MIkeNI ZAMOR KOD DECE SA HRONIeNIM

UDK: 616.72-002-053.2;
616.74-073
2011; 6(1): 19-22
ISSN-1452-662X
Strigni rad
Aleksandra Sekulie,1 Srbislav Stevanovid,' Saga Milidevid,1 Suada Gicid Skenderi2
MIkeNI ZAMOR KOD DECE SA HRONIeNIM
JUVENILNIM ARTRITISOM
Prim ljen/Received: 25. 05. 2011.
Prihvaden/Accepted: 07. 06. 2011.
SaZetak: Cilj nageg rada bio je da utvrdimo stepen
migienog zamora pojedinih migienih grupa kod dece
obolele od hroni6nog juvenilnog artritisa, koje su postojeeim ogranidenjima u obimu pokreta u zglobovima, kompromitovane u svojoj funkciji. Cetiri ispitanika prosane starosti 9,5 godina pod dijagnozom hroni6nog juvenilnog artritisa. Zdravi ispitanici, istih godina, njih gestoro, predstavljali su kontrolnu grupu ispitanika. Primenjen je manuelni migieni test za fleksore podlaktice, fleksore i ekstenzore Sake i prstiju, merenje obima pokreta lakatnog zgloba, zgloba raja i interfalangealnih zglobova i elektromiografija (EMG) ispitivanje plaastim elektrodama za detekciju povrginskih signala. Rezultati su pokazali statistieli znaajnu
razliku u vrednostima indeksa zamora u svim ispitivanih migida u grupi obolele dece u odnosu na zdrave ispitanike, dime je objagnjen znaajan pad efikasnosti
migida, gto se mora uzeti u obzir pri doziranju intenziteta kineziterapijskog tretmana. Zaldju6eno je da promene na kogtano zglobnom sistemu u toku HJA uz
funkcionalnu imobilizaciju zglobnih struktura doprinose sekundamoj hipotrofiji, odnosno atrofiji migida,
Sto dovodi do zna6ajnog povedanja migidnog zamora
pri aktivnostima aktuelnih migienih grupa.
Kljuene reel: juvenilni artritis, elektromiografija,
ovog oboljenja i time kasno zapoe'injanje sa terapijom,
predstavlja razlog tegkog ogtedenja zglobova i drugih
organa i nedovoljnog skeletnog sazrevanja. Tako pravo-
zamor.
ristika svih tipova artritisa (5). Migidi koji okrutuju
afektirani zglob, mogu biti zahvadeni inaktivitetnom
UVOD
Hroni6ni juvenilni artritis (HJA) je kompleksna bolest to jest heterogena grupa oboljenja koju karakterige
pojava artritisa pre 16 godine tivota i prisutnost simptoma u trajanju dute od gest nedelja. Bolest je nepoznate
etiologije i problem dijagnostikovanja predstavlja 6esto
razvoj simptoma koji mope trajati danima, nekad i nedeljama. Upravo relativno desto kasno dijagnostikovanje
1
2
Klinika za rehabilitaciju Dr Miroslav Zotovie" Beograd.
Zdraystveni centar Novi Pazar.
vremena dijagnoza i rano zapoeinjanje sa terapijom
smanjuju kasniju onesposobljenost kod dece (1).
Kod dece obolele od HJA mote se javiti slabost
migida kao odgovor na inflamacijske procese i bolne
senzacije. HJA kao hroni6no oboljenje zahteva imobilizaciju zglobova u odredenim periodima bolesti. Atmfija migida desto je posledica inaktiviteta i smanjene
upotrebe migieno-skeletnog sistema usled refleksne reakcije na bol (2, 3). Zgarani hug koji po6inje ogtedenjem zgloba, koje vodi gtednji migida, gto vodi slabljenju migiene snage, uz dalje ogtedenje zgloba, povedava
rizik funkcionalnih ograni6enja. Uzroci koji mogu kompromitovati migienu funkciju mogu biti patologke promene u obolelom zglobu kao gto je sinovitis i sistemska
aktivnost bolesti (4, 5), ekstraartikulame neuromuskulame manifestacije (6), aktivni miozitis, smanjenje pro-
toka krvi kroz migide (6), atrofija i degeneracija migienih vlakana (7) 6esto je elektromiografski nalaz
nalazu u primarnim migienirn oboljenjima (8).
