Midifiles als begeleiding op het podium

Midifiles als begeleiding op het podium
Over het gebruik van Midifiles en een MIDIfile-player bij live optredens
Door: Roelf Backus
Laatste update: 23-04-2015
D
e onderstaande tips zijn bedoeld als informatie voor de artiest die wil gaan optreden
als ‘One-Man-Band’ met de begeleiding verzorgd door een midifile.
In de afgelopen jaren ben ik een aantal problemen tegengekomen en heb ik ervaring
opgedaan met het gebruik van midifiles in een live situatie.
Dit artikel is bedoeld voor mensen die al enige kennis betreffende MIDI hebben en de
voorbeelden zijn toegespitst op het gebruik van ROLAND (EDIROL-BOSS) apparatuur en de
GM/GS standaard.
Ik nodig tevens een ieder uit zijn/haar keuzes en oplossingen bij het gebruik van midifiles en
een hardware-/software midifile-player kenbaar te maken: [email protected]
Midifiles
Waarom MIDI?
Het MIDI protocol stamt uit 1982 en in 1983 verschenen de eerste keyboards met een MIDI
aansluiting. Het protocol werd in 1991 verder gestandaardiseerd tot General Midi (GM).
MIDI bestanden zijn flexibel in het gebruik. De toonhoogte is te veranderen evenals het
tempo en ze laten zich steeds weer her-mixen. De instrumenten kunnen naar voorkeur
gekozen en veranderd worden. Randapparatuur (reverb, chorus, gitaareffect, licht, vocaliser)
kunnen via MIDI bediend en geschakeld worden. De bestanden zijn klein en gemakkelijk mee
te nemen, ze zijn in een oogwenk op de player gekozen en geladen, één druk op de kop en er
is muziek. Midi heeft een betere geluidskwaliteit dan mp3. DAT recorders moeten spoelen om
het nummer te zoeken, de minidisk is geen courant formaat meer, CD’s kunnen niet opnieuw
gemixt of veranderd worden en een iPod is speelgoed.
En als hele belangrijke factor bij podiumgebruik: midifiles slaan niet over bij een hoog
geluidsvolume!
Hoe komen we aan een goede midifile?
Op Internet zoeken naar gratis files of kopen! Op het internet staat veel rommel, het is dus een
tijdrovende bezigheid naar goed materiaal te speuren. Zelf maken is ook een optie, maar lukt
alleen bevredigend door goede en geschoolde muzikanten. De beste MIDI’s zijn realtime
ingespeeld, dus luisteren naar de CD, een sequencer programma op de computer of een
hardware sequencer (ik gebruik een oude ROLAND MC50 uit 1990) en vervolgens alle partijen
naspelen en met de sequencer registreren.
Het grootste probleem is, dat een pianist meestal geen goede drummer of bassist is, of als een
gitarist het inspeelt met behulp van een MIDI-gitaar, de keyboard partijen dan niet klinken.
Zoals in SOUND ON SOUND MAGAZINE (July 2006) stond: …Another common problem is that
1
rather than get in a bass player, some musicians have a go at playing the part themselves,
and while they may hit the right notes, they often don't pick the strings with the required
degree of conviction( ‘timing’ RB), so the sound becomes messy and unfocused…
Kopen is dus een goede optie, maar het betekent heel lang zoeken en de demo’s beoordelen.
Swingt het nummer voldoende? Zit er groove in? Dat zijn de belangrijkste criteria. Kleine
foutjes, of een verkeerde mix kunnen worden hersteld, maar een slechte drive of groove is
bijna niet te verbeteren en de midifile moet GM/GS compatibel zijn.
Welke soundmodule?
Een midifile klinkt goed, omdat hij goed is geprogrammeerd of ingespeeld. De gebruikte
soundmodule blijkt een stuk minder belangrijk. Een aantal mensen wil niet aan de standaard
soundmodules zoals de Sound Canvas Roland of XG modules van Yamaha en zij verkiezen
samplers of synthesizers en maken zelf hun patches. Men moet zich echter bedenken dat
vrijwel alle GM-soundmodules primair ook gebaseerd zijn op bekende synthesizers zoals de
Roland D-50, de Jupiter serie de Fantom en van Yamaha de DX serie en de Motif. De
fabrikanten hebben eigenlijk een selectie van de hun geluiden gebundeld in één module.
Hooguit kan de gebruiker daar lichte nuances aan toevoegen door eigen geluiden te
gebruiken, maar het is de vraag of het publiek het hoort. Het grote nadeel is in ieder geval, dat
er geen standaard GM- soundmap wordt gebruikt en dat dus alle midifiles moeten worden
aangepast. Gaat het desbetreffende apparaat kapot, dan is het niet even snel te vervangen door
een standaard GM-module en zelfs indien er een vervangend gelijksoortig apparaat kan
worden gevonden, dan zijn daarin nog niet de custom patches van de gebruiker in aanwezig
en ook nog niet op dezelfde memory locatie. Kortom een standaard GM module is voor live
optredens te verkiezen. Zelfs bij standaard GM modules verschillen de onderlinge
volumeverhoudingen vaak zodanig, dat voor een andere soundmodule de files opnieuw
gemixed moeten worden, maar in het geval van een plotseling defecte soundmodule kan het
optreden in ieder geval met een reserve GM exemplaar worden voortgezet.
GM/GS
Kort na de introductie in 1991 van de General Midi (GM) standaard, kwam Roland al snel
met een meer uitgebreide GS standaard (General Standard/-Sound). De eerste soundmodule
met GS was de SC-55 Sound Canvas (1991). Bij GS worden de gebruikelijke GM klanken
nog verder onderverdeeld in sub-klanken. Bijvoorbeeld (CC 0 0) PG 5 is een elektrische
piano, (het CC 0 commando kan hierbij achterwege blijven), echter CC 0 8, PG 5 is een
detuned EP, CC 0 16 , PG 5 een EP variatie 1 en CC 0 24, PG 5 een 60’s EP.
Wordt een GS midifile via een GM module afgespeeld dan wordt bij specifieke GS
commando’s de GM basisklank gekozen. De midifile klinkt dus vrijwel goed. Een GM
bestand afspelen via GS soundmodule levert helemaal geen problemen op.
Er is wel echter één belangrijk probleem. GS ondersteunt twee drumstellen tegelijk, één via
kanaal 10 zoals ook bij GM en daarnaast is nog een tweede drumstel mogelijk via midikanaal
11. Wordt een GS file met twee drumstellen dan afgespeeld via een GM soundmodule, dan
hoort men via channel 11 een piano spelen, met random noten en onbruikbaar dus !
Samenvattend valt een GS module te verkiezen boven een GM
soundmodule. Met GS gaat het altijd goed.
2
GS modules: alle Roland en Edirol Sound Canvas modellen.
GM modules : Roland JV 1010, 1080, 2080 en XV 2020
GM en ‘redelijk’ GS * : Roland XV 3080, 5050 en 5080.
* De handleidingen zijn hierin wat vaag en melden dat de GS files ‘grotendeels’ correct worden afgespeeld.
Geen woord over twee drumstellen dus.
Het verbeteren van de file
Moet de file klinken als een CD of als een live orkest?





Als een CD: beluister en mix de file met behulp van een stereo installatie of
hoofdtelefoon. Luister daarbij steeds naar het origineel, over dezelfde installatie en
vergelijk de muziek constant. Verander zonodig de instrumenten en pas de mix aan.
