Illyria - shoqata e shkrimtarëve shqiptaro

18
CYANMAGENTAYELLOWBLACK
CYANMAGENTAYELLOWBLACK
✴
✴
ILLYRIA
FOKUS
#1575
25 gusht - 28 gusht 2006
Anëtarët e Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë - një dashuri e re në krahët e hapur të Çikagos së bukur...
NGA GJEKË MARINAJ,
TEKSAS
Më 20 gusht, 2006, anëtarët e Shoqatës së
Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë u
bënë një dashuri e re në krahët e hapur
të Çikagos së bukur. Të gjithë sollën me
vete diçka të veçantë nga jeta e tyre letrare
e personale, nga jeta e qyteteve ku banojnë, nga bota e pasur shpirtërore që kanë...
Dhe nëpërmes dyerve të hapura të zemrave bujare të vëllezërve Hodo dhe Sami
Mehmeti, të cilët aq bujarisht morën për
sipër të gjitha shpenzimet e darkës,
shkrimtarët dhe poetët e diasporës hynë
brenda dyerve të restorantit Green
Dolphin për të jetuar shijen e një nate të
paharruar.
Mbi gjashtëdhjetë shkrimtarë,
poetë e të ftuar nderi, mbushën sallën e
bukur dhe komode që ishte kthyer në një
atmosferë krejt shqiptare. Mbështetësi
më madh i shoqatës, biznesmeni i suksesshëm Nazar Mehmeti priste e përshëndeste të gjithë pjesëmarrësit me
çiltërsinë e një shqiptari të vërtet dhe me
kulturën e një mikpritësi të sofistikuar.
Po ashtu, pritësit dhe përcjellësit,
mikpritësit dhe argëtuesit Dalan a
Burbuqe Luzaj, Pandi e Valbona Siku dhe
Ymer Çela i përshëndesnin të ardhurit,
një nga një, me dashamirësinë tipike të
shqiptarëve për shqiptarët.
Vëmendje, dhënie rëndësie,
respekt e dashuri njerëzore vihej re në
çdo dhënie dore, në çdo përshëndetje, në
çdo përqafim që behej. As komplimentet
e sinqerta që femrat i bënin njëra-tjetrës
nuk mungonin. Ato nuk kishin asnjë
arsye ta ulnin zërin kur flisnin se si
shtatzënia e kishte bërë edhe më simpatike shkrimtaren Teuta Shabani Towel,
apo kur pyesnin se kush është ajo vajza
me bukuri të rrallë kur sytë u shkonin tek
Sonila Luzaj. Ato madje gjenin kënaqësi
edhe duke vënë në dukje se sa elegante
ishin treguar në veshje Evgjeni Sevo e
Merita Bajraktari McCormack.
Edhe burrat pyesnin njëritjetrin me dashamirësi: cili është poeti
Sami Milloshi që kemi dëgjuar aq mirë
për të? A do të vijë poeti Mëhill Velaj
sonte? A thua do na sjell ndonjë kopje të
romanit të tij të fundit shkrimtari Ramiz
Gjini? Po poeti Lekë Gjoka e Luigj Çekaj
a kanë dalë me ndonjë lirët të ri?...
Bisedat e këtilla do të vazhdonin gjatë sikur të mos i ndërpriste zëri
i Dalan Luzajt. Pas një urimi të ngrohët
mirëseardhës, ai ja dorëzoi mikrofonin
aktorit tonë të shquar Pandi Siku. Që nga
momenti që ai e mori në dorë mikrofonin
gjërat që tradicionalisht kërkonin seriozitet u gërshetuan me një humor të
këndshëm, por dhe humori u interpretua prej tij me seriozitet. Të pranishmit
ranë menjëherë në dashuri me zërin e tij
të bukur dhe talentin e tij të rrallë.
Por prapë mbizotëroi serioziteti kur u prezantuan të ftuarit e nderit. Ata ishin shkrimtarja kanadeze
Constancë Rookë, poeti gjerman Rainer
Schulte, shkenctari shqiptar (nga nëna),
profesor në universiteti i Çikagos
Miodrag Radulovacki dhe Prof. Doc.
Zenum Halili, i ardhur nga Universiteti
i Prishtinës.
Pas pak minutave të shoqëruar me muzikë, recitime poezish dhe me
ca grimcave humoristike, e mori fjalën ai
që është “shtylla kurrizore” e gjithë
mbarëvajtjes së shoqatës; organizuesi dhe
mbështetësi kryesor jo vetëm i këtij
aktiviteti, por edhe aktiviteteve të tjera,
pra kryetari i shoqatës, shkrimtari vërtet
i talentuar Ramiz Gjini.
