Kva kostar det å produsera grovfôr?

Kva kostar det å produsera grovfôr?
Bioforsk/NLR samling Fureneset 17. sept. 2014
Torbjørn Haukås, NILF
Agenda
•
•
•
•
•
•
•
Grovfôrgrunnlaget på Vestlandet
Grovfôr – ueinsarta vare
Prisen på grovfôr – kjøp på marknaden
Kvifor fokusere på grovfôrkostnad?
Kva kostar det å produsere grovfôr?
Korleis produsere mykje grovfôr av god kvalitet rimeleg?
Oppsummering
Grovfôrgrunnlaget på Vestlandet
•
•
•
•
•
Ofte minimumsfaktor for mjølkeprodusentane
Bra med areal for bruka med sau
Mykje leigeareal
Mange små teigar
Mykje kjøring for dei som har utvida
Grovfôr – ueinsarta vare
• Silofôr – standard i NILF er 144 FEm pr m3
• Høy – standard i NILF 0,65 FEm pr kg
• Rundballar
– Store ballar som 1 m3 silofôr, 144 FEm pr balle
– Små ballar 108 FEm
Eks: Rundballe 700 kg hausta 1 veke
før skyting, fortørka, 160 FEm pr ball
Rundballe 750 kg direkte hausta 1
veke etter skyting, 115 FEm pr ball
Dette er eksempel frå same enga,
med pris kr 3 pr FEm, blir prisen på
ballane kr 480 og kr 345
(Bart van Gool)
Prisen på grovfôr i marknaden
• Driftsgranskingane 2013 (upublisert), kjøp av grovfôr
– Silofôr og rundballar
• Middel for 1 400 tonn: 0,47 kr per kg (0,16 – 0,75)
– Pris per FEm: 2,60 (0,90 – 4,16)
– Halm
• Middel for 55 tonn: 1,58 per kg (1,05 – 1,85)
– Pris per FEm: 6,32 per kg ( 4,20 – 7,40)
– Høy
• Middel for 99 tonn: 2,52 per kg (1,85 – 4,70)
– Pris per Fem: 3,88 ( 2,85 – 7,23)
Prisen på grovfôr i marknaden BFJ
• Budsjettnemnda for jordbruket (BFJ)
– Pris til kunde tilkjørt Austlandet høy: 3,25 – 3,60
• Per FEm: 5,00 – 5,54
– Pris til produsent høy: 2,50 – 2,70
• Per FEm: 3,85 – 4,15
Annonsar grovfôr
Kvifor fokusere på grovfôrkostnad?
• Grovfôret er basis for mykje av jordbruket på
Vestlandet
• Mykje av jorda kan ikkje nyttast til anna
produksjon enn grovfôr
• Føresetnad for godt økonomisk resultat i til
dømes mjølkeproduksjonen, er god tilgang av
rimeleg grovfôr av god kvalitet
Dekningsbidragskalkyle
Fôrproduksjon 2013/2014
Eining:
1 dekar
Produksjon: Grassurfôr, 4-års eng, 2 gonger slått
Avling
FEm
Nettoavling surfôr
340
Nettoavling beite
40
Sum
380
Variable kostnader
Kostnadsart
Mengde
Pris kr
Kostnad kr
Grasfrø 2,5 kg kvart 4. år
0,6
48
29
Fullgjødsel 22-2-12
70
3,86
270
Kalksteinmjøl
60
1,63
98
Ugras MCPA
0,25
100
25
Maursyre
340
0,23
78
Plast silolegging
340
0,09
31
1
40
40
Diverse forbruksartiklar
Sum
Variable kostnader i kr per FEm:
571
1,50
Eigenprodusert grovfôr, variable kostnader
Mjølk Vestlandet driftsgranskingane 2012, bruk > 500 daa
Snitt av 6 bruk
688 daa, 48,1 årskyr
Kopier Mal før kopien brukes til ny beregning
Legg inn data i grønne celler
SJØLKOSTBEREGNING
Omfang
BOKFØRTE KOSTNADER:
Variable kostnader:
Kraftfòr
Annet innkjøpt fòr
Heimavlet fòr, balansemink
Såvarer og planter
Handelsgjødsel og kalk
Konserveringsmidler
Andre forbruksartikler
Diverse til husdyrholdet
Kjøp av dyr
Sun variable kostnader
Indirekte kostnadssteder
Kostnadsbærere
Totale
Jord, Veg, DriftsTraktor og PlanteHusdyrKostnader Grøfter
bygninger Maskiner produksj. produksjon Kyr IB
Kyr UB
Ungdyr IB Ungdyr UB Husdyrenhet
687,8
70,6
46
48,5
96,7
90
70,6
Daa innm Husdyrenh.