Fizijatrij ski problem kod dece sa HJA primamo je
vezan za probleme migieno-skeletnog sistema (9). Inflamacija zgloba sa gubitkom kvaliteta pokreta je karakte-
atrofijom. Ova atrofija ostavlja zglob manje zagtieen od
spoljnih sila, kao Sto je nogenje telesne tetine. Migiena
slabost mote doprineti kontrakturi zgloba (10), uslovljavajudi smanjenu angatovanost aktuelnih migienih
grupa i brtu manifestaciju lokalnog i opgteg zamora.
CILJ RADA
Cilj nageg rada bio je da utvrdimo stepen migidnog zamora pojedinih migidnih grupa, koje su postojedim ograni6enjima u obimu pokreta u zglobovima, kompromitovane u svojoj funkciji.
PDF compression, OCR, web optimization using a watermarked evaluation copy of CVISION PDFCompressor
20
Aleksandra Sekulid, Srbislav Stevanovid, Sala Mili6evi6, Suada Gicid Skenderi
MATERIJAL I METODE
Mike
OCENA
Ispitanici su bili 6etvoro dece prosane starosti 9,5
BRACHIORADIALIS
4
godina, koja su ldena na Odeljenju za rehabilitaciju
dece Klinike za rehabilitaciju Dr M. Zotovie" pod dijagnozom hroni6nog juvenilnog artritisa. Zdravi ispitanici, istih godina, njih gestoro, predstavljali su kon-
FLEX. DIGITORUM
PROFUNDUS
3+
EXT. CARPI RADIALIS
3+
EXT. DIGITORUM COMMUNIS
3
trolnu grupu ispitanika.
U proceni funkcionalnog statusa kogtano-zglobnog i migienog sistema primenjen je manuelni migieni
test za fleksore podlaktice, fleksore i ekstenzore Bake i
prstiju i merenje obima pokreta lakatnog zgloba, zgloba raja i interfalangealnih zglobova. Stepen postojeeih pasivnih ograni6enja u zglobovima i mogudeg obima pokretljivosti odredivan je gravitacionim uglomerom. Sva merenja sprovedena su bilateralno.
EMG ispitivanje
Ispitivanje je izvrgeno plo6astim srebrnim elektrodama za detekciju povrginskih EMG signala. Ispiti-
vanje je radeno na osmokanalnom elektromiografu
Dantec Keypoint. Aktivna registraciona elektroda postavljana je na telo migida, referentna na odgovarajueu
tetivu, dok je uzemljenje postavljano distalno na ipsilateralni ekstremitet. Ispitanicima je objagnjen nain pregleda i na6in na koji de aktivirati odredene migiene
grupe, kako bi se postigao adekvatan pokret i kontrakcija aktuelnog migida. Potom je za svaki mike odredena maksimalna kontrakcija i putem vizuelnog feedbacka traeno od ispitanika da odr2e 100% maksimalne
kontrakcije u periodu od 45 sekundi (ovaj period odre-
den je prethodnim pilot ispitivanjem funkcionalnih
mogudnosti svakog deteta). U slu6aju neadekvatne
kontrakcije, postupak je ponavljan nakon kradeg odmora. Amplituda detektovanog EMG signala je uprose6avana i vrednosti, na po6etku i na kraju datog wemenskog intervala trajanja maksimalne izometrijske
kontrakcije, uzimane su za analizu. Podaci su putem
ra6unara analizirani u off line modu.
