zou
iedere vriend moeten proberen één nieuwe vriend te werven. In 2015
hopen we met de verdere uitvoering van de actiepunten het ledenbestand
van onze vereniging op peil te houden en zo mogelijk te vergroten.
Bestuur
In 2014 heeft een bestuurswisseling plaats gevonden. De heer R. Drent
(Ruud), voorzitter van de vereniging, is afgetreden en was niet herkiesbaar.
Hij is opgevolgd door de heer D.J. Bremmer (Dirk Jan) uit Slochteren. Na
de voorjaarsledenvergadering zijn de taken binnen het bestuur opnieuw
verdeeld.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
72
van de bestedingen heeft, evenals voorgaande jaren, een duurzaam karakter
en is van groot belang voor de borg.
Per 31.12.2014 was de samenstelling van het bestuur als volgt:
D.J. Bremmer (Dirk Jan)
voorzitter
C. Allersma (Carin)
secretaris
P.M.H.J. Thijssen (Paul)
penningmeester
E.H. de Vries-Sax (Ellen)
coördinator activiteiten
E.G. Westerink (Elbert)
ledenadministratie en pr
In 2014 werden zes bestuursvergaderingen gehouden, waarvan een aantal
in combinatie met het verzorgen van een mailing naar de leden. Van alle
bestuursvergaderingen zijn verslagen gemaakt en vastgesteld. Per jaar
wordt een jaarrooster opgesteld waarin de te nemen activiteiten per maand
staan genoemd. Het jaarrooster is de leidraad voor het bestuur.
Om de vier jaar wordt het beleidsplan voor de komende vier jaren
opgesteld. Begin 2013 heeft het bestuur het beleidsplan geactualiseerd en
vastgesteld voor de jaren 2013 tot en met 2016.
Op 4 maart en 23 december 2014 vond het informatieve overleg plaats
tussen een bestuursdelegatie van de Stichting Landgoed Fraeylemaborg en
het bestuur van de Vereniging van de Vrienden. Met name is gesproken
over de stand van zaken van de projecten waarvoor de donaties zijn
verstrekt. Een extra donatie is verstrekt voor een TV-spot op RTV Noord.
Ook is het uitgeven en financieren van een boekenreeks over het leven van
Evert Jan Th. à Th. van der Hoop van Slochteren aan de orde geweest.
Besteding donatie van de Vereniging Vrienden van het landgoed
Fraeylemaborg
De donatie voor het jaar 2014 is besteed aan de restauratie van de klok en
wijzerplaat. Dit in het kader van de restauratie van de toren van de borg.
Onder andere moest de wijzerplaat van de klok geëmailleerd worden. In de
ledenvergadering in oktober is de donatie voor 2015 besproken. Het doel
Ledenvergaderingen
De vriendendagen c.q. huishoudelijke ledenvergaderingen vonden twee
keer plaats, met aansluitend een lezing of activiteit in relatie tot de borg
en/of omgeving. Deze lezingen en activiteiten worden door de leden erg op
prijs gesteld.
Voorjaarsvergadering
Deze vergadering vond plaats op 12 april en werd door voorzitter Ruud
Drent geopend. De vergadering werd door 60 leden bezocht.
In tegenstelling tot eerdere vergaderingen zijn de vergaderstukken uit
kostenoverwegingen op de website van de Fraeylemaborg geplaatst. We
willen steeds meer digitaal communiceren met onze leden. De stukken
voor deze vergadering zijn door de secretaris op een scherm gepresenteerd.
Paul Thijssen heeft de financiën toegelicht. Hij kon melding maken van
een anonieme gift in 2013 van € 500. Overigens werden de financiële
bescheiden door de kascommissie in orde bevonden en werd de
penningmeester decharge verleend. Eind 2014 is wederom een anonieme
gift ontvangen. Nu ten bedrage van € 1000. De anonieme gevers worden
hiervoor bijzonder hartelijk bedankt!
Op deze vergadering is afscheid genomen van Ruud Drent, die na acht
jaren niet herkiesbaar was als voorzitter van de Vereniging Vrienden van
het Landgoed Fraeylemaborg. Met een hartelijk applaus is Ruud door de
Vrienden bedankt voor zijn jarenlange inzet voor de vereniging. Hem werd
een attentie aangeboden. Het bestuur heeft Dirk Jan Bremmer
voorgedragen als nieuw bestuurslid, voorzitter. Hij wordt in deze
vergadering unaniem benoemd als nieuw bestuurslid.