Forutsetninger i beregningen:
711 434
59 667
1 385
15 783
120 438
13 502
65 396
86 599
84 266
1 158 470
711 434 1 Husdyrenhet = 1 ku = 4 ungdyr (Gj.snitt IB/UB)
59 667 1 Husdyrenhet tilsvarer 10 Dekar
1 385
15 783
120 438
13 502
32 698
0
182 421
32 698
86 599
84 266
976 049
0,5
0,5 Andre forbruksartikler er delt 50/50 på Plante../Husdyr..
Eigenprodusert grovfôr, faste kostnader
Indirekte kostnadssteder
Kostnadsbærere
Totale
Jord, Veg, DriftsTraktor og PlanteHusdyrKostnader Grøfter
bygninger Maskiner produksj. produksjon
Faste kostnader:
Leid arbeid
Timer leid arbeid
Diesel, olje
Vedlikehold, jord, grøfter, v.anlegg
-------"--------, driftsbygninger
-------"--------, traktor/maskiner/bil
Avskrivninger
Maskinleie
Jord og kvoteleie
Forsikringer
Elektrisk kraft
Privatbil i Jordbruket
Administrasjon
Andre driftsutgifter
185 705
37 141
148 564
1 577
315
1 262
144 723
12 534
4 147
16 080
10 899
34 117
11 185
35 014
0
214 990
98 191
18 068
133 402
151 549
263 479
160 803
12 534
41 470
51 672
22 084
69 131
0,2
0,8 Timer leid arbeid er delt 20/80 på Plante-/Husdyrprod..
98 191
18 068
133 402
3 101
161 017
20 735
51 672
151 549
99 361
12 441
0,9
0,1 Maskinleie er delt 90/10 på Plante../Husdyr..
NB også leie av melkekvote
4 147
0,5
0,3
0,1
0,1 Forsikringer er delt 50/30/10/10 på Driftsb
Sum faste kostnader
1 208 088
21 169
366 826
361 542
243 561
Sum bokførte kostnader
2 366 558
21 169
366 826
361 542
425 982 1 191 039 Kontrollsum2 366 558
P.bil i Jordbruket og Administrasjon er delt etter Areal og Husdy
Kalkulerte kostnader
Totale
Indirekte kostnadssteder
Kostnadsbærere
Jord, Veg, DriftsTraktor og PlanteHusdyr-
Kostnader Grøfter
KALKULERTE KOSTNADER:
Familiens arbeid
bygninger Maskiner produksj. produksjon
553 548
27 677
27 677
27 677
83 032
3 157
158
158
158
474
Husdyrgjødsel
Rentekrav av Jordbrukseiendeler
0
179 868
25 924
88 412
21 847
0
7 371
Sum Kalkulerte kostnader
733 416
53 601
116 090
49 524
90 404
3 099 974
74 770
482 916
411 066
Timer familiens arbeid
SUM KOSTNADER (overføres)
Balanse
IB
UB
Grovfor
171 689 198 839
Kraftfor
22 558
12 268
Handelsgjødsel44 123
65 973
A.innkj v
4 713
6 093
Salgsavling
Dyr omløpsm201 350 191 883
Dyr anleggsm580 540 614 137
Yrkesbil
Skurtresker
Traktor
182 906 177 069
Maskiner
505 063 591 400
Driftsbygning
3 022 338 2 871 822
Grøfter
38 025
34 925
Vannanlegg
Innkjøpt melkekvote
360 753 437 409
Jord
827 659 827 659
Sum
5 961 717 6 029 477
387 484 Lønnsevne per time
2 210
0,05
0,05
36 313 Rentefot %
423 797
516 385 1 614 837 Kontrollsum3 099 974
Tarifflønn per time
175,34
0,05
0,15
0,7
Husdyrgjødselverdi er bereget kr. 300 pr. Husdyr
0,03
IB
UB
Overføring kostnader og tilskot
Omfang
0
Indirekte kostnadssteder
Kostnadsbærere
0 Totale
Jord, Veg, DriftsTraktor og PlanteHusdyrKostnader Grøfter
bygninger Maskiner produksj. produksjon
687,8
70,6
Daa innm Husdyrenh.