Bij een live band gebruiken de bassist en drummer nooit reverb, schakel deze dan dus
ook uit in de file.
Als een live band: beluister de mix via zgn. studio monitors, deze geven een meer
direct en minder wollig geluid dan HiFi speakers en lijken wat sound betreft meer op
de live PA installatie.
Bij een solo klinkt het desbetreffende instrument bij een band veel meer op de
voorgrond: de solist stapt naar voren, het orkest doet een stapje terug.
laat dit dus harder doorkomen dan op de oorspronkelijke CD. Ook fills en roffels van
de drummer komen over het algemeen bij een live band nadrukkelijker door.
De meeste (one-man) bands moeten rekening houden met een onrustig en rumoerig
publiek, dat luidkeels om bier loeit. Een muisstil concert maken maar weinigen mee.
In die herrie gaan veel subtiele en zachte details verloren: de triangel, de rasp, brushes,
pizzicato, reverb (!). Veel van deze percussieve instrumenten moeten dus harder
doorkomen of kunnen worden weggelaten, het is immers zinloos, het wordt helaas niet
gehoord. Hetzelfde geldt voor reverb of echo, dat kan veel meer zijn, dan men bij het
mixen met de hoofdtelefoon instelt. De uitklinktijd van reverb wordt gedefinieerd als
het niveau -60 dB zachter dan het begin ervan en als men kakelend publiek meet komt
dat soms al rond de 90 dB. Van een harde reverb die begint bij 100 dB wordt dus
alleen maar de eerste 10 dB gehoord daarna is het al weg. Dus de reverb niet te lang,
maar wel méér (= luider) instellen.
Te weinig bas

Een subwoofer kopen is verstandiger dan de bas harder zetten. Dit laatste is een extra
belasting voor de zanginstallatie. Voor rond de € 400,- is er al een goede actieve
subwoofer. ( www.thomann.de )
3
Bas klinkt te scherp/dun

Maak de bas wolliger met een NRP commando aan het begin van midi channel 2 (het
baskanaal): CC 99 1, CC 98 32, CC 6 15, CC101 127, CC 100 127. Zet alle
commando’s op een gescheiden tick.
Bas valt weg, bij het gebruik van twee soundmodules

Twee verschillende soundmodules lopen nooit op de milliseconde synchroon. Zeker
niet indien ze zijn doorgelust via MIDI-THRU naar MIDI-IN, maar ook niet intern,
waar in de elektronica ook enige -weliswaar onhoorbare- vertraging optreedt. Zijn de
sounds echter precies identiek en dit is het geval bij de fretless bass (PG 36) in de
ROLAND GS-64 en de EDIROL SD-80, dan treedt er als gevolg van die vertraging een
miniem faseverschil op, met uitdoving van vooral lage frequenties. Oplossing: kies
een andere bas-patch, waarvan je weet dat de beide modules verschillend klinken. Zijn
alle bas-patches volkomen identiek dan kan de fase-uitdoving worden tegengegaan
door iets (CC 93 10) chorus toe te voegen. De LF-modulators van de twee units starten
en draaien nooit synchroon. Een andere mogelijkheid is de beide soundmodules mono
uitsturen naar de mixer en het ene kanaal helemaal naar rechts en het andere naar links
pannen.
Verkeerde instrument


Een bekend probleem, maar met de huidige soundmodules is er altijd wel een GM/GS
sound te vinden, die het origineel redelijk benadert.
Soms kan een verrassend nieuw geluid worden gevonden, door een bepaald instrument
boven of onder de natuurlijke toonhoogten te bespelen of te transponeren.
Bijvoorbeeld een basgeluid heel hoog spelen of een viool heel laag
Drum klinkt niet lekker
1. Zet voor een live sound het drumstel zonder reverb. Bij sommige (!) soundmodules
staat er nooit reverb op de kick…heel goed.
2. Meestal klinkt de bassdrum C2-#36 iets droger dan de meer vette B1-#35.
3. Gebruik percussie bijvoorbeeld timbales #75 en #66 mét reverb via een tweede
drumstel op channel 11. Deze mogelijkheid wordt helaas weinig in de boeken
genoemd. Zet de string EX: F0-41-10-42-12-40-1A-15-02-0F-F7 op kanaal 11. Hier
kan nu een compleet tweede drumstel worden gebruikt, met eventueel wat reverb of
chorus!
4. Door het tweede drumstel één tick naar voren te plaatsen krijg je een heel vet geluid.
4
5. Splits de drums met de kick en snare op een apart spoor/channel en zet een PB -127
commando aan het begin, de bassdrum en snare klinken hierdoor een stuk vetter.
6. Op de Sound Canvas van Roland klinken de handclaps (#39) maar matig. Ze zijn een
stuk te verbeteren door ze met twee drumstellen te laten klinken. Op Channel 10
zonder reverb en op Channel 11, ongeveer enkele ticks later mét reverb. Hoeveel ticks
je ze kunt spreiden hangt erg af van het tempo. Bij 120 bpm klinkt 11 ticks nog erg
natuurlijk. De droge handclaps 4 ticks vóór de maat ( 01-092), de reverb handclaps 7
ticks na de maat (02-007). Bij een lager tempo minder dan 11 ticks kiezen. Het aantal
ticks random variëren klinkt nog natuurlijker, maar dat is een heel handmatig gedoe.
Sinds de SC88 uit 1994 is er drumkit PG 33 met Handclap 2, combineer deze met de
Handclap van kit PG 1. http://youtu.be/-iQQkBIyRnA
7. Een vetter drumgeluid is te krijgen door de kick (#35) of snare (#40) lager te stemmen.
Dan kan met EX commando’s maar simpeler met enkele CC strings.
Zet op het drumkanaal (10) even na het begin de volgende instructies:
10 CC 99 24, 10 CC 98 # , 10 CC 6 x, 10 CC 101 127 en tenslotte 10 CC 100 127.
Hierbij is # het nummer van de desbetreffende noot bv. kick = 35 of snare = 40 en x is
de gewenste toonhoogte, waarbij n = 64 en 60 is dus lager.
8. De vorige truc (7) is ook handig voor de dubbele handclaps. Stem de tweede
handclaps (truc 6) op channel 11 wat lager : 10 CC 99 24, 10 CC 98 39 , 10 CC 6 60,
10 CC 101 127 en tenslotte 10 CC 100 127.
Hangende noten, vertragend tempo






Meestal een polyfonie probleem in de soundmodule of een software probleem (bug) in
de midifile player die de grote datastroom niet aankan. Meestal te verhelpen door
overbodige commando’s of noten te verwijderen en/of zoveel mogelijk de
commando’s/noten op een gescheiden tick te plaatsen.
Door een te grote stroom data vallen note-off commando’s weg met als resultaat:
hangende noten.
Bij live ingespeelde tracks en bij gebruik van een expressiepedaal of de
modulatiewielen op het keyboard, worden er bij kleine, vaak onhoorbare bewegingen
van deze wielen, continue grote hoeveelheden CC-commando’s weggeschreven. Deze,
vaak overbodige datastroom kan vertragingen in het tempo veroorzaken. Sommige
sequencers hebben een ‘thin’ edit om deze datastroom onhoorbaar te verminderen.
Ook een live ingespeeld midi gitaar is berucht. Minieme pitch-bends van de snaren
worden continue doorgegeven en weggeschreven in de file, met als gevolg veel data.