De voorzitter van het bestuur van de Stichting Landgoed Fraeylemaborg
geeft uitleg over een aantal punten, zoals aanpassing klimaatbeheersing
voor de tentoonstelling over etsen van Rembrandt, treffen extra
maatregelen ter voorkoming van diefstal en een bestuurswijziging.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
73
Marjon Edzes, directeur van de Fraeylemaborg, vertelde onder meer over
de torenrestauratie, over de ontwikkeling van een erfgoedplein op de
voormalige HUBO-locatie, waar dan ook plaats is voor de Follies, en zij
meldde ons de schade aan de borg, die veroorzaakt is door de
aardbevingen.
Het bestuur bedankt de personeelsleden en vrijwilligers van de borg voor
hun steun en medewerking in het afgelopen jaar. Ook de inzet van de
Scoutinggroep Fraeylema bij de catering tijdens de ledenvergaderingen
wordt erg op prijs gesteld.
Na de pauze kon er worden genoten van een boeiende lezing van Inge
Zwerver, adviseur bij de Vereniging Groninger Dorpen. Zij vertelde over
het leven op het Engelse platteland, zoals dat werd beleefd door de ogen
van de beroemde schrijfster Jane Austen. De voorzitter bood haar een
attentie aan. Na deze lezing werd de vergadering afgesloten met een hapje
en een drankje.
Najaarsvergadering
Op zaterdag 4 oktober 2014 vond de najaarsvergadering plaats, waarbij de
nieuwe voorzitter, Dirk Jan Bremmer, meer dan 40 Vrienden kon
verwelkomen. Naast de gebruikelijke agendapunten is de besteding van de
vriendengelden 2015 aan de orde geweest. De bestemmingen: 1. hekwerk
op de brug voor de borg en 2. een bijdrage in de kosten van een door
Henny van Harten te schrijven boek over het leven op de borg in vroegere
tijden, zijn goedgekeurd.
Door Marjon Edzes en de voorzitter van de Fraeylemaborg, worden een
aantal actuele zaken toegelicht.
Na de pauze werd een lezing verzorgd door de heer J. Westerhof, met als
titel “Markante bewoners van de Fraeylemaborg”. Hij ging terug in de
geschiedenis en vertelde over de invloeden, zowel regionaal als landelijk,
van enkele borgbewoners. De relatie tussen de borg en Stad en
Ommelanden en parallellen tussen toen en nu kwamen daarbij aan de orde.
De voorzitter bedankte de heer Westerhof voor zijn lezing en bood een
attentie aan.
Zoals gewoonlijk was er na afloop van de bijeenkomst gelegenheid om
onder het genot van een drankje na te praten.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
74
Jaarverslag 2014 Activiteitencommissie
Fraeylemaborg
De samenstelling van het bestuur van de Activiteitencommissie is in 2014
als volgt:
H.L. Faber (Henk)
voorzitter
A. Post (Alexander)
penningmeester
N.J.M. Fikkers (Nicola)
secretaries, scoutinggroep Fraeylema
H. Smid (Ria)
bestuurslid
A.A. Dijkema-Meijers (Alie)
dorpsvereniging Slochteren
W. Bakker (Winnie)
bestuurslid commissie KunstMarkt
F.M. Teeuwen (Floortje)
stichting landgoed Fraeylemaborg
Georganiseerde activiteiten
Jaarverslag 2014
Activiteitencommissie
Fraeylemaborg
Theater te Water
In februari vonden er weer een drietal voorstellingen plaats in het kader
van de wintertournee van Theater te Water in de Boerderij. In totaal zagen
zo’n 280 mensen de voorstelling.
Theater te Water speelde: Een Frisse Wind
De voorstelling is gebaseerd op The Old Law (de ouderen wet), een stuk
uit 1618. Het is een absurd stuk dat raakt aan de huidige discussie over de
vergrijzing van de maatschappij en dat na 395 jaar nog steeds gezien mag
worden. Bij Theater te Water werd het een clownesk geheel met
slimmeriken en dommeriken, slechteriken en goederiken, braveriken en
schurken. Ze tuimelden over elkaar heen, maakten elkaar het leven zuur of
probeerden juist elkaar gelukkig te maken. Er werd gelachen en gehuild.