Gjini e filloi fjalimin duke shprehur
kënaqësinë e tij për pjesëmarrjen në
takimin miqësor të shoqatës, the theksoi
se mbi të gjitha anëtarët e shoqatës gjendeshin aty “për t’i shtrënguar dorën njëritjetrit si njerëz”. Ai e quajti human dhe
aspak të lehtë misionin e shoqatës që drejton. “Ne,” tha ai, “e kemi konsideruar
dhe do ta konsiderojmë lidhjen tonë si
një grupim kolegësh e miqsh të një ideali. Nuk na ka bashkuar asnjë interes, por
na ka bashkuar ndjenja humane, dëshira për ta ruajtur dhe përsosur më tepër
atë konstrukt shpirtëror, pa të cilin, populli ynë nuk do të mbijetonte... Lidhja
jonë, është sot një nga grupimet më serioze shqiptaro-amerikane”.
Më tej vuri në dukje disa nga
aktivitetet që shoqata ka zhvilluar gjatë
vitit që kaloi. Ai përmendi promovimin
e librave të poetit dhe skulptorit Nexhat
Ymeraj, i cili ia dhuroi shoqatës të gjitha
paratë që u grumbulluan atë ditë nga
shitja e librave të tij. Gjini vlerësoi
gjithashtu bashkëpunimin e shoqatës me
Vatrën. Veçanërisht një prezantim të serisë
së librave mbi mendimin shqiptar, të
botuara në Tiranë. Si të rëndësishëm e
trajtoi edhe një aktivitet përkujtimor mbi
jetën dhe veprën e regjisorit kosovar
Besim Sahatçiu, të organizuar në studion
e fotografit të njohur Fadil Berisha.
“Kemi arritur brenda një viti,” tha ia “të
botojmë të vetmen antologji të poetëve
shqiptaro-amerikanë, e cila, sapo u botua
dhe ja, sonte e kemi në dorë.”
Gjini shtoi se kohët e fundit, ka pasur një
interes të madh të shkrimtarëve dhe poetëve, që nuk ishin anëtarësuar më parë,
për t’u anëtarësuar në lidhje duke respektuar të gjitha të drejtat dhe detyrimet që
i takojnë një anëtari. Ai përmendi si emra
krijuesish seriozë Merita Bajraktari
McCormack, Kozeta Zylo, Pandeli
Simsia, Iliriana Sulkuqi, Nexhat Ymeraj,
Selahudin Velaj, Gjergj Lacuku, Evis
Maria Xhajanka, Vlash Fili, Bardhyl
Mezini, Ymer Çela etij., të cilët janë anëtarësuar këto kohët e fundit.
Më të gjitha arritjet, që respekti i jashtëzakonshëm dhe mbështetja e paparë e
komunitetit tonë tregon se kanë qenë të
një niveli të lartë, Ramiz Gjini nuk hezitoi të shprehte keqardhjen për Largimin
e disa anëtarëve nga shoqata: “Për ta
mbajtur lidhjen tonë si një grupim pa
asnjë frymë diktati, qysh para një viti, ne
kemi përgatitur një formë, ku janë përcaktuar të gjitha okazionet duke u dhënë
mundësi anëtarëve të hyjnë dhe të dalin
nga lidhja sa herë të duan.
Ashtu siç ka pasur anëtarësime të reja, ka
pasur edhe nga ata, që si të thuash, janë
vetë-përjashtuar, pasi nuk u janë
përgjigjur detyrimeve, ndonëse, përmes
kësaj forme, ne kemi afruar edhe
mundësinë e anëtarësimit falas. Por, para
se të bëhet kjo, duhet rezervuar në kryesi kërkesa, e cila, është e përfshirë në dispozitat që përmban kjo formë. Ne e
kemi bërë këtë për të evituar rrezikun e
shndërrimit të lidhjes sonë në një organizatë fantazmë, e kemi bërë, sepse nuk
duam të gënjejmë as veten as opinionin
publik.”
