Bogactwa Mediolanu

K ATOWICE AIRPORT MAGA ZINE
listopad – grudzień | november–december 6 (43) 2012
Bogactwa Mediolanu
Treasures of Milan
10
14
22
Samolotem na narty w Pireneje i Alpy
Fly to the slopes – Pyrenees and Alps
Nowa droga startowa
New runway
Odlotowa Galeria w Katowice Airport
Sky Gallery at Katowice Airport
42
Wolniej znaczy bezpiecznie
Slower means safer
wstęp | foreword
Szanowni Państwo!
Dear Readers and Guests!
Przekazujemy w Wasze ręce kolejny numer naszego lotniskowego magazynu. Dla Katowice Airport 2012 rok był niezwykle ważny – zakończyliśmy,
jak i rozpoczęliśmy kilka istotnych inwestycji.
We’re pleased to bring you another issue of our airport’s magazine. For Katowice Airport, 2012 was an incredible year – we completed, and indeed,
started several key investments.
W czerwcu oddaliśmy do użytku rozbudowaną część terminalu pasażerskiego A. Miesiąc później, otwarciem nowego hangaru technicznego,
sfinalizowaliśmy powstanie największej wśród polskich portów regionalnych bazy serwisowej statków powietrznych, w której jednocześnie można obsługiwać cztery pasażerskie samoloty średniodystansowe. Z kolei
w listopadzie podpisaliśmy z firmą Budimex SA umowę na budowę nowej drogi startowej Katowice Airport. Szczegółowo o tym największym
w historii pyrzowickiego lotniska przedsięwzięciu budowlanym piszemy
w artykule na łamach bieżącego wydania „Silesia Airport”.
In June, we opened the newly-expanded passenger terminal A. One
month later, with the opening of the new maintenance hangar, we finalised the creation of the largest airline maintenance base of all of Poland’s
regional airports. Now, four medium-range aircraft can undergo maintenance simultaneously. In November, we signed an agreement with Budimex ltd for the construction of the new runway at Katowice Airport.
There’s more about the largest construction project in the airport’s history
in this issue of ”Silesia Airport.”
Z kontynuowanych inicjatyw trwała rozpoczęta w 2011 roku rozbudowa
płyty postojowej oraz modernizacja trzech dróg kołowania. Dzięki temu
na pyrzowickim lotnisku liczba miejsc postojowych dla samolotów wzrośnie dwukrotnie. Stan zaawansowania prac wynosi 80%, a ich zakończenie
planowane jest w czerwcu 2013 roku.
Warto dodać, że wymienione dwa projekty, tj. rozbudowa płyt postojowych i budowa nowej drogi startowej, zostaną
dofinansowane w wysokości do 50% kosztów
kwalifikowanych ze źródeł unijnego Programu
Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.
In projects already underway, the expansion of the aprons and modernisation of three taxiways that was started in 2011, continued. This will
mean that the number of parking positions for aircrat at Katowice Airport
will, effectively, double. This project is at 80% finished and completion is
planned for June 2013.
It’s worth adding that 50% of the costs of these two projects – the expansion of aprons and construction of the new runway, will be financed
by the European Union Operational
Programme Infrastructure and Environment.
These investments are all for the comfort of our passengers and guests, and
our airlines. It is of prime importance
that our passengers feel that the quality of our service is continuously improving. We hope you enjoy this edition of
”Silesia Airport” magazine.
fot. Piotr Adamczyk
Wszystkie inwestycje są realizowane dla Państwa
oraz przewoźników lotniczych wygody podróżowania. Zależy nam, aby pasażerowie nieustannie odczuwali wzrost jakości usług świadczonych przez pyrzowicki port. Tymczasem zapraszam do lektury kolejnego numeru naszego
lotniskowego magazynu „Silesia Airport”.
Artur Tomasik
Prezes Zarządu GTL SA
President of the GTL SA Management Board
silesia airport 
1
spis treści | table of contents
3
Aktualności | News
26
6
Bogactwa Mediolanu
Treasures of Milan
Walczyli o Złotą Batutę
Competing for the Gold Baton
30
Samolotem na narty w Pireneje i Alpy
Fly to the slopes – Pyrenees and Alps
Szlakiem cmentarzy żydowskich
Visiting Jewish Cemeteries
33
Świętowaliśmy dziewięć dekad Biblioteki Śląskiej
Celebrating nine decades of the Silesian Library
10
14
Nowa droga startowa | New runway
16
Dzieje się w Europie | What's on in Europe
34
Deser – ukoronowanie śląskiego obiadu
Dessert – the crowning of a Silesian dinner
18
2012 rok z perspektywy miłośników awiacji
2012 through the eyes of aviation enthusiasts
38
Poland Asia Tour. Pacific 2012
42
Wolniej znaczy bezpiecznie
Slower means safer
22
Odlotowa Galeria w Katowice Airport
Sky Gallery at Katowice Airport
Przekład | Translation
Eva Piotrowska
Redaktor naczelny | Editor in-chief
Piotr Adamczyk
tel.: +48 32 39 27 194
e–mail: [email protected]
Rada programowa | Programme Board
Monika Krzykawska
Artur Tomasik
Wydawca | Publisher
Górnośląskie Towarzystwo Lotnicze SA
Upper Silesian Aviation Group
www.gtl.com.pl
Korekta | Proofreading
Dorota Mańka
Skład i opracowanie graficzne
Typesetting and graphics
Adam Krawczyk
Okładka | Cover
Adam Krawczyk
Stali współpracownicy
Regular contributors
Aleksandra Hańderek
Sylwia Kaczyńska-Adamczyk
Michał Jaraczewski
Piotr Winkler
Kontakt | Contact
[email protected]
Reklama | Advertising
MEGA-ART s.c.
tel.: +48 668 043 002
e–mail: [email protected]
GTL-SERVICE Sp. z o.o.
tel.: +48 32 284 50 26
e–mail: [email protected]
Patronat | Patron
Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego
Marshal Office of the Silesian Voivodeship
www.silesia-region.pl
Śląska Organizacja Turystyczna
Silesian Tourist Organisation
www.silesia-sot.pl
Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych oraz zastrzega sobie prawo do skrótów i redakcyjnego opracowania tekstów przyjętych do druku. Za treść reklam i ogłoszeń redakcja nie odpowiada.
The editorial board does not return unsolicited material and reserves the right to abridge and make editorial changes to texts approved for printing. The editorial board does not take responsibility for the content or any
error, omission or inaccuracy of advertising material.
facebook.com/KatowiceAirport
facebook.com/FlySilesia
twitter.com/KatowiceAirport
youtube.com/KatowiceAirport
katowiceairport.blip.pl
blog.katowice-airport.com
2  silesia airport
fot. istockphoto.com, Adam Krawczyk
SPOŁECZNOŚCI KATOWICE AIRPORT | KATOWICE AIRPORT ONLINE COMMUNITIES
aktualności | news
Z Ryanairem do Edynburga
Linia lotnicza Ryanair ogłosiła uruchomienie od 31 marca 2013 roku rejsów
z Katowice Airport do Edynburga. Kierunek obsługiwany będzie dwa razy
w tygodniu – w środy i niedziele. Bilety są już do nabycia na stronie internetowej przewoźnika ryanair.com. Połączenie do stolicy Szkocji stanie się
szóstym realizowanym przez Ryanaira z Pyrzowic i uzupełni siatkę destynacji, na którą składają się trasy do Birmingham, Bristolu, Dublina, Londynu-Stansted i Manchesteru.
Ryanair to Edinburgh
Ryanair has announced the launch of a Katowice Airport – Edinburgh connection, from 31 March, 2013. Flights will be offered twice a week – Wednesdays and Sundays. Tickets are already available on the airline’s website
ryanair.com. This connection with the Scottish capital will be the sixth in
Ryanair’s network from Pyrzowice and will join Birmingham, Bristol, Dublin,
London-Stansted and Manchester.
9 milionów pasażerów Wizz Aira z Pyrzowic
9-millionth Wizz Air passenger from Pyrzowice
W połowie listopada 2012 roku Wizz Air świętował przewiezienie dziewięciomilionowego pasażera podróżującego z Katowice Airport. Została nim
Pani Sonia Kubiczek z miejscowości Chorula koło Opola, która z mężem
oraz rocznym synem Aleksandrem odlatywała do Eindhoven na wakacje.
W prezencie Pani Sonia otrzymała od przewoźnika dwuosobowy voucher
na bilet w obie strony do dowolnego miasta z pyrzowickiej siatki połączeń
linii Wizz Air oraz upominek od portu lotniczego. Wizz Air w Katowice Airport obecny jest od maja 2004 roku, kiedy to wykonał swój pierwszy rozkładowy rejs do Londynu-Luton. W sezonie zimowym 2012/2013 przewoźnik
oferuje z Katowice Airport siedemnaście tras do dziesięciu europejskich
państw.
In the middle of November 2012, Wizz Air celebrated carrying their ninemillionth passenger from Katowice Airport. Mrs Sonia Kubiczek from Chorula near Opole, was travelling on holidays to Eindhoven with her husband
and one-year old son, Aleksander. Sonia was presented with a voucher
for return tickets for two people to any city in Wizz Air’s network from
Pyrzowice as well as a gift from the airport. Wizz Air has been flying from
Katowice Airport from May 2004 when it performed its first scheduled flight
to London-Luton. As part of the 2012/2013 timetable, Wizz Air offers seventeen routes to ten different European countries, from Katowice Airport.
silesia airport 
3
aktualności | news
Plebiscyt Przyjazne Lotnisko 2012
9 listopada 2012 roku, w siedzibie Polskich Linii Lotniczych LOT SA, odbyła
się uroczysta gala wieńcząca Ogólnopolski Test Lotnisk „Przyjazne Lotnisko
2012”. Zgodnie z ideą plebiscytu, ocenie poddanych zostało 11 polskich
portów. Pasażerowie weryfikowali lotniska pod kątem komfortu terminali,
rozwiązań infrastrukturalnych, szybkości obsługi, dojazdu i miejsc parkingowych, a także oferty handlowej. W gronie laureatów znalazło się Górnośląskie Towarzystwo Lotnicze SA, zarządzające Międzynarodowym Portem
Lotniczym Katowice w Pyrzowicach. Katowice Airport zostało uhonorowane dwoma nagrodami. Czytelnicy portalu pasażer.com przyznali nam trzy
gwiazdki, a przedstawiciele linii lotniczych uznali nasz port za najbardziej
przyjazny w Polsce. Była to nagroda specjalna, którą otrzymaliśmy jako jedyni wśród wszystkich krajowych lotnisk.
Friendly Airport Competition 2012
The official awards-presentation ceremony for the Poland’s Airports’ Test
”2012 Friendly Airport” was held at the LOT Polish Airlines headquarters.
Eleven Polish airports underwent testing. Passengers ranked airports with
regards to the comfort of their terminals, infrastructure, service, access,
parking and shopping. The Upper Silesian Aviation Group, which manages
Katowice Airport in Pyrzowice, was presented with two prizes. Pasazer.com
readers awarded Katowice Airport three stars and airline representatives
ranked the airport as the most airline-friendly in Poland. This was a special
prize – only one airport in Poland, ours, was awarded.
Dreamliner at Katowice Airport
W poniedziałek 3 grudnia 2012 roku w Katowice Airport wylądował najnowszy nabytek Polskich Linii Lotniczych LOT SA i aktualnie najnowocześniejszy samolot komunikacyjny świata – Boeing 787-8 „Dreamliner”. Wizyta
„liniowca marzeń” w Pyrzowicach cieszyła się ogromnym zainteresowaniem
lokalnych mediów, fanów fotografii lotniczej, jak i mieszkańców województwa śląskiego, którzy licznie przybyli na taras widokowy. Więcej o tej wyjątkowej maszynie będzie można przeczytać w kolejnym numerze naszego
magazynu.
On Monday 3 December 2012, LOT Polish Airlines’ lastest acquisition
and currently the newest passenger aircraft in the world – Boeing 787-8
”Dreamliner”, landed at Katowice Airport. The ”Dreamliner’s” visit attracted
the interest of the media, plane spotters and the people of the Silesian region, who packed the observation deck. You’ll be able to read more about
this amazing machine in the next issue of our magazine.
fot. Adam Krawczyk, Piotr Adamczyk
Dreamliner w Katowice Airport
4  silesia airport
na weekend | for the weekend
Bogactwa
Mediolanu
Katedra Narodzin św. Marii w Mediolanie – jeden z największych kościołów świata i symbol stolicy Lombardii
Santa Maria Nascente Cathedral – one of the largest churches in the world and a symbol of Lombardy's capital
6  silesia airport
fot. 123rf.com
Treasures of Milan
Galeria Wiktora Emanuela II to najstarsze i najbardziej prestiżowe centrum handlowe w Mediolanie. Swoje butiki mają tutaj m.in. największe modowe firmy świata, jak Gucci i Prada
Galleria Vittorio Emanuele II is the oldest and most prestigious shopping mall in Milan. The world's largest fashion houses, such as Gucci and Prada, have boutiques here
Światowe centrum mody, siedziba dwóch potężnych klubów
piłkarskich, przepiękne, klimatyczne, włoskie miasto – Mediolan.
Legenda głosi, że jego założycielem, około VI wieku przed narodzeniem Chrystusa, był galicyjski
wódz Belloveso. W trakcie swoich
wojennych wypraw, zauroczony
okolicznym krajobrazem, postanowił zbudować tu miasto, które
stałoby się stolicą podbitych
ziem. O najkorzystniejszą lokalizację zapytał bogów. Stwierdzili,
że należy szukać takiego miejsca,
gdzie wypasa się maciora
z grzbietem w połowie pokrytym
wełną. Dzielnemu wodzowi i jego
armii udało się ją znaleźć, więc
zgodnie z sugestią w tym miejscu
powstało Mediolanum (łac. „in
medio lanae” znaczy „w połowie
wełniany”). Ta legenda jest najbardziej prawdopodobna, choćby ze względu na fakt, że postać
mitycznej maciory znajduje się
w pierwszym herbie miasta.
zatarte ślady, szczególnie widoczne w niezwykle bogatej architekturze. Nie dziwi więc, że to
drugie po Rzymie pod względem
liczby mieszkańców miasto we
Włoszech jest prawdziwym magnesem dla turystów.
Obowiązkowym punktem wizyty
zawsze będzie katedra Narodzin
św. Marii, z relikwią Krzyża Świętego. Jedna z największych gotyckich świątyń świata, nazywana
Duomo, wyrasta z placu o tej
samej nazwie. Urzeka każdego,
kto pierwszy raz ją zobaczy. Jest
trzecią co do wielkości katedrą
w Europie. Liczy 157 metrów
długości, 92 metry szerokości, ma
411 800 metrów sześciennych
kubatury i jest wstanie pomieścić
40 000 wiernych. Ozdabia ją 3000
figur, 135 sterczyn (marmurowych
wieżyczek), 96 rzygaczy. Do tych
gigantycznych liczb należy dodać
także czas jej budowy: prawie
600 lat.
Milan – a stunning Italian city
with a unique atmosphere, the
world’s fashion hub, home to
two phenomenal football clubs.
Legend has it that the city was
founded around the sixth century before the birth if Christ by
the Galician chief Belloveso. So
enchanted was he with the area’s
landscape whilst there on military
expeditions, he decided to build
a town that would become the
capital of his conquered lands.
He asked the gods to tell him
where the city should stand. They
answered that he should find a
place where the sow with half her
back covered in wool, grazes. The
brave chief and his army were
able to find this sow and so, as
suggested, he founded Mediolanum (”in medio lanae” in Latin
means ”half-covered in wool”).
This legend is the most likely, if
only because of the fact that the
figure of the mythical sow was in
the city’s first coat of arms.
Ponad 2500 lat burzliwych dziejów Mediolanu pozostawiło nie-
W trakcie zwiedzania katedry
koniecznie należy skorzystać
More than 2 500 years of turbulent history has left an indelible
mark in Milan. This is particularly
evident in its amazing architecture. Not surprisingly, it is second
only to Rome in terms of population and is a real tourist-magnet.