Tabela 2. Prosebie ocene mifiene snage ispitivanih
mai& po manuelnom mi.fienom testu
kod nagih pacijenata perzistirale su fleksione kontrakture razli6itog stepena u svim zglobovima, bez stati-
stiai zna6ajne razlike u stranama. Najvedi procenat
odstupanja od normalnog obima pokreta naden je u interfalangealnim zglobovima. U Tabeli 2 prikazane su
vrednosti dobijene primenom manuelnog migienog testa. Merenja su vrgila to ispitivaa na istom pacijentu,
nezavisno jedan od drugog. Osim fleksora podlaktice,
u svim ostalim ispitanim migieima prose6na ocena migiene snage ispitanih migida kretala se oko ocene 3, bez
statistidki znadajne razlike izmedu ekstremiteta. Na
Grafikonu 1 dat je registrovan indeks zamora ispitanih
migida. Statistieli znaajna razlika u vrednostima indeksa zamora u odnosu na zdrave ispitanike nadena je
u svim ispitanim migidima. Ova pojava se mote objasniti 6injenicom da su ovi migiei, funkcionalnom imobilizacijom, gto je uslovljeno postojedim kontrakturama, dovedeni u nepovoljan polaaj, koji permanentno
onemogudava punu migienu aktivnost dovodedi do
inaktiviteta dela migienih vlakana i samim tim do smanjenja uslova za efikasan migieni rad. Tome u prilog
ide i 6injenica, da je, daleko vedi indeks zamora registrovan u migidima 6iji se tetivni pripoji nalaze na kogtanim segmentima sa najvedim pasivnim ograni6enjiO Zer341
Arl
DEG isrl
IFTL.L.111
flouilg.proe.
124'2:chlora1.
REZULTATI
10
U Tabeli 1 su date vrednosti dobijene merenjem
obima pokreta u zglobovima. U merenim zglobovima
ZGLOB
lakatni
rani
polo2aj
35°
metakarp. -I falanga (treei prst)
18°
350
I fal. - II fal.
II fal. - III fal.
25°
25°
16
26
ZS
30
Grafikon 1. Indeks zamora ispitanih
DESNO
red. pokreta
38,2 %
35,4%
54,1 %
81,2%
polo2aj
37,5°
21°
30°
22,5°
20°
3d
46
40
SI
< 0,01)
LEVO
red. pokreta
47 %
36,2%
58,3%
43,7%
Tabela 1. Stepen postojeeih kontraktura u ispitivanim zglobovima i proseean procenat odstupanja obima
pokreta od normalnih vrednosti
PDF compression, OCR, web optimization using a watermarked evaluation copy of CVISION PDFCompressor
MlgICNI ZAMOR KOD DECE SA HRONIeNIM JUVENILNIM ARTRITISOM
11:11
10
id
28
ld
WA.
ao
Grafikon 2. Indeks zamora ispitivanih misica
kod dve grupe ispitanika (p < 0,01)
ma u amplitudi pokreta. Na Grafikonu 2 dat je ukupno
izraunat registrovani stepen migienog zamora kod dve
grupe ispitanika. Analiziranjem ukupno dobijenih rezultata indeksa zamora kod dve grupe ispitanika, regi-
strovano je statisti6ki znaajno pove6anje vrednosti
ovog parametra u dece obolele od HJA.
DISKUSIJA
Hroni6ni juvenilni artritis je bolest Eiji je tok tegko
predvideti. U tri 6etvrtine bolesnika sa HJA prognoza
21
6injenice, istaknut je znaaj terapijskog treninga u rehabilitaciji odraslih reumati6ara, uz dozirana i strogo
kontrolisana optereeenja, sa vigekratnim setovima yeThanja i odmora (11).
Migieni zamor definisan kao nemogu6nost odr1avanja stabilne migiene kontrakcije sa posledi6nim padom u kvalitetu izvodenja pokreta, mote se objektivizirati neurofiziologlcim tehnikama. Povrginska EMG se
du2e vremena koristi u studijama perifemog migienog
zamora (12, 13, 14, 15). Migi6na slabost i poveeanje zamora ved su kvantifikovani za vreme izometrijskih kontrakcija kod M. Duchenne (2) i proksimalnih migi6nih
distrofija, kod pacijenata sa hroni6nom denervacijom
(5), kao i za vreme izokineti6kih kontrakcija u brojnim
neuromuskularnim oboljenjima (13, 16) i kod pacijenata sa metabolietim miopatijama (17, 18). U nama dostupnoj literaturi, nismo nagli podatke o istreivanju migidnog zamora kod dece sa hroni6nim juvenilnim artritisom. Ovaj problem uo6en je tokom sprovodenja rehabilitacionog tretmana dece sa ovim oboljenjem.