Ook moet nog het echo-effect worden genoemd. De Roland GS64 heeft, als één van
de weinige soundmodules een interne echo/delay (CC 94). Maar op andere modules
kan echo ook verkregen worden door een bepaalde partij enige malen te kopiëren.
Deze partijen in tijd te verschuiven en ze in volume geleidelijk te verminderen. Daarna
kunnen ze alle weer samengevoegd worden op één spoor van hetzelfde channel. Ook
dit levert zeer grote hoeveelheden data op.
Bij het gebruik van een computer en een USB - MIDI converter moet men oppassen,
omdat sommige computers constant de USB poorten scannen om te detecteren of er
een (USB)-device is aangesloten of verwijderd. Dit kan ook korte onderbrekingen in
5
de datastroom veroorzaken.
Het is heel vervelend, dat nergens in de player-specificaties iets staat over de software en hoe
de datastroom wordt verwerkt. ROLAND is recent gekomen met FPT (Fast Processing
Technology), blijkbaar omdat er toch problemen op het gebied van snelle data transfer
onderkend zijn.
Zelf gebruik ik kanaal 1-13 voor de muziek. Kanaal 14 bevat de informatie voor de vocaliser.
Kanaal 15 schakelt via PG commando’s de gitaareffecten en via de CC de zang-chorus
aan/uit.
Kanaal 16 schakelt de zang reverb/echo soort (PG) en de reverb aan/uit (CC).
Als soundmodules gebruik ik de ROLAND GS-64 ( = de 19”uitvoering van de SOUND CANVAS
SC-88) en de EDIROL SD-80. Beide modules zijn onderling stereo verwisseld. De hihat van de
ene module is dus rechts en bij de andere links hoorbaar. De EDIROL SD-80 is eigenlijk te
ingewikkeld voor de live artiest, die al veel midifiles heeft. De GS geluiden zijn redelijk, maar
de echt goede geluiden bevinden zich in de zogenaamde native-map en die is slechts
toegankelijk via afwijkende EX en CC commando’s zodat bestaande files allemaal moeten
worden aangepast en die zijn daarna dan niet meer compatibel met de GM/GS standaard.
De mix beoordelen en instellen via een hoofdtelefoon?
In SOUND ON SOUND MAGAZINE van January 2007 staat een uitgebreid artikel over mixen met
behulp van een hoofdtelefoon.
In het artikel wordt voornamelijk gesproken over het mixen van CD’s en er is mijns inziens
een groot verschil met een live situatie. Voor de beoordeling van het stereobeeld is een
hoofdtelefoon zeer geschikt, alleen gaat veel van dat beeld tijdens de live situatie verloren.
Ook het opsporen en verwijderen van ongewenste bijgeluiden of foute noten en verkeerde
timing in de midifile is de hoofdtelefoon zeer geschikt.
Echter: er zijn veel details te horen, die later in de zaal bij live gebruik verloren gaan.
Bijvoorbeeld de nagalm lijkt met de hoofdtelefoon al snel voldoende, maar verdwijnt in het
lawaai bij een live optreden en hetzelfde geldt voor andere (psycho-akoestische) effecten.
Ook solo’s in de midi lijken goed door te komen, maar klinken bij live toch net niet
voldoende op de voorgrond.
Zoals ik al eerder heb vermeld: voor live gebruik alles ‘iets overdrijven’, tenzij men een
unplugged concert geeft, waarbij het publiek muisstil is en blijft.
Hoe de mix af te regelen ?
Er worden verschillende manieren genoemd om de mix af te stellen.
1. De eerste is op de mixer alle gain knoppen tot het maximale in te regelen, en daarna
met de faders de juiste mix-verhouding te bepalen. Het nadeel is, dat men bij
verschuiven van de faders, aan het eind van de avond, tijdens speeches of tijdens het
6
vervoer de juiste instelling kwijt is. Ook zit men steeds weer bij een optreden met de
faders te stoeien.
2. De tweede methode bevalt mij beter.
Draai voor de luidste/hardste geluidsbron -dit is meestal de kick (bassdrum) in de
luidste/snelste/uitsmijter midifile- met de gainknop tot nét tegen het clippen. De clipLED mag maar af en toe zacht oplichten en let er op, dat de luidheid van de kick ook
sterk afhangt van de bass-EQ op de totaal-mix en de betreffende channel-strip.
Schuif daarna alle faders van de gebruikte kanalen in de 0dB positie en draai
vervolgens met alle individuele gain knoppen tot de juiste verhouding in de mix is
bereikt.
Dit heeft tot voordeel, dat alle faders vóór een optreden in de nulpositie kunnen
worden gezet, bij uitzondering kan met een fader even tijdelijk wat worden
bijgeregeld, het totaalvolume gaat simpel via de rode masterfader(s) op de mixer en de
gain knoppen verdraaien niet makkelijk en kunnen altijd in dezelfde positie blijven
staan. Vervorming treedt niet op, want het hardste geluid is namelijk afgeregeld tot
onder het clippen van de voorversterkers (gain).
Vaak moet er na enkele live optredens de gains wat worden bijgesteld, want de juiste
verhouding laat zich meestal lastig thuis en met de hoofdtelefoon bepalen, maar meestal is dat
millimeterwerk. In ieder geval niet de gain van het midifile-kanaal harder gaan zetten, want
dan ontstaat er vervorming, hooguit alle andere kanalen zachter.
Midifile-Players
Midifile-player of Computer?
Goede midifile-players zijn helaas zeldzaam en duur. Veel oudere players gebruik(t)en
diskettes, nieuwe hardware players zijn er nauwelijks. Nu passen er op een HD diskette
ongeveer 30 grote midifiles, minder dan het gemiddelde repertoire van een partyartiest. Dit
betekent meerdere diskettes en een lijst met de songs en het nummer/kleur van de diskette.
Kortom een gezoek en gegraai in het donker en wachten tot de diskette is geladen. Ook de
display van menige player is sober. Zo heeft de ROLAND RA-95 alleen een numerieke display
en moet de repertoirelijst naast de songtitel dus ook het nummer van de file vermelden,
kortom een onwerkzame situatie bij een live optreden.
Het is overigens opvallend dat zelfs een firma als ROLAND, met toch
een grote naam op midi gebied, zich blijkbaar niet realiseert hoe het
er op het podium er aan toe gaat, getuige de introductie van de
SOUND BRUSH player in 1991: ‘…with virtually no loading time
between songs, the SOUND BRUSH is ideal for live performance…’ En
dan hebben we het over 720 Kb diskettes (maximaal 36 stuks kleine
20Kb midi’s) en een numerieke display met de mogelijkheid tot
continue afspelen van een vóórgeprogrammeerde lijst of random
play! Dit laatste houdt de spanning er bij de artiest goed in…
7
Modernere players gebruiken SMARTMEDIA geheugenkaarten tot 128 Mb, ruim voldoende
voor een groot repertoire. Alleen zijn de SMARTMEDIA cards inmiddels verouderd niet meer
ruim verkrijgbaar. De datalimiet is bij SM-cards 128 Mb.
Geheugenkaarten hebben ook niet het eeuwige leven. De individuele geheugencellen kunnen
weliswaar veel schrijfacties aan en er worden ook niet steeds dezelfde geheugencellen
gebruikt, maar bij elke verandering, toevoeging of verwijdering van een file wordt het
directory spoor steeds weer in z’n geheel overschreven en bij een defect in de directory track
is de kaart onleesbaar geworden.