Pas fjalimit të kryetarit, vërtet
të respektuar nga shoqata dhe komuniteti, filloi shtrimi i darkës. Ushqimet e
freskëta, të shijshme edhe të bollshme u
shoqëruan më verë e ëmbëlsira nga më
të ndryshmet. Pronarët e restorantit Hodo
dhe Sami Mehmeti të shoqëruar nga
kushëriri i tyre, Nazar Mehmet, nuk qëndronin të ulur pranë tavolinave përkatëse,
por u shërbenin me shumë dashamirësi
të tjerëve. Ata i shihje herë duke u prekë
lehtë shpatullat me dashamirësi sa poetëve Lekë Gjoka, Ndue Hila e Gjergja
Lacuku ashtu edhe duke i pyetur Ymet
Abdulain, Minella e Zana Aleksin, Bajazit
e Mibera Mitrushin, apo Thanas e Violeta
Hodon nëse ata ishin të kënaqur me
ushqimet dhe nëse do të dëshironin
ndonjë gjë shtesë...
Të gjitha këto kaluan në një atmosferë
kaq miqësore, kaq shqiptare sa vetëm
kameramani Eduart Çaushi, i cili bëri
filmimin e të gjithë mbrëmjes për televizionet që do e transmetojnë aktivitetin,
mund t’i diktonte. Kënga dhe vallja,
recitimet dhe përshëndetjet vazhduan
deri pas mesnatës...
U PREZANTUA ANTOLOGJIA POETIKE
“PERËNDIM I MALLUAR”
Një tjetër surprizë e këndshme ishte
edhe Antologjia poetike “Perëndim i
Malluar”. Një libër i përgatitur me shumë
kujdes nga Dhori Thanasi dhe i botuar
që di unë, që aktivizon rrethin e tij familjar dhe miqtë e tij për ta drejtuat ndihmën e tyre aty ky vërtet ia vlen, aty ku
ajo kthehet në një ndihmë tjetër në të mirë
të atdheut, në të mirë të letërsisë, në të
mirë të Shoqatës së Shkrimtarëve
Shqiptaro-Amerikanë. Ai jo vetëm që e
ndihmon shoqatën, por edhe e ndjek
veprimtarinë e saj nga afër. Ketë vit erdhi në Çikago një ditë para takimit, që të
sigurohej se gjithçka do të vente mbarë
ditën e diel. Në të njëjtën kohë premtoi
se edhe vitin që vjen, në Nju Jork, ai do
të jetë midis anëtarëve të Shoqatës, do të
bashkëpunojnë me miqtë e tij në sponsorimin e darkës dhe do të interesohet
për mbarëvajtjen e takimit me të njëjtin
merak dhe dashamirësi që ka treguar në
dy takimet e para.
Çmimi Skënderbeu, për vitin
2005, nuk mund të shkonte tek askush
tjetër dhe të meritohej plotësisht, siç e
meritoi Nazar Mehmeti.
ÇMIMI PENA E ARTË
në Shqipëri nga shtëpia botuese Arbëria.
Në antologji marrin pjesë 62 autorë të
sotëm dhe 12 nga e kaluara që nga
Konica, Noli, Pipa, Peshkëpia, Xhaferri e
të tjerë pak ose aspak të njohur me krijime të viteve të hershme nga shekulli i
kaluar.
Antologjia është e botuar me kapakë
të trashë dhe ka 392 faqe ndër të cilat një
vend të rëndësishëm zë edhe parathënie
e shkruar bukur nga Dhori Thanasi. Ajo
kushton 30 dollarë dhe mund të porositet
sipas informacionit të gjetur në faqen
elektronike www.FotjonArt.com.
Natyrisht, shumë nga poezitë e botuara aty as që i afrohen nivelit antologjik,
por Thanasi dhe konsultantët e tij kanë
gjykuar që antologjia të jetë më tepër një
përmbledhje e krijuesve të diasporës se
sa të përpiqeshin të përzgjidhnin esencën
poetike të poezisë që është krijuar dhe
krijohet në diasporën tonë. Një vendim
ky që pati reagime të ndryshme nga anëtarët e shoqatës. Pason lista e poetëve të
përfshirë në këtë antologji.
Nga e kaluara janë përfshirë:
Arshi Pipa, Bilal Xhaferri, Elpiniqi Q.
Frashëri, Faik Konica, Theofan S. Noli,
Haxhi M. Çami, Nexhat Peshkëpia, Lukë
Grabocka, Kristo Floqi, S. I. Dhëmbeli,
Spiro Dino, Vass Peppo.
