PDF daxîne

a
1
a
·
,
~
-
~
~-
~_._..~~.
~-
~
-~----
.......
-
---~-
· -·--
~·.....,-
~-
-----
~
·-
Rojnameya Hefteyi ~ .
..
. SAL: 2
81
w
w
w
.a
rs
iv
a
ku
rd
.o
rg
17 - 23 Gelawej <Agu...osl1997
BUHA Fm! : 75.000 TL
Rew~enbfr
~a~ijiyen
dikare nebe hevpare
siyastvanan
Trena A~tiye ji bo
dewleta trk sfnyalek e
Malbata dixweneditf 11 hin
rexistinen. me
... .....
·t'
-
RoJEv
Di ware Zirnen de ji tu pirsgirek derneketiye pe~beri wan, bi kurdiyeke xwerO hatine nivisandin, ti~te pewist bi tene redaksiyoneke xurt e.
Ev rnijara ku dibeje we ki rornana ~
re~ binivise, genge~iyeke di nava ~epgi­
ren tirk en berlcuntaya12'ye rezbere de
tine bira rnirov. We derne birek ~re~ge­
rnaneke bi vi rengi ji nava ~er be. Le Se- ren tirk digotin we ~ore~ ji ~olteran dest
rok~:PKK'e ev ditin rexne kir 0 diyar kir, pe bike, bire din digot na dive Ii bajaran
ku~pewist nake ku niviskar jl nava ~er be, dest pe" bike. Li ser ve ,veke Can Yücel Ii
- ~s..bila- bi awayeki zanyari neziki inijare
ciheki gotibO, ~re~ we ji "Kir~ehire" dest
bi~: .
•.
.
pe bike. Ern f1 dibejin, rast e, dive nivisfsal ji hela du saziyen kurdi ve, pe~ba­ kare rornana ~re~ ji nava ~ore~ be, le
ziya kort~irokan hate lidarxistin. Yek ji -hewce nake ku §ervan be. Raste, ~r alivan pe~baziyan, . ji h€!1a' Be~ Huneren yeki ~re~e ye, begurnan aliye heri giririg
Ditbari ya N<:M'e ve, ya din f1 ji Mla e, le disa ji hernO ~or~ ne ~r e. Kes niTAYD-DER'a izrnire ve hat lidarxistin. Li kare ve yeke red bike ku dive rornana ~- •
ser daxwaza van saziyan, rne di nava ko- _ re~, piralitiya we ni~n bide. Yane ji jiyarniteya hilbijer a her du pe~baziyan de jl na serokatiya tevgere bigire, heta jiyana
cih girt. Digel gelek berhernen bi tirkl; bi- gundiyeki welatparez; ji gerilayeki bigire,
rek berhernen kurdi jl ji bo pe~baziye ha- heta rew~a welatparezeki Ii rnetropolan;
tine ~ndin .
ji ~witandina gundan 'bigire, heta psiko~
.
Encarna pe~baziya TAYD-DER'e diyar lojiya le~keren tirk 0 cerdevanan; ji hest 0
bO, ji berhernen ku gihi~tin ber deste rne, ji rarnanen xaziyen (gazi) ~r bigire, heta
ji ber tengbOna derne, rne yen kurdl nir- teko~ina dilen ~re~ger 0 gelek aliyen din
xandin. Di nava wan de hejrnareke rne- en ~orese rniJara veJ. rornane_.ne.
zin ji · girtiyen azadiye yen ji Girtigeha
Ti~te ku di vi war! de je re genge~i naBartine hatibOn. Dlsa hejrnareke rnezin ji ve ev e; dive niviskar xwe ji dil 0 ccin biberhenien ku ji bo pe~baziya N<:M'e ha- de vi kari, kedeke rnezin bide, belki bi satine ~andin, ji ve girtigehe hatine .bireki- lan Ii ser xebate bike. Her wiha dibe ku
rin. Ev kurt~irok her yek dirneneke eihe rornaneke bi dehan c_lld der.keve, an jl bi-ji ~ore~e pe~ke~ dikin. Her ~iqas ji. ber dehan rornanen cihe derkevin raste. Di vi
egeren pe~baziye weki kurt~lrok hatibin' WC~:Fi de ji ~ervanan bigire.heta rew~nbi­
. nivisin jl; her ~ek rnijara rornaneke ye. ren welatparez, b;u dikeve ser her kesi.