En dat allemaal door die ene nieuwe wet van hertog Evander, waarvan
niemand kan geloven dat het waar is. Mannen en vrouwen worden bij het
bereiken van een bepaalde leeftijd op hun verjaardag, door de hertog zelf
in zee gegooid. Dat leverde reddingsacties op, zwendel in geboorteakten.
Wie houdt van zijn vader en moeder en wie niet? Alles was in rep en roer
en het werd al gekker. Maar aan het slot bleek de hertog nog een troef in
handen te hebben, die het stuk een heel andere wending gaf.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
75
Ook dit keer schotelden de enthousiaste spelers van Theater te Water de
bezoekers een drietal leuke en humoristische voorstellingen voor. Helaas
bleek de kaartverkoop dit keer tegen te vallen, een kleine 200 verkochte
kaarten i.p.v. gemiddeld circa 300 stuks.
Kunstmarkt
Het jaar 2014 was een jubileumjaar voor de kunstmarkt, het was 35 jaar
geleden dat de eerste keer op het voorterrein van de borg een kleine markt
gehouden werd. Men wilde destijds de bevolking van Slochteren meer bij
de Fraeylemaborg betrekken maar het moest wel bij het karakter van de
Borg passen. Inmiddels is het een jaarlijks terugkerend festijn geworden
dat gezamenlijk met het jaarlijkse Openluchtspel Fraeylema Rondom
wordt genoemd.
De commissie heeft extra elementen toegevoegd om de markt dit jaar een
bijzonder karakter te geven. Zo was er een speciale expositie waar 7
kunstenaars voor benaderd zijn om een werkstuk te maken met de
Fraeylemaborg als thema. Deze zijn een maand voor de dag waarop de
kunstmarkt gehouden werd voor het publiek tentoongesteld in de
Orangerie van de borg.
gestelde kunstvoorwerpen, de veilingmeester was de bekende Groninger
Jacques D’ Ancona.
De opbrengst van de veiling ging naar de Fraeylemaborg als bijdrage voor
de door de Borg genoodzaakte investeringen voor inbraakbeveiliging. Het
randprogramma wat jaarlijks de kunstmarkt ondersteund was dit jaar extra
uitgebreid met een grote variatie aan muziekgenres en straattheater. Een
prachtig levend standbeeld rondom de Borg zorgde voor veel bewondering.
Midden in dit totale gebeuren baande zich een trouwstoet welke op de dag
van de Kunstmarkt in de echt werd verbonden in de Borg. Het bruidspaar
had wel een hele bijzondere dag uitgezocht om in Slochteren te trouwen.
Het was voor het publiek zowel als voor de kunstenaars een dag vol
belevenissen en de commissie kijkt met een heel voldaan gevoel terug op
dit speciale jubileumjaar. Zo’n 2500 bezoekers hebben we die dag mogen
ontvangen.
Om de aangeboden kunst op een hoger niveau te brengen werden een
aantal speciale kunstenaars benaderd. Om ook een binnen locatie aan te
kunnen bieden werd dit jaar de grote zaal van restaurant Boerderij erbij
gehuurd. Het aantal kramen werd op deze manier groter dan ooit, ruim 80
kunstenaars waren aanwezig.
Op de markt krijgt de schilderkunst de meeste ruimte vanwege de diverse
technieken als olieverf, acryl en aquarel, pentekeningen, krijt enz., maar
ook graffiti. Daarnaast waren er kunstenaars met sieraden, textiel,
beeldhouwwerk, houtkunst, edelsmeedkunst, keramiek en fotografie. Aan
alle bezoekers op de markt werd het jubileumboekje uitgereikt waarin
afbeeldingen en beschrijvingen opgenomen van de aanwezige kunstenaars,
dit werd erg goed ontvangen. Op de Brogklip cq. het bordes van de borg
werd een veiling gehouden van de door de kunstenaars beschikbaar
De kunstmarkt vanuit de lucht.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
76
Openluchtspel
Het Openluchtspel van 2014 had een bijzonder tintje, het Fraeylema
Ensemble vierde ‘35 jaar’ Openluchtspel voor en rond de Fraeylemaborg.
