Nieuwsbrief 2013 – Nr. 1

Nieuwsbrief 2013 – Nr. 1
2
Een online zoektocht met antwoorden
6
Neue Direktorin des NVT-Taaluniecentrums
6
Wettbewerb eTwinning: Unterrichtsideen zum Europäischen Jahr 2013
7
Unterrichtsmaterial „Europa in der Grundschule“
7
RPZ Arbeitskreis: Nederlands op school – de eerste jaren
8
Lesungen und Theaterworkshops mit Do van Ranst
9
21.2.2013 in Oldenburg: Kompakttagung: „Auf die Plätze, klaar, partez!“
9
15.5.2013 in Rindern: Vom Nachbarn lernen - Zwischentreffen
1
Een online zoektocht met antwoorden
Enthousiaste leerlingen met online lesmateriaal aan het werk zien. De leerlingen zijn er al maar nu nog
de rest. Leerlingen kunnen enthousiast zijn als hun docent ze iets nieuws of nuttigs op het juiste niveau
geeft. Daarover gaat dit artikel. Een zoektocht naar digitaal materiaal dat geschikt is voor Duitse
scholieren die Nederlands leren.
Op de NiBiS-Server staat een becommentarieerde lijst1 met links naar nuttige websites. Het
onderhouden van een deel van deze lijst was voor mij bijzonder leerzaam. Ik wil hieronder delen wat ik
tegenkwam en collega’s op leuke ideeën brengen. Daarvoor bespreek ik drie soorten websites, omdat
dat de weg is die ik bewandelde naar meer materiaal. Ten eerste zijn er de linklijsten waar leuke ideeën
te vinden zijn. Daarnaast zijn er groepen waarbij je je kunt aanmelden. De KommPlatt2 is zo’n groep en
ik noem nog een paar die interessant zijn. Ten slotte zijn er gespecialiseerde databases en websites waar
digitaal lesmateriaal te vinden is.
Dit alles leest het eenvoudigst online, zodat er meteen gekeken kan worden of een aanbevolen site de
moeite waard is. Alle links zijn gecontroleerd en werken bij mij. Echter, er gelden soms beperkingen of
er zijn andere belemmeringen die ik niet kan controleren. Bekend is de beperking voor bijvoorbeeld
beeldmateriaal3. Mochten er problemen zijn met links uit dit artikel, geef dat dan door op mijn emailadres dat onderaan in dit artikel staat.
Geredigeerde lijsten
De hiervoor genoemde linklijst is een thematisch geredigeerde lijst die verwijzingen geeft naar websites.
Daar staat dan duidelijke informatie of is een leuke lesuitwerking te vinden of er is een verwijzing naar
geschikte filmpjes. De drie voorbeelden hieronder staan alle in de linklijst.
-
Pestweb4 bijvoorbeeld is een aardig voorbeeld van een informatiesite. Het geeft aan vijf
doelgroepen informatie: 7 – 10 jarigen, 10-14 jarigen, 14-18 jarigen , leerkrachten en ouders. De
1
Kommentierte Linklisten, via http://nline.nibis.de/nldt/menue/nibis.phtml?menid=24
2
Kommunikationsplattform Niederländisch, via http://nline.nibis.de/niederlaendisch/menue/nibis.phtml
Je moet er wel als docent een account aanvragen onder “Registrierung”.
3
Teleblik, via http://teleblik.nl/ biedt “Actuele en historische bronnen uit de archieven van de publieke omroepen
en het Polygoon Journaal online beschikbaar voor het onderwijs.” Echter, het lidmaatschap is alleen te regelen via
Nederlandse scholen en dat is bijzonder jammer.
4
Pestweb, via http://www.pestweb.nl/aps/pestweb/
2
indeling gaat natuurlijk uit van moedertaalsprekers Nederlands. Toch kan deze site veel leerlingen
op hun niveau informatie geven.
Een voorbeeld van een lesuitwerking over discriminatie staat op Webkwestie5. In dit geval gaat het
om een webquest die online uitgevoerd kan worden. Vaak zijn er ook webquests die je kunt
afdrukken. Je hebt dan niet per se computers nodig om de opdracht uit te delen en te bespreken.