··· 4
_\·D·
Nthertineke ~endaye
6
Cevdet Demiro_gfu:
' Agir1 bexwedl nema
::~:i~~dfBw~;:~k
.• . · ·din. Niha ew g~niJ~Ü~~"hOne,
zede ti~t nayen nivisaridinSEV::;g-enge~i bi
girani di nav rew~enbirenlf~~paye de
rna. Ji bili ~end nivlsen ki.J di 'rbjriameyen
rojane yen tirkl de derketi)l, .cend nivis. karen rojnarneya rne jlli ser vemijare di
qunciken xwe de dltinen xv.:e anin zirnen . . Mijar di ~end beinarneyen
MED-TV'ye de jl hatibO rojeve.. Pi~t re
.deve ve rnijare hate girtin.
Di piraniya nivis 0 axaftinen Ii ser rnijare de du xal ·'iferdiketin pe~. Xala yekernln zirnane romana ~ore~e -bO; xala duyernln f1 renge kese ku we~ve -rornane binivise bO. Di bernarneyeke ..MEQ-TV'ye
de niviskare kurd .Firat Cewerl Ii s.er xala
-'yekernin, pirsek arasteyl SerQke Gi~ti ye
' PKK'e Abdullah Öcalan ki.r. W1 jl da zanih ku di ve rornane de ti~t~ .ji' zif.nen giringtir naveroka rornana ~re~o/~. Pa~ f1
da xuyakirin
ku bi zirnane
ktWtt~visina
•
. ·.. ->- ....'_(.. . '·
rornaneke bi vi rengi 'jr\>er ärf~yen wi
zirnani gelekl dijwar e. .. ~ '.. i · ·
Di h~man berna'rn~~,~~ ~rew~nbiren
kurd dan xuya1<irin ko d_ive ·nivi~kare ro'~
Azad jiyan~·
_..;._
~-
·.
'
JXwendevanan
·
'::-
~-., '~- --~
.
, . _.
.
A
' '
A
.
.
.
-~ ·
.
.Mo ne ~erm e ji me re ku em 30-AO .milyon"bin o'rojnameya
.
.:E}
'·- 'Lpr?grame~e
· .•· ''-:. ku ~t.ser_ her d- luii1~1n;Qgeß,pie:iin
.a
BI ~ere azadiye welate me fro dibe bih~ta
cfhane. Di 13 saliya 15 'e gelawej~ de, li her
~ar aliyen welat bi meya Egit ·u Zll<fMll bU
agire azadiye. Ew roja piroz iro aikeve flll'·
deh saliya xwe. Di 15'e gelaweja sala
1984 'an de agire ku zi Kurdistan"e veleet, flll'deh salan jtJ.n.de, dtwaroja ge/im roni diKe.
. Di flll'deh.Saliya J5'e getaweje dj }i em
bawer in ku, hUII_xebatlrarenAzadtyaWeJat,
ji bo meya gekm ii§re-kuji;deste~we te, JzW,e
pek binin. Bi baweriye, em c_e}na.15'e getaweJe ti w~ pfroz dikin, _di xefijta we de·serkeftine dixwazin
..
·~.:.
rs
iv
.l .
U .Enqereye r;alakiya r;anda kurdi'
A
ak
u
Heybet Bave He/efJre:
.o
r
-~:));,<s .. ·.
rd
. . ~\·: .. ·; :\
g
::ö[~omana ~ore~e
Aza_diya Welat traja xwe negihine 300-409 hezari. Gefe hedefeke _.flle .yo gring ji evbe, 0 ji bo her kurdi di-ve weki-ferza
:4· .·~ '·... ~ · ·
·
limej~. be.
Ifuji bo ku em elfabeyeke kurdi bi·~
bixin me .ciQ!ls ked dida. Me heim: re i
bft;. ''Ka~aye' r_Lerr~deJil'l
durb di~band.in, ti~te nemayi bi serl
ve
Ve,ß'Qtine et bi!1m
'.#li:bel!'a · . l.i -~er:zimjne,me b~. Bila-ne}r,e ve'w.a~ me de di}latin. ·t~atro.pir we§an~ bi zjj
·- . W~~~·yi. Ez ~§i- v.e .
teye ku:m)n betiya_waii'niq~en ],e·Qxur , ~ mane me hene: em.d1sa-ji nax:winin. M1
· taybetiya Mailumji.