Het ligt dus voor de hand, dat het beste opslagmedium de harddisk drive is. Het lijkt zo
simpel, maar er komt een ander probleem om de hoek kijken. In de MIDITEMP player
bijvoorbeeld wordt een afwijkende HDD gebruikt: een extra plat gedateerd SCSI model, dat
duur en moeilijk verkrijgbaar is.
Resteert de USB-stick. Maar ook dit gaat niet zonder hindernissen. De Roland midifile
players SonicCell en SD-50 zijn weliswaar voorzien van een USB poort, echter de USB stick
die via de computer wordt geladen met midifiles, kan niet meer dan 99 files in de
hoofddirectory bevatten. Subdirectories worden niet door deze players ondersteund en
herkend.
Voor de verdere eigenaardigheden van deze spelers, zie de tekst verderop.
8
Hardware midifile-players
Welke eisen stellen we aan een eenvoudige doch professionele midifile-player?
1. Het liefst 19”, gemakkelijk te vervoeren samen met de andere apparatuur in een rack.
Alle kabels kunnen aangesloten blijven.
2. Interne voeding (uiteraard niet zo’n ellendige trafo-knol).
3. Harddisk (en diskette, memorycard of liefst USB voor het uploaden).
4. Remote control. Draadloos is niet nodig, storingsgevoelig en op het podium zinloos.
5. Grote display, goed leesbaar en verlicht voor de alfabetisch gesorteerde (!)
repertoirelijst. Voldoende alfanumerieke plaatsen voor lange titels en eventueel
aanvullende informatie, bv. het nummer van de tekst in het boek als dit niet alfabetisch
is gesorteerd.
Hieronder worden een aantal midifile-players genoemd en besproken.
Ketron
De Italiaanse firma KETRON levert een scala aan midifile-players, echter allemaal
basismodellen met veel optionele toevoegingen. Even een standaard midi-player kopen is er
dus niet bij. Geluidskaarten, opslagmedia, vocaliser het zijn allemaal opties die dus ook
allemaal extra betaald moeten worden. Het zijn over het algemeen geen standalone
sequencers/players, maar keyboardsynthesizer modules zonder toetsen.
Ketron XD-3
(€ 1349)
Jaar
Polyfonie
Voeding
Opslagmedium
Display
Jogwiel
Eindoordeel
: 2002
: 64 (optional)
: intern
: harddisk (optional)
: alfanumeriek
: nee
: live bruikbaar
9
Ketron X-4
Jaar
Polyfonie
Voeding
Display
Jogwiel
Opslagmedium
Eindoordeel
:?
: 64 (optional)
: intern
: alfanumeriek
: nee
: diskette, flash card, harddisk (optional)
: live bruikbaar
Ketron Midjay
(€ 1425)
Jaar
Polyfonie
Voeding
Opslagmedium
Display
Jogwiel
Eindoordeel
Opmerkingen
:?
:?
: extern
: diskette, hard disk
: alfanumeriek
: ja
: live bruikbaar
: speelt ook mp3 en wav’s, plus driestemmige vocaliser.
10
Viscount
Viscount RD-80
Jaar
Polyfonie
Voeding
Opslagmedium
Display
Jogwiel
Eindoordeel
Opmerkingen
: 2000?
: 32
: extern
: 1.44 Mb diskette
: numeriek
: nee
: live niet bruikbaar
: niet meer nieuw leverbaar, draadloze afstandsbediening.
De RD-800 is vrijwel gelijk aan de RD-80 en kan worden voorzien van een 1 Mb flash
geheugen waar midifiles via de diskettes naartoe kunnen worden gekopieerd. De bediening
blijft echter lastig door de priegelknopjes en numerieke display (papieren lijst met
liedjesnummers bijhouden ! ). Verder ontbreekt een jogwiel voor de snelle keuze van een
nummer. De midi-routing kan alleen of naar de interne soundcard of naar de externe midi-out
worden geconfigureerd, beide tegelijk is dus niet mogelijk een Viscount kwaal klaarblijkelijk.
De RD-70, RD-80 en RD-800 (uiterlijk gelijk) hebben hun oorsprong in de jaren ’90 en de
techniek, bediening en opslag is dus hopeloos verouderd geraakt.
Geheugenmodule voor de Viscount RD-80. 1 Mb flash memory met het vasthouden van de
geheugeninhoud ook na uitschakeling van het apparaat. Geen backup batterij noodzakelijk
(werkt zoals een USB stick). € 100,- (!!)
11
Viscount Galileo
Jaar
Polyfonie
Voeding
Opslagmedium
Display
Jogwiel
Eindoordeel
Opmerkingen
(€ 398)
: 2003
: 42
: extern
: 128 Mb (max) SmartMedia Card ( SMC - 3.3V)
: alfanumeriek
: ja
: live goed bruikbaar
: niet meer nieuw leverbaar, max. 512 files per directory, handmatige
routing van de 16 midi channels naar de interne geluidskaart of naar
de MIDI-OUT.
Wordt niet meer ondersteund en geen firmware updates meer.
SmartMedia Cards zijn obsoleet evenals de xD cards, die met een
SMC adapter kunnen worden gebruikt.
De GALILEO is een handige en goede player. Jammer dat hij eruit ziet als speelgoed en
bedoeld lijkt voor de amateur karaokezanger.
De externe voeding levert 10.5 Volt AC (!) … en ik hoop, dat hij nooit kapot gaat. De
SMARTMEDIA card is helaas een verouderd medium, maar ik heb er gelukkig nog enkele. De
kaart steekt aan de voorzijde iets uit en kan daardoor tijdens het vervoer gemakkelijk
knakken, oppassen dus. Midifiles kunnen rechtstreeks op een SM memorycard gezet worden.
Veel computers die over een ingebouwde memory-cardreader beschikken ondersteunen echter
geen SMARTMEDIA, dat moet dan weer met een losse USB-cardreader of rechtstreeks met de
GALILEO die als cardreader gebruikt kan worden, het overzetten van de MIDI’s kan namelijk
ook met een USB kabel rechtstreeks vanaf de PC naar de GALILEO, de player is dan in feite de
USB-cardreader en de memorycards kunnen ook als algemene dataopslag worden gebruikt.
In de hoofd- en subdirectories kunnen maximaal 512 files worden geplaatst, theoretisch dus
512 x 512 = 262.144 midifiles, meestal wel genoeg voor een gezellige avond maar dan wel
hele korte liedjes van 488 bytes aangezien SMARTMEDIA cards maximaal maar 128 Mb
kunnen bevatten.
De GALILEO heeft een verlichte LCD display, waar wel wat meer letters op hadden gekund,
een lange titel is maar gedeeltelijk in beeld, ook een wat grotere display zou wat handiger zijn
voor de muzikant-op-leeftijd . Het geselecteerde nummer in de repertoirelijst springt er
helaas niet echt uit. Het is me al meerdere malen overkomen, dat ik het verkeerde nummer er
boven of eronder heb geselecteerd en dat geeft -voor de muzikant (die naar de tekst moet
12
bladeren) en publiek- een verrassend effect. De lijst wordt automatisch alfabetisch
weergegeven.
Tijdens het afspelen kan met het jog-wheel in de repertoirelijst worden gebladerd en gezocht.
Het nummer wordt geladen met <ENTER> en gestart door middel van de playtoets of een
voetpedaal.
