Lotnictwo i kosmonautyka Luft- und Raumfahrt
Transcription
Lotnictwo i kosmonautyka Luft- und Raumfahrt
www.ahk.pl l Polskie lotniska przygotowane na EURO 2012 / Polnische Flughäfen gewappnet zur EM 2012 l DIHK: Gospodarka Niemiec ma się dobrze / DIHK: Deutsche Wirtschaft auf gutem Kurs Cena 28 zł (w tym 8% VAT) 06-07/2012 Lotnictwo i kosmonautyka Luft- und Raumfahrt w s t ę p / v o rw o r t Tematem aktualnego numeru uczyniliśmy przemysł lotniczy, który jak się okazuje – ma się całkiem dobrze. W 2011 r. w skali globalnej w branży wyprodukowano 1011 samolotów, co oznaczało roczny wzrost w skali globalnej na poziomie 4%. Co ważniejsze, zamówienia w przemyśle wzrosły dwukrotnie. Niemiecka branża produkcji samolotów to tradycyjnie potentat w skali światowej: od połowy lat 90-tych rośnie w tempie 8% rocznie. Obroty w tym sektorze w Niemczech wzrosły w ub.r. do 25,7 mld EUR, podobnie zresztą jak liczba zatrudnionych: (obecnie 97,4 tys.). Polski przemysł lotniczy to aktualnie obroty rzędu 1,5 miliarda USD (2011 r.), przy czym prawie cała produkcja trafia na rynki zagraniczne. Przeważającym inwestorem w branży są firmy amerykańskie. Choć jeszcze mała w skali europejskiej, polska branża lotnicza kryje w sobie ogromny potencjał: korzysta z łaskawej koniunktury globalnej i nie traci czasu, opracowując i wdrażając kolejne innowacje, nie tylko produkcyjnomontażowe, ale i technologiczne. Trzon branży stanowi zlokalizowana w południowo-wschodniej Polsce Dolina Lotnicza. W raporcie przeczytacie Państwo zarówno o najnowszych inwestycjach w Dolinie, jak i o innych lotniczych ośrodkach w kraju. Dowiecie się, gdzie w Polsce powstaje najnowocześniejsze na świecie laboratorium aerodynamiki i jakiego rodzaju satelity skonstruowali ostatnio polscy naukowcy. W perspektywie zbliżających się mistrzostw EURO 2012 warto też sięgnąć do artykułu o rozbudowie polskich lotnisk. Sekcja Z życia izby tradycyjnie pozwoli podejrzeć nasze wydarzenia. Wiosna sprzyjała obfitości wszelkiego rodzaju imprez, co obrazuje absolutnie rekordowa ilość relacji i zdjęć. Między innymi z Europa Forum Bayern 2012, w trakcie którego, 16. maja br. otworzyliśmy niemieckie biuro AHK Polska w Monachium. Serdecznie zapraszam do lektury! XXX Als Thema der aktuellen Ausgabe haben wir die Luftfahrtindustrie gewählt, der es gar nicht schlecht geht, wie sich zeigt. 2011 produzierte diese Branche weltweit 1011 Flugzeuge, was einem globalen Jahreswachstum von 4 Prozent entspricht. Noch wichtiger ist, dass sich die Aufträge in diesem Industriezweig verdoppelt haben. Die deutschen Flugzeughersteller spielen im globalen Vergleich traditionell eine Schlüsselrolle: seit Mitte der 90er Jahre wachsen diese mit einem Tempo von 8 Prozent jährlich. Die Umsätze des Sektors stiegen im vergangenen Jahr in Deutschland auf 25,7 Mrd. Euro, ähnlich wie übrigens die Beschäftigtenzahlen, die derzeit bei 97.400 liegen. Die polnische Luftfahrtindustrie macht momentan Umsätze von 1,5 Milliarden USD (2011), wobei fast die gesamte Produktion auf ausländische Märkte geht. Hauptinvestoren der Branche sind amerikanische Unternehmen. Obwohl der polnische Luftfahrtsektor im europäischen Vergleich eher klein scheint, so birgt er dennoch ein großes Potenzial: Er nutzt die günstige Weltkonjunktur und verliert keine Zeit, weitere Innovationen zu entwickeln und einzuführen, und zwar nicht nur in Produktion und Montage, sondern auch im technologischen Bereich. Das Herz der Branche stellt das im südöstlichen Polen gelegene Aviation Valley dar. In unserem Bericht lesen Sie sowohl etwas über moderne Investitionen im Luftfahrtstal, als auch über andere Luftfahrtzentren in Polen. Sie erfahren, wo hier das modernste Labor für Aerodynamik der Welt entsteht und was für Satelliten polnische Wissenschaftler zuletzt XXX konstruiert haben. Mit Hinblick auf die näher rückende Fußball-EM 2012 lohnt es sich auch, ein Auge auf den Artikel über den Ausbau der polnischen Flughäfen zu werfen. Bei Kammer Intern erfahren Sie wie gewohnt alles über unsere Veranstaltungen. Der Frühling begünstigte eine Fülle von Ereignissen jeder Art, was durch eine absolute Rekordzahl an Berichten und Fotos zum Ausdruck kommt. Unter anderem vom Europa Forum Bayern 2012, bei dem wir am 16. Mai das deutsche Büro der AHK Polen in München eröffneten. Viel Spaß beim Lesen! Adam Wojewodka Prezes Lufthansa Systems / Członek Zarządu AHK Polska Vorstandsvorsitzender Lufthansa Systems / Vorstandsmitglied der AHK Polen Wi 06-07/12 1 Erfolg durch Information 06/2012 [ Polen – Werbung ] Juni 2012 . 9,80 Euro . 58. Jahrgang . H 30859F OST WEST CONTACT Juni 2012 . 58. Jahrgang . H 30859F OST WEST CONTACT Das Wirtschaftsmagazin für Ost-West-Kooperation Deutsch-Polnisches Wirtschaftsjahrbuch l k Polen 2012 j Das Wirtschaftsmagazin für Ost-West-Kooperation k k Polsko-Niemiecki Rocznik Gospodarczy d 2011 / 2012 Umwelt & Energie Die Kraft der Kerne Regionalporträt Wrocław/Dolny Śląsk: In einem normalen Land Immobilien: Fantastische Lage Messen & Kongresse: Besuch vom Nachbarn Kooperationspartner OST- UND MITTELEUROPA VEREIN E.V. Seit über 50 Jahren liefert die Zeitschrift OST-WEST-CONTACT Hintergrundberichte, Analysen und Trends zur Wirtschaftslage in Mittel- und Osteuropa. Neben der Monatszeitschrift erscheinen zahlreiche Sonderpublikationen � Polen Region Dolny Śląsk � Belarus Ein fiktives Gebilde � Bulgarien Vorbild Estland � Baltikum Boom im Außenhandel � Russland – Schweiz Ein ungleiches Paar in Höchstform � OMV Nicht immer nur Moskau Verlagsprogramm: Januar 2011 . 9,80 Euro . 57. Jahrgang . H 30859F Выпуск 1 2011 Januar 2012 . 58. Jahrgang . H 30859F германский экономический ж урна л R Das Wirtschaftsmagazin für Ost-West-Kooperation U S S A 9 2011 Das Wirtschaftsmagazin für Ost-West-Kooperation Partnerschaft mit Russland: Große Chancen – neue Herausforderungen Новые сети, больше обмена Die russische Wirtschaft wächst in diesem Jahr voraussichtlich um etwa 4 Prozent. Nicht zuletzt dank stark gestiegener Energieexporterlöse kann Russland seine Importe derzeit besonders rasch ausweiten. Nachdem die Lieferungen aus Deutschland nach Russland 2010 bereits um rund 28 Prozent gewachsen sind, hat sich ihr Anstieg 2011 weiter beschleunigt. Zwei Jahre nach dem tiefen Einbruch im Krisenjahr 2009 rückt der Exportrekord aus dem Jahr 2008 bereits wieder in greifbare Nähe. Ein Vergleich mit der Tschechischen Republik zeigt, dass darüber hinaus noch ein hohes Wachstumspotenzial besteht: Obwohl Russland rund 14 Mal mehr Einwohner hat, war unsere Warenausfuhr nach Russland im Jahr 2010 mit 26,4 Milliarden Euro etwas niedriger als die Lieferungen in die Tschechische Republik. Langfristig hervorragende Geschäftsmöglichkeiten versprechen die ehrgeizigen Modernisierungspläne der russischen Regierung. Sie will die Rohstofflastigkeit ihrer Wirtschaft verringern und die Exporte diversifizieren. Das besonders leistungsfähige Angebot unserer Unternehmen im Investitionsgüterbereich prädestiniert Deutschland für eine „Modernisierungspartnerschaft“ mit Russland. Schwerpunkte der russischen Modernisierungsinitiative sind die Bereiche Energie, Telekommunikation, Infrastruktur, Medizintechnik und Pharmaindustrie. Erste Schritte sind getan. Mit Beteiligung der deutschen und russischen Regierung wurde 2009 die Russisch-Deutsche Energie-Agentur (rudea) zur Verbesserung der Energieeffizienz gegründet. Jüngstes Ergebnis: Bei den Regierungsgesprächen Mitte Juli in Hannover vereinbarten deutsche und russische Unternehmen Pilotprojekte zur Netzmodernisierung und zur verstärkten Nutzung der Kraft-Wärme-Kopplung. Beim Innovationszentrum in Skolkowo, dem „Leuchtturmprojekt“ für Hochtechnologie in der Nähe von Moskau, engagieren sich auch deutsche Unternehmen. Der dringend notwendige Ausbau der Infrastruktur erhält mit den Olympischen Winterspielen in Sotschi 2014 und der Fußballweltmeisterschaft 2018 wichtige Impulse. Große Chancen bietet Russland auch für deutsche Investoren. Das Privatisierungsprogramm der russischen Regierung, das auf Initiative von Präsident Dmitri Medwedew ausgeweitet wird, eröffnet ihnen neue Möglichkeiten für Direktinvestitionen. Die Maßnahmen der Regierung zu einer stärkeren Trennung von Staat und Wirtschaft, zur Korruptionsbekämpfung und zur Beschleunigung der Genehmigung von Investitionen verbessern ihre Rahmenbedingungen. Es gibt aber auch neue Herausforderungen. So müssen Investoren in Russland vielfach den „local content“ ihrer Produkte erhöhen, wollen aber natürlich nicht auf deutsche Qualitätsstandards verzichten. Auf dem russischen Markt wird zudem die Konkurrenz aus China immer stärker, das Deutschland als größten Handelspartner Russlands abgelöst hat. Das Handelsblatt kommentierte kürzlich, in Deutschland fehle eine nachhaltige und aktive Politik zum Ausbau der Wirtschaftsbeziehungen mit Russland. Es forderte regelmäßige Expertengremien zu allen Themen, bei denen es „klemme“. Man mag diese Kritik für überzogen halten. Der Ost-Ausschuss wird sich den Aufgaben und Chancen im Russlandgeschäft künftig aber noch intensiver widmen. Dr. Bernhard Reutersberg Foto: E.ON AG Конференция городов-побратимов Ярмарка достижений Transport und Logistik Zollunion Moskau-Minsk-Astana Деловые поездки Простор для дальнейшего развития � Polen Gdańsk in neuem Gewand � Russland Privatisierung voll im Plan � Baltikum Zeit zum Einstieg � OMV Osthandel mit kräftiger Erholung OST WEST CONTACT RUSSIA I Германо-Российский год образования, науки и инноваций 2011/2012 Inhalt Der Ost-Ausschuss im September Länder-News/ Finanzierung Zertifizierung und Recht 3 4 5 ost-ausschuss intern Jahresempfang des Ost-Ausschusses Ukrainischer Vize-Premier zu Gast beim Ost-Ausschuss Ost-Ausschuss-Gespräch mit der Bundeskanzlerin und Präsident Dmitri Medwedew in Hannover 6 8 Russlands Botschafter Wladimir Grinin im Ost-Ausschuss-Interview 10 Russland vor den Wahlen 12 Das Engagement der Volkswagen AG in der Russischen Föderation 14 SCHOTT AG in Nischnij Nowgorod 16 17 Termine Kooperationen Publikationen Impressum 19 20 22 22 Германо-Казахстанский экономический ежегодник Германо-Российский экономический ежегодник 2011 2012 berichte IRZ Stiftung hilft beim Aufbau unabhängiger Justizsysteme Deutsch-Kasachisches Wirtschaftsjahrbuch Deutsch-Russisches Wirtschaftsjahrbuch 9 special russland 2011 S Wirtschaftsinformationsdienst der Zeitschrift OST-WEST-CONTACT zur Russischen Föderation Партнеры: Издатель: OST WEST CONTACT www.owc.de Dr. Bernhard Reutersberg Mitglied des Vorstandes der E.ON AG Sprecher des Arbeitskreises Russland im Präsidium des Ost-Ausschusses der Deutschen Wirtschaft OST WEST CONTACT In Zusammenarbeit mit www.owc.de 2012 Kooperationspartner OST WEST CONTACT www.owc.de OST WEST CONTACT In Zusammenarbeit mit Polen 2012 1/2011 OST WEST CONTACT Transport & Logistik: Von West nach Ost und zurück Bauwirtschaft: Ein Tusch für die Infrastruktur Messen & Kongresse: Take-Off im Südosten www.owc.de Ja, informieren Sie mich über die OWC-Wirtschaftspublikationen zum polnischen Markt. � OST-WEST-CONTACT – Special Polen / Januar 2013 � Deutsch-Polnisches Wirtschaftsjahrbuch / Oktober 2012 � Wir sind auch an Anzeigenschaltungen interessiert. Senden Sie uns die Mediadaten. Firma Firma Abteilung Name/Vorname OWC Verlag für Außenwirtschaft GmbH www.owc.de Hohenzollernstr. 11-13 40211 Düsseldorf E-Mail [email protected] Telefon +49 (0) 211 - 55 04 26-0 PLZ Ort Telefon Fax E-Mail FAX-NUMMER +49 211 - 55 04 26-55 MOE . AHK POLEN . 6 . 2012 Straße/Nr, s p i s t re ś ci / inhalt R A P ORT WI / RAPP OR T W I G O SPODARKA / W I R T S C H A FT A KT UALNOśCI / AK T U E L L P R AWO / RECH T A FT ER HOUR S / AF TE R HO U R S L I F ESTYLE / LIFES TY L E K A L EJDOS KOP / KA L E I DOS KO P I N F O / INF O 6 52 62 76 78 82 86 87 Stulecie niemieckiego lotnictwa Das Jahrhundert der deutschen Luftfahrt 6 Polska branża lotnicza rozwija skrzydła Polnische Luftfahrt entfaltet ihre Flügel Prezes Doliny Lotniczej: Budujemy polską Bawarię Vorstandsvorsitzender der Aviation Valley: Wir bauen das polnische Bayern 18 Niemieckie Centrum Lotnictwa i Kosmonautyki gra w światowej lidze Deutsches Zentrum für Luft- und Raumfahrt spielt in der ersten Liga 38 52 82 Dyrektor zarządzający niemieckich izb handlowych: Gospodarka Niemiec ma się dobrze Niemiecka kuchnia – nie tylko kiełbaska curry Deutsche Küche – nicht nur Currywurst DIHK-Hauptgeschäftsführer: Deutsche Wirtschaft auf gutem Kurs Wydawca/Herausgeber Polsko-Niemiecka Izba Przemysłowo-Handlowa Deutsch-Polnische Industrie- und Handelskammer 00-246 Warszawa, ul. Miodowa 14 Tel.: +48/22/53 10 500 Fax: +48/22/53 10 600 www.ahk.pl Dyrektor Generalny/Hauptgeschäftsführer Michael Kern Redaktor Naczelna/Chefredakteurin Katarzyna Soszka-Ogrodnik +48/22/53 10 547, e-mail: [email protected] 26 Redakcja/Redaktion Cecylia Kosmalska Prenumerata/Abonnement Cecylia Kosmalska +48/22/53 10 522, e-mail: [email protected] Reklama/Anzeigen Danuta Kwasek +48/22/53 10 521, e-mail: [email protected] Tłumaczenie/übersetzung Logostrada Korekta/Korrektur Cecylia Kosmalska Zdjęcia/Fotos Archiwum/Archiv, Photocase, iStockphoto Opracowanie graficzne, produkcja Bearbeitung, Herstellung Agencja TT, 00-310 Warszawa, ul. Bednarska 7/1 e-mail: [email protected], www.tt.pl Druk/Druck Imprima, e-mail: [email protected] Zastrzegamy sobie prawo skracania i adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów. Die Redaktion übernimmt keine Verantwortung für den Inhalt der Annoncen. Beiträge, die nicht bestellt wurden, werden nicht zurückgeschickt. Die Redaktion trägt keine Verantwortung für Kommentare von Autoren. Wir behalten uns vor, die Beiträge zu kürzen, zu adjustieren und die Überschriften zu verändern. AHK Polska posiada certyfikat jakości: Die AHK Polen besitzt das Qualitätszertifikat: Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń i nie zwraca materiałów nie zamówionych. Nie odpowiada również za komentarze autorów. Wi 06-07/12 3 AK TU A L N OŚ C I / A KT U E L L SYLWETKI / PERSONALIEN Prezes / Vorstandsvorsitzender von BASF Polska w tym regionie. Elvermann dołączył do centalnego działu prawnego BASF SE w 2003 r., gdzie skupił się na projektach korporacyjnych w obszarze fuzji i przejęć, wliczając w to przejęcie firm CIBA i Engelhard oraz sprzedaż firmy Basell. Elvermann ukończył studia prawnicze i ekonomiczne, w 2002 roku uzyskał stopień doktora w dziedzinie prawa. i Pacyfiku. Zajmował się rozwojem dużych, petrochemicznych projektów typu joint venture z firmą Sinopec w Chinach i Petronas w Malezji. Był również członkiem zarządu kilku azjatyckich f irm należących do BASF oraz f irm joint-venture z udziałem BASF Zum 1. Mai 2012 hat Dr. Dirk Elvermann die Funktion des Vorstandsvorsitzenden der Firma BASF Polska in Warschau übernommen. Während der letzten 2,5 Jahre war Elvermann als Vice President of Legal & Tax Asia Pacific bei der BASF East Asia RHQ Ltd. Dr. Dirk Elvermann Z dniem 1 maja 2012 Dr Dirk Elvermann przejął funkcję prezesa firmy BASF Polska w Warszawie. Przez ostatnie 2,5 roku Elvermann pracował w BASF East Asia RHQ Ltd. w Hongkongu na stanowisku wiceprezesa ds. prawnych i podatkowych na region Azji in Hongkong tätig. Dort befasste er sich mit der Entwicklung großer Petrochemie-Joint-Ventures mit der Firma Sinopec in China und Petronas in Malaysia. Er war ebenfalls Vorstandsmitglied einiger asiatischer Tochterfirmen von BASF sowie von Gemeinschaftsunternehmen in dieser Region. Elvermann war 2003 in die zentrale Rechtsabteilung der BASF SE eingetreten. Dort hatte er sich auf Fusionen und Übernahmen betreffende Projekte einschließlich der Übernahme der Firmen CIBA und Engelhard sowie den Verkauf der Firma Basell konzentriert. Elvermann hat ein Studium der Rechts- und der Wirtschaftswissenschaften abgeschlossen und promovierte 2002 zum Dr. jur. BSH myśli o inwestycji BSH denkt über Investitionen nach 3,7 mld zł wyniosła sprzedaż f irmy BSH Bosch und Siemens Hausgeräte w Polsce w 2011 r. To wzrost o 12%, wobec 19-proc. skoku rok wcześniej. Firma, która w ostatnich latach inwestowała po 100 mln zł rocznie w łódzkie fabryki pralek, zmywarek i suszarek oraz centra R&D w tym roku –ze względu na trudny rynek – będzie ostrożna. Przyznaje jednak, że zarząd rozważa kolejny duży projekt. W trzecim kwartale zapadnie decyzja czy zbudują fabrykę lodówek. Zakłady produkujące lodówki są już w Niemczech i Turcji. Polska może być brana pod uwagę. P.B. Der Umsatz der Firma BSH Bosch und Siemens Hausgeräte in Polen belief sich 2011 auf 3,7 Mrd. PLN. Nach dem 19-prozentigen Plus ein Jahr zuvor bedeutet das ein erneutes Wachstum um 12 %. Die Firma, die in den vergangenen Jahren jeweils 100 Mio. PLN jährlich in Werke für Waschmaschinen, Geschirrspülmaschinen und Wäschetrockner in Łódź sowie in R&D-Zentren investiert hat, wird wegen der schwierigen Marktlage in diesem Jahr vorsichtig sein. Dennoch erwägt ihr Vorstand ein weiteres Großprojekt. Im dritten Quartal wird die Entscheidung über den Bau einer Kühlschrankfabrik fallen. Kühlschränke produzierende Werke gibt es bereits in Deutschland und in der Türkei. Polen könnte auch in Betracht gezogen werden. P.B. Umsatzschwelle von 2 Mrd. PLN deutlich überschritten haben. Was jedoch die Rentabilität betrifft, ist ihnen das börsennotierte Unternehmen Stalprof il dicht auf den Fersen. P.B. ThyssenKrupp króluje w rankingach ThyssenKrupp in Rankings ganz vorn W trzech zestawieniach Polskiej Unii Dystrybutorów Stali na najwyższym podium znów stanął ThyssenKrupp Energostal – zarówno pod względem zysków, przychodów, jak i tonażu sprzedanych w 2011 r. materiałów. W drugiej kategorii Niemcom nikt nie jest w stanie zagrozić – jako jedyni grubo przekroczyli próg 2 mld zl obrotu. Jeśli jednak chodzi o rentowność, po piętach depcze im giełdowy Stalprof il. P.B. ThyssenKrupp Energostal stand bei drei Rankings der Polnischen Un i o n d e r S t a h l v e r t r e i b e r (PUDS) erneut ganz oben auf dem Treppchen, nämlich sowohl was Gewinn und Umsatz als auch die Tonnage der 2011 verkauften Erzeugnisse angeht. In der zweiten Kategorie führen die Deutschen ungefährdet, weil sie als einzige die A KT U A L N OŚ C I / A K TU E L L Lufthansa z nową ofertą z Berlina Lufthansa mit neuem Angebot ab Berlin 3 czerwca Lufthansa uruchomi na lotnisku Tegel bazę dla 15 samolotów Airbus i zaoferuje 39 bezpośrednich połączeń z głównymi miastami w Europie. Wraz ze swoimi partnerami, Grupa Lufthansy będzie oferować loty do 50 miast w Europie i basenie Morza Śródziemnego. Bilety na rejsy z Berlina dostępne są już od 49 EUR (cena zawiera wszystkie podatki i opłaty). Cena uwzględnia przewóz bagażu oraz posiłek na pokładzie. Pasażerowie mogą gromadzić mile w ramach programu Miles & More. D i r e k t ve r b i n d u n g e n i n d i e wichtigsten St ädte Europas anbieten. Gemeinsam mit ihren Partnern wird die Lufthansa-Gruppe 50 Destinationen in Europa und am Mittelmeer im Programm haben. Tickets für Flüge ab Berlin erhält man bereits ab 49 Euro (im Preis sind alle Steuern und Gebühren enthalten). Im Preis inbegriffen sind die Gepäckbeförderung sowie die Bordverpf legung. Passagiere können Meilen im Rahmen des Miles & More – Programms sammeln. SYLWETKI / PERSONALIEN Melanie Bähr Dyrektor Generalna spółki Berlin Partner GmbH Geschäftsführerin Berlin Partner GmbH Melanie Bähr została nowym dyrektorem spółki Berlin Partner GmbH, a tym samym następczynią René Gurki. Studiowała prawo na Uniwersytecie Humboldtów w Berlinie, później rozpoczęła dodatkowo studia na kierunku bułgar yst yka w Inst ytucie Slawist yki. Po ukończeniu obu fakultetów Melanie Bähr pracowała w Zrzeszeniu Niemieckich Izb PrzemysłowoHandlowych, a następnie w Izbie Przemysłowo-Handlowej w Berlinie. Od 2008 roku zajmowała tam stanowisko dyrektora pionu Prawo i fair play. W latach 2006–2011 Melanie Bähr była również wspólnikiem zarządzającym firmy doradczej le xcon OOD w Płowdiw w Bułgarii. Melanie Bähr ist die neue Geschäftsführerin der Berlin Partner GmbH und Nachfolgerin von René Gurka. Sie studierte an der Humboldt-Universität zu Berlin zunächst Rechtswissenschaften, später begann sie zusätzlich ein Bulgaristik-Studium am Slawistikinstitut. Nach Abschluss der beiden Studiengänge arbeitete Melanie Bähr beim Deutschen Industrie- und Handelskammertag, ehe sie zur Industrie- und Handelskammer zu Berlin wechselte. Dort war sie ab 2008 als Geschäftsführerin Recht und Fair Play tätig. Zwischen 2006 und 2011 war Melanie Bähr zudem Geschäftsführende Gesellschafterin der Unter nehmensberatung lexcon OOD in Plovdiv, Bulgarien. Strabag ostrzy sobie zęby na PPP Strabag schmiedet weitere Pläne bezüglich PPP Strabag w ciągu ostatnich pięciu lat wykonał w Europie samodzielnie lub ze stowarzyszonymi firmami zlecenia w formule partnerstwa publiczno-prywatnego za 3 mld EUR. W Polsce jego konto jest na razie zerowe, ale apetyt f irmy na lokalne projekty jest ogromny. To zlecenia przekraczające 2 mld zł. – W Polsce interesuje nas kilka krakowskich projektów, w tym budowa mieszkań komunalnych i parkingu. W obu startujemy. Liczymy również na umowy w sprawie szpitala prediatrycznego w Poznaniu, domów studenckich Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz parkingów w Warszawie i Gdańsku – mówi Waldemar Chachulski, dyrektor ds. rozwoju Strabag. Firma ma także chrapkę na budowę elbląskiego aquaparku, a także tzw. mostu wschodniego We Wrocławiu. P.B. Strabag hat innerhalb der letzten fünf Jahre selbständig oder mit verbundenen Unternehmen Aufträge im Wert von 3 Mrd. Euro in Form einer Public Private Partnership ausgeführt. In Polen liegt der Wert bisher bei Null, aber die Firma ist stark auf lokale Projekte fokussiert. Das Volumen dieser Aufträge liegt bei über 2 Mrd. PLN. „In Polen interessieren uns einige Krakauer Projekte, darunter der Bau von Kommunalwohnungen und eines Parkplatzes. Wir werden uns um beide bemühen. Ich hoffe auch auf Aufträge für das Kinderkrankenhaus in Posen, für Studentenwohnheime der Jagiellonen-Universität sowie für Parkplätze in Warschau und Danzig“, sagt Strabag-Entwicklungsdirektor Waldemar Chachulski. Die Firma ist auch am Bau des Aquaparks in Elbing und an der sog. Ostbrücke in Breslau interessiert. P.B. Wi 06-07/12 5 W niebo, a nawet w kosmos Gen Himmel und auch ins All Światowy przemysł lotniczy w ubiegłym Der weltweiten Luftfahrtindustrie geht i bieżącym roku ma się dobrze. W 2011 r. es im letzten und im laufenden Jahr w branży wyprodukowano 1011 gut. 2011 produzierte die Branche 1011 samolotów, co oznaczało roczny wzrost Maschinen, ein globales Jahreswachstum w skali globalnej na poziomie 4%. von 4%. Von noch größerer Bedeutung ist Co ważniejsze, zamówienia wzrosły die Verdopplung der Auftragszahlen auf dwukrotnie, do poziomu 2224 samolotów. 2224 Flugzeuge. Polen nutzt die günstige Polska korzysta z łaskawej koniunktury Weltmarktkonjunktur und verliert keine Zeit, globalnej i nie traci czasu, opracowując weitere Innovationen zu entwickeln und i wdrażając kolejne innowacje. Nie tylko dla einzuführen. Nicht nur bei Flugzeugen und samolotów i śmigłowców... ale i satelitów. Hubschraubern, sondern auch bei... Satelliten. Katarzyna Soszka-Ogrodnik AHK Polska / AHK Polen Za zamówienia w globalnym przemyśle lotniczym odpowiada w dużej mierze ekspansja azjatyckich, bliskowschodnich i tanich linii lotniczych. Rozwija się zwłaszcza produkcja samolotów bardziej przyjaznych środowisku, zużywających do 15% mniej paliwa i produkujących mniej CO2. Zdaniem ekspertów Euler Hermes, światowa branża ma zagwarantowane 7 lat dobrego poziomu produkcji. Polska branża rozwija skrzydła Rodzima branża nie pozostaje w t yle. Krajowy przemysł lotniczy to aktualnie obroty rzędu 1,5 miliarda USD (2011), przy czym prawie cała produkcja traf ia na rynki zagraniczne. Przeważającym inwestorem w branży są obecnie f irmy amerykańskie. 8 Wi 06-07/12 Branża nie t ylko korzysta ze sprzyjającej koniunktury światowej, ale wdraża nowe inwest ycje produkcyjne, montażowe i – co warte podkreślenia – także nowe rozwiązania technologiczne. Bieżący przykład to budowa najnowocześniejszego w d z i e d z i n i e ś w i a to w e j inżynierii lotniczej laboratorium aerodynamiki w Zielonce k . Warszawy. Laboratorium ma się specjalizować w testowaniu turbin samolotowych niskiego ciśnienia, zgodnie z nowymi normami środowiskowymi (do 2020 silniki lotnicze będą musiały spełniać zaostrzone standardy dotyczące emisji spalin). Będzie w nim można testować turbiny dla różnych samolotów, od niewielkich do największych, stosowanych w samolotach typu Airbus A380 czy Boeing 747. Für die Bestellungen in der globalen Luftfahrtindustrie ist großteils die Expansion asiatischer, nahöstlicher und Billigf luglinien verantwortlich. Insbesondere entwickelt sich die Produktion von umweltf reundlicheren Flugzeugen, die bis zu 15% weniger Treibstoff verbrauchen und weniger CO2 produzieren. Die Experten von Euler Hermes garantieren der Branche 7 Jahre gute Produktionsauslastung. Die polnische Branche bekommt Flügel Die polnische Branche steht nicht zurück. Der aktuelle Umsatz der einheimischen Luftfahrtindustrie beträgt 1,5 Miliarden USD (2011), wobei fast die gesamte Produktion an ausländische Märkte geht. Die Hauptinvestoren in der Branche sind derzeit amerikanische Firmen. Die Branche nutzt nicht nur die günstige Weltkonjunktur, sondern führt selbst neue Produktionsund Montageinvestitionen durch sowie bemerkenswerterweise auch neue technische Lösungen ein. Ein aktuelles Beispiel ist der Bau des weltweit modernsten Aerodynamiklabors des Luftfahrtingenieurswesens in Zielonka bei Warschau. Das Labor soll sich auf Tests von Niedrigdruckf lugzeugturbinen gemäß neuer Umweltnormen spezialisieren (bis 2020 müssen Flugzeugmotoren verschärfte Abgasnormen erfüllen). Dort lassen sich dann Triebwerke für unterschiedliche Flugzeuge prüfen, von kleinen bis zu den größten, wie sie im Airbus A380 oder der Boeing 747 verbaut werden. Das Projekt wird vom wissenschaftlich-industriellen Konsortium Polonia Aero Projekt koordynuje konsorcjum naukowo – przemysłowe Polonia Aero, które w maju 2011 r. podpisało umowę o realizacji obiektu z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Inwestycja została wyceniona na 50 mln euro, w większości p o z y s k a ny c h z b u d ż e t u Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. W skład konsorcjum wchodzą: koncern Avio Polska, Wydział Mechatroniki Wojskowej Akademii Technicznej, Wydział Mechaniczny Energe t yki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej oraz Wojskowy Zakład Lotniczy nr. 4. W zakresie l o k a l i z a c j i l a b o r a to r i u m rozpatrywano wiele państw w Europie i na świecie. Atutem Polski okazał się potencjał pracowników naukowych i studentów. Inicjatywa wspierana jest przez amer ykańskich oraz włoskich specjalistów z dziedziny aerodynamiki. Od czasu zawarcia umowy laboratorium ma już swoją misję gospodarczą: przyciągać do Polski producentów silników samolotowych z całego świata. Ekspansja Aviation Valley Zlokalizowana w południowowschodniej Polsce Dolina Lotnicza to trzon branży. Region łączy w sobie kilka atutów : zarówno dużą koncentrację firm przemysłu lotniczego (90% produkcji branży krajowej i prawie setka firm), jak i ośrodków naukowobadawczych i wykształcone zaplecze edukacyjne i kadrowe. Tworzą je m.in. Politechnika Rzeszowska z Wydziałem Budowy Maszyn i Lotnictwa, a także unikalny w skali kraju Ośrodek Kształcenia Lotniczego Politechniki, któr y daje absolwentom inżynierski dyplom wraz z licencją pilota. W klastrze lotniczym pracuje ok. 30 tysięcy osób, w tym niespełna 23 tysiące wykwalifikowanych inżynierów. Region połączony jest ze światem centralnie zlokalizowanym lotniskiem międzynarodowym w Rzeszowie, a plany rozwoju polskiej sieci autostrad przewidują tu rozbudowę autostrady łączącej Polskę południowowschodnią z południowozachodnią. Dolina oferuje też inwestorom obniżony podatek CIT w ramach Specjalnych Stref Ekonomicznych. Dolina skupia obecnie największych inwestorów z branży, m.in.: GE, Hamilton Sundstrand, Agusta Westland, Pratt&Whitney, Sikorsky (inwestor Polskich Zakładów Lotniczych w Mielcu oraz WSK PZL-Rzeszów), HispanoSuiza, MTU Aero Engines, Avio, Goodrich, Vac Aero, czy EADS. Jednym z celów klastra lotniczego jest też rozwijanie łańcucha dostawców. Dużym firmom nie zawsze opłaca się bowiem wytwarzać podzespoły i detale do montażu, gdyż przy krótkich seriach generuje to zbyt wysokie koszty. To zaś może być przedmiotem dużego zamówienia dla mniejszego poddostawcy. Przykładem takiej współpracy jest rzeszowski Ultratech, który współpracuje z WSK Rzeszów, Goodrich Krosno i Zakładem Metalurgicznym w Rzeszowie. Od czasu powstania w 2003 r. dolina działa na inwestorów jak magnes. Do najnowszych inwestycji należą nowe zakłady kanadyjskiej f irmy lotniczej Vac Aero i Goodrich. Pierwsze rozpoczęły działalność na terenie Parku Naukowo Technologicznego Aeropolis w Jasionce w maju br. Vac Aero Klastry, parki technologiczne i centra naukowe w branży lotniczej woj. podkarpackie: • Stowarzyszenie Grupy Przedsiębiorstw Przemysłu Lotniczego DOLINA LOTNICZA Forma prawna: Stowarzyszenie z 2003 r. Koordynator: Stowarzyszenie Grupy Przedsiębiorstw Przemysłu Lotniczego DOLINA LOTNICZA Liczba firm: 86, jednostek naukowo-badawczych: 1 • Podkarpackie Powiązanie Kooperacyjne – Klaster Lotnictwa Lekkiego i Ultralekkiego – PO RPW 2011 Forma prawna: Stowarzyszenie z 2008 r. Koordynator: Stowarzyszenie B-4 Liczba firm: 17, jednostek naukowo-badawczych: 4 • Sieć Porozumienia Lotniczego ‚ „AVIA – SPLot’’ Forma prawna: Stowarzyszenie z 2007 r. Koordynator: Sieć Porozumienia Lotniczego ‚ „AVIA – SPLot’’ Liczba firm: 15, jednostek naukowo-badawczych: 2 woj. śląskie • Śląski Klaster Lotniczy Forma prawna: Stowarzyszenie z 2006 r. Koordynator: Federacja Firm Lotniczych Liczba firm: 15, jednostek naukowo-badawczych: 4 • Śląskie Centrum Naukowo-Technologiczne Przemysłu Lotniczego Forma prawna: Spółka z o.o. zarządzająca środkami z PO Innowacyjna Gospodarka Koordynator: MRR, instytucja wdrażająca: PARP • Bielski Park Technologiczny Lotnictwa, Przedsiębiorczości i Innowacji w Kaniowie k. Bielska-Białej Forma prawna: Spółka zarządzająca współfinansowanym ze środków UE projektem pn. „Park Technologiczny Przemysłu Lotniczego – innowacja, kooperacja, rozwój” / 2008 r. woj. mazowieckie: • Mazowiecki Klaster Lotniczy AVIATION MAZOVIA Forma prawna: Stowarzyszenie z 2008 r. Koordynator: Stowarzyszenie Młodych Inżynierów Lotnictwa Liczba firm: 12, jednostek naukowo-badawczych: 2 • Klaster konstrukcji i technologii lotniczych GENERAL AVIATION Forma prawna: Porozumienie / partnerstwo członków klastra z 2012 r. Koordynator: Wojskowa Akademia Techniczna w Warszawie im. J. Dąbrowskiego Liczba firm: 11, jednostek naukowo-badawczych: 2 woj. lubelskie: • Lubelski klaster lotniczy w Lublinie Forma prawna: Stowarzyszenie z 2008 r. Koordynator: Stowarzyszenie Lotnisko w Świdniku Liczba firm: 2, jednostek naukowo-badawczych: 2 Źródło: opracowanie własne na podstawie www.pi.gov.pl Clusters, Technologieparks und Forschungszentren der Luftfahrtbranche Woiwodschaft Vorkarpaten: • Verein der Luftfahrtunternehmensgruppe DOLINA LOTNICZA Rechtsform: Verein seit 2003 Koordinator: Verein der Luftfahrtunternehmensgruppe DOLINA LOTNICZA Firmenzahl: 86, Forschungseinrichtungen: 1 • Kooperationsvereinigung Vorkarpaten – Leicht- und Ultraleichtflugzentrum – PO RPW 2011 Rechtsform: Verein seit 2008 Koordinator: Verein B-4 Firmenzahl: 17, Forschungseinrichtungen: 4 • Netzwerk der Luftfahrtvereinbarung‚ „AVIA – SPLot’’ Rechtsform: Verein seit 2007 Koordinator: Netzwerk der Luftfahrtvereinbarung ‚ „AVIA – SPLot’’ Firmenzahl: 15, Forschungseinrichtungen: 2 Woiwodschaft Schlesien • Schlesisches Luftfahrtzentrum Rechtsform: Verein seit 2006 Koordinator: Föderation der Luftfahrtunternehmen Firmenzahl: 15, Forschungseinrichtungen: 4 • Schlesisches Forschungs- und Technologiezentrum der Luftfahrtindustrie Rechtsform: Gesellschaft mit beschränkter Haftung zur Verwaltung von Mitteln aus dem Operativplan Innovative Wirtschaft Koordinator: MRR, einleitende Institution: Polnische Agentur für Unternehmertumsentwicklung • Bielski Technologiepark für Luftfahrt, Unternehmertum und Innovation in Kaniów bei Bielsko-Biała Rechtsform: Verwaltungsgesellschaft des aus EU-Mittel mitfinanzierten Projekts „Technologiepark der Luftfahrtindustrie – Innovation, Kooperation, Entwicklung” / 2008 Woiwodschaft Masowien: • Masowisches Luftfahrtzentrum AVIATION MAZOVIA Rechtsform: Verein seit 2008 Koordinator: Verein junger Luftfahrtingenieure Firmenzahl: 12, Forschungseinrichtungen: 2 • Flugzeugbau- und Technologiezentrum GENERAL AVIATION Rechtsform: Vereinbarung / Partnerschaft der Zentrumsmitglieder aus dem Jahre 2012 Koordinator: Technische J. Dąbrowski-Militärakademie in Warschau Firmenzahl: 11, Forschungseinrichtungen: 2 Woiwodschaft Lublin: • Luftfahrtzentrum in Lublin Rechtsform: Verein seit 2008 Koordinator: Verein Flughafen in Świdnik Firmenzahl: 2, Forschungseinrichtungen: 2 Quelle: eigene Recherche nach www.pi.gov.pl koordiniert, dass im Mai 2011 einen Bauvertrag mit dem Forschungs- und Hochschulministerium unterschrieben hat. Die Investition wurde auf 50 Mio. Euro geschätzt, größtenteils aus dem Operativem Programm Innovative Wirtschaft. Mitglieder des Konsortiums sind: der Konzern Avio Polska, die Fakultät für Mechatronik der Technischen Militärakademie, die Mechanikfakultät für Energetik und Luftfahrt der Technischen Hochschule Warschau und der Militärische Luftfahrtbetrieb Nr. 4. Als Standort des Labors wurden viele Staaten Europas und der Welt in Betracht gezogen. Polens Trumpf war das Potential an wissenschaftlichen Mitarbeitern und Studenten. D i e I n i t i a t i ve w i r d vo n amerikanischen und italienischen Aerodynamikspezialisten unterstützt. Seit Vertrags abschluss hat das Labor eine wirtschaftliche Mission: Flugzeugmotorenhersteller aus der ganzen Welt nach Polen ziehen. Das Aviation Valley expandiert Das im Südosten Polens gelegene Tal der Luftfahrt ist das Herz der Branche. Die Region vereint mehrere Vorteile: eine hohe Konzentration von sowohl Luftfahrtbetrieben (90% der landesweiten Produktion und fast hundert Firmen) als auch Forschungszentren und eine ausgeprägte Ausbildungsbasis. Die wird u.a. von der Technischen Hochschule Rzeszów mit ihrer Maschinenbau- und Luftfahrtfakultät sowie ihrem landesweit einzigartigen Luftfahrtbildungszentr um geformt, die ihren Absolventen das Ingenieursdiplom zusammen mit der Pilotenlizenz verleiht. In der Luftfahrtregion arbeiten ca. 30.000 Menschen, darunter knapp 23.000 ausgebildete Ingenieure. Sie ist durch den zentral gelegenen internationalen Flughafen in Rzeszów mit der Welt verbunden und die polnischen Infrastrukturpläne sehen hier einen Ausbau der Autobahn vom Südosten in den Südwesten Polens vor. Das Tal bietet Investoren in den Sonderwirtschaftszonen auch eine Körperschaftssteuerermäßigung. Es versammelt derzeit die größten Investoren der Branche, darunter GE, Hamilton Sundstrand, Agusta Westland, Pratt&Whitney, Sikorsky (der Investor der Polnischen Luftfahrtbetriebe in Mielec sowie von WSK PZL Rzeszów), Hispano-Suiza, MTU R A P O RT WI / R A P