One of the ‘must-sees’ on a trip to
Milan is the Santa Maria Nascente
Cathedral which holds relics of
the Holy Cross. One of the largest
Gothic churches in the world, it is
generally known as the Duomo,
and stands in the square of the
same name. The cathedral captivates everyone who sees it for
the first time. At 157m long, 92m
wide, with a volume of 411 800m3
and able to accommodate 40 000
faithful, it is the third largest
cathedral in Europe. The cathedral is decorated with 3 000 figures, 135 pinnacles (marble towers)
and 96 gargoyles. To put these
enormous numbers into perspective – the cathedral’s construction took nearly 600 years.
During a tour of the cathedral
you really need to take advantage of the unique opportunity
silesia airport 
7
na weekend | for the weekend
z wyjątkowej możliwości wjechania windą lub wejścia schodami
(dla bardziej wytrwałych) na jej
dach. Rozciąga się z niego wspaniały widok na Mediolan, a jeśli
mamy szczęście i sprzyja nam
pogoda, możemy dostrzec także
alpejskie szczyty.
Tuż obok Duomo znajduje się
kolejna z wizytówek miasta –
– Galeria Wiktora Emanuela II,
czyli najstarsze i najbardziej prestiżowe centrum handlowe. Decyzja o jej budowie zapadła
w drugiej połowie XIX wieku.
Zaprojektowaną na planie krzyża
przykryto przeszklonym dachem.
Mieści butiki ekskluzywnych
włoskich marek, takich jak Gucci
czy Prada, a także bardzo drogie
restauracje. Samo miejsce zachwyca swoją architektoniczną
urodą, a spacer przez całą długość Galerii, od wejścia ze strony
Piazza del Duomo, do wyjścia na
Piazza della Scala, pozwala dotrzeć do kolejnej ikony Mediolanu
– najsłynniejszej włoskiej sceny
operowej, La Scali. Inauguracyjne
przedstawienie w tym majestatycznym gmachu odbyło się
3 sierpnia 1778 roku. Z przeznaczeniem do wykonania pod jej
dachem, swoje utwory tworzyły
takie tuzy, jak Puccini (Madame
Butterfly i Turandot), Verdi (Nabucco, Otello i Falstaff), Bellini
(Norma). Funkcjonuje tu również
muzeum teatralne, w którym prezentowane są czasowe wystawy
poświęcone sztuce operowej, jej
twórcom i artystom. Koszt biletu
to 6 €.
Mediolańskim skarbem jest bez
wątpienia znajdujący się w kościele Matki Bożej Łaskawej (Santa
Maria delle Grazie) naścienny
obraz „Ostania wieczerza”. Fresk
przedstawia moment, kiedy Jezus
ogłasza, że jeden z apostołów
niebawem go zdradzi. Mistrz
Leonardo da Vinci, w trakcie
trzyletnich prac nad swym zachwycającym dziełem, pokazał
artystyczny geniusz. Specjaliści
nieustannie podziwiają uchwyco-
to get up onto the roof – either
using the lift, or (for the more athletically inclined) the stairs. The
stunning views of Milan are more
than worth the effort and on a
clear day, you can even see the
Alps. Right next to the Duomo
is another of Milan’s showpieces
– Galleria Vittorio Emanuele II,
the oldest and most prestigious
shopping mall. The decision to
build a shopping mall right here
dates back to the second half of
the 19th century. It was designed
in the form of a cross and covered
with a glass roof. The Galleria is
home to Italy’s most exclusive
brands like Gucci and Prada, and
also very expensive restaurants.
The building’s architecture itself
is impressive enough, but taking
a walk down its entire length
from the entry nearest to Piazza
del Duomo through to the Piazza
della Scala, takes you to another
of Milan’s icons – Italy’s most
famous opera theatre, La Scala.
The inaugural performance on
this most majestic stage took
place on 3 August, 1778. Opera’s
bigshots composed some of their
most well-known works specifically with performances at La
Scala in mind: Puccini (Madame
Butterfly and Turandot), Verdi
(Nabucco, Otello and Falstaff),
Bellini (Norma). The museum
of theatre is also great to visit.
It hosts exhibitions devoted to
opera in general, its composers
and artists. Entry is 6 €.
One of Milan’s treasures is without a doubt the ‘Last Supper’ wall
mural at the Santa Maria delle
Grazie church. The fresco shows
the moment when Jesus announces that one of the apostles
will soon betray him. Leonardo da
Vinci spent three years creating
this masterpiece of artistic genius.
Specialists continue to admire the
naturalism captured in the ”Last
Super”, the perfect proportions
and symmetry. Entry into the
refectory, which houses the ”Last
Supper” is paid and reservations
to view the fresco need to be
Gmach Teatro alla Scala, autorstwa
Giuseppe Piermariniego, oddano do
użytku w drugiej połowie XVIII wieku.
Poczynając od XIX wieku, La Scala pełni
rolę centrum sztuki operowej o znaczeniu
międzynarodowym. Wiele najlepszych
włoskich oper powstało z przeznaczeniem
do wykonania na tej scenie (m.in. dzieła
Rossiniego, Belliniego, Verdiego,
Donizettiego czy też Pucciniego)
fot. 123rf.com
Teatro alla Scala, designed by Guiseppe
Piermarini and opened in the second half
of the 18th century. From the 19th century,
La Scala has been a leading centre for
opera. Many significant Italian operas
were written to be performed on its stage,
such as the works of Rossini, Bellini, Verdi,
Donizetti and Puccini
8  silesia airport
ny w nim naturalizm, idealne proporcje oraz symetrię, wyrażoną
głębią pomieszczenia. Wstęp do
refektarza, w którym znajduje się
„Ostatnia wieczerza”, jest płatny.
Z uwagi na ogromne zainteresowanie freskiem, rezerwację należy
zgłosić kilka dni przed wizytą.
Pamiętajmy o tym, gdy w trakcie
naszej wyprawy zapragniemy
zobaczyć to światowej klasy arcydzieło sztuki.
Stolica Lombardii to także siedziba dwóch potężnych klubów
piłkarskich: Interu Mediolan i A.C.
Milanu. Oba korzystają z jednego
stadionu imienia Giuseppe Meazzy, potocznie zwanego San Siro.
Ta potężna budowla, wznosząca
się na 60 metrów, jest największą
pod względem liczby miejsc włoską areną piłkarską i trzecią w Europie. Może pomieścić aż 85 000
kibiców. Właściciele stadionu są
bardzo otwarci na turystów. Poza
dniami meczowymi, obiekt można zwiedzić z przewodnikiem. Bilet uprawnia także do odwiedzin
znajdującego się przy stadionie
muzeum, w którym zgromadzono pamiątki po najwybitniejszych
graczach obydwu mediolańskich
klubów oraz liczne, zdobyte przez
nich trofea. Dla fanów futbolu
wizyta na San Siro pozostawi niezapomniane wrażenia.
Przedstawionych zaledwie pięć
miejsc to obligatoryjny plan mediolańskiej wycieczki. Miasto dosłownie naszpikowane jest muzeami, placami, parkami, a wszystko
w towarzystwie przepięknej
architektury. Każdy znajdzie tu
coś dla siebie.
Z Katowice Airport do Mediolanu
najszybciej dotrzemy linią Wizz
Air, realizującą rejsy na lotnisko
Orio al Serio w Bergamo. Podczas
sezonu zimowego 2012/2013 możemy tam polecieć trzy razy w tygodniu: we wtorki, czwartki i soboty. Z Bergamo do Mediolanu
najprościej dostać się pociągiem.
Czas przejazdu wynosi około
60 minut. Zapraszamy!
made at least a few days ahead.
Please keep this in mind if you
want to see this world-class
masterpiece on your trip to
Milan.
The capital of Lombardy is also
home to two famous football
teams: FC Internazionale Milano
and A.C. Milan. Both use Giuseppe Meazza Stadium, commonly known as the San Siro. At
60m high, and able to accommodate 85 000 spectators, this
enormous construction is the
largest football arena in Italy
(in terms of seats) and the third
largest in Europe. The stadium’s
owners are very open to tourists. Apart from match days, the
stadium offers guided tours. The
entry ticket also entitles you to
visit the stadium’s museum and
its collection of memorabilia of
the greatest players of both Milan
clubs and numerous trophies
won by them. For football fans
a visit to the San Siro will leave a
lasting impression.
We’ve highlighted just five of the
absolute ‘must-sees’ in Milan. The
city is literally jam-packed with
museums, squares, parks, and
all flanked by stunning architecture. There’s something here for
everyone.
The quickest way to get from
Katowice Airport to Milan is by
Wizz Air, which operates flights to
Orio al Serio Airport in Bergamo.
During the 2012/2013 winter
season, Wizz Air offers three
flights a week to Bergamo: Tuesdays, Thursdays and Saturdays.
The easiest way to get from
Bergamo to Milan is by train and
takes only about an hour.
What are you waiting for!
Piotr Adamczyk
Stadion imienia Giuseppe Meazzy,
wybitnego napastnika Interu Mediolan,
potocznie nazywany jest San Siro –
– od dzielnicy, w której został zbudowany.
To największy pod względem liczby
miejsc stadion piłkarski we Włoszech. Bez
wątpienia to także świątynia włoskiego
futbolu. Swoje mecze ligowe i pucharowe rozgrywają na nim A.C. Milan i Inter
Mediolan, zaliczane do jednych z najlepszych i najbardziej utytułowanych zespołów ligi włoskiej. Kluby te mogą pochwalić
się także licznymi sukcesami na arenie
międzynarodowej
Stadio Giuseppe Meazza (named after
Inter Milan’s famous forward) is generally
referred to by the suburb it’s in, San Siro.
It’s the largest football stadium, in terms
of seats, in Italy. It is without a doubt a
temple to Italian football. It’s home to two
leading football teams – not just in Italy
but also on the world stage: A.C. Milan
and Inter Milan
silesia airport 
9
na wakacje | for the holidays
Samolotem na narty
w Pireneje i Alpy
Fly to the slopes – Pyrenees and Alps
10  silesia airport
które pomoże nam zaoszczędzić
czas i przemieścić się w te rejony
w zaledwie kilka godzin samolotem. To propozycja InfoSki.pl,
ściśle współpracującego z linią
lotniczą Wizz Air.
Oferta biura podróży InfoSki.pl
obejmuje przelot, transfer, skipas,
świadczenia hotelowe oraz ubezpieczenie. Z Katowice Airport,
w ramach dostępnej siatki połączeń regularnych linii Wizz Air,
The ski season is in full swing. Fans
of the winter madness are always
looking for resorts offering a high
standard, with perfectly groomed
slopes just waiting for ski enthusiasts to enjoy. This is exactly what
the resorts on the Italian side of
the Alps and Pyrenees offer. Many
people are initially put off visiting
this area because of the long and
expensive journey there and back
by car from Poland. But there’s
actually a much better solution
that will cut travel time down to
just a few hours – fly there instead. That’s what InfoSki.pl,
which works in very close conjunction with Wizz Air, suggests.
The InfoSki.pl offer includes
flights, transfers, ski pass, hotel
and insurance. Wizz Air can get
you to the Italian Alps and Pyrenees with all your equipment
from Katowice Airport, using
regularly scheduled services.
fot. infoski.pl
Sezon narciarski w pełni. Fani białego szaleństwa szukają kurortów
o wysokim standardzie, ze znakomicie przygotowanymi stokami,
gdzie będą mogli poświęcić swojej pasji całą uwagę. Tego typu
ośrodki znajdują się we włoskiej
części Alp oraz w Pirenejach.
Przed wyjazdem do nich bardzo
często zniechęca konieczność
długiej, nużącej i kosztownej podróży samochodem z Polski. Jest
jednak korzystne rozwiązanie,
można z całym narciarskim ekwipunkiem dostać się we włoskie
Alpy czy w Pireneje.
W przypadku Półwyspu Apenińskiego wykorzystywane jest
połączenie lotnicze Katowic
z Mediolanem-Bergamo,
a stamtąd transport kołowy do
czterech ośrodków – Val di Sole,
Montecampione, Monterosa Ski
i Madesimo oraz do słynnego
szwajcarskiego St. Moritz, jednego z najlepszych na świecie
zimowych kurortów.
Jeśli myślimy o Pirenejach, to samolotem dotrzemy do Barcelony,
a następnie busem do hiszpańskiego ośrodka narciarskiego
Baqueira-Beret oraz położonych
na terytorium Andory Grandvalira
i Vallnord.
Przyjrzyjmy się bliżej tym kurortom, na początek włoskim Alpom.
Zaledwie godzinę zajmie nam
transfer busem z lotniska do Montecampione. Czeka tam
40 km tras narciarskich: cztery
niebieskie, dwanaście czerwo-
nych i cztery czarne. Okolica
to ciekawy region, nie tylko
pod względem potencjału do
uprawiania sportów zimowych.
Warto wybrać się do Lovere nad
jeziorem Iseo lub uzdrowiska
Darfo Boario Terme. A 35 km od
Montecampione znajduje się
Franciacorta Outlet Village, jedno
z największych w okolicy Mediolanu centrów handlowych.
Tylko dwie i pół godziny jazdy od
lotniska Bergamo-Orio al Serio
położony jest najnowocześniejszy ośrodek narciarski Lombardii
– Skiarea Valchiavenna. Tworzą
go dwie miejscowości: Madesimo i Campodolcino. Oferuje
entuzjastom białego szaleństwa
60 km tras: piętnaście niebieskich, tyle samo czerwonych oraz
dwie czarne, a także po dwie do
zjazdów off-piste i tzw. dziewiczych. Wszystkie połączone są
wyciągami. Podziemna kolejka
Sky-Express w ciągu pięciu minut
wywozi narciarzy na wysokość
1720 m n.p.m., do regionu Motta.
Warto mieć na uwadze, że kurort
Madesimo to nie tylko narty, lecz
With regards to the Apennine
Peninsula, the connection offered
is from Katowice to Milan-Bergamo, followed by road transport to
four areas – Val di Sole, Montecampione, Monterosa Ski and
Madesimo, as well as the famous
St. Moritz in Switzerland – one
of the best ski resort areas in the
world.
If you’re thinking about the
Pyrenees, then you can fly to
Barcelona and then catch a bus
to the Spanish ski resort area of
Baqueira-Beret and Grandvalira
and Vallnord in Andorra.
Let’s take a closer look at these
resorts, starting from the Italian Alps. It takes just an hour
to transfer from the airport to
Montecampione. There, waiting
for us are 40km of ski runs: four
blue, twelve red and four black.
The area is interesting not only
because of its winter-sport potential. It’s worth taking a trip to
Lovere on Iseo Lake or the Darfo
Boario Terme health spa. One of
the largest shopping malls in the
vicinity of Milan is just 35km from
Montecampione.
The newest and most modern
ski centre in Lombardy is just
two and a half hours by car from
Bergamo-Orio al Serio: Skiarea
Valchiavenna. Two towns together form this area: Madesimo
and Capodolcino. It offers skilovers 60km of runs: fifteen each
of blue and red runs and two
black runs. There are also two offpiste runs and virgin slopes. All
are connected by lifts. The underground ski lift, Sky-Express takes
just 5 minutes to transport skiiers
to an altitude of 1720m above
sea level, to the Motta region. It’s
worth taking into consideration
that Madesimo is not just about
skiing, but also offers amazing
snowmobile excursions through
the Splugen Pass.
Just three hours north-west
of the airport in Bergamo lies
Monterosa Ski. According to reviews, this is the best place in
Europe to freeride and heliski.
This area offers all that is best
silesia airport 
11
na wakacje | for the holidays
również fascynujące wyprawy na
skuterach śnieżnych po niezmierzonych przestrzeniach przełęczy
Spluga.
regionu są: doskonałe zaplecze
narciarskie, piękna architektura
alpejskich wiosek i wyśmienita
kuchnia Lombardii.
Z kolei trzy godziny drogi na
północny-wschód z portu lotniczego w Bergamo mieści się
Monterosa Ski. W powszechnej
opinii jest najbardziej dogodnym
w Europie terenem do freerajdów
i wypraw heliski. Oferuje wszystko, co najlepsze w narciarstwie
alpejskim. Ośrodek znajduje się
u podnóża dwunastu potężnych,
czterotysięcznych szczytów.