De interne soundmodule lijkt erg op de ROLAND SOUND CANVAS en is goed GM/GS
compatibel… ook twee drumstellen tegelijkertijd (GS) is mogelijk evenals de GS reverb en
chorus settings. Het is helaas niet mogelijk om de interne sounds te kiezen en tegelijkertijd
een externe module via de MIDI-out aan te sturen; intern of extern moet in de systeemset-up
voor elk van de 16 MIDI kanalen handmatig worden ingesteld, best een klus …jammer. Met
één handeling alles extern of intern kan ook niet. Het betekent ook, dat de GALILEO echt
bedoeld is om te werken als stand-alone midiplayer met de interne geluiden. Een paar kanalen
kan men dan extern routen voor de midi aan te sturen randapparatuur.
Direct bij ontvangst (september 2004) en uitproberen had ik veel last van hangende noten en
tempovertragingen bij grote files met veel data. Na correspondentie met VISCOUNT-ITALIË
heb ik een aangepaste firmware update (v 1.21) van ze gekregen. Het probleem was hiermee
verholpen. Deze firmware update is echter nooit beschikbaar gesteld op de support site van
GALILEO. Naar ik later begreep, ben ik in 2004 waarschijnlijk één van de laatste kopers
geweest, de GALILEO lijkt niet meer te worden gemaakt en ondersteund.
Er is toch nog wat ondersteuning voor de GALILEO geweest. In september 2007 is er een
nieuwe firmware update op de Voice-Systems site verschenen: version 2.20.
Helaas is deze link niet meer bruikbaar en lijkt de support van de Galileo definitief beëindigd.
(2011).
Voor de liefhebbers heb ik de 2.20 versie
of stuur een email als de link niet werkt: [email protected]
13
Roland
Roland MC-50 sequencer
Jaar
Polyfonie
Voeding
Opslagmedium
Display
Jogwiel
Eindoordeel
Opmerkingen
( f 2230,- )
: 1990
: n.v.t.
: extern
: 720 Kb diskette
: alfanumeriek
: ja
: live niet bruikbaar
: niet meer nieuw leverbaar
Met behulp van deze sequencer maak en edit ik sinds 1990 m’n midifiles. Het opslagmedium
is echter een diskette en het laden van nummers duurt lang.
De MC-50 werkt met MRC bestanden die met een speciaal Roland programma STANDARD
MIDI FILE CONVERTER MRM-500 naar MID kunnen worden geconverteerd. Dit was wel een
moeizame procedure en in 1992 kwam Roland met de MC-50 MARK II, waar de MRC naar
MID conversie in de hardware was ingebouwd. De ‘oude’ MC-50 kon kort daarna door de
Roland technische dienst ook naar MARK II worden omgebouwd en bij de koop van een oude
MC-50 is het belangrijk hier naar te informeren, want het staat dus niet op het apparaat. Het
zoeken, kiezen en laden van een MRC file door de MC-50 duurt afhankelijk van de grootte
van de file ongeveer een kwart tot halve minuut. Allemaal ongeschikt voor op het podium
dus. De sequencer kan ook een speciaal afspeelprogramma laden: SUPER-MRP. Hiermee
kunnen MRC files achter elkaar en in een vooraf geprogrammeerde volgorde redelijk snel en
zonder lange tussenpozen worden afgespeeld.
Van een serie met vaste volgorde ben ik echter al jaren afgestapt, het werkt niet: …heb je net
je polonaiseserie ingesteld, gaan de mensen zitten omdat het Grand Dessert wordt
aangekondigd!
Kortom als sequencer prima, als live midi-player ongeschikt.
Meer over deze sequencers : De Roland MC-50 en MC-50mkII
14
Roland SD-35 Midi Player
Jaar
Polyfonie
Voeding
Opslagmedium
Display
Jogwiel
Eindoordeel
Opmerkingen
( f 2200,- )
: 1993 (v 1.00)
: 28 (SC-50)
: extern
: 720 Kb diskette
: numeriek
: nee
: live moeizaam/niet bruikbaar, 720 Kb diskettes obsoleet.
: Midifiles moeten naar een diskette worden gekopieerd.
Zowel de drive als diskettes zijn lastig verkrijgbaar en het werkt
allemaal heel traag.
Roland RA-95 Realtime Arranger
Jaar
Polyfonie
Voeding
Opslagmedium
Display
Jogwiel
Eindoordeel
Opmerkingen
( f 2295,- )
: 1995 (v 1.01)
: 28 (SC-50)
: extern
: 1.44 HD Diskette
: numeriek
: nee
: live moeizaam/niet bruikbaar
: niet meer nieuw leverbaar, 1.44 diskettes zijn obsoleet.
15
Deze arranger/player heb ik enige tijd op het podium gebruikt. De interne klanken zijn die van
de SC-50 en daar is niks mis mee. Het apparaat werkt met midi’s, dus alle MRC bestanden
van de MC-50 moeten geconverteerd worden. Pas daarna kunnen ze op een 1.44 diskette
worden overgezet, want de MC-50 werkt met 720 Kb diskettes. Per diskette passen er 20 a 30
midi’s op en je moet dus een hele administratie bijhouden op welke diskette welke nummers
staan. Ook de numerieke display met twee cijfers maakt het niet eenvoudiger. Op een donker
podium is het een heel gezoek naar de juiste diskette. Bij het laden van een diskette wordt het
indexspoor gelezen met het aantal nummers op de disk. Dit duurt ongeveer 10 seconden.
Al dit soort vertragende acties bevorderen niet echt een vlot verloop van de avond.
De RA-95 heeft ook last van software bugs. Bij sommige files blijft de player om
onduidelijke redenen ‘hangen’ en dit is dan alleen te verhelpen door een reboot.
Roland MC-80 sequencer
Jaar
Polyfonie
Voeding
Opslagmedium
Display
Jogwiel
Eindoordeel
Opmerkingen
( f 2995,- )
: 1999
: 64 met optionele VE-GS Pro Voice Expansion Board
: extern
: harddisk
: alfanumeriek
: ja
: live bruikbaar
: Is maar kort op de markt geweest. Niet meer nieuw leverbaar en
tweedehands zeer schaars. Prijzig.
16
Roland DisCover 5M
Jaar
Polyfonie
Voeding
Opslagmedium
Display
Jogwiel
Eindoordeel
Opmerkingen
( € 1380,- )
: 2004
: 64
: intern
: diskette & 128 Mb SmartMedia card
: alfanumeriek
: ja
: live bruikbaar
: meer geschikt voor alleen een zanger
Roland SonicCell
Jaar
Polyfonie
Voeding
Opslagmedium
Prijs
Display
Jogwiel
Eindoordeel
: 2007
: 128
: externe PSU 
: USB-stick
: € 699,- ( was bij introductie € 820,- )
: alfanumeriek
: ja
: live goed bruikbaar, afwijkende volumes bij GM/GS gebruik, playlists
maken moet omslachtig op de PC anders passen er maar 99 midi’s in,
prijzig. GS sounds en effecten vallen tegen, niet strak.
17
Een midifile-player met de geluiden van de Roland Fantom en via de MIDI-out zijn ook
andere soundmodules aan te sturen of midi-geschakelde randapparatuur. De midifiles worden
op een USB stick geplaatst, die de SonicCell bij het opstarten eerst helemaal gaat inlezen, dat
gaat (na de firmware update) vrij snel (2 sec.). Een beperking is echter dat alle files in de
hoofddirectory -de root- moeten staan en dat er maar maximaal 99 midifiles in die root
kunnen. Dit is natuurlijk te weinig voor een geroutineerde one-man band. Curieus is ook, dat
de USB stick er ondersteboven in moet…meestal staat de opdruk van een USB stick aan de
bovenzijde, maar niet bij Roland.