Een aardig filmpje of een leuke korte test kan ook veel losmaken. Als voorbeeld verwijs ik naar
Scholier Praktijkonderwijs6 waar een filmpje (uit 1999) in 35 seconden speciaal voor jongens
belangrijke informatie geeft over vuurwerk. Leuk om een les over dat thema mee te beginnen.
-
-
Een aantal andere linklijsten die mogelijk toegang bieden tot goed materiaal zijn:
-
Kinderpleinen7, dat bedoeld is voor kinderen om zelf enigszins beschermd te surfen. De voetnoot
verwijst naar een pagina met werkbladen voor het onderwijs.
Lerarenlinks8 en Huis van het Nederlands9. Dit zijn twee Belgische sites voor leraren en NT2
docenten waar ook links naar materiaal voor doelgroepen te vinden zijn.
Het al genoemde Webquests10 waar leerlingen van basisonderwijs tot HBO opdrachten vinden om
(web)informatie te verwerken tot een nieuw product.
-
Groepen die hun leden wat te bieden hebben
‘Communities’ op internet, hierna verder ‘groepen’ genoemd, zijn een uitstekende manier om mensen
met gezamenlijke belangen te helpen zich te organiseren. Dat er enkele haken en ogen aan zitten is
duidelijk na het zogenaamde Project-X feest in Haren (Groningen, okt. 2012). Via één van de grootste
internetgroepen ter wereld, Facebook, was te zien dat samen informatie delen desastreus kan zijn. Of
neem het mailverzoek binnen de ‘list-nederlands’11 waar een docent vroeg om (kwijtgeraakte)
antwoorden op toetsen. Echter, de schrijver van de mail bleek een VWO-studente.
Bovenstaande voorbeelden geven aan waarom groepen zich moeten beschermen tegen oneigenlijk
gebruik. Daarom vragen ze vaak aan deelnemers om zich te registreren. Ook geeft dat de mogelijkheid
om e-mailadressen te verzamelen om zodoende contact te kunnen onderhouden met de leden. Dit zijn
allemaal vanzelfsprekende dingen maar toch lastig als je op zoek bent naar materiaal. Hoe weet je of
registratiegegevens niet voor andere doelen worden gebruikt? Een garantie hiervoor valt niet te geven,
ook niet voor de groepen die ik hieronder aanbeveel. Een gewaarschuwd mens telt voor twee.
5
Webkwestie, via http://www.webkwestie.nl/discriminatie/index.htm
6
Scholier Praktijkonderwijs, via http://praktijkonderwijs.kennisnet.nl/wistjedat/vuurwerk/film
7
Kinderpleinen, via http://www.kinderpleinen.nl/showPlein.php?plnId=180
8
Lerarenlinks, via http://www.lerarenlinks.be/index.php?page=home&cat=0
9
Huis van het Nederlands, via http://www.nt2antwerpen.be/interessante_websites
10
Webquests, via http://www.webkwestie.nl/
11
[email protected], een mailinglijst voor Neerlandici van Digischool, via
http://www2.digischool.nl/leerling/vo
3
Kommunikationsplattform Niederländisch is natuurlijk een groep die hier niet mag ontbreken maar waar
ik nu niet verder op in ga omdat ik deze site als vanzelfsprekend beschouw voor de lezers van deze
nieuwsbrief.
Verder is Digischool11 de moeite waard. Ik verwijs naar de algemene site omdat je hier kunt kiezen voor
docent of leerlingen. De leerling kan ook rechtstreeks zelf naar oefeningen over spelling, grammatica en
natuurlijk taalspelletjes gaan. Voor docenten is er de ‘Vakcommunity Nederlands’ met bijna 12000 leden
en een uitgebreide website12. Hier staan veel links die niet alleen in het Nederlands voortgezet
onderwijs gebruikt kunnen worden, maar die ook voor de docent Nederlands in Duitsland interessant
zijn. Een halfuurtje klikken en je hebt achtergrond informatie en leuke ideeën.