W jego obszarze funkcjonuje
ok. 180 km tras, w tym 40 km
sztucznie naśnieżanych. Połączone są systemem wyciągów,
które umożliwiają poruszanie się
na nartach po całym kompleksie
bez konieczności korzystania ze
skibusów.
Jeśli w zorganizowanej grupie
chcemy z Katowice Airport wybrać się w Pireneje, z InfoSki.pl
wylądujemy w Barcelonie.
Następnie, po około czterogodzinnym transferze z lotniska,
znajdziemy się w Baqueira-Beret
– ulubionym zimowym kurorcie
hiszpańskiej rodziny królewskiej.
Działa tu 120 km tras połączonych wyciągami na wysokości
1500–2520 m n.p.m., pomiędzy
trzema miejscowościami: Baqueira, Beret i Bonaiqua. Bez wątpienia to esencja udanego urlopu
z nartami w roli głównej. Długie
i szerokie trasy w panoramicznych dolinach, z widokami na
strzeliste wierzchołki serca Pirenejów oraz bardzo nowoczesna
infrastruktura dają spędzającym
tutaj zimowe wakacje poczucie
pełnej satysfakcji.
Trzy godziny jazdy zajmuje dojazd do Księstwa Andory, z ośrodkami Grandvalira i Vallnord. Pierw-
Val di Sole is also just three hours
by coach from the airport in Bergamo, but in a westerly direction.
This resort area is particularly popular with Polish skiers. The area
boasts a fantastic ski infrastructure, the stunning architecture of
Alpine villages and the delicious
cuisine of the Lombardy region.
If you want to travel to the
Pyrenees from Katowice Airport
with an organised group from InfoSki.pl. then you’ll be landing in
Barcelona. From there it’s a fourhour transfer from the airport to
Baqueira-Beret – the winter resort
favoured by the Spanish royal
family. There are 120km of
routes connected by ski lifts at
1500–2520m above sea level,
between three villages – Baqueira, Beret and Bonaiqua. This is
what makes a great holiday on
the slopes - long and wide ski
runs in breathtakingly beautiful
valleys, with views of the soaring
peaks in the heart of the Pyrenees
and the modern infrastructure.
Three hours by car will take us to
the Principality of Andorra and
its resorts Grandvalira and Vallnord.
The first of these is the largest
winter sports centre in the Pyrenees and includes the stations of
Encamp, Canillo, El Tarter, Soldeu,
Grau Roig and Pas de la Casa.
There are over 205km ski runs: 18
gree, 30 blue, 2 red and 20 black.
In addition, there are 4 virgin runs
and dedicated snowboard runs,
snow parks for beginners and
advanced skiers, as well as the
Mickey Snow Club for kids. The
modern system of 67 ski lifts ensures the comfort of passengers
wanting to transfer throughout
the entire complex without the
need to stand in long queues
or taking of your skis. It’s worth
remembering that this area has
more than 300 sunny days a year.
fot. infoski.pl
Również po trzech godzinach
podróży autokarem z lotniska
w Bergamo, ale w kierunku zachodnim, dotrzemy do słynnej
Doliny Słońca (Val di Sole). To
bardzo popularny wśród Polaków ośrodek narciarski. Atutami
about skiing in the Alps. The
resort lies at the foot of twelve
enormous 4000m peaks. There
are around 180km of runs in its
vicinity, including 40km of manmade snow cover. They are all
connected by a system of ski lifts
which let you easily make the
most of the entire complex without the need for ski buses.
12  silesia airport
szy z nich to największe centrum
sportów zimowych w Pirenejach,
które obejmuje stacje Encamp,
Canillo, El Tarter, Soldeu, Grau
Roig i Pas de la Casa. Funkcjonuje tu 205 km tras narciarskich:
osiemnaście zielonych, trzydzieści
osiem niebieskich, trzydzieści
dwie czerwone i dwadzieścia
dwie czarne. Ponadto cztery
trasy dziewicze oraz dedykowane
i sześć czarnych. Dodatkowo
cztery sektory dla freeriderów,
trzy snowparki i tor do boardercrossu. W Vallnord znajduje
się także park krajobrazowy z najwyższym szczytem Andory (Pic
de Coma Pedrosa, 2942 m n.p.m.)
oraz jedna z najznakomitszych
tras, na której co roku organizowane są zawody będące częścią
freeridowego World Tour Arcalis.
snowboardzistom, snowparki dla
początkujących i zaawansowanych, jak również Mickey Snow
Club dla dzieci. Do tego warto
dodać nowoczesny system
67 wyciągów, zapewniający
komfortowe przemieszczanie
się po całym kompleksie bez
kolejek i konieczności zdejmowania nart. Pamiętajmy też, że tutaj
ponad trzysta dni w roku jest
słonecznych.
Jak widać oferta InfoSki.pl na narty w Pireneje i Alpy z wylotem
z Katowice Airport jest niezwykle
bogata. Jest także atrakcyjną cenowo i czasowo alternatywą
wyjazdu w te regiony Europy
samochodem. Zdecydowanie
przeznaczona dla osób, które cenią sobie komfort i każdą godzinę
swojego urlopu chcą maksymalnie wykorzystać na szusowanie
po znakomicie przygotowanych
stokach.
W sąsiednim Vallnord mamy
do dyspozycji 93 km tras narciarskich: trzynaście zielonych,
dwadzieścia dwie niebieskie,
dwadzieścia sześć czerwonych
Piotr Adamczyk
Nearby, Vallnord offers 93km
of ski runs: thirteen green,
twenty-two blue, twenty-six red
and six black. There are also four
sectors for freeriders, three snow
parks and a boardercross course.
Vallnord also has a landscape
park boasting Andorra’s highest peak (Pic de Coma Pedrosa,
2962m above sea level) as well
as one of the most phenomenal
runs, one that is included in the
freerider World Tour Arcalis competition.
and enticing. It is also attractive
from the point of view of both
cost and time as an alternative to
driving to these regions by car. It
is definitely aimed towards those
who favour comfort and want to
spend every single hour of their
holiday skiing on perfectly prepared slopes.
Artykuł powstał dzięki
This article is sponsored by
As you can see, InfoSki.pl’s offer to
the Pyrenees and Alps from Katowice Airport is particularly diverse
silesia airport 
13
lotnisko od zaplecza | the airport – behind the scenes
Nowa
droga startowa
W poniedziałek 26 listopada 2012 r.
Górnośląskie Towarzystwo Lotnicze SA, spółka zarządzająca Katowice Airport, podpisała z firmą
Budimex SA umowę na wykonanie
nowej drogi startowej. To największa inwestycja w dotychczasowej
historii pyrzowickiego lotniska,
zarówno pod względem kosztów,
jak i skali planowanych robót.
Przedsięwzięcie pn. „Port Lotniczy
w Katowicach – rozbudowa i modernizacja infrastruktury lotniskowej i portowej” dofinansowane
jest ze źródeł Unii Europejskiej,
w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko
2007–2013.
bo obecny zostanie przekształcony
w drogę kołowania. Nowa droga
startowa Katowice Airport osiągnie
3200 metrów długości przy 45 metrach szerokości, powiększonych
o symetryczne pobocza asfaltowe,
szerokie na 7,5 metra. Połączona
będzie z jeszcze działającą drogą
startową (docelowo – kołowania)
poprzez pięć dróg kołowania: trzy
położone prostopadle do niej
i dwie szybkiego zejścia. Ostatnie,
tzw. speedwaye, pozwalają samolotom bezzwłocznie opuścić pas
startowy, ponieważ są ustawione
pod kątem umożliwiającym wjazd
z prędkością do 90 km/h i dalsze
wyhamowanie maszyny.
Unia Europejska dotuje ten projekt
w wysokości 40% kosztów kwalifikowanych. Obejmuje on dwa
zadania: rozbudowę płyt postojowych i modernizację trzech dróg
kołowania – E1, E2, D (zakończenie
trwających prac przewidziane jest
na czerwiec 2013 r.) oraz budowę
nowej drogi startowej wraz z niezbędną infrastrukturą, która ma
zostać sfinalizowana najpóźniej
30 września 2014 r.
Nowa droga startowa Katowice
Airport zostanie wyposażona
w radiowy system nawigacyjny
wspomagający lądowanie w warunkach ograniczonej widzialności
i niskiego zachmurzenia, nazywany
w skrócie ILS (ang. Instrument
Landing System), ale – co ważne –
– już II kategorii (pyrzowickie lotnisko dysponuje systemem ILS kategorii I). Dzięki niemu samoloty
będą mogły lądować w Katowice
Airport przy znacznie gorszych
niż obecnie warunkach atmosferycznych, tj. widzialności wzdłuż
drogi startowej nie mniejszej niż
350 metrów i wysokości decyzji,
czyli momencie, w którym piloci
widzą światła podejścia drogi
startowej, wynoszącym minimum
30 metrów.
Nowa droga startowa Katowice
Airport powstanie równolegle do
obecnie istniejącej, a odległość
pomiędzy ich osiami wyniesie
195 metrów. Po jej wybudowaniu
nie będą funkcjonowały w Pyrzowicach dwa pasy umożliwiające
starty i lądowania samolotów,
14  silesia airport
ILS kategorii II to także bardziej rozbudowane oświetlenie nawigacyjne. W przypadku drogi startowej –
– oprócz występujących w I kategorii ILS światłach krawędziowych
w kolorze białym (pomarańczowych na ostatnich 600 metrach),
zielonych oznaczających początek
progu drogi startowej, a czerwonych jej koniec – podświetlone zostaną białymi światłami oś i punkty
przyziemienia. Udoskonalone będzie również oświetlenie dróg kołowania. W kategorii I ILS wyznaczają je światła krawędziowe koloru niebieskiego, a w kategorii II ILS
uzupełnione o wskazanie osi. I tak
dla dróg prostopadłych są to światła białe, a dla speedwayów naprzemienne: białe i pomarańczowe.
Wzdłuż drogi startowej, mniej
więcej na wysokości obydwu jej
skrajów oraz pośrodku, znajdą się
ogródki meteo z wiatromierzem
i widzialnościomierzem. Także na
każdym z krańców drogi startowej,
po jej południowej krawędzi, staną
ceilometry, służące do ustalania
podstawy zachmurzenia nad lotniskiem.
Ciekawostką jest fakt, że na nowej
drodze startowej Katowice Airport
dodatkowo uruchomiony zostanie
system icealert, automatycznie informujący miejscowych kontrolerów
ruchu lotniczego i Dyżurnego Operacyjnego Portu o pojawieniu się
oblodzenia na nawierzchni pasa.
Na koniec warto przedstawić profity, jakie dla klientów lotniska –
– pasażerów i przewoźników – będą się wiązały z ukończeniem opisanej inwestycji. Po pierwsze nowa droga startowa, dłuższa od
obecnie istniejącej o 400 metrów,
umożliwi realizowanie z Pyrzowic rejsów na odległe trasy bez
konieczności międzylądowania
w celu zatankowania. Dotyczy to
oczywiście dalekodystansowych
samolotów szerokokadłubowych.
Dzięki dłuższej drodze rozbiegu
większość z nich, np. Jumbo Jety,
będą mogły wznieść się ze swoją
maksymalną lub zbliżoną do
niej masą startową. Podstawową
korzyścią dla pasażerów jest planowany ILS II kategorii. Pozwoli on
pilotom bezpiecznie osiadać w Pyrzowicach, pomimo mniej korzystnych warunków atmosferycznych
niż panujące przy obecnie wykonywanych operacjach. W związku
z tym przekierowania ze względu
na ograniczoną widzialność tych
samolotów, które docelowo miały
lądować w Katowice Airport, stanie
się prawdziwą rzadkością. Ponadto
nowa droga startowa znacząco
podniesie konkurencyjność śląskiego lotniska nie tylko w kraju, ale
także w Europie Środkowej, bo już
w trzecim kwartale 2014 roku Katowice Airport będą dysponowały
najnowszą lotniczą infrastrukturą
liniową wśród wszystkich polskich
portów.
fot. archiwum GTL SA
New runway
Do trzeciego kwartału 2014 roku w Katowice Airport powstanie nowa droga startowa, o długości 3200 metrów, wraz z systemem dróg kołowania
By the third quarter of 2014, Katowice airport will have a new runway measuring 3200m and a system of adjoining taxiways
On Monday, November 26, 2012,
the Upper Silesian Aviation Group,
which manages Katowice Airport,
signed an agreement with Budimex SA for the construction of a
new runway. This is the largest
investment in the history of Katowice Airport, both in terms of cost
and scale of the planned works.
The project entitled. ”Katowice
Airport – expansion and modernisation of port and airport” is
co-financed by the European
Union as part of the Operational
Programme Infrastructure and
Environment 2007–2013.
The European Union is subsidising 40% of the project’s eligible
costs. The project is comprised of
two tasks: expansion of the aprons
and the modernisation of three
taxiways – E1, E2, D (these tasks
are scheduled to be completed in
June 2013) and the construction of
the new runway together with the
necessary infrastructure is set to
be completed by 30 September
2014.
The new runway at Katowice
Airport will run parallel to and a
distance of 195m away from the
existing runway. Once construction is completed, the airport in
Pyrzowice will not have two functioning runways for take-offs and
landings, as the current runway will
be converted into a taxiway. The
new runway at Katowice Airport
runway will be 3200m long, 45m
wide and will be enforced by two
symmetrical asphalt shoulders on
each side, measuring 7.5 meters
wide. This new runway will be
joined to the currently functioning runway (which will become a
taxiway) by five taxiways – three
perpendicular to it and two rapidexit taxiways. These ‘speedways’
allow aircraft to leave the runway
immediately, as they’re set at such
an angle as to allow aircraft to
enter them at a speed of up to
90km/h and continue the braking
process.
The new runway at Katowice Airport will be equipped with a radio
navigation system to assist landing
in poor visibility and with low
cloud cover. What’s most important is the fact that this ILS (Instrument Landing System) will already
Category II (the airport in Pyrzowice already has a Category I ILS).
This means that planes will be able
to land at Katowice Airport during
weather conditions much worse
than the conditions that are currently applicable such as: runway
visiblity of not less than 350 meters
and a landing decision height, the
moment at which the pilots can
see the runway approach lights, of
a minimum of 30 metres.
Category II ILS also has expanded
navigation lighting. In terms of the
runway – in addition to the lights
appearing in this category of ILS:
edge lights in white (orange for
the final 600 metres), green lights
signifying the beginning of the
runway threshold, and red lights
at its end, white lights will be light
its axis and touchdown points.
Lighting will also be improved
on the taxiways. In Category I ILS
blue lights illuminate their edges,
whereas in Category II ILS, these
are supplemented by lights indicating its axis. These lights on the
perpendicular taxiways are white
and on rapid exit taxiways, alternatively white and orange.
There will be meteorological
weather stations with an anemometer and visibility sensor located
along the runway at both its extremities and at its midpoint. In
addition, there will be ceilometers,
which determine the cloudcover
over the airport, placed at each
each end of the runway along its
southern edge.
What is interesting is the fact
that the new runway at Katowice
Airport will also have an icealert
system in place, informing local airtraffic controllers and the Ports Operations Duty Officer of ice forming
on the runway’s surface.
To finish off, it’s worth having a
look at how Katowice Airport’s
clients – passengers and carriers
– will benefit when this investment is completed. First of all, the
new runway will be 400m longer
than the existing one. This means
that the airport in Pyrzowice will
be able to offer routes to distant
destinations without the need
for refuelling stopovers. This, of
course, applies to long-haul widebodied aircraft. With a longer
take-off run, the majority of these
aircraft, such as Jumbo Jets, will be
able to take off with their maxium
take-off weight, or close to it. The
main benefit for passengers, however, Category II ILS. It will allow
pilots to safely land in Pyrzowice
despite less favourable weather
conditions than those at which operations can be safely performed
at present. This, therefore, means
that the need for aircraft diversion
to other airports due to limited
visibility will become a rarity. In
effect, this will greately improve
Katowice Airport’s competitiveness
not only in comparison to other
airports in Poland, but also many in
Central Europe. By the third quarter
in 2014, Katowice Airport will have
the latest line-infrastructure of all
airports in Poland.