Met behulp van de playlisteditor (v 1.10) op de CD-ROM kunnen er via een PC na een
SonicCell firmware update (v1.20) in ieder geval meer dan 99 files in één playlist (lees:
subdirectory) worden geplaatst. Zo kan men bijvoorbeeld directories ‘fast’ en ‘slow’ creëren,
maar helaas, in die playlists staan de midi’s niet alfabetisch gesorteerd, maar in volgorde
van toevoeging, …niet te geloven !! De files zijn dus onmogelijk snel te vinden tijdens een
optreden.
De enige oplossing is om elke keer, wanneer er een nieuw nummer wordt toegevoegd, de
playlist helemaal opnieuw te maken… . De firmware update heeft weliswaar voor een
uitbereiding van 99 naar 399 files gezorgd, maar wat dit betekent is ook niet helemaal
duidelijk. Waarschijnlijk kan het ‘hoofdregister’, de Playlist Library 399 files bevatten,
verdeeld over een aantal subdirectories, de playlists.
En net als bij de SD-50 is het ook hier weer jammer, dat er in de display karakters worden
verspild aan de nummering vóór de songtitel, die natuurlijk steeds verandert indien er
nummers worden toegevoegd of verwijderd.
Terwijl er een midi speelt, kun je alvast door de(zelfde) lijst naar het volgende nummer
scrollen; daarna op het jogwiel drukken en het volgende nummer start meteen.
De Fantom geluiden zijn erg goed en vet. Jammer dat deze GM2 unit behoorlijk afwijkende
volumes in de GM/GS modus heeft. In de praktijk betekent dit meestal het opnieuw mixen
van vele midifiles.
De handleiding is een onbegrijpelijk en onleesbaar geheel geworden vooral voor de niettechnisch geschoolde midi muzikant. Alle MIDI commando’s staan in hexadecimale EX
codes, over GS wordt nergens gesproken, de soundbanks heten ineens LSB (Least Significant
Byte), met niet meer de gebruikelijke CC #0 0/8/16/24 commando’s, maar met 0, 1, 2, 3 en 4,
hoewel oude files wel goed worden afgespeeld ?! Uitermate hinderlijk is ook, dat in de
handleiding nergens de default instellingen van het systeem vermeld staan, ook niet
bijvoorbeeld vet of cursief bij alle menu en systeem instellingen. Heb je er 25 jaar over
gedaan om midi te doorgronden, wordt het allemaal weer veranderd (lijkt Windows wel).
Zoals bij GS zijn er twee drumstellen tegelijk mogelijk op kanaal 10 en 11 (EX commando
voor het tweede drumstel op Ch11: F0 41 10 42 12 40 1A 15 02 0F F7). Met een dubbel
drumstel is het bijvoorbeeld mogelijk de basis drums op kanaal 10 zonder reverb uit te sturen
en handclaps en percussie op kanaal 11 met reverb. Helaas niet erg effectief bij de SonicCell
want in de default modus -zo-uit-de-doos- komen de effecten een stuk minder luid door. Het
apparaat reageert dus matig op reverb (CC91) of chorus (CC93) midi commando’s en echo
(CC94) zelfs helemaal niet. NRPN commando’s (CC99 CC98) lijken niet te worden
ondersteund, bijvoorbeeld de toonhoogte van de drums veranderen (Pitch Coarse of Drum
Instrument CC24) lukt niet. Bepaalde synthesizer geluiden (PG40 SynthBass2) komen in
verhouding met de andere Sound Canvas apparaten van Roland ook helaas maar vreemd en
slap door, de bassen klinken een stuk harder en wolliger en de bassdrum resoneert als de grote
trom van een drumband, niet lekker droog en strak dus, maar misschien wel wat moderner ?
Kwestie van smaak.
18
Heel erg goed klinkt ’t echter allemaal wel, als de SonicCell via de MIDI-OUT wordt
doorgelust naar bijvoorbeeld een extra M-GS64 Expansion of een SC55/88 SoundCanvas en
tegelijk wordt getriggerd en afgespeeld: the best of both worlds !
Het is toch curieus te noemen, dat er bij het live-gebruik allerlei eigenaardigheden opdoemen,
die niet in de specificaties worden vermeld. Het is blijkbaar lastig een GM/GS midiplayer te
maken waar je een memorycard in stopt en spelen maar. Waarschijnlijk is de SonicCell meer
bedoeld voor de nieuwe artiest of in de studio en niet voor de rondtrekkende one-man band
muzikant, die al honderden midifiles met alle partyknallers op de MemoryStick heeft.
Ik heb wel geconstateerd, dat liedjes uit de jaren ’60, ’70 en ’80 beter klinken op de oude
Sound Canvas modellen en dat modern repertoire beter uitkomt op de wat nieuwere
soundmodules….klinkt wel logisch eigenlijk.
(Lees ook de -vreemde- beperkingen van de SD-50 hieronder.)
Roland SD-50 Mobile Studio Canvas
Jaar
: 2010
Polyfonie
: 128
Voeding
: externe PSU / batterijen / USB
Opslagmedium
: USB-stick
Prijs
: € 370,Display
: alfanumeriek
Jogwiel
: ja
Eindoordeel
: live alleen met de interne sounds als karaoke speler bruikbaar.
Opmerkingen
: Er komt geen MIDI-informatie uit de MIDI-OUT !!
Het leek zo mooi, deze moderne USB midifileplayer van Roland. De geluiden van de Fantom
en een modern USB geheugen. Maar helaas…

In de eerste plaats moeten de midifiles op de USB allemaal in de hoofd directory
staan, dat geeft een lange genummerde scroll-lijst met geen onderverdeling in
bijvoorbeeld fast-slow, Zuid-Amerikaans, ballroom etc.

De display is wel verlicht, maar klein. Een flink gedeelte van de getoonde info wordt
in beslaggenomen door de 3 cijfers en een spatie, die de SD-50 zelf vóór de titels
plaatst, zinloos m.i. Als je namelijk je teksten in een schrift op nummer hebt staan,
veranderen alle nummers in de alfabetische afspeellijst, zodra er een nieuwe file op de
19
USB-stick wordt bij- of tussen geplaatst. (Na mijn ervaringen met de SonicCell vraag
ik me af of de SD-50 de lijst wel zelf alfabetisch sorteert.)

Roland besteedt ook -m.i. onterecht- veel aandacht aan het maken van een playlist met
een bepaalde liedjesvolgorde. Ik heb in 40-jaar-in-de-muziek nog nooit met een
voorgeprogrammeerde playlist kunnen werken. De keuze van de liedjes is altijd een
samenspel met het verloop van de feestavond…heb je dus niets aan…alleen zinvol
voor Geer & Goor die in de ArenA een vast programma afwerken.

En nu de grootste domper en misser van Roland: er komt bij het afspelen van een
midi-file helemaal géén midi informatie uit de MIDI-OUT van de SD-50 !
Je kunt de SD-50 dus alleen gebruiken voor het afspelen van midifiles via de interne
soundkaart een simpele karaoke-speler dus.