Anders, maar zeer de moeite waard om even te bekijken is Wikiwijs13, een site met de doelstelling om
leermateriaal te zoeken, maken en delen. Ook zonder je aan te melden kun je zoeken naar materiaal. De
zoekmachine is heel nauwkeurig in te stellen op veel duidelijke categorieën zodat je met wat
experimenteren die materialen kunt vinden die bruikbaar zijn.
Klascement14 tenslotte, is een Belgische groep waarvoor je je moet aanmelden en die dan ongeveer
zoals Wikiwijs toegang geeft tot een database met leermiddelen. Opvallend is dat de site van Kennisnet
vaak naar Klascement verwijst (zie de volgende paragraaf).
Websites voor Nederlands als tweede taal
De gebruikelijke combinatie van eenvoudig taalniveau met simpele inhoud blijft een probleem bij veel
van de hierboven genoemde bronnen. Om dit probleem enigszins te ondervangen kijk ik tenslotte naar
sites die in het NT2-circuit15 gebruikt worden. Hier is eenvoudig taalmateriaal voor een volwassener
publiek te vinden.
Kennisnet heeft als doelstelling om de ICT in het onderwijs te versterken. De afdeling Educatie16 heeft
daarbij speciaal voor Nederlands als tweede taal een uitgebreide verzameling van nuttige sites. De
horizontale menubalk geeft onder meer de mogelijkheid om naar ‘Lesmateriaal’ (tweede knop van
rechts) te gaan. In het uitklapmenu valt dan te kiezen voor:
- lesmateriaal nt1/2
- lesmateriaal participatie (Nederlandkunde in de praktijk)
- lesmateriaal inburgering
- lesmateriaal vaardigheden
- webwijzer nt1 / nt2
- webwijzer vaardigheden en
- Lesidee archief
12
Vakcommunity Nederlands, via http://digischool.kennisnet.nl/community_ne
13
Wikiwijs, via http://www.wikiwijs.nl/home/
14
Klascement, via http://www.klascement.net/
15
Met speciale dank aan: Egbert Hulzebos, bibliothecaris van het Alfa-college.
16
MBO Community Educatie, via http://educatie.kennisnet.nl/
4
Onder elk van deze mogelijkheden zitten talloze links. De meeste nog wel onder webwijzer nt1/nt2. Kijk
er zelf naar of laat leerlingen in twee of drietallen hun top tien van favoriete sites samenstellen uit de
mogelijkheden. Vergeet bij al die links niet om ook even naar de tools te kijken (de rechterknop op de
menubalk). Daar zijn programma’s verzameld waarmee heel mooi materiaal is te maken, dat dan weer
op KommPlatt gezet kan worden. Want uiteindelijk zijn we samen bezig om die materialen te vinden, die
onze leerlingen enthousiast maken.
Mochten er in dit verhaal gaten zitten of aanvullingen en opmerkingen nodig zijn dan hoor ik dat graag.
Als er een interessante website mist die mensen moeten kennen, mail dan naar mijn mailadres
[email protected]. Indien mogelijk kom ik dan met een vervolg.
Jan Pieter Struiving
Bronnen op alfabetische volgorde, bezocht in september 2012:
Digischool, via http://www2.digischool.nl/leerling/vo
Huis van het Nederlands, via http://www.nt2antwerpen.be/interessante_websites
Kinderpleinen, via http://www.kinderpleinen.nl/showPlein.php?plnId=180
Klascement, via http://www.klascement.net/
Kommentierte Linklisten, via http://nline.nibis.de/nldt/menue/nibis.phtml?menid=24
Kommunikationsplattform Niederländisch, via http://nline.nibis.de/niederlaendisch/menue/nibis.phtml
Lerarenlinks, via http://www.lerarenlinks.be/index.php?page=home&cat=0
MBO Community Educatie, via http://educatie.kennisnet.nl/
Pestweb, via http://www.pestweb.nl/aps/pestweb/
Scholier Praktijkonderwijs, via http://praktijkonderwijs.kennisnet.nl/wistjedat/vuurwerk/film
Teleblik, via http://teleblik.nl/ biedt “Actuele en historische bronnen uit de archieven van de publieke
omroepen en het Polygoon Journaal online beschikbaar voor het onderwijs.” Echter, het lidmaatschap is
alleen te regelen via Nederlandse scholen en dat is bijzonder jammer.