(weke sosyal-imperyalizm, revizyo- ne ~erm e ji me re ku em 30-40 milyo
GIRTIYEN PKK'Yl I BARTIN
ji -bihistiye, .carina ku .,.,...,,,..,... _,n:• cJr,..
nizm uhwd.) kiriye, bila ew roj herin u . . bin u rojnameya Azadiya _Welat trajl
EZ xwendevaneki we me. Ez niha·li Kulu dike$}a derye ,ttinebuye .· tÜIJL'l X!wetldi,fe qet lip~ xwe venegerin. Lakin ji hela xwe negihine 300-400 hezan. Ez di:xwendine..Ye gava ku ez Ii ve deme di- bejim gere hedefeke me ya grfug ji e~
minim. Em karleeren fh~eate ne. Hejmata
zemane jHx~ xwarin ft 11i2~~~-.Je
me digiheje pencsedf.
b:Uye, ·bi deh rojan
niherim, ez gelek xemgin dibim. Ma ev be. Ev ti~t ji bo her kurdi dive weki fer·
Li vir karleeren welatparez bi gdeki rojsaetan xwendiye, .. ,~.•,.,. . ....,..
ci ·.l:)f_.;me Katiye, mirov dibeje qey me za limeje be. Xelku-alemji we ve eytX
nameya "Gündemi" dixwfnü[ Dema ez ji
Wi:y'en' difu df
.o~·"·"'""~'-"'··-· heirtft;-juucokiy8n xwe haHdrine u welat ji me bipirsin. .
.. ,
wan dipirsim "~ima hun A. Welat jf naxwf.
rlbii:xwe big:ihiJ.1".'lL.a<>teJLi·"'II"'""
. ;b4Ye gul u gulistan; edi.me mejiye xwe
Kani ew xwe~~vanert ku sed.hei
nin? " piraniya wan jiltezanina xwendina
:Sele ~qr·e~j1~er'ü. .
.· -d;l-ye.,rawestandine (istirahate). ~i ser zar bßn? Ma xwendina Azadiya Wel
kurdi ~ikayet dikin. U ez hetaili dikarim di• sed~e~ V~ rew~e Carin_an difikirim. K:a ji Wan ya}aki ft ·berxwedanan astengtir e
xebittm ku wan fqna bikim. 1;ai heta ·niha
geloev{:i bi me bil.ye? Yekji van sede- Heta kenge we dijminen me_ bibejill
min se aboneye A.- Welat peyde kirine.
man 'ev e, em hewisine (ierbßn) haziri- 'zimane ku l18Ye zanin' (bilinmeyen bil
Herhai hUn ba§tir dizanin, le ev bun du .
:ye:'~!dibejin (weke gelek kar u emele · dil). Qe nebe ·t~erit(em tev:bi dil u cat
hejmar ku ev hevalen ku 'min qala wan kir; :.
ditii'~:,bila ji me re·haZir were her me.
seferberiyeke xwendin univiSandina zi
. rojname peyde nekirin. Yanf ·ez dixwazim ·
&ii
;~a)va
be
hinekan
bar
u
hezen
.giran
mane
kurdi" Ii dar bixin. Ji hefte careki
hijim ku rojname hindik te vir. Ji ber we ye~
ki ev hevalen..ku min qala wan kir, rojname ..
-~ . ~;lV U me: .'qiJif;mi&l:~(~~re) .. dane ~r xwe u we ji me re war u wela- Azadiya Welafbistinin u em we bix.wi
teki ·a?ad ava bikin.
nin. Hinga hßne tarn u lezeta xwendirul
ji bayiyan peyda nekirin u hatin gazinc ji ..
xwe y~ dawi ji .
- min kirin. Eger mumkun be ku hUn hejmaGelek belavoken. ku bi .
.
Lerne cand uhunera xwe ji spartiye zimane kurdi ier bibin. Hßne fesihiy~
.ren rojnameye zedetir bi~fnin, eme kifxwey
hatibßn yaplcirin heta ku rii~ · ltl_(.\·.IVetl<l wan.- ~di rew~ ne weki bere ye, imkan zimane xweyi ji bi bingehi hin bibin
bibin.
·
~ven me. kor dibßn. Bi mehaß:·. H ser pir in; qet nebe em Ii zimari u canda Gere ev ji me re pewist be ·u em roje~
XEBA TKAREKIJN~EATE KULU I KONYA waii mqa~ dihat kirin. H~mfi pirtuk u xwe xwedi derkevin. Ma naye bira ke beri rojeke zimane xwe hln bibin.
w
w
w
. ~- ·. ·: . ~azlum u ~~~~~ü, .·JU.~'~u''".