P OR T W I zainwestowało tu 15 mln zł. Zakład wytwarzać będzie m. in. zabezpieczania elementów turbin lotniczych przed korozją i ciepłem. Odbiorcą produkcji będą: Boeing, WSK Rzeszów, MTU, Goodrich i inne światowe spółki. Oprócz zakładów produkcyjnych w Jasionce i Kaliszu, koncern posiada w Polsce także laboratorium badawcze do testowania wytrzymałości elementów konstrukcyjnych samolotów. Prezes polskiego oddziału Vak Aero ocenia, że Polska jest obecnie najszybciej rozwijającym się ośrodkiem lotniczym na świecie. Po sąsiedzku, na terenie parku naukowo-technologicznego w Jasionce inwestuje w nowy oddział amerykański koncern lotniczy Goodrich. Polski rząd wesprze inwestycję kwotą 12,5 mln zł. Budowa nowej fabryki ruszy w 2012 r. Inwestycja w zakład budowy podwozi do samolotów wyceniana jest na ok. 150 mln zł. Ma zostać zrealizowana do końca 2014 roku i dać pracę 250 osobom. Nowe zakłady budują ponadto firmy IT, przedsiębiorstwa z branży elektronicznej i metalowej. W sumie, w najbliższych latach w Dolinie Lotniczej ma powstać aż 3 tysiące nowych miejsc pracy. P o l s k a Av i a t i o n V a l l e y m a w y s o k i e n o to w a n i a w skali międzynarodowej. Należy do 3 najważniejszych stowarzyszeń lotniczych European Aerospace Cluster Aero Engines, Avio, Goodrich, Vac Aero oder EADS. Ein Ziel des Luftfahrtzentrums ist auch der Ausbau der Zuliefererkette. Für große Firmen rechnet es sich nämlich nicht immer, Baugruppen und Kleinteile für die Montage herzustellen, da das bei kleinen Stückzahlen zu hohe Kosten generiert. Für einen kleineren Zulieferer kann das dagegen Gegenstand eines großen Auftrags sein. Beispiel für eine solche Zusammenarbeit ist Ultratech aus Rzeszów, die mit WSK Rzeszów, Goodrich Krosno und dem Metallurgischen Betrieb in Rzeszów zusammenarbeitet. Seit seiner Entstehung 2003 zieht das Tal Investoren an wie ein Magnet. Zu den jüngsten Investitionen gehören die neuen Betriebe der kanadischen Luftfahrtunternehmen Vac Aero und Goodrich. Erstere begannen ihre Tätigkeit im Forschungsund Technologiepark Aeropolis in Jasionka im Mai dieses Jahres. Vac Aero investierte hier 15 Mio. Zloty. Der Betrieb wird u.a. Korrosions- und Hitzeschutzmittel für Elemente von Flugzeugturbinen herstellen. Abnehmer werden Boeing, WSK Rzeszów, MTU, Goodrich und andere globale Firmen sein. Neben den Produktionsstätten in Jasionka und Kalisz besitzt der Konzern in Polen derzeit auch ein Labor zur Haltbarkeitsprüfung von Flugzeugbauteilen. Der Vorsitzende der polnischen Abteilung von Vac Aero schätzt, dass Polen derzeit das sich am schnellsten entwickelnde Luftfahrtzentrum der Welt ist. Nebenan, im Forschungs- und Technologiepark in Jasionka investiert der amerikanische Luftfahrtkonzern Goodrich in eine neue Zweigstelle. Die polnische Regierung unterstützt die Investition mit 12,5 Mio. Zloty. Die neue Fabrik wird ab 2012 gebaut. Die Investition in den Bau von Fahrwerken wird auf 150 Mio. Zloty geschätzt. Sie soll bis 2014 ausgeführt werden und 250 Menschen Arbeit geben. Neue Betriebe bauen des weiteren IT-Firmen sowie Unternehmen aus der Elektronikund Metallbranche. Insgesamt sollen im Tal der Luftfahrt in den nächsten Jahren 3.000 neue Arbeitsplätze entstehen. Das polnische Aviation Valley zählt zu den internationalen Schwergewichten. Es gehört zu den 3 wichtigsten Luftfahrtvereinigungen der European Aerospace Cluster Partnership (EACP), die zusammen 35 Institutionen und Wi 06-07/12 11 RAP O RT W I / R A P PO R T W I Partnership (EACP), grupującego łącznie 35 instytucji i ośrodków z terenu Unii Europejskiej. Jej przedstawiciele aktywnie działają na największych światowych targach branży – ILA w Berlinie. Tegoroczna Międzynarodowa Wystawa Lotnictwa i Astronautyki ILA Berlin 2012 odbędzie się w dniach 11-16 września, zaś Polska będzie jej krajem partnerskim. Nie tylko Dolina Lotnicza Polski przemysł lotniczy to przede wszystkim, ale nie tylko Podkarpacie. Bielski Park Technologiczny Lotnictwa Przedsiębiorczości i Innowacji w Kaniowie (między Katowicami a Bielsko-Białą) wyróżnia się na tle innych parków technologicznych w Polsce i Europie. Poza wszelkimi udogodnieniami do prowadzenia działalności gospodarczej posiada bowiem pełną infrastrukturę lotniczą, m.in.: ponad 10 tys. metrów kwadratowych hal produkcyjnych i hangarów, pas startowy o długości 700 metrów, parkingi dla samolotów, drogi kołowania oraz budynek kontroli lotów. Od samego początku działalności jego funkcję wiązano z rozwojem branży lotniczej. Unikatowe jest też Śląskie Centrum NaukowoTechnologiczne Przemysłu Lotniczego, zlokalizowane w Czechowicach-Dziedzicach, w okolicach Bielskiego Parku Lotniczego. Oba ośrodki uzupełniają się pod względem inf rastruktury, gdyż celem lokalnego samorządu jest stworzenie na Śląsku silnego centrum przemysłu lotniczego. Mazowiecki Klaster Lotniczy Aviation Mazovia działa od 2008 r. Korzeniami sięga lat przedwojennych i wywodzi się 12 Wi 06-07/12 od polskiego Stowarzyszenia Mechaników Lotniczych („SML” Aircraft Engineers Association), działającego w Warszawie od 1927 roku. Aviation Mazovia skupia instytucje naukowo-badawcze oraz szereg firm, m.in.: Yalo, SOLARIS Group Aviation & Wind, Hoover Club Poland, Theor Sp. z o.o., Trac Tool Design Polska Sp.z o.o., Polmotor Aviation, Awis Art i RS PLAST Sp. z o.o. Jest członkiem EACP, podobnie jak Dolina Lotnicza. Zentren aus der Europäischen Union vereint. Seine Vertreter stellen auf der weltweit größten Branchenmesse aus – der ILA in Berlin. Die diesjährige Inter nationale Luft- und Raumfahrtausstellung ILA Berlin 2012 findet vom 11.-16. September statt, wobei Polen Partnerland ist. Nicht nur Tal der Luftfahrt Die polnische Luftfahrtindustrie liegt vor allem, aber nicht nur, in den Vorkarpaten. Der Bielski Technologiepark für Luftfahrt, Unternehmertum und Innovation in Kaniów (zwischen Kattowitz und Bielsko-Biała) sticht unter den anderen Technologieparks Polens und Europas hervor. Außer sämtlichen Annehmlichkeiten für die Unternehmenstätigkeit besitzt er nämlich eine komplette Luftfahrtinf rastruktur, u.a. über 10.000 Quadratmeter Produktionshallen und Hangars, eine 700 Meter lange R A P O RT WI / R A P P OR T W I Instytut Lotnictwa, Polskie Stowarzyszenie Aeronautyki i Astronautyki oraz liczne firmy, m.in. Zakłady Lotnicze Margański & Mysłowski SA i Zakłady Lotnicze 3Xtrim Sp. z o.o. 300 mln na innowacje w lotnictwo i jeszcze więcej Utworzony w 2012 r. Klaster Konstrukcji i Technologii lotniczych GENERAL AVIATION, koordynowany jest przez Wojskową Akademię T e c h n i c z n ą ( WA T ) i m . Jarosława Dąbrowskiego w Warszawie. W jego ramach współpracują firmy, instytucje naukowe i instytuty badawcze z województw: mazowieckiego, podkarpackiego, lubelskiego i śląskiego. Poza koordynatorem WAT, członkami klastra są: W ramach porozumienia Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz Polskiej Platformy Technologicznej Lotnictwa (PPTL) ze stycznia 2012 r., zdecydowano o zainwestowaniu 300 mln zł ze środków publicznych w badania naukowe i transfer wiedzy do przemysłu lotniczego. Utworzona w 2004 r., na mocy porozumienia między Politechniką Rzeszowską, S to w a r z y s z e n i e m G r up y Przedsiębiorstw Przemysłu Lotniczego „Dolina Lotnicza” i Krajowym Punktem Kontaktowym Programów Badawczych PPTL odpowiada za tworzenie strategii polskiego lotnictwa i integrację partnerów w branży lotniczej. Będzie więc pełnić kluczową rolę w doborze w y k o n a w c ó w p r oj e k tó w z sektora prywatnego, którzy zainwestują w badania kolejne 200 mln zł. Projekty będą miały na celu znalezienie nowych rozwiązań w zakresie technologii produkcyjnych i silnikowych dla samolotów i śmigłowców. W kosmos? Czemu nie! Przykładem sztandarowego projektu badawczego w polskim lotnictwie, dofinansowanego w ramach programu Innowacyjna Gospodarka, jest Phoenix. Od 2010 r. w Inst ytucie Lotnictwa prowadzone są prace nad bezzałogowym samolotem stratosferycznym o tejże nazwie. Samolot może Landebahn, Flugzeugstellplätze, Rollbahnen sowie eine eigene Flugkontrolle. Seit seiner Inbetriebnahme war er mit der Entwicklung der Luftfahrtbranche verbunden. Einzigartig ist auch das Schlesische Forschungsund Technologiezentr um der Luftfahrtindustrie in Czechowice-Dziedzice nahe des Bielski Luftfahrtparks. Beide Zentren ergänzen sich in ihrer Inf rastruktur, da die lokale Selbstverwaltung in Schlesien ein starkes Luftfahrtindustriezentrum schaffen will. Das Masowische Luftfahrtzentrum Aviation Mazovia ist seit 2008 aktiv. Seine Wurzeln reichen in d i e Vo r k r i e g s j a h r e u n d entwuchsen aus dem polnischen Flugzeugmechaniker verein („SML“ Aircraft Engineers Association), der in Warschau seit 1927 tätig war. Aviation Mazovia vereint Forschungsinstitutionen sowie eine Reihe von Firmen wie u.a. Yalo, die SOLARIS Group Aviation & Wind, den Hoover Club Poland, Theor Sp. z o.o., Trac Tool Design Polska Sp.z o.o., Polmotor Aviation, Awis Art und RS PLAST Sp. z o.o. Wie das Tal der Luftfahrt ist es Mitglied der EACP. Das 2012 gebildete Luftfahrt konstruktions- und -technologie zentrum GENERAL AVIATION wird von der Technischen Jarosław Dąbrowski-Militärakademie (WAT) in Warschau koordiniert. In seinem Rahmen kooperieren Firmen, Forschungseinrichtungen und Untersuchungszentren der Woiwodschaften Masowien, Vorkar paten, Lublin und Schlesien. Außer der WAT gehören dem Zentrum das Institut für Luftfahrt, der Polnische Aeronautik- und Raumfahrtverein sowie zahlreiche Firmen wie u.a. die Luftfahrtbetriebe Margański & Mysłowski SA und 3Xtrim Sp. z o.o. an. 300 und mehr Millionen für Luftfahrtinnovationen In der Vereinbarung zwischen dem Nationalen Forschungsund Entwicklungszentr um sowie der Polnischen Luftfahrttechnologieplattform (PPTL) vom Januar 2012 wurden Investitionen von 300 Mio. Zloty aus öffentlichen Mitteln für Forschung und Wissenstransfer für die Luftfahrtindustrie beschlossen. Die 2004 kraft einer Vereinbarung zwischen der Technischen Hochschule Rzeszów, der Vereinsgruppe der Luftfahrtindustrieunternehmen „Tal der Luftfahrt” und dem Na t i o n a l e n K o n t a k t b ü r o für Forschungsprogramme gegr ündete Plattfor m ist für die Formulier ung der polnischen Luftfahrtstrategie und die Partnerintegration in der Luftfahrtbranche verantwortlich. Sie spielt also eine Schlüsselrolle bei der Auswahl privater Auftragnehmer, die weitere 200 Mio. Zloty in Forschung und Entwicklung investieren. Die Projekte sollen neue Lösungen im Bereich der Produktions- und Motorentechnik für Flugzeuge und Hubschrauber finden. Ins Weltall? Warum nicht! Ein Beispiel für ein Vorzeige f o r s c h u n g s p r o j e k t d e r polnischen Luftfahrt ist der vom Programm Innovative Wirtschaft kofinanzierte Phoenix. Seit 2010 arbeitet man am Institut für Luftfahrt an einem unbemannten Stratosphärenf lugzeug dieses Namens. Das Flugzeug kann für vielfältige Zwecke genutzt werden, z.B. zur Waldbrandüberwachung, S t r a ß e n ve r k e h r s k o n t r o l l e Wi 06-07/12 13 RAP O RT W I / R A P PO R T W I być wykorzystywany do bardzo wielu celów, przykładowo monitorować lasy pod kątem pożarów, kontrolować ruch drogowy i informować o wypadkach, korkach lub innych utrudnieniach, ułatwiać obserwacje klęsk żywiołowych. Phoenix ma ważyć nie więcej niż 250 kg i por uszać się na wysokości 15 tys. metrów, czyli 5 tys. metrów powyżej tras przelotowych samolotów pasażerskich. Zasilany akumulatorami i energią słoneczną, będzie mógł latać bez lądowania nawet kilka miesięcy! Prace nad projektem koordynuje Bogdan Naumienko z Instytutu Lotnictwa. Jego zdaniem, skonstr uowania Phoenixa mogłyby się podjąć ośrodek w Mielcu lub w Bielsku-Białej. Polska myśl badawcza sięga jednak dalej. 13 lutego br. z kosmodromu Kourou w Gujanie Francuskiej wystartowała rakieta Vega z polskim mini satelitą PW-Sat na pokładzie. Satelitę skonstr uowali studenci ze Studenckiego Koła Astronaut ycznego i Studenckiego Koła Inżynierii Kosmicznej Politechniki Warszawskiej, wspierani przez specjalistów z Centrum Badań Kosmicznych PAN. Projekt młodych naukowców może być przełomem na skalę globalną w procesie pozbywania się kosmicznych śmieci z orbity okołoziemskiej. Celem podróży studenckiego mini satelity o postaci małego sześcianu było przetestowanie nowego systemu kontrolowanego opuszczenia orbity. Docelowo wynalazek ma mieć zastosowanie w satelitach, które już wykonały swoją misję i powinny opuścić orbitę, by nie stanowić zagrożenia dla innych pracujących na niej urządzeń. Realizacja projektu 14 Wi 06-07/12 była możliwa dzięki umowie o współpracy, zawartej między Polską, a Europejską Agencją Kosmiczną. We wrześniu tego roku rozpocznie się kosmiczna misja kolejnego polskiego satelity naukowego Lem. Obecnie naukowcy z Centrum Badań Kosmicznych PAN prowadzą testy urządzenia, celem podróży którego będzie przeprowadzenie precyzyjnego pomiaru jasności gwiazd oraz zrobienie zdjęć f ragmentów nieba. Satelita powstaje w ramach projektu realizowanego w dwóch miejscach w Polsce: w Centrum Badań Kosmicznych PAN oraz Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika PAN. Dzięki dof inansowaniu ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz uczestnictwu w ramach międzynarodowego projektu BRIght Target Explorer Constellation (BRITE) w Polsce powstaną dwa takie urządzenia: Lem oraz Heweliusz. Lem ma wystartować już jesienią tego roku, drugi wyruszy na orbitę rok później, w połowie 2013 roku. Polskiej branży lotniczej nie da się oskarżyć o zaściankowość, czy brak (kosmicznych wręcz) ambicji. Skutecznie przyciąga zagranicznych inwestorów i jednocześnie najważniejszych globalnych potentatów w produkcji samolotów, inwestuje we wdrażanie technologii, które zapewnią ciągłość zamówień w następnych latach, ma realne f inansowe wsparcie władz samorządowych i resortu nauki na badania i patentowanie. I wreszcie, co nie jest tak oczywiste w innych sektorach high-tech w Polsce, jest przykładem dobrych praktyk w zakresie współpracy nauki i biznesu. Pozostaje… trzymać kciuki i kibicować. u n d Un f a l l - , S t a u - u n d Stör ungsmeldung, zur erleichterten Beobachtung von Naturkatastrophen. Der Phoenix soll nicht mehr als 250 kg wiegen und in 15.000 Meter Höhe f liegen, also 5.000 Meter über den Passagierf lugrouten. Angetrieben von Akkumulatoren und Sonnenenergie wird es mehrere Monate ohne Landung f liegen können! Die Arbeit an dem Projekt koordiniert Bogdan Naumienko vom Institut für Luftfahrt. Seiner Meinung nach kann der Phoenix im Zentrum in Mielec oder in Bielsko-Biała konstruiert werden. Polens Forschergeist denkt j e d o c h w e i t e r . A m 13 . Februar dieses Jahres startete am Raumhafen Kourou in Französisch-Guinea eine VegaRakete mit dem polnischen Minisatelliten PW-Sat an Bord. Den Satelliten hatten Studenten des Astronautischen Studentenkreises der Warschauer T e c h n i s c h e n Un i ve r s i t ä t mit Unterstützung von Spezialisten vom Zentr um für Weltraumforschung der Polnischen Akademie der Wissenschaften gebaut. D a s P r oj e k t d e r j u n g e n Wissenschaftler könnte ein weltweiter Durchbruch bei der Räumung von Weltraumschrott aus dem erdnahen Orbit sein. Ziel der Reise des würfelförmigen Minisatelliten war die Erprobung eines neuen Systems zum kontrollierten Verlassen des Orbits. Die Erfindung soll in ausgedienten Satelliten angewandt werden, die im Orbit keine Gefahr für andere Geräte darstellen dürfen. Das Projekt konnte dank eines Kooperationsvertrags zwischen Polen und der Europäischen Weltraumagentur umgesetzt werden. Im September dieses Jahres beginnt die kosmische Mission des nächsten polnischen Forschungssatelliten, Lem. Zur Zeit testen Forscher vom Weltraumforschungszentrum der Polnischen Akademie der Wissenschaften das Gerät, das präzise Helligkeitsmessungen von Sternen und Fotos von Himmelsabschnitten machen soll. Der Satellit entsteht im Rahmen eines Projekts an zwei Orten in Polen: am Weltraumforschungszentrum sowie dem Astronomischen Zentrum „Nikolaus Koper nikus“, beide an der Polnischen Akademie der Wissenschaften. Dank Zuschüssen vom Forschungs- und Hochschulministerium sowie der Teilnahme am internationalen Projekt BRIght Target Explorer Constellation (BRITE) entstehen in Polen zwei solche Geräte: Lem und Heweliusz. Ersterer soll schon im September dieses Jahres starten, zweiterer kommt ein Jahr später in den Orbit, Mitte 2013. Die polnischen Luftfahrtbranche spielt längst in der ersten Liga und hat große (gar kosmische) Ambitionen. Effektiv zieht sie ausländische Investoren und gleichzeitig die Weltmarktführer der Flugzeugproduktion an, sie investiert in die Einführung von Technologien, die einen steten Auftragsstrom für die nächsten Jahre sichern, sie hat echte finanzielle Unterstützung der Selbstver waltung und des Bildungsministeriums bei Forschungs- und Patentier ungsprojekten. Schließlich ist sie, was in anderen High-Tech Branchen Polens nicht so selbstverständlich ist, ein Referenzbeispiel für die Zusammenarbeit zwischen Forschung und Wirtschaft. Bleibt nur... Daumen drücken. Wymiernie. Pragmatycznie. Konsekwentnie. Przekonująco. Partner na drodze do Najlepszych Wyników Miło nam poinformować, iż do grona Partnerów BestPractice Staufen dołączyła firma RECARO Aircraft Seating, która dzięki filozofii zarządzania Shopfloor Management odnotowała znaczący wzrost poziomu jakości. Po Schwäbisch Hall, Świebodzin będzie drugą fabryką RECARO Aircraft Seating, która otworzyła drzwi dla naszych klientów i po zakładach Autoliv, MAN i Opel została czwartym partnerem BestPractice firmy Staufen Polska. Serdecznie zapraszamy na warsztaty Shopfloor Management, które odbędą się 8.11.2012 w Świebodzinie. Zapraszamy również do zapoznania się z naszą ofertą szkoleń zamkniętych: www.staufen.pl/akademia STAUFEN.POLSKA Doradztwo.Akademia.Inwestycje przez działalność szkoleniową i coaching oferuje kompleksowe wsparcie w zakresie doskonalenia procesów produkcyjnych i poza-produkcyjnych z wykorzystaniem zasad i narzędzi Lean Manufacturing. www.staufen.pl Komentarz / K ommentar Producentów lotniczych czekają dobre lata Gute Zukunftsaussichten für Luftfahrtproduzenten Produkcja lotnicza rośnie w ślad za popytem i choć kondycja linii lotniczych jest różna, w br. dostawy samolotów pasażerskich wzrosną o 12% – mówi Tomasz Starus, główny analityk i dyrektor Biura Oceny Ryzyka w Euler Hermes, w ślad za ostatnim raportem o stanie branży. Po raz pierwszy od trzydziestu lat spowolnienie gospodarcze nie spowodowało spadku produkcji w lotnictwie cywilnym. W 2011 r. przemysł lotniczy przełamał (także po raz pierwszy) symboliczną barierę 1000 sztuk – wyprodukowano 1011 samolotów (w kategorii ponad 100 miejsc) a zebrane w ub. roku nowe zamówienia wzrosły dwukrotnie. Co wpływa na to, że jak się szacuje rynek komercyjnych (dużych) samolotów pasażerskich nadal będzie rósł a popyt w perspektywie dwóch dekad oszacować można na – cytując Airbusa – 27,9 tys. sztuk o wartości 3,5 biliona dolarów? Pierwsza przyczyna to dobre wyniki i intensywny rozwój azjatyckich, bliskowschodnich i tanich linii lotniczych – to głównie dzięki nim liczba zamówień na samoloty znacznie wzrosła w ub. roku, a w 2012 dostawy samolotów w tym segmencie wzrosną o kolejne 12%. Co prawda globalne spowolnienie gospodarcze ma negatywny 16 Wi 06-07/12 wpływ na ruch lotniczy, ale kondycja linii lotniczych nie wszędzie jest jednakowa. Najmniejsze turbulencje są właśnie na perspektywicznych azjatyckich rynkach przewozów lotniczych, gdzie średnia marża sektora jest na poziomie 4% (podczas gdy w Europie wyniosła w ub. roku średnio tylko 0,3%). Dobra passa branży wynika również z pojawienia się na rynku samolotów odpowiadających potrzebom nabywców – zużywającym do 15% mniej paliwa i produkującym mniej dwutlenku węgla. To właśnie nowe linie produktów, jak A320neo w przypadku Airbusa i 737Max Boeinga (a także linie największych maszyn) pozwolą liniom lotniczym znacząco obniżyć koszty. W ślad za globalnym, także polski przemysł lotniczy (zakłady należące w większości do międzynarodowych koncernów) jest także w zdecydowanie dobrej sytuacji. Nie słychać w nim o zwolnieniach i ograniczaniu produkcji, a raczej o nowych inwestycjach – jak chociażby o programie badawczowdrożeniowym o wartości 500 mln złotych. Dobrze, że tym razem krajowy przemysł lotniczy inwestuje w chwili dobrej koniunktury, aby zapewnić sobie zamówienia w przyszłości. Die Flugzeugproduktion wächst mit der Nachf rage und obwohl die Situation der Fluglinien unterschiedlich ist, sind die Lieferungen von Passagierflugzeugen in diesem Jahr um 12% gestiegen – urteilt Tomasz Starus, Chefanalytiker und Leiter des Büros für Risikobewertung bei Euler Hermes, nach dem letzten Branchenbericht. Zum ersten Mal seit dreißig Jahren hat eine Wirtschaftsflaute keinen Produktionseinbruch in der zivilen Luftfahrt ausgelöst. 2011 hat die Flugzeugindustrie (auch zum ersten Mal) die symbolische Grenze von 1000 Stück durchbrochen – es wurden 1011 Maschinen (in der Kategorie mit über 100 Plätzen) produziert und die Aufträge haben sich im letzten Jahr verdoppelt. Woher stammen die positiven Prognosen, dass der Markt für kommerzielle (große) Flugzeuge weiter wachsen wird und sich die Nachfrage im Ausblick auf zwei Jahrzehnte laut Airbus auf 27.900 Stück im Wert von 3,5 Billionen Dollar schätzen lässt? Die erste Ursache sind die guten Ergebnisse und die intensive Entwicklung der asiatischen, nahöstlichen und Billigfluglinien – vor allem durch diese sind die Auftragszahlen im letzten Jahr deutlich gewachsen. Die Auslieferung von Flugzeugen in diesem Segment soll 2012 um weitere 12% steigen. Natürlich hat die globale Wirtschaftsflaute negativen Einfluss auf den Luftverkehr, aber die Lage der Fluglinien ist nicht überall dieselbe. Die geringsten Turbulenzen gibt es gerade auf den asiatischen Luftfrachtmärkten der Zukunft, wo die durchschnittliche Marge im Sektor bei 4% liegt (während sie in Europa im letzten Jahr im Mittel nur 0,3% betrug). Die gute Lage der Branche geht auch auf die Markteinführung von Flugzeugen, die Kundenwünsche erfüllen: mit 15% geringerem Treibstoffverbrauch und weniger Kohlendioxidausstoß. Gerade die neuen Produktreihen wie der A320neo von Airbus und der 737Max von Boeing (aber auch die größten Baureihen) erlauben den Fluglinien bedeutende Kosteneinsparungen. So wie die globale Luftfahrtindustrie ist auch die polnische (deren Betriebe mehrheitlich internationalen Konzernen gehören) in einer ausgesprochen guten Lage. Man hört von keinen Entlassungen und Produktionsbegrenzungen, sondern von neuen Investitionen – wie einem Forschungs- und Implementierungsprogramm im Wert von 500 Mio. Zloty. Gut, dass die nationale Luftfahrtindustrie diesmal bei guter Konjunktur investiert, um sich Bestellungen in der Zukunft zu sichern. Budujemy polską Bawarię Od momentu założenia polska Aviation Valley przyciąga inwestorów. Stanowi trzon polskiego przemysłu lotniczego, skupiając już prawie 100 firm i jak twierdzi prezes Stowarzyszenia Dolina Lotnicza, Marek Darecki, jego celem w ciągu następnych 5 lat jest podwojenie ich liczby. Marek Darecki ujawnia też plany tworzenia klastra turystycznego w regionie – Krainy Podkarpacie. Wir bauen das polnische Bayern Bereits seit ihren Anfängen ist das „Aviation Valley” ein Investorenmagnet. Mit fast hundert Jakie są główne cele stowarzyszenia i w jaki sposób są one realizowane? Stowarzyszenie powstało już 9 lat temu i od samego początku miało kilka zasadniczych osi działania. Pierwszym zadaniem jest zintegrowanie branży lotniczej usytuowanej w regionie Polski południowo-wschodniej. 95% polskiego lotnictwa skupia się w tym regionie. Drugim zadaniem jest edukacja. Ponieważ biznes lotniczy rośnie bardzo dynamicznie, niezmiernie szybko, Dolina Lotnicza doszła do przekonania, iż jej przyszłość leży w edukacji i nauce. Jeżeli nie będziemy mieć dobrego systemu edukacyjnego; jeżeli nie będziemy mieć wsparcia nauki, pojawi się bariera wzrostu dla przemysłu lotniczego w Polsce. Dlatego w tej kwestii oddziałujemy bardzo mocno poprzez organizację systemu na trzech szczeblach – podstawowym i gimnazjalnym, średnim oraz akademickim. Welche Hauptziele verfolgt der Verein und auf welche Weise werden diese verwirklicht? Der Verein entstand bereits vor neun Jahren und hatte vo n A n f a n g a n m e h r e r e grundlegende Tätigkeitsfelder. Seine erste Aufgabe besteht in der Integration der Luftfahrt industrie, die im südöstlichen Landesteil Polens angesiedelt ist. 95 Prozent der polnischen Luftfahrtbranche konzentriert sich in dieser Region. Seine zweite Aufgabe liegt im Bildungsbereich. Da sich der Luftfahrtsektor sehr dynamisch und ungemein schnell entwickelt, ist das „Aviation Valle y“ zur Überzeugung gelangt, dass seine Zukunft in Bildung und Wissenschaft liegt. Wenn wir kein gutes Ausbildungssystem besitzen und nicht von der Wissenschaft unterstützt werden, wird sich 18 Wi 06-07/12 Trzecim zadaniem Doliny Lotniczej jest przyciąganie inwestorów zagranicznych. W tym celu prowadzona jest w sposób profesjonalny akcja promocyjna – uczestniczymy w konferencjach, budujemy networking. Ale również na szczeblu lokalnym byliśmy motorem powstania Parku Technologicznego, położonego w specjalnej strefie ekonomicznej. Chcemy, aby właśnie tam usadowiły się firmy przemysłu lotniczego. Obecnie już dziewięć firm jest bądź usadowionych, bądź właśnie się buduje na terenie parku. Jednym z efektów naszych działań jest decyzja MTU – niemieckiej firmy lotniczej – o wyborze lokalizacji tu w Dolinie Lotniczej. Kolejne przykłady niemieckich f irm klasy MŚP z Doliny Lotniczej, to chociażby Remog czy Thoni Alutec. Wreszcie innym zadaniem Doliny Lotniczej jest reprezentowanie interesów i głosu przemysłu lotniczego na zewnątrz, Mitgliedern ist sie das Rückgrat der polnischen Luftfahrtsindustrie. Unser Ziel ist es, diese Zahl in den kommenden fünf Jahren zu verdoppeln – bekundet der Vorstandsvorsitzende der Vereinigung Luftfahrtstal, Marek Darecki, und verrät, dass die Region bald um ein Tourismuscluster bereichert wird – das „Vorkarpaten-Land” („Kraina Podkarpacie“). eine Wachstumsbarriere für die L uftfahrtindustrie in Polen bilden. Deshalb wirken wir in diesem Bereich sehr stark durch die Organisation dieses Systems auf drei Stufen, nämlich Gr undschule und Sekundärstufe I, Sekundärstufe II sowie Hochschule. Die dritte Aufgabe des „ Aviation Valleys“ ist die Ge winnung ausländischer Investoren. Zu diesem Zweck wird eineprofessionelle Werbeaktion durchgeführt. Wir nehmen an Konferenzen teil und betreiben Networking. Aber auch auf lokaler Ebene haben wir darauf hingearbeitet, dass in der Sonderwirtschaftszone ein Technologiepark entsteht. Wir möchten, dass sich genau dort Unternehmen der Luftfahrtindustrie niederlassen. Gegenwärtig sind es bereits neun Firmen, die dort entweder bereits ansässig sind oder w stosunkach z samorządem lokalnym, jak i z władzami centralnymi. Jakie są plany rozwoju Doliny Lotniczej w najbliższym czasie? Dolina Lotnicza przez lata wzrosła z 18 do 92 członków. Tak więc pierwszym strategicznym kierunkiem rozwoju będzie zwiększenie ilości członków. Chcemy w ciągu następnych pięciu lat przynajmniej podwoić tę liczbę. Drugim kierunkiem rozwoju jest skonsolidowanie wysiłku firm Doliny Lotniczej w zakresie badań i rozwoju. I tu bardzo pomocnym będzie program, któr y został uruchomiony przez polski rząd specjalnie dla branży lotniczej. Chcielibyśmy zintensyfikować rozwój polskich technologii lotniczych, bazując na tych technologiach, które zostały już przeniesione z Europy Zachodniej, czy też ze Stanów Zjednoczonych. Co więcej, budować już nasze polskie technologie z uczestnictwem świata nauki. Pragniemy, aby odbywało się to zarówno w dużych firmach, ale także w małych i również w niewielkich, rodzinnych firmach. I te rodzinne przedsiębiorstwa chcielibyśmy bardziej skonsolidować, aby brały udział w programach badawczych, jako firmy partnerskie dużych firm. Czy między polską Doliną Lotniczą a podobnymi klastrami przemysłu lotniczego na świecie zachodzi wiele analogii bądź istnieją znaczące różnice? Czy można pokusić się o twierdzenie, że osiągnięcia firm i instytucji naukowo-badawczych skupionych w Dolinie mają coraz większa wagę i rozpoznawalność w skali światowej? Z jednej strony nasz klaster jest zbliżony co do idei, do tych kilku wielkich klastrów gerade ihre Werke bauen. Ein Beispiel für die Effekte unserer Bemühungen ist die Entscheidung des deutschen Luftfahrtunternehmens MTU, das „ Aviation Valle y“ als Standort zu wählen. Weitere Beispiele für deutsche KMU aus dem „Aviation Valley“ sind Remog und Thoni Alutec. Die nächste Aufgabe des „Aviation Valleys“ wiederum wird es sein, die Interessen der Luftfahrtindustrie zu vertreten und ihr gegenüber der Selbst- und der Zentralverwaltung eine Stimme zu verleihen. Wie sehen die Pläne für die weitere Entwicklung des „Aviation Valleys“ in nächster Zeit aus? Die Mitgliederzahl des Vereins ist über die Jahre von 18 auf 92 gewachsen. Die erste strategische Richtung für die weitere Entwicklung wird also sein, weitere Mitglieder zu ge winnen. Wir m ö c h t e n innerhalb d e r nächsten fünf Jahre ihre Zahl mindestens verdoppeln. Die zweite Entwicklungsrichtung wird eine Konsolidierung der Anstrengungen der Firmen des „ Aviation Valleys“ im Bereich Forschung und Entwicklung sein. Hier wird ein Programm sehr helfen, das von der polnischen Regier ung speziell für die Luftfahrtbranche initiiert worden ist. Wir möchten die Entwicklung polnischer Luftfahrttechnologien intensivieren und uns dabei auf diejenigen Technologien stützen, die bereits aus Westeuropa oder auch den Vereinigten Staaten übernommen worden sind. Darüber hinaus möchten wir unsere polnischen Technologien mit wissenschaftlicher Beteiligung schaffen. Wir wünschen uns, dass dies sowohl in Großunternehmen, aber auch in kleinen Familienbetrieben geschieht. Diese Familienunternehmen möchten wir stärker konsolidieren, damit sie sich an diesen Forschungsprogrammen als Partnerf irmen von Großunternehmen beteiligen. Wi 06-07/12 19 RAP O RT W I / R A P PO R T W I lotniczych funkcjonujących czy to we Francji czy w Niemczech. Ale ma też swoją odrębność, swoją unikalność, poprzez to, iż udało nam się zbudować mechanizm bardzo zintegrowany, a jednocześnie bardzo różnorodny. To znaczy, że Dolina Lotnicza nie opiera się jedynie na współpracy przemysłowej firm, ale również na współpracy z lokalnym samorządem w tworzeniu specjalnych stref ekonomicznych, w tworzeniu laboratoriów, inkubatorów i parków technologicznych. Jest to także współpraca w dziedzinie nauki poprzez Centr um Zaawansowanych Technologii AeroNet-Dolina Lotnicza, czyli zrzeszenie 12 uniwersytetów stowarzyszonych z Doliną Lotniczą. Rozwijamy zarówno curricula tych uczelni pod kątem Doliny Lotniczej, jak również prace badawcze wspólnie z uczelniami. Do tego dochodzi jeszcze silne wsparcie adresowane przez polski rząd poprzez programy unijne, które to pozwalają rozwijać się tym firmom organicznie. Oznacza to, że pieniądze nie idą do Doliny, ale do firm Doliny, co jest niezmiernie istotne. Ponadto istotne jest, iż na tak niewielkiej powierzchni udało się skupić czołowe firmy branży, takie jak: Pratt & Whitney, Sikorsky, Hamilton Sundstrand, Snecma, Avio, AgustaWestland, MTU oraz Goodrich. Również istotne jest, że ów klaster powstał na terenie postsocjalistycznym. Więc niejako naturalnie nie było tu f irm lotniczych prywatnych, małych; a to jest konieczne dla „supply chain” – łańcucha poddostawców. Więc my tworzyliśmy; musieliśmy wykreować około 50 prywatnych firm, które funkcjonują w tej chwili. Istotne jest to, iż ten innowacyjny klaster powstaje w jednym z 10 najbiedniejszych regionów Europy i Unii Europejskiej. Zmienia 20 Wi 06-07/12 się w innowacyjny, bogaty region, poprzez ten najbardziej „hi-tech’owy” przemysł, jaki można sobie wyobrazić. Jak ocenia Pan dynamikę rozwoju branży lotniczej w Polsce? Uważam, że to branża, która o d r o b i ł a s w oj e z a d a n i e po przemianach własnościowych. A więc przeszła bolesną restrukturyzację, podczas której zatrudnienie zostało zredukowane o połowę. Co więcej, doszło do zmiany klienta z byłego Związku Radzieckiego na klienta z a c h o d n i e g o . Na s tę p n i e przeprowadzono bardzo uczciwą i dobrą prywatyzację z udziałem inwestorów strategicznych, a nie akcjonariatu rozproszonego. I ci inwestorzy przynieśli trzy rzeczy: kapitał, rynek i „know how”. Następnie doszło do zintegrowania się firm z branży w Dolinie Lotniczej i w tej chwil łączna sprzedaż roczna klastra to 1,5 mld dolarów, i jest to prawie wyłącznie sprzedaż eksportowa najbardziej zaawansowanej techniki. Jakie przełożenie ma projekt Doliny Lotniczej na rozwój ekonomiczny regionu? W jakim stopniu klaster lotniczy ma wpływ na przeobrażenia lokalnego rynku pracy, edukacji, strukturę firm w gałęziach powiązanych z przemysłem lotniczym? Po pierwsze ma on wpływ na gospodarkę, na przemysł Podkarpacia. Dolina Lotnicza przez to, iż stworzyła warunki do rozwoju firm małych, średnich, ale również przez to, że przyciąga inwestycje firm dużych, stworzyła mocny system industrialny w regionie, który sprzyja tworzeniu silnej bazy poddostawców i jest animatorem rozwoju gospodarczego, nie tylko w samej stolicy województwa – Rzeszowie, ale również w innych Gibt es zwischen dem polnischen „Aviation Valley“ und ähnlichen Clustern der Luftfahrtindustrie auf der Welt viele Analogien oder eher deutliche Unterschiede? Kann man die Feststellung wagen, dass die Leistungen der Unternehmen und wissenschaftlichen F o r s c h u n g s i n s t i t u t e i m „ A v i a t i o n Va l l e y “ international ein immer größeres Gewicht haben und Beachtung finden? Einerseits ähnelt unser Cluster der Idee nach mehreren großen Luftfahrtclustern, die es in Frankreich oder in Deutschland gibt. Aber es besitzt auch einzigartige Merkmale, weil es uns gelungen ist, einen stark integrierten, aber gleichzeitig sehr differenzierten Mechanismus aufzubauen. Das bedeutet, dass sich das „Aviation Valley“ nicht nur auf die industrielle Kooperation der Unternehmen stützt, sondern auch auf die Zusammenarbeit mit den Kommunen bei der Einrichtung von Sonderwirtschaftszonen sowie der Gr ündung von Labors, Wirtschaftsförderungsgesellschaften und Technologieparks. Es gibt auch eine Zusammenarbeit mit der Wissenschaft über das „Zentrum für fortschrittliche Technologien Aeronet-Aviation Valley“, daszwölf mit dem „Aviation Valley“ assoziierte Universitäten vereint. Wir entwickeln auf das „Aviation Valley“ abgestimmte Lehrpläne für diese Hochschulen und führen mit ihnen gemeinsam Forschungsarbeiten durch. Hinzu kommt noch eine starke Unterstützung seitens der polnischen Regierung mit Hilfe von EU-Programmen, die ein organisches Wachstum der Unternehmen gestatten. Das bedeutet, dass nicht das Tal, sondern die Firmen im Tal Geld erhalten, was ungemein wichtig ist. Darüber hinaus ist es gelungen, und zwar auf einer relativ kleinen Fläche, OEMs anzusiedeln, also die wichtigsten Mitglieder. Zu erwähnen sind Pratt & Whitney, Sikorsky, Hamilton Sundstrand, Snecma, Avio, AgustaWestland, MTU und Goodrich. Nicht unwesentlich ist ebenso, dass dieses Cluster in einer postsozialistischen Zone