Kako se bazi6ni principi fizikalnog tretmana kod
ove dece zasnivaju na kineziterapijskom tretmanu, u
periodima egzacerbacije, tretman je limitiran prisutOstala 6etvrtina pati od hroni6nog poliartritisa, odno- nim bolom u inflamiranim zglobovima. Tokom tih fasno reumatoidnog artritisa odraslih, spondiloartropati- za, u zavisnosti od du2ine trajanja, migi6i su funkcioje iii hroni6nog iridociklitisa. Pri tome sistemski oblik nalno imobilisani. Zapaljenske promene koje se degaima najgoru prognozu. Tegki oblici artritisa sa destruk- vaju u periartikulamim strukturama, narugavaju funkcijama kosti, ostavljaju deformitete i ogteeenja funkci- cionalni integritet lokomotornog sistema, gto vodi
je zglobova. Adekvatna fizioterapija bitno smanjuje smanjenju funkcionalnih moguenosti deteta. U tom cifunkcionalna ogteeenja zahvatenih zglobnih struktura. lju, u periodima remisije, kada je moguee primeniti in-
je dobra i oni ozdravljaju sa sekvelama iii bez njih.
Hirurgko le6enje mote se razmatrati u kasnijim fazama
tenzivniji kineziterapij ski tretman, zadatak je kompen-
bolesti, kada su formirani deformiteti i destrukcije zovati funkciju. Kako su rezultati nageg istreivanja
zglobova, gde su indikovani rekonstruktivni hirurgki pokazali zna6ajan pad efikasnosti mi3i6a tokom trajazahvati, sve do zamene zglobova vegta6kim (10).
nja bolesti, ova se pojava mora uzeti u obzir kada se
Na znaaj evaluacije migienog sistema kod pacijenata sa reumatskim promenama ve6 je ukazivano. Tako
je uo6en pad migiene snage za 33 do 52% kod odraslih
pacijenata kao i dece sa reumatoidnim artritisom
dozira intenzitet kineziterapijskog tretmana.
ZAKLJUtAK
(15,19), gto je tumgeno ne samo sekundarnim atro-
Promene na kogtano zglobnom sistemu u toku
fi6nim promenama migiea, vee i primarnim procesima
degeneracije migienih vlakana. Utvrdeno je da zapaljenski procesi u migieima reumati6ara vode metabo-
HJA uz funkcionalnu imobilizaciju zglobnih struktura
doprinose sekundarnoj hipotrofiji, odnosno atrofiji migida, gto vodi deficitu u vidu smanjenja migiene snage i
znaajnog poveeanja migionog zamora, pri aktivnostima aktuelnih migi6nih grupa.
li6kim promenama migi6nih 6elija sa posledi6nom
kompromitacijom migiene funkcije. S obzirom na ove
PDF compression, OCR, web optimization using a watermarked evaluation copy of CVISION PDFCompressor
22
Aleksandra Sekulid, Srbislav Stevanovid, Saga Mili6evi6, Suada Gicid Skenderi
Summary
DEGREE OF MUSCLE FATIGUE IN CHILDREN
WITH CHRONIC JUVENILE ARTHRITIS
Aleksandra Sekulic,' Srbislav Stevanovic,1 Sasa Milicevic,' Suada Gicic Skenderi2
1- Clinic for rehabilitation "Dr Miroslav Zotovic" Belgrade, 2 - Health center Novi Pazar
The aim of our work was to identify gradient of
the muscle fatigue of some muscle groups,among children with chronic juvenile arthritis, which are restricted in function by existing limitation in range of motions. Four patients in age of 9,5, with mentioned diagnosis were examined. Healthy subjects, with same ages
were control group. Manuel muscle test, range of motion test and EMG examination were performed. Results shown significance difference in degree of mus-
LITERATURA
1. Kim KH, Kim DS. Juvenile idiopathic arthritis: Diagno-
sis and differential diagnosis. Korean J Pediatr 2010; 53(11):
931-5.