-k~~ekicbala
t
. l
dokfi:in~ ~ks; :Lenfu·u Stalin, bi c.odihatin ·xwendin, Tr09ki,
Di!nittov u gelek doktrinen ditir ji tim
· ~eke:.jllezin
SB<REIERt Gi~tf ye l>lADEP'e Hamit Geylani daxuyand ku, pi~ti en-:
M>'YA $aXa Stenbole, rapora ihlalen mafen mlrovan ya meha tirmehe ~kere kir. Daxuyaniya ku ji hela Seroke IHD'ya Stenbole Ercan
Kanar ve hate dayfn ihlalen mafen mirovan bi van rengan qewimfne:
Hejmara kesen ku hatine binc;;avkirin 305, jl ve hejmare 68 kes jin,
7 kes ji zarok in. Di provakasyonen girtigehan de 6 kes hatine ku~­
tin, 51 kes ji bin"ndar bane. Di <;:ün u hijlina dadgehan de 16 kes bune hedefen eri~. 7 kes laqeyf eri~n <;:ekdari haline, 94 kes ji kar
hatine avetin. 3 rojnamevan hatlne bin<;:avkirin, 17 rojname akovar
hatine berhevkirin. Gar sal a20 roj cezaye hepse amilyarek a345
milyon TL cezaye pereyan Jl bo dilin aramanan hatiye binrt
ll.J
III k
gen1ayan a 8'e gelaweje, tevahiya navenda Culemerge ji hela tt:men taybet polisän ve hatiye gulebarankirin. Geylani dide zanfn
ku, pi~ti buyere kesen ku ji qada ~er dürin ji, bllne hederen hezen
dewlete a Ji 1OOT zedetir endamen HADEP'e ku di nav wan d~ rayedar Abdulkadir Garipgazioglu u Mustafa Tan ji hene, hatine bin<;:avkirin. Geylani, Wekne Waliye Culemerge tawanbar kir agot: "Heger Wekne Wal ~ mina fermandareki timen taybet tevbigere kes Ii hereme namine." Gigire Sekretere Gi~ti ye HADEP'e Abdullah Kaya bi
daxwaznameyeke seri Ii Wezareta. Kare Hundirin da
a
<:::JI .--.
~~c::l
i ki.-.''
d.
or
g
k
~
An birlnan vedikin?
Tayfun Tallpoglu:
En1 bQne .estr•
tlrsa xlN'e
Hiin· weki keseki ku herimi ba§ dinase, van rizenivisinen dawin filwa dinüpnin?
• Ku tu a rast bixwazi, keke min! ji
w
w
w
Ji van rezenivisan bi taybeti ya Refik Durb~ a ji bo rojnameya Yeni Yuzyd
balk~ e. Ev kes ku bi AhmetArif re hevalti kiriye, dibeje Ii Kurdistane "Gule
kulllkan vedikin" le weneye jorin rew~e diyar dike.
bo Babiali ti~teki ku neditiye tuneye u ji bo rante hat k:irin, weki ku re ditin ev
ne rast e. Li B~ure Rojhilat tu guherin kes 'de ji bo ku §er neqede her ti§ti bike.
pek nehatine. Bila 25. km. neziki Liceye Li Culemerge 1i polisan ji min re got:"
bibin em wan bibinin.... :.!
. Bi Xwede, li vir teroristek tune ye. Ev bi
xwe buyeran pek tinin." Bi rasti ji wisa
Bele, bi ällina we dibe ku ev rh.eni- ye. Disa, 1i Culemerge li gundeki avetivis Ii diji "Trena A§tiyi" w'eki antf-pro- rie ser qereqola gunde cerdevanan, le
paganda hlltibin amadekirin? Ji her ku wan berikek ji neteqandine. Li ser ve yefapemeniye ji ve falaldyi re fllV II gu- k~ ~eken wan ji wan hatine standin.
Ev ne cerde:vanti ye! Ev kes bi keri
hin xwe bi §iweyeki pihit girtine ?
• (Bi ken) Jixwe niha ~apemeni ~~­ cerdavantiye ji nayen. Le, ev rew~, bi
rinmehiya (balayt) xwe bi hikiimere re ken dewlete te. Ji ber ku hebiina feodadijfu ji bo ku bi hikfunere ji ~irinmehe lizme bi ve yeke te parastin. Ev ji ji bo
bide jiyandin, dixebite .....! Ji ber ve ye- berjewendiyen dewlete ti~teki b~ u
ke bedengiya capemeniye ti~eki asayi guncaw e. Bi ve yeke kedxwari hesantir
ye. Jixwe hiin ji dizanin yapemeniye bi dibe. Li cihane ji bili me tu d~wleten ku .
sasi .maweyeke pi§tgiriya hemu hukii- pi~tgiriya sistema axatiye dikin, tune ye. ··
- ·
meten nu dike. <;apemeni ji bo hikfuneHlln ji gelek caran rune· hereme,
te maweyeke diyar dike, li gori we tevravdiriyitt JV~:ti ne?
digere.