entstanden ist. Es gab hier deshalb keine privaten kleinen Luftfahrtunternehmen, die als Zulieferer für die „supply chain“ notwendig sind. Also mussten wir die Gründung von etwa 50 privaten Betrieben initiieren, die es gegenwärtig gibt. Bemerkenswert ist, dass dieses innovative Cluster in einer der zehn ärmsten Regionen Europas und der Europäischen Union entsteht. Sie entwickelt sich zu einer innovativen und reichen Region, und zwar durch diese, die höchsten Hightech-Standards erfüllende Industrie. Wie beurteilen Sie die Entwicklungsdynamik der Luftfahrtbranche in Polen? Ich denke, dass die Branche nach den Eigentumsumgestaltungen ihre Aufgabe erfüllt hat. Sie hat eine schmerzhafte Restrukturierung mit einer Halbier ung der Beschäftigtenzahl durchmacht. Außerdem erfolgte eine Umorientier ung weg vom Kunden aus der ehemaligen Sowjetunion hin zu westlichen Kunden. Anschließend wurde eine sehr seriöse und gute Privatisier ung mit Beteiligung strategischer Investoren und nicht mit einem Streuaktionariat durchgeführt. Diese Investoren haben drei Dinge eingebracht: Kapital, R A P O RT WI / R A P P OR T W I okolicznych miasteczkach. A więc to jest bezpośrednie tworzenie miejsc pracy – tych hi-tech’owych miejsc pracy, których w ostatnich dziesięciu latach powstało kilka tysięcy. Oczywiście, poza tym jesteśmy też płatnikiem podatków, a pensje w naszych fabrykach są powyżej średniej krajowej. Tak, więc napędzamy rozwój gospodarczy regionu poprzez siłę nabywczą tej grupy. Wpływamy na edukację poprzez tworzenie, odnowę szkolnictwa zawodowego na poziomie szkół średnich; poprzez Politechnikę Dziecięcą, gdzie inspirujemy dzieciaki, ale również poprzez wpływanie na uniwersytety powodujemy, iż ta edukacja jest mocniejsza. Co za tym idzie, ta wiedza i energia Doliny Lotniczej zaczyna promieniować na nielotnicze części – tworzą się kolejne klastry przemysłowe. Co więcej, równie ważne jest to, iż w tej chwili jesteśmy w trakcie tworzenia dużego, potężnego klastra, który będzie taką drugą normą, poza Doliną Lotniczą – ten klaster nazywa się Kraina Podkarpacie. Będzie to klaster, któr y uporządkuje dr ugą specjalizację naszego regionu albo też drugą mocną stronę, czyli przepiękną, czystą, zadbaną przyrodę. I w tym klastrze Kraina Podkarpacie chcemy spiąć nie kilkaset, ale już kilka tysięcy podmiotów gospodarujących w strefie turystyki – aktywnej turystyki, agroturystyki, ochrony zdrowia, rekonwalescencji, zdrowej żywności, ale również tej turystyki tzw. „heritage” – czyli dziedzictwa, multikulturowości. Chcielibyśmy, aby za kilka lat, jeśli ktoś będzie mówił o regionie, to powie jednym tchem: Dolina Lotnicza – Kraina Podkarpacie, jako te dwa potężne filary, na których wesprze się gospodarka regionu. Czyli, krótko mówiąc, tworzymy drugą Bawarię. Marktkenntnis und Know-how. Anschließend ist es zu einer Integration der dieser Branche angehörenden Unternehmen im „Aviation Valley“ gekommen. Gegenwärtig beläuft sich der jährliche Gesamtumsatz des Clusters auf 1,5 Mrd. Dollar, der fast ausschließlich auf den Export fortschrittlichster Technik entfällt. Welche Auswirkung hat das Projekt „Aviation Valley“ auf die wirtschaftliche Entwicklung der Region? In welchem Maß beeinflusst das Luftfahrtcluster den Wandel auf dem lokalen Arbeitsmarkt, im Bildungsbereich und die Struktur der Firmen in luftfahrnahen Zweigen? Erstens nimmt es Einf luss auf die Wirtschaft und die Industrie in der Region Vorkarpaten. Da das „Aviation Valley“ Bedingungen für die Entwicklung kleiner und mittlerer Betriebe geschaffen hat und Investitionen von Großunternehmen anzieht, hat es ein starkes industrielles System in der Region gebildet, das dem Aufbau eines großen Bestands an Zulieferern förderlich ist. Dadurch treibt es die wirtschaftliche Entwicklung voran, und zwar nicht nur in Rzeszów, der Hauptstadt der Woiwodschaft, sondern auch in umliegenden Kleinstädten. Dadurch entstehen unmittelbar Arbeitsplätze, und zwar im HightechBereich. In den letzten zehn Jahren sind tausende solcher Stellen geschaffen worden. Natürlich sind wir außerdem Steuerzahler und die Gehälter in unseren Werken liegen über dem Landesdurchschnitt. Durch die K aufkraft dieser Gruppe treiben wir also die wirtschaftliche Entwicklung der Region voran. Wir beeinf lussen die Ausbildung durch die Moder nisier ung des Ber ufsschulwesens der Sekundärstufe II, durch die Technikschule für Kinder, in der wir bereits die Jüngsten inspirieren, aber auch durch die Einf lussnahme auf Universitäten sorgen wir dafür, dass dieser Bildungsbereich gestärkt wird. Das Wissen und die Energie des „Aviation Valleys“ strahlen auch, auf andere, branchenf remde Sektoren ab, so dass weitere Industriecluster entstehen. Ebenso wichtig ist, dass wir gegenwärtig dabei sind, ein großes, mächtiges Cluster neben dem „Aviation Valley“ zu schaffen, das neue Standards setzen wird. Dieses Cluster w i r d „Vo r k a r p a t e n - L a n d “ heißen. Es wird sich um ein Cluster handeln, das die zweite Spezialität unserer Region, die auch eine zweite Stärke darstellt, systematisiert, nämlich die wunderschöne, reine und gepf legte Natur. In diesem Cluster „Vorkarpaten-Land“ wollen wir nicht hunderte, sondern tausende Unternehmen aus dem Tourismussektor zusammenbringen, die sich mit Aktivtouristik, Agrotourismus, Gesundheitswesen, RehaMaßnahmen, gesunder Ernährung, aber auch einem auf das Kulturerbe und Multikulturalismus ausgerichte ten Tourismus befassen. Wir möchten, dass das „Aviation Valley“ und das „Vorkarpaten-Land“ in einigen Jahren in einem Atemzug als die beiden mächtigen Pfeiler, auf die sich die regionale Wirtschaft stützt, genannt werden. Kurz gesagt möchten wir ein zweites Bayern schaffen. Wi 06-07/12 21 Kraje szybko rozwijające się siłą napędową Schwellenländer sind treibende Kraft Dlaczego zdecydowali się Państwo na otwarcie zakładu w Polsce? Wybraliśmy Polskę, ponieważ ta lokalizacja spełnia nasze wymagania dotyczące niskich kosztów rozwoju i produkcji. Szukaliśmy wykwalifikowanych i doświadczonych specjalistów i znaleźliśmy ich właśnie w tym miejscu – w polskiej Dolinie Lotniczej w Specjalnej Stref ie Ekonomicznej. Region Rzeszów dysponuje ponadto atrakcyjną inf rastr ukturą i dobrymi międzyregionalnymi połączeniami komunikacyjnymi, a także oferuje interesujące wsparcie f inansowe. Władze regionalne i krajowe bardzo pomogły przy realizacji 22 Wi 06-07/12 naszych planów i przyczyniły się do pełnego urzeczywistnienia naszych zamierzeń. Jak ocenia Pan perspektywy rozwoju firmy w Polsce? Firma MTU Aero Engines Polska w Rzeszowie odnotowała bardzo szybki rozwój i jest jednym z ważniejszych zakładów grupy MTU Aero Engines, lidera i jedynej niezależnej f irmy na rynku produkcji silników samolotowych w Niemczech. Zakładany rozwój rynku oraz potwierdzone uczestnictwo MTU w projektach zapewniają solidny wzrost przedsiębiorstwa; oddział w Polsce z pewnością będzie w nim odpowiednio partycypował. Warum haben Sie sich entschieden, einen Standort in Polen zu eröffnen? Unsere Wahl ist auf Polen gefallen, da dieser Standort unseren Anforderungen an ge-ringere Kosten für Entwicklung und Produktion entsprochen hat. Wir haben ausgebil-dete und erfahrene Fachkräfte gesucht, die wir an diesem Ort – in der Sonder wirt-schaftszone im polnischen Aviation Valley – gefunden haben. Die Region Rzeszów bietet darüber hinaus eine attraktive Infrastruktur, eine gute überregionale Verkehrsanbindung und eine ansprechende finanzielle Förderung. Bei der Realisierung unserer Pläne wurden wir von regionalen und überregionalen Behörden tatkräftig unterstützt und konnten unsere Vorstellungen vollständig realisieren. Wie schätzen Sie die Perspektiven für die Entwicklung der Firma in Polen? Die MTU Aero Engines Polska in Rzeszów hat sich schnell entwickelt und gehört zu den Kernstandorten der MTU Aero Engines, Deutschlands führendem und einzigen unabhängigen Triebwerkshersteller. Das antizipierte Marktwachstum sowie die gezeichneten Programmbeteiligungen der MTU sorgen für ein gutesWachstum des Unternehmens; unser Standort in Polen wird daran sicherlich entsprechend partizipieren. Kraje szybko rozwijające się to niewątpliwie rynki o najszybszym tempie wzrostu w przemyśle lotniczym. Próbują one nadrobić braki technologiczne i promować własne konstrukcje. Przygotowujemy się na to – zapewnia Klaus Müller, dyrektor działu rozwoju przedsiębiorstwa, MTU Aero Engines w wywiadzie dla Wi. Schwellenländer zählen unzweifelhaft zu den am schnellsten wachsenden Märkten in der Luftfahrtindustrie. Sie versuchen, technologisch aufzuholen und nationale Eigenentwicklungen voranzutreiben. Darauf bereiten wir uns vor – versichert Klaus Müller, Leiter Unternehmensentwicklung, MTU Aero Engines, im Interview mit der Wi. Na płaszczyźnie między narodowej bardzo ważne dla firmy są rynki w Azji, na Bliskim Wschodzie i w Ameryce Łacińskiej. Czy rynek europejski również w przyszłości będzie odgrywał drugorzędną rolę w rozwoju firmy? Naszymi klientami na rynku OEM są globalni producenci s i l n i ków s a m o l o to w y c h , a w dziedzinie utrzymania ruchu linie lotnicze na całym świecie. Z tej perspektywy hierarchizacja regionów pod kątem ich strategicznej ważności byłaby raczej sztuczna. Kraje szybko rozwijające się, przede wszystkim Chiny, kraje Środkowego Wschodu, Ameryki Południowej i Rosja, to niewątpliwie rynki o najszybszym tempie wzrostu w przemy śle lotniczym. Zamówienia z Azji i krajów Środkowego Wschodu to dzisiaj ponad 50 procent portfela zamówień samolotów Boeing i Airbus – przed dziesięcioma laty było to tylko 5 procent. Należy podkreślić, że kraje szybko rozwijające się próbują nadrobić braki technologiczne i promować własne konstrukcje w dziedzinie samolotów i silników. Przygotowujemy się na to. Przemysł lotniczy ma się bardzo dobrze, mimo niepewnej globalnej sytuacji ekonomicznej. Jakie są Auf internationaler Ebene sind für die Firma die Märkte in Asien, im Nahen Osten und in Lateinamerika sehr wichtig. Spielt der europäische Markt auch in der Zukunft eine zweitrangige Rolle bei der Entwicklung Ihrer Firma? Unsere Kunden sind im OEMGeschäft die global agierenden Triebwerkshersteller sowie für unseren Instandhaltungsbereich Fluglinien weltweit. Insofern wäre eine Rangordnung der Regionen im Sinne einer strategischen Bedeutung eher künstlich. Schwellenländer vor allem China, Indien, der Mittlere Osten, Südamerika und Russland zählen unzweifelhaft zu den am schnellsten wachsenden Märkten in der Luftfahrtindustrie. Bestellungen aus Asien und dem Mittleren Osten machen heute zum Beispiel mehr als 50 Prozent des Auftragbestandes von Boeing und Airbus aus – im Vergleich zu nur fünf Prozent vor zehn Jahren. Hervorzuheben ist, dass die Schwellenländer versuchen, technologisch aufzuholen und nationale Eigenentwicklungen auf Flugzeug- und Triebwerkseite voranzutreiben. Darauf bereiten wir uns vor. Obwohl die globalen ökonomischen Bedingungen nicht so sicher sind, läuft die ganze Luftfahrtindustrie sehr gut. Was sind die Gründe für die positiven Prognosen der Wi 06-07/12 23 RAP O RT W I / R A P PO R T W I podstawy pozytywnych prognoz rozwoju firm w tej branży i jak długo może utrzymać się ta tendencja? W związku z globalizacją gospodarki, międzynarodową współpracą, jak również szybkim wzrostem krajów rozwijających się zwiększa się popyt na transport osób i towarów. Proces ten na wiele lat zapewni zdecydowany wzrost przemysłu. W branży dużo mówi się o wejściu Chin na rynek. Za kilka lat Chiny chcą mieć własne silniki samolotowe. Czy firma MTU postrzega ten fakt jako zagrożenie czy raczej szansę? Chiny to potencjalny długofalowy klient MTU. To generalnie pozyt ywna perspekt ywa. Nawiązaliśmy dobry kontakt z c h i ń s k i m p r z e my s ł e m s i l n i ków s a m o l o to w y c h , co w dłuższej perspektywie przyniesie wymierne korzyści. Jeżeli w Chinach powstanie konsorcjum, które zajmie się rozwojem konkurencyjnego silnika, chcemy zostać jego udziałowcem. Są na to duże szanse, jeśli wziąć pod uwagę naszą dotychczasową kooperację z chińsk ą f ir mą ACAE, AVIC Commercial Aircraft Engine Co. Ltd. Poprzez spółkę joint venture z China Southern Airlines, pod nazwą MTU Maintenance Zhuhai, od ponad dziesięciu lat utrzymujemy bardzo dobre kontakt y z Chinami. Fakt ten oraz reputacja naszego MRO-Shopu – f irma MTU Maintenance Zhuhai jest liderem rynku w Chinach – dają nam dobrą pozycję. Czy sądzi Pan, że tendencja wzrostu liczby pasażerów utrzyma się na tym poziomie, mimo że linie lotnicze mają 24 Wi 06-07/12 niskie marże, a ceny paliwa rosną? Dochody szybko powiększającej się warstwy średniej gwałtownie rosną szczególnie w krajach szybko rozwijających się. Ta grupa docelowa odczuwa ogromną potrzebę podróżowania oraz międzynarodowej akt ywności w globalnej gospodarce. Spodziewamy się, że liczba pasażerów w kolejnych dziesięciu latach wzrośnie o cztery do sześciu procent. Bardzo uważnie obserwujemy rozwój cen ropy, a szczególnie cen kerozyny. Pewne jest, że koszty paliw dla linii lotniczych będą dalej rosnąć. Specjaliści amerykańskiego ministerstwa energii przewidują, że baryłka r op y n a f to w e j w l a t a c h 2012–2013 kosztować będzie 106 dolarów amerykańskich – w dłuższej perspektywie ma to być 130 dolarów za baryłkę (do 2030). Wysoka cena ropy nie ma jeszcze wpływu na sytuację firmy MTU. Jeżeli jednak będzie ona nadal rosła, spowoduje to wzrost cen biletów lotniczych, co może mieć negat ywny wpływ na ruch pasażerski, a tym samym na rynek usług posprzedażowych. W dłuższej perspektywie MTU zyskuje również szanse: wraz z rosnącymi kosztami paliwa linie lotnicze są coraz częściej zmuszone do pozbywania się starszych, zbyt mało wydajnych samolotów i inwestowania w maszyny nowe, zużywające mniej paliwa. Firma MTU ze swoimi nowoczesnymi silnikami jest dobrze przygotowana do uczestnictwa w tym procesie. Już teraz wysoka cena ropy ma pozytywny wpływ na zamówienia wydajnych s i l n i kó w d o s a m o l o tó w PurePower ® PW1000G, które redukują zużycie kerozyny o 15 procent. Firmenentwicklung in dieser Branche und wie lange kann dieser Trend dauern? Durch die Globalisierung der Wirtschaft, die internationale Zusammenarbeit sowie die rasche Entwicklung der Schwellenländer entsteht eine immer größer werdende Nachf rage nach Passagier- und Frachtverkehr. Dieser Prozess wird der Industrie über viele Jahre substanzielles Wachstum sichern. In der Branche spricht man ganz viel über den Eintritt von China auf den Markt. In ein paar Jahren will China eigene Flugzeugantriebe haben. Sieht die Firma MTU diese Tatsache als Bedrohung oder mehr als Chance? Mit China entwickelt sich langfristig ein Kunde für die MTU. Das ist grundsätzlich positiv. Wir haben gute Beziehungen zur chinesischen Triebwerkindustrie aufgebaut, was sich langfristig auszahlen wird. Wenn sich in China ein Konsortium gründet, das ein wettbewerbsfähiges Triebwerk entwickelt, möchten wir uns beteiligen. Dafür sehe ich insbesondere vor dem Hintergrund unserer bereits bestehenden Kooperation mit der chinesischen ACAE, der AVIC Commercial Aircraft Engine Co. Ltd., gute Chancen. Durch unser Joint Venture mit China Southern Airlines, der MTU Maintenance Zhuhai, haben wir seit mehr als zehn Jahren sehr gute Verbindungen in China aufgebaut. Das und die Reputation unseres MRO-Shops – die MTU Maintenance Zhuhai ist Marktführer in China – verschaffen uns eine gute Position. Glauben Sie, dass die zunehmende Tendenz der Anzahl von Passagieren auf diesem Niveau bleibt, obwohl die Fluglinien niedrige Margen haben und die Benzinpreise steigen? Gerade in Schwellenländern entwickeln sich die Einkommen einer schnell wachsenden Mittelschicht rasant. Diese Zielgruppe hat ein enormes Bedürfnis, zu reisen bzw. in einer globalen Wirtschaft international tätig zu sein. Wir gehen davon aus, dass das Passagieraufkommen in den nächsten zehn Jahren um vier bis sechs Prozent wachsen wird. Die Entwicklung des Ölpreises – eher noch die des Kerosinpreises – wird von uns sehr aufmerksam beobachtet. Es gilt als sicher, dass die Kraftstoffkosten für die Airlines weiter zunehmen. Die Fachleute des US-amerikanischen Energie-Ministeriums erwarten einen Rohölpreis von 106 US-Dollar pro Fass für 2012 und 2013 – langfristig gehen sie von 130 US-Dollar pro Fass (bis 2030) aus. Kurzfristig konnten wir noch keine Auswirkungen des hohen Ölpreises auf die MTU feststellen. Sollte der Ölpreis jedoch weiter ansteigen, könnte sich das negativ auf den Passagierverkehr insbesondere durch erhöhte Preise für Flugtickets auswirken und somit auch das Aftermarket-Geschäft beeinflussen. Langf ristig ergeben sich für die MTU auch Chancen: Airlines geraten durch steigende Kraftstoffkosten zunehmend unter Druck, sich von älteren, ineff izienten Flugzeugen zu trennen und in neue, kraftstoffsparende Flugzeuge zu investieren. Die MTU ist mit ihren modernen Triebwerken gut aufgestellt, um an dieser Entwicklung teilzuhaben. Schon jetzt wirkt sich der hohe Ölpreis positiv auf die Bestellungen der eff izienten PurePower ® PW1000G-Triebwerke aus, die den Kerosinverbrauch um 15 Prozent reduzieren. the seat of innovation the seat of innovation the seat of innovation RECARO Aircraft Seating Polska Sp. z o.o. jest przedsiębiorstwem RECARO Group. RECARO Aircraft Seating Polska Sp. z o.o. jest Zajmujemy się produkcją foteli do samolotów. RECARO Aircraft Seating Polska Sp. z o.o. jest przedsiębiorstwem RECARO Group. Współpracujemy z dostawcami i producentami przedsiębiorstwem RECARO Group. Zajmujemy się produkcją foteli do samolotów. branży lotniczej z całego świata. Zajmujemy się produkcją foteli do samolotów. Współpracujemy z dostawcami i producentami Współpracujemy dostawcami branży lotniczej zzcałego świata.i producentami branży lotniczej z całego świata. RECARO Aircraft Seating Polska Sp. z o.o. ul. Sobieskiego 20a, 66-200 Świebodzin Telefon: +48 (0) 68/4 56 26 00 Sp. z o.o. RECARO Aircraft Seating Polska ul. Sobieskiego 66-200 Świebodzin RECARO Aircraft20a, Seating Polska Sp. z o.o. Telefon: +48 (0) 68/4 56 26 00 ul. Sobieskiego 20a, 66-200 Świebodzin Telefon: +48 (0) 68/4 56 26 00 www.recaro-as.com Witamy w kosmicznej codzienności Willkommen im All-Tag Pomimo, że nie zawsze zdajemy sobie z tego sprawę, kosmonautyka i związane z nią technologie odgrywają znaczącą rolę w naszym życiu. Kosmonautyka to dziś stały element naszej codzienności – zapewnia prezes zarządu Prof. Johann-Dietrich Wörner z Niemieckiego Centrum Lotnictwa i Kosmonautyki (DLR) i tłumaczy w wywiadzie dla Wi, dlaczego jego udział w przyszłości jeszcze wzrośnie. Auch wenn es uns nicht immer bewusst ist, spielt die Raumfahrt und die damit verbundenen Technologien eine entscheidende Rolle in Leben. Raumfahrt ist heute ein fester Bestandteil unseres Alltags – ist sich auch Prof. Dr.-Ing. Johann-Dietrich Wörner – Vorsitzender des Vorstands beim Deutschen Zentrum für Luftund Raumfahrt sicher und erklärt im Interview mit der Wi warum dieser Bestandteil in Zukunft noch fester und wichtiger sein wird. Europejski koncern EADS działa na rynku globalnym, na którym panuje coraz większa konkurencja. Poza amerykańskim gigantem Boeing również azjatyckie koncerny coraz aktywniej włączają się do gry, szczególnie te z Chin i Rosji – nawet jeżeli ich nadzieja, Suchoj SuperJet 100, spotkało właśnie tragiczne niepowodzenie. Jak w tym porównaniu wypada Europa i jak w przyszłości może ona stawić czoła konkurencji? Na przestrzeni dziesiątków lat w dziedzinie lotnictwa i kosmonautyki Europa dokonała tego, co nie udałoby się żadnemu e u r op e j s k i e m u p a ń s t w u w pojedynkę: Europa jest dziś aktywna we wszystkich obszarach lotnictwa i kosmonautyki, cieszy się międzynarodowym uznaniem i często pozycją lidera w nauce i ekonomicznie. Lotnictwo i kosmonautyka to zatem odzwierciedlenie ogromnej szansy, jaką oferuje zjednoczona Europa. Dotyczy to również EADS i całego europejskiego przemysłu lotniczego i kosmonautycznego. Europa jest producentem światowej klasy helikopterów i największego pasażerskiego samolotu świata, Europa ist mit dem EADSKonzern in einem globalen Markt aktiv, auf dem sich die Konkurrenzsituation immer weiter verdichtet. Neben dem US-Giganten Boeing drängen verstärkt asiatische Konzerne auf`s Spielfeld, vor allem aus China und Russland – auch wenn dessen Hoffnungsträger Suchoj SuperJet 100 gerade einen tragischen Dämpfer erlitten hat. Wie stark ist Europa in diesem Vergleich und was kann sie den Konkurrenten zukünftig entgegensetzen? Europa ist mit der Luft- und Raumfahrt über vier Jahrzehnte hinweg das gelungen, was kein europäischer Staat allein hätte schaffen können: Europa ist heute in allen Bereichen der Luft- und Raumfahrt aktiv, international anerkannt mit oft führenden Positionen in Wissenschaft und Wirtschaft. Insofern stehen Luftund Raumfahrt für die großartigen Chancen, die das gemeinsame Europa uns bietet. Dies gilt auch für EADS und die gesamte europäische Luft- und Raumfahrtindustrie. Europa baut heute WeltklasseHubschrauber und das größte Wi 06-07/12 27 RAP O RT W I / R A P PO R T W I A380, a Ariane5 to obecnie najlepsza rakieta nośna w komercyjnych startach satelitów. Warto również wspomnieć: moduł Columbus i statek transportowy ATV, a także satelity naukowo-badawcze oraz komercyjne. Europa dysponuje własnym know how w niemal wszystkich obszarach związanych z kosmonautyką. Chcemy i musimy utrzymać tę autonomię. Aby to osiągnąć, zamierzamy udoskonalić europejską kooperację oraz wzmocnić naszą konkurencyjność na arenie międzynarodowej. Jest to możliwe poprzez inwestycje w technologię i wydajne zarządzanie. Przykładem może tu być rynek rakiet nośnych. Od 1979 roku Europa dysponuje samodzielną rakietą o nazwie Ariane. Europejski przemysł stale ulepszał tę rakietę, by w końcu stała się ona jednym z najlepszych i najbezpieczniejszych systemów startowych świata. Rynek systemów startowych do satelitów ulega ciągłym przemianom. Razem z naszymi partnerami zastawiamy się obecnie nad tym, jak w przyszłości polepszyć wydajność superciężkiej rakiety nośnej, co pozwoli nam odnieść długofalowy sukces na rynku. Kolejnym przykładem jest robotyka kosmiczna. Niemcy badają obecnie możliwości precyzyjnego i bezpiecznego usuwania z orbity wysłużonych i uszkodzonych satelitów za pomocą systemu robotycznego. Ustanawiamy w ten sposób standardy zrównoważonego rozwoju lotów kosmicznych i unikania śmieci kosmicznych w przyszłości. Jaki jest wkład Niemiec w europejską kosmonautykę? Jakie są silne i słabe strony przemysłu? W dziedzinie kosmonautyki Niemcy znajdują się na szóstym miejscu w rankingu światowym – przed nami plasują się USA, Rosja, 28 Wi 06-07/12 Chiny, Japonia i Francja. Około 4500 osób jest zatrudnionych w naszym sektorze badań przestrzeni kosmicznej, a 7700 w przemyśle kosmonautycznym. Przemysł kosmonautyczny jest więc małą, ale wysoko wykwalifikowaną branżą, dostarczającą kluczowe i wartościowe technologie na wiele atrakcyjnych rynków. I tak europejskie satelity meteorologiczne typu Meteosat i Metop powstają w firmie Astrium w Ottobrunn. Firma OHB odpowiada za satelity europejskiego systemu nawigacji Galileo. Z kolei spółka Astrium w Bremie buduje górną kondygnację rakiety Ariane-5 i autonomiczny statek transportowy ATV dla Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS. To technologia, której zazdroszczą nam inne państwa biorące udział w eksploracji kosmosu. Przemysł kosmonautyczny w Niemczech charakteryzuje szerokie spektrum małych i średnich przedsiębiorstw. Firmy te są bardzo kreatywne i nowatorskie. Również w dziedzinie badania przestrzeni kosmicznej, które prowadzimy za pomocą sond kosmicznych i teleskopów, gramy w najwyższej lidze. Największa słabość tkwi w strukturze: niemiecki przemysł kosmonautyczny (podobnie jak francuski, włoski czy brytyjski) jest z natury mniejszy niż amerykański, rosyjski czy chiński. Dlatego nasz europejski przemysł działa na zasadzie ścisłej kooperacji, czego przykładem jest EADS. Konflikty są tu jak najbardziej naturalne. Jednak w ten sposób Europa zyskuje szanse, których pojedyncze państwa nigdy by nie miały. Passagierf lugzeug der Welt, die A380, und fertigt mit der Ariane-5 die derzeit erfolgreichste Trägerrakete bei kommerziellen Satellitenstarts. Nicht zu vergessen: das Columbus-Modul und das Versorgungsfahrzeug ATV sowie Wissenschafts- und Anwendungssatelliten. Auf nahezu allen Gebieten der Raumfahrt hat Europa eigene Kompetenzen. Diese Autonomie wollen und müssen wir uns erhalten. Um das zu erreichen, wollen wir sowohl in der europäischen Kooperation als auch im internationalen Wettbewerb noch besser werden. Dies erreichen wir durch wichtige technologische Weichenstellungen und effizientes Management. Nehmen sie als Beispiel den Trägermarkt. Europa hat seit 1979 eine eigenständige Rakete, die Ariane. Sie wurde von der europäischen Industrie stetig weiterentwickelt und wurde so zu einem der erfolgreichsten und sichersten Startsysteme der Welt. Der Markt für Satellitenstartleistungen ändert sich stetig. Gegenwärtig überlegen wir gemeinsam mit unseren Partnern, wie wir die Schwerlastrakete in Zukunft eff izienter gestalten und damit am Markt langfristig erfolgreich sein können. Oder nehmen sie die RaumfahrtRobotik. Hier untersucht Deutschland gegenwärtig die Möglichkeiten, ausgediente, havarierte Satelliten mit einem robotischen System anzusteuern, gezielt und sicher aus dem Orbit zu entfernen. Wir setzen damit Maßstäbe für eine nachhaltige Raumfahrt und die Vermeidung zukünftigen Weltraummülls. Jak silne są związki przemysłu z systemem kształcenia w dziedzinie lotnictwa i kosmonautyki? Jakieinicjatywy w tym zakresie już istnieją i co jest planowane na przyszłość? Was bringt Deutschland in die europäische Raumfahrt ein? Wo liegen die Stärken und Schwächen der Industrie? Deutschland ist weltweit die sechstgrößte Raumfahrtnation – hinter den USA, Russland, China, Japan und Frankreich. Bei uns arbeiten rund 4.500 Menschen in den Weltraumwissenschaften, 7.700 in der Raumfahrtindustrie. Damit ist Raumfahrt eine kleine, aber hochqualifizierte Branche, die Schlüsseltechnologien für die Wertschöpfung auf vielen attraktiven Märkten liefert. So werden die europäischen Wettersatelliten vom Typ Meteosat und Metop bei Astrium in Ottobrunn gebaut. OHB zeichnet für die Satelliten des europäischen Navigationssystems Galileo verantwortlich. Und Astrium in Bremen baut die Oberstufe der Ariane-5 und das autonome Versorgungsfahrzeug ATV fürdie Internationale Raumstation ISS. Das ist Hightech, um die uns viele andere Raumfahrtnationen beneiden. Zudem ist die Raumfahrtlandschaft in Deutschland stark geprägt durch ein breites Spektrum von kleinen und mittelständischen Unternehmen. Diese Unter nehmen sind besonders kreativ und innovativ. Auch in der Weltraumforschung, die wir etwa auf der Raumstation oder mittels Raumsonden und Weltraumteleskopen betreiben, spielen wir in der Champions League. Die größte Schwäche ist strukturbedingt: Naturgemäß ist die deutsche (ebenso wie die französische, italienische oder britische) Raumfahrtindustrie kleiner als die der USA, von Russland oder China. Deshalb arbeitet unsere europäische Industrie, etwa bei EADS, eng zusammen. Dass es dabei auch mal knirscht, ist klar. Aber so schafft sich Europa eben auch Chancen, welche die einzelnen Staaten alleine niemals hätten. Wie stark ist die Anbindung der Industrie an die Bildung im R A P O RT WI / R A P P OR T W I Potrzebujemy ukierunkowanego przemysłu. Ponadto studenci mogą transferu wyników badań do strefy u nas pisać swoje prace cząstkowe produktów użytkowych i usług. oraz dyplomowe w ścisłym oparciu Tylko tak mogą powstać innowacje, o potrzeby lotnictwa i kosmonautyki. dzięki którym w przyszłości Niemcy Uniwersytety, instytutu badawcze i Europa, jako regiony o niskim i przemysł są ze sobą powiązane poziomie bogactw naturalnych także poprzez różnorakie analizy i niewielkim zaludnieniu, odniosą i wspólne projekty. Przy pomocy jeszcze większe korzyści, niż dzieje marketingu technologicznego się to już teraz. Dlatego musimy DLR przeprowadza analizy rynku jeszcze bardziej powiązać ze sobą i badania pod kątem urynkowienia uniwersytety, instytuty badawcze własnych rozwiązań. W przyszłości i przemysł. DLR jako centralna wyobrażam sobie ukierunkowane niemiecka instytucja ds. lotnictwa zarządzanie wynikami badań i kosmonautyki to inicjator w lotnictwie i kosmonautyce, wielu przedsięwzięć wspierania co zwiększy innowacyjność. młodzieży: w naszych laboratoriach szkoleniowych uczniowie mogą W jakim kierunku pójdzie dalszy zebrać praktyczne doświadczenia rozwój przemysłu lotniczego? nie tylko w dziedzinie lotnictwa Jakie główne wyzwania czekają i kosmonautyki, ale również nas w przyszłości – ochrona badań nad energią i transportem. środowiska, ceny paliw, rodzaje Chcemy w ten sposób zwiększyć napędu, a może jeszcze inne zainteresowanie kierunkami studiów kwestie? takimi jak matematyka, informatyka, Wejście na rynek firmy Airbus nauki przyrodnicze i technika. na początku lat siedemdziesiątych Wiele ofert kierujemy również spowodowało decydujące zmiany do studentów. Prowadzimy dla na rynku dużych samolotów. nich specjalistyczne programy Kolejne ważne czynniki to załamanie dotyczące budowy małych rakiet rosyjskich producentów samolotów (STERN) i satelitów Pico oraz w latach dziewięćdziesiątych, wzmocnienie rynku samolotów badań nad rakietami sondażowymi 100-osobowych i powstanie i balonami badawczymi (REXUS/ BEXUS). Programy te koordynuje przemysłu lotniczego w Chinach. 3 copy.pdf 1 2012-02-07 08:51:52 Rynek, na którym w latach zarówno DLR, jak i przedstawiciele Bereich Luft- und Raumfahrt ausgeprägt? Welche Initiativen gibt es und was ist für die Zukunft geplant? Wir brauchen den gezielten Transfer von wissenschaftlichen Ergebnissen in anwendungsbezogene Produkte und Dienste. Nur hierdurch ergeben sich die Innovationen, von denen Deutschland und Europa als rohstoff- und bevölkerungsarme Regionen in Zukunft noch stärker prof itieren, als dies bereits heute der Fall ist. Deshalb müssen wir noch besser in der Vernetzung von Universitäten, Forschungseinrichtungen und der Industrie werden. Das DLR als zentrale deutsche Einrichtung für Luft- und Raumfahrt ist hier insbesondere in der Nachwuchsförderung mit vielen Initiativen aktiv. In unseren School_labs können Schüler praktische Erfahrungen in der Luft- und Raumfahrt, aber auch der Energie- und Verkehrsforschung sammeln. Wir wollen so das Interesse an den so genannten MINT-Studienfächern stärken. Auch für Studenten haben wir zahlreiche Angebote. Zum einen gibt es spezialisierte StudentenProgramme für den Bau von PIEKIELNIK I PARTNERZY Plac Solny 16, 50-062 Wrocław Tel. +48 (71) 790 15 44 | Fax +48 (71) 790 15 49 [email protected] | www.piekielnik-tax.pl Kleinraketen (STERN) und PicoSatelliten sowie für die Forschung auf Höhenforschungsraketen und Forschungsballonen (REXUS/ BEXUS). Diese Programme werden sowohl vom DLR als auch von der Industrie begleitet. Zum anderen können bei uns Studienund Abschlussarbeiten mit enger Anbindung an die Bedürfnisse der Luft- und Raumfahrt durchgeführt werden. Darüber hinaus sind Universitäten, Forschungseinrichtungen und Industrie durch vielfältige Studien und Projekte miteinander verknüpft. Das DLR selbst betreibt mit seinem Technologie-Marketing gezielte Marktanalysen und –gänge für eigene Entwicklungen. Für die Zukunft stelle ich mir ein gezieltes Innovations-Management für die Forschungsergebnisse in der Luftund Raumfahrt vor. In welche Richtung wird sich die Luftfahrt-Industrie weiterentwickeln? Welche Herausforderungen gilt es in der Zukunft vor allem zu meistern – Umweltschutz, Treibstoffpreise, Antriebsarten oder noch etwas anderes? Mit dem Markteintritt von Airbus Anfang der 1970er TYLKO W JAKOŚCI NIE UZNAJEMY KOMPROMISÓW C M Y CM MY CY CMY K Podatki Steuerberatung >> Bieżące doradztwo i planowanie podatkowe >> Audyty podatkowe i badania due diligence >> Prawo krajowe i międzynarodowe >> Laufende Steuerberatung und Steuerplanung >> Steueraudits und Due Diligence Prüfungen >> Nationales und internationales Steuerrecht Prawo Rechtsberatung >> Kompleksowa obsługa prawna >> Prawo handlowe i gospodarcze >> Postępowania sądowe >> Umfassende Betreuung von Unternehmen >> Handels- und Wirtschaftsrecht >> Gerichtsverhandlungen Księgowość Buchhaltung >> Prowadzenie księgowości (także w systemie ERP Microsoft Dynamics) >> Controlling i sprawozdawczość finansowa >> Kadry i płace >> Laufende Buchführung und Bilanzerstellung (auch im ERP System Microsoft Dynamics) >> Controlling und Berichtswesen >> Personalabrechnung Szkolenia Schulungen Wi 06-07/12 29 RAP O RT W I / R A P POR T W I sześćdziesiątych niepodzielnie panował Boeing, uległ radykalnej przemianie. W następnych dekadach okaże się, który z producentów w najlepszy sposób odpowie na przyszłe wymagania i jaka koncepcja transportu zdobędzie najlepszą pozycję w światowym transporcie lotniczym. Tym bardziej, że transport lotniczy jest jedną z branż o najbardziej stabilnym wzroście na poziomie 5 procent rocznie. Decydującym kryterium jest tu zdecydowana redukcja emisji hałasu i szkodliwych substancji. Należy tego dokonać poprzez miejsce w przestrzeni powietrznej? Czy kiedyś powstaną samoloty z jednoosobowym kokpitem lub zautomatyzowany transport lotniczy? Aby sprostać przyszłym wyzwaniom, niezbędna jest międzynarodowa współpraca. Transport lotniczy uchodzi za jeden z najbezpieczniejszych rodzajów transportu na świecie. Czy nadal tak będzie? Ruch w powietrzu jest coraz większy, coraz więcej osób może sobie pozwolić na prywatną licencję pilota, a łagodzenie następstw wypadków jest dużo trudniejsze niż np. w transporcie drogowym. gab es auf dem Markt der Großf lugzeuge entscheidende Umwälzungen. Hinzu kamen in den 1990ern der Einbruch der russischen Flugzeughersteller, das Erstarken des Marktes der 100-Sitzer und der Aufbau einer Flugzeugindustrie in China. Der in den 1960er Jahren von Boeing beherrschte Markt, hat sich radikal verändert. In den nächsten Jahrzehnten wird sich zeigen, welcher Hersteller sich den zukünftigen Anforderungen am besten stellen kann und welches Transportkonzept sich im weltweiten Luftverkehr ulepszania popularnych silników, jak również rozwoju nowych rodzajów napędu. Przykładem może być wykorzystanie ogniw paliwowych do zaopatrywania samolotów w energię elektryczną. DLR z powodzeniem pracuje nad tym projektem. Przemysł lotniczy jest jednak zależny także od infrastruktury dostępnej na ziemi i w powietrzu. Powstają więc pytania: o ile większe mogą być jeszcze samoloty, a może A380 to już szczyt możliwości? Czy jest jeszcze Podróż samolotem to jeden z najbezpieczniejszych rodzajów transportu. Stale zmniejszająca się liczba wypadków to również odzwierciedlenie wysokich i najwyższych wymogów bezpieczeństwa. Nie zmieni się to również w przyszłości. Aby móc zaspokoić wzrastające zapotrzebowanie, należy dalej ulepszać istniejące lub tworzyć nowe procedury w transporcie lotniczym i ogólnie pojętym lotnictwie. Musi się to jednak durchsetzt. Besonders weil der Luftverkehr zu den stabilsten Wachstumsbranchen mit rund fünf Prozent im Jahr gehört. Entscheidend wird sein, die Emissionen, Lärm wie auch