Piotr Adamczyk
silesia airport 
15
wydarzenia | events
Dzieje się w Europie
What's on in Europe
Ostatnie dwa miesiące roku w europejskich miastach,
do których można polecieć z Katowice Airport, są
zdominowane przez bożonarodzeniowe jarmarki.
Przebiegają zawsze w ciepłej, rodzinnej atmosferze,
a prezentowane w ich trakcie produkty stanowią
ciekawą inspirację przy poszukiwaniu wigilijnych
prezentów. Mają także w programie mnóstwo
artystycznych wydarzeń towarzyszących –
– to prawdziwe, świąteczne festiwale. Spośród
bogatej gamy wybraliśmy sześć, każdy w innej części
Europy. Zapraszamy więc do Rzymu, Oslo, Sztokholmu, Birmingham i Monachium.
Throughout the last two months of the year,
the European cities to which you can fly from
Katowice Airport, are dominated by Christmas
markets. The atmosphere is always warm and
family-oriented, and there are thousands of
products providing inspiration for that elusive
perfect Christmas gift. The markets are accompanied by a plethora of artistic and social events
– these festivals are truly Christmassy. We’ve
chosen to highlight six, each in a different part
of Europe. We’d like to invite you to Rome, Oslo,
Stockholm, Birmingham and Munich.
Bożonarodzeniowy kiermasz na Piazza
Navona
Christmas fair at Piazza Navona
Every year, from November to January, one of
the most recognisable sites in Rome, between
the two fountains - Maura and Neptune, becomes the most characteristic Christmas market
in the Eternal City. This is an excellent opportunity to bathe in the romantic Italian atmosphere,
meet Santa Claus, admire the nativity scenes
and browse the many stalls selling all manner of
Christmas decorations and novelty items. At the
Christmas stalls, it’s worth buying local sweets
that will give us strength to continue admiring
the streets of Italy’s capital.
Na jednym z najbardziej rozpoznawalnych
placów Rzymu, pomiędzy dwiema fontannami – Maura i Neptuna, co roku, od listopada
do stycznia, odbywa się charakterystyczny dla
Wiecznego Miasta bożonarodzeniowy targ.
To doskonała okazja, aby w romantycznym, włoskim klimacie spotkać Mikołaja, obejrzeć szopki
i poszperać wśród licznych stoisk z sezonowymi
gadżetami. Na świątecznych kramach warto kupić miejscowe słodycze, które dodadzą nam sił
przed dalszą wędrówką ulicami stolicy Italii.
16  silesia airport
Julemarked designerów w Oslo
Julemarked designers in Oslo
Rok do roku, w znajdującym się w stolicy
Norwegii Centrum Designu i Architektury „DogA”, organizowany jest targ bożonarodzeniowy, na którym projektanci
z całego świata prezentują swoje wyroby.
Oryginalna oferta, w postindustrialnej
scenerii, to znakomita sposobność, żeby
nabyć jedyną w swoim rodzaju odzież,
biżuterię, torbę, ceramikę, szkło, lampę
czy też mały mebel. Oglądać i kupować
wszystkie te cuda wzornictwa przemysłowego można 8 i 9 grudnia od godziny
10.00 do godziny 18.00.
Every year, Norway’s Centre for Design
and Architecture ”DogA”, organises a
Christmas market, where designers
from around the world showcase their
products. This unique offer, in a postindustrial landscape, is a fantastic opportunity to purchase something that
is truly one-of-a-kind: clothing, jewellery, bags, ceramics, glass items, lamps,
or a small piece of furniture. All these
wonders of industrial design can be
admired and purchased on 8 and 9 December from 10 am to 6 pm.
fot. istockphoto.com (4), doga.no
Sztokholmski jarmark świąteczny
Stockholm Christmas market
Od 1903 roku w stolicy Szwecji, na terenie Skansenu – pierwszego na świecie
muzeum na wolnym powietrzu, ma
miejsce jeden z największych w tym
kraju targów bożonarodzeniowych.
Zwiedzający mogą podziwiać wyroby
wyśmienitych skandynawskich rzemieślników, zaopatrzyć się w świąteczne ozdoby czy słodycze i – jak w Danii –
– rozgrzać tradycyjnym winem Glögg.
Sztokholmski jarmark otwarty jest
od 24 listopada do 16 grudnia w każdy
weekend, w godzinach 10.00–16.00.
Since 1903, the Skansen in Sweden’s capital – the world's first
open-air museum, holds one of
the largest Christmas fairs in the
country. Visitors can enjoy the
delicious wares of Scandinavian
craftsmen, stock up on Christmas
decorations and sweets, and – as
in Denmark – traditional mulled
wine Glögg. The Stockholm fair
is open every weekend from
24 November to 16 December
from 10 am – 4 pm.
Ludowy Christmas Market w Birmingham
Traditional Christmas Market in Birmingham
Największy w Wielkiej Brytanii bożonarodzeniowy jarmark trwa ponad miesiąc. Co roku przyciąga tłumy turystów, zarówno mieszkańców
Wysp Brytyjskich, jak i z kontynentalnej Europy.
To wyborna okazja, by w urzekającej, świątecznej oprawie znaleźć najpiękniejszą bombkę na
choinkę, wypełnić torby smakołykami lub nabyć
jeden z wyrobów lokalnych czy etnicznych producentów rękodzieła z tak odległych stron, jak
Afryka, Indie i Ameryka Południowa. Targ czynny
jest codziennie od 15 listopada do 22 grudnia,
w godz. 10.00–21.00, na placu Victorii w centrum
Birmingham.
Britain's largest Christmas market lasts for over a
month. Every year, it attracts crowds of tourists,
both residents of the British Isles, as well as those
from continental Europe. This is a fantastic opportunity to find the perfect Christmas-tree decoration, fill a bag of goodies or buy something
from the makers of local or ethnic handicrafts
manufacturers from places as distant as Africa,
India and South America all in the enchanting
surrounds of a Christmas market. The market is
open daily from 15 November to 22 December,
between 10 am – 9 pm, at Victoria Square in the
centre of Birmingham.
Christkindlmarkt w Monachium
Christkindlmarkt in Munich
Zapach pierników, grzanego wina Glühwein
i pieczonych kasztanów unosi się w powietrzu
podczas monachijskiego targu bożonarodzeniowego. Właśnie wtedy kolorowe stoiska,
wśród dźwięków kolęd, zapełniają Marienplatz. Dla tych, którzy chcą najbliższych obdarować regionalnymi specjałami, to idealne
miejsce. Spośród różnorodnych propozycji
kramarzy wyróżniają się ręcznie wykonane
szklane ozdoby, przepiękne świece oraz wielkie skarpety, mieszczące mnóstwo prezentów.
Świąteczny jarmark w stolicy Bawarii trwa
od 26 listopada do 24 grudnia.
The smell of gingerbread, Glühwein (mulled
wine), and roasted chestnuts hangs in the air
during the Munich Christmas Market. This is
when the colourful stands and the sound of
carols fills Marienplatz. For those who want
to give the local specialties as presents to
loved ones, this is the perfect place to find
them. Of all the colourful wares stall-keepers
offer, what stands out are hand-made glass
ornaments, candles and enormous beautiful stockings to hold many, many gifts. The
Christmas market in the Bavarian capital runs
from 26 November to 24 December.
Rejsy z Katowice Airport do Rzymu, Oslo i Sztokholmu
Flights from Katowice Airport to Rome, Oslo and Stock-
OBSŁUGUJE Wizz Air. Monachium można odwiedzić le-
holm are operated by Wizz Air. Munich is just one flight
cąc z Pyrzowic polskimi liniami LOT, a do Birmingham
away from Katowice Airport by LOT Polish Airlines, and
wybrać się dzięki linii Ryanair. Szczegółowe rozkłady
you’ll get to Birmingham flying with Ryanair. Detailed
i rezerwacja biletów na : wizzair.com, lot.com i ryanair.com
timetables and flight reservations are available at:
www.wizzair.com, lot.com and ryanair.com
silesia airport 
17
okiem spottera | A spotter's perspective
2012 rok z perspektywy
miłośników awiacji
Od maja „uśmiechnięta” linia Bingo Airways dodaje radości nie tylko pasażerom Katowice Airport
Since May, the airline with the ‘happy’ livery, Bingo Airways, has put a smile not only on the faces of passengers
18  silesia airport
fot. Piotr Adamczyk, Radosław Beneš
2012 through the eyes of aviation
enthusiasts
Kolejne dwanaście miesięcy
ma się już ku końcowi. Wiele się
wydarzyło: świat zmagał się ze
spowolnieniem gospodarczym,
a linie lotnicze cięły koszty i walczyły o każdego pasażera.
W Polsce kryzys również dał
o sobie znać, co odczuli przede
wszystkim klienci biur podróży
ogłaszających niewypłacalność.
Siłą rzeczy krajowe porty notują
w niektórych miesiącach spadki
operacji lotniczych i liczby przewiezionych podróżnych. Dla miłośników fotografii i obserwacji
statków powietrznych, czyli oczywiście spotterów, ten rok nie był
najgorszy, zwłaszcza na Górnym
Śląsku. Niektórzy odczuwają pewien niedosyt, a inni dostrzegają
ciekawostki i nowości. Zatem jaki
dla nas był 2012? Czas na podsumowanie.
W mijającym roku pasjonaci awiacji zdecydowanie mieli co obserwować w Katowice Airport. Ciekawie rozpoczął się marzec, kiedy
rzesza fanów, za pośrednictwem
lotniskowych informatorów, dowiedziała się o planowanych
przylotach szerokokadłubowców
z Izraela. Jak co roku w okresie
wczesnowiosennym i jesienią,
do Pyrzowic przybywają tysiące
młodych ludzi, których celem jest
odwiedzenie muzeum w Oświęcimiu. I tak 11 i 18 lutego wylądowały Boeingi 767-300 przewoźnika El Al. Miesiąc później, 12 marca,
nadarzyła się nie lada okazja dla
amatorów wielkich statków powietrznych. Mowa tu oczywiście
o Boeingu 747, czyli Jumbo Jecie –
– najbardziej rozpoznawalnej, legendarnej maszynie, jaka kiedykolwiek wzbiła się ponad ziemię.
Zaledwie kilka dni później potężny Jumbo ponownie złożył wizytę w KTW/EPKT. Niestety krótką
i w nocnych godzinach, przez co
dla spotterów okazał się niemal
nieuchwytny.
W październiku kilkukrotnie
obserwowaliśmy jeszcze przyloty
izraelskich samolotów, takich jak
Boeingi 757 w wersji 200 oraz 300.
Another twelve months is slowly
coming to an end. A lot has
happened: the world has struggled with economic downturn,
airlines have slashed costs and
are fighting for every passenger.
In Poland, the crisis also made
itself known – a fact that was
clearly felt by the customers of
travel agencies that declared
bankruptcy. Inevitably, in some
months the country’s airports
noted a decline in flight operations and passenger numbers.
For aircraft spotters, however,
this hasn’t been such a bad year,
particularly in Upper Silesia. Some
aircraft spotters are hungry for
more, while others have seen it as
a year of many new and interesting events. So what was 2012 like
for us? Time to take stock.
Over the past year, aviation
enthusiasts have definitely had
something to see at Katowice
Airport. March started off in an
interesting way. Through those in
the know at the airport, spotters
found out about the planned
arrival of the wide-bodied aircraft
from Israel. Every year in early
spring and autumn, the airport
in Pyrzowice greets thousands
of young people come here to
visit the museum in Auschwitz.
And so, a Boeing 767-300 aircraft
belonging to El Al landed at Katowice Airport on 11 and 18 February. A month later, on March 12,
aircraft spotters with a particular
interest in large aircraft had an
opportunity that could not to be
missed. Of course, we’re talking
about the arrival of a Boeing 747
Jumbo Jet – the most recognisable, machine that has ever traversed the skies. Just a few days
later, another powerful Jumbo
visited KTW / EPKT. Unfortunately,
it spent only a very short time at
the airport and it was during the
night, so for aircraft spotters it
was unfortunately all but impossible to capture.
In October, we saw several more
aircraft arriving from Israel, such
Niespodziewany i fotografowany w trudnych warunkach oświetleniowych, ale z sukcesem uchwycony przez spotterów z każdej strony legendarny MD-11F
A surprise opportunity, difficult lighting conditions, yet photographed from every possible angle – the legendary MD-11F
silesia airport 
19
okiem spottera | A spotter's perspective
W tym czasie wszyscy zadawali
sobie jedno pytanie: czy ujrzymy
jeszcze w 2012 roku na pyrzowickim niebie króla przestworzy?
Nie mogło go przecież zabraknąć!
5 listopada stęsknione obiektywy fanów lotnictwa ponownie
skierowane były na gwiazdę dnia,
Boeinga 747-400 o rejestracji
4X-ELH. Ta ogromna maszyna
wzbudziła mnóstwo pozytywnych emocji.
Katowice Airport to lotnisko skupiające dużą uwagę na rozwoju
ruchu cargo, nie można więc pominąć transportowców, które nas
odwiedziły. W połowie marca kilkudniowy postój na płycie odbył
Iljuszyn Ił-76, należący do znanej
z lat wcześniejszych linii Aviacon
Zitotrans. Powód jego wizyty był
jeden – zabrać na swój potężny
pokład równie sporego Rosomaka, opancerzonego pojazdu
rodzimej produkcji. Montowany
w siemianowickich Wojskowych
Zakładach Mechanicznych Rosomak odleciał aż do Delhi, gdzie
pokazany został na targach militarnych. Ze stolicy Indii wrócił
ponad miesiąc później.
Jakież było zaskoczenie, kiedy
19 kwietnia spotterską społeczność obiegła informacja o lądującym właśnie w Pyrzowicach
MD-11F, którego przylot planowany był w późniejszym terminie.
Szczęśliwcy, mieszkający nieopodal lotniska, w momencie zjawili
się przy ogrodzeniu, by podziwiać jedną z najciekawszych
trzysilnikowych maszyn. McDonnell Douglas MD-11 w wersji
transportowej, należący do Sky
Lease Cargo, z Katowice Airport
wykonał lot transatlantycki do
amerykańskiego Bradley w stanie
Connecticut.
Tym, co zasmuciło śląskich miłośników lotnictwa, było przeniesienie operacji kanadyjskiego
Cargojeta do Warszawy. Transportowe Boeingi 767, niemalże nieprzerwanie od listopada 2008 roku,
w każdą niedzielę dostarczały
as a Boeing 757 version 200 and
300. It’s worth noting that the
”three-hundred”, belonging to
Arkia, is the longest narrow-bodied aircraft in the world. At the
time, we were all asking ourselves
one question: were we still going
to see the king of the skies at
Katowice Airport in 2012? Well we
weren’t to be disappointed! November 5, the lenses of aviation
spotters once again all pointed
towards the star of the day, the
Boeing 747-400 (registration no.
4X-ELH). This huge machine is
certainly a crowd-pleaser.
Katowice Airport is also focusing
efforts on the development of
cargo traffic, so it’s impossible
not to mention the freight aicraft
that visited this year. In midMarch, an Ilyushin Il-76 belonging to Aviacon Zitotrans spent
a few days at Katowice Airport.
There was only one reason for its
visit - to take on board a huge,
domestically-produced Rosomak
wheeled armoured vehicle. Produced at the Military Mechanical
Works in Siemianowice Slaskie,
the Rosomak (‘wolverine’ in Polish) was flown to Dehli, where it
was exhibited at a military fair. It
returned from India’s capital more
than a month later. Wolverine
flew down to Delhi, where he is
shown at the fair military. From
the capital of India came more
than a month later.
The aircraft-spotting community
went into a spin when on 19 April
news got out about an MD-11F
aircraft's imminent landing at the
airport in Pyrzowice. Its planned
arrival was for a later date. Those
lucky few who live nearby were
at the airport’s fence in a flash to
admire one of the most interesting machines sporting three
engines. The McDonnell Douglas
MD-11 freight aircraft, owned by
Sky Lease Cargo, performed a
transatlantic flight from Katowice
to the USA - Bradley Airport, Connecticut.