Vakcommunity Nederlands, via http://digischool.kennisnet.nl/community_ne
Webkwestie, via http://www.webkwestie.nl/discriminatie/index.htm
Webquests, via http://www.webkwestie.nl/
Wikiwijs, via http://www.wikiwijs.nl/home/
5
Neue Direktorin des NVTTaaluniecentrums
Mieke Smits nieuwe directeur Taaluniecentrum NVT
Op 1 januari 2013 heeft Mieke Smits de fakkel overgenomen van Hellmuth Van Berlo, die sinds 2008
directeur van het Taaluniecentrum-NVT in Brussel was.
Meer inlichtingen onder:
http://www.taaluniecentrum-nvt.org/ > Nieuws > 07-01-2013
Op de startpagina van het Taaluniecentrums-NVT vindt men tegenwoordig ook deze linktip:
erknederlands.org en www.erk.nl.
eTwinning: Unterrichtsideen zum
Europäischen Jahr 2013
Für 2013 hat die Europäische Union das Europäische Jahr der Bürgerinnen und Bürger ausgerufen. Das
ist auch das Thema des Europäischen Wettbewerbs, mit dem eTwinning erstmals kooperiert. Die
Unterrichtsanregungen mit altersgerechter Themengestaltung eignen sich besonders zur gemeinsamen
Bearbeitung mit eTwinning-Partnerklassen im Rahmen des europäischen Wettbewerbs. Für die
erstplatzierten Beiträge locken attraktive Geld- und Sachpreise! Der Einsendeschluss für die Beiträge ist
der 15. Juni 2013.
www.etwinning.de/mitmachen/europaeischer-wettbewerb2013/index.php
6
Unterrichtsmaterial „Europa in der
Grundschule“
Beim Verstehen und Erklären, wie die Europäische Union aufgebaut ist und funktioniert, hilft das
kostenlose Bildungsmaterial der "aktion europa", die von EU-Kommission, Europäischem Parlament und
der Bundesregierung getragen wird. Elektronisch verfügbar ist die Unterrichtsmappe "Entdeckt Europa!
Europa in der Grundschule". Der Comic "Sophie und Paul entdecken Europa" kann bestellt werden und
wird als Online-Spiel angeboten.
www.aktion-europa.de
RPZ – Arbeitskreis
„Nederlands op school – de eerste jaren (1. – 4. Sprachenjahr)“
Der Arbeitskreis richtet sich an Lehrkräfte der Grundschule und Sekundarstufe I, die Niederländisch als
Fremdsprache oder bilingual unterrichten.
Es wird Unterrichtsmaterial für einzelne Jahrgänge zu verschiedenen Themen entwickelt und bei
Hospitationen ausprobiert. Zurzeit wird ein Ordner mit Unterrichtsmaterial zu vielen Themen für den
Niederländischunterricht erarbeitet und zusammengestellt. Dieser Ordner kann im RPZ ausgeliehen
werden.
Nachfragen zum Arbeitskreis an: [email protected]
7
Lesungen und Theaterworkshops mit Do
van Ranst
Zum fünften Mal besucht der flämische Kinder- und Jugendbuchautor Do van Ranst im April und Mai
2013 Niederländischklassen an niedersächsischen Schulen. Ein Highlight werden wiederum seine
Theaterworkshops sein. In Kooperation mit der Deutsch-niederländischen Heimvolkshochschule
Europahaus Aurich.
Der unwahrscheinlich produktive Buchautor (von 2001 – 2009 jedes Jahr 1- 4 neue Buchtitel) ist in den
Jahren 2003 – 2009 alljährlich mit einem belgischen oder deutschen Jugendbuchpreis ausgezeichnet
worden (siehe: Wikipedia_Do-van-Ranst).
In den vier Lesereisen (2005, 2007, 2009 und 2011) waren alle Schüler von seinen Lesungen bzw.
Theaterworkshops absolut begeistert.
Auch im Jahre 2013 organisiert wiederum der Friedrich-Bödecker-Kreis-Niedersachsen e.V. die
Lesereisen mit finanzieller Unterstützung der Nederlandse Taalunie. Außerdem wurde ein Net(z)werkAntrag bei der EDR zur Unterstützung des Theaterprojekts eingereicht.