Schadstoffe, entscheidend zu senken. Und das durch die Weiterentwicklung herkömmlicher Triebwerke, als auch durch die Entwicklung neuer Antriebe. Als Beispiel sei genannt, die Nutzung von Brennstoffzellen zur Stromversorgung von 30 Wi 06-07/12 Flugzeugen. Ein Projekt an dem das DLR erfolgreich arbeitet. Die Luftfahrtindustrie ist aber auch abhängig von der am Boden und in der Luft verfügbaren Infrastruktur. Es stellen sich die Fragen: Wie groß können Flugzeuge noch werden, oder ist die A380 das Größte was gebaut werden kann? Ist im Luftraum noch Platz? Wird es irgendwann Flugzeuge mit einem Ein-Mann-Cockpit oder den automatisierten Luftverkehr geben? Um den Herausforderungen der Zukunft begegnen zu können, ist es erforderlich, international zusammen zu arbeiten. Die Luftfahrt gilt als eine der sichersten Transportarten der Welt. Wird das auch weiterhin so bleiben? Das Verkehrsaufkommen über unseren Köpfen wird ja immer dichter, immer mehr Menschen können sich eine Lizenz privat leisten und die Verminderung der Unfallfolgen gestaltet sich sehr viel schwieriger als z.B. beim Automobil... Der Luftverkehr gehört zu den sichersten Transportverfahren. Die ständig sinkenden Unfallzahlen sind nicht zuletzt auch Ausdruck hoher und höchster Sicherheitsanforderungen. Daran wird sich auch in der Zukunft nichts ändern. Um dem gestiegenen Bedarf begegnen zu können, ist es notwendig, existierende Verfahren im Lufttransport und in der allgemeinen Fliegerei weiter zu entwickeln oder neue zu entwerfen. Dies aber im Rahmen der auf die Sicherheit des Passagiers ausgerichteten gesetzlichen Vorgaben. Natürlich werden auch diese Vorgaben immer wieder von neuem auf Ihre Anwendbarkeit und Gültigkeit überprüft und an die aktuelle Situation angepasst. Das gilt für alle Formen der Fliegerei. Welche Stellung nimmt die europäische Raumfahrt in der Welt ein? odbywać w ramach ustawowych przepisów skierowanych na bezpieczeństwo pasażerów. Naturalnie przepisy te sprawdza się wciąż na nowo pod kątem ich wykonalności i ważności oraz dopasowuje je do aktualnej sytuacji. Dotyczy to wszystkich form latania. Jaką pozycję zajmuje europejska kosmonautyka na świecie? We wszystkich dziedzinach Europa zajmuje wysokie miejsca w międzynarodowym przemyśle kosmonautycznym. Dotyczy to zarówno programów użytkowych jak obserwacja ziemi, komunikacja i nawigacja satelitarna, jak i prac badawczych i badania przestrzeni kosmicznej. Europa to jeden z niewielu regionów, które samodzielnie mogą wynieść na orbitę także duże satelity i sondy, jak np. te do badania przestrzeni kosmicznej. Europa dysponuje własnym laboratorium na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS, w której udział posiada 14 państw. Europa prowadzi i planuje misje kosmiczne, które od słońca do Saturna bezpośrednio badają wszystkie duże ciała niebieskie. Wspólnie z europejskimi partnerami stworzyliśmy Galileo – system nawigacji satelitarnej, który jako cywilna alternatywa amerykańskiego systemu GPS wykazuje duży potencjał rynkowy. Tworząc system GMES (Globalny Monitoring Środowiska i Bezpieczeństwa) uzyskaliśmy szeroką infrastrukturę na ziemi, w powietrzu i na orbicie ziemskiej. Za jej pomocą możemy systematycznie obserwować zmiany ziemi, jej atmosfery, mórz, regionów lodowcowych i klimatu. Z kolei niemiecka firma TESAT stworzyła komunikację laserową – technologię, która wielokrotnie zwiększa prędkość transferu danych w kosmosie. To stawia nas w światowej czołówce. Europa nimmt in allen Bereichen einen vorderen Platz in der internationalen Raumfahrt ein. Das gilt sowohl für die Anwendungsprogramme wie Erdbeobachtung, Satellitenkommunikation und –navigation, als auch für die Forschung im und Erforschung des Alls. Europa zählt zu der Handvoll Regionen, die auch große Satelliten und Sonden, etwa für die Weltraumforschung, eigenständig ins All bringen können. Europa hat ein eigenes Labor auf der Internationalen Raumstation ISS, an der 14 Staaten beteiligt sind. Europa hat und plant Weltraummissionen, die von der Sonne bis zum Saturn alle großen Himmelskörper präzise vor Ort studieren. Wir errichten mit den europäischen Partnern Galileo – ein Satellitennavigationssystem, das eine zivile Alternative zum amerikanischen GPS sein wird und großes Marktpotenzial verspricht. Mit GMES errichten wir eine umfangreiche Infrastruktur sowohl auf der Erde, in der Luft und im Erdorbit, mit der wir kontinuierlich die Veränderungen der Erde, ihrer Atmosphäre, Meere, Eisregionen und ihres Klimas beobachten können. Mit der LaserKommunikation schließlich hat die deutsche Firma TESAT eine Technologie entwickelt, die den Datentransfer im Weltraum auf Hochgeschwindigkeit beschleunigt. Damit sind wir weltweit an der Spitze. Seit den Anfängen der Raumfahrt galten vor allem die USA und Russland (vormals UdSSR) als die Hauptakteure. Die NASA hat jetzt aber ein Paar Gänge runtergeschaltet, Russland scheint sich hauptsächlich auf den Errungenschaften des Wi 06-07/12 31 Od zarania kosmonautyki głównymi aktorami na tej scenie były USA i Rosja (wtedy ZSRR). Obecnie jednak NASA zdecydowanie zwolniła i wydaje się że Rosja spoczęła na laurach osiągnięć socjalizmu. Nadchodzą za to inni azjatyccy gracze – naturalnie przede wszystkim Chiny. Jaką pozycję na tym polu może zająć Europa? Jakie strategiczne cele musi zrealizować europejski przemysł kosmonautyczny? Przemysł kosmonautyczny funkcjonuje obecnie tylko we współpracy międzynarodowej. W wielu dziedzinach badania kosmosu współpracujemy z Amerykanami i Rosjanami. Można tu wymienić przykłady takie jak prace 32 Wi 06-07/12 badawcze w stacjach kosmicznych, pomiary rentgenowskie eRosita (wspólnie z Rosjanami) czy Stratosferyczne Obserwatorium Astronomii Podczerwonej SOFIA (z Amerykanami). Ale to prawda: szczególnie w Azji Wschodniej są silne firmy, które są dla nas coraz bardziej interesujące z punktu widzenia kooperacji. Japonia jest partnerem na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej i w wielu misjach badawczych. Z Chinami współpracowaliśmy w 2011 roku przy bardzo udanym niemieckim projekcie SIMBOX, w trakcie którego po raz pierwszy urządzenie badawcze spoza Chin poleciało w kosmos w ramach załogowego programu kosmicznego Chińskiej Republiki Ludowej. Była to sensacja na skalę światową. Z kolei z Brazylią łączy nas wieloletnia współpraca w dziedzinie systemów nośnych. Rosnącą liczbę państw aktywnych w dziedzinie kosmonautyki postrzegam jako szansę na powstanie nowych kooperacji, które pozwolą jeszcze lepiej realizować niemieckie projekty badawcze i technologiczne. Nie jest tu wcale konieczne nowe pozycjonowanie Niemiec i Europy. Szczególnie w dziedzinie badania przestrzeni kosmicznej szukamy kooperacji i sami jesteśmy uznanymi potencjalnymi partnerami. Nasze know how jest cenione i wykorzystywane na całym świecie. Dążymy jednak do stabilnych Sozialismus auszuruhen. Dafür drängen aber andere asiatische Player nach vorn – vor allem natürlich China. Wie kann sich hier Europa positionieren? Welche strategischen Ziele gilt es für die europäische Raumfahrt zu realisieren? Raumfahrt funktioniert heute nur in internationaler Kooperation. Mit den Amerikanern und Russen arbeiten wir auf vielen Gebieten in der Weltraumforschung eng zusammen. Beispiele sind die Forschung auf der Raumstation, die Röntgen-Mission eRosita (gemeinsam mit den Russen) oder das f liegende Inf rarotObservatorium SOFIA (mit den Amerikanern). Aber Sie haben recht: Insbesondere in OstAsien gibt es starke Player, die mehr und mehr auch für unsere Kooperationen interessant sind. Japan ist Partner auf der Internationalen Raumstation und bei vielen wissenschaftlichen Missionen. Mit China hatten wir 2011 das sehr erfolgreiche deutsche Projekt SIMBOX, bei dem erstmals nicht-chinesische Forschung im Rahmen des bemannten Raumfahrtprogramms der Volksrepublik flog. Das war weltweit eine Sensation. Mit Brasilien verbindet uns eine langjährige Kooperation im Bereich Trägersysteme. Die wachsende Zahl an Raumfahrtnationen steht für mich als Chance, neue strategische Partnerschaften zu etablieren, um deutsche Interessen in Forschung und Technologie noch besser realisieren zu können. Deutschland und Europa müssen sich hier gar nicht neu positionieren. Gerade in der Weltraumforschung suchen wir die Partnerschaft und sind gesuchte Partner. Unsere Qualitäten sind weltweit geschätzt und nachgefragt. Unser Ziel ist es aber, zu den aufstrebenden Raumfahrtnationen Wi 06-07/12 33 RAP O RT W I / R A P PO R T W I kontaktów z państwami, które rozwijają się w dziedzinie kosmonautyki. W ten sposób będziemy mogli poszerzyć możliwości związane z lotami kosmicznymi i zwiększyć ich wydajność. Badawcze loty kosmiczne stają się coraz trudniejsze – głównie z powodu stopniowego wydłużania odległości do badanych miejsc. Jak można przezwyciężyć te problemy? Czy nadal będzie się dążyć do załogowych lotów w kosmos czy księżyc pozostanie na dłużej apogeum naszych międzyplanetarnych ambicji? Eksploracja kosmosu przy pomocy sond i systemów lądowania ograniczy się na razie do Układu Słonecznego. Do przeprowadzenia misji Deep Space poza ten obszar brakuje jeszcze odpowiednich systemów napędowych. Jednak również Układ Słoneczny kryje w sobie jeszcze wiele tajemnic. Podczas przyszłych misji międzyplanetarnych wzrosną wymogi dotyczące trwałości i autonomii systemów. Misje są coraz bardziej złożone i wymagają odpowiedniego zaopatrzenia w energię. Musimy znaleźć odpowiedzi na te technologiczne wyzwania. 34 Wi 06-07/12 W sferze załogowych lotów kosmicznych stawiamy obecnie na stację kosmiczną. Również na księżycu z pewnością znowu wylądują ludzie. Księżyc jest niezbędną powierzchnią testową dla technologii eksploracyjnych. Również pod względem naukowym nasz satelita nie jest jeszcze wystarczająco zbadany. Amerykanie planują także podróże do asteroidów. Zanim jednak udamy się w podróż na Marsa, musimy sprostać wielu technologicznym i medycznym wyzwaniom – nie wspominając już o finansowych i politycznych. Niemcy i Europa nie mogą tutaj podejmować żadnych indywidualnych kroków i nie zamierzają tego robić. Jeśli na tym obszarze zostanie nawiązana międzynarodowa współpraca, to jestem przekonany, że Niemcy wezmą w niej udział. Jest jeszcze dużo do zrobienia w tym zakresie. Jestem zdania, że obecnie Międzynarodowa Stacja Kosmiczna, a od roku 2020 względnie blisko leżący księżyc to idealne miejsca startu astronautów do bardziej oddalonych celów. nachhaltige Beziehungen zu etablieren. So wird es uns gelingen, die Möglichkeiten für die Raumfahrt zu erweitern und noch effizienter zu gestalten. Die Erkundungsflüge ins All werden zunehmend schwieriger – vor allem wegen der immer größerer Distanz zu den Erkundungszielen. Wie will man diese Probleme überwinden? Werden weiterhin bemannte Weltraumflüge angestrebt oder belassen wir Menschen es erst mal beim Mond? Die Weltraumforschung mit Sonden und Landesystemen wird sich auf absehbare Zeit auf unser Sonnensystem beschränken. Für Deep Space Missionen darüber hinaus fehlen uns entsprechende Antriebssysteme. Aber auch unser Sonnensystem steckt noch voller Geheimnisse. Bei künftigen Planeten-Missionen steigen die Ansprüche an Robustheit und Autonomie der Systeme. Die Missionen werden komplexer und haben entsprechenden Energiebedarf. Auf diese technologischen Herausforderungen müssen wir Antworten finden. In der der bemannten Raumfahrt setzen wir derzeit auf die Raumstation. Auch auf dem Mond werden sicher wieder Menschen landen. Der Mond ist als Testbed für Explorationstechnologien unentbehrlich. Außerdem ist unser Erdtrabant auch wissenschaftlich noch nicht genug erforscht. Die Amerikaner planen auch Reisen zu Asteroiden. Bevor wir uns aber auf die Reise zum Mars machen können, müssen wir noch viele technologische und medizinische Herausforderungen meistern – von den finanziellen und politischen einmal abgesehen. Deutschland und Europa können und werden da keine Alleingänge machen können. Wenn es eine internationale Zusammenarbeit auf diesem Gebiet gibt, dann bin ich überzeugt, dass sich Deutschland daran beteiligen wird. Hier gibt es also noch sehr viel zu tun. Vorerst sehe ich daher die Internationale Raumstation und ab den 2020er Jahren dann den doch relativ nahen Mond als ideale Sprungbretter für weitere Ziele von Astronauten. Sind die enormen Kosten der Raumfahrt durch die möglichen Entdeckungen und Erkenntnisse gerechtfertigt? Gibt es ein Durchsickern der für Weltraumzwecke entwickelten Technologien ins erdliche Leben? Raumfahrt ist ein Werkzeug für die Menschen. Wir betreiben Raumfahrt nicht ihrer selbst willen, sondern stets mit konkreten R A P O RT WI / R A P P OR T W I Czy możliwe odkrycia i nowa wiedza usprawiedliwiają gigantyczne koszty lotów kosmicznych? Czy technologie powstałe do celów eksploracji kosmosu przenikają do ziemskiego życia? Kosmonautyka to narzędzie dla ludzi. Realizujemy loty kosmiczne nie dla nich samych, ale zawsze w konkretnym celu. Chcemy poszerzać naszą naukową i technologiczną wiedzę – aby zapewnić większy komfort życia i bezpieczeństwo. Prognoza pogody jest dziś dla wszystkich czymś naturalnym. Istnieją jednak również bardziej specyficzne osiągnięcia. Wyniki badań na stacji kosmicznej mają bezpośredni wpływ na rozwiązania w medycynie czy technice procesów. Poza tym innowacje pochodzące z przemysłu kosmonautycznego przenikają do techniki naziemnej. Wkrętak akumulatorowy i okulary progresywne są tego najlepszym przykładem. To co kiedyś było raczej dziełem przypadku, dzisiaj podlega specjalnym programom transferu technologii. Kosmonautyka to generalne odzwierciedlenie potencjału technologicznego danego kraju, co pociąga za sobą skutki dla gospodarczych kooperacji w całkiem innych sektorach „Kto potrafi latać w kosmos, ten potrafi wszystko“, to niegdysiejsze hasło reklamowe niemieckiego przemysłu kosmicznego. Oprócz bezpośredniego wpływu na rynki i usługi kosmonautyka ma bardzo wysoką wartość polityczną. Loty kosmiczne to jeden z naprawdę wielkich, trwałych i jednoczących sukcesów Europy. W pokojowy sposób zbliżają one do siebie coraz więcej państw z całego świata i tworzą sieć kontaktów między ich społeczeństwami i instytucjami państwowymi: jeszcze nigdy nie było wojny między krajami realizującymi loty kosmiczne. Nie jest to wprawdzie żadna gwarancja, ale pomyślny znak pozytywnej i twórczej siły kosmonautyki. Od kilku lat snuje się śmiałe plany cywilnych lotów kosmicznych. Jak daleko jeszcze do takiej komercyjnej oferty? Jak bardzo masowe mogą stać się loty kosmiczne? Firma Virgin Galactic sprzedała już pierwsze loty, jednak ich realizacja przeciąga się w czasie. Pod tym względem komercyjne loty w kosmos nie różnią się od państwowych – chociaż w przypadku lotów suborbitalnych trudno jest mówić o lotach kosmicznych. Jeżeli prywatnym operatorom uda się przeprowadzić tego rodzaju loty w bezpieczny i niezawodny sposób, będzie to wzbogacenie Zielen im Auge. Wir wollen unser wissenschaftliches und technologisches Wissen erweitern – für mehr Wohlstand und Sicherheit. Der Wetterbericht ist heute für jeden eine Selbstverständlichkeit. Aber es gibt auch spezifischere Errungenschaften. Forschung auf der Raumstation fließt unmittelbar in Entwicklungen in der Medizin oder Prozesstechnik ein. Außerdem fließen Innovationen aus Raumfahrt in die ganz irdische Technik. Der Akkuschrauber und die Gleitsichtbrille sind da die besten Beispiele. Früher eher zufällig, heute gibt es gezielte Technologietransfer-Programme. Raumfahrt steht ganz generell für das technologische Potenzial eines Landes, was wiederum Effekte für wirtschaftliche Kooperationen auf ganz anderen Sektoren hat. „Wer Raumfahrt kann, kann alles“, hat einmal die deutsche Raumfahrtindustrie geworben. Neben direkten Auswirkungen auf Märkte und Dienstleistungen hat die Raumfahrt einen sehr hohen politischen Wert. Europa hat mit der Raumfahrt einen seiner wirklich großen, nachhaltigen und einigenden Erfolge. Raumfahrt bringt heute immer mehr Nationen aus der ganzen Welt auf friedliche Weise zusammen und vernetzt ihre Gesellschaften und staatlichen Institutionen: Es hat noch nie einen Krieg zwischen Raumfahrt treibenden Nationen gegeben. Das ist keine Garantie, aber doch ein erfreuliches Zeichen für die positive, gestalterische Kraft der Raumfahrt. RAP O RT W I / R A P PO R T W I kosmonautyki. Amerykańskie instytuty wykupiły już miejsca dla urządzeń badawczych podczas lotów firmy Virgin Galactic. Jestem bardzo otwarty na ten rozwój i oczekuję go z zainteresowaniem. Biorąc jednak pod uwagę wysokie koszty i na razie jeszcze niewielką ofertę lotów, upłynie jeszcze sporo czasu, zanim wycieczka w kosmos stanie się rodzinną rozrywką. niemieckiego przemysłu w komunikacji optycznej. Technika ta pozwala na ekstremalnie szybki transfer danych. Komunikacja optyczna nie jest przy tym narażona na podsłuch, a pasma częstotliwości są jeszcze dostępne niemal bez ograniczeń. Chcemy sprawić, by ten najwyższej klasy system stał się światowym standardem poprzez implementację podczas europejskich to dzięki komunikacji satelitarnej, możliwej dzięki lotom kosmicznym. Mielibyśmy mniej bezpośrednio nadającej telewizji i mniej mobilnej komunikacji. Musielibyśmy zrezygnować z prognozy pogody, systemu nawigacji w samochodzie czy poza nim. Technologia kosmiczna pomaga również tam, gdzie się tego nie spodziewamy. Umożliwia bardziej precyzyjne Seit einigen Jahren werden kühne Pläne für eine zivile Raumfahrt geschmiegt. Wie weit sind wir noch von einem kommerziellen Angebot entfernt? Und wie massentauglich ist die zivile Raumfahrt? Virgin Galactic hat seine ersten Flüge bereits verkauft, die Aufnahme des Geschäfts hat sich Kluczowym punktem współczesnego życia – czy to prywatnego, czy gospodarczego – jest komunikacja. Czy istnieją technologie oparte na przestrzeni kosmicznej, które w przyszłości pozwolą nam na jeszcze szybszą komunikację i to na całej kuli ziemskiej? Takie technologie niewątpliwie istnieją. Najnowszą z nich jest wspomniana już technologia komunikacji laserowej. Skonstruowanie Laser Communication Terminal (LCT) stanowi o przewadze technologicznej misji, jak np. GMES czy dużą europejską platformę Alpha-Bus do komunikacji satelitarnej. nawożenie pól uprawnych, inteligentne zarządzanie ruchem drogowym i sporządzanie aktualnych map, które są podstawą szybkich i ukierunkowanych działań sił ratunkowych po katastrofach e k o l o g i c z ny c h . B a d a n i a w przestrzeni kosmicznej przyniosły również wiele nowych rozwiązań w dziedzinie medycyny i tworzenia nowych materiałów, między innymi do łopat turbin czy karoserii. Podnosi to znacznie komfort naszego życia. Kosmonautyka to dziś stały element naszej codzienności. aber nach hinten verschoben. In diesem Punkt unterscheidet sich die kommerzielle Raumfahrt nicht von der staatlichen – wenngleich man bei Suborbital-Flügen kaum von Raumfahrt reden kann. Wenn es privaten Anbietern gelingt, diese Art von Flügen sicher und zuverlässig durchzuführen, wird dies eine Bereicherung für die Raumfahrt insgesamt. So wurden von amerikanischen Instituten bereits Plätze für wissenschaftliche Forschungsgeräte auf Flügen von Virgin Galactic gekauft. Dieser Entwicklung blicke ich sehr 36 Wi 06-07/12 Na jakie inne obszary naszej codzienności – poza komunikacją – wpływa technologia kosmiczna? Jestem skłonny zaryzykować stwierdzenie, że nikt z nas nie chciałby przeżyć dnia, w którym zostałyby wyłączone wszystkie instalacje mające źródło w technologii kosmicznej. W wydarzeniu sportowym, takim jak EURO, nie mogłoby wziąć udziału tyle osób, jak dzieje się R A P O RT WI / R A P P OR T W I aufgeschlossen und gespannt entgehen. Bei den hohen Kosten und vorerst wenigen Flügen wird es aber sicherlich noch einige Zeit dauern, bis der Ausflug ins All zu einem Familienvergnügen werden wird. Der Dreh- und Angelpunkt des heutigen Lebens – egal ob privat oder wirtschaftlich – ist die Kommunikation. Gibt es neue Weltraumgestützte Technologien die uns zukünftig erlauben noch schneller zu Kommunizieren und zwar von überall um den Globus? Diese gibt es zweifellos. Eine ganz neue Technologie ist die bereits erwähnte Laserkommunikation. Mit der Entwicklung des Laser Communication Ter minal (LCT) hat sich die deutsche Industrie einen technologischen Vorsprung in der optischen Kommunikation erarbeitet. Bei dieser Technik werden Daten mit extrem hoher Rate übertragen. Darüber hinaus ist optische Kommunikation „abhörsicher“ und Bandbreiten stehen noch nahezu unbegrenzt zur Verfügung. Über die Implementierung bei europäischen Missionen, etwa bei GMES und der großen europäischen Plattform AlphaBus zur Satellitenkommunikation ist es unser Ziel, diese deutsche Spitzenentwicklung als weltweiten Standard etablieren. Abgesehen von der Kommunikation, welche anderen Bereiche unseres Alltags werden von der Raumfahrt beeinflusst? Ich darf vielleicht behaupten, dass Sie den Tag, an dem einmal alle Raumfahrt-Anwendungen abgeschaltet werden würden, nicht erleben möchten. An einem Großereignis wie der FussballEuropameisterschaft könnten bei weitem nicht so viele Menschen teilhaben, wie es die Raumfahrt mit der Satellitenkommunikation möglich macht. Wir hätten weniger direkt übertragenes Fernsehen und weniger mobile Kommunikation. Wir müssten auf den Wetterbericht verzichten, auf das Navigationssystem im Auto oder in der Freizeit. Raumfahrt hilft auch da, wo man es nicht direkt vermutet. Sie ermöglicht heute das gezieltere Düngen von Ackerflächen, ein intelligenteres Verkehrsmanagement und aktuelle Karten, welche den raschen und gezielten Einsatz von Hilfskräften nach Umweltkatastrophen überhaupt erst ermöglichen. Auch für die Medizin und Entwicklung neuer Materialien, etwa für Turbinenschaufeln oder Karosserien, hat die Forschung im Weltraum Erkenntnisse gebracht, die unser Leben heute lebenswerter machen. Raumfahrt ist heute ein fester Bestandteil unseres Alltags. Konkurs! Gewinnspiel! Wygraj dwuosobową kolację z menu degustacyjnym połączonym z degustację win w restauracji Amber Room w Warszawie o wartości 1000 PLN! Amber Room to jedna z najpopularniejszych restauracji w Warszawie, której specjalnością jest Kuchnia Polska w nowoczesnym wydaniu. Wyślij nam przepis na lekki, letni deser Najsmaczniejszy przepis wygrywa! Odpowiedzi prosimy przesyłać na adres AHK Polska lub drogą mailową na adres: [email protected] do 16 lipca. Zwycięzcę konkursu ogłosimy w następnym numerze Wi. Gewinnen Sie ein exklusives Dinner inklusive Weinverkostung für zwei Personen im Restaurant Amber Room in Warschau im Wert von 1000 PLN! Amber Room gehört zu den besten Restaurants in Warschau und spezialisiert sich in polnischer Küche auf moderne Art. Schicken Sie uns ein Rezept für ein leichtes, sommerliches Dessert Das leckerste Rezept gewinnt! Ihre Antworten schicken Sie bitte an unsere Adresse oder per Email an [email protected] bis zum 16. Juli. Der Gewinner wird in der nächsten Ausgabe der Wi bekannt gegeben. Wi 06-07/12 37 Stulecie niemieckiego lotnictwa Niemiecki przemysł lotniczy zdążył już przyzwyczaić do sukcesów – od połowy lat 90-tych średnia stopa wzrostu w przemyśle lotniczym wynosi 8% rocznie. Die deutsche Luftfahrtindustrie hat sich bereits an Erfolge gewöhnt. Seit Mitte der 90er Jahre beträgt das durchschnittliche Jahreswachstums acht Prozent. Prognozy – przejaśnienia czy gradowe chmury? Podczas konferencji prasowej Związku Niemieckiego Przemysłu Lotniczego i Astronautycznego (Bundesverband der Deutschen Luft- und Raumfahrtindustrie e.V. – BDLI), która miała miejsce 16.04 b.r., wręcz powiało monotonią. Przewodniczący związku Thomas Enders po raz kolejny miał do zakomunikowania niemal same dobre informacje. Obroty w tym sektorze za rok 2011 wzrosły do 25,7 mld EUR, podobnie zresztą jak liczba zatrudnionych, która wynosi obecnie prawie sto tysiące. Najbliższy rok niesie ze sobą nadzieję na kolejne sukcesy – rekordowe zamówienia dla Airbusa, czy otwarcie nowego lotniska Berlin Brandenburg to tylko niektóre z nich. Niemniej jednak, wg ekspertów 2012 wcale nie jest pewniakiem. Wszystko zależy od zasięgu kryzysu walutowego. Cywilny Das Jahrhundert der deutschen Luftfahrt Aleksandra Rejman AHK Polska / AHK Polen rynek samolotów podlega innym przebiegom koniunkturalnym niż wojskowy i często odzwierciedla aktualną sytuację gospodarczą na świecie, jako że jest związany z zamówieniami od komercyjnych towarzystw lotniczych. By lepiej zrozumieć sytuację niemieckiego przemysłu lotniczego warto zapoznać się z kilkoma faktami i liczbami. Sto lat rozwoju W ubiegłym roku niemieckie lotnictwo świętowało swoje stulecie. To w 1911 roku w niebo wzbił się pierwszy niemiecki transportowiec i przebył trasę między Berlinem a Frankfurtem. Na krótko potem Niemcy odegrali niemałą rolę w historii światowego lotnictwa – w 1915 roku inżynier Hugo Junkers skonstruował w Dessau pierwszy na świecie samolot wykonany w całości z metalu. Dziś branża lotnicza i aeronaut yczna to jedna z kluczowych gałęzi niemieckiego przemysłu. Mimo, że jest to stosunkowo niewielki sektor, stanowi on siłę napędową dla gospodarki i rozwoju technologii, łącząc elektronikę, robotykę, me trologię, cyber ne t ykę oraz badania materiałowe. W całkowitym obrocie udział wydatków na badania i rozwój wynosi od 15-20% i jest znacząco wyższy niż w przypadku innych branż (jak np. w przemyśle samochodowym). Nic zresztą dziwnego – wyniki pracy technologów w tym sektorze mają ogromne znaczenie dla rozwoju innych gałęzi przemysłu. Prognosen – Aufheiterung oder Sturmwolken? Auf der Pressekonferenz des Bundesverbandes der Deutschen Luft- und Raumfahrtindustrie e.V. am 16.04. herrschte geradezu Monotonie. Der Verbandsvorsitzende Thomas Enders verkündete einmal mehr fast ausschließlich positive Nachrichten. Der Branchenumsatz stieg 2011 auf 25,7 Mrd. EUR, ähnlich übrigens wie die Beschäftigtenzahl, die derzeit fast 100.000 beträgt. Das nächste Jahr bringt Hoffnung auf weitere Erfolge – Rekordaufträge für Airbus oder die Eröffnung des neuen Flughafens Berlin-Brandenburg sind nur einige davon. Trotzdem ist 2012 laut Experten mitnichten ein Selbstläufer. Alles hängt vom Ausmaß der Währungskrise ab. Der zivile Flugzeugmarkt unterliegt einem anderen Konjunkturverlauf als der militärische und spiegelt oft die aktuelle Weltwirtschaftslage wieder, da er von den Bestellungen kommerzieller Fluggesellschaften abhängt. Wi 06-07/12 39 RAP O RT W I / R A P PO R T W I Niemiecki przemysł lotniczy jest osadzony na północy i na południu, przede wszystkim wokół Monachium, Bremy, Friedrichshafen oraz Hamburga, który jest trzecią po Seattle i Tuluzie światową siedzibą lotnictwa. 65% całkowitych obrotów w sektorze lotnictwa pochodzi z produkcji maszyn cywilnych i helikopterów. Rynek cywilny opiera się przede wszystkim na zakładach produkujących statki powietrzne oraz na poddostawcach systemów ich wyposażenia (a także uzbrojenia). Według danych Federalnego Urzędu Lotnictwa (Luftfahrt Bundesamt), w ubiegłym roku w Niemczech zarejestrowanych było 169 przedsiębiorstw z zezwoleniem na prowadzenie działalności – dla porównania w 2004 roku było ich 119. Podczas gdy poddostawcy to w dużej mierze mali lub średniprzedsiębiorcy, to niemieckie zakłady działają obecnie w ramach europejskich koncer nów lotniczych. Wiele spośród światowych przedsiębiorstw lotniczych i astronautycznych ma swoje siedziby właśnie w Niemczech, jak np. Airbus, Eurofighter, Eurocopter czy EADS Astrium. Ponadto za sprawą MTU Aero Engines GmbH i Rolls-Royce Deutschland Ltd & Co KG w Niemczech tworzone i produkowane są zespoły napędowe najnowszej generacji. Zasadniczo cywilny r ynek samolotów komunikacyjnych został podzielony między dwóch silnych graczy – Airbus i Boeing. W kontekście Niemiec ten pierwszy odgrywa szczególnie ważną rolę. Airbus Industries powstał w 1970 roku w wyniku wspólnej inicjatywy Niemiec, Hiszpanii, Francji i Wielkiej Brytanii. Już jego pierwsze dziecko – Airbus A 300 40 Wi 06-07/12 B – odniosło znaczący sukces. To właśnie dzięki temu koncernowi Europa znalazła się w pierwszej lidze światowych graczy w kwestii Um die Situation der deutschen Luftfahrtindustrie besser zu verstehen, sollte man einige Zahlen und Fakten kennen. Heute ist die L uft- und Raumfahrt Schlüsselsektor der deutschen Industrie. Und obwohl er verhältnismäßig budowy maszyn lotniczych. Przedsiębiorstwo jest dla Niemiec szczególnie ważne, bo z dwunastu siedzib Airbusa, pięć znajduje się w właśnie tutaj. Airbus zapewnia więc nie tylko konkurencyjność, ale również miejsca pracy. Hundert Jahre Entwicklung klein ist, stellt er eine treibende Kraft der Wirtschaft und technischen Entwicklung dar. Sie vereint Elektronik, Robotik, Meteorologie, Kyber netik und Materialstudien. Die Ausgaben für Forschung und Entwicklung am machen 15-20 Prozent des Gesamtumsatzes aus und sind deutlich höher als in anderen Branchen (z.B. in der Automobilindustrie). Dies sollte aber keineswegs überraschen: was die Technologen in diesem Sektor W ub. roku liczba zatrudnionych w przemyśle lotniczym wyniosła 97 438 osób – oznacza to ciągły wzrost na przestrzeni ostatnich lat. Jeszcze w 2007 roku w tej branży zatrudnionych było 88 208 Im vergangenen Jahr feierte die deutsche Luftfahrt ihr hundertjähriges Jubiläum. 1911 hob das erste deutsche Frachtflugzeug in Berlin ab um die Strecke nach Frankfurt zu bezwingen. Kurz darauf spielte Deutschland wieder eine wichtige Rolle in der Historie der Luftfahrt: 1915 konstruierte der Ingenieur Hugo Junkers in Dessau das erste Ganzmetallflugzeug der Welt. R A P O RT WI / R A P P OR T W I pracowników (źródło: statysta). Co więcej, rocznie w Niemczech szkoli się ok. 4,5 kolejnych fachowców w dziedzinie lotnictwa. Łącznie DLR istotną rolę odgrywa również Związek Niemieckiego Przemysłu Lotniczego i Astronautycznego (Bundesverband der Deutschen schaffen, hat auch in anderen Industriezweigen ungemeine Bedeutung. Die deutsche Luftfahrtindustrie sitzt im Norden und Süden, vor allem um München, Bremen, Friedrichshafen sowie Hamburg. Die Hansestadt ist dabei weltweit der drittgrößte Branchenstandort nach Seattle und Toulouse. 