One event that upset Silesian
aviation enthusiasts, was the
transfer of Canadian Cargojet
operations to Warsaw. The Boe-
Wyjątkowo niekorzystne warunki pogodowe nie były przeszkodą dla miłośników lotnictwa, bo takiej okazji, jak pasażerski Jumbo Jet, nie można przecież odpuścić
Inclement weather did nothing to stop aviation enthusiasts making the most of the opportunity to photograph the Jumbo Jet
20  silesia airport
fot. Piotr Winkler, Piotr Adamczyk (2)
Warto zaznaczyć, że „trzysetka”
należąca do Arkii, to najdłuższy
wąskokadłubowiec na świecie.
zgromadzonym nieopodal niego
spotterom niezapomnianych
wrażeń i pięknych kadrów. Ostatni lot do Katowice Airport miał
miejsce 1 lipca br.
W 2012 roku na naszym lotnisku
miało miejsce znacznie więcej
ciekawych wydarzeń, ale nie sposób wszystkich opisać. Jednak
na pewno trzeba choć wspomnieć o inauguracji czarterowej
linii Bingo Airways i niepowtarzalnie niskim przelocie nad drogą
startową. Różnorodności dodał
również SAS, otwierając połączenie z Kopenhagą. Zdarzyło się nawet, że trasę tę obsłużył MD-82,
samolot wycofany już z floty
skandynawskiego przewoźnika.
Rejs do Pyrzowic był jego jednym z ostatnich. Francuskie
myśliwce na śląskim lotnisku?
Owszem. Te wyjątkowe maszyny
wylądowały u nas, aby uzupełnić
paliwo w drodze do Moskwy.
Spotterzy mieli w ostatnich
miesiącach wiele okazji do wykonania wspaniałych zdjęć i zgromadzenia nowych wspomnień,
a przecież to w naszej pasji jest
najważniejsze. Oby w następnym
roku powodów do radości było
jeszcze więcej!
Piotr Winkler
ing 767 cargo aircraft visiting the
airport on Sundays had given
aircraft spotters many beautiful
and unforgettable shots almost
without a break from November
2008. The last flight to Katowice
Airport took place on July 1.
In 2012, there were many more
interesting events at Katowice
Airport, but there’s just not
enough space here to cover
them all. One event that can’t
be overlooked is the launch of
charter airline Bingo Airways
and its incredibly low pass over
the runway. SAS has also added
diversity by launching a connec-
tion to Copenhagen. This route
was even once serviced by an
MD-82 aircraft which had already
been withdrawn from the fleet
of the Scandinavian carrier, and
the flight to Pyrzowice was one of
its last. French fighter jets at the
airport in Silesia? Indeed. These
tremendous machines landed to
refuel on their way to Moscow.
In recent months, Spotters have
had many opportunities to take
great pictures and collect new
memories, and these are the
most important in our hobby.
May next year will be one of even
more fantastic events!
Boeingi 757-300, jakimi izraelska
Arkia operuje do Katowice Airport, to
najdłuższe wąskokadłubowe samoloty
The Boeing 757-300 aircraft that Israeli
airlines Arkia operate to Katowice Airport
– the longest narrow-bodied aircraft
Dla Iła-76 opancerzony Rosomak to żaden
problem – Iljuszyn przetransportował go
aż do Delhi
For the Il-76, a Rosomak wheeled
armoured vehicle presents no problems at
all. The Ilyushin transported it to Dehli
silesia airport 
21
design silesia
katowice airport & asp katowice
Odlotowa Galeria
w Katowice Airport
Sky Gallery at Katowice Airport
że w ten oto sposób Katowice
Airport stało się największym
artystycznym salonem wystawowym w województwie śląskim.
Odlotowa Galeria, zgodnie z oficjalną nazwą, ma być przyjaznym
miejscem, umilającym gościom
lotniska spędzanie wolnego
czasu, ale także platformą wymiany wiedzy. Ekspozycje, które
są planowane w jej przestrzeni,
będą poświęcone projektowaniu
oraz sztukom pięknym. Pierwsza
z nich to pokonkursowa wystawa
„Odlotowy Mebel” (28.11.2012–
–20.12.2012).
Projekt jest współfinansowany
ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu
Społecznego.
Airports and the arts are a match
made in heaven, or at least the
skies. Ever year, approximately
4 million people visit Katowice
Airport – passengers and accompanying guests either greeting
arrivals or farewelling departing
passengers. Last year, the idea of
creating an art gallery at Katowice
Airport was born – an inititative
of the Katowice Academy of Fine
Arts, the Design Silesia team
and the Upper Silesian Aviation
Group, which manages Katowice
Airport. On 28 November this
year, the Sky Gallery was opened
on the eastern section of the
observation deck at Terminal B.
In doing so, Katowice Airport
became home to the largest art
Projekt: Anna Kopaczewska, Katarzyna Pełka | Designed by Anna Kopaczewska and Katarzyna Pełka
22  silesia airport
exhibition space in the Silesian
region. Sky Gallery aims to be a
pleasant and comfortable place
in which passengers can spend
some time at the airport, as well
as being a platform for the exchange of knowledge and ideas.
Exhibitions planned for this area
will focus on design and fine arts.
The first exhibition showcasing
the results of the ‘Sky Furniture’
competition (28.11.2012–20.12.2012).
This project is co-financed by the
European Union as part of the
European Social Fund.
Katarzyna Pełka –
– Kurator Odlotowej Galerii
prof. ASP dr hab.
Wiesław Gdowicz
fot. Piotr Adamczyk
Lotnisko i wszelkie dziedziny sztuki to znakomite połączenie. Katowice Airport rocznie odwiedza
około 4 mln ludzi – pasażerów
i osób towarzyszących, które
pragną ich pożegnać przed rejsem lub przywitać po zakończeniu podróży. W ubiegłym roku,
z inicjatywy Akademii Sztuk
Pięknych w Katowicach, zespołu
Design Silesia oraz Górnośląskiego Towarzystwa Lotniczego SA –
– firmy zarządzającej Katowice
Airport, zrodziła się idea stworzenia na pyrzowickim lotnisku
galerii. Uroczystego otwarcia
dokonano 28 listopada br. na
tarasie widokowym terminalu
pasażerskiego B, w jego wschodniej części. Można stwierdzić,
silesia airport 
23
Odlotowy Mebel – projekt autorstwa Marka Powiecki | Sky Furniture – Marek Powiecka’s design
24  silesia airport
fot. Adam Krawczyk (2), Piotr Adamczyk
design silesia
R E K L A M A
kultura | culture
Walczyli
o Złotą Batutę
Competing for the Gold Baton
Jesienią port lotniczy w Pyrzowicach zaroił się
wielojęzycznym tłumem ludzi związanych z muzyką: uczestnikami, jurorami i obserwatorami
IX Międzynarodowego Konkursu Dyrygentów
imienia Grzegorza Fitelberga, który w dniach
od 16 do 25 listopada 2012 roku, pod Honorowym
Patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
Bronisława Komorowskiego, odbył się w Katowicach.
This autumn, the airport in Pyrzowice was aswarm
with people associated with music speaking a
multitude of languages: participants, jurors and
observers of the 9th Grzegorz Fitelberg International Competition for Conductors, which took
place in Katowice. The competition was held from
16–25 November 2012 and was under the honorary
patronage of Poland’s President, Bronisław Komorowski.
Zwycięzca IX Międzynarodowego Konkursu Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga – Daniel Smith (Australia)
Winner of the 9th Grzegorz Fitelberg International Competition for Conductors, Daniel Smith (Australia)
26  silesia airport
im. Henryka Mikołaja Góreckiego,
Instytut Muzyki i Tańca, Fundacja
Muzyczna Międzynarodowego
Konkursu Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga. Ponieważ gmach
Filharmonii Śląskiej jest w remoncie, Konkurs rozegrano w katowickiej Akademii Muzycznej
im. Karola Szymanowskiego przy
ul. Zacisze 3. Tutaj miała miejsce
inauguracja (16 XI), odbyły się koncerty laureatów (25 XI), a także
otwarte dla publiczności przesłuchania: I etapu w dniach 17–20 XI,
II etapu – 21 XI i 22 XI, wreszcie
finałowego, III etapu, w piątek
23 XI. Uczestnicy poprowadzili
w nich Orkiestrę Symfoniczną Filharmonii Śląskiej, z którą w II etapie
wystąpili też znakomici soliści:
skrzypaczki Anna Maria Staśkiewicz
i Agata Szymczewska oraz wiolonczeliści Tomasz Strahl i Marcin
Zdunik.
Laureatka II nagrody – Marzena Diakun (Polska)
2nd prize winner, Marzena Diakun (Poland)
Do organizatorów napłynęły 164
zgłoszenia z 37 krajów. Do udziału
zakwalifikowano 50 młodych dyrygentek i dyrygentów z 22 krajów:
Polski (8), Japonii (5), Korei Południowej i Niemiec (po 4), Rosji,
Tajwanu i USA (po 3), Austrii, Brazylii, Chin, Grecji i Holandii (po 2)
oraz po jednym z Australii, Czech,
Finlandii, Francji, Irlandii, Kolumbii,
Litwy, Meksyku, Nowej Zelandii
i Wielkiej Brytanii. Gdyby ktoś
z nich zrezygnował, mogli pojawić
się w Katowicach również: Argentyńczyk, Hiszpan, Kazach, Portugalczyk, Rumun, Słowak, Węgier czy
Włoch. W gronie 50 zakwalifikowanych było 8 pań: cztery Polki, dwie
Greczynki i po jednej dyrygentce
z Nowej Zelandii i Rosji. Najmłodsi
uczestnicy Konkursu urodzili się
w 1989 roku – w lutym Olivier Pols,
Holender, a 24 listopada Polak,
Maciej Koczur. Najstarsi obchodzą
urodziny tego samego dnia,
7 września. Są nimi 35-letni Alexander Negrin z Wielkiej Brytanii
i jego rówieśnik, Litwin Dainius
Pavilionis.
Międzynarodowy Konkurs Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga –
– obok pianistycznego im. Fryderyka Chopina i skrzypcowego im.
Henryka Wieniawskiego – jest trzecim w Polsce członkiem Światowej
Federacji Międzynarodowych Konkursów Muzycznych w Genewie,
która skupia 129 najbardziej prestiżowych z Europy, obu Ameryk, Azji
i Australii. Zaledwie siedem z nich
to konkursy dyrygenckie, bowiem
tylko one wymagają podczas
całego przebiegu największego
zespołu wykonawczego, jakim jest
orkiestra. Taki wysiłek finansowy
podejmują organizatorzy w hiszpańskiej Barcelonie, francuskim
Besançon, dwóch włoskich miastach – Parmie i Trento, rosyjskim
Sankt Petersburgu, belgijskim
Verviers oraz w Katowicach.
Dotąd w Katowicach zwyciężyli:
Claus Peter Floor (Niemcy, 1979),
Chikara Imamura (Japonia, 1983),
Michael Zilm (Niemcy, 1987), Makato Suehiro (Japonia, 1991), Victoria
Żadko (Ukraina, 1995), Massimiliano
Caldi (Włochy, 1999), Aleksander
Marković i Modestas Pitrénas (Serbia i Litwa, 2003), Eugene Tzigane
(USA, 2007). Tegorocznych uczestników oceniało jury w składzie:
prof. Antoni Wit (przewodniczący),
Mirosław Jacek Błaszczyk (Polska),
Juozas Domarkas (Litwa), Piotr Gajewski (USA), Martinez Izquierdo
(Hiszpania), Eugeniusz Knapik
(Polska), John Neschling (Brazylia),
Marek Pijarowski (Polska), Maximiano Valdes (Chile), Takuo Yuasa
(Japonia), Michael Zilm (Niemcy).
Zwycięzca IX edycji, Daniel Smith
z Australii, otrzymał Złotą Batutę
i 25 tys. euro. Laureatką II nagrody
została Marzena Diakun, reprezentantka Polski, a Brązową Batutą
uhonorowano Azisa Sadikovica
(Austria). Jury przyznało także trzy
wyróżnienia. Wśród nagród pozaregulaminowych były zaproszenia
25 orkiestr i międzynarodowych
festiwali z Czech, Francji, Japonii,
Niemiec, Polski, Portugalii, Słowacji
i Słowenii.
Konkursowi towarzyszyło wiele imprez, nie tylko muzycznych. Szczegóły na: konkursfitelberg.pl
Międzynarodowy Konkurs Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga
choć nie najstarszy (w Besançon
odbyło się już 51 edycji), zaliczany
jest do najważniejszych. Dopuszcza najwięcej kandydatów – 50
wobec np. 15 w Barcelonie czy 20
w Besançon – i wymaga znajomości rozległego repertuaru, w tym
także utworów z solistami. Jego organizatorami są: Filharmonia Śląska
silesia airport 
27
kultura | culture
The organisers received 164 entries
from 37 countries. Fifty young conductors from 22 different countries
qualified: Poland (8), Japan (5),
Germany and South Korea (4 each),
3 each from Russia, Taiwan and
USA, two each from Austria, Brazil,
China, Greece and the Netherlands
and one from Australia, Colombia,
the Czech Republic, Finland, France,
Ireland, Lithuania, Mexico, New
Zealand and the United Kingdom.
Had just one of them relinquished
their positions, Katowice could
have also hosted someone from
Argentina, Hungary, Italy, Kazakstan, Portugal, Romania, Slovakia or
Spain. Of the 50 eligible conductors, 8 were women: four from
Poland, two Greeks, one from New
Zealand and one from Russia. The
competition’s youngest participants were born in 1989 – Olivier
Pols from Holland (February), and
Poland’s Maciej Koczur (24 November). The competition’s eldest par-
ticipants, Alexander Negrin (UK)
and Dainius Pavilionis (Lithuania),
are both 35 years old and actually
celebrate their birthdays on the
same day, 7 September.
Joining the Frederic Chopin Piano
Competition and the Henryk Wieniawski Violin Competition, the
Grzegorz Fitelberg International
Competition for Conductors is Poland’s third competition to be made
member of the World Federation
of International Music Competitions
in Geneva, which brings together
129 of the most prestigious competitions in Europe, the Americas,
Asia and Australia. Only seven of
these are conducting competitions
– and this is largely because they
require orchestras, which require
a much larger organisational and
financial outlay than other competitions. This effort is undertaken
by Barcelona (Spain), Besançon
(France), two Italian cities – Parma
and Trento, St. Petersburg in Russia,
Verviers (Belgium) and Katowice.
Although the Grzegorz Fitelberg
International Competition for Conductors is not the oldest (Besançon
has already hosted 51 editions),
it is one of the most important. It
accepts the largest number of candicates (50 in comparison to 15 in
Barcelona and 20 in Besançon) and
requires an extensive knowledge
of repertoire, including pieces
involving soloists. The competition
is organised by the Henryk Mikolaj
Gorecki Silesian Philharmonic, Institute for Music and Dance, and the
Grzegorz Fitelberg Music Foundation of the International Competition for Conductors. As the Silesian
Philharmonic building is under renovation, the competition was
held at the Karol Szymanowski
Academy of Music. At ul Zacisze 3 in Katowice. This is where
the official opening was held
(16 November) as were the performances of competition winners
(25 November). The individual
competition stages were also held
here: first stage (17-20 November),
second stage (21 and 22 November) and the final, third stage
(Friday 23 November). The competition’s participants led the
Silesian Philharmonic Symphony
Orchestra. The second stage of
the competition also involved
distinguished soloists: violonists
Anna Maria Staskiewicz and Agata
Szymczewska, and cellists Tomasz
Strahl and Marcin Zdunik.
So far, the competition in Katowice
has been won by: Claus Peter
Floor (Germany, 1979), Chikara
Imamura (Japan, 1983), Michael
Zilm (Germany, 1987), Makato
Suehiro (Japan, 1991), Victoria
Żadko (Ukraine, 1995), Massimiliano Caldi (Italy, 1999), Alexander
Markovic and Modestas Pitrénas
(Serbia and Lithuania, 2003), and
Eugene Tzigane (USA, 2007). This
year's participants were evaluated
by a jury composed of Prof. Antoni
Wit (Chairman), Miroslaw Jacek
Blaszczyk (Poland), Juozas Domarkas (Lithuania), Piotr Gajewski
(USA), Martinez Izquierdo (Spain),
Eugeniusz Knapik (Poland), John
Neschling (Brazil), Mark Pijarowski
(Poland), Maximiano Valdes (Chile),
Takuo Yuasa (Japan), Michael Zilm
(Germany). The winner of the 9th
edition, Daniel Smith (Australia),
was presented with the Gold Baton
and 25 000 euros. Second Prize
was awarded to Marzena Diakun
(Poland), and the Bronze Baton was
won by Azis Sadikovic (Austria).
The jury also awarded three special
commendations.
Other prizes included invitations
to 25 international orchestras and
festivals in the Czech Republic,
France, Japan, Germany, Poland,
Portugal, Slovakia and Slovenia.
The competition was accompanied by a number of events, not
just those relating to music. Details
at: konkursfitelberg.pl
Uhonorowany Brązową Batutą na tegorocznym Konkursie – Azis Sadikovic (Austria)
Winner of the Bronze Baton at this year’s competition Azis Sadikovic (Austria)
28  silesia airport
Marek Skocza
kultura | culture
Szlakiem
cmentarzy żydowskich
Visiting Jewish Cemeteries
Na terenie całej Polski istnieją zabytki przypominające o kulturze, która została unicestwiona
w czasie II wojny światowej. To cmentarze żydowskie, zwane kirkutami.
Jewish cemeteries, also known as kirkuts,
are found throughout Poland – reminders of a
culture destroyed during World War II.
Dla wszystkich wyznawców
judaizmu cmentarze są miejscem
świętym, a zarazem rytualnie nieczystym. Z tego powodu przy
wyjściu umieszczano kran z bieżącą wodą, aby opuszczając kirkut każdy mógł umyć ręce.
For all Jews these cemeteries are
holy places, but at the same time
also ritually unclean. It is for this
reason that there are taps with
running water placed at the exits
cemeteries so that people leaving
are able to wash their hands.
In Jewish tradition, graves are
sacred because they contain
human remains awaiting the
coming of the Messiah. It is
important for the body of the
deceased to remain complete.
The body must not be cremated
so that on the day of resurrection
the deceased could be return
”in its entirety.” There are many
rules with regards to kirkuts,
which are strictly enforced:
cemeteries must not be dug
up, trees and shrubs torn out,
gravestones dug up nor bones
arbitrarily buried or graves
opened. Exhumation is allowed
only in specific cases. Graves
must not be used for re-burial so
that the remains of two different
deceased persons cannot mix
with one other. A cemetery
cannot be ”disposed of”, and if it
is completely full, an additional
layer of earth is added in which
additional graves can be dug.
No animals can be grazed on kirkuts, nor can hay be collected or
Główna brama wejściowa cmentarza
żydowskiego na Bródnie (Warszawa),
zbudowana przez Fundację Rodziny
Nissenbaumów
Main gate to the Jewish cemetary
in Brodno (Warsaw) funded by the
Nissenbaum Family Foundation
fot. Archiwum Fundacji Rodziny Nissenbaumów, Krzysztof Bielawski – sztetl.org.pl
W tradycji żydowskiej grób jest
nienaruszalny, ponieważ znajdujące się w nim ludzkie szczątki
oczekują na przyjście Mesjasza.
Ważna jest integralność ciała,
dlatego zwłok nie wolno kremować, by w dniu zmartwychwstania zmarły mógł się odrodzić
„w całości”. Na kirkutach obowiązuje wiele surowych zasad: nie
wolno ich rozkopywać, wyrywać
drzew i krzewów, wykopywać kamieni i tablic nagrobnych, samowolnie grzebać kości ani otwierać
grobów. Ekshumacja dopuszczalna jest tylko w ściśle określonych
przypadkach. Grobów nie wolno
wykorzystywać do ponownych
pochówków, żeby szczątki dwóch
różnych zmarłych nie zmieszały
się ze sobą. Cmentarza nie wolno
„likwidować”, a jeśli jest już całkowicie zapełniony, na starych grobach usypuje się dodatkową
warstwę ziemi, w której grzebane
są kolejne zwłoki. Na kirkutach nie
wolno wypasać zwierząt, zbierać
siana, chodzić przez nie „na skróty”.
Ozdobne macewy na cmentarzu
żydowskim w Sosnowcu
Ornate tombstones at the Jewish
cemetary in Sosnowiec
Zabrania się na nich jeść i pić, aby
stosowaniem ziemskich praktyk
nie drażnić zmarłych.
Zgodnie z biblijnym zapisem
„Z prochu powstałeś i w proch
się obrócisz”, ciało powinno być
pochowane w taki sposób, by nie
utrudniać pełnego zespolenia
z ziemią. Zwłoki muszą mieć z nią
bezpośrednią styczność, dlatego
przez setki lat grzebano je bez
trumien, owinięte jedynie w płótno. Dopiero zmiany obyczajowe
oraz względy sanitarne sprawiły,
że używanie trumien jest dziś
obowiązkowe.
Początkowo chowano zmarłych
w jaskiniach albo pod stosami kamieni. Na grobach można czasem
zobaczyć luźno ułożone kamyki.
Zwyczaj ten pochodzi prawdopodobnie z czasów biblijnych, gdy
zwłoki grzebano na pustyni, a kamienie miały ochronić je przed
dzikimi zwierzętami. Na groby nie
wolno przynosić kwiatów, bo są
one symbolem życia.
Mężczyźni odwiedzający kirkut
powinni nosić nakrycie głowy,
bo w tradycji żydowskiej właśnie
w ten sposób okazują szacunek
Bogu. Na cmentarzach ortodoksyjnych nadal obowiązuje podział
na kwatery męskie i żeńskie.
Nie wszystkie cmentarze żydowskie można zwiedzać. Część
z nich uległa zniszczeniu w czasie
II wojny światowej, część zlikwidowano po 1945 roku, resztę zarosły drzewa i chaszcze. Dopiero
w drugiej połowie lat osiemdziesiątych XX wieku wielką akcję ratowania kirkutów w Polsce zapoczątkowała Fundacja Rodziny
Nissenbaumów. Wiele z nich
ogrodziła, wysprzątała i odrestaurowała, dzięki czemu mogą je dzisiaj odwiedzać przybysze z całego świata.
Odnowione cmentarze zachwycają swą urodą. Dotyczy to
zwłaszcza płyt nagrobnych (tzw.
macew). Większość zawiera napisy w języku hebrajskim oraz
znaki nawiązujące do postaci
zmarłego: ręce – mężczyzna pochodził z rodu kapłańskiego;
korona – symbol człowieka pobożnego, znającego Torę; dzban
z wodą – symbol Lewitów, którzy
służyli w Świątyni, gdzie wodą
z dzbana obmywali kapłanom
ręce; księgi – umieszczano je na
grobach rabinów, ludzi mądrych,
znawców Tory, a w połączeniu
z gęsim piórem – także na grobach
literatów; lew – biblijny symbol
pokolenia Judy; drzewo – znak
życia; złamane drzewo – życie
przerwane w sposób tragiczny.
Osobną kategorię stanowią tzw.
ohele. Ohel to po hebrajsku „namiot”. To niewielkie grobowce,
murowane lub drewniane,
the cemetery used as a shortcut.
It is prohibited to eat or drink at
a cemetery, so as not to irritate
the dead with the practices of
the living.
In accordance with the biblical record, ”Ashes to ashes and dust to
dust”, the body should be buried
in such a way so as not to impede
full communion with the earth.
The bodies must be in direct
contact with the earth, and it is
for this reason that for hundreds
of years deceased were buried
without coffins and wrapped
only in a sheet. Only changes in
culture and for health reasons
have now made the use of coffins
mandatory.
Initially, the dead were buried in
caves or under piles of stones.
Sometimes you can see loosely
stacked stones on graves. This
custom probably stems from
biblical times, when corpses were
buried in the desert, and the
stones were placed to protect
the bodies from wild animals. It
is prohibited to bring and place
flowers on graves because these
are a symbol of life.
Men visiting cemeteries should
wear a hat, because this, in Jewish
tradition, shows their respect to
God. Orthodox cemeteries still
distinguish between male and
female sections.
Not all Jewish cemeteries are
able to be visited. Some were
destroyed during World War II,
some were eliminated after
1945, the remainder were overgrown with trees and bushes. It
was only in the second half of
the 1980s that the campaign to
save and restore Jewish cemeteries was begun. These are now
fenced, cleaned and revitalised
so that visitors from all over the
world can now visit them.
These restored cemeteries delight visitors with their beauty.
This is particularly true of the
tombstones. Most contain
inscriptions in Hebrew and signs
referring to the deceased, such
as: hands – the man came from a
family of Cohayns, a crown – the
symbol of the pious man, who
knows the Torah, a pitcher of water – the symbol of Levites, who
served in the temple, where the
water from the pitcher washes
hands of priests; books – they
were placed on the graves of
rabbis, wise men, experts in the
Torah, and including a quill pen
on the graves of writers, the lion –
– the symbol of the biblical tribe
of Judah, the tree – a symbol of
life, broken tree symbolising life
lost in a tragic manner.
Another category is that of ohels.
Ohel is Hebrew for ”tent”. These
are small graves of brick or wood
silesia airport 
31
kultura | culture
o kształcie sześcianu lub prostopadłościanu. Posiadają drzwi i małe okna. Wznoszono je na grobach wybitnych rabinów lub cadyków. Zazwyczaj są pozbawione
zdobień. Najwięcej oheli (kilkadziesiąt) znajduje się na cmentarzu przy ulicy Okopowej w Warszawie. W Polsce południowej,
odbudowane, można podziwiać
na kirkutach w Bobowej, Chrzanowie, Nowym Sączu, Oświęcimiu, Rymanowie, Szydłowcu.
Na obszarze południowej części
kraju znajduje się wiele ciekawych
kirkutów, np. w Bielsku-Białej,
gdzie pochowano kilku katolików
i czterech muzułmanów. Zgodnie
z ustawą cesarza Franciszka Józefa, żadna gmina wyznaniowa na
terenie Austro-Węgier nie mogła
odmówić pochówku na swym
cmentarzu zmarłego, nawet jeśli
nie był on członkiem tejże gminy.
Na średniowiecznym kirkucie we
Wrocławiu znaleziono najstarsze
w Polsce macewy z XII i XIII wieku.
Na drugim cmentarzu w tym mieście, aż do 1945 roku, stał kamień
z napisem w języku hebrajskim:
„Kto to miejsce spokoju naruszy,
będzie toporem uderzony. Topór
mu rękę utnie, jeżeli grób zbezcześci”. Na trzecim wrocławskim
kirkucie znajduje się jedyny znany na Dolnym Śląsku ohel stojący
na grobie kobiety, co jest ewenementem. W Krakowie, na słynnym
cmentarzu Remuh, złożono doczesne szczątki Mojżesza Iserlesa,
szesnastowiecznego filozofa,
znawcy Tory i Talmudu. Na kirkucie przy ulicy Ślężnej we Wrocławiu spoczywa Fryderyk Lassalle –
– założyciel i przywódca pierwszej partii robotniczej w Niemczech. Na tym samym cmentarzu
odnajdziemy grób Heinricha
Graetza, autora trzytomowej
„Historii Żydów”. Niedaleko od
nich ma swe miejsce spoczynku
F. J. Cohn, który współpracował
z Robertem Kochem w badaniach
nad wąglikiem. W Krzepicach
koło Częstochowy znajduje się
unikatowy cmentarz, bo z jednym
z największych w Europie skupisk
macew żeliwnych. Najbardziej
znanym kirkutem na południu
Polski jest cmentarz w Leżajsku,
gdzie pochowano słynnego cadyka Elimelecha. Co roku do jego
grobu pielgrzymują tysiące Żydów z całego świata.
Cmentarze żydowskie to miejsca
niezwykłe. Nie zapominajmy
o nich w czasie turystycznych
wędrówek.
Wojciech Łygaś
Artykuł opracowano na podstawie
materiałów zawartych na stronie
kirkuty.xip.pl
in the shape of a cube or cuboid.
They have doors and small
windows. These were built on
the graves of prominent rabbis
and tzaddikim. They are usually
devoid of ornamentation. The
majority of oheli (dozens) can
be found at the cemetery on ul.
Okopowa in Warsaw. In southern
Poland, you can visit the restored
kirkuts in Bobowa, Chrzanow,
Nowy Sacz, Oswiecim, Rymanów
and Szydłowiec.
In the southern part of the country there are many interesting
kirkuts to visit, such as the one
in Bielsko-Biala, where several
Catholics and four Muslims have
also been buried. In accordance
with the laws of Emperor Franz
Joseph, no religious community
in the Austrian-Hungarian Empire
could be refused burial within
their cemetery, even if the was
not a member of that particular
religious community. The oldest
Jewish gravestones in Poland
dating back to the 12th and 13th
centuries were uncovered at the
medieval Jewish cemetery in
Wrocław. In the second cemetery
in the city, until 1945, there was
a stone bearing an inscription
in Hebrew: ”Who in this place of
breaches peace will be struck by
an axe. An axe will cut the hand
of he who desecrates a grave.”
The third cemetery in Wroclaw
holds the only known in Lower
Silesia ohel standing on the grave
of a woman, which is unique. In
Krakow, the famous Remuh cemetery, holds the earthly remains of
Moses Isserles, the sixteenth-century philosopher and expert on
the Torah and Talmud. Frederick
Lassalle – founder and first leader
of the labor party in Germany
lies at the ul. Slezna cemetery in
Wrocław. The grave of Heinrich
Graetz, author of the three-volume ”History of the Jews” lies at
the same cemetery. Not far from
this is the final resting place FJ
Cohn, who worked with Robert
Koch on research into anthrax. In
Krzepice near Czestochowa is a
unique cemetery, which houses
one of Europe's largest concentrations of iron tombstones.
The most famous cemetery in
the south of Poland is the one
in Leżajsk is where the famous
tzadik Elimelech is buried. Every
year thousands of Jews from all
around the world travel to visit
his tomb.
Jewish cemeteries are unique
places. Let’s not forget to visit
them when we’re travelling.
An Ohel at the Jewish cemetary in
Szydłowiec, funded by the Nissenbaum
Family Foundation
32  silesia airport
fot. archiwum Fundacji Rodziny Nissenbaumów, archiwum Biblioteki Śląskiej
Ohel na cmentarzu żydowskim
w Szydłowcu, zbudowany przez
Fundację Rodziny Nissenbaumów
kultura | culture
Świętowaliśmy dziewięć dekad
Biblioteki Śląskiej
Celebrating nine decades of the Silesian Library
Krajowy Kongres Kultury Książki
National Book Culture Congress
Przez cały 2012 rok w Bibliotece Śląskiej odbywały się
wydarzenia dedykowane obchodom 90. rocznicy powstania książnicy. Z naszymi czytelnikami spotkał się m.in.
Éric-Emmanuel Schmitt, autor głośnej powieści „Oskar
i pani Róża”, jeden z najchętniej czytanych francuskich
pisarzy, laureat Nagrody Goncourtów. Niekonwencjonalnym pomysłem było otwarcie gabinetów pracy naukowej
poświęconych osobom, które zapisały się w historii naszej
książnicy” – mówi prof. Jan Malicki, dyrektor Biblioteki
Śląskiej. W październiku zorganizowano Krajowy Kongres Kultury Książki – jedno z najważniejszych wydarzeń
jubileuszu. Do Biblioteki zjechali wykładowcy, bibliotekoznawcy i naukowcy z całej Polski. W trzecim dniu
Kongresu można było uczestniczyć w sesji „Gorzka sława”, poświęconej 80. rocznicy urodzin Sylvii Plath – amerykańskiej pisarki i poetki, zaliczanej do grona tzw. poetów wyklętych i 14. rocznicy śmierci Teda Hughesa – angielskiego poety, nazwanego przez krytyków jednym
z najlepszych twórców swojego pokolenia. Wzięły w niej
udział m.in. znakomita brytyjska poetka prof. Anne Stevenson oraz dr Tara Bergin z Irlandii. Z tej okazji osobisty
list nadesłał Seamus Heaney, laureat literackiej Nagrody
Nobla z 1995 roku. Zaraz potem odbyły się Katowickie
Prezentacje Biblioteczne. W programie imprezy znalazły się spotkania z autorami książek dla dzieci, kiermasz
wydawnictw, uroczystość wręczenia nagród „Guliwera”
– czasopisma o książce dla dziecka, sesja poświęcona
drodze publikacji od wydawcy do czytelnika, a nawet
pokaz iluzji. Obchody jubileuszu zakończył koncert
„Dziewięć dekad”, podczas którego przywołane zostały
ważne momenty z historii Biblioteki Śląskiej.
Aneta Satława
In 2012, the Silesian Library celebrated 90 years of service to the public. Many events were held to highlight
this milestone. Amongst others, our readers had the opportunity to meet authors like Eric-Emmanuel Schmitt, one
of the most celebrated French writers, author of ‘Oskar and
Mrs Rose’ and laureate of the Prix Goncourt. One of the
more less-conventional celebratory ideas was the opening
of research rooms dedicated to people significant in our
library’s history – prof. Jan Malicki, the Silesian Library’s
director. October saw the library host the National Book
Culture Congress – one of the most imporatnt events
in our calendar of celebrations. Lecturers, librarians and
researchers from all over Poland participated in the Congress, where on the third day events included a session
entitled ”Bitter Fame” – the 80th anniversary of the birth
of Sylvia Plath, American author and poet, often included in the group of so-called ‘cursed poets’ and the 14th
anniversary of the death of Ted Hughes – British poet
lauded by critics as one of the best of his generation.
Amongst those participating in the Congress were British poet, Prof. Anne Stevenson and Dr. Tara Bergin from
Ireland. Winner of the 1995 Nobel Prize for Literature,
Seamus Heaney, wrote a personal letter for the occasion. Directly after the Congress, the Library held the
Katowice Libary Presentions. The programme included
meetings with authors of children’s books, a book fair
and the awards presentation ceremony of ”Guliwer”,
a magazine devoted to children’s literature, a session
dedicated to the process from publisher to reader and
even a illusionist performance. Closing the celebrations
was a jubilee concert entitled ”Nine Decades” noting
the important moments in the history of the Silesian
Library.
silesia airport 
33
śląskie smaki | taste of silesia
Deser – ukoronowanie
śląskiego obiadu
Dessert – the crowning of a Silesian dinner
Charoset
34  silesia airport
aby bliżej przyjrzeć się zawsze
oczekiwanym po sytym obiedzie
podwieczorkom. I w tym przypadku, z uwagi na zróżnicowanie
etnograficzne śląskiego, wybór
menu jest ogromny.
Tradycyjnie naszą kulinarną
podróż, tym razem „na słodko”,
rozpoczynamy od Beskidów
i Żywiecczyzny. Tutaj polecamy
That no dinner is complete without a dessert, is a universal truth.
In the first two parts of the ”Taste
of Silesia” series, we presented
the most popular soups and
mains of the different parts of the
region – the two courses that make
up the largest part of this most
important meal of the day. So the
time has come to take a closer
look at the desserts that people
look forward to after a filling dinner. And in this case, owing to the
Silesia’s ethnographic diversity,
the menu selection is enormous.
As with our previous culinary
journeys, we’ll start our ‘trail of
sweets’ with the Beskids and
Żywiec areas. Here you really
need to taste the poppy dish
called ‘makówki cieszynskie’, this
fot. archwiwum ŚOT/Havve
Niepodważalnym faktem jest,
że prawdziwy obiad obowiązkowo powinien kończyć się deserem. W dwóch pierwszych częściach cyklu „Śląskie Smaki” przedstawiliśmy najbardziej popularne
w poszczególnych regionach województwa zupy i dania główne,
składające się na zasadniczą część
tego najważniejszego w ciągu
dnia posiłku. Przyszedł więc czas,
skosztować makówki cieszyńskie,
łakoć, która już 500 lat temu pojawiła się na stołach mieszkańców.
Z wyglądu potrawa przypomina
rozdrobnione ciasto drożdżowe.
Niezbędne do jej przygotowania
są oczywiście ziarna niebieskiego
maku, uprzednio bardzo drobno
zmielone, ale także spore ilości
mleka, miód, suchary i oczywiście
bakalie. Mieszanka tych składników powoduje, że makówki
gwarantują niebiańskie doznania
dla podniebienia. Oto zwieńczenie góralskiego, pożywnego
posiłku, które dziś jest sztandarowym składnikiem wigilijnej
wieczerzy.
Kierując się dalej na północ,
wkraczamy do krainy obfitującej
w różnego rodzaju tradycyjne
desery. Jednym z nich jest szpajza. Na Górnym Śląsku znana już
w XIX wieku, obecnie najczęściej
spotykana na weselach. Ten lekki,
puszysty, orzeźwiający krem przygotowywany jest na dziesiątki
wariantów. Jego bazę stanowią
żelatyna, cukier waniliowy, cukier
puder i jaja. W zależności od tego,
jaki smak chcemy uzyskać, możemy użyć soku owocowego,
np. z cytryny albo pomarańczy.
Bardzo oryginalny śląski maszkiet
skosztujemy w Pszczynie. To „Perły księżnej Daisy”. Składają się z lodów produkowanych ręcznie
z maku, śmietany, żółtka z jajek,
cukru, rumu, laski wanilii oraz
rodzynek. Całość polewana jest
sosem karmelowo-rumowym.
Warto dodać, że nazwa lodów nawiązuje do historii Pszczyny
i słynnych pereł księżnej, w których była niejednokrotnie fotografowana i których do dnia dzisiejszego nie odnaleziono.
Graniczący od północy z Górnym
Śląskiem region Zagłębia Dąbrowskiego także może się poszczycić
charakterystycznymi dla niego
słodkościami. Do tej grupy należy
zaliczyć bardzo popularną chałkę,
typowe wigilijne danie, czyli makiełki (kluski bądź makaron z makiem, bakaliami i miodem), jak
Szpajza
również pączki, które powinno
się smażyć na słoninie, sadle lub
maśle. W znacznych ilościach były
konsumowane – i są nadal –
– w tłusty czwartek. Zgodnie
z wierzeniami, miały zapewnić
gospodarzom urodzaj ziemniaków w polu. Podstawowe składniki do wyrobu zagłębiowskich
pączków to mąka, świeże drożdże, jajko, żółtko, cukier, spirytus
i sól do smaku. Na zewnątrz posypuje się je skórką pomarańczową lub cukrem pudrem. Jako
dessert has graced the tables of
the people living here for more
than 500 years. The dish looks
like it’s made of shredded yeast
dough. To prepare this dish you
also need finely-ground blue
poppy seeds, lots of milk, honey,
biscuits and of course raisins. The
mix of these ingredients makes
this poppy dish absolutely heavenly. This nutritious, highland
dish is a permanent fixture on
Christmas Eve dinner-tables
throughout the entire region.
Heading further north, we come
to an area abounding in all kinds
of traditional desserts. One of
them is szpajza (pronounced
‘shpeiza’). Although this dish has
been around in Upper Silesia
since the nineteenth century,
it’s now generally only served at
weddings. This light, fluffy and
refreshing cream has dozens of
variations and is made of gelatin,
sugar, vanilla, powdered sugar
and eggs. Depending on the
flavour we want the dish to have,
silesia airport 
35
śląskie smaki | taste of silesia
consumed in large quantities
on the Thursday preceding Lent
(like Shrove Tuesday). According
to traditionally held beliefs,
eating these doughnuts ensured
a good potato harvest. The basic
ingredients for making Zagłębie
doughnuts is flour, fresh yeast,
egg, egg yolk, sugar, rectified
spirit and salt to taste. After
frying, these are sprinkled with
candied orange peel or powdered sugar. They are usually
filled with marmalade or jams,
homemade of course. Although
they are delicious, remember
not to eat too many, because a
good doughnut is a real calorie
bomb.
nadzienie zazwyczaj spotkać
można marmolady i konfitury,
oczywiście domowej produkcji,
o różnych smakach. Chociaż są
przepyszne, pamiętajmy żeby
nie jeść ich zbyt dużo, bo dobry
pączek jest prawdziwą bombą
kaloryczną.
Kończąc niestety naszą wędrówkę, docieramy do Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Przed II wojną
światową była diasporą polskiej
społeczności żydowskiej, która
wywarła znaczący wpływ na kulinarny obraz tej ziemi. Warto więc
polecić jeden ze smakołyków
tego narodu – charoset. Danie
jest niezbędnym elementem wieczerzy sederowej w czasie święta
Paschy. To symbol gliny, której
Żydzi używali pracując niewolniczo dla faraona. Przygotowuje się
je z jabłek, płatków migdałowych,
rodzynek i czerwonego wina,
z dodatkiem cynamonu i cukru.
Wszystkie składniki, po starciu
jabłek i zmiękczeniu w wodzie
rodzynek, miesza się ze sobą,
36  silesia airport
formując następnie w kształcie
kulek.
we can add fruit juices such as
orange or lemon.
Zaprezentowaliśmy zaledwie
tylko kilka flagowych deserów
z bogatego menu śląskiej kuchni,
tworzonej przez jej różnorodne
regiony. Więcej przepisów na
słodkie zakończenie obiadu można znaleźć na kulinarnej stronie
internetowej Śląskiej Organizacji
Turystycznej, funkcjonującej pod
adresem slaskiesmaki.pl
Another dessert that’s uniquely
Silesian comes from Pszczyna.
”Princes Daisy’s Pearls” is a homemade dessert of poppies, cream,
egg yolks, sugar, rum, vanilla
beans and raisins. This is all covered with a caramel-rum sauce.
The name of this dish actually
refers to history of Pszczyna and
the princess’ famous pearls in
which she was often photographed, but to this day have not
been found.
Smacznego!
Piotr Adamczyk
Artykuł powstał dzięki
This article is sponsored by
Bordering Upper Silesia in the
north is the Dabrowski Basin
which also boasts desserts
unique to the region. This also
includes a very popular the
‘chalka’, and a typically Christmas
dish called ‘makielki’ (dumplings or pasta with poppy seeds,
dried fruit and homey), as well as
doughnuts which should traditionally be fried on pork fat, lard
or butter. These were and still are
We’ve only really presented a few
of the flagship dessert menu from
the different regions that make
up Silesian cuisine. More recipes
and suggestions for desserts fit to
culminate a traditional dinner can
be found on the Silesian Tourist
Organisation website at
slaskiesmaki.pl
Enjoy your meal!
fot. archwiwum ŚOT/Havve, Piotr Lipecki
Perły księżnej Daisy | Princes Daisy's Pearls
Sadly, our journey comes to an
end but there's time to take a
look at the desserts from the
Polish Jura. Prior to World War II
this area was a Polish Diaspora
Jewish community, which has
had a significant impact on the
culinary image of this area. So it’s
worth recommending one of the
culinary delights of this nation –
– charoset. This dish is an essential element of a Seder supper
at the feast of the Passover. It
is a symbol of the clay, which
the Jews working as slaves for
Pharaoh, used. It’s made of apples, flaked-almond, raisins and
red wine with cinnamon and
sugar. Having grated the apples
and softened the raisins in water,
all the ingredients are mixed together and formed into balls.
podróże | travel
Poland Asia Tour.
Pacific 2012
KIA means ”built in Asia”. So can there possibly
BE A BETTER CAR IN WHICH TO TRAVEL THE LENGTH
AND BREADTH OF THIS CONTINENT?
fot. archiwum Macieja Kalarusa
KIA znaczy „zbudowany w Azji”. Czy zatem można wybrać lepszy wóz na podróżowanie po
tym kontynencie?
38  silesia airport
Karkołomna wyprawa. 34 000 kilometrów z Polski do odległej Korei
i Japonii. Sto dni w drodze. Przez
Ukrainę, Mołdawię i samozwańczą
Republikę Naddniestrzańską. Potem piękny Krym, statek do Rosji
i wszystkie autonomiczne republiki, z Czeczenią, Ostią, Dagestanem
i Inguszetią. Stepy Kazachstanu
i pustynna Mongolia. Następnie
znów Rosja, aż do Władywostoku,
statek do Korei Południowej i prom
do Japonii. Wszystko na czterech
kółkach. A powrotna droga, przez
całą Syberię, była już tylko wisienką
na torcie.
Wóz ciął powietrze jak bat. Załadowany po kres możliwości, z mozołem pokonywał tysiące kilometrów. Nigdy jeszcze nie miałem tyle
bagażu. Na dachu dwa ogromne
boksy. Kanistry na ropę i wodę.
Namioty, karimaty, butle gazowe.
Piaskowe trapy na mongolską Gobi
i dobre, terenowe opony. Z tyłu, na
haku holowniczym, zamontowany specjalny kosz na drugie zapasowe koło.
Rok temu, gdy przemierzałem Azję
Środkową, gdzieś w Tadżykistanie
pękła opona i ponad 1300 kilometrów trzeba było jechać bez
zapasu, bo nigdzie nie można było
kupić podobnego rozmiaru. Dziś
drugie zapasowe koło daje oddech. Z przodu, na orurowaniu,
cztery dodatkowe reflektory: dalekosiężne i szerokokątne. Gdy zapada zmrok, pobocza kryją w sobie
wiele tajemnic – trzeba je doświetlić. Kia sunęła powoli, kołysząc się
na nierównościach szosy jak łódka
na falach. Na dachu trzy koncentryczne anteny. Wspierały działanie
telefonu, radia i nawigacji GPS.
Wydaje się, że wóz przygotowany
był właściwie, żadnych błędów.
Cel: dojechać do fabryki Kia pod
Seulem. W tak długiej podróży samochód staje się towarzyszem doli i niedoli. Na dobre i złe. Drogi poza Europą są bardzo wymagające –
– przychodzą monsuny, uderza tajfun, niemiłosierny żar leje się z nieba. Nietrudno o kłopoty. Przeprawy przez rzeki. Kamienie. Jazda na
azymut, według słońca i gwiazd.
Gdy dojechałem moją Kią Sorento
do siedziby marki w Seulu, dzięki
nieocenionej pomocy koreańskich
przyjaciół czułem się tam jak
w domu. Nie przeszkadzały deszcze i ogromna wilgotność. Zadbano o wszystkie szczegóły. Każdy
krok wspierało kilka uczynnych
osób. Samo powitanie na placu
przed centralą koncernu Kia uświadomiło mi wagę przedsięwzięcia.
Uśmiech. Zadowolenie. Nieskrywany podziw. Odpoczywałem, a moja
Kia przeszła profesjonalny przegląd. Natomiast później, dzięki
uprzejmości koreańskiego koncernu, mogłem zwiedzić fabrykę
i zobaczyć na własne oczy taśmę
montażową, na której dwa lata
temu został wyprodukowany mój
egzemplarz Sorento. Fabryka robi
wrażenie: potężna, jedna z kilku
w Korei. Tuż nad morzem, blisko
portu. Potem, w kontenerach na
statkach, samochody wędrują po
oceanach świata. Dojechać do
źródeł – w jakimś sensie to cel
podróży. Niepowtarzalne, magiczne. Ja jestem tu pierwszy raz,
ale moje auto było tu już kiedyś
przede mną. Gdy przekraczam
bramę wjazdową, ono robi to po
raz drugi. Niby banalne, prozaiczne, coś jednak w tym jest. Czyż na
swój sposób nie kochamy swoich
samochodów?…
Podczas trwania całej, studniowej
eskapady, kolorowo oklejony wóz
przykuwał uwagę wszystkich.
Kierowcy trąbili, ludzie na ulicach
pozdrawiali. Wyrozumiała była
policja i wojsko. Gdy pytałem
o drogę, każdy służył pomocą. Na
stacjach benzynowych (spaliłem
prawie trzy tony paliwa) obsługa
częstowała kawą i herbatą. Pamię-
tam te stacje: bez ropy, pompowane ręcznie, z szemranym paliwem.
Tankujesz do pełna i nigdy nie
wiesz czy za kilka kilometrów tego
brudu nie trzeba będzie spuścić
do piachu na Gobi, a serwis nie
przyjedzie nawet za tydzień. Wszędzie dzieci fotografowały się na tle
samochodu z Polski.
Gdy po tak długiej podróży człowiek wraca cały i zdrowy, bez
uszczerbku na ciele i sprzęcie,
przed oczyma kalejdoskop minionych tygodni obraca się jak
krzesełko na karuzeli. Wyjeżdżasz
i nie masz pojęcia w jakim stanie
wrócisz: na lawecie, na holu, helikopterem, w gipsie czy w czarnym
worku. Nie jesteś w stanie przewidzieć co przyniosą kolejne miesiące zakrętów i tysiące drogowych
wydarzeń – taka podróż rządzi się
swoimi prawami. Nie wiem jak
w takiej ekspedycji spisałyby się
inne marki, moje Sorento nie zawiodło. Wygodne i przestronne
wnętrze dawało poczucie komfortu, a powierzchnia bagażowa
pozwoliła wziąć wszystko, co niezbędne. Nie byłoby tej wyprawy,
gdyby nie zaangażowanie centrali
KMP (Kia Motors Polska Sp. z o.o.)
wraz z nieocenioną pomocą firmy
Euro-Kas z Katowic. Serdecznie
dziękuję!
silesia airport 
39
podróże | travel
The car cut through the air like
a knife. Loaded up to the last
inch, it conquered thousands of
kilometres. I've never had so much
luggage with me before. Two huge
rooftop cargo carriers. Canisters for
petrol and water. Tents, sleep-mats,
gas cylinders. Sand tracks for the
Gobi Desert in Mongolia. Good,
all-terrain tyres. And mounted on
the rear tow bar, a special basket
for the second spare wheel.
A year ago, as I was traversing
Central Asia, somewhere in Tajikistan one of the tyres rutpured
and I had to travel more than
1300 kilometres without a spare
because nowhere to buy one
of a similar size. Today, a second
spare tyre buys a bit of breathing
space. At the front, on the piping,
four additional headlights: high
beams and wide. When night falls,
the roadside hides many secrets
and you need to illuminate them.
The Kia glided slowly rocking on
uneven roads like a boat on the
waves. On the roof were three
concentric antennas supporting
the phone, radio and GPS navigation. It would seem that the car is
well-prepared for this epic journey,
nothing missing.
Objective: To reach the Kia factory
in Seoul. In a journey as long as this
one, the car becomes a companion for better or for worse. In
good times and in bad. The roads
beyond Europe are very demanding – monsoons, typhoons, merciless heatwaves. It really isn’t difficult to find yourself in trouble.
River crossings, rocky surfaces
with the sun and stars as direction
markers. Thanks to the invaluable
help of Korean friends, when me
and my Kia Sorento reached Kia
headquarters in Seoul, I felt at
home there. The rains and enormous humidity didn’t bother me at
all. Every last detail had been taken
care of, each step was supported
by a number of willing people. The
welcome at the square in front of
Kia’s company headquarters, itself,
showed the exactly how important
this project was. Smiles. Satisfaction. Admiration. As I rested, my
Kia underwent a professional
service. Later, however, courtesy
of the Korean company, I was able
to visit the factory and see the
assembly line that had two years
earlier produced my Sorento. The
plant certainly is impressive: huge,
one of several in Korea, it sits right
on the seafront, close to the port.
Then, in containers on ships, cars
travel the world's oceans. They
reach their destination, which in a
sense is also just the start of their
journey. Unique, magical. I am here
for the first time, but my car was
here before me. As I pass through
the gate I realise my car is crossing
it for the second time. Seemingly
trivial or even mundane, but it
certainly made me think. Don’t we
all, in a way, love our cars? ...
Throughout the entire one-hundred-day long escapade, my car
adorned in colourful stickers
certainly attracted attention. Drivers sounded their horns, people
on the streets waved. The police
and armies along the way were
understanding. Whenever I asked
for directions, everyone was willing
to help. At many petrol stations
(I used almost three tons of fuel)
I was often offered tea and coffee.
I remember petrol stations without
petrol, those where petrol had to
be pumped by hand, those with
contaminated fuel. Filling up the
tank, I was never sure if I wasn’t
going to be emptying the muddy
brew onto eg. the sands of the
Gobi Desert. And there wasn't
going to be any road service
coming to get me even in a week’s
time. Throughout my trip, children
everywhere photographed themselves with the car from Poland in
the background.
When, after such a long journey
you return alive and well, without
lasting damage to your body and
equipment, the memories from
the weeks on the road are like a
kaleidoscope, like turning around
and around on a swivel-chair. You
leave and you do not know how
you’re going to come back: on a
trailer, in a tow-truck, a helicopter, a
cast or in a bodybag. You can’t predict what the coming months will
bring with the thousands of road
events – each journey is governed
by its own laws. I have no idea
how any other vehicle would’ve
coped with an expedition such
as this one. All I do know, is that
my Sorento didn’t disappoint. Its
comfortable and spacious interior
gave me a sense of comfort and
luggage space allowed me to take
everything I needed. This trip,
however, would never have been
possible had it not been for the involvement of KMP (Kia Motors Poland) together with the invaluable
assistance of Euro-Kas in Katowice.
Thank you very much!
Maciej Kalarus
kalarus.pl
fot. archiwum Macieja Kalarusa
An astounding journey. 34 000km
from Poland to Korea and Japan.
One hundred days on the road.
Through Ukraine, Moldova and the
self-proclaimed Dnestr Moldavian
Republic. Then beautiful Crimea,
by ship to Russia and through
all the autonomous republics of
Chechnya, Ossetia-Alania, Dagestan and Ingushetia. Desert steppes of Kazakhstan and Mongolia.
Then again, Russia to Vladivostok,
by ship to South Korea and the
ferry to Japan. All on four wheels.
The return trip took in all of Siberia
and was the icing on the cake.
motoryzacja | automotive
Wolniej znaczy
bezpiecznie
Slower means safer
42  silesia airport
1) Czas
Jesienią i zimą pamiętajmy o tym,
że jakakolwiek wyprawa może
zająć więcej czasu, niż zazwyczaj.
Samochód będzie oszroniony, co
zabierze nam dodatkowe minuty
na jego przygotowanie do drogi.
Poza tym panująca gołoledź
lub śnieg na jezdni wymuszą
mniejszą prędkość. Aby uniknąć
stresu i ryzykownych sytuacji, na
podróż zaplanujmy sobie rezerwę
czasową wobec tej, którą zwykli
byliśmy zakładać w miesiącach
letnich. Podobnie w ruchu powietrznym – lot także może trwać
dłużej, np. przez konieczność
przeprowadzenia operacji odladzania samolotu (tzw. de-icing).
Autumn and the approaching
winter are a difficult time for drivers, and also for pilots. Rapidly
changing weather conditions
require more focus, more energy,
and more time to factor in for
travel. Towards the end of October fogs over Poland paralysed air
traffic. Many flights were delayed,
resulting in thousands of passengers left stranded at airports.
Seeing as we can’t control the
weather, we should abide by several basic principles that will make
trips in the coming months safer.
1) Time
In autumn and winter, remember
that any trip can take longer
than usual. There will be frost
on the car, which means that it
will take us an extra few minutes
to prepare it for the journey. In
addition, black ice or snow on
the roads will force you to travel
slower. To avoid stress and risky
situations, plan for a longer
journey than you would expect
in the summer months. This is
also the case with air traffic – the
flight may take longer, due to the
need for de-icing operations on
the aircraft.
2) The vehicle and its
equipment
It’s already worth getting our
car adequately prepared for the
fot. 123rf.com
Jesień i zbliżająca się zima to
trudny okres dla kierowców, ale
również dla pilotów samolotów.
Szybko zmieniające się warunki
atmosferyczne wymagają większego skupienia, dodatkowej
energii oraz dłuższego czasu, jaki
należy sobie zarezerwować na
podróż. Z końcem października
panujące w Polsce mgły sparaliżowały ruch lotniczy. Wiele rejsów miało opóźnienia, co spowodowało, że tysiące pasażerów
utknęło w portach. Na pogodę
nie mamy wpływu, dlatego warto
zastosować kilka podstawowych
reguł, które sprawią, że wyjazdy
w nadchodzących miesiącach
będą bezpieczne.
2) Pojazd i jego wyposażenie
Już teraz warto zadbać o odpowiednie przygotowanie samochodu do nowego sezonu. Przede wszystkim powinniśmy zacząć
od wymiany opon letnich na
zimowe. W Polsce nie ma jeszcze
ustawy nakładającej obowiązek
ich stosowania, ale media, z końcem wakacji, donosiły, że posłowie pracują już nad nowelizacją
kodeksu, który obligowałyby do
jazdy na zimówkach pomiędzy
1 listopada a 31 marca. Na chwilę
obecną przepisy nie weszły
jeszcze w życie, jednak mając na
uwadze bezpieczeństwo swoje,
jak i innych uczestników ruchu
drogowego, każdy odpowiedzialny kierowca winien dokonać
takiej wymiany z własnej, nieprzymuszonej woli. Opona zimowa
zapewnia w niskich temperaturach o wiele lepsze właściwości
jezdne, niż letnia.
warto je wymienić, gdyż w nadchodzącym okresie będziemy
często z nich korzystać. Powinniśmy również wyposażyć się
w zmiotkę i drapak – użyjemy ich
niejednokrotnie, kiedy karoserię
przykryje warstwa białego puchu
lub lodu. Dla przypomnienia: jazda z dużą ilością śniegu na dachu
czy szybach grozi otrzymaniem
mandatu.
Przygotowując samochód do jesienno-zimowych warunków, zadbajmy także o stosowny płyn do
spryskiwaczy, charakteryzujący
się niższą temperaturą zamarzania. Sprawdźmy stan akumulatora, oświetlenia oraz wycieraczek.
Jeśli pióra wycieraczek zostawiają
smugi i nie czyszczą dobrze szyb,
3) Koncentracja za kierownicą
Jesienno-zimowa aura wymaga
od kierowcy większego skupienia.
Śliska nawierzchnia wydłuży
drogę hamowania, bezwzględnie
pamiętajmy zatem o zachowaniu
bezpiecznej odległości od poprzedzającego pojazdu. Należy
mieć również na względzie fakt,
Korzystając z rzadko uczęszczanych dróg, należy rozważyć
zaopatrzenie się w małą saperkę,
niezbędną w przypadku utknięcia
w zaspie śnieżnej. Zimą może się
przydać także zestaw kabli rozruchowych. Dzięki mim uruchomimy samochód w momencie,
gdy akumulator wyładuje się. Jeśli
mieszkamy w dużym mieście,
pomocni w takiej sytuacji są
taksówkarze, którzy za drobną
opłatą użyczą nam prądu.
upcoming season. First of all, we
should start by changing summer
tyres to winter tyres. In Poland,
there is currently no law making
winter tyres obligatory, but media
reports towards the end of the
holidays suggested that members of parliament are already
working on amendments to the
law, making winter tyres mandatory between 1 November and
31 March. At the moment, these
rules have not yet entered into
force, but with your own safety
in mind, as well as that of other
road users, all responsible drivers
should actually want to change
their tyres for winter. The tyres
themselves make car-handling
much easier at low temperatures
than summer tyres.
When preparing your car for
autumn and winter conditions
it’s also important to make sure
we’ve got the right windscreenwasher fluid with a low freezingpoint. You should also check the
battery, the lights and wipers. If
the wiper blades leave streaks
and don’t clean the windscreen
well, you may want to replace
them because over the next few
months you’ll be using them
often. You may also want to make
sure you’ve got a brush and a
scraper for when the car’s covered in a layer of snow or ice.
Just for the record: If you’re driving a car with a lot of snow on
the roof or on the windows, you
could get fined.
If you’re going to be using less
busy roads, then maybe you
should think about getting a
small shovel. It may come in
handy if you get stuck in a snowdrift. A set of jumper cables may
also come in handy to get the car
going if the battery dies. If you
live in a big city, taxi drivers are
usually helpful in this situation.
For a small fee they’ll help us
jump start the car.
3) Concentration at the wheel
Autumn and winter weather demand a lot more focus from the
driver. The slippery road surface
makes braking distances longer
and so it’s essential to remember to maintain a safe distance
from the vehicle in front. It’s dark
for a larger part of the day too
so when travelling on poorly lit
roads outside urban areas, pay
attention to pedestrians walking along the shoulders. This is
particularly important in the morsilesia airport 
43
motoryzacja | automotive
że w tych miesiącach zmrok zapada dość szybko. Jadąc drogami
pozamiejskimi, słabo oświetlonymi, zwracajmy szczególną
uwagę na pieszych poruszających się poboczami. Zwłaszcza
rano bądźmy wyjątkowo ostrożni,
bacząc na dzieci idące do szkoły.
Podczas opadów deszczu uważać trzeba na kałuże. Wjechanie
w nie z dużą prędkością może
skutkować utratą przyczepności
oraz poślizgiem. Widząc więc kałużę zwolnijmy dla własnego
bezpieczeństwa, ale także by nie
ochlapać pieszych poruszających
się chodnikiem.
Zimą warto często myć samochód. Drogowcy posypują jezdnie solą, która ma niekorzystny
wpływ na elementy mechaniczne i może powodować powstanie korozji. Korzystając z myjni,
bezwzględnie pamiętajmy
o dokładnym wysuszeniu auta.
Jeśli uszczelki drzwiowe są mokre,
wytrzyjmy je suchą szmatką, bo
gdy drzwi przymarzną, używając
siły przy otwieraniu możemy
uszkodzić uszczelkę, co wygeneruje konieczność wizyty u mechanika i dodatkowe koszty.
Mam nadzieję, że powyższy
zestaw porad i wskazówek pomoże Państwu odświeżyć wiedzę
dotyczącą bezpiecznej jazdy
i eksploatacji samochodu w nadchodzących, jesienno-zimowych
miesiącach. Życzę szerokiej drogi!
nings when there are children
walking to school. If it’s been
raining, watch out for puddles.
Their depth is almost impossible
to judge and you need to be
careful. Approaching a puddle at
high speed may result in loss of
traction and therefore control of
the car. Also, slow down not just
for your own safety, but also to
avoid splashing pedestrians on
the footpath.
4) Vehicle maintenance
Here, above all, you really need to
make sure that you take proper
care of the car’s battery. When
temperatures are at or around
freezing and travelling only small
distances of perhaps only a few
kilometers, try to avoid excessively overloading the battery.
If the battery isn’t exactly new
anymore, turning off the energyguzzlers such as lights, radio, fan,
windscreen wipers and electric
window-heating, increases
battery-life. When starting the car
remember to turn off all the nonessentials and press the clutch.
This reduces resistance when
starting the engine. It is also
good practice to start the vehicle
pressing on the brake pedal, and
using the handbrake instead.
However, leaving the handbrake
on in winter could actually make
it freeze. So, unless you really
need to use the handbrake, park
in gear instead.
In winter you should wash your
car frequently. Roads are sprinkled
with salt and this has an adverse
effect on not only the vehicle’s
mechanics but may cause corrosion. If using a carwash, make
sure that the car is perfectly dry. If
the door seals are wet, dry them
with a cloth. If left wet, they can
freeze and forcing them open
may damage the seals and require a visit to the mechanic and
involve additional costs.
I hope that the tips I’ve given
you here will help to refresh your
knowledge about safe driving
and vehicle maintenance for
the autumn and winter months
ahead. Safe driving!
Michał Jaraczewski
automotiveblog.pl
fot. 123rf.com
4) Eksploatacja samochodu
Tutaj przede wszystkim musimy
dbać o odpowiednią kontrolę
stanu akumulatora. Kiedy panują
ujemne temperatury, a podróżujemy na małych dystansach,
rzędu kilku kilometrów, starajmy
się unikać jego nadmiernego obciążania. W przypadku gdy nasz
akumulator nie jest już pierwszej
nowości, to włączenie wielu
odbiorników energii, jak światła,
radio, dmuchawa, wycieraczki
czy elektryczne ogrzewanie szyb,
spowoduje obniżenie jego żywotności. Uruchamiając samochód pamiętajmy o ich wyłącze-
niu i wciśnięciu pedału sprzęgła,
co zmniejszy opór podczas rozruchu silnika. Dobrą praktyką jest
również uruchamianie pojazdu
bez wciśniętego pedału hamulca,
a zamiast niego użycie ręcznego.
Jednak pozostawienie zimą zaciągniętego hamulca ręcznego
może skutkować jego zamarznięciem, więc jeśli to nie jest konieczne, parkujmy na biegu.
44  silesia airport