2. Edwards RHT, Wiles CM. Energy exchapge in human skeletal muscle during isometric contraction. Circ Res 1981; 48: 11-17.
3. Stokes M, Young A. The contribution of reflex inhibition to arthrogenous muscle weakness. Clin Sci 1984; 67: 7-14.
4. Ringold S, Wallace CA. Measuring clinical response
and remission in juvenile idiopathic arthritis. Curr Opin Rheumatol. 2007; 19 (5): 471-6.
5. Sawhney S, Agarwal M. Outcome measures in pediatric
rheumatology. Indian J Pediatr 2010; 77 (10): 1183-9.
6. Miller RG. Dynamic properties of partially denervated
muscle. Ann Neurol 1979; 6: 51-55.
7. Edstrom L, Nordemar R. Differential changes in Type I
and Type II muscle fibers in rheumatoid arthritis: a biopsy study.
Scand J Rheumatol 1974; 3: 155-60.
8. Kim KN. Treatment of juvenile rheumatoid arthritis.
Korean J Pediatr. 2010; 53 (11): 936-41.
9. Bertoti DB. Pediatric Physical Therapy. 1st ed. Philadelphia: J.B. Lippincott Company; 1989.
10. Ansell MB. Chronic arthritis in childhood. Ann Rheum
Dis 1987; 37: 107.
11. Edwards RHT. Studied of muscular performance in normal and dystrophic subjects. Brit Med Bull 1980; 36: 159-164.
cle fatigue among observed patients, which explain decrease of muscle efficiency and must be taken when intensity of kinesitherapic treatment has to be done. It is
concluded that structural changes on locomotory sys-
tem induce secondary hypertrophy or atrophy of the
muscle system and increase of muscle fatigue when activity of certain muscles is performed.
Key words: juvenile arhtritis, electromyography,
fatigue.
12. De Vries H, Moritani T, Nagata A. The relation betwe-
en critical power and neuromuscular fatigue estitmated from
electromyographic data. Ergonomics 1982; 25: 783-91.
13. Gross D. The role of physiotherapy in the overall treatment programme for rheumatoid arthritis. In: Wagenhauser FJ,
ed. Chronic forms of polyarthritis. Zurich: Hans Huber Publishers, 1976: 256-259.
14. Moglia A, Bejor M, Cattaneo S et al. Surface EMG
evaluation of quadriceps femoris in normal and spastic subjects.
Electromyogr Clin Neurophysiol 1987; 25: 217-22.
15. Milner-Brown HS, Mellenthin M, Miller RG. Quantifying human muscle strenght endurance and fatigue. Arh Phys
Med Rehabil 1986; 67: 530-5.
16. Tiselins P. Studies on joint temperature, joint sifiness
and muscle weakness in rheumatoid arthritis: an experimental
and clinical investigation. Acta Rheumatol Scand 1969; 38
Suppl 14: S70-98.
17. Brandt W, Buchtal F, Ebbeson F et al. Posttetanic mechanical tension and evoked action potentials in McArdle's desease. J Neurol Neurosurg Psychiatry 1977; 40: 920-925.
18. Griffin NJ, McClure MH, Bertorini TE. Sequential
isokinetic and manuals muscle testing in patients with neuromuscular disease: pilot study. Phys Ther 1986; 66: 32-35.
19. Oberg T, Karsznia A, Gre BA, Lagerstrand A. Physical
training of children with juvenile chronic arthritis. Effects on
force, endurance and EMG response to localized muscle fatigue.
Scand J Rheumatol. 1994; 23 (2): 92-5.
Adresa za korenspodenciju/Correnspondence to:
Aleksandra Sekulie
Tel.: 063 330 652
Sokobanjska 13, 11000 Beograd
e-mail: [email protected]
PDF compression, OCR, web optimization using a watermarked evaluation copy of CVISION PDFCompressor