65 Prozent des Gesamtumsatzes im Luftfahrtsektor kommt aus der zivilen Flugzeug- und Hubschrauberherstellung. Der zivile Sektor stützt sich vor allem auf Flugzeugbaubetriebe und Zulieferer von deren Ausr üstungssystemen (und auch Bewaff nung). Angaben des Luftfahrtbundesamts zufolge waren im letzten Jahr in Deutschland 169 Unternehmen mit einer Gewerbeerlaubnis registriert – 2004 waren es im Vergleich nur 119. od przemysłu lotniczego zależnych jest aż 850 tys. miejsc pracy. Tylko Niemieckie Centrum Lotnictwa i Astronautyki (Deutsches Zentrum für Luft- und Raumfahrt – DLR), zatrudnia 7 tys. specjalistów, pracujących na co dzień w 32 instytutach w całym kraju. DLR zajmuje się badaniami nad aeronautyką, transportem i energią Niemiec, planuje i realizuje również niemieckie działania w dziedzinie astronautyki. Obok Luft- und Raumfahrtindustrie e.V. – BDLI) – centralna organizacja niemieckiego przemysłu lotniczego i astronautycznego, która reprezentuje interesy ponad 180 firm członkowskich i jest ponadto organizatorem słynnej ILA – najstarszej na świecie wystawy lotniczej i astronautycznej, która w tym roku odbędzie się po raz sto drugi. Orientacyjna suma wartości umów biznesowych zawartych podczas ILA wynosi bagatela 14 mld euro. Während die Zulieferer meist kleine oder mittlere Unternehmen sind, so arbeiten die deutschen Hersteller derzeit im Rahmen europäischer Luftfahrtkonzerne. Viele der globalen Luft- und Raumfahrtunternehmen haben ihren Sitz in Deutschland, z.B. Airbus, Eurofighter, Eurocopter oder EADS Astrium. Zudem werden dank der MTU Aero Engines GmbH und Rolls-Royce Deutschland Ltd & Co KG in Deutschland Antriebsgruppen der neuesten Generation entwickelt und produziert. Grundsätzlich teilen sich zwei starke Spieler den zivilen Markt für Verkehrsflugzeuge – Airbus und Boeing. In Deutschland spielt ersterer eine besonders wichtige Rolle. Airbus Industries entstand 1970 als Gemeinschaftsinitiative Deutschlands, Spaniens, Frankreichs und Großbritanniens. Schon das erste Kind, der Airbus A 300 B, brachte großen Erfolg. Genau diesem Konzern ist es zu verdanken, dass Europa in der ersten Liga der globalen Flugzeugbauer spielt. Das Unternehmen ist für Deutschland besonders wichtig, weil sich von den zwölf Airbus Standorten fünf hier befinden. Airbus sichert somit nicht nur Wettbewerbsfähigkeit, sondern auch Arbeitsplätze. Im vergangenen Jahr betrug die Beschäftigtenzahl in der Luftfahrtindustrie 97.438 – ein ständiger Anstieg über die letzten Jahre. Nach 2007 waren in der Branche 88.208 Mitarbeiter angestellt (Quelle: Statistik). Außerdem werden in Deutschland jährlich 4.500 weitere Luftfahrtfachkräfte ausgebildet. Insgesamt hängen von der Luftfahrtindustrie bis zu 850.000 Arbeitsplätze ab. Allein das Deutsche Zentrum für Luft- und Raumfahrt (DLR) beschäftigt 7.000 Spezialisten, die täglich in 32 Instituten bundesweit arbeiten. Das DLR beschäftigt sich mit Untersuchungen zu Raumfahrt, Transport und Energie in Deutschland. Es plant und realisiert auch die deutschen Raumfahrtaktivitäten. Neben dem DLR spielt auch der Bundesverband der Deutschen Luft- und Raumfahrtindustrie e.V. (BDLI) eine wesentliche Rolle. Er ist die zentrale Organisation der deutschen Luft- und Raumfahrtindustrie, vertritt die Interessen von über 180 Mitgliedsf irmen und ist außerdem Organisator der berühmten ILA, der ältesten Luftund Raumfahrtmesse der Welt, die dieses Jahr zum hundertzweiten Mal stattfindet. Der ungefähre Wert der auf der ILA geschlossenen Verträge beträgt die Lapalie von 14 Mrd. Euro. Wi 06-07/12 41 Sensowny luksus Sinnvoller Luxus Wygodne i oszczędne w czasie podróżowanie to prawdziwy luksus. Państwa firma oferuje ekskluzywne usługi lotnicze. Kto w dzisiejszych czasach może sobie na nie pozwolić? Jak kształtowała się sprzedaż tych lotów w ostatnich trzech latach? Lotów czarterowych nie nazywałbym luksusem w ogólnym tego słowa znaczeniu. Wielu spośród naszych pasażerów to osoby podróżujące służbowo, które zwracają baczną uwagę na stosunek ceny do jakości usługi. Oszczędność czasu w porównaniu z regularnymi lotami nie jest dla tych grup luksusem, to raczej dokładna kalkulacja. Podróż na wiele spotkań w różnych miejscach jest zdecydowanie krótsza, a zaoszczędzony czas można aktywnie wykorzystać. I to właśnie czyni ten model 42 Wi 06-07/12 opłacalnym. W ciągu ostatnich trzech lat zanotowaliśmy stale wzrastający popyt i również w przyszłości spodziewamy się pozytywnego rozwoju. Czy Państwa klienci to raczej osoby podróżujące służbowo czy w celach prywatnych? Zdecydowanie przeważają podróżesłużbowe. Nie zmieni się to również w przyszłości. Zainteresowanie lotami w celach prywatnych ma miejsce w sytuacjach, w których do danego miejsca nie można dotrzeć regularną linią lotniczą albo wiąże się to z wieloma przesiadkami. Jak ocenia Pan rynek indywidualnych lotów? Czy można spodziewać się jeszcze dużego wzrostu? Jestem zdania, że rynek lotów czarterowych będzie się nadal Bequem und zeiteffizient zu reisen ist ein Luxus. Sie bieten einen exklusiven Flugservice an. Können sich das heutzutage viele leisten? Wie verkauften sich die Flüge innerhalb der letzten drei Jahre? Ich würde bei Charterf lügen nicht generell von Luxus sprechen. Viele unsere Passagiere sind Geschäftsreisende und achten sehr wohl auf das Preis-Leistungsverhältnis. Die Zeitersparnis im Vergleich zum Linienangebot ist für diese Gruppen kein Luxus, sondern genau kalkuliert. Wer durch die Reise zu mehreren Terminen deutlich kürzer unterwegs ist, kann die gesparte Zeit sinnvoll nutzen und das rechnet sich. In den letzten drei Jahren haben wir eine konstant steigende Nachf rage verzeichnet und erwarten auch weiterhin eine positive Entwicklung. Haben Sie mehr Kunden die die Flüge als Geschäftsflüge oder Privatflüge nutzen? Geschäftsf lüge stellen den mit Abstand größeren Anteil dar. Daran wird sich auch in Zukunft nichts ändern. Privatf lüge werden vor allem dann nachgef ragt, wenn mit der Linie der Zielort gar nicht beziehungsweise nur mit sehr großen Umwegen erreichbar ist. Wie schätzen Sie den Markt für solche individuellen Flüge ein? Wird er noch sehr wachsen? Ich gehe davon aus, dass der Chartermarkt weiterwachsen wird. Besonders für das Jahr 2013 sind die Vorzeichen sehr positiv. Hier erwarte ich einen zusätzlichen Schub. Die Oszczędność czasu w porównaniu z regularnymi lotami to dokładna kalkulacja. Podróż na wiele spotkań w różnych miejscach jest zdecydowanie krótsza, a zaoszczędzony czas można aktywnie wykorzystać – zapewnia Alexander Hertle, General Manager Air Charter Service Niemcy, w wywiadzie dla Wi. Die Zeitersparnis im Vergleich zum Linienangebot ist genau kalkuliert. Wer durch die Reise zu mehreren Terminen deutlich kürzer unterwegs ist, kann die gesparte Zeit sinnvoll nutzen und das rechnet sich – versichert Alexander Hertle, General Manager Air Charter Service Deutschland, im Interview mit der W i. rozwijał. Szczególnie pozytywne są prognozy na rok 2013. Spodziewam się wtedy dodatkowego wzrostu. Doświadczenia ostatnich lat pokazały, że zapotrzebowanie na tego typu usługi rośnie, a nasza oferta cieszy się dużym zainteresowaniem. Air Charter Service działa również w Polsce. Jak rozwija się tutejszy rynek? Działamy na arenie międzynarodowej i także w Polsce zauważamy pozytywny rozwój rynku. Przede wszystkim w związku ze zbliżającymi się Mistrzostwami Europy w piłce nożnej w Polsce i na Ukrainie codziennie wpływają zapytania o loty czarterowe do miejsc, gdzie odbędą się rozgrywki. Już w grudniu, po przeprowadzeniu losowania rundy f inałowej, gwałtownie wzrósł popyt na nasze loty czarterowe. Jedna z grup kibiców wynajęła nawet samolot na cały czas trwania mistrzostw. Z doświadczenia wiemy, że oprócz zainteresowania fazą grupową, pojawią się kolejne krótkoterminowe zapytania, kiedy będą już znane zestawienia zespołów ćwierćfinałów i dalszych meczy. Jakimi samolotami dysponuje firma? Przy wyborze odpowiedniego samolotu zawsze kierujemy się potrzebami klientów. Jest to możliwe dzięki naszej elektronicznej bazie danych, która stale rejestruje dane o ruchu i dostępności 50 000 samolotów na całym świecie. Możemy więc zawsze zaoferować odpowiedni samolot. Na życzenie organizujemy również kompletny transfer do wybranego miejsca. Erfahrungen der letzten Jahre haben gezeigt, dass der Bedarf zunimmt und wir mit unseren Angeboten auf große Resonanz stoßen. Air Charter Service ist auch in Polen aktiv. Wie entwickelt sich hier der Markt? Wir sind international tätig und beobachten auch in Polen eine positive Marktentwicklung. Besonders hinsichtlich der bevorstehenden Fußball Europameisterschaft in Polen und der Ukraine treffen täglich Anfragen zu Charterf lügen zu den Spielorten bei uns ein. Bereits seit Auslosung der Endrunde im Dezember stieg die Nachfrage nach Charterf lügen bei uns rasant an. Für eine Fangruppe haben wir sogar für die gesamte Dauer der Europameisterschaft ein Flugzeug unter Vertrag genommen. Zusätzlich zu dem Interesse an den Vorr undenspielen werden erfahrungsgemäß sprunghaft weitere Anf ragen eintreffen, wenn die Endrundenpaarungen feststehen. Mit was für Fliegern fliegen Sie? Wir f liegen immer mit dem Fluggerät, das optimal zu den Bedürfnissen unserer Kunden passt. Möglich wird das, durch unsere elektronische Luftfahrtdatenbank, die permanent die Bewegungsdaten und Verfügbarkeit von weltweit 50.000 Luftfahrtzeugen verwaltet. Damit können wir jederzeit das passende Fluggerät anbieten. Dar über hinaus organisieren wir auf Wunsch den kompletten Transfer bis zum Bestimmungsort. Wi 06-07/12 43 Polska komunikacja lotnicza jest przygotowana na przyjazd kibiców na EURO Polens Luftverkehr gewappnet für Fan-Ansturm zur EM Polskie lotniska są dobrze przygotowane na przyjęcie kibiców przybywających na rozpoczynające się 8 czerwca 2012 Mistrzostwa Europy w piłce nożnej. W dwóch miastach będących gospodarzami rozgrywek – Wrocławiu i Gdańsku – oddano niedawno do użytku nowe terminale. Koło Warszawy powstaje lotnisko obsługujące loty Beatrice Repetzki Germany Trade and Invest www.gtai.de czarterowe. Punktualnie na mistrzostwa, lotnisko w stolicy i Dworzec Centralny połączy nowa linia kolejowa. Rozbudowa lotnisk będzie kontynuowana również po zakończeniu mistrzostw, co pozwoli odprawić gwałtownie wzrastającą liczbę pasażerów. Die polnischen Flughäfen sind gut auf den Fan-Ansturm zur am 8.6.12 beginnenden Fußball-EM vorbereitet. An den beiden Austragungsorten Wroclaw (Breslau) und Gdansk (Danzig) wurden kürzlich neue Terminals übergeben. Warschau erhält einen Charter-Airport. Den Zentralflughafen der Hauptstadt wird rechtzeitig eine neue Bahnlinie mit dem Zentralbahnhof verbinden. Auch nach dem Sportgroßereignis werden die Flughäfen in Polen weiter ausgebaut, um die längerfristig rapide steigende Passagierzahl abfertigen zu können. Punktualnie z pier wszym gwizdkiem EURO 2012 stawia się pytanie: czy infrastruktura komunikacyjna jest przygotowana na spodziewane przybycie nawet 1 miliona kibiców z zagranicy? Czy razem z licznymi polskimi kibicami bez problemu będą oni mogli podróżować po kraju i dotrzeć do Warszawy, Poznania, Wrocławia i Gdańska – czterech miast, w któr ych odbędą się mecze? Takie sportowe wydarzenie to wielkie wyzwanie dla infrastruktury komunikacyjnej kraju, któr y obecnie jest największym placem budowy w Europie. Zum Anpf iff der Fußball-EM stellt sich die Frage, ob die polnische Verkehrsinfrastruktur auf den Ansturm der erwarteten bis zu 1 Mio. ausländischen Fans vorbereitet ist. Werden diese zusammen mit den zahlreichen inländischen Fans problemlos durch das Land zu den vier Austragungsorten Warszawa (Warschau), Poznan (Posen), Wroclaw (Breslau) und Gdansk (Danzig) reisen können? Für die Verkehrsinfrastruktur des Landes, das derzeit als die größte Baustelle Europas gilt, stellt dieses Sportgroßereignis eine große Herausforderung dar. projekte werden verwirklicht. Die EU co-f inanziert solche Vorhaben mit etlichen Milliarden Euro, darunter allein aus dem Haushalt 2007 bis 2013 mit 19 Mrd. Euro. Viele – jedoch nicht alle – Projekte konnten bzw. können noch rechtzeitig zur EM abgeschlossen werden. Laut der für die EM-Projekte zuständigen Gesellschaft PL.2012 waren drei Monate vor EM-Beginn knapp zwei Drittel (64 Prozent) der damit in Zusammenhang stehenden Vorhaben beendet bzw. im Zeitplan. Dazu zählen die vier Stadien. Zrealizowano już wiele projektów związanych z inf rastrukturą Zahlreiche, darunter umfangreiche, Verkehrsi nf rastruktur Auch die notwendige Inf rastruktur für den Flugverkehr Wi 06-07/12 45 RAP O RT W I / R A P PO R T W I komunikacyjną, w tym również bardzo duże. UE subwencjonuje tego typu inwestycje miliardami euro, tylko z budżetu 20072013 było to 19 miliardów euro. Wiele z projektów – choć nie wszystkie – udało się lub uda zakończyć punktualnie na EURO. Z danych spółki PL.2012 odpowiedzialnej za koordynację projektów związanych z ME wynika, że na trzy miesiące przed rozpoczęciem mistrzostw prawie dwie trzecie (64%) związanych z nimi inwestycji zostało zakończonych lub jest realizowanych zgodnie z planem. Są to między innymi cztery stadiony. Podobnie ma się sprawa z niezbędną inf rastrukturą związaną z komunikacją lotniczą. Lotniska w miastach będących gospodarzami rozgrywek będą bowiem gotowe na mistrzostwa. Już latem 2011 odbyło sięotwarcie nowych części ter minala 2 na największym lotnisku kraju, Porcie Lotniczym Warszawa – Okęcie im. Fryderyka Chopina. Ur uchomienie połączenia kolejowego między lotniskiem a Dworcem Centralnym jest planowane na 01.06.2012, na tydzień przed pierwszym meczem, który odbędzie się w stolicy. Operatorzy nabyli już kilka tuzinów pociągów, których nazwa – Elf wywodzi się od leśnego duszka. Dopiero po mistrzostwach pociągi Elf będą jeździły aż do niemal gotowego lotniska dla samolotów czarterowych w Modlinie, oddalonego 35 km od Warszawy. Jako pierwszych pasażerów lotnisko to ma w czerwcu odprawić kibiców piłki nożnej, a regularny ruch ma zacząć się 18.07.2012. Rocznie obsłuży ono maksymalnie 1,8 mln pasażerów. Lotnisko to powstaje na powierzchni 300 46 Wi 06-07/12 ha, na terenie byłego wojskowego portu lotniczego. Koszty budowy samego lotniska (bez dalszej infrastruktury) szacuje się na 305 mln złotych (ok 73 mln euro); dofinansowanie z UE wynosi 76 mln zł. Dopiero po zakończeniu EURO na lotnisku Okęcie rozpocząć ma się demontaż zbudowanego w 1992 roku terminala 1 aż do jego szkieletu, w celu zintegrowania go z nowym terminalem 2. Zakończenie tego projektu, którego koszty szacuje się na pół miliarda złotych, jest przewidywane na połowę roku 2014. W 2011 roku lotnisko Okęcie obsłużyło ponad 9,3 miliona pasażerów, a granicę swojej przyszłej maksymalnej przepustowości wynoszącej 15 milionów pasażerów powinno ono osiągnąć w roku 2016. Dlatego też rozważa się obecnie budowę nowego duż ego portulotniczego w okolicach Łodzi, czyli samym centrum kraju. Lotnisko to mogłoby sprostać stale rosnącej liczbie pasażerów. Z badań Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej (www. transport.gov.pl) wynika, że może ona gwałtownie wzrosnąć z około 20 mln w 2011 r. do około 30 mln w 2015 r. i nawet do 50 milionów pasażerów do 2025 r. W związku z tym rozbudowano również regionalne porty lotnicze, których znaczenie, w stosunku do lotniska w Warszawie stale wzrasta. W budżecie UE 2007-2013 udostępniono polskim portom lotniczym środki w wysokości 0,4 mld euro, które muszą zostać wykorzystane do 2015 r. Pieniądze te pochodzą zarówno z Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO), jak ist vorhanden, denn die Flughäfen bei den Austragungsorten sind rechtzeitig zur EM fertig. Bereits im Sommer 2011 wurden neue Teile des Terminal 2 beim größten Air portdes Landes, Okecie namens Fr yder yk Chopin, in Warschau eröff net. Die Bahnverbindung von dem Airport zum Zentralbahnhof soll am 1.6.12 in Betrieb genommen werden, eine Woche vor dem ersten EM-Spiel, das in der polnischen Hauptstadt stattf indet. Einige Dutzend nach dem Naturgeist „Elf“ benannte Züge haben die Betreiber dafür bereits beschafft. Die Elf-Züge sollen erst nach der EM weiter zu dem fast fertigen Charter-Airport Modlin fahren können, der 35 km von Warschau entfernt liegt. Dieser soll im Juni Fußball-Fans als erste Passagiere abfertigen und am 18.7.12 dann seinen regulären Betrieb auf nehmen. Seine Kapazität wird höchstens 1,8 Mio. Reisende jährlich erreichen. Er entsteht auf einer Fläche von 300 ha auf der Basis eines ehemaligen Militärf lughafens. Die Baukosten des Flughafens selbst (ohne weitere Inf rastr uktur maßnahmen) werden auf 305 Mio. Zloty (Zl; rund 73 Mio. Euro, 1 Euro=4,19 Zl; Stand: 19.4.12) veranschlagt; die EU steuert 76 Mio. Zl bei. Beim Flughafen Okecie soll erst nach der EM damit begonnen werden, den 1992 errichteten Terminal 1 bis auf sein Skelett abzureißen, so dass er in den neuen Terminal 2 integriert werden kann. Das Projekt, dessen Kosten auf eine halbe Milliarde Zlveranschlagt werden, soll Mitte 2014 abgeschlossen werden. Im Jahr 2011 wurden am Airport Okecie über 9,3 Millionen Passagiere abgefertigt; an die Grenzen seiner k ünftigen Höchstkapazität von 15 Mio. Passagieren dürfte er 2016 stoßen. Längerf ristig wird daher erwogen, im Großraum Lodz (Lodsch), dem Landeszentrum, einen neuen Großf lughafen zu bauen, der das weiter wachsende Passagier-Aufkommen bewältigen kann. Dieses soll laut dem Ministerium für Transport, Bau und Meereswirtschaft [Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, www. transport.gov. pl] von rund 20 Mio. (2011) bis 2015 auf etwa 30 Mio. und bis 2025 auf 50 Mio. Reisende rapide ansteigen. Daher werden auch regionale Flughäfen ausgebaut, die gegenüber dem Warschauer Airport an Bedeutung gewinnen. Die EU stellt den polnischen Flughäfen in ihrem Haushalt 2007 bis 2013 Mittel in Höhe von 0,4 Mrd. Euro zur Verfügung, die diese bis 2015 ausgeben müssen. Diese Mittel stammen sowohl aus den Regionalen Operationellen Programmen (ROP) als auch aus dem Operationellen Programm „Inf rastruktur und Umwelt“ (OPIuU; rund 1,3 Mrd. Zl), das Projekte des Transeuropäischen T r a n s p o r t n e t z e s T E N -T unterstützt. Die Air ports investieren vor allem in neue Terminals, Standf lächen für Flugzeuge sowie Start- und Landebahnen. Beim Airport von Wroclaw wurde Mitte März 2012 der neue Terminal übergeben, in dem jährlich 4 Mio. Passagiere abgefertigt werden können. Er wurde von dem deutschpolnischen Konsortium Hochtief Polska für 300 Mio. Zl errichtet. Anfang April passierten dann die ersten Fluggäste den neuen R A P O RT WI / R A P P OR T W I i z Programu Operacyjnego Inf rastruktura i Środowisko (POIiS; kwota rzędu 1.3 mld zł), który wspiera projekty Transeuropejskiej Sieci Transportowej TEN-T. Porty lotnicze inwestują przede wszystkim w nowe terminale, miejsca postojowe dla samolotów oraz w pasy startowe. W połowie marca 2012 port lotniczy we Wrocławiu oddał do użytku nowy terminal, który będzie w stanie odprawić rocznie 4 miliony pasażerów. Wykonawcą terminalu było polsko-niemieckie konsorcjum Hochtief Polska, a suma inwestycji wyniosła 300 mln zł. Z początkiem kwietnia pierwsi pasażerowie przekroczyli próg nowego terminala 2 Portu Lotniczego Gdańsk im. Lecha Wałęsy. Wraz z jego uruchomieniem przepustowość lotniska zwiększyła się do 5 milionów pasażerów rocznie. Zmodernizowano również terminal 1 wraz z infrastrukturą towarzyszącą. W Poznaniu, z myślą o EURO zmodernizowano infrastrukturę komunikacji lotniczej. Konsorcjum Hochtief Polska buduje tu jeszcze nowy terminal, którego koszty wyniosą 96 milionów zł. Pier wszych pasażerów terminal ten powita jednak dopiero rok po zakończeniu mistrzostw, w drugim kwartale 2013 roku. Goście przybywający na mistrzostwa mogą obrać za cel lotnisko w Gdyni, na którym mogą lądować samoloty prywatne, czarterowe i cargo. Na kibiców udających się na mecze do ukraińskiego Lwowa od połowy kwietnia 2012 czeka rozbudowane lotnisko w Rzeszowie na południu Polski. Otwarto tam terminal zrealizowany za sumę 103 mln zł, dofinansowany przez UE kwotą 37,7 mln zł. Już przed jego otwarciem Rzeszów wykazał się w pierwszym kwartale 2012 r. największym wzrostem liczby odprawionych pasażerów na skalę krajową. Wyniósł on 28,5%, a liczba pasażerów 109 000. Terminal 2 des Danziger LechWalesa-Flughafens. Dadurch verdoppelt sich dessen Kapazität auf 5 Mio. Passagiere jährlich. Dort waren außerdem der Terminal 1 umgebaut und die Infrastruktur angepasst worden. Łącznie w skali kraju komunikacja lotnicza odnotowała w pierwszym kwartale 2012 r. wzrost o 10% w stosunku do pierwszego kwartału 2011 r., a liczba pasażerów wyniosła 4,4 mln. Przyczyn tego rozwoju należy upatrywać między innymi w ofercie tanich lotów krajowych spółki OLT Express. Lotnisko w Warszawie odprawiło In Poznan wurde die Fluginf rastruktur für die EM modernisiert. Hier baut Hochtief Polska noch für 96 Mio. Zl einen neuen Abf lug-Terminal, der aber erst ein Jahr nach dem Sportereignis im 2. Quartal 2013 die ersten Passagiere begrüßen wird. EM-Gäste können auch einen kleinen Flughafen bei Der Flugverkehr insgesamt n a h m l a n d e s w e i t u m 10 Prozent gegenüber dem 1. Quartal 2011 auf r und 4,4 Mio. Reisende zu. Dieser Zuwachs ist unter anderem auf das Angebot günstiger Inlandsf lüge durch die Gesellschaft OLT Express zur ückzuführen. Auf den Warschauer Airport entf ielen mit 1,9 Mio. nur noch deutlich weniger als die Hälfte aller Passagiere (+8,5 Prozent). Ihm folgen Krakow (Krakau) und Gdansk als bedeutendste Flughäfen. Der Danziger Obroty związane z usługami budowlanymi i montażowymi (w mln PLN, realna zmiana w %) Verwirklichte und geplante Investitionen gemäß EU-Regionalprogrammen (in Mio. Zl) Port lotniczy Flughafen Łączna wartość projektuŚrodki unijne Gesamtwert des Projektes Co-Finanzierung durch die EU Lublin Świdnik Lotnisko czarterowe / Charter-Airport Warszawa-Modlin Rzeszów-Jasionka Olsztyn-Mazury Szymany Bydgoszcz Łódź Wł. Reymonta Zegrze Pomorskie (koło Koszalina) Kraków-Balice Zielona Góra Babimost Białystok Poznań-Ławica Umowa podpisana* Vertrag unterzeichnet* 502,13 125,00 tak / ja 382,77 207,52 199,99 186,69 171,86 71,85 48,29 37,76 25,86 8,30 166,20 119,66 105,05 57,24 77,91 30,54 18,05 14,99 23,27 5,16 nie / nein tak / ja nie / nein tak / nein tak / nein nie / nein nie / nein nie / nein nie / nein tak / ja *Kwoty szacunkowe w przypadku braku umowy / *Geschätzte Beträge bei fehlendem Vertrag Źródło: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego MRR / Quelle: Ministerium für Regionalentwicklung MRR już tylko 1,9 mln, czyli znacznie mniej niż połowę wszystkich pasażerów (+8,5%). Gdynia (Gdingen) ansteuern, auf dem Privat-Jets, Charter- und Frachtf lugzeuge landen können. Na kolejnych miejscach, jako najbardziej znaczące lotniska plasują się Kraków i Gdańsk. Port lotniczy w Gdańsku odnotował w pierwszym kwartale 2012 r. wzrost liczby pasażerów o 12%. Za sprawą EURO i wakacji letnich prezes Tomasz Kłoskowski spodziewa się rekordowych wyników. Z danych Urzędu Lotnictwa Cywilnego (www.ulc. gov.pl) wynika, że w 2012 r. polskie lotniska odprawią około 23,5 mln pasażerów (+8,5% w stosunku do 2011). Fußball-Fans, die es zu dem ukrainischen Austragungsort L’viv (Lemberg) zieht, steht seit Mitte April 2012 ein vergrößerter Airport in Rzeszow in Südostpolen zur Verfügung. Eröff net wurde dort ein für 103 Mio. Zl gebauter Terminal, den die EU mit 37,7 Mio. Zl co-f inanzierte. Schon vor dessen Eröffnung wies Rzeszow im 1. Quartal 2012 mit +28,5% das größte Wachstum der Passagierzahl in Polen auf, die auf 109.000 Personen stieg. Air port verzeichnete im 1. Quartal 2012 in Bezug auf die Zahl der Passagiere ein Plus von 12%. Sein Vorsitzender Tomasz Kloskowski er wartet durch die EM und die Sommerferien 2012 ein Rekordergebnis. Laut dem Amt für Zivile Luftfahrt [Urzad Lotnictwa Cywilnego, www.ulc.gov.pl] sollen die polnischen Flughäfen 2012 r und 23,5 Mio. Passagiere abfertigen (+8,5 Prozent gegenüber 2011). Angesichts des wachsenden Passagieraufkommens besteht auch nach der EM weiter Handlungsbedarf. Wi 06-07/12 47 RAP O RT W I / R A P PO R T W I W obliczu wzrastającej liczby pasażerów również po ME trzeba będzie kontynuować trwające obecnie inwestycje. Drugi co do wielkości projekt w Polsce o wartości 763 mln zł realizowany jest w porcie lotniczym w krakowskich Balicach. UE subwencjonuje tę inwestycję kwotą 251 mln zł. Budowa ruszyła wiosną 2012 r. Port lotniczy Katowice Pyrzowice rozszerza i modernizuje swoją infrastrukturę zarówno jeśli chodzi o transport osób, jak i cargo. Koszty tej inwestycji to ponad 405 mln zł (subwencja UE: 164 mln złotych). Jeszcze w 2012 r. ma powstać lotnisko w Lublinie we wschodniej Polsce. UE współfinansuje też kolejne projekty związane z portami lotniczymi. Jednak z jedenastu lotnisk, które mają otrzymać wsparcie z RPO, dopiero pięć podpisało stosowne umowy. Łączna wartość projektów Konkurs! Gewinnspiel! komunikacji lotniczej, które mają zostać dofinansowane z RPO to 1,84 mld zł. Dochodzą do tego inwestycje o łącznej wartości 4,2 mld zł, które mogą zostać przeprowadzone przez osiem portów lotniczych z wykorzystaniem unijnych środków z POIiS. Dotyczy to lotnisk w Warszawie, Krakowie, Gdańsku, Wrocławiu, Poznaniu, Katowicach, Rzeszowie i Szczecinie. Niektóre lotniska otrzymają środki zarówno z RPO, jak i z POIiS. Większość lotnisk generuje dodatkowy kapitał, emitując obligacje. ULC zamierza wkrótce opublikować projekty rozporządzeń wykonawczych do nowej ustawy o transporcie powietrznym, które mają przeciwdziałać biurokracji i stworzyć bodźce dla rozwoju lotnisk regionalnych. Das zweitgrößte Projekt des Landes führt der Flughafen von Krakow, Balice, im Wert von 763 Mio. Zl durch, das die EU mit insgesamt 251 Mio. Zl fördert. Die Bauarbeiten begannen im Frühjahr 2012. Der Flughafen von K atowice (K attowitz), Pyrzowice, er weitert und moder nisiert allein seine Inf rastruktur sowohl für den Passagierverkehr als auch für den Gütertransport für über 405 Mio. Zl (EU-Förderung: 164 Mio. Zl). Noch 2012 soll auch die ostpolnische Stadt Lublin einen Airport erhalten. Die EU co-f inanziert weitere Flughafenprojekte. Von elf Airports, die eine Unterstützung aus den ROP erhalten sollen, unterzeichneten jedoch erst fünf Verträge darüber. Die Flugverkehrsprojekte, die aus den ROP co-finanziert werden sollen, haben einen Gesamtwert von 1,84 Mrd. Zl. Hinzu kommen Vorhaben im Gesamtwert von 4,2 Mrd. Zl, die acht Flughäfen unter Nutzung von Mitteln aus dem OPIuU der EU durchführen können. Das sind die Airports v o n Wa r s c h a u , K r a k o w, Gdansk, Wroclaw, Poznan, K atowice, Rzeszow und Szczecin (Ste ttin). Einige Flughäfen erhalten eine Förderung sowohl aus einem ROP als auch aus dem OPIuU. Die meisten Airports generieren zusätzliches Kapital durch die Emission von Obligationen. In Kürze will das ULC Entwürfe von Durchführungsverordnungen zum neuen Luftfahrtgesetz veröffentlichen, die bürokratische Hürden abbauen und Anreize zur Entwicklung regionaler Flughäfen schaffen sollen. Wygraj weekendowy pobyt w pokoju 2-osobowym w prestiżowym Hotelu Regent Berlin o wartości 3000 PLN! Nagroda obejmuje również luksusowe śniadanie à la carte w hotelowej restauracji Fischers Fritz, która została oznaczona 2 gwiazdkami Michelin. Prześlij nam pomysł na oryginalne spędzenie dnia w Berlinie Najlepszy pomysł wygrywa! Odpowiedzi prosimy przesyłać na adres AHK Polska lub drogą mailową na adres: [email protected] do 16 lipca. Zwycięzcę konkursu ogłosimy w następnym numerze Wi. Gewinnen Sie einen Wochenendaufenthalt im Doppelzimmer im prestigevollen Hotel Regent Berlin im Wert von 3000 PLN! Im Preis inbegriffen ist ebenfalls ein luxuriöses à la carte Frühstück im hoteleigenen Restaurant Fischers Fritz, das schon zum fünften Mal in Folge mit zwei Michelin-Sternen ausgezeichnet wurde. Schicken Sie uns Ihre Idee für einen originellen Tag in Berlin Die beste Idee gewinnt! Ihre Antworten schicken Sie bitte an unsere Adresse oder per Email an [email protected] bis zum 16. Juli. Der Gewinner wird in der nächsten Ausgabe der Wi bekannt gegeben. 48 Wi 06-07/12 Kieruj się doświadczeniem ekspertów Rozwiązania finansowe i zarządzanie flotą Chcesz stworzyć mobilną flotę w swojej firmie? Szukasz indywidualnych rozwiązań finansowych? Zależy Ci, aby zarządzanie Twoim parkiem samochodowym było komfortowe i ekonomiczne? Zaufaj naszemu doświadczeniu i przekaż swoją flotę w ręce ekspertów Volkswagen Leasing Polska. Wejdź na www.vwleasing.pl Lotnisko 2012: region lubelski otwiera okno na świat Flughafen 2012: Region Lublin öffnet Fenster zur Welt Już w tym roku, położony we wschodniej Polsce i liczący 2,2 mln mieszkańców region lubelski pojawi się na lotniczej mapie Europy. Uwolni to jego potencjał gospodarczy i otworzy drogę do dalszego rozwoju. Noch in diesem Jahr wird die in Ostpolen gelegene und 2,2 Mio. Einwohner zählende Region Lublin an den europäischen Luftverkehr angeschlossen. Dies wird ihr wirtschaftliches Potential freisetzen und den Weg für ihre weitere Entwicklung ebnen. L u b e l s z c z y z n a to t r z e c i , co do wielkości, region administracyjny w Polsce, położony przy wschodniej granicy Unii Europejskiej z Ukrainą i Białorusią. Jej położenie geograficzne sprzyja inwestorom, chcącym działać w sąsiedztwie rynków wschodnich. Przez region lubelski i sześć przejść granicznych prowadzą najważniejsze transkontynentalne szlaki drogowe i kolejowe: z Brukseli, Berlina przez Warszawę do Lwowa, Odessy, Kijowa, Mińska, Moskwy. Przejścia graniczne w regionie przejmują blisko połowę ruchu osobowego i towarowego przypadającego na całą polską granicę wschodnią. W Koroszczynie funkcjonuje jeden z najnowocześniejszych w Europie terminali odpraw towarowych a w Małaszewiczach największy 50 Wi 06-07/12 w tej części kontynentu kolejowosamochodowy port przeładunkowy. W Lublinie powstaje nowoczesny port lotniczy, który daje szansę stolicy województwa na dołączenie do grona wysoko rozwiniętych miast europejskich.” W pierwszym etapie terminal umożliwi obsługę do 1 mln pasażerów rocznie” – mówi Grzegorz Muszyński, Prezes Zarządu Portu Lotniczego Lublin SA. Budowa lotniska jest odpowiedzią na rosnące potrzeby mieszkańców regionu. Wśród najbardziej popularnych destynacji wymienia się Berlin, Frankfurt i Monachium. Jak się okazuje, Niemcy to jeden z najbardziej pożądanych kierunków z lubelskiego lotniska również w przypadku podróży służbowych. Kilkadziesiąt tysięcy niemieckich turystów rocznie odwiedzających Lubelszczyznę jak i otwarty parę lat temu honorowy konsulat Niemiec mieszczący się w samym sercu Starego Miasta w Lublinie dowodzą, że loty w drugą stronę również będą się cieszyć dużą popularnością. Międzynarodowe lotnisko znacząco wpływa na rozwój całego regionu. Tereny znajdujące się w sąsiedztwie portu nadają się doskonale na lokowanie różnorodnych inwestycji – tuż obok położony jest Park Przemysłowy w Świdniku. Na blisko 40 ha funkcjonuje podstrefa Specjalnej Strefy Ekonomicznej EUROPARK Mielec. Aż trzy podstrefy – w Janowie Lubelskim, Tomaszowie Lubelskim oraz w Łukowie rozwija na Lubelszczyźnie Tarnobrzeska Specjalna Strefa Ekonomiczna EURO-PARK WISŁOSAN. Lotnisko bez wątpienia ułatwi działalność Der Raum Lublin bildet die drittgrößte Verwaltungsregion in Polen. Er liegt an der östlichen Grenze der Europäischen Union mit der Ukraine und Weißrussland. Seine geografische Lage kommt Investoren zugute, die in der Nachbarschaft der östlichen Märkte tätig werden möchten. Durch die Region Lublin und sechs Grenzübergänge führen die wichtigsten transkontinentalen Verkehrswege und Bahnverbindungen, nämlich von Brüssel und Berlin über Warschau nach Lemberg, Odessa, Kiew, Minsk und Moskau. Auf die Grenzübergänge in dieser Region entfällt fast die Hälfte des Personen- und Warenverkehrs an der gesamten polnischen Ostgrenze. In Koroszczyn gibt es eines der modernsten Terminals art ykuł s p on s oro wany / S p ons o rar t ikel gospodarczą na miejscu oraz kooperację z tym regionem. Dużą szansą dla rozwoju regionu stanowią odkryte niedawno bardzo duże pokłady gazu łupkowego. Lublin to także idealne miejsce do lokalizacji usług dla biznesu i inwestycji z sektora nowych technologii (IT i BPO) z uwagi na ogromny potencjał akademicki oraz wysoko rozwinięte ośrodki naukowobadawcze. W dwudziestu szkołach wyższych wiedzę zdobywa ponad sto tysięcy ludzi z całej Polski oraz kilka tysięcy z zagranicy. Co czwarty mieszkaniec Lubina jest studentem. Centralne położenie Portu Lotniczego Lublin w regionie umożliwi turystom dotarcie w krótkim czasie do najbardziej atrakcyjnych miejsc. Lubelszczyzna przyciąga bowiem turystów lubiących aktywne formy wypoczynku, do których zachęcają tysiące kilometrów znakowanych szlaków pieszych, rowerowych, konnych oraz liczne ścieżki przyrodnicze w parkach narodowych i krajobrazowych. Wypoczynek i relaks w bliskim kontakcie z naturą gwarantują setki gospodarstw agroturystycznych. Międzynarodowe imprezy jak np. zawody balonowe w Nałęczowie, Dni Konia Arabskiego w Janowie Podlaskim czy festiwal filmowy w Kazimierzu Dolnym, mieście artystów, przyciągają spragnionych spokoju i uroków natury turystów z całego świata. Pod względem zasobności wielokulturowych obiektów i zespołów zabytkowych, Lubelszczyzna to jeden z najbogatszych regionów w Polsce. Troska o dziedzictwo kulturowe jest wyrazem szacunku dla odmiennych tradycji i religii. Lubelszczyzna to nie tylko pojedyncze obiekty, to również miejskie kompleksy urbanistyczne jak – znajdujący się na liście UNESCO – renesansowy Zamość czy zdobiona bizantyjsko-ruskimi freskami kaplica św. Trójcy na zamku w Lublinie. Dzięki Portowi Lotniczemu Lublin, Lubelszczyzna jeszcze szerzej otwiera swoje okno na świat. für Güterabfertigungen in Europa und in Małaszewicze die größte Verladestation für Bahn und LKW in diesem Teil des Kontinents. In Lublin entsteht ein moderner Flughafen, der der Hauptstadt der Woiwodschaft die Chance verleiht, bald zum Kreis der hoch entwickelten Städte Europas zu zählen. „In der ersten Phase ermöglicht das Terminal, jährlich bis zu einer Million Passagiere abzufertigen“, sagt Grzegorz Muszyński, Vorstandsvorsitzender der Port Lotniczy Lublin SA. Der Bau des Flughafens ist eine Reaktion auf den wachsenden Bedarf der Einwohner dieser Region. Zu den beliebtesten Destinationen zählen Berlin, Frankfurt und München. Es zeigt sich, dass Deutschland eines der bevorzugten Ziele für Fluggäste des Flughafens Lublin sein wird. Das gilt auch für Dienstreisen. Zehntausende deutsche Touristen, die jährlich den Raum Lublin besuchen, und das vor einigen Jahren eröffnete Honorarkonsulat der Bundesrepublik Deutschland im Herzen der Altstadt von Lublin belegen, dass auch Flüge in die andere Richtung sehr beliebt sein werden. Ein internationaler Flughafen fördert maßgeblich die Entwicklung der gesamten Region. Die Flächen in der Nähe des Flughafens eignen sich hervorragend als Standort für unterschiedliche Investitionen. Unmittelbar neben ihm liegt der Industriepark in Świdnik. Auf fast 40 ha ist eine Unterzone der Sonderwirtschaftszone EUROPARK Mielec eingerichtet worden. Drei Unterzonen besitzt in der Region Lublin die ihren Hauptsitz in Tarnobrzeg habende Sonderwirtschaftszone EUROPARK WISŁOSAN, nämlich in Janów Lubelski, Tomaszów Lubelski und in Łuków. Der Flughafen wird zweifelsohne eine Gewerbetätigkeit vor Ort sowie eine Kooperation mit dieser Region erleichtern. Eine große Chance für die regionale Entwicklung bilden vor kurzem entdeckte umfangreiche Schiefergasvorkommen. Angesichts des enormen akademischen Potentials sowie der fortschrittlichen wissenschaftlichen Forschungseinrichtungen ist Lublin auch der ideale Standort für Serviceanbieter und Investitionen im Bereich neuer Technologien (IT und BPO). Die zwanzig Hochschulen besuchen über 100000 Studierende aus ganz Polen sowie einige tausend aus dem Ausland. Jeder vierte Einwohner von Lublin studiert. Die zentrale Lage des Flughafens Lublin in der Region ermöglicht es Touristen, in kurzer Zeit die sehenswertesten Ziele zu erreichen. Der Raum Lublin zieht nämlich Besucher an, die einen Aktivurlaub schätzen. Es gibt tausende Kilometer ausgewiesener Wander-, Rad- und Reitwege sowie zahlreiche Naturlehrpfade in National- und Landschaftsparks. Entspannung und Erholung in der Natur garantieren hunderte Urlaubs-Bauernhöfe. Internationale Veranstaltungen wie z.B. der Ballonfahrt-We ttbe werb in Nałęczów, die Tage des Arabischen Pferds in Janów Podlaski und das Filmfestival in der Künstlerstadt Kazimierz Dolny ziehen Ruhe und Naturschönheiten schätzende Touristen aus der ganzen Welt an. Was den Bestand an multikulturellen Objekten und historischen Komplexen angeht, gehört der Raum Lublin zu den reichsten Regionen in Polen. Die Sorge um das Kulturerbe ist ein Ausdruck der Achtung unterschiedlicher Traditionen und Religionen. Die Region Lublin weist nicht nur vereinzelte Objekte auf. Sie besitzt auch ganze Städte wie die in die UNESCO-Liste eingetragene Renaissancestadt Zamość oder die mit byzantinisch-russischen Fresken verzierte Dreifaltigkeitskapelle im Lubliner Schloss. Dank des Flughafens Lublin wird die Region ihr Fenster zur Welt noch stärker öffnen. Preferencje wyjazdowe mieszkańców miast województwa lubelskiego – kraje europejskie Uwaga: dane nie sumują się do 100%, gdyż respondenci mogli wybrać więcej niż 1 miejscowość. Hinweis: die Angaben summieren sich nicht auf 100%, da die Befragten mehr als einen Ort angeben konnten. Źródło / Quelle: ARC Rynek i Opinie, kwiecień 2012 Wi 06-07/12 51 Gospodarka Niemiec na dobrym kursie Deutsche Wirtschaft auf gutem Kurs Co jest obecnie siłą napędową niemieckiej gospodarki – eksport i korzystny kurs euro, czy też inne czynniki? W naszych ankietach prowadzonych wśród przedsiębiorstw dostajemy pozytywne sygnały głównie z r ynku wewnętrznego. Rekordowe zatr udnienie, wzrastające dochody i pewność miejsc pracy zapewniają korzystne nastroje konsumentów. Już w roku 2011 wzrost wskaźników konsumpcji był wyższy niż w ciągu ostatnich dziesięciu lat. Wysokie wykorzystanie mocy produkcyjnych, wciąż niskie stopy procentowe i dobre warunki lokalne – to wszystko sprzyja inwestycjom. Trwały popyt na r ynku krajowym sprawia, że import rośnie szybciej niż eksport. Jest to również oparciem dla koniunktur y niemieckich partnerów handlowych w Europie. Jakie są Pana prognozy dla gospodarki Niemiec na rok 2012? 52 Wi 06-07/12 W pierwszym kwartale 2012 roku niemiecka gospodarka zrobiła kolejny krok w przód. Nawe t jeż eli w kwartale zimowym odnotowaliśmy nieznaczny wzrost, to jednak pozostajemy na dobrym kursie. W perspektywie całego roku DIHK spodziewa się wzrostu w wysokości jednego procenta. To dobra wiadomość, biorąc pod uwagę że dynamika wzrostu pod koniec ubiegłego roku uległa chwilowemu załamaniu. Osłabienie po dwóch latach doskonałej koniunktury nie jest przecież niczym niezwykłym. Sytuacja na niemieckim rynku pracy nastraja optymistycznie. Które branże w Niemczech obecnie najbardziej dynamicznie zwiększają zatrudnienie? Rynek pracy nadal rozwija się dobrze, na ten rok spodzie wamy się spadku bezrobocia o 150 000, czyli do 2,8 mln osób. Pozytywną wiadomością jest, że coraz więcej starszych osób pozostaje dłużej czynnych zawodowo. Obecnie zatrudnienie Wa s i s t z u r Z e i t d e r Antriebsmotor der deutschen Wirtschaft, der Export und der günstige Euro-Kurs oder doch andere Faktoren? Derzeit bekommen wir in u n s e r e n U n t e r n e h m e n s bef ragungen vor allem aus der Binnenwirtschaft erf reuliche Einschätzungen. Rekordbeschäftigung, steigende Einkommen und Arbeitsplatzsicherheit sorgen für günstige Konsumperspektiven. B e r e i t s 2 0 11 w a r d a s Konsumwachstum so groß wie seit zehn Jahren nicht mehr. Die Investitionen werden angetrieben von der insgesamt hohen Kapazitätsauslastung, nach wie vor niedrigen Zinsen und günstigen Standortbedingungen. Die robuste Binnennachfrage sorgt dafür, dass die Importe stärker wachsen als die Exporte. Das stützt auch die Konjunktur deutscher Handelspartner in Europa. Wie sind Ihre Prognosen für die Wirtschaft Deutschlands für das Jahr 2012? Im ersten Quartal 2012 hat die deutsche Wirtschaft wieder einen Schritt nach vor ne gemacht. Auch wenn das Plus im Winterquartal nur knapp über der Nulllinie liegt, bleiben wir auf Wachstumskurs. Für das Gesamtjahr erwartet der DIHK ein Wachstum von einem Prozent. Das ist eine gute Nachricht, denn die Wachstumsdynamik war Ende letzten Jahres zwischenzeitlich zum Erliegen gekommen. Ein nachlassender Schwung ist nach zwei her vorragenden Konjunkturjahren ohnehin nichts Ungewöhnliches. Die Situation auf dem deutschen Arbeitsmarkt stimmt optimistisch. Welche Branchen in Deutschland beschäftigen zur Zeit am dynamischsten? Der Arbeitsmarkt entwickelt sich weiter gut, wir rechnen für dieses Jahr mit einem Rückgang der Arbeitslosigkeit um 150.000 auf 2,8 Mio. Erfreulich ist dabei, dass immer mehr Ältere länger erwerbstätig sind. Beschäftigungstreiber W 2012 r. spodziewamy się wzrostu na poziomie 1% PKB – prognozuje w wywiadzie dla Wi dyrektor zarządzający DIHK, Martin Wansleben. Jego zdaniem, o mocnych filarach gospodarki Niemiec świadczą m. in.: wzrastające dochody, spadające bezrobocie i wynikający z tego silny popyt wewnętrzny. Szczególnie dynamicznie zatrudniają branże: IT, badania i rozwój, reklama i badania rynku oraz sektor bezpieczeństwa. 