Dat zou al minder erg zijn als de geluiden de beste van de hele wereld waren, maar dat
zijn ze niet. De kick klinkt bonkerig en ook de basgitaren klinken modderig en niet
strak.
De oude Sound Canvas modules zoals de GS-64, SC-55/88 zijn wat dat betreft
stukken beter, maar zo’n externe soundmodule kun je er met de SD-50 dus NIET bij
gebruiken. (Dit lukt wel met de SonicCell, zie hierboven)

Ook het MIDI aansturen van een externe reverb, vocal processor, gitaar effect of
lichtinstallatie is dus niet mogelijk !
En dat, terwijl het helemaal niet zo moeilijk moet zijn, om de midi-informatie van de player
zowel naar de interne geluidskaart als naar de MIDI-OUT te sturen…dat heet een midisplitter…kost nog geen 2 tientjes als extern kastje en moet middels een firmware aanpassing
eenvoudig te realiseren zijn.
Jammer van Roland…een gemiste kans !
Misschien kunnen ze nog wat met het updaten van de firmware (v 1.0), maar ik betwijfel het.
Meestal verkopen ze een aantal units aan argeloze consumenten, ze cashen en daarna gaan ze
verder met het volgende item…. 
Naschrift:
Zowel de Sonic Cell als de SD-50 zijn afgeleid van de Roland JV/JX series. In de
handleidingen van deze laatste units wordt steeds vermeld, dat ze niet geheel GS compatibel
zijn. GM/GS files worden zonder problemen afgespeeld, doch op NRP en effect commando’s
kunnen deze units afwijkend reageren. Men is dus gewaarschuwd, deze units zijn meer voor
synthesizer-programmeurs bedoeld dan voor one-man band artiesten met MIDI-backings.
20
Roland Backing Modules BK-7m & Vima JM-8 / JM-5
Vima JM-8
BK-7m
Vima JM-5
Drie backing-/entertainment modules voor de karaoke-markt. Deze apparaten zijn wat betreft
de midisounds afgeleid van de Roland Fantom synthesizer net zoals de SD-50 en SonicCell.
Ze kunnen behalve midifiles ook mp3 en andere audiobestanden afspelen en hebben een
ingang voor een microfoon die is voorzien van enkele basiseffecten zoals reverb. Verder
kunnen ze een display met tekst aansturen, speciaal voor de cafézanger mét (BK-7m) of
zónder (Vima JM-5/8) keyboard. De BK-7m beschikt over een uitgebreide keyboard Arranger
(begeleiding) sectie. Goedkoop zijn ze niet, maar het is wel alles in één.
Vima JM-8
Vima JM-5
BK-7m
Prijs €
jaar
1999,- 2009
799,- 2011
898,- 2011
21
EXTRA
Luister naar een vergelijk van verschillende MIDI sound modules:
1.
2.
3.
4.
5.
Roland Sound Canvas SC55/50
Roland Expansion M-GS64
Edirol Studio Canvas SD-80
Roland SonicCell
Yamaha SW1000XG soundcard
http://www.daisybelle.nl/midi_sound_modules.htm
http://www.daisybelle.nl/midi_drum_sounds.htm
Op YouTube:
Drum kit differences
Electric piano
Full band 1
Full band 2
Clavinet
Drum & Bass
: http://youtu.be/A1MTvHTc5m0
: http://youtu.be/0aKPiiwZxTo
: http://youtu.be/KqwZSzSdK04
: http://youtu.be/DwGeqNEEUFo
: http://youtu.be/iNmYYjGHfqk
: http://youtu.be/6tdqv1zWF0M
(Indien niet actief, kopieer de link dan handmatig naar uw browser.)
Meer artikelen op:
http://www.roelfbackus.nl
http://www.daisybelle.nl
22
Miditemp
Multiplayer
(> € 1500,-)
Afstandbediening
Multistation MS-X
voor- en achterzijde
Afstandbediening
De MIDITEMP is ongetwijfeld de crème de la crème onder de midiplayers. De midipoorten zijn
uitgebreid te configureren en het geheel is ondergebracht in een professionele kast. Neem wel
een creditcard mee bij de aanschaf.
De MIDITEMP modellen komen in talloze configuraties vanaf slechts voorzien van een
diskette-drive en zonder geluidskaart t/m een harddisk en CD speler plus interne wavetable
geluidskaart en het is dus oppassen welke configuratie men op het punt staat aan te schaffen.
De voordelen zijn: 19” rackmodel, interne voeding, alle uitgangen per kanaal
programmeerbaar per song (!), verlichte afstandsbediening, professioneel en robuust model.
Nadelen: duur, afwijkende en dure harddiskmodellen nodig (SCSI), wordt vaak ‘kaal’
aangeboden. De MIDITEMP modellen hebben een startprijs van ongeveer € 1500, Zonder meer is de MIDITEMP de meest professionele en meest veelzijdige player die
tegenwoordig verkrijgbaar is …en tevens de duurste en meest gecompliceerde.
23
Charlie Lab
Charlie Lab Megabeat Plus/Pro
Jaar
Polyfonie
Voeding
Opslagmedium
Display
Jogwiel
Eindoordeel
Opmerkingen
(Megabeat Plus: € 799)
: 2000
:?
: extern
: 1.44 HD Diskette & Harddisk
: alfanumeriek
: ja
: live bruikbaar
: niet meer nieuw leverbaar
De laptop computer
Het ligt voor de hand naar de laptop uit te wijken, maar er zijn wat haken en ogen.
De laptop moet natuurlijk constant via de netvoeding, de meeste houden het geen hele avond
uit op alleen de accu.
Het is verstandig de configuratie zo ‘schoon’ en sober mogelijk op te starten, vooral geen
verbinding met internet anders kondigt een harde GONG aan, dat de updates geïnstalleerd
kunnen worden of dat de schijf gedefragmenteerd gaat worden. Verder moet de processor snel
genoeg zijn om alle PC taken en de USB-MIDI tegelijkertijd uit te voeren. Dit lijkt logisch,
maar voor een PC is USB-MIDI bijzaak en voor een hardware midifile player juist de
hoofdtaak. Het vastlopen van een PC - komt ook bij een Apple voor, echt waar !- blijft altijd
een bron van ongerustheid. En dan maar weer wachten op de hele reboot cyclus…. 
Bij het gebruik van een computer zijn er twee mogelijkheden:
1. De computer stuurt een externe soundmodule aan. Hiervoor is een USB-MIDI
converter nodig. De USB to MIDI kabel kan rechtstreeks aangesloten worden op de
soundmodule en via THRU worden doorgelust naar effectapparaten of licht.
24
Let er op, dat sommige USB-MIDI converters/kabels niet goed werken met oudere
soundmodules van de Sound Canvas serie. In de winkel uitproberen dus.
Edirol UM-1EX
USB to MIDI
2. De computer produceert het complete geluid via de interne geluidskaart, de Windows
software wavetable of een wavetable programma zoals de ROLAND VIRTUAL
SOUNDCANVAS VSC-88. In dit geval verlaten er dus geen MIDI commando’s de
computer naar een extern apparaat zoals de zangreverb of gitaareffect om aan te
sturen. De geluidskaart (hoofdtelefoon uitgang) wordt aangesloten op de
zanginstallatie of mixer.
Wat is er nog meer nodig?