Ndërsa lista e poetëve bashkëkohorë
përbëhet nga: Abdurrahman Thaçi,
Adnan Mehmi, Agim Baceli, Albana
Liftchin, Alfred Lela, Ani Gjika, Artan Fili,
Bardhyl Mezini, Betim Muço, Blerta
Alikaj, Dalan Luzi, Dedë Shkurti, Dhori
Thanasi, Donika Timko, Edmond
Ismailati, Ejvis Maria Xhajanka,
Fatbardha Pali, Fatjon Paja, Fotjon
Thanasi, Gazi Buxheli, Gentian Blaca,
Gjeto Turmalaj, Gjekë Marinaj, Ilir
Levonja, Ilir Borova, Iliriana Sulkuqi, Julia
Gjoka, Kolec Traboini, Këze (Kozeta)
Zylo, Lekë Gjoka, Lulash Palushaj, Luljeta
Blaca, Maksim Zotaj, Mensur Spahiu,
Merita Bajraktari McCormack, Mëhill
Velaj, Mustafa Elezi, Ndrek Ded Guri,
Ndue Hila, Nexhat Imeraj, Nexhip Ejupi,
Niko Kirko, Pal Imeri, Pal Ndreçaj, Petraq
Pali, Përparim Hysi, Qazim Rushaj,
Rajmonda Moisiu, Ramiz Gjini, Roland
Musta, Rozi Thehohari, Sami Gjoka,
Shpëtim Kastrati, Tahir Hysa, Vaid
Hyzoti, Valbona Dardha, Valentina
Gorvokaj, Valter Kozma Lazëri, Yllka
Nika, Zef Përgega, Zeqir Gërvalla dhe
Zera Bajgora.
Sipas Thanasit, i cili kishte ardhur së
bashku me zonjën dhe djalin e tij t’ua bëjë
të mundur antologjinë pjesëmarrësve,
për këtë vepër “u shfrytëzuan materiale
të dërguara prej autorëve, bashkëpunëtorëve dhe u shfletuan shumë vëllime
poetike. Për autorët e brezit të hershëm
në Amerikë u përdorën materiale arkivore dhe periodikë të botuar prej shqiptarëve në fillimshekullin e shkuar”.
Teknikisht, antologjia është realizuar
me shumë kujdes dhe është botuar me
një kualitet të lartë.
ÇMIMI SKËNDERBEU
Shoqata e Shkrimtarëve ShqiptaroAmerikanë për here të parë nderon me
çmimin Skënderbeu një nga njerëzit më
shpirtgjerë të komunitetit shqiptar të
Amerikës, biznesmenin e shquar Nazar
Mehmeti. Çmimi Skënderbeu jepet në
shenjë falënderimi ndaj ndihmës që jepet
për financimin e çmimit Gjenima, i cili ka
për mision sjelljen e njërit nga shkrimtarët më të mirë në botë në takimin e
shoqatës, dhe që andej njohjen e shoqatës
në botën letrare ndërkombëtare. Vitin që
kaloi, zoti Mehmeti tregoi se bujaria që
në përgjithësi përfaqëson fisnikërinë
njerëzore, është një virtyt me të cilin njeriu
vë shpirtin e vet në lëvizje për të ndihmuar të tjerët. Përveç mbulimit të shpenzimeve të darkës se shtruar në nder të
shoqatës në Dallas vitin që kaloi, që mendohet të ketë kushtuar rreth 5000 dollarë,
ai i dhuroi shoqatës edhe një çek prej
2,500 dollarësh.
Por e veçanta e zemërbardhësisë së Nazar Mehmetit nuk qëndron
thjeshtë tek ndihma që jep, por tek
mënyra se si e jep atë. Ai e kupton ndihmën që jep si një virtyt që e lartëson njeriun për të kryer veprime njerëzore në të
mirë të njerëzimit. Megjithëse
dashamirësia dhe çiltërsia më të cilën
vepron, mund të jetë pjesë e botëkuptimit të tij personal, e të kuptuarit se mendjet e njerëzve punojnë në drejtime të
ndryshme dhe e ndihmojnë shoqërinë në
fusha të ndryshme të jetës, ndihma e tij
ndaj shoqatës i kalon caqet e një bujarie
impulsive.
Nazar Mehmeti është i vetmi,
Ky është viti i tretë që Shoqata e
Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikane
nderon me çmime letrare anëtarët e saj.
Ndonëse mundësia e konkurrimit është
e rezervuar vetëm për anëtarët e
shoqatës, juria e konkursit nga viti në vit
por merr një numër në rritje librash për
gjykim.