---• Ji iltin re dibejin: "Tu her dem li
Bi ditina, Yerlikaya dewlet di bin- ' 'ser Rojhilat nu~eyen amade diki... Ji nu- .
geha xwe de nexwaze sistema cerdeva- ~eyen te re~bini difüre." B~ e! Ma ti§ren xwe~ hene, em nanivisin? Cara yentiye ji lioli rake ?
• Rastekeke! Bele ezji weki Yerli- kemin min 1i ser Hezexe (Idil) nu~e ~ekaya difikrim. Sistema ceraevantiye di kir. Ew pi~ti min ~iin Hezexe. Le, min bi
destpeke de ti~tel.d ~ewt u §a§-bÜ. Cerde- §eweyeki din rew§a Hezexe pe§ke§· kir.
va:ö.ti ti§teki bi dil e. Weki minak Ii Er- Ev nav~e, ev 7 sa1 in, be dibistan e, kezingane heye, hin kesah bi hinceta sen ku mamostetiye dikin ji bi xwe ji
xweparastine ji dewlete ~ek xwestine. xwendine u nivisandine rem nakin. Ti~­
·Ez ve rem dikim. Le, gava ku cerdevanti tenba§ geleki kem in. Buyera cerdeva-
.a
L
Algan Hacaloglu beri ~deki di serdana xwe ya Amede de wiha gotibii: "Ez
§Ok biim. Min ji caven xwe bawer nekir.
Seroke partiya me ji tev de hemu serok
diware ve k~ye de sersar in." Le nirxandinen balk~ ji aliye rojnameger u
amadekare bernameya ''Bam teli" Tayfun Talipoglu ve hatin kirin. Talipoglu li
ser rezenivis~ navbori pirsen me bersivandin.
rs
iv
ak
i Kurdistane, ev 13 sal in bi pirani di meha gelaweje de ~er
digiheje asta heri bilind. Li
"Welate roje" behna ~r difüre. Meha gelaweje ji bo dewleta tirk
xewnere~ke_k e. Le, digel ve rastiya berbicav ~apemeniya tirk bi ~eweyeki sistematik Kurdistane weki ''bih~t" bi nav
dike. Hefteya rabori, di rojnameya Milliyete de 1i ser Dersime bi nave "Bajare
di bin siya terore de" u di rojnameya Y eni Yuzytle de ji bi nave "Ru~ike B~e
Rojhilat e ku diguhere" du rezenivis hatin we~din.
: Ji van rezenivisan bi taybeti ya Refik
Durb~ a ji bo rojnan1eya Y eni Yuzytl
Balke§ e. Ji ber ku Durb~ bi helbestvane navdar Ahmed Arif re hevalti kiriye
u li ser jiyana wi pirtiikek ji nivisandiye.
Le, xuyaye ku Refik Durb~ rastiyen
Kurdistane li gori daxwazen xwe hiinandine. Her ~iqas Durb~ gotiye: "Mermiler ~i~ek a~tyor (Gule kulilkan vedikin)"
ji, di nav .r ezen nivise de mirov dikare di
rasti~a Kurdistane bigiheje. Lewra Durb~ qala nebiina ewlehiya riyan dike, di- .
yar dike ku wan nikanbuye bikevin Lice u Dihe (Eruh) ye. Her wisa rojnamegere tirk digel di ~avderiyen xwe yen
der bare Hezexe de xwe~biniya xwe tine
zimen u dibeje, pirtiikxaneyen nujen hatine sazkirin, sistema perwerdehiye bi
komputere hatiye danin, le di heman kate de diyar dike ku, mamoste nehatine
. Hezex u ji 74 dibistanan 13 vekiri ne. Li
.gori agahiyen Durb~, li Hezexe di
rojeke de 4-5 kes ji ber nexwe§ina tifoye seri li naxwe§xaneye didin u geie hereme ji ji ber nebiina ave qir dibe. A va
heyi ji naye klor kirin.