Een voetpedaal om de midi te starten. Deze zijn niet in Nederland verkrijgbaar. Via internet
levert de firma DELCOM een programmeerbaar USB voetpedaal. Programmeerbaar wil
zeggen, dat ingesteld wordt welk commando het voetpedaal moet uitvoeren, bijvoorbeeld:
spatiebalk, enter, cursor, toetsenbord letter of muisklik. Dit is dus afhankelijk op welk
commando de softwareplayer reageert om de file af te spelen.
Voetpedalen zijn ook verkrijgbaar in een dubbele uitvoering. Dit ingeval men werkt met de
songtekst via een computerscherm en waarbij men moet wisselen tussen verschillende
pagina’s met tekst. Het dubbele pedaal kan dan vooruit en terug worden geprogrammeerd.
Voor teksten is de iPad natuurlijk populair geworden met pdf’s via de app ForScore. Voor
Android tablets de ezPDF-Reader.
DELCOM USB footswitches http://www.delcom-eng.com/
25
Welke player software?
Over het algemeen zijn de professionele sequencer programma’s ongeschikt voor op het
podium. Ze zijn uitstekend voor professionele sequencer en mix toepassingen, maar veel te
ingewikkeld en groot om als snelle standalone liveplayer te gebruiken.
Het gebruik van een muis is ook niet efficiënt op het podium.
De softwareapplicatie moet dus met het toetsenbord te bedienen zijn.
In de live situatie moet er een alfabetische lijst op het scherm leesbaar zijn waar we met
behulp van de cursortoetsen snel doorheen willen scrollen. Is het nummer gevonden, dan
<ENTER> om te laden en het voetpedaal om de begeleiding te starten.
Bij de hardware GALILEO en software VANBASCO’S KARAOKE PLAYER kan men al zoeken en
scrollen in de lijst terwijl het vorige nummer nog speelt. Het laden van het nummer kan echter
pas gebeuren als de voorgaande midifile is gestopt. Met <ENTER> wordt daarna binnen een
halve seconde de file geladen en is klaar om af te spelen.
VanBasco’s Karaoke Player (freeware) http://www.vanbasco.com/
VANBASCO’S KARAOKE PLAYER lijkt een goede keus voor live toepassing.
De player heeft een voldoende uitgebreide setup, waarbij de output via de USB naar
bijvoorbeeld een EDIROL UM-1EX MIDI converter geleid kan worden.
De complete alfabetische repertoirelijst wordt op het scherm getoond, waarbij men met de
cursortoetsen kan scrollen en een song kan worden gekozen, <ENTER> laadt de song en de
spatiebalk zorgt voor afspelen. Door de blauwe (WINDOWS) markering is het gekozen
nummer goed te onderscheiden. Werkt men met een voetpedaal als <PLAY>, dan kan het
DELCOM pedaal eenvoudig ingesteld worden als de spatiebalk.
VB werkt onder Windows XP, Vista en Windows 7.
Midiland Player (€ 200) http://www.midiland.de
Goed, maar duur alternatief voor VANBASCO’S
Windows Media Player
Geen serieuze optie. Teveel afgestemd op internetgebruik en audiofiles. Geen goede routing
van aparte midikanalen mogelijk.
26
TIP
Enkele players gebruiken SmartMedia cards (SMC) als opslagmedium. De SM card was een
van de eerste geheugenkaarten en heeft een maximum opslagcapaciteit van 128 Mb. Deze
kaarten worden echter steeds minder gebruikt en zijn daardoor moeilijk verkrijgbaar.
SM cards kwamen er in twee soorten: de oudere o.a. voor Roland die met 5 Volt werkten en
de nieuwere en meest gangbare op 3.3 Volt. De oude 5V SM cards hebben de schuine
inkeping aan de linker zijde ook verschilt de contacten layout. Als alternatief is er de xD card,
bruikbaar met een speciale adapter in een SM poort.
SmartMedia Card (SMC) 3.3V
&
Roland SMC 5.0V
SmartMedia - xD adapter
Nawoord: xD-kaarten zijn ook alweer in onbruik geraakt, duur en moeilijk te krijgen.
Op internet worden nog regelmatig SM cards aangeboden. Let op het voltage, 3.3V is het
meest gangbaar. Oude Roland apparatuur vereist 5V SM cards.
27
(Mijn) problemen tijdens een live-optreden en hun oplossingen











Hangende noten in een file, na editing. Oorzaak: softwarefout player. Oplossing:
midi-events op de desbetreffende plek enkele ticks verplaatsen.
Tempofluctuaties. Oorzaak: softwarefout player, player kan de grote datastroom niet
aan. Oplossing: software-update gekregen. De MIDI stroom bevat te veel data door
continueous-controllers (bijv. data-wheels) of veel EX commando’s. Oplossing: file
‘uitdunnen’ dat wil zeggen het aantal CC commando’s met een ‘thin’ editor
verminderen. Echo track verwijderen. EX- commando’s verminderen. Overbodige,
weinig essentiële of onhoorbare instrumenten/noten verwijderen.
Geen geluid meer uit beide soundmodules. Oorzaak: voedingslampje van een kleine
submixer is ‘uit’, poweradapter blijkt doorgebrand. Oplossing: nieuwe
voedingsadapter.
Hard gekraak uit gitaarversterker. Oorzaak: schroefjes in de netvoedingstekker
losgetrild. Oplossing: opnieuw gemonteerd.
Volume actieve speakerbox niet meer in te stellen. Oorzaak: volumepotmeter (met de
knie) beschadigd tijdens het inladen/vervoer. Oplossing: gerepareerd door
elektrotechnisch servicebureau. Zelf beschermplankjes gemaakt, met Velcro ter
bevestiging.
Vervorming in de reverb. Oorzaak: te hard inkomend signaal. Oplossing: operatinglevel schakelaars achter op de unit op +4 dBu gezet in plaats van -10 dBu.
Enkele apparaten schakelen niet meer bij midicommando’s. Oorzaak: één apparaat in
het rack blijkt per ongeluk uitgeschakeld (voet tegen de aan/uit knop!). Aangezien
vrijwel alle apparaten daisy-chain via MIDI-THRU zijn doorgeschakeld is deze keten
nu onderbroken. (Een ontzettende sof! Geen goede sologeluiden meer uit de gitaar en
geen harmonieën meer op de zang door de VoiceWorks)
Oplossing: ik heb zo snel mogelijk een MIDI-THRU box aangeschaft 1 IN 4 OUT. Zo
valt er maar één apparaat tegelijk uit bij storing en niet de hele doorgeschakelde keten.
Na een service schakelen enkele midi-apparaten niet meer. Oorzaak: midi connector
niet ver genoeg in een apparaat gedrukt.
Voetpedaal start de midi’s niet meer. Oorzaak: draadbreuk in de plug.
SD-35 midiplayer functioneert niet meer als soundmodule na nieuwe backup batterij.
Oorzaak: apparaat heeft een factory reset nodig, de procedure staat in de handleiding.
Geluidsapparatuur zonder stroom, rest van het licht brandt gewoon.
Oorzaak: personeel vroeg of ik een vrije stekker voor ze had…bleek voor een
terrasverwarmer (!) te zijn…thermische beveiliging van het verdeelblok trad in
werking.
-o-o-o-
28
Heeft iemand andere goede ideeën of oplossingen gevonden?
Ik hoor het graag: [email protected]
Roelf Backus, Zeist
Laatste update: 23-04-2015
www.roelfbackus.nl
www.daisybelle.nl
29