Folgende Aktivitäten sind vorgesehen:
- vom 15. – 19. April Theaterworkshops im Europahaus Aurich und Schullesungen in Ostfriesland
- am 29 Mai Schaufenstertheater:
Niederländischschüler aus Aurich und Marienhafe werden mit dem Autor sein Jugendbuch: „Zeven
zinnen en een zoen“ als Theaterstück inszenieren und in 12 Schaufenstern bzw. an öffentlichen Plätzen
in der Auricher Innenstadt aufführen
- am 30. Mai und 31. Mai: Lesungen/Theaterworkshops in der Grafschaft Bentheim
8
Folgende Informationen und Unterrichtshinweise zu Do van Ranst
stehen zur Verfügung:

Informationen zum Autor

Inhaltsangaben zu seinen Büchern

Bericht zu seinen Theaterworkshops im Europahaus Aurich (2011)

Informationen für Schüler (pdf) Informationen für Schüler (doc)

Vorbereitung einer Autorenbegegnung
Alle Dateien stammen aus der Internetseite für den Niederländischunterricht des RPZ Aurich (Stand:
Januar 2013):
http://www.ostfriesischelandschaft.de/866.html >Sprachenlernen > Niederländisch
Homepage des Autors: www.DovanRanst.com
Anfragen und Absprachen zu Leseterminen oder Workshopzeiten sind für niedersächsische Schulen
ausschließlich bis zum 08.02.13 möglich über: [email protected]
Achtung: Anmeldung bis zum 8. Februar!
Kompakttagung: „Auf die Plätze, klaar,
partez!“ –
Spielerische Nachbarsprachenbegegnung mit Geschichten aus der
kindlichen Alltagswelt
Florian Niehaus aus Aachen wird sein Projekt „Linguacluster“ mitsamt dem Lehrwerk „Auf die Plätze,
klaar, partez“ – Geschichten spielen, Sprachen lernen (11 Geschichten zum frühen
Fremdsprachenlernen) vorstellen. Die Methode und das Material sind konzipiert für die spielerische
Begegnung mit den Nachbarsprachen.
Orientiert am Erwerb der Muttersprache baut diese Methode darauf, dass Kinder auch Fremdsprachen
am besten (und am liebsten!) lernen, wenn das Neue in bekannte oder spannende Situationen
eingebunden ist und mit allen Sinnen erfasst werden kann.
9
Dabei geht es in erster Linie darum, eine erste Begegnung mit der Nachbarsprache zu arrangieren, also
um die Gewöhnung an den Klang und die Aussprache. „Klassische“ Methoden des frühen
Fremdsprachenlernens sind damit aber selbstverständlich uneingeschränkt kombinierbar. Die Methode
ist geeignet für den Einsatz in Kindergärten und Grundschulen und auch von Lehrkräften einsetzbar, die
nur über Grundkenntnisse in der Nachbarsprache verfügen.
Nach kurzer theoretischer Einführung werden die Teilnehmer praktisch an die Methode herangeführt:
mit jedem Schritt ein Stück eigenverantwortlicher und ein Stück kreativer… Abschließend möchten wir
den Begriff Nachbarsprache wörtlich nehmen und den Teilnehmern eine Reihe weiterer Impulse geben,
wie sich Kinder mit ihrem Nachbarland beschäftigen können.
Alle Teilnehmer erhalten die methodische Handreichung mit den Lehrmaterialien (Geschichten, Skripte,
Zeichnungen, Audios).
Im zweiten Teil des Kompakttages wird Unterrichtsmaterial für das Thema „Winter“ erarbeitet und
zusammengestellt.