' . Weki te zanin demek bere miroven
ku li ser tingan (~op) nan berhev dilcirin,
.di rojeve de Öemeke direj mabii. Rojnameger Refik Durb~ di nivisina xwe de
qala zaroken ku di nav tingan de dijin,
· d.ike. Le ne bi §eweyeki rexneyi. Li gori
Durb~, zarokjijiyana xwe mernniin in . .
Le digel wan nirxandinen xwe§bin,
rastiy Kurdistane edi ?CWe bi mirovan ·
dide pejirand. Weki minak mebiise CHP
ur
Hebuno cerdevanan bi kerl dewlere re. Ji ber ku hebOna feoda~zme bi ve yeke re parastin. Bi ve yeke kedxwarl hesantir dibe. Li clhane ji bi~ me tu dewleren ku
pi~tgiriya slsteme axatiye dikin, tune ne.
e
nen Cizire her ti~t derxist hole... !
Binere, ev 12 sal in ez rojnemegeriye
dikim. Her wiha ev 1 sa1 in ez di~im
hereme, tem. Ev 11 sa1 in li vi waleti ~a­
§itiyek te kirin. Ev 11 sa1 in rayedaren
dewlete yen rojnamegeran ji rojnameyan hildigirin. Pe§i dibin Amede, pi~tre
Merdine. Li Merdine du se zilamen ku
di dest u piyen wan de bombeyen destan
hebiin dianincem me. Wankesan digot:
"PKK'e miroven me ku~, hila Xwede
bela PKK bide." Pi~ ev kes e herin.
Balke§ e, min bi xwe dit hin kes ~end ca-·
ran aru"biin..... _!
Ji her naveroka nureyen xwe bi
awayeki sergirli an vekiri, hin der u dor
ji bo we aciziya xwe diyar dikin ?
• <;awa ku ez rastiyen di navbera rezan (satir) de tinim zimen, ew ji bi heman ~eweyi bersive didin min. Le, kesen ku pi~tgiriya min dikin ji, hene. Ez
dixwazim minakeke bidim. Subayeki ,
rojeke raporek daye u gotiye.: "Pi§ti ~a­
lakiyeke PKK'e nizanim ~end le§ker hatine ~tin. Le, di vir de rola kemasi u
bedisipliniya le§keran ji heye." Le, subay pi§ti ve rapora xwe hatiye tazit
(azar) kirin.
Dumahik Rupel 15
17 - 23 Gelawej 1997 Azadiya Welat
3
RAMAN
·
•
·
•
A
_
A
ert1ne e pe~en aye
rs
iv
ak
ur
d.
or
g
I
A
•
v salen dawin destpeka
1qonaxeke diroki ne. Ne
tene ji bo gele kurd, Ie ji
bo hemu geien Rojhilata
·Navin. Ev dem we taybetiyen xwe di meji, raman, asoyen mandi, meju ujiyane de bef?: u diyartir bike.
.a
E
I. Rexistin u wazen (teori) komunist,
di ware ideolojik de, li pa~ ärroke radiwestine hew dikarin xwe bi pe§ bixin,
ev ji vedigere du ehgizan:
w
E yekemin: Ew, bi rasti, ne~ika~
xwesti li ber xwe winda lqrine, geh· ji
~imeke li maoizme vedigerim, an ~ime­
ke xwe disperim -stalinizme.
Wiha, der bare ve mijare de ez dixwazim li ser ~nd layan rawestim:
w
w
Laye yekemin; Cihan bi rengeki gelemperi di qonaxeke veguhestoki de dibihure. Ji ber ku pewendiy~ abori, her
bi her diherikin u di ~ilna wan fi-~avka­
niya xwe de re did.in pewendiyen nujen. Pe~ve~ilna elektroni_hembeza pewendiyen kevn difitiqine u li gori merc
u agahiya xwe peywendiyen nujen ava
dike, le li pe~beri ve serhate (ru~). tu
kes ji ramanvanen -cihani xwe newestandiye u xV.re~ik-_venekolaye. Lewma
nihertinen sosyalistan pir u pu~ in u di
ware zanine de, bi kemasi ne. Ji ber van
egeran, ei nave (pi~ti imperyalizme) li
ve qonaxe dikirn.
Laye duyemin: Ramana navni§timani di astengeke axivi de ye:
4
- E duwemin: QoJ?-llxa diroiO, bi angora tekiliyen abori, civaki ji ramana
marksiye derbas bilye. Ji ber ku disa,
pe~ve~ilna elektroni, ramana xwe li angora xwe ava dike, ji lewre .dijberi di
navbera we u ramana Marks a kevtiare
de peyda dibe.
II. Nujentirin wazen · se~ayedari, di
hundire