Këtë vit, përveç gjinive të romanit,
poezisë dhe publicistikës, shoqata e
shkrimtarëve i dha jetë edhe një gjinie
tjetër të rëndësishme letrare—gjinisë së
përkthimit.
Përveç certifikatave, dhe trofeve në të cilat
gjendet logoja e shoqatës me portretin e
Naim Frasherit në mes, fituesit u larguan
nga podiumi me ndjenjën e një respekti
edhe më të lartë nga kolegët e tyre. Ata
u duartrokitën gjatë, u ftuan gjatë darkës të bënin fotografi me kolegët dhe të
ftuarit, duke zgjuar edhe kureshtjen e
shkrimtarëve të huaj, të cilët i pamë të
merrnin shënim emrat e tyre.
Shumica e anëtarëve të shoqatës do e
mbështesnin mendimin tim se shkrimtarja Rozi Theohari është jo vetëm njëra
nga femrat më të respektuara të shoqatës,
por edhe njëra nga shkrimtaret me serioze shqiptaro-amerikane. Fuqia e saj
autoriale është evidente në vlerat që sjell
për lexuesin libri i saj “Mbi thinja fryn
erë”.
Pas shqyrtimit të librave të këtij zhanri,
juria ishte e mendimit se libri i kësaj
autoreje e meriton plotësisht çmimin
Pena e Artë. Pastërtia e gjuhës, rëndësia
që ajo u kushton ngjarjeve dhe mbresave
për të cilat vendosë të shkruaj, si dhe përshkrimi me ndjenjë dhe profesionalizëm
i ngjarjeve dhe evenimenteve që trajton
janë disa nga pikat e forta të penës së saj.
Pasi theksoi se dhënia e çmimit është një
nder i madh që i bëhet, ajo falënderoi
shoqatën e shkrimtareve për vlerësimin
që i bëri librit “Mbi thinja fryn erë”. Në
fjalimin e saj dinjitoz, Theohari tha se
“edhe pse i shkruar mijëra kilometra larg
vendit tonë, libri im “Mbi thinja fryn ere”
megjithëse ka si teatër veprimesh
Amerikën, zanafillën shpirtërore e ka aty,
në Shqipërinë tonë, në Dardhën time të
bukur, fshatin e lindjes, të shtrenjte e të
paharruar, me dramën e saj të dhimbshme të kurbetit. Tematika e shkrimeve
të mia i ka rrënjët në fisnikërinë e brezave
të tëre të atyre njerëzve që kanë lindur në
atdhe dhe kanë emigruar në Amerikë ose
kanë lindur e janë rritur këtu, të cilët, me
punën dhe virtytet e manifestuara edhe
në një botë të madhe e të huaj si Amerika,
më frymëzuan të hedh në letër gjithë ato
mbresa të pafundme”.
Çmimin Pena e Artë për gjininë e poezinë këtë herë e meritoi Merita
Bajraktari McCormack. Libri i saj me
poezi “Tinguj Malli” premton një të
ardhme edhe më të ndritur për poeten
në fjalë. Ajo ka talentin dhe njohuritë e
nevojshme kulturore për të avancuar. Ky
libër është një dëshmi e vërtet se
McCormack është gjithnjë në kërkim të
së bukurës, të së vërtetës, dhe të kualitetit
artistik në poezi. Megjithëse fjala “premton” nuk është rastësi në komentin tim,
libri i saj e ka bindur jurinë e konkursit
se ndër librat e paraqitur në konkurs
“Tinguj Malli” ishte, absolutisht, më cilësori.
Gjatë fjalës së pranimit të
çmimit, ajo iu drejtua jurisë duke thënë
se “fakti që ju keni përzgjedhur krijimtarinë time dhe e keni vlerësuar atë me
çmimin “Pena e Arte” me jep emocione
dhe më bën me krahë, por edhe më shërben në rritjen e frymëzimit për një krijimtari akoma më të mirë, më të plotë dhe
më të arrirë artistikisht.”
Të pranishmit e vlerësuan lart
si fjalimin e saj elegant ashtu edhe sinqeritetin e përmbajtjes së tij.
Duartrokitjeve dhe urimeve të përzemërta të kolegëve ajo iu përgjigj me filozofi
dhe entuziazëm njëherësh: “Sikur të mos
isha anëtare e shoqatës nuk do e kisha
fituar sonte këtë çmim”.
(Vijon në F. 20-21)
WWW.GAZETAILLYRIA.NET
✴
19
✴