2012 erwarten wir, dass das BIP um 1% wächst. So lautet die Prognose des DIHK-Hauptgeschäftsführers Martin Wansleben in einem Interview für Wi. Seiner Ansicht nach zeugen von der guten Position der deutschen Wirtschaft u.a. wachsende Einkommen, die abnehmende Arbeitslosigkeit und die sich daraus ergebende starke Binnennachfrage. Besonders dynamisch stellen die Sektoren IT, Forschung und Entwicklung, Werbung und Marktforschung sowie Sicherheit ein. zwiększają przede wszystkim usługodawcy. Najwięcej miejsc pracy oferują przedsiębiorstwa z sektora ochrony zdrowia, branże oparte na wiedzy, takie jak IT, badania i rozwój, reklama i badania rynku oraz sektor bezpieczeństwa. Także w przemyśle oczekujemy w tym roku odczuwalnego wzrostu o 60 000 dodatkowych miejsc pracy. Kształcenie dualne jest w Niemczech wielkim sukcesem. Polska od wielu lat próbuje zreformować swój systemkształcenia zawodowego na wzór niemieckiego. Czy przedsiębiorcy mogą liczyć na jakieś konkretne zachęty (np. podatkowe) w związku ze współuczestnictwem w procesie kształcenia? Niemieckie przedsiębiorstwa co roku wydają 23 mld euro na samo kształcenie swoich fachowców. To olbrzymia suma, która się jednak opłaca. W zamian bowiem mogą wywierać wpływ na treści i organizację kształcenia, również ze względu na silną pozycję izb właśnie w t ych dziedzinach. W ten sposób sind derzeit die Dienstleister. Kräftig einstellen wollen v o r a l l e m Un t e r n e h m e n im Gesundheitswesen, w i s s e n s i n t e n s i ve S p a r t e n wie IT, FuE, Werbung und Marktforschung sowie die Sicherheitswirtschaft. Aber auch in der Industrie rechnen wir in diesem Jahr mit einem spürbaren Plus in Höhe von rund 60.000 zusätzlichen Stellen. Die Duale Ausbildung ist in Deutschland ein großer Erfolg. Seit mehreren Jahren versucht Polen ebenfalls sein Berufsbildungssystem am Beispiel des Deutschen zu reformieren. Gibt es von Ihrer Seite aus irgendwelche konkreten Anreize (z.B. steuerliche) für Unternehmer, sich an der Ausbildung zu beteiligen? Deutsche Unternehmen geben jedes Jahr allein über 23 Mrd. Euro für die Ausbildung ihrer Fachkräfte aus. Das ist eine enorme Summe, die sich aber rechnet. Denn im Gegenzug können sie auf Inhalte und Organisation der Ausbildung nicht zuletzt wegen der starken Stellung der Kammern gerade auf diesen Gebieten Einf luss Wi 06-07/12 53 GOSP OD A R K A / W I R T S C H A FT zapewnia się kształcenie młodych ludzi w kier unkach możliwie najbardziej odpowiadającympotrzebom gospodarki. Bezrobocie młodzieży w Niemczech jest w związku z t ym tak niskie, Łotwy, Litwy, Polski, Słowenii, Słowacji i Węgier. Przykład Niemiec pokazał jednak, że taki rodzaj protekcjonizmu nie jest ekonomicznie opłacalny. Jakie jest Pana zdanie na ten temat? nehmen. So wird sichergestellt, dass die jungen Menschen möglichst dicht am Bedarf der Wirtschaft ausgebildet werden. Die Jugendarbeitslosigkeit ist denn auch in Deutschland so gering wie in kaum einem Beispiel Deutschland hat eher gezeigt, dass sich eine solche Art von Protektionismus wirtschaftlich nicht lohnt. Wie ist Ihre Meinung dazu? Deutschland hatte seinen Arbeitsmarkt für die jak w prawie żadnym innym k r a j u Un i i E u r op e j s k i e j . To przemawia za kształceniem d u a l ny m , k tó r e w z b u d z a z a i n t e r e s o w a n i e r ów n i e ż wielu innych krajów, w t ym Chin. Niemcy zabezpieczały swój r ynek pracy przed nowymi obywatelami UE tak długo, jak prawie żaden inny kraj unijny, wysyłając t ym samym zły sygnał. Mobilni pracownicy dawno już wyjechali do innych krajów UE. Na tle rozwoju demograf icznego i rosnącego def icytu fachowców p o t r z e b uj e my w E u r op i e otwart ych granic. Potrzeba jest również atrakcyjna oferta dla fachowców spoza Europy. anderen EU-Staat. Das spricht für die Duale Ausbildung – für die sich neben China deshalb viele andere Staaten interessieren. neuen EU-Bürger so lange abgeschottet wie kaum ein anderer EU-Staat und damit das falsche Signal gesendet. Wanderungswillige sind längst in andere Länder gegangen. Gerade vor dem Hintergr und der demograf ischen Entwicklung und zunehmender Fachkräfteengpässe brauchen wir in Europa offene Grenzen. Außerdem gilt es, auch über Europa hinaus für Fachkräfte attraktiver zu werden. Rząd Szwajcarii właśnie ponownie postanowił tymczasowo wprowadzić limit zatrudnienia dla pracowników z ośmiu nowych państw członkowskich UE: Republiki Czeskiej, Estonii, 54 Wi 06-07/12 Die Schweizer Regierung hat gerade beschlossen, vorübergehend wieder die A r b e i t n e h m e rq u o t e f ü r acht neue EU-Staaten – die Ts c h e c h i s c h e R e p u b l i k , Estland, Lettland, Litauen, Polen, Slowenien, Slowakei und Ungarn – einzuführen. Das GOSP OD A R K A / W I R T S C H A FT Zacznijmy od początku. W oparciu o jakie przesłanki firmy podejmują decyzję o przeniesieniu produkcji do innego kraju? W naszej branży – określanej, jako relokacja przemysłowa – wszystko zaczyna się od specjalistycznych firm doradczych. Na bieżąco badają one opłacalność inwestowania we wszystkich zakątkach globu – dokąd warto przenieść produkcję, które rządy tolerują wyjątkowo szkodliwe dla środowiska huty aluminium, gdzie są najniższe koszty pracy itp. Na podstawie właśnie tych analiz firmy podejmują decyzję o przeniesieniu produkcji w inne miejsce. Wtedy zaczynają Na relokację składają się trzy elementy – demontaż, transport i montaż. Który element tego procesu jest najważniejszy, a który najtrudniejszy? Najważniejsze w procesie relokacji jest odpowiednie oznaczenie i skrupulatna inwentaryzacja, aby potem udało się urządzenia odpowiednio złożyć i ponownie uruchomić. Każda firma ma w tym zakresie swoje własne know how. W naszym przypadku składa się na nie odpowiedni system znakowania. Do tego dochodzi wykonanie dokumentacji procesu, tj. zrobienie kilku tysięcy zdjęć i nagranie f ilmów podczas Fangen wir ganz vorne an: Auf Grund welcher Voraussetzungen entscheiden sich Firmen dazu, ihre Produktion in ein anderes Land zu verlegen? In unserer Branche, der Verlagerung von Maschinen und Anlagen, beginnt alles mit spezialisierten Beratungsfirmen. Diese untersuchen laufend die Rentabilität des Investments in sämtlichen Ecken der Welt, also: wohin sich die Verlegung der Produktion lohnt, welche Regierungen etwa besonders umweltschädliche Anlagen, wie z.B. Aluminiumhütten, tolerieren, wo es die niedrigsten Arbeitskosten gibt usw. Auf der Grundlage eben aus Großbritannien, Thiessen & Krammer aus Deutschland und eben Pol-Inowex, wobei unsere Firma als eine von sehr wenigen ihre Dienstleistungen weltweit und für jede Branche anbietet. Eine Standortv erl agerung besteht aus drei Elementen: der Demontage, dem Transport und der Wiedermontage. Welches dieser Elemente ist am wichtigsten, welches am schwierigsten? Das Wichtigste bei der Standortverlegung ist dieentsprechende Kennzeichnung und eine peinlich genaue Inventur, Relokacja, czyli…? Standortverlagerung – was ist das? szukać specjalistycznych firm, które taką „przeprowadzkę” potrafią zorganizować – zdemontują, prze transportują, a następnie ponownie zmontują i uruchomią przenoszoną fabrykę czy linię produkcyjną. Ile jest firm świadczących usługi relokacyjne? Jak duża jest konkurencja w Państwa branży? W Europie działa jedynie kilka firm obsługujących tak duże projekty. Są to m.in. firma Nürmont z Niemiec, Beck & Politzer z Wielkiej Brytanii, Thiessen & Krammer z Niemiec, oraz Pol-Inowex, przy czym nasza firma jako jedna z nielicznych, świadczy usługi na całym świecie i w każdej branży. 56 Wi 06-07/12 demontażu. Najtrudniejszym i najbardziej niewdzięcznym elementem procesu relokacji bywa często transport. Ograniczeniem są wymiar y standardowej powierzchni ładunkowej naczepy ciągnika siodłowego/kontenera. Jeśli dane urządzenie uda się zapakować na taki samochód, koszty transportu są najniższe. Problemy zaczynają się wówczas, gdy maszyny lub elementy są większe, a tak bywa najczęściej. Wówczas musimy szukać innych rozwiązań. Jeśli coś można rozkręcić to rozkręcamy, jeśli nie, to trzeba pociąć, ale w taki sposób, aby później można było to złożyć. Kolejnym ograniczeniem jest solcher Analysen treffen Firmen ihre Entscheidung zur Verlegung der Produktion an einen anderen Standort. Daraufhin suchen sie nach Firmen, die hierauf spezialisiert sind und die einen solchen „Umzug” organisieren, d.h. eine Fabrik oder Produktionslinie zerlegen, transportieren, dann wieder zusammenbauen und letztlich wieder hochfahren können. Wie viele Firmen bieten derlei Dienstleistungen an? Wie groß ist die Konkurrenz in Ihrer Branche? In Europa gibt es nur einige wenige Firmen, die solch große Projekte umsetzen können, z.B. Nürmont aus Deutschland, Beck & Politzer damit die Anlagen später wieder zusammengebaut und in Betrieb genommen werden können. Jede Firma hat in diesem Bereich ihr eigenes Know-how. In unserem Fall ist dies ein besonderes Kennzeichnungssystem. Hinzu kommt die Dokumentation des gesamten Vorgangs, d.h. es werden tausende von Fotos geschossen und Filme bei der Demontage gedreht. Die schwierigste und undankbarste Aufgabe bei einer Verlegung ist oft der Transport. Probleme entstehen bei den Standardmaßen der Ladeflächen von Sattelschleppern oder Containern. Wenn es gelingt, eine Anlage auf solch ein Fahrzeug zu packen, sind die Transportkosten G O SP O D A R K A / W I R TS C H A FT możliwość przewiezienia urządzeń. Podczas przeniesienia fabryki betonu komórkowego koncernu Ytong z niemieckiego Zehdenicku pod Moskwę, musieliśmy np. przetransportować102tonowe autoklawy o długości 40 metrów. Najpierw samochodami przewieźliśmy je do Rostocku, stamtąd statkiem do Petersburga, gdzie załadowane zostały na wagony kolejowe, którymi wcześniej armia radziecka woziła rakiety SS 20, a które miały podobną średnicę, jak transportowane rury. Łącznie z Berlina do Moskwy przewieźliśmy 150 TIR-ów urządzeń. Czy możemy powiedzieć cośo kosztach przeniesienia fabryki? Czy jest ona bardziej opłacalna niż budowa zakładu od zera? Można przyjąć, że koszt przeniesienia zakładu oscyluje zwykle między 30 a 50 proc. kosztu budowy nowego zakładu. Dodatkowo, trzeba uwzględnić fakt, że kryzys spowodował pogorszenie warunków w pozyskiwaniu finansowania na inwestycje. Co prawda od 1,5 roku sytuacja się ustabilizowała, ale nadal banki zwracają uwagę przede wszystkim na szybkość zwrotu nakładów z inwestycji. Łatwiej zatem zdobyć finansowanie na kupno używanej linii produkcyjnej, choć nie zawsze jest ona nowoczesna i wysokowydajna. Cykl inwestycyjny skraca się bowiem do kilkunastu miesięcy, zamiast 3-5 lat jak w przypadku budowy nowego zakładu. W jakiej branży realizowanych jest najwięcej projektów relokacyjnych? W chwili obecnej jest to branża energetyczna. Ze względu na normy środowiskowe obowiązujące w UE, które wprowadziły limity emisji CO2, zamyka się dużo elektrowni węglowych am niedrigsten. Probleme stellen sich dann ein, wenn Maschinen oder Teile die Standardmasse sprengen, was meistens der Fall ist. Dann müssen wir nach anderen Lösungen suchen. Wenn sich etwas auseinander schrauben lässt, dann schrauben wir, und wenn nicht, dann muss man es halt zerschneiden, aber so, dass es sich später wieder zusammensetzen lässt. Beim Transport von Anlagen können auch andere Probleme entstehen. Als wir für Ytong eine Fabrik für Porenbeton aus Zehdenick in Deutschland nach Moskau verlegten, mussten wir z.B. Wzrost kosztów produkcji związany ze wzrostem cen energii i kosztami zatrudnienia pracowników jest jednym z najważniejszych czynników, który powoduje, że firmy decydują się na przeniesienie produkcji do innych krajów. Jak wygląda relokacja całej fabryki i linii technologicznej od strony technicznej i jakie są obecnie trendy w branży relokacyjnej? Bartosz Świderek – wiceprezes i współwłaściciel Pol-Inowex SA, firmy świadczącej usługi w zakresie relokacji urządzeń przemysłowych i całych fabryk na terenie całego świata. D e r m i t h ö h e re n E n e r g i e k o s t e n u n d Beschäftigungskosten einhergehende Anstieg der Produktionskosten ist einer der wesentlichen Faktoren, infolge dessen sich Firmen dafür entscheiden, ihre Produktion in andere Länder zu verlegen. Wie sieht also die Verlegung ganzer Fabriken und technologischer Linien von der technischen Seite her aus und welche Trends gibt es in dieser Branche? Bartosz Świderek, stellvertretender Vorsitzender und Mitinhaber der Pol-Inowex SA, einer Firma, die weltweit Dienstleistungen im Bereich der Verlagerung von Industrieanlagen und ganzen Fabriken anbietet. Wi 06-07/12 57 GOSP OD A R K A / W I R T S C H A FT oraz olejowych. Są one przenoszone głównie do Azji, gdzie nie obowiązują aż tak restrykcyjne przepisy. Czy można mówić o jakiś trendach w przypadku relokacji? Od końca lat 90. ubiegłego wieku do 2008 r. kierunek relokacji był właściwie jeden – z krajów o wysokich kosztach pracy do krajów z niskimi kosztami. Istotnym czynnikiem były też wymogi w zakresie ochrony środowiska. Im były one niższe tym firmy chętniej lokowały tam swoją produkcję. Jednak od czasu kryzysu ten „tradycyjny” trend uległ zmianie. Co prawda nadal wiele firm decyduje się produkować tam, gdzie jest taniej. I tak np. obecnie przenosimy elektrownię z Danii do Portugalii, a także silos koncernu Nordzucker z Węgier na Litwę. Jednak w wielu przypadkach nie chodzi jedynie o cięcie kosztów. Mamy także klientów, dla których relokujemy zakłady z Polski do Włoch, czy z Tajwanu do Niemiec. Firmy często decydują się umieścić całą produkcję w jednym kraju. Taka sytuacja ma miejsce w przypadku przenoszonego przez nas ostatnio zakładu chemicznego z Polski do Włoch. Inwestor uznał bowiem, że produkcja będzie bardziej opłacalna, gdy skupi ją w jednym miejscu. Z jakich krajów przenosi się obecnie najwięcej firm? W Europie są to przede wszystkim Włochy i Hiszpania, gdzie zjawisko to odbywa się na dość dużą skalę. Hiszpania w latach ’80 i ‘90 przyciągnęła bardzo dużo inwestycji. Włochy, zwłaszcza północna część, to region tradycyjnie wysoko uprzemysłowiony. Teraz ze względu na trudną i niepewną sytuację ekonomiczną na południu Europy, inwestorzy przenoszą swoje zakłady do bardziej stabilnych krajów. 58 Wi 06-07/12 Czy jest obecnie jakiś kraj czy też region, który cieszy się szczególnym zainteresowaniem i gdzie przenosi się najwięcej fabryk? Przez długie lata Azja, Indie, a zwłaszcza Chiny były tymi krajami gdzie przenosiło się najwięcej produkcji. Obecnie pojawia się nowy trend – przenoszenie fabryk z Chin. Wschodnie wybrzeże Chin jest już przegrzane. Trudno znaleźć wykwalif ikowanych pracowników, wzrosły też koszty pracy, a to oznacza, że wkrótce fabryki szukając oszczędności zaczną się przenosić do Kambodży czy Wietnamu. Coraz modniejszym kierunkiem jest także Ameryka Południowa, zwłaszcza Brazylia, która od kilku lat jest jednym z najszybciej rozwijających się krajów na świecie, i która z roku na rok przyciąga coraz więcej inwestycji. Dlatego uznaliśmy, że warto tam być i wkrótce chcemy otworzyć tam nasze biuro handlowe. Czyli Azja i Ameryka Południowa będzie miejscem gdzie będzie najwięcej zleceń dla specjalistów w branży relokacyjnej. Czy PolInowex zamierza powalczyć o zlecenia w tamtych regionach świata? Europa nadal będzie dla PolInowexu głównym rynkiem działalności, ale chcemy rozszerzyć naszą działalność. Stąd nasza decyzja o nawiązaniu strategicznej współpracy z firmą SFE z Indii, która działa w tej samej branży. Do tej por y ze względu na znacznie niższe koszty pracy w Azji czy Ameryce Południowej, nie byliśmy w stanie konkurować z lokalnymi f irmami. Dzięki współpracy z indyjskim partnerem, chcemy zaoferować naszym klientom kompleksowe usługi na terenie całego świata. auch Autoklaven von 102 t Gewicht und 40 m Länge transportieren. Zunächst überführten wir sie mit Fahrzeugen nach Rostock, von wo sie per Schiff nach St. Petersburg gingen. Dort wurden sie auf Eisenbahnwaggons verladen, mit denen die Sowjetarmee früher SS 20 Raketen transportierte, da diese einen ähnlichen Durchmesser hatten wie unser Transportgut. Insgesamt gingen 150 Lastwagen mit Anlageteilen von Berlin nach Moskau. Könnten Sie etwas über die Kosten sagen, die bei der Verlegung einer Firma entstehen? Ist dieses Verfahren günstiger als der Bau einer neuen Fabrik? Also die Kosten für die Standortverlagerung eines Betriebes dürften sich auf 30 bis 50 Prozent der Kosten eines Neubaus belaufen. Zu berücksichtigen ist auch, dass durch die Wirtschaftskrise die Bedingungen, Investitionskredite zu erhalten, schwieriger wurden. Zwar hat sich die Situation in den letzten eineinhalb Jahren stabilisiert, die Banken achten aber nach wie vor auf das Tilgungstempo für Investmentausgaben. Daher ist es leichter, Finanzierungshilfen für gebrauchte Produktionslinien zu bekommen, obwohl diese nicht immer modern und hocheffizient sein müssen. Der Investitionszyklus verkürzt sich so auf etwas mehr als ein Jahr anstatt der 3 bis 5 Jahre bei Neuinvestitionen. In welchen Branchen kommen Standortv erl egungen am häufigsten vor? Derzeit im Energiesektor. Wegen der Umweltnormen in der Europäischen Union, die eine Begrenzung der CO2-Emission vorsehen, schließen viele Kohle- und Ölkraftwerke. Diese werden nach Asien verlagert, wo die Vorschriften nicht so restriktiv sind. Könnte man also von irgendwelchen Trends bei Verlagerungen sprechen? Seit Mitte der 1990-er Jahre bis 2008 herrschte eine Verlegungsrichtung vor: von Ländern mit hohen Arbeitskosten in Länder mit niedrigeren Arbeitskosten. Ein wesentlicher Faktor waren hier auch die Anforderungen im Bereich des Umweltschutzes. Je niedriger diese waren, desto bereitwilliger verlegten Firmen ihre Produktion eben dorthin. Seit der Krise hat sich dieser „traditionelle“ Trend geändert. Es ist zwar immer noch richtig, dass sich weiterhin viele Unternehmen für eine Produktion in billigeren Ländern entscheiden. So verlegen wir z.B. momentan ein Kraftwerk von Dänemark nach Portugal oder die Silos der Firma Nordzucker von Ungarn nach Litauen. Oftmals geht es jedoch nicht allein um Kostenfragen. Wir haben auch Kunden, für die wir Betriebe von Polen nach Italien oder von Taiwan nach Deutschland verlegen. Es gibt Firmen, die ihre gesamte Produktion in einem Land konzentrieren möchten. Damit haben wir es im Falle eines von uns von Polen nach Italien umgelagerten Chemiebetriebes zu tun, da der Investor der Auffassung war, dass die Produktion rentabler wird, wenn sie an einem Ort stattfindet. Aus welchen Ländern werden derzeit die meisten Firmen umgesiedelt? In Europa sind das vor allem Italien und Spanien, wo dies im größeren Umfang geschieht. Spanien hatte in den 80-er und 90-er Jahren sehr viele Investitionen ins Land geholt. Italien ist – insbesondere der Norden – traditionell hoch industrialisiert. Jetzt aber verlagern Unternehmen wegen der unsicheren wirtschaftlichen Situation im Süden Europas in stabilere Länder. G O SP O D A R K A / W I R TS C H A FT A jak na mapie relokacyjnej wyglądają Niemcy i Polska? W Niemczech tradycyjnie realizuje się bardzo dużo projektów relokacyjnych, ale biorąc pod uwagę stopień uprzemysłowienia tego kraju, jak i liczbę działających tam zakładów przemysłowych, nie wpływa to jakoś znacząco na wielkość całej gospodarki. Jeśli chodzi o Polskę, to przez całe lata ’90, do naszego kraju przenoszono najwięcej zakładów produkcyjnych w Europie. Teraz najpopularniejszym kierunkiem jest Rumunia. To tam lokuje się większość inwestycji, bo koszty pracy są tam niższe niż w Polsce. Coraz częściej zdarza się także, że firmy wyprowadzają się z Polski. Przykładem może być japońska grupa Sumitomo, która w 2009 i 2011 zamknęła dwie fabryki wiązek elektrycznych w Rawiczu i Lesznie. Produkcję tych elementów przeniosła właśnie do Rumunii. Inny przykład: Huta Szopienice, którą przenosimy do Brazylii. Ale fakt, że Polska przestala być krajem, który przyciąga inwestorów jednynie ze względy na tanią siłę roboczą, to dobry sygnał. To dowodzi, że nasza gospodarka jest już w zupełnie innym miejscu niż było to jeszcze dziesięć lat temu. Na koniec, czy może Pan podać przykład jakieś największej relokacji która miała miejsce w ostatnim czasie? Jednym z największych tego typu projektów, było to przeniesienie zakładów chemicznych Ticona, które okazało się niezbędne przy budowie czwartego pasa startowego na lotnisku we Frankfurcie nad Menem. Gdyby do tego nie doszło, nowy pas graniczyłby bezpośrednio z terenem fabryki, a samoloty przelatywałyby na wysokości 60 do 100 metrów nad firmą, co stanowiłoby zbyt duże zagrożenie. Port lotniczy zapłacił za tę relokację 650 mln Euro. Gibt es derzeit irgendein Land oder eine Region, die besonders interessant sind und in welche man die meisten Fabriken verlagert? Über lange Jahre waren Asien, Indien, insbesondere aber China die Gegenden, in welche man die Produktion verlagerte. Momenten tut sich jedoch ein neuer Trend auf: die Wegverlagerung aus China. Die Ostküste Chinas ist bereits überfüllt. Es lassen sich nur schwer qualifizierte Arbeitskräfte finden, die Arbeitskosten sind gestiegen, was bedeutet, dass sich Firmen, die Einsparungen suchen, in Richtung Kambodscha oder Vietnam bewegen werden. Eine zunehmend interessante Richtung ist Südamerika, besonders Brasilien, eines der sich in den letzten Jahren am schnellsten entwickelnden Länder, das von Jahr zu Jahr immer mehr Investitionen ins Land holt. Daher kamen wir zu der Überzeugung, dass es sich lohnt, dort ein eigenes Büro zu eröffnen. In Deutschland werden traditionell sehr viele Verlagerungsprojekte umgesetzt. Ber ücksichtigt man jedoch den Grad der Industrialisierung dieses Landes und die Zahl der Industrieunternehmen, dann hat dies keinen besonderen Einfluss auf die Gesamtwirtschaft. Im Falle Polens ist es so, dass in den 1990-er Jahren unser Land die meisten Standortverlegungen in Europa aufgenommen hat. Jetzt ist Rumänien am populärsten. Dort gehen die meisten Investitionen hin, da die Arbeitskosten niedriger sind als in Polen. Immer mehr Firmen ziehen sich aus Polen zurück. Ein Beispiel ist die japanische Sumitomo-Gruppe, die 2009 und 2011 zwei Betriebe für Elektroschaltungen in Rawicz und Leszno zumachte. Die Produktion der Elemente wurde nach Rumänien verlegt. Ein anderes Beispiel: die Hütte Szopienice, die wir nach Brasilien verlagern. Ein positives Signal ist aber auch, dass Polen aufhört ein Land zu sein, das Investoren anlockt, nur weil wir hier billige Arbeitskräfte haben. Dies beweist, dass unsere Wirtschaft heute ganz woanders steht als noch vor 10 Jahren. Zum Schluss. Können Sie vielleicht ein Beispiel für eine größere Standortverlagerung aus der jüngsten Zeit geben? Eines der größten Projekte dieser Art war die Verlagerung der chemischen Werke Ticona, was durch den Bau der vierten Startbahn des Frankfurter Flughafens notwendig geworden war. Wenn dies nicht durchgeführt worden wäre, dann hätte die neue Startbahn direkt an das Firmengelände angegrenzt, d.h. die Flugzeuge hätten den Betrieb in einer Höhe von 60 bis 100 m überflogen, was eine erhebliche Gefahrenquelle gewesen wäre. Die Flughafen AG hat für die Verlagerung 650 Mio. Euro gezahlt. Werden Asien und Südamerika die Orte sein, wo Fachleute aus der Verlagerungsbranche die meisten Aufträge bekommen können? Wird sich Pol-Inowex hier um Aufträge bemühen? Für Pol-Inowex wird Europa weiter der zentrale Markt bleiben, dennoch wollen wir unsere Tätigkeit ausweiten. Von daher auch unsere Entscheidung, mit der Firma SFE aus Indien, die in derselben Branche tätig ist, eine strategische Zusammenarbeit einzugehen. Wegen der bedeutend niedrigeren Arbeitskosten in Asien und Südamerika waren wir bisher nicht in der Lage, mit einheimischen Firmen zu konkurrieren. Über die Zusammenarbeit mit unserem indischen Partner können wir umfassende Serviceleistungen weltweit anbieten. Und wo stehen Deutschland und Polen auf der Standort verlagerungs-Landkarte? Wi 06-07/12 59 Targi Niemcy Deutschland 13.09.-16.09.2012 Köln 18.09.-22.09.2012 Stuttgart Kind + Jugend AMB The Trade Show for Kids’ First Years 04.09.-07.09.2012 Hamburg Internationale Ausstellung für Metallbearbeitung Międzynarodowe targi obróbki metali 18.09.-21.09.2012 Berlin SMM Shipbuilding, machinery & marine technology – international trade fair hamburg 11.09.-16.09.2012 Frankfurt/Main InnoTrans Internationale Fachmesse für Verkehrstechnik, Innovative Komponenten – Fahrzeuge – Systeme Międzynarodowe targi technologii transportu i pojazdów Automechanika Internationale Leitmesse der Automobilwirtschaft Międzynarodowe targi przemysłu motoryzacyjnego 11.09.-16.09.2012 Berlin ILA Berlin Air Show Internationale Luft- und Raumfahrtausstellung und Konferenzen Międzynarodowe targi lotnicze 18.09.-22.09.2012 Husum HUSUM WindEnergy Internationale Leitmesse der Windindustrie Międzynarodowe targi branży energetyki wiatrowej 20.09.-27.09.2012 Hannover IAA Nutzfahrzeuge Fahrzeuge, Ausrüstungen und Systeme des Güter- und Personentransportes Międzynarowe targi motoryzacjyne 22.09.-30.09.2012 Friedrichshafen INTERBOOT Internationale Wassersportausstellung Międzynarodowe targi sportów wodnych 23.09.-25.09.2012 Düsseldorf InterMeat Internationale Fachmesse für Fleisch und Wurst Międzynarodowe targi mięsa i wyrobów mięsnych 27.09.-30.09.2012 Augsburg Messen RENEXPO® Internationale Energiefachmesse Międzynarodowe targienergetyki 60 Wi 06-07/12 reklama ??? Z ŻYCIA IZ B Y / K A M M E R I NTE R N Klub finansistów z Deloitte Finanzclub mit Deloitte Przywództwo przez wolność było tematem kwietniowego spotkania Klubu Finansistów. Józef Wancer, obecnie doradca zarządu Deloitte w Polsce, b. prezes zarządu Raiffeisen Bank Polska i Banku BPH, przedstawił uczestnikom filozofię osiągania celów przez wolność, która jego zdaniem jest „sposobem na skuteczne kierowanie zespołem, wymagającym od przywódcy wyjątkowej uwagi, wiele wysiłku i tolerancji.” Führung durch Freiheit war das Thema des Apriltreffens des Finanzclubs. Józef Wancer, derzeitiger Berater des Vorstands von Deloitte in Polen sowie früherer Vorstandsvorsitzender der Raiffeisen Bank Polska und der Bank BPH, hat den Teilnehmern seine Philosophie vorgestellt, wie man Ziele durch Freiheit erreicht, die seiner Meinung nach „eine effektive Methode für die Teamleitung, die dem Leiter außerge wöhnliche Auf merksamkeit, viel Anstrengung und Toleranz abverlangt“, ist. Dziękujemy / Wir danken: O czytelnictwie prasy z Polskapresse Über das Presseleseverhalten mit Polskapresse zagadnienia dotyczące m.in.: prasy jako nośnika reklamowego, badań czytelnictwa prasy w Polsce oraz wskaźników mediowych i ich wzajemnych relacji. Prasa i jej planowanie na podstawie badań czytelnictwa były tematem spotkania marcowej Grupy Marketingowej. Rafał Wiśniewski, członek rady nadzorczej Polskiego Badania Czytelnictwa, dyrektor działu analiz i rozwoju sprzedaży Polskapresse przedstawił 62 Wi 06-07/12 Presse und deren Planung war das Thema des Treffen der Marketinggruppe im März. Rafał Wisniewski, Mitglied des Aufsichtsrats der polnischen Leseverhaltensforschung, Leiter der Abteilung für Forschung und Vertriebsentwicklung der Polskapresse, hat solche Bereiche vorgestellt wie: Presse als Werbeträger, Leseverhalten in Polen und Medienindikatoren sowie der Beziehungen zwischen ihnen. Z Ż Y C I A I Z B Y / K A M M E R I NT E R N l Prestiż / PRESTIGE l Usługi / SERVICE l Kontakty / NETZWERK Witamy w naszym gronie Willkommen bei uns Nowe firmy zrzeszone / Neue Mitglieder nALBA CEE GmbH Usługi porządkowe Reinigungsdienstleistungen www.alba.info nChristian Schnell Doradztwo Prawne Doradztwo prawne Rechtsberatung nColliers International Poland Sp. z o.o. Nieruchomości Immobilien www.colliers.com nCustomeritum Centrum Obsługi Klienta i Logistyki Sp. z o.o. Usługi marketingowe Marketingmaßnahmen www.customeritum.pl nDWS Draexlmaier Wyposażenie Wnętrz Samochodowych Sp. z o.o. Przemysł motoryzacyjny: podzespoły Automobilindustrie: Untergruppen www.draexlmaier.com nKRYS – AND Sp. z o.o. Przemysł spożywczy Lebensmittelindustrie www.krys-and.com.pl nHINES POLSKA Sp. z o.o. Nieruchomości Immobilien www.hines.pl nMJN Sp. z o.o. Kancelaria Doradztwa Podatkowego Doradztwo podatkowe Steuerberatung www.mjn.pl nTELIT Management Sp. z o.o. Konsulting oraz outsourcing, leasing specjalistów, rekrutacja Beratung & Outsourcing, Expertenvermittlung, Personalbeschaffung www.telit.pl nPSI Produkty i Systemy Informatyczne Sp. z o. o. Informatyka Informatik www.psi.pl nTime & Space Sp. z o.o. Outsourcing w zakresie produkcyjnej Outsourcing im Herstellungsbereich www.time-space.pl nRABEN Transport Sp. z o.o. Transport, logistyka Transport, Logistik www.rabentransport.pl nWessling Polska Sp. z o.o. Ochrona środowiska Umweltschutz www.wessling.pl nIOKI Sp. z o.o. Sp.K. Informatyka – rozwiązania e-learningu Informatik – E-LearningLösungen www.ioki.com.pl nDatev.pl Sp. z o.o. Informatyka Informatik, Software www.datev.pl nJoanna KołodziejczykKańska Kancelaria Radcy Prawnego Kancelarie prawne Rechtsanwaltskanzleien www.kancelaria-jkk.pl nDEBENEDETTI MAJEWSKI SZCZEŚNIAK Kancelaria Prawna sp.k. Kancelarie prawne Rechtsanwaltskanzleien www.dms.net.pl nKancelaria Prawna Thron M. Sarzyńska i S-ka Sp. k. Kancelarie prawne Rechtsanwaltskanzleien www.thron.pl nMensys Group Polska Sp. z o.o. Doradztwo personalne Personalberatung www.mensys-group.com nSTI Polska Sp. z o.o. Opakowania, prezentacja towarów (POS), usługi Verpackungen, Warenpräsentation (POS), Dienstleistungen www.sti-group.com nSchwarz Druck GmbH Poligrafia Druckereien www.schwarz-druck.de Wi 06-07/12 63 Z ŻYCIA IZ B Y / K A M M E R I NTE R N Nowe biuro AHK Polska w Monachium Neues Büro der AHK Polen in München Polsko-bawarskie stosunki handlowe rozwijają się w ostatnich latach bardzo dynamicznie. Obroty handlowe Polski z Bawarią wzrosły w 2011 r. o ponad 20 procent do niespełna 9 miliardów euro. Stosunki z Polską nawiązało już około 2.500 bawarskich przedsiębiorstw. Podążając za tym trendem, Polsko-Niemiecka Izba Przemysłowo-Handlowa (AHK Polska), otworzyła 16. maja br., swoje niemieckie biuro w Monachium, które mieści się przy Izbie Przemysłowo-Handlowej w Monachium (IHK für München und Oberbayern). „Polska jest rynkiem szczególnie atrakcyjnym dla niemieckich małych i średnich firm. Przedsiębiorcy z Niemiec mają do zaoferowania najnowsze technologie, m.in. w sektorze energii odnawialnych i ochrony środowiska, a także nowoczesnego sprzętu medycznego” – mówi Michael Kern, dyrektor generalny AHK Polska. Kontakt: Biuro AHK Polska w Monachium przy Izbie Przemysłowo-Handlowej w Monachium Anna Chojnacka/ Iwona Makowiecka [email protected] Balanstraße 55-59, 81541 München Więcej na: www.ahk.pl Die polnisch-bayerischen Handelsbeziehungen entwickeln sich in den letzten Jahren sehr dynamisch. Die Handelsumsätze zwischen Polen und Bayern sind 2011 um über 20 Prozent auf fast neun Milliarden Euro gestiegen. Rund 2.500bayerische Unternehmen unterhalten bereits Beziehungen mit Polen. Diesem Trend folgend, eröffnete die Deutsch-Polnische Industrie- und Handelskammer (AHK Polen) am 16. Mai dieses Jahres ihr deutsches Büro in München mit Sitz in den Räumlichkeiten der Industrie- und Handelskammer für München und Oberbayern. „Polen ist für den deutschen Mittelstand ein besonders attraktiver Markt. Deutsche Unternehmen haben modernste Technologienzu bieten, u.a. im Bereich erneuerbarer Energien, Umweltschutz und moderner Medizintechnik“, sagt Michael Kern, Geschäftsführendes Vorstandsmitglied der AHK Polen. Kontakt: Verbindungsbüro der AHK Polen in München bei der IHK für München und Oberbayern Anna Chojnacka/ Iwona Makowiecka [email protected] Balanstraße 55-59, 81541 München Weitere Informationen unter: www.ahk.pl Komisja Logistyki z Ryszardem Petru Logistikausschuss mit Ryszard Petru inflacja i podwyżka płacy minimalnej będą ograniczeniem dla konsumpcji prywatnej. Jako czynniki determinujące trendy gospodarcze w 2012 r. Ryszard Petru wymienił m.in.: ryzyko rozpadu strefy euro, ucieczki kapitału do bezpiecznych przystani, wyhamowanie dynamiki eksportu i spowolnienie w Chinach i na innych rynkach azjatyckich. Gościem kwietniowej Komisji Logistyki był Ryszard Petru, partner PWC i przewodniczący Towarzystwa Ekonomistów Polskich. Dyskusja dotyczyła sytuacji ekonomicznej na rynkach światowych, europejskich, perspektyw rozwoju polskiej gospodarki i wyzwań stojących przed przedsiębiorcami. Nasz gość zwrócił uwagę m.in. na to, że ciężko będzie utrzymać dynamikę wzrostu z zeszłego roku oraz że 64 Wi 06-07/12 Gast des April-Treffens des Logistikausschusses war Ryszard Petru, Partner bei PWC, Präsident der Vereinigung der Polnischen Ökonomen. Man diskutierte über die weltweite wirtschaftliche Situation, die der Europäer, die Perspektiven der polnischen Volkswirtschaft und die Herausforderungen vor denen Unternehmen stehen. Unser Gast betonte unter anderem, dass es schwer sein wird die Dynamik des Vorjahres zu erreichen und dass der private Konsum durch die steigende Inflation und die Erhöhung des Mindestlohns gedämpft würde. Die Determinanten für die Wirtschaftssituation anno 2012 sind nach Meinung Petrus: das Risiko des Zerfalls der Eurozone, Kapitalflucht in sicherere Häfen, Verlangsamung der Exportdynamik sowie das Abbremsen des Wachstums in China und anderen asiatischen Märkten. Z Ż Y C I A I Z B Y / K A M M E R I NT E R N Rekrutacja menedżerów w firmach działających globalnie Auswahl von Managern in global agierenden Unternehmen rosnącej konieczności współpracy międzykulturowej, omówił kompetencje międzykulturowe oraz aktualną sytuację managerów HR. Pozyskiwanie wykwalif ikowanych i kompetentnych absolwentów jako wyzwanie dla managerów działów zarządzania zasobami ludzkimi było tematem marcowej Komisji HR. Profesor dr Martin Kornmeier, z Duale Hochschule Baden-Württemberg Mannheim (Wyższej Szkoły Nauczania Dualnego) przedstawił zagadnienia dotyczące m. in. „Die Akquise qualifizierter und kompetenter Nachwuchskräfte als Herausforderung für das Personalmanagement“ war das Thema des HR-Ausschusses im März. Prof. Dr. Martin Kornmeier von der Dualen Hochschule BadenWürttemberg Mannheim hat u.a. über die wachsende Notwendigkeit einer interkulturellen Zusammenarbeit, interkulturelle Kompetenzen und die gegenwärtige Situation von HR-Managern referiert. Postawy polskich menedżerów w badaniach Deininger i SGH Einstellung polnischer Manager erforscht durch Deininger und die Warsaw School of Economics W ramach śniadań tematycznych dla firm członkowskich AHK Polska wspólnie z firmą Deininger Consulting zorganizowaliśmy spotkanie na temat „Postaw i zachowań polskich managerów”. Byliśmy gośćmi firmy VNG Polska w Tarnowie Podgórnym. Dr Dariusz Użycki – Dyrektor zarządzający Firmy Deininger Consulting przedstawił wyniki badań przeprowadzonych wspólnie ze Szkołą Główną Handlową na przełomie lat 2011/12. Im Rahmen der Frühstückstreffen für die Mitgliedsf irmen der AHK Polen, haben wir gemeinsam mit der Firma DeiningerConsultingein Treffen zum Thema „Einstellung und Verhaltensweisen polnischer Manager“ organisiert. Wir waren zu Gast bei der Firma VNG Polska in Tarnowo Podgórne. Dr. Dariusz Użycki -Geschäftsführer der Firma Deininger Consulting, hat uns Ergebnisse von Studien vorgestellt, die zusammen mit der Warsaw School of Economics (SGH) in den Jahren 2011/12 durchgeführt worden sind. Dziękujemy / Wir danken: Wi 06-07/12 65 Z ŻYCIA IZ B Y / K A M M E R I NTE R N Egzamin połówkowy w firmie MAN Zwischenprüfung bei der Firma MAN 17 kwietnia odbył się trzeci w historii projektu egzamin połówkowy w zawodzie „Technik pojazdów samochodowych”. Udział w nim wzięło 26 uczniów III klasy Zespołu Szkół Samochodowych nr 2 w Warszawie. Egzamin odbył w się Wolicy w nowym centrum szkoleniowym firmy MAN Truck & Bus Polska Sp. z o.o. Egzamin miał charakter wyłącznie praktyczny. W tym roku uczniowie musieli przeprowadzić profesjonalny przegląd samochodu, wyregulować zawory w silniku oraz naprawić system oświetlenia pojazdu. Am 17. April fand die dritte Zwischenprüfung für den Beruf des „Kfz-Mechatronikers“ in der Geschichte des Projekts statt. Abgelegt wurde sie von 26 Schülern der 3. Klasse des AutomobilSchulzentrums Nr. 2 in Warschau. Die Prüfung fand im neuen Schulungszentrum der MAN Truck & Bus Polska Sp. z o.o. in Wolica statt. Die Prüfung hatte ausschließlich p r a k t i s c h e n C h a r a k t e r. I n d i e s e m Jahr mussten die Auszubildenden eine professionelle Kfz-Inspektion durchführen, Motorventile einstellen und die Beleuchtungsanlage eines Fahrzeugs reparieren. Rusza projekt kształcenia dla firmy Imtech Startschuss zum Berufsbildungsprojekt für Firma Imtech Pod koniec maja zakończono etap przygotowań do uruchomienia projektu kształcenia zawodowego w zawodzie „Technik Urządzeń Sanitarnych” dla firmy Imtech Polska Sp. z o.o. W czasie ostatniej sesji roboczej z udziałem ekspertów z firmy Imtech, AHK Polska i Technikum Budowlanego im. S. Noakowskiego ustalono ostateczny kształt programu nauczania uwzględniający różnice pomiędzy polskim a niemieckim programem nauczania w zawodzie „Anlagenmechaniker” oraz potrzebami firmy Imtech. Ende Mai sind die Vorbereitungen für den Start eines neuen Berufsbildungsprojekts für den Beruf des „Sanitärinstallateurs“ im Auftrag der Imtech Polska Sp. z o.o. abgeschlossen worden. Während des letzten Arbeitstreffens, an dem Experten der Firma Imtech, der AHK Polen und der S.