Donnerstag, 21.02.2013, 11:00-16:00
 Heiligengeisttorschule, Ehnernstr. 8, Oldenburg
Bitte mitbringen: Unterrichtsideen und -material zum Thema „Winter“ und „Lieder und Songs im
Niederländischunterricht“
Birgit Groenhagen, GS Heiligengeisttor / RPZ-Ak-Leiterin
Florian Niehaus, Bezirksregierung Köln, Euregio-Nachbarsprachenprojekt Linguacluster
Anmeldungen bis zum 8.2. (formlos) per Telefon, Fax oder E-Mail an:
Regionales Pädagogisches Zentrum
Fischteichweg 16
26603 Aurich
Telefon: 0 49 41 - 17 99 - 46
Fax:
0 49 41 - 17 99 - 74
E-Mail: [email protected]
Eine Kopie der Anmeldung bitte an die Arbeitskreis-Leiterin:
[email protected]
10
Vom Nachbarn lernen - Zwischentreffen
15. Mai 2013 in Rindern
Am 15. Mai 2013 wird es ein „Zwischentreffen“ in der Wasserburg Rindern geben.
Alle Teilnehmerinnen und Teilnehmer erhalten den edukativen Comic „Die Suche“, mit dem sich auch
die Einführungsrede durch die Anne-Frank-Stiftung Amsterdam befasst.
Danach werden 2 Workshops angeboten:


Edukatives Material von der Anne-Frank-Stichting zum Comic „Die Suche“
Didaktisierung Grammatik: Wie kann man Grammatik für DaF oder NVT zugänglicher machen?
(Sissy Uhrig)
Die Workshops werden voraussichtlich 2x angeboten, so dass alle Teilnehmer/innen beide Workshops
besuchen können.
Die Teilnehmerzahl ist auf maximal 50 beschränkt.
Nähere Informationen finden Sie auf der Projekthomepage http://www.lernenvomnachbarn.de.
Der nächste Nieuwsbrief erscheint voraussichtlich im April. Falls Sie Hinweise oder Anregungen
haben, die für andere NVT-Kollegen von Interesse sein könnten, schicken sie diese bitte bis
zum 15.3.2013 an die Redaktionsadresse: [email protected]
11
Impressum
Nieuwsbrief des Informationsportals Niederländisch
2013 - Nr. 1
Herausgeber:
Arbeitskreis „Kommunikationsplattform Niederländisch“ des Nds. Landesinstituts
Qualitätsentwicklung mit Unterstützung des niedersächsischen Bildungsservers (NiBiS).
für
schulische
(c) 2013
Regionales Pädagogisches Zentrum der Ostfriesischen Landschaft Körperschaft des öffentlichen RechtsFischteichweg 16
26603 Aurich
Zusammenstellung/Redaktion: Angela Severins (aseverins(at)t-online.de)
Schlussredaktion:
Hajo Hülsdünker
Landesschulbehörde-Außenstelle Aurich
Lambertshof 8, 26603 Aurich
Tel. 04941 - 13 10 21
Fax. 04941 - 13 10 16
E-Mail: Hajo.Huelsduenker (at) nlschb.niedersachsen.de
Internet: www.niederlaendisch-im-unterricht.de
und www.austausch.nl oder www.uitwisseling.de
Haftungsausschluss
Der Herausgeber übernimmt keinerlei Gewähr für die Aktualität, Korrektheit, Vollständigkeit oder Qualität der
bereitgestellten Informationen. Haftungsansprüche, welche sich auf Schäden materieller oder ideeller Art beziehen, die durch die Nutzung oder Nichtnutzung der dargebotenen Informationen bzw. durch die Nutzung fehlerhafter und unvollständiger Informationen verursacht wurden, sind grundsätzlich ausgeschlossen, sofern kein
nachweislich vorsätzliches oder grob fahrlässiges Verschulden vorliegt.
Mit Urteil vom 12. Mai 1998 hat das Landgericht Hamburg entschieden, dass man durch die Ausbringung eines
Hyperlinks bzw. Links die Inhalte der gelinkten Seite ggf. mit zu verantworten hat. Dies kann - so das Landgericht nur dadurch verhindert werden, dass man sich ausdrücklich von den Inhalten distanziert. Der Herausgeber dieser
Publikation hat Hyperlinks bzw. Links zu anderen Seiten gelegt. Für all diese Hyperlinks bzw. Links gilt: Wir betonen
ausdrücklich, dass wir keinerlei Einfluss auf die Gestaltung und die Inhalte der gelinkten Seiten haben. Deshalb
distanzieren wir uns hiermit ausdrücklich von allen Inhalten aller gelinkten Seiten.
12