SUM KOSTNADER (overført)
3 099 974
Overføring til Kostnadsbærere:
Jord, veger, grøfter
Driftsbygninger
-Leieinntekter, traktor i skog, andre inntekter
28 241
Traktor og Maskiner
Sum
3 071 733
Reduksjon for tilskudd m.m.:
Areal og Kulturlandskapstillegg
203 951
Arealtilskudd potet, korn
8 405
Avløserrefusjon
67 708
Avl.skadetrygd og div. tilskudd
45 060
Bunnfradrag
4 083
Verdi av sideprodukter
36 324
Sum
2 714 368
74 770
482 916
-74 770
-482 916
0
0
411 066
516 385 1 614 837
74 770
144 875
67 608
270 433
-28 241
-450 433 405 390
45 043
0 1 141 420 1 930 313
0,14
0,9
0,3
0,56
0,1 Traktor, maskiner
-203 951
-8 405
-13 542
-54 166 Kontrollsum -67 708 Avløserrefusjon er
-45 060
2015
2068
-36 324
NB legges inn med minus
836 154 1 878 214 Kontrollsum2 714 368
Sjølkost grovfôr
Sjølkost Planteproduksjon
Sjølkost pr. dekar
Sjølkost pr. FEm. avling
Brutto sjølkost per FEm avling
836 154
1281
3,34
4,57
Dekar
F.e.m/daa
F.e.m i alt
Avling grovfôr
652,8
383
250 022
Kr. i alt
Kr./f.e.m.
+Grovfòr IB
171 689
1,78
96 454
- Grovfòr UB
198 839
1,83
108 655
=Eget grovfòr brukt til husdyr
237 822
Eget grovfòr til husdyrproduksjon
795 351
Sum
3 509 719
Reduksjon for:
Prod.tilskudd husdyr
176 614
Drifts- grunn- og d.tilskudd
326 718
Slakt og livdyr
Husdyrgjødsel
Sum
790 344
0
-176 614
-326 718
0
-790 344
0
2 216 043
836 154 1 379 889
Sjølkost i alt melkeproduksjon
Sjølkost pr. liter melk omsatt
Antall årskyr
Produsert kg. melk pr. årsku
Omsatt liter melk
Salgspris per liter melk
795 351
836 154 2 673 565
1 379 889
4,18
48,1
7 513
329 918
4,85
Spesifisering av grovfôrkostnad
Sammendrag sjølkost per FEm avling grovfôr:
Kr
Kr per FEm
Variable kostnader
182 421
0,73
Faste kostnader
243 561
0,97
Indirekte faste kostnader, jord veg, grøfter
21 169
0,08
Indirekte faste kostnader, driftsbygning
110 048
0,44
Indirekte faste kostnader , traktor og maskiner
356 550
1,43
Sum faste kostnader
731 327
2,93
Kalkulerte kostnader
90 404
0,36
Indirekte kalkulerte kostnader, jord veg , grøfter
53 601
0,21
Indirekte kalkulerte kostnader, driftsbygning
34 827
0,14
Indirekte kalkulerte kostnader, traktor og maskiner
48 840
0,20
Sum kalkulerte kostnader
227 672
0,91
Brutto sjølkost
1 141 420
4,57
Tilskudd
-268 943
-1,08
Sideprodukter
-36 324
-0,15
Netto sjølkost
836 154
3,34
Brutto
-Tilskudd -Sideprodukt
=Netto
Variable
0,73
Faste
2,93
Kalkulerte
0,91
1,08
0,15
3,34
Sjølkost grovfôr Vestlandet, store mjølkebruk
5.00
4.50
4.00
0.91
3.50
3.00
Kalkulerte
2.50
Faste
2.93
2.00
Variable
3.34
1.50
1.00
0.50
1.08
0.73
0.15
0.00
Brutto
-Tilskudd
-Sideprodukt
=Netto
Sjølvkost grovfôr Vestlandet små mjølkebruk
7.00
6.00
5.00
1.99
4.00
Kalkulerte
Faste
3.00
Variable
2.92
2.00
3.89
1.00
1.63
0.84
0.22
0.00
Brutto
-Tilskudd
-Sideprodukt
=Netto
Sjølvkost robotbruk Vestlandet
8.00
7.00
1.10
6.00
5.00
Kalkulerte
4.00
Faste
5.39
6.05
3.00
2.00
1.00
0.75
1.04
0.00
Brutto
-Tilskudd
0.16
-Sideprodukt
=Netto
Variable
Oppsummering
• Grovfôrkostnad varierer mykje
• Kjøp av grovfôr kan vere eit rimeleg alternativ
• Grovfôrkostnaden avgjerande for resultatet for
mange husdyrproduksjonar som er baserte på
grovfôrproduksjon
• Grovfôrkostnaden er meir enn variable kostnader
• Grovfôrkostnad i enkelte tilfelle meir enn dobbel
kraftfôrpris
• Føresetnad for godt, rikeleg og rimeleg grovfôr er
gode avlingar, rimelege fôrhandteringslinjer og ikkje
for lang transport
Takk for meg!
For meir økonomidata, gå inn på
www.nilf.no