Na de eerste opvoering van De Vrek van Molière voor de borg in 1978,
volgden er nog 35 succesvolle jaren van het Openluchtspel. Meegerekend
dat er in 1979 niet was gespeeld en dat het Ensemble haar echte 35e
voorstelling in 2013 was vergeten, werd er voor gekozen 35 jaar
Openluchtspel te vieren op haar 36e verjaardag. En samen met de
onlosmakelijke Kunstmarkt werd 35 jaar Fraeylema Rondom gevierd.
Als jubileumstuk heeft het Ensemble het bestaande stuk ‘Ons kent Ons’
van Alan Ayckbourn laten bewerken door Nico van der Wijk, die in het
stuk terugblikken heeft verwerkt over de geschiedenis van het Fraeylema
Ensemble en zo anekdotes en scènes uit het verleden een eigen plek gaf in
de opvoering van 'De Debutant'. Een blijspel waarin het Fraeylema
Ensemble kruipt in de huid van amateur toneelschap FRASP die repeteert
voor hun zogenaamde jubileumvoorstelling.
De opvoering vond dit keer plaats op een bekende plek, de vertrouwde
Klip van de Fraeylemaborg waar afgelopen jaren vaak was gespeeld. Zo’n
1200 bezoekers jong en oud genoten van in totaal 4 opvoeringen. Gelukkig
werd alleen de zaterdagvoorstelling de eerste 10 minuten geplaagd door
een ligt buitje. De regie was ook in 2014 in handen van Albert Secuur, in
het spel schitterden 12 spelers en waren zo’n 35 vrijwilligers betrokken per
avond. Na de reeks van 4 voorstellingen ontvingen Gerard Deiman en
Henk Faber een zilveren insigne van de Nederlandse Vereniging voor
Amateurtheater voor hun inzet voor het Openluchtspel van de afgelopen 25
jaar.
Het Fraeylema Ensemble vierde ‘35 jaar’ Openluchtspel voor en rond de
Fraeylemaborg.
Alex Vissering
Op vrijdagavond 12 december stond de najaarsactiviteit op de agenda. Dit
keer trad Alex Vissering op. In een intieme en gezellige sfeer van zo’n 60
toeschouwers nam Alex ons mee in zijn passie over het Groninger land en
zijn liefde voor de natuur. Maar ook dingen waaraan hij zich aan stoort, de
politiek en de liefde. Kortom, met zijn prachtige anekdotes en liedjes raakt
hij mensen met de dingen die ons allen aan het hart gaan. En dat gebeurde
ook in de Boerderij. Een geslaagde avond, waarbij Alex tot twee keer toe
een toegift gaf.
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
77
Samenwerking
Tijdens de evenementen Kunstmarkt en Openluchtspel werkt de commissie
elk jaar samen met Scoutinggroep Fraeylema. De Activiteitencommissie is
zeer erkentelijk voor hulp van vele vrijwilligers, organisaties en sponsoren,
zonder deze inzet zijn activiteiten op het landgoed Fraeylemaborg niet
mogelijk.
Ineke Koning
Marjon Faber
Henk Faber
Albert Secuur
Acquisitie en PR
Productie
Productie en PR
Regie en Decor ontwerp
EHBO Slochteren /Schildwolde
Stam en OPF Scouting Fraeylema
. . . en natuurlijk de vele toneelspelers uit Slochteren, Stad en Ommeland
Vrijwillige medewerkers
Kunstmarkt:
Winnie Bakker (vz)
Greetje Bos
Betty Potman,
Willem van Karsen
Jurjen Verver
EHBO Slochteren/Schildwolde
OPF, Sherpa’s en Vendel Scouting Fraeylema
Openluchtspel:
Miranda Bolhuis
Edith Nijkamp
Wouter van der Maden
Wim Boer
Wim Valentijn
Martin Akkerman
Fred Knip
Herman Heikens
Lex van der Gaag
Ester Wolters
Ria Smid
Jolanda Braam
Colette Vrolijk
André Sietsma
Elvera van Bentum
Productieteam
Productieteam
Productieteam
Productieteam en Decor ontwerp
Productieteam
Productieteam
Productieteam
Productieteam
Productieteam
Productieteam
Productieteam
Productieteam
Productieteam
Licht en Geluid techniek
Kostuums
Jaarverslag 2014 Fraeylemaborg
78