-Noakowski-Baufachschule teilnahmen, wurde der endgültige Lehrplan, unter Berücksichtigung der Unterschiede zwischen den polnischen und den deutschen Vorgaben für den Beruf des „Anlagenmechanikers“ sowie des Bedarfs der Firma Imtech, festgelegt. 66 Wi 06-07/12 Z Ż Y C I A I Z B Y / K A M M E R I NT E R N Polski menedżer od podszewki Der polnische Manager im Detail wpływu takich czynników, jak płeć, wykształcenie, wiek, wielkość f irmy i jej lokalizacja na postawy i zachowania polskiego menedżera oraz wnioski odnośnie etapów rozwoju polskich menedżerów w odniesieniu do kolegów z krajów zachodnich. Postawy i zachowania polskich menedżerów były tematem jednego ze spotkań tematycznych. Dr inż. Dariusz Użycki, Dyrektor Zarządzający CEE firmy Deininger Consulting (executive search) oraz prof. Jacek Miroński ze Szkoły Głównej Handlowej przedstawili wyniki badań przeprowadzonych z SGH na przełomie 2011/12 dotyczące m.in. postaw i zachowań polskich menedżerów w obszarze zarządzania zasobami ludzkimi, Das Thema der letzten Veranstaltung war die Einstellung und die Verhaltensweisen polnischer Manager. Dr. Ing. Dariusz Użycki, Geschäftsführer CEE der Firma Deininger Consulting (executive search) und Prof. Jacek Miroński von der Warsaw School of Economics stellten ihre Untersuchungen und ihre Ergebnisse zur Jahreswende 2011/2012 dar. Untersucht wurden die Einf lüsse auf die Einstellung und Verhaltensweisen polnischer Manager solcher Faktoren wie: Geschlecht, Bildungsgrad, Alter, Größe der Firma und deren Standort. Daraus wurden Schlussfolgerungen gezogen im Bezug auf die Phasen der Entwicklung polnischen Manager im Verhältnis zu Kollegen aus westlichen Ländern. Simplicom o zagrożeniach w sieci Simplicom über Gefahren im Internet Aktualne zagrożenia w sieci oraz metody zabezpieczeń przed nimi były tematem jednego ze śniadań tematycznych. Dr inż. Mariusz Stawski z firmy Simplicom Sp. z o.o. przedstawił ewolucję zagrożeń IT na przestrzeni ostatnich lat oraz techniczne i organizacyjne środki ochrony przed zagrożeniami socjotechnicznymi. Do tych należą m.in.: Next Generation Firewall, Web Application Firewall, audyt bezpieczeństwa i Security Awereness. Aktuelle Gefahren im Internet sowie adäquate Sicherheitsmaßnahmen waren Thema eines unserer Themenfrühstücke. Dr. Ing. Mariusz Stawski von der Simplicom Sp. z o.o. hat die Entwicklung der Risiken im IT-Sektor im Laufe der letzten Jahre sowie technische und organisatorische Schutzmaßnahmen vor soziotechnischen Gefahren vorgestellt. Dazu gehören u.a. Next Generation Firewall, Web Application Firewall, Sicherheitsaudits und Security Awareness. Wi 06-07/12 67 Z ŻYCIA IZ B Y / K A M M E R I NTE R N Centra Usług Wspólnych i Outsourcing – czy są dla mnie? Shared Service Center und Outsourcing – auch für mein Unternehmen? Celem majowego spotkania, przygotowanego przez AHK Polska we współpracy z kancelarią PricewaterhouseCoopers oraz firmą CERI International, było dostarczenie uczestnikom informacji niezbędnych tworzeniu Centr Usług Wspólnych i korzystania z outsourcingu. Oprócz głównych korzyści, wśród których wymienić można m.in. oszczędności, poprawę jakości i efektywności procesów, harmonizację i łatwość zarządzania zmianą, zwrócili uwagę na główne wyzwania i ryzyka związane z omawianymi procesami. Analizując konkretne przykłady uczestnicy mogli prześledzić poszczególne fazy wdrażania CUW. Das Ziel der Veranstaltung, die durch die AHK Polen, der Unternehmensberatung PricewaterhouseCoopers sowie der Firma CERI International veranstaltet wurde, war es die Teilnehmer mit Informationen zu versorgen, die ihnen bei der Entscheidung für ein Shared Service Center oder Outsourcing helfen sollten. Die Experten wiesen neben den wichtigsten Vorteilen, wie Einsparungen, verbesserte Qualität und höhere Prozesseff izienz, Vereinfachung der Prozesse, auch auf die größten Herausforderungen und Risiken, die mit diesem Prozess einhergehen, hin. Bei der Analyse konkreter Beispiele konnten sich die Teilnehmer ein genaues Bild der einzelnen Prozessschritte bis zum Shared Serivce Center machen. Business Meeting w Gdańsku Business Meeting in Danzig 25. kwietnia br., we współpracy z PolskoSkandynawską Izbą Gospodarczą oraz PolskoSzwajcarską Izbą Handlową zorganizowaliśmy International Business Meeting pod hasłem „Gdańsk – strategia polityki inwestycyjnej po roku 2012” z udziałem wiceprezydenta Gdańska Andrzeja Bojanowskiego. Prezes Gdańskiej Agencji Rozwoju Gospodarczego, Alan Aleksandrowicz, omówił projekty, które będą miały największy wpływ na rozwój regionu. Dziękujemy / Wir danken: 68 Wi 06-07/12 O kondycji polskiej gospodarki mówił Piotr Bujak z Nordea Bank Poland, natomiast Jacek Bochenek z Deloitte Business Consulting SA analizował korzyści dla miast-gospodarzy z organizacji meczów EURO 2012. Po ciekawych prezentacjach przyszedł czas na zwiedzenie kluczowych miejsc stadionu PGE Arena. Am 25. April dieses Jahres haben wir in Zusammenarbeit mit der Skandinavisch-Polnischen Handelskammer und der Polnisch-Schweizerischen Wirtschaftskammer ein internationales Business Meeting unter dem Motto „Danzig – Strategie der Investitionspolitik nach 2012“ organisiert. Unter den Teilnehmern begrüßten wir Andrzej Bojanowski, den stellvertretenden Stadtpräsidenten von Danzig. Der Vorsitzende der Danziger Agentur für Wirtschaftliche Entwicklung, Alan Aleksandrowicz, stellte Projekte vor, die den größten Einfluss auf die regionale Entwicklung haben werden. Über die Verfassung der polnischen Wirtschaft sprach Piotr Bujak von der Nordea Bank Poland. Jacek Bochenek von der Deloitte Business Consulting SA analysierte die Vorteile, die sich durch die Fußball-EM 2012 für die Austragungsorte ergeben. Nach den interessanten Präsentationen folgte eine Besichtigung der wichtigsten Bereiche der PGE Arena. Z Ż Y C I A I Z B Y / K A M M E R I NT E R N O funduszach na innowacje we Wrocławiu Über Fondsmittel für Innovationen in Breslau W ramach spotkania informacyjnego w dn. 28 marca 2012 o aktualnie dostępnych programach wspierających rozwój innowacyjności w przedsiębiorstwach mówił Mariusz Rutkowski, dyrektor gdańskiego oddziału f irmy ABBEYS Europejskie Doradztwo Finansowe Sp. z o.o. W spotkaniu, któremu patronowała również SzwedzkoPolska Izba Gospodarcza, wzięło udział 30 uczestników. Dziękujemy / Wir danken: Im Rahmen einer Informationsveranstaltung am 28. März 2012 sprach Mariusz Rutkowski, der Direktor der Danziger Niederlassung der ABBEYS Europejskie Doradztwo Finansowe Wrocław multikulturalnie Multikulturelles Breslau 4 kwietnia 2012 r. Biuro Regionalne AHK Polska we Wrocławiu zaprosiło f irmy do Hotelu Platinum Palace, na spotkanie „Zarządzanie w wielokulturowym przedsiębiorstwie”. Twierdzenie, że żyjemy w globalnej wiosce, ewidentnie przestaje być zgrabną metaforą dziennikarską, a staje się praktyką powszechną. O tym, jak z sukcesem zarządzać firmą wielokulturową rozmawialiśmy z ekspertami z firmy Berlitz Poland Sp. z o. o, dyrektorkami Agnieszką Borowczyk oraz Adą Ossowską. Am 4. April 2012 lud das Regionalbüro der AHK Polen in Breslau Firmen zu einem Treffen zum Thema „Management in einem multikulturellen Unternehmen“ ins Hotel Platinum Palace ein. Die Feststellung, dass wir in einem globalen Dorf leben, ist ganz klar nicht mehr nur eine griffige journalistische Metapher, sondern bereits Alltagspraxis. Darüber, wie man mit Erfolg ein multikulturelles Unternehmen leitet, haben wir mit Expertinnen der Firma Berlitz Poland Sp. z o.o. – den Direktorinnen Agnieszka Borowczyk und Ada Ossowska – gesprochen. Dziękujemy / Wir danken: Sp. z o.o., über aktuell verfügbare Programme zur Förderung der Innovationsentwicklung in Unternehmen. Die Veranstaltung, für die auch die Schwedisch-Polnische Wirtschaftskammer die Schirmherrschaft übernommen hatte, zählte 30 Teilnehmer. Oszczędzać na podatkach Steuern sparen 24 kwietnia odbyło się we Wrocławiu spotkanie zorganizowane wraz z Lożą Dolnośląską BCC, na którym eksperci Horsh Sp. z o.o. przedstawili sposoby na obniżenie podatku dochodowego. Szczególne interesująca okazały się konstrukcje dotyczące spółki komandytowo-akcyjnej. Am 24. April fand in Breslau ein gemeinsam mit der Niederschlesischen Loge des BCC veranstaltetes Treffen statt, auf dem Experten der Horsh Sp. z o.o. Wege zur Senkung der Körperschaftssteuer vorgestellt haben. Als besonders interessant erwiesen sich Konstruktionen mit einer Kommanditgesellschaft auf Aktien. Dziękujemy / Wir danken: Wi 06-07/12 69 Z ŻYCIA IZ B Y / K A M M E R I NTE R N Dotacje w 2012 – co zostało? Zuschüsse 2012 – was ist noch möglich? 26. kwietnia 2012 zorganizowaliśmy w Gliwicach kolejne śniadanie tematyczne poświęcone środkom unijnym. Tym razem skupiliśmy się na dotacjach w ramach PO Innowacyjna Gospodarka. Mariusz Rutkowski, dyrektor Gdańskiego Oddziału Firmy ABBEYS Europejskie Doradztwo Finansowe Sp. z o.o. przedstawił uczestnikom możliwości uzyskania wsparcia finansowego na projekty związane z wdrożeniem innowacji w przedsiębiorstwie, ze szczególnym uwzględnieniem sektora MŚP. Am 26. April 2012 organisierten wir in Gleiwitz ein weiteres Themenfrühstück über EU-Fördermittel. Diesmal konzentrierten wir uns auf Zuschüsse im Rahmen des Operationellen Programms Innovative Wirtschaft. Mariusz Rutkowski, Leiter der Danziger Niederlassung der ABBEYS Europejskie Doradztwo Finansowe Sp. z o.o., stellte den Teilnehmern die Möglichkeiten der Beantragung von Fördermitteln für Innovationsprojekte im Unternehmen unter besonderer Berücksichtigung des KMU-Sektors vor. Dziękujemy / Wir danken: Wyboista droga do efektywności energetycznej w Polsce Steiniger Weg zur Energieeffizienz in Polen 21 maja br. zorganizowaliśmy we Wrocławiu konferencję nt. efektywnego wykorzystania energii w budynkach użyteczności publicznej i przedsiębiorstwach. Otworzył ją Konsul Generalny Niemiec, dr Gottfied Zeits. Było to pierwsze na Dolnym Śląsku wydarzenie wpisujące się w Dialog Klimatyczny, inicjatywę wspieraną f inansowo przez Federalne Ministerstwo Spraw Zagranicznych Niemiec. Program adresowany był do przedsiębiorców i samorządów. W ramach konferencji miała miejsce dyskusja z udziałem przedstawicieli Ministerstwa Gospodarki, Urzędu Marszałkowskiego, Urzędu Miasta Wrocławia i Bielawy, Gminy Stoszowice, Fundacji Krzyżowa 70 Wi 06-07/12 oraz firmy doradczej Dreberis. Gościliśmy też eksperta ds. energii z IHK Monachium. Am 21. Mai dieses Jahres haben wir in Breslau eine Konferenz über effiziente Energienutzung in öffentlichen Gebäuden und Unternehmen organisiert. Sie wurde vom deutschen Generalkonsul, Herrn Dr. Gottfried Zeitz, eröffnet. Es handelte sich um die erste Veranstaltung im Rahmen des Klimadialogs in Niederschlesien, einer vom Auswärtigen Amt der Bundesrepublik Deutschland finanziell geförderten Initiative. Das Programm richtete sich an Unternehmer und Kommunen. Im Rahmen der Konferenz fand eine Diskussion statt, an der sich Vertreter des Wirtschaftsministeriums, des Marschallamts, der Stadtverwaltungen von Breslau und Bielawa (Langenbielau), der Gemeinde Stoszowice (Peterwitz), der Stiftung Kreisau und des Beratungsunternehmens Dreberis beteiligten. Als Gast begrüßten wir auch einen Energieexperten der IHK für München und Oberbayern. Dziękujemy / Wir danken: Z Ż Y C I A I Z B Y / K A M M E R I NT E R N Niemcy – eldorado dla rowerzystów Deutschland ein Paradies für Radfahrer Nasi sąsiedzi zza Odry są prawdziwym rajem dla rowerzystów, przede wszystkim ze względu na różnorodność tras, zarówno dla rodzin z dziećmi, jak i dla ambitnych cyklistów. Niemcy oferują rowerzystom ponad 200 długodystansowych szlaków rowerowych o łącznej długości ponad 70 tys. kilometrów. Amatorów dwóch kółek do spędzania urlopu w Niemczech zachęca Maja Włoszczowska, która w tym roku jest twarzą kampanii promocyjnej DZT. W kwietniu zaprosiliśmy polskich dziennikarzy z czasopism podróżniczych i rowerowych na wyjazd do Bawarii. Region Dolnej Bawarii wraz z piękną rzeką Dunaj i mnóstwem szlaków rowerowych to doskonałe miejsce na letni wypoczynek. Uczestnicy wyjazdu zwiedzali bawarskie miasta m. in. Ratyzbonę i Passawę oraz testowali elektryczne rowery „e-bikes” na szlaku rowerowym wzdłuż Dunaju (Donauradweg). Odkrywali po drodze kolejne atrakcje: Walhalla (salę bohaterów) – ogromnej wielkości budowlę przypominająca grecką świątynię, najmniejszą winnicę w Niemczech w okolicach Bach an der Donau, której tradycja uprawy winorośli sięga czasów rzymskich i uroki Pasawy, gdzie kończyła się podróż. Więcej na: www.germany.travel Deutschland stellt ein echtes Paradies für Radfahrer dar, vor allem wegen der abwechslungsreichen Strecken, die sowohl für Familien mit Kindern als auch ehrgeizige Radsportler geeignet sind. Deutschland hat über 200 Radwanderwege mit einer Gesamtlänge von über 70.000 Kilometern zu bieten. Zu einem Urlaub in Deutschland lädt Zweiradfans Maja Włoszczowska ein – das Gesicht der diesjährigen Werbekampagne der DZT. Im April haben wir polnische Journalisten, die für Reiseund Radzeitschriften tätig sind, nach Bayern eingeladen. Die Region Niederbayern mit dem schönen Donautal und seinen zahlreichen Radwegen eignet sich ideal für eine sommerliche Erholung. Die Reisegruppebesuchte bayerische Städte wie Regensburgund Passau und testete auf dem Donauradweg Elektroräder. Unterwegs besichtigte man weitere Sehenswürdigkeiten wie die Walhalla, ein an einen griechischen Tempel erinnerndes riesiges Bauwerk, das kleinste Weinbaugebiet Deutschlands in der Umgebung von Bach an der Donau, dessen Geschichte bis in die römische Zeit zurückreicht, und das reizvolle Passau als Schlusspunkt der Reise. Nähere Informationen unter: www.germany.travel Umowa śmieciowa, czyli nowelizacja ustaw o odpadach Novelliertes Abfallgesetz Od br. posiedzenia Komisji Ochrony Środowiska, działającej przy AHK Polska, zostały przeniesione na południe Polski, do Biura Regionalnego w Gliwicach. 24 kwietnia odbyło się posiedzenie komisji poświęcone nowelizacji ustaw o odpadach oraz o utrzymaniu porządku i czystości w gminach. W myśl nowelizacji na gminach spocznie obowiązek zapewnienia odbioru odpadów komunalnych od posiadaczy nieruchomości oraz konieczność zapewnienia istnienia odpowiednich instalacji do ich utylizacji. Zagadnienia te omówił Tomasz Srokosz, partner kancelarii KSP Legal & Tax Advice. Seit diesem Jahr finden die Sitzungen des Umweltschutzausschusses der AHK Polen im Süden Polens, in unserem Gleiwitzer Regionalbüro, statt. Am 24. April widmete sich der Ausschuss dem novellierten Abfallgesetz sowie dem Gesetz über Sauberkeit und Ordnung in Gemeinden. Durch die Novellierung werden die Gemeinden verpf lichtet, die Abholung kommunaler Abfälle von den Grundstücksbesitzern sowie die Tätigkeitentsprechender Abfallverwertungsanlagen sicherzustellen. Über diese Fragestellungen hat Tomasz Srokosz, Partner in der Kanzlei KSP Legal & Tax Advice, referiert. Wi 06-07/12 71 Z ŻYCIA IZ B Y / K A M M E R I NTE R N Rzeszów – co nowego w POIG? Rzeszów – Neues zum Thema Fördermittel für innovative Wirtschaft Staż Sukcesem Naukowca wszystkim o wdrożeniu wynalazku, kredycie technologicznym, paszporcie do eksportu i ochronie patentowej. W ramach śniadania tematycznego, które przygotowaliśmy w maju z firmą Siegma Consult, omówione zostały wolne fundusze w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka oraz zmiany związane z ubieganiem się o nie. Mówiliśmy przede Im Rahmen des im Mai gemeinsam mit der Firma Siegma Consult durchgeführten Themenfrühstücks wurde über verfügbare Fondsmittel im Rahmen des Programms „Innovative Wirtschaft“ sowie Änderungen beim Antragsverfahren gesprochen. Befasst haben wir uns vor allem mit der Implementierung einer Erf indung, dem Technologiekredit, dem Exportpass und dem Patentschutz. Dziękujemy / Wir danken: Podczas śniadania tematycznego 23 kwietnia 2012 przedstawiony został projekt „Staż Sukcesem Naukowca”, finansowany z EFS. Jako że relacja przedsiębiorców ze sferą nauki oraz zaangażowanie firm w prace badawczo – rozwojowe w Polsce jest niewielkie, wspomniany projekt ma zachęcić do przepływu wiedzy ze sfery nauki do biznesu. W ramach projektuoferowana W Chorzowie o elastycznych formach zatrudnienia Über flexible Beschäftigungsformen in Königshütte 14 marca 2012 r. spotkaliśmy się w Chorzowie na śniadaniu tematycznym poświęconym elast ycznym formom zatr udnienia. Przedstawicielki firmy Stegmann Personal, Aleksandra Knapczyk, Magdalena Gębczyńska oraz Anna Pancewicz, przedstawiły różne możliwości zatrudnienia pracownika oraz korzyści płynące z elastycznego kształtowania czasu pracy zarówno dla pracodawcy jak i pracownika. 72 Wi 06-07/12 Am 14. März 2012 haben wir uns in Königshütte (Chorzów) zu einem Themenfrühstück zum Thema flexible Beschäftigungsformen getroffen. Aleksandra Knapczyk, Magdalena Gębczyńska und Anna Pancewicz von Stegmann Personal haben unterschiedliche Möglichkeiten zur Beschäftigung von Mitarbeitern sowie sich aus einer flexiblen Arbeitszeitgestaltung ergebende Vorteile für Arbeitgeber und Mitarbeiter vorgestellt. Dziękujemy / Wir danken: Z Ż Y C I A I Z B Y / K A M M E R I NT E R N Praktikum für Spotkanie dla Nowych Firm Wissenschaftler Członkowskich w Gliwicach Treffen für neue Mitgliedsfirmen in Gleiwitz jest możliwość bezkosztowego przyjęcia na staż naukowca (pracownika naukowego lub naukowo – dydaktycznego) z terenu województwa śląskiego. Więcej na http: //ahk.pl/pl/ahk-w-regionach/ biuro-regionalne-gliwice/archiwum/ Während des Themenfrühstücks am 23. April 2012 wurde das vom Europäischen Sozialfonds finanzierte Projekt „Praktikum für Wissenschaftler“ vorgestellt. Da die Beziehungen zwischen Unternehmern und Wissenschaft sowie das Engagement von Firmen bei Forschungs- und Entwicklungsarbeiten in Polen gering ausgeprägt sind, soll dieses Projekt den Wissenstransfer zwischen Wissenschaft und Wirtschaft fördern. Im Rahmen des Projekts wird die Möglichkeit geschaffen, kostenfrei einen Wissenschaftler (wissenschaftlichen Mitarbeiter oder Dozenten) aus der Woiwodschaft Schlesien als Praktikanten zu beschäftigen. Nähere Informationen: http: //ahk.pl/ahk-inregionen/regionalbuero-gleiwitz/archiv/ 27 marca br. w Gliwicach odbyło się spotkanie dla firm członkowskich AHK Polska, które miały okazję do zaprezentowania swojej oferty. Jak się okazało, poszczególne przedsiębiorstwa są wzajemnie zainteresowane swoją działalnością i widzą potencjalną szansę kooperacji. Więcej na http://ahk.pl/pl/ahk-w-regionach/ biuro-regionalne-gliwice/archiwum/ Am 27. März dieses Jahres fand in Gleiwitz ein Treffen für Mitgliedsfirmen der AHK Polen statt. Sie hatten Gelegenheit, ihr Angebot vorzustellen. Die einzelnen Firmen haben wechselseitiges Interesse gezeigt und sehen Chancen für Kooperationen. Nähere Informationen: http://ahk.pl/ ahk-in-regionen/regionalbuero-gleiwitz/ archiv/ Spółka komandytowo-akcyjna a uchwała NSA z 16.01.2012 Kommanditgesellschaft auf Aktien undderBeschluss des Hauptverwaltungsgerichts vom 16.01.2012 najnowszej uchwały NSA z 16 stycznia 2012 r. Ta forma działalności umożliwia połączenie korzystnych zasad opodatkowania z ograniczeniem odpowiedzialności inwestującego w jej aktywa akcjonariusza. Anna Rajwa, doradca podatkowy Kancelarii RLS Legal & Tax Advice, porównała odpowiedzialność komplementariusza i akcjonariusza, przedstawiła zasady podziału zysku spółki komandytowoakcyjnej i zasady opodatkowania. 15 maja 2012 zaprasiliśmy do siedziby Biura Regionalnego AHK Polska w Gliwicach na kolejne śniadanie tematyczne, poświęcone tym razem spółce komandytowo-akcyjnej w świetle Am 15. Mai 2012 haben wir zu einem weiteren Themenf rühstück ins Regionalbüro der AHK Polen in Gleiwitz eingeladen. Thema war diesmal die Kommanditgesellschaft auf Aktien im Lichte des neusten Beschlusses des Hauptverwaltungsgerichts vom 16. Januar 2012. Diese Rechtsform ermöglicht es, vorteilhafte Besteuerungsregeln mit einer beschränkten Haftung des in die Aktiva investierenden Aktionärs zu verbinden. Die Steuerberaterin Anna Rajwa von der Kanzlei RLS Legal & Tax Advice verglich die Haftung eines Komplementärs mit der eines Aktionärs undstellte die Grundsätze der Gewinnverteilung bei einer Kommanditgesellschaft auf Aktien und ihre Besteuerung vor. Dziękujemy / Wir danken: Wi 06-07/12 73 Z ŻYCIA IZ B Y / K A M M E R I NTE R N Spotkanie firm z wojewodą małopolskim Firmen treffen Woiwoden von Kleinpolen Podczas kwietniowego spotkania z wojewodą Jerzym Millerem, firmy pytały m.in. o stan przygotowań miasta Krakowa do wdrożenia do życia nowej ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz o możliwość wpływu przedsiębiorców na dostosowanie kierunków na uczelniach do faktycznego zapotrzebowania rynku pracy. Wiele pytań dotyczyło też branży budowlanej. Uczestnicy spotkania zwrócili uwagę na brak współpracy pomiędzy Wydziałem Architektury i Urbanistyki, Biurem Planowania Przestrzennego, Miejskim Konserwatorem Zabytków i Inspektorem Nadzoru Budowlanego. Jako rozwiązanie spornych kwestii, wojewoda zaproponował konferencję uzgodnieniową. Während eines Gesprächs mit dem Woiwoden Jerzy Miller im April erkundigten sich die teilnehmenden Firmen u.a. nach dem Stand der Vorbereitungen der Stadt Krakau auf die Umsetzung des neuen Gesetzes über Sauberkeit und Ordnung in Gemeinden. Außerdem fragten sie nach der Möglichkeit der Unternehmer, Einfluss auf die Anpassung von Studiengängen an Hochschulen an die tatsächlichen Bedürf nisse des Arbeitsmarkts nehmen zu können. Viele Fragen betrafen auchdie Baubranche. Die Gesprächsteilnehmer haben auf die fehlende Zusammenarbeit zwischen der Abteilung für Architektur und Städtebau, dem Raumplanungsbüro, dem städtischen Denkmalpfleger und der Bauaufsichtsbehörde hingewiesen. Zur Lösung streitiger Fragen hat der Woiwode vorgeschlagen, eine spezielle Konferenz zu veranstalten. Stammtisch w Krakowie Stammtisch in Krakau Zorganizowany 10 maja br. wspólnie z firmą Gegenbauer Polska oraz niemieckim Konsulatem Generalnym Stammtisch poświęcony był tematyce Facility Management w Polsce. Jak poinformowali przedstawiciele Gegenbauera Polska ma dominującą pozycję w Europie Środkowej jeśli chodzi o potencjał rynku nieruchomości. Główne sektory inwestycji to sektor handlowy (47%), biurowy (40%) i magazynowy (12%). Gość spotkania, prof. Jerzy Mikulik z wydziału Zarządzania Akademii Górniczo–Hutniczej w Krakowie przedstawił przy tej okazji nową ścieżkę edukacji w Facility Management. Więcej na: http://ahk.pl/pl/ahk-w-regionach/ biuro-regionalne-gliwice/archiwum/ Der am 10. Mai dieses Jahres gemeinsam mit der 74 Wi 06-07/12 Firma Gegenbauer Polska und dem deutschen Generalkonsulat organisierte Stammtisch war dem Thema Facility Management in Polen gewidmet. Nach Angaben von Gegenbauer nimmt Polen mit dem Potential seines Immobilienmarkts eine führende Position inMitteleuropa ein. Die wichtigsten Sektoren für Investitionen sind Handel (47 Prozent), Büroflächen (40 Prozent) und Lagerflächen (12 Prozent). Der Gast des Treffens, Prof. Jerzy Mikulik von der Fakultät für Management der Akademie für Bergbau und Hüttenwesen in Krakau, hat bei dieser Gelegenheit einen neuen Studiengang für Facility Management vorgestellt. Nähere Informationen: http://ahk.pl/ ahk-in-regionen/regionalbuero-gleiwitz/ archiv/ Dziękujemy / Wir danken: Z Ż Y C I A I Z B Y / K A M M E R I NT E R N Treffpunkt w poznańskim City Parku Treffpunkt im Posener City Park Kwietniowe spotkanie firm członkowskich w Poznaniu, zorganizowane wraz z Deutsche Lufthansa i Airport Poznań Ławica, odbyło się w DOM 88 w poznańskim City Parku. Tematami spotkania były: nowe połączenie Poznań – Düsseldorf, nowe produkty Lufthansy oraz lotnisko Poznań Ławica w czasie EURO 2012 i w najbliższej przyszłości. Po prezentacjach Anity Bożek, dyrektora handlowego Deutsche Lufthansa, Grzegorza Bykowskiego, wiceprezesa Airport Poznań Ławica, oraz Marcina Drzycimskiego, dyrektora ds. Rozwoju Lotniska, rozlosowane zostały upominki ufundowane przez firmę Lufthansa. Der April-Treffpunkt der Mitgliedsfirmen der AHK Polen in Posen wurde in Zusammenarbeit mit der Deutschen Lufthansa und dem Airport Poznań Lawica organisiert und hat im DOM 88 im Posener City Park stattgefunden. Die Themen waren: die neue Flugverbindung Posen – Düsseldorf, neue Produkte von Lufthansa Dziękujemy / Wir danken: und der Flughafen Poznan Ławica während der EM 2012 und in der Zukunft. Nach interessanten Vorträgen von Frau Anita Bożek, Sales ManagerPoland Deutsche Lufthansa, Marcin Drzycimski, Leiter für Entwicklung Herrn Grzegorz Bykowski, Vizepräsident des Flughafens, wurden kleine Geschenke von des Airport Poznań Ławica, sowie Herrn Lufthansa verlost. Marcowy Treffpunkt Poznań März-Treffpunkt in Posen Tematem marcowego spotkania f irm członkowskich były obecne oraz planowane działania izby w Wielkopolsce. W spotkaniu wzięli udział: Michael Kern – dyrektor generalny, członek Zarządu AHK Polska, Thomas Urbańczyk – zastępca dyrektora generalnego, szef działu Prawo i Podatki oraz Maria Montowska – dyrektor Serwisu Członkowskiego. Spotkanie odbyło się na dziedzińcu Muzeum Archeologicznego w Poznaniu. Thema des März-Treffens der Mitgliedsfirmen der AHK Polen waren die gegenwärtigen und zukünftigen Aktivitäten der Kammer in Großpolen. Am Treff punkt haben Herr Michael Kern – Geschäftsführendes Vorstandsmitglied der AHK Polen, Herr Thomas Urbańczyk – Stellv. Hauptgeschäftsführer, Leiter Bereich Recht und Steuern und Frau Maria Montowska – Leiterin Mitgliederservice teilgenommen. Das Treffen fand im wunderschönen Innenhof des Archäologischen Museums in Posen statt. Wi 06-07/12 75 PR AW O / R E C HT Koniec grania na zwłokę w polskich procesach gospodarczych? Ende der Verzögerungstaktik in polnischen Wirtschaftsverfahren? 3 maja 2012 r. weszła w życie ustawa z września 2011 roku o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 233, poz. 1381). Ustawa upraszcza struktury postępowania procesowego. Wprowadza ok. 150 zmian proceduralnych, w szczególności likwiduje postępowanie odrębne w sprawach gospodarczych. Według nowego prawa, sprawy między przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej poddane zostaną regułom ogólnym. Nowe prawo zobowiązuje uczestników postępowania do ponoszenia tzw. ciężaru wspierania postępowania. Skuteczność egzekucji mają zapewnić podwyższone stawki grzywien nakładanych przez komorników. Ustawa ma zlikwidować posunięty do granic absurdu formalizm. Obowiązujący dotychczas system prekluzji procesowej (wygaśnięcia uprawnień do podjęcia czynności prawnych, np. prezentacji dowodów czy zgłaszania nowych twierdzeń w procesie, po oznaczonym terminie), w postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych, wiązał się z nakładaniem na strony wyższych wymagań, niż w zwykłych sprawach cywilnych. Rygorom procesowym nie zawsze mogli sprostać mali przedsiębiorcy. Formalizm powodował, że – w porównaniu z procesem prowadzonym na zasadach ogólnych – o wygraniu sprawy gospodarczej decydowały częściej względy formalne, a nie rzeczywista treść procesu. Niesprawiedliwe rozstrzygnięcia zapadały na podstawie „prawdy formalnej”. Nowa regulacja jest bardziej elastyczna od starego systemu. Pozwala ona sądowi na uwzględnienie okoliczności konkretnej sprawy. Nowe prawo zachęca strony do prezentacji faktów i dowodów możliwie najszybciej, aby w ten sposób doprowadzić do szybszego rozstrzygnięcia sprawy i wydania wyroku. Am 3. Mai 2012 trat die Novelle der Zivilprozessordnung sowie einiger anderer Gesetze (Gesetzblatt Nr. 233, Pos. 1381) vom September 2011 in Kraft. Das Gesetz vereinfacht die Verfahrensstrukturen. Es führt ca. 150 Verfahrensänderungen ein, insbesondere schafft es das Sonderverfahren bei Wirtschaftsangelegenheiten ab. Nach dem neuen Recht werden Fälle zwischen Unternehmen über ihre Wirtschaftstätigkeit den allgemeinen Regelungen unterstellt. Das neue Recht ver pf lichtet die Verfahrensteilnehmer, die sog. Lastenverteilung der 76 Wi 06-07/12 Maciej Pikuliński AHK Polska / AHK Polen Verfahrensunterstützung zu tragen. Die Effizienz der Vollstreckung soll durch eine Erhöhung der von Vollstreckungsbeamten verhängten Bußgeldsätze sichergestellt werden. Das Gesetz soll den ans Absurde grenzenden For malismus abschaffen. Das bisher geltende Verfahrensausschlusssystem (Erlöschen der Berechtigung zu Rechtshandlungen, z.B. zur Beweisvorlage oder Anmeldung neuer Aussagen im Prozess nach einer bestimmten Frist) im Wirtschaftssonderverfahren belastete die Parteien mit höheren Anforderungen als in gewöhnlichen Zivilangelegenheiten. Gerade kleine Unternehmer waren der Prozessdisziplin nicht immer ge wachsen. Durch diesen Formalismus entschieden über den Ausgang eines Wirtschaftsstreits, im Vergleich zum Prozess nach allgemeinen Rechtsgrundsätzen, häufiger formale Aspekte als der wirkliche Verfahrensinhalt. Aufgr und der „for malen Wahrheit“ wurden ungerechte Urteile gefällt. Die neue Regelung ist flexibler als ihre Vorgängerin Sie erlaubt es dem Gericht, die Umstände eines konkreten Falls zu berücksichtigen. Das neue Recht gibt den Parteien einen Anreiz, Fakten und Beweise möglichst schnell vorzulegen, um so zu einer schnelleren Entscheidung und Urteilsverkündung zu kommen. Verhandlungspraxis kompakt Polen Unterschiedliche, historisch gewachsene Verhaltens- Kultureller Hintergrund und Denkmuster von Deutschen und Polen bergen ein Meinungsumfragen zeichnen ein immer besser werdendes Bild, das Polen von Deutschen haben, gleiches gilt umgekehrt. Auch wenn Klischeevorstellungen in beide Richtungen nach wie vor bestehen, Ressentiments sind selten und betreffen gegebenenfalls vor allem die ältere Generation. Die von der größten Oppositionspartei “Recht und Gerechtigkeit“ (PiS) vor den Parlamentswahlen im Herbst 2011 erneut ausgespielte Anti-Deutschland-Karte spiegelt sich angesichts des klaren Auftrags zur Regierungsbildung an die liberal-konser vative “Bürgerplattform“ (PO) nicht im allgemeinen Wählerwillen wider. erhebliches interkulturelles Konfliktpotenzial. Die Gefahr von Missverständnissen und Fehlinterpretationen im Verhalten des Geschäftspartners ist groß. Damit sich ein dauerhafter Geschäftserfolg einstellen kann, ist es wichtig, dass sich die deutsche Seite eingehend mit der polnischen beschäftigt. Zumal die Unterschiede oft nicht auf den ersten Blick erkennbar sind. Statt mit Deutschen über die Geschichte zu debattieren, sehen Polen die Zukunft der bilateralen Beziehungen vielmehr sowohl in der gemeinsamen Bewältigung wirtschaftlicher Krisen sowie bei Fragen bezüglich der Sicherung der Energieversorgung als auch beim Themenkomplex Stärkung der Position der EU auf internationalem Parkett. In Zeiten der Euro-Krise fürchten Polen deutsche Passivität stärker als die Übernahme von Verantwortung, wohingegen die Sparpolitik der Regierung in Berlin in anderen europäischen Ländern heftig kritisiert wurde. Für die Geschäftswelt dagegen bergen unterschiedliche, historisch gewachsene Verhaltens- und Denkmuster von Deutschen und Polen ein erhebliches interkulturelles Konf liktpotenzial. Klagen polnische Mitarbeiter häuf ig über die “Arroganz“ westlicher Manager, werfen Letztere in umgekehrter Richtung Polen zuweilen Sturheit und Arglist vor. Meistens sind diese Vor würfe nicht berechtigt, sie basieren einfach auf unterschiedlichen Wa h r n e h m u n g e n u n d Wertvorstellungen. Fühlen Polen sich nicht richtig respektiert, reagieren sie auf – vermeintliche oder tatsächliche – Arroganz westlicher Führungskräfte mit verdeckter Obstruktion. Sie sagen vordergründig “ja“ zu allem, wichtige Entscheidungen werden im Hintergrund jedoch torpediert. Die hier angesprochene Problematik ist komplex und erfordert Einfühlungsvermögen sowie Fingerspitzengefühl. Missverständnisse auf deutscher Seite rufen häufig das polychrone Verhalten von Polen hervor. Denn das zeitgleiche Erledigen verschiedener Aufgaben passt nicht in die gewohnte, geordnete deutsche Arbeitswelt und mutet zuweilen chaotisch an. Dahinter steckt das Bestreben, mehr Spielraum für unvorhergesehene Dinge zu schaffen. Neben Simultanität zeichnen sich Polen auch durch Improvisationstalent aus. Bei gemeinsamen Projekten sollten daher die Ziele zwar klar definiert, der Weg dorthin den polnischen Partnern aber weitgehend überlassen werden. Ty p i s c h b e i V e r t r a g s verhandlungen ist, dass die polnische Seite in der Regel einen zunächst kurz und knapp gehaltenen Text vorschlägt, der über ein bis zwei Seiten nicht hinaus geht und sich lediglich streng an zivilrechtliche Vorschriften hält. Auch ist es kein Tabu, dass einzelne Vertragspunkte bis zum endgültigen Abschluss i m m e r wieder neu diskutiert werden, selbst Heiko Steinacher Germany Trade and Invest www.gtai.de A FT E R HOU R S wenn sie bereits als fest vereinbart schienen. Weil ein Vertrag für polnische Geschäftsleute „nur” den Beginn einer Zusammenarbeit darstellt, kann er auch noch nachträglich geändert oder ergänzt werden. Für Deutsche dagegen ist ein Vertrag eine feste Basis der Zusammenarbeit. Änderungswünsche werden deshalb oft fehlinterpretiert. So entsteht oft der Eindruck, der polnische Partner wolle am gemeinsamen vertraglichen Fundament rütteln. Hier sollte sich die deutsche Seite in beiderseitigem Interesse f lexibler zeigen. Änderungswünsche der Polen von vornherein als Vertrauensbruch auszulegen, wäre fatal, denn zur Vertrauensbildung ist in Polen der persönliche Respekt unerlässlich. Polen sind hervorragend im „intelligenten Problemlösen”. Sie lieben es zu improvisieren und müssen nichterst zur Kreativit ät ermuntert werden. Doch sind sie zuweilen sehr emotional, stolz und daher auch leicht verletzlich, was gerade in geschäftlichen Beziehungen einen behutsamen Umgang erfordert. Hierzu zählt auch eine gewisse Toleranz bei Fehlern, denn Polen arbeiten nun einmal nicht Schritt für Schritt nach festgelegten Schemata. Konfliktpotenzial bieten auch die Einstellungen zur Pünktlichkeit. Zu kurzf ristig vereinbarten Geschäftstreffen erscheinen die Partner pünktlich. Liegt der Termin jedoch noch in weiter Ferne, so ändert sich auch die Einstellung, denn dann wird aus einem genau determiniertem Zeitpunkt für die polnische Seite, oftmals nur ein zeitlich dehnbare Zeitangabe, die nicht zwingend, beispielsweise wie eine 80 Wi 06-07/12 Deadline, eingehalten werden muss. Lassen sich längere Fristen wegen plötzlich auftretender Schwierigkeiten nicht einhalten, werden diese im Eigenermessen ausgedehnt, ohne die deutschen Partner in Kenntnis zu setzen. Polen gehen davon aus, dass sich der Partner die fehlenden Informationen aus eigenem Antrieb beschafft, während es bei Deutschen in solchen Fällen selbstverständlich ist, dass etwa der Lieferant den Besteller automatisch informiert. mit ihrer Hilfe Ziele erreichen und von ihnen lernen können, dann kann sich Vertrauen entwickeln. Einmal geknüpfte Geschäftskontakte werden in der Regel dann auch langfristig geschätzt und gepf legt, selbst dann noch, wenn der gewünschte Erfolg erstmal ausbleibt. Polen sind sehr geschichts b e w u s s t . A u s l ä n d i s c h e n Besucher n fällt das unter anderem durch Gedenktafeln, Denkmäler und sorgfältig wieder errichteten historischen Gebäuden auf. In off iziellen Gesprächen wird bei jeder sich nur bietenden Gelegenheit der Bogen bis in die Neuzeit gespannt und darauf ver wiesen, dass Polen einen wichtigen Beitrag zur Überwindung der Spaltung Europas geleistet hat. Auch die deutsche Seite betont regelmäßig bei offiziellen Anlässen, dass es ohne die Gewerkschaftsbewegung Solidarnosc in den 1980er Jahren den Fall der Berliner Mauer einige Jahre später nicht gegeben hätte. Individualität, der tief empfundene katholische Glaube sowie ein aus der Geschichte herr ührender Patriotismus sind auf der polnischen Werteskala hoch angesiedelt und vereinigen so die Polen bei ihren Handlungen und Bestrebungen im Leben. Gespräche mit Polen sind betont höf lich und weniger direkt als es unter Deutschen der Fall ist. Bei Geschäftsverhandlungen sollte die deutsche Seite darauf bedacht sein, mögliche Erfolge für beide Parteien herauszustellen und dabei auf Ausgewogenheit zu achten. Darüber hinaus wird gegenseitige Wertschätzung großgeschrieben. Das zeigt sich zum Beispiel daran, dass sich Polen Geburtsbeziehungsweise Namenstage von Partnern merken und sich regelmäßig nach deren Familien erkundigen. Der Namenstag einer Person hat in Polen sogar einen höheren Stellenwert als der Geburtstag. Daher ist es wichtig, dass sich die deutsche Seite intensiv mit der polnischen beschäftigt, wenn sich ein Geschäftserfolg einstellen soll. Wenn Polen merken, dass deutsche Partner sie respektieren und sich für ihr Land interessieren, dass sie Regeln für den Geschäftskontakt Grundsätzliche Verhaltensweisen Da die Sach- und die persönliche Beziehungsebene nicht wie in Deutschland strikt voneinander getrennt sind, gelangen in geschäftlichen Besprechungen auch häuf ig spontan private Themen auf die Tagesordnung. Es empfiehlt sich, entsprechenden Fragen nicht einfach auszuweichen. Die Atmosphäre sollte stets harmonisch bleiben, da man Partner bei Aussprache von etwaigen Meinungsverschiedenheiten, geschäftliche Details betreffend, auch persönlich treffen kann. Diplomatie beziehungsweise indirekte Äußerungen helfen in der Regel weiter als Kritik, die, falls zu direkt vorgebracht, darüber hinaus nicht immer konstruktiv verstanden wird. Das gilt auch für andere Lebensbereiche. Zwar halten Polen von sich aus einen gewissen Abstand zu den Geschehnissen und Zuständen im eigenen Land ein, deutsche Besucher sollten indes – falls überhaupt erforderlich – kritische Äußerungen zu Land und Leuten sehr vorsichtig dosieren und gut begründen. Die erste Begegnung mit dem Geschäftspartner Bei der ersten Begegnung machen sich die Unterschiede beim Thema Umgangsformen in Deutschland – abgesehen vom formal überaus höf lichen Auftreten – nicht unmittelbar bemerkbar. So werden auch in Polen Visitenkarten, kleine Präsente und farbige Firmenpublikationen gern und gleich zu Anfang vergeben. Auch von der Kleidung her sind polnische Firmenchefs von ihren deutschen Counterparts durch nichts zu unterscheiden. Überschwängliche Fröhlichkeit und ein zu schnelles „kumpelhaftes” Auftreten wirken bef remdlich. Die Etikette verlangt eine gewisse Karenzperiode, in der eher kleine Gesten eine große Rolle spielen. Gute Manieren sollten durchaus offen demonstriert werden. Die direkte Anrede mit dem Nachnamen – wie in Deutschland üblich – drückt im Polnischen einen größeren sozialen Abstand aus und kann daher herabwürdigend oder provozierend empfunden A FT E R HO U R S werden. In der sozialen Ordnung gleichgestellte Personen reden sich mit “Pan“ (Herr) beziehungsweise “Pani“ (Frau) in der grammatischen For m des Vokativ (Panie, Pani), gefolgt vom Vornamen der betreffenden Person, an. Zur korrekten Anrede gehört die ausdrückliche Nennung akademischer Grade und/oder der Funktionsbezeichnung (zum Beispiel kierownik – Leiter, dyrektor – Direktor, prezes – Vorsitzender). Dabei gilt es als Faustregel, alle Titel noch oben “aufzurunden“, so dass ein Staatssekretär durchaus mit „Panie Ministrze“ (Herr Minister) angesprochen werden kann. Für die Phase des Kennenlernens sollte viel Zeit zur Verfügung stehen, da das Zeitgefühl in Polen ein anderes als in Deutschland i s t . F ü h r u n g s k r ä f t e vo n Firmenarbeiten meist länger und auch am Wochenende, wenn es das Geschäft verlangt. Daher könnte ein ewiges „Auf die Uhr schauen” Irritationen hervorrufen. Ablauf von Besprechungen Nicht bei jedem Treffen gibt es vorab eine Agenda, die sodann Punkt für Punkt abgearbeitet wird. Benötigte Informationen werden dann ausgegeben, wenn im Laufe des Meetings das Gespräch auf entsprechende Themen gelenkt wird. Viel an Sympathie gewinnen deutsche Geschäftsleute, wenn sie die polnische Sprache sprechen. Dabei ist der Grad der Sprachbeherrschung nicht einmal von entscheidender Bedeutung. Allein das Bemühen, Zeit und Energie in das Erlernen dieser Sprache zu investieren, wird honoriert. Spätestens bei Vertrags verhandlungen ist aber unbedingt ein Dolmetscher hinzuzuziehen, es sei denn, Deutsch und Polnisch werden parallel auf dem Niveau einer Muttersprache beherrscht. Bei der Wahl des Dolmetschers zählt nicht nur die sprachliche Kompetenz sondern auch die Sachkenntnis. Es wird viel Wert darauf gelegt, dass der Dolmetscher über besprochene Verhandlungsinhalte sehr gut informiert ist und nicht nur einfach übersetzt, um Fehler aufgrund mangelnden Sachverständnis zu vermieden. Behilflich bei der Wahl geeigneter Dolmetscher und Übersetzer können neben der DeutschPolnischen Industrie- und Handelskammer (AHK Polen; http: //www.ahk.pl) bereits in Polen operierende deutsche Branchenunternehmen sein, die in der Regel auch auf Übersetzerund Dolmetscherdienste zurückgreifen. Es kann auf polnischer Seite als irritierend empfunden werden, wenn bereits in den ersten Verhandlungsrunden zu viel Wert auf Details und „druckreife” Formulierungen für einen angestrebten Vertragstext gelegt wird. Konsens wird weniger über formal-juristische Absicher ungsmechanismen gesucht sondern mehr durch den Aufbau vertraulicher und partnerschaftlicher Beziehungen. Ein Insistieren auf schriftliche Abmachungen zu einem frühen Zeitpunkt weckt daher eher Unverständnis und Misstrauen. Hierarchien sind st ärker ausgeprägt als in Deutschland. Selbst wenn die meiste De tailarbeit während der Verhandlungen Spezialisten, zum Beispiel Ingenieuren und Rechtsexperten, überlassen wurde, entscheidet auf polnischer Seite stets der ranghöchste Vertreter. Nur wenn er das entscheidende „Machtwort” gesprochen hat, gilt das Geschäft als besiegelt. Generell bestimmt auch er den Verhandlungsverlauf und das Tempo des Vorgehens. Der private Umgang In Polen interessiert der Geschäftspartner immer auch als Person. Kollegen sprechen bei Abendessen oder Einladungen nicht nur über das Geschäft, sondern gewähren auch Einblick in die eigene Privatsphäre. Ohne den Aufbau einer Vertrauensbasis, zum Beispiel im Rahmen gelegentlicher Treffen in lockerer und entspannter Atmosphäre, lassen sich Geschäftsbeziehungen in Polen auf Dauer nur sehr schlecht pf legen. Off izielle Empf änge mit vorgegebenem Protokoll und vielen Gästen, selbst wenn sie in Privathäusern stattf inden, sind meist unverbindlicher Natur. Treffen in privater Atmosphäre, etwa im Haus des Gastgebers, signalisieren dagegen, dass eine Kontinuität der Geschäftskontakte gewünscht ist. Während zu off iziellen Anlässen immer schriftlich eingeladen wird, können für private Treffen telefonische oder mündliche Abmachungen bereits ausreichen. Der Eingeladene sollte es dabei nicht versäumen, für die Hausherrin ein der Situation angemessenes Präsent zu überreichen, etwa in Form eines Blumenstraußes oder eines typischen Geschenks aus dem Herkunftsland des Gastes. Je erlauchter und kleiner der eingeladene Personenkreis a u s f ä l l t , d e s to e n g e r i s t gewöhnlich die persönliche Bande. Ähnliches gilt für die Kleidung. Hierbei gilt: Je größer der persönliche Abstand, desto formeller die Kleidung. Lädt der Gastgeber zum Beispiel zu einem Grillnachmittag zu sich nach Hause, kann von legerer Bekleidung und guten Beziehungen zu den Gästen ausgegangen werden. Fast immer betätigt sich der Gastgeber dabei selber am Grill und präsentiert sich daher in einer Bekleidung, die für den Umgang mit Feuer und Grillkohle angemessen scheint. Wird dagegen zu einer Cocktail-Part y eingeladen, ist in der Regel Personal mit dem Zubereiten und Servieren von Getränken und Speisen beauftragt. Dementsprechend fällt die Kleidung auch formeller aus. Da, wie bereits angedeutet, Berufs- und Privatleben in Polen weniger stark getrennt werden als in Deutschland, ist es gut möglich, dass ein polnischer Geschäftspartner während eines Wochenendtreffens auf seiner Datsche einen Stapel Papier zückt, um etwas “kurz zu besprechen“, was dann einen kompletten Tag harte Arbeit nach sich ziehen kann. Gut beraten ist der Gast zudem, wenn er sich in den folgenden Tagen beim Gastgeber oder der Gastgeberin telefonisch meldet und sich noch einmal für den gelungenen Abend beziehungsweise Nachmittag bedankt. Dies kann ebenfalls in Form einer kleinen Auf merksamkeit geschehen, zum Beispiel durch die Zusendung eines edlen Weinpräsents nebst beigefügtem Kartengruß. Wi 06-07/12 81 Niemiecka kuchnia od wykwintnego menu po kiełbaskę w sosie curry Deutsche Küche von erlesenen Gerichten bis zur Curry-Wurst Niemiecka kuchnia jest tak różnorodna, jak Die deutsche Küche ist ebenso mannigfaltig wie die krajobrazy, które nadają jej smak. Zapewni Gegenden, welche dieser ihren Geschmack verleihen. rozkosz każdemu podniebieniu za przystępną Gaumenfreuden bekommt man zu erschwinglichen cenę – od gospód ze swojskim jadłem Preisen: in Gasthäusern mit „Essen wie bei Muttern“ po ponad 200 kilkugwiazdkowych restauracji. bis hin zu mehr als 200 Sterne-Restaurants. L I F E ST Y L E W Niemczech jada się chętnie – i doskonale gotuje. Podstawę potraw stanowią regionalne produkty: od ryb na północy, przez owoce w regionie Altes Land, kluski ziemniaczane na wschodzie i pieczeń z marynowanego mięsa nad Renem po makarony oraz potrawy mączne na południu. Ponadto, od połowy kwietnia do końca czerwca wszędzie w niemieckiej kuchni dominują szparagi. W tym czasie wiele restauracji przygotowuje specjalne, szparagowe menu np. zupa krem ze szparagów oraz tradycyjne szparagi z sosem holenderskim. Każdy region w Niemczech ma do zaoferowania oryginalne p o t r a w y. S p e c j a l n o ś c i ą Brandenburgii, krainy tysiąca jezior, są r yby. Na uwagę zasługuje sandacz – podawany pod pierzynk ą z kopr u, knedlami, ciepłymi ogórkami i soczewicą. Równie słynne są spreewaldzkie ogórki w różnej postaci: kiszone, w occie, z pieprzem lub czosnkiem. Będąc w Berlinie trzeba koniecznie spróbować słynnych kiełbasek currywurst, które doczekały się nawet własnego muzeum. Do kulinarnego kanonu mieszkańców stolicy zaliczyć należy również proste, jednogarnkowe potrawy tzw. Eintöpfe. Podążając wzdłuż doliny Renu zachwycimy się nie tylko malowniczymi krajobrazami ale również nadreńską kuchnią, gdzie znajdziemy tradycyjne dania np. ziemniaczany specjał Dippekuchen i Rheinischer Sauerbraten (nadreńska pieczeń). Podróżując po południowych Niemczech warto odwiedzić region Allgäu z którego pochodzą Kässpätzle, czyli tradycyjne niemieckie kluski serowe podawane ze śmietaną, regionalnym serem oraz smażoną cebulk ą. Do specjalności bawarskiej kuchni należą także pasztet z wątróbki oraz norymberskie kiełbaski z rusztu. Nie sposób rozkoszować się niemiecką kuchnią bez lampki znakomitego wina lub kufelka piwa. Podróżując Niemieckim Szlakiem Wina każdy powinien znaleźć odpowiedni dla siebie trunek, zaczynając od rześkiego Rieslinga po Spätburgundera o kwiatowej nucie. Jeśli piwo to tylko w ogródkach piwnych, których tradycja sięga dwustu lat i rozprzestrzeniła się z Bawarii na całe Niemcy. Smakowitym zwieńczeniem posiłku powinien być deser. Niemcy słyną ze znakomitych szarlotek np. Apfelstrudel, serników i placków ze śliwkami lub wiśniami. Idealnym przewodnikiem w kulinarnej podróży przez Niemcy będzie niewątpliwie Czerwony Przewodnik Michelin, którego zespół niezależnych i anonimowych inspektorów nieustannie poszukuje godnych uwagi restauracji. Biorąc pod uwagę liczbę przyznawanych restauracjom gwiazdek Niemcy są drugą po Francji europejską potęgą kulinar ną a t ytuł kulinarnej stolicy Niemiec przypada Berlinowi, gdzie znajduje się 13 restauracji z prestiżowego przewodnika. W najnowszym wydaniu Czer wonego Przewodnika Michelin po Niemczech znajdziemy 9 trzygwiazdkowych, 32 dwugwiazdkowe i 208 jednogwiazdkowych restauracji. Trzydaniowy posiłek za mniej niż 35 euro? Oczywiście, w przewodniku znajdziemy również 431 restauracji w których można zjeść wysokiej jakości posiłek za przystępną cenę. In Deutschland wird gern gegessen... und ausgezeichnet gekocht. Grundlage für Gerichte sind regionale Produkte: vom Fisch im Norden, über Früchte im Alten Land, Klöße im Osten oder Braten aus mariniertem Fleisch am Rhein bis hin zu Nudelund Mehlspeisen im Süden des Landes. Von Mitte April bis Ende Juni nimmt der Spargel überall in Deutschland einen festen Platz auf dem Speiseplan ein. In dieser Zeit stellen viele Restaurants auf Spargel um und bieten Spezialitäten wie Spargelcremesuppe oder – ganz traditionell – Spargel mit Sauce Hollandaise an. Jede Region Deutschlands hat originelle Gerichte anzubieten. Eine Spezialität Brandenburgs, dem Land der tausend Seen, ist Fisch. Besonders empfehlenswert: Zander mit Dillhaube, Knödeln, warmenGurken und Linsen. Ebenfalls berühmt sind die Spreewalder Gurken unterschiedlichster Art: eingelegt, mit Essig, Pfeffer oder Knoblauch. In Berlin sollte man unbedingt die berühmte Currywurst probieren, die mittlerweile gar ein eigenes Museum hat. Zum kulinarischen Kanon der Hauptstädter zählen auch einfache, deftige Eintöpfe. Wer am Rhein entlang fährt, kann sich nicht nur an den malerischen Landschaften erquicken, sondern auch an der rheinischen Küche, welche traditionelle Gerichte wie Dippekuchen aus Kartoffeln oder Rheinischen Sauerbraten bietet. Wer den Süden Deutschlands bereist, sollte den Allgäu nicht verpassen, denn von hier kommen die Käsespätzle, d.h. traditionelle schwäbische Eierteigwaren, serviert mit Sahne, einheimischem Käse und Zwiebeln. Zu den Feinheiten der bayerischen Küche gehören Leberkäse und Nürnberger Rostbratwürste. Auf keinen Fall sollte man deutsche Küche genießen, ohne ein Glas besten Weines oder ein Bierchen dazu zu trinken. Wer sich auf die Deutsche Olga Teodorek AHK Polska / AHK Polen Weinstraße begibt, wird sicher die passende Geschmacksrichtung finden, wobei man bei munterem Riesling beginnen und die Reise bei einem blumigen Spätburgunder beenden kann. Und wenn schon Bier, dann nur in einem Biergarten, deren Tradition bereits 200 Jahre zählt und von Bayern aus seinen Siegeszug durch ganz Deutschland nahm. Geschmackliche Krönung jeder Mahlzeit sollte der Nachtisch sein. Auch hier hat Deutschland etwas zu bieten, z.B. Apfelstrudel, Käsekuchen und Pflaumen- oder Kirschküchlein. Der beste kulinarische Reiseführer durch Deutschland ist zweifelsohne der Michelin Red Guide, dessen Team unabhängiger und anonymer Tester unablässig auf der Suche nach guten Restaurants ist. Unter Anbetracht der an Restaurants vergebenen „Sterne“ ist Deutschland die zweitgrößte europäische kulinarische Großmacht, gleich hinter Frankreich. Auch im kulinarischen Bereich ist Berlin die Hauptstadt der Bundesrepublik, befinden sich hier gar 13 im renommierten Michelin aufgeführte Restaurants. In der neuesten Ausgabe des Michelin Deutschland finden sich neun Drei-Sterne-, 32 Zwei-Sterneund 208 Ein-Sterne-Restaurants. Eine Mahlzeit mit drei Gängen für weniger als 35 Euro? Ja doch! Im Michelin findet der Hungrige 431 Restaurants, in denen er sich an besten kulinarischen Genüssen zu erschwinglichen Preisen ergötzen kann. Wi 06-07/12 83 L I F ESTY L E Diamentowa Birkin Diamantenbesetzte Birkin Bag Pomysł na jedną z najsłynniejszych torebek świata narodził się w samolocie. Obecnie ręcznie wykonana B i r k i n to już coś więcej niż symbol luksusu – przypomina ona swego rodzaju trofeum. By ją zdobyć należy ustawić się w kilkuletniej kolejce, co również przyczynia się do jej spektakularnego sukcesu. W Paryżu powstał właśnie na specjalne zamówienie egzemplarz wart 152 tys. euro. Rubinowa czerwień, krokodyla skóra, zapięcia z 18-karatowego białego złota i diamenty. Birkin stała się tym samym najdroższą torebką świata. Niewidzialny kask Unsichtbarer Airbaghelm Die Idee für eine der berühmtesten Damenhandtaschen der Welt wurde im Flugzeug geboren. Gegenwärtig ist die von Hand gefertigte Birkin Bag mehr als nur ein Statussymbol. Sie bildet vielmehr eine Art Trophäe. Um sie zu erlangen, muss man sich in eine Warteliste eintragen und mehrere Jahre warten. Auch dies trägt zu ihrem spektakulären Erfolg bei. In Paris ist vor kurzem als Sonderanfertigung ein 152.000 Euro teures Exemplar entstanden – rubinrot, in Krokodilleder gehöhlt, mit Beschlägen aus 18-KaratWeißgold versehen und mit Diamanten besetzt. Die Birkin Bag ist somit die teuerste Handtasche der Welt. O krok od wynalezienia czapkiniewidki. Niewidzialny kask szwedzkiego producenta Hövding ma postać stylowego kołnierza otulającego szyję i podobnie jak poduszka powietrzna pojawia się dopiero w chwili zagrożenia – wystarczy 0,1 sekundy. Kask otrzymał certyf ikat Unii Europejskiej i od chwili wprowadzenia na rynek w listopadzie 2011 r. sprzedanych zostało 700 egzemplarzy. Według Hövding matk ą wynalazku była… próżność. Niewidzialny kask to odpowiedź na potrzeby t y c h , k tó r z y d b a j ą n i e tylko o bezpieczeństwo, ale i fryzurę. Er ist nur einen Schritt von der Erfindung der Tarnkappe entfernt. Der unsichtbare Fahrradhelm des schwedischen Herstellers Hövding ist in einem modisch gestalteten Kragen, den man sich um den Hals legt, verborgen und wird – wie ein Airbag – erst bei Gefahr im Bruchteil einer Sekunde sichtbar. Der Helm hat ein EU-Zertifikat erhalten. Seit der Markteinführung im November 2011 wurden 700 Exemplare verkauft. Nach Angaben von Hövding war… Eitelkeit der Grund für diese Erfindung. Der unsichtbare Helm ist nämlich für die Radfahrer bestimmt, die nicht nur auf Sicherheit, sondern auch auf eine tadellose Frisur größte Acht legen. Mariaż klasy i wygody – składane aviatory Klassischer Komfort – klappbare Pilotenbrillen Pierwszą młodość przeżywały w latach 60., a w tym roku powracają z logo takich producentów jak Burberry Eyewear, Persol, Porsche Eyewear, czy Dolce & Gabbana. Składane okulary przeciwsłoneczne, zapewniają wygodę – można je bez ryzyka wsunąć do kieszeni – ale to nie wszystko. W wersji firmowanej przez D&G funkcjonalność łączy się z klasycznym lookiem lat 80.: 84 Wi 06-07/12 składane aviatory w dwóch odcieniach złota będzie można nabyć od czerwca w wybranych sklepach na całym świecie. Cena: od 415 do 645 euro. Zum ersten Mal in Mode kamen sie in den sechziger Jahren. 2012 erleben sie mit dem Logo von Produzenten wie Burberry Eye wear, Persol, Porsche Eyewear oder Dolce & Gabbana ihr Comeback. Klappbare Sonnenbrillen sind bequem, denn man kann sie ohne Risiko in die Tasche stecken. Aber das ist noch nicht alles. In der von D&G angebotenen Ausführung verbindet sich Funktionalität mit dem klassischen Look der achtziger Jahre. Die klappbaren Pilotenbrillen kann man zum Preis von 415 bis 645 Euro ab Juni in zwei Goldfarben in ausgewählten Geschäften weltweit erwerben. L I F E ST Y L E Magiczny smartfon Sony Magisches SonySmartphone jest jednak konieczne do zatwierdzenia wyboru. Według Sony, zapewni to wygodę podczas obsługi stron nieoptymalizowanych pod względem smartfonów. Jako że ekrany dotykowe weszły już do kanonu, Sony idzie o krok naprzód. „Floating touch”, bo taką nazwę nosi ta technologia, pozwala na bezdotykową obsługę najnowszego modelu Sony – Xperia Sola. Zamiast na ekranie, palec użytkownika porusza się nad nim w celu wywołania kursora i sterowania nim. „Tapnięcie” Da Touchscreens bereits Standard sind, geht Sony einen Schritt w e i t e r. D i e n e u e Technologie „Floating touch“ gestattet eine berührungslose Bedienung des Xperia Sola – des neusten Sony-Modells. Der Finger des Users bewegt sich nicht auf, sondern über dem Bildschirm, um den Cursor des Smartphones zu steuern. Durch Antippen wird die getroffene Wahl bestätigt. Nach Ansicht von Sony können so Websites, die nicht für Smartphones optimiert worden sind, bequem genutzt werden. Leica M9-P „Édition Hermès” Najnowsza Leica M9-P to owoc współpracy Leica z domem mody Hermès. Dzięki francuskiemu projektantowi aparat został oprawiony w skórę cielęcą w kolorze ochry, z której również wykonano pasek na ramię. Ręczna robota, wysoka jakość materiałów, srebr no-chromowe wykończenie przekładają się na wyjątkowość tego aparatu. Za sprawą projektanta samochodów Waltera de’Silva modyfikacjom uległ również korpus Leica M9-P. W ramach limitowanej edycji na rynek trafi 300 egzemplarzy aparatu w cenie 25 tys. $. besitzt der Fotoapparat einen ockerfarbenen Kalbsleberbezug. Der Schulterriemen besteht aus demselben Material. Die Handarbeit, Die neuste Leica M9-P entstand durch die Zusammenarbeit von Leica mit dem Modehaus Her mès. Dank des f ranzösischen Designers hochwertige Bauteile und das SilberChrom-Design machen diesen Apparat einzigartig. Der Automobildesigner Walter de’Silva hat auch das Gehäuse der Leica M9-P modifiziert. Im Rahmen einer limitierten Edition kommen 300 Exemplare zum Preis von 22.500 Euro auf den Markt. Ein Schmuckstück für Zweiradfans! Porsche S und Porsche RS (Rennsport) sind die beiden neusten Porsche-Modelle. Beide wurden mit hydraulischen Magura-Bremsen der neusten Generation und 29“-Felgen ausgestattet. Bei der Anfertigung von Rahmen, Gabel und Lenker des superleichten Porsche Bikes RS wurde Carbon verwendet. Darüber hinaus besitzt das 7.820 $ teure Fahrrad die Gangschaltung Shimano XTR (20 Gänge). Kunden können zwischen den drei Größen S, M und L wählen. Porsche S / Porsche RS Gratka dla fanów dwóch kółek. Porsche S oraz Porsche RS (Rennsport) to dwa najnowsze oblicza Porsche. Oba modele zostały wyposażone w hydrauliczne hamulce najnowszej generacji Magura i 29-calowe koła. Do wykonania ramy, widełek, czy kierownicy superlekkiego Porsche Bike RS użyto włókna węglowego. Co więcej, ten wart 7 820 $ rower został wyposażony w system przerzutek Shimano XTR (20 biegów). Klienci mogą wybierać między trzema rozmiarami – S, M oraz L. Wi 06-07/12 85 Niecierpię.... Hipokrytów, szowinistów i malkontentów. Was ich überhaupt nicht mag: Heuchler, Chauvinisten und Nörgler. Politycy to... Zdolni aktorzy działający w imię swych interesów. Politiker sind... Begabte Schauspieler im Auftrag ihrer Interessen. Jakie reformy uważa Pani za najbardziej istotne? Reformy Leszka Balcerowicza dotychczas... Welche Reformen bewundern Sie am meisten? Bisher die Reformen von Leszek Balcerowicz. Natalia Lubrano ??? / ??? Moja obecna kondycja psychiczna... Niczym sinusoida. Czasami prawdziwa burza hormonów, czasem wewnętrzny spokój. Gdy jest zbyt spokojnie tęsknię za wirem spraw i odwrotnie. Meine derzeitige Geistesverfassung... Ein auf und ab. Manchmal ein wahrer Hormonsturm, manchmal innere Ruhe. Ist es zu ruhig, sehne ich mich nach Aufregung und umgekehrt. Pani główna cecha charakteru? Nerwowość. Ihr Hauptcharakterzug? Nervosität. Najchętniej spędzam wakacje... Gdziekolwiek byle nad morzem. Am liebsten verbringe ich meinen Urlaub... Egal, Hauptsache am Meer. Pani marzenie o szczęściu? Kiedy inni przestają cierpieć. Ihr Traum vom absoluten Glück? Wenn andere nicht mehr leiden. W labiryncie pytań Im Labyrinth der Fragen 86 Wi 06-07/12 Praca to dla mnie... Odpowiedzialność i satysfakcja. Arbeit bedeutet für mich... Verantwortung und Befriedigung. Być szefem oznacza... Nie wiem jak to jest. Sporadycznie pełnię tę funkcję i lepiej czuję się w zespole pracowników niż jako przełożona. ” Chef sein” heißt für mich... Ich weiß nicht, wie das ist. Ich erfülle diese Funktion sporadisch und fühle mich besser im Team denn als Vorgesetzte. Dla kariery zrobiłabym... Wiele. Może nawet nie dla kariery, co dla możliwości wykonywania pożądanego zawodu. Für die Karriere würde ich... Viel. Vielleicht gar nicht so sehr für die Karriere als die Möglichkeit, den gewünschten Beruf auszuüben. Stresuję się, gdy... Nic nie idzie po mojej myśli, a czas kurczy się niemiłosiernie. Stress ist für mich, wenn... Nichts läuft wie geplant und die Zeit unbarmherzig verrinnt. Miłość jest... Ważnym elementem codziennej równowagi. Liebe ist... Ein wichtiges Element des täglichen Gleichgewichts. Za nic na świecie nie mogłabym... Zjeść robaka. Nie im Leben könnte ich... Einen Wurm essen. Oddałabym wszystko za... Codzienne chwile z dzieckiem. Dafür würde ich alles geben... Die täglichen Momente mit meinem Kind. W pracownikach cenię... Lojalność i kreatywność. An meinen Mitarbeitern schätze ich am meisten... Loyalität und Kreativität. Chciałabym u siebie zmienić... Wybuchowość, kilka detali wyglądu fizycznego. Ändern würde ich gerne an mir... Das Aufbrausende, einige Details am Aussehen. Nie toleruję... Chamstwa, obłudy i wykorzystywania innych. Ich dulde kein... Grobheit, Heuchelei und Ausnutzung von anderen. Wzrusza mnie... Kiedy mój syn woła „mama“. Ich bin gerührt, wenn... Wenn mein Sohn „Mama“ ruft. Zazdroszczę ludziom, którzy... Umiejętnie zarządzają pieniędzmi. Ich beneide Menschen, die... Gekonnt mit Geld umgehen. Filmowe/literackie Alter Ego Jak dotąd nie znalazłam. Mein filmisches/literarisches Alter Ego Habe ich noch nicht gefunden. Ulubiona książka... Wiele. „Czarna Księga Kobiet“ Christine Ockrent między innymi. Ihr Lieblingsbuch... Viele. Unter anderem Christine Ockrents „Das Schwarzbuch zur Lage der Frauen“. Najbardziej żałuję... No cóż, nie żałuję. Porażki odbieram jako lekcje. Was bedauern Sie am meisten? Naja, ich bedaure nicht. Niederlagen nehme ich als Lehre an. Jakie cechy ceni Pani najbardziej u ludzi? Cenię ludzi pełnych szacunku dla innych ludzi. Ludzi poszukujących i wierzących w dobro. Czyniących dobro. Welche Eigenschaften schätzen Sie an Menschen am meisten? Ich schätze Menschen mit Respekt für andere. Die das Gute suchen und daran glauben. Die Gutes tun. Jestem... Matką – Polką Ich bin... Mutter – Polin Pani motto? Żyj i pozwól żyć innym. Ihr Motto? Leben und leben lassen. INFO Kalendarium / Kalendarium Czerwiec / Juni Lipiec / Juli 13 Środa Mittwoch Treffpunkt Poznań 14 Czwartek Donnerstag Stammtisch Kraków 18–19 Poniedziałek-Wtorek Montag-Dienstag Szkolenie: Międzynarodowe negocjacje Schulung: Interkulturelle Verhandlungen Gliwice 20 Środa Mittwoch Śniadanie tematyczne: Full Service Leasing, czyli efektywne zarządzanie pojazdami służbowymi w firmie Themenfrühstück: Full Service Leasing dh. effektives Flottenmanagement Gliwice 20 Środa Mittwoch Sommerfest Opole 27 Środa Mittwoch Śniadanie tematyczne: PPP jako metoda wyłonienia inwestora na budowę i eksploatację RIPOK vs zamówienia publiczne Themenfrühstück: PPP als Methode der Wahl des Investoren für den Bau und Nutzung der Regionalinstallationen vs. öffentliche Ausschreibungen Gliwice 3 Wtorek Dienstag Muzyczne Lato Musiksommer Gdańsk 6 Piątek Freitag Piknik rodzinny Sommerfest Poznań Sierpień / August VIII Turniej Golfa AHK Polska VIII Golfturnier der AHK Polen Siemianowice Śląskie Wrzesień / September 28 Czwartek Donnerstag Deutsch-polnischer Gartenempfang Köln 29 Piątek Freitag Szkolenie: Optymalizacja zatrudnienia w aspekcie polityki personalnej Schulung: Optimierung der Anstellung von Mitarbeitern im Bereich der Personalpolitik Gliwice Szkolenia / Schulungen 23 Czwartek Donnerstag Imprezy / Veranstaltungen 13 Czwartek Donnerstag Stammtisch Kraków 18 Wtorek Dienstag Oktoberfest Wrocław 19 Środa Mittwoch Treffpunkt Poznań 25 Wtorek Dienstag Oktoberfest 2012 Kraków Giełdy kooperacji / Kooperationsbörsen Komisje tematyczne i spotkania regionalne / Ausschüsse und Regionaltreffen Wi 06-07/12 87 INFO Wyniki Konkursu Ergebnisse des Gewinnspiels Zwycięzcy jednej z 8 prestiżowych kart Loving Home Club firmy Almi Decor każda o wartości 500 PLN zostali poinformowani osobiście o wygranej. Zaopatrz się we wszystko, co niezbędne, aby stworzyć oryginalne wnętrze o wyjątkowym nastroju. AlmiDecor to kolekcje mebli i dodatków ze wszystkich zakątków świata, szlachetne, naturalne materiały, najlepsze tkaniny, designerskie tapety oraz oryginalne drobiazgi. Serdecznie gratulujemy wygranej i zachęcamy wszystkich do brania udziału w kolejnych konkursach! Die Gewinner einer von jeweils acht Loving Home Club Karten der Firma Almi Decor, jede im Wert von 500 PLN wurden persönlich über den Gewinn informiert. Statten Sie sich aus mit allem, was nötig ist um ein außergewöhnliches Interieur zu schaffen. Almi Decor bietet Ihnen Möbel und Accessoires aus allen Ecken der Welt, edle und natürliche Materialien, die hochwertigsten Stoffe, Designer-Tapeten und ausgefallene Accessoires. Wir gratulieren und möchten alle zur Teilnahme an weiteren Gewinnspielen anregen! W tym miesiącu w Wi Diesen Monat in Wi Deutscher Industrie- und Handelskammertag e.V. Breite Straße 29 10178 Berlin Tel.: 0049/30/20308-0 www.dihk.de Dolina Lotnicza ul. Szopena 51, 35-959 Rzeszów Tel.: 0048/17/8501935 www.dolinalotnicza.pl Euler Hermes ul. Domaniewska 50 B, 02-672 Warszawa Tel.: 0048/22/3854655 Germany Trade and Invest ul. Miodowa 14, 00-246 Warszawa Tel.: 0048/22/5310611 www.gtai.de MTU Moje Towarzystwo Ubezpieczeń SA ul. Hestii 1 81-731 Sopot Tel.: 0048/58/5556304 www.mtu.pl Regent Berlin Charlottenstraße 49 10117 Berlin Tel.: 0049/30/20338 www.regenthotels.com W następnym numerze In der nächsten Ausgabe Raport: Ochrona środowiska i energie odnawialne Zresetuj się po pracy. Najmodniejsze bary w Niemczech Wygraj ciekawą nagrodę w konkursie Wi W ramach wsparcia niemieckiego eksportu, AHK Polska, jako usługodawca oferujący pomoc przy wejściu na rynek polski i niemiecki, jest współfinansowana przez federalne Ministerstwo Gospodarki Rapport: Umweltschutz und erneuerbare Energien Entspannen Sie nach der Arbeit. Die angesagtesten Bars in Deutschland Gewinnen Sie interessante Preise in unserem Gewinnspiel i Technologii. Im Rahmen der deutschen Außenwirtschafts förderung wird die AHK Polen als Dienstleister des Markteintritts in Polen resp. Deutschland durch das Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie finanziell unterstützt. 88 Wi 06-07/12 Beste Verbindungen für Ihre Geschäfte! Mit der Bahn von Warschau und Posen nach Berlin – bequem und günstig. © DB AG/Reiche Reisezeit ist Nutzzeit. Genießen Sie auf Ihrer nächsten Geschäftsreise die entspannte Atmosphäre im Berlin–Warszawa-Express und kommen Sie ausgeruht zum Termin. Ganz ohne Stress und Stau – bis zu viermal täglich. Information und Buchung: TSS Polska Ul. Jana Sokołowskiego 2 60-682 Poznań Tel. +48 61 82 88 160 [email protected] FCm Travel Express Ul. Jana Pawła II 19 00-854 Warszawa Tel. +48 22 453 53 53 [email protected] Weitere Infos unter www.bahn.com/pl Die Bahn macht mobil. DZ BANK Polska S.A. specjalizuje siê w kompleksowej obs³udze przedsiêbiorstw oraz zamo¿nych osób indywidualnych. Czerpi¹c z bogatego doświadczenia naszej spó³ki macierzystej - DZ BANK AG - oferujemy nie tylko szerok¹ gamê nowoczesnych produktów, przyjazne i szybkie procedury oraz wysok¹ jakośæ obs³ugi, ale tak¿e doskona³¹ znajomośæ rynku i indywidualne podejście do Klienta. Dziêki temu oferta Banku jest zawsze „szyta na miarê”. Wir, die DZ BANK Polska S.A., sind auf die umfassende Betreuung von Firmenkunden und wohlhabender Privatkunden spezialisiert. Dabei protieren wir von der reichhaltigen Erfahrung unserer Muttergesellschaft, der DZ BANK AG. Neben einem breiten Spektrum moderner Bankprodukte, bieten wir kundenfreundliche und schnelle Bankverfahren sowie ausgezeichnete Marktkenntnisse und eine hohe Qualität bei der individuellen Kundenbetreuung. Daher ist das Angebot der Bank immer „maßgeschneidert”. www.dzbank.pl DZ BANK Polska S.A. Plac Pi³sudskiego 3, 00-078 Warszawa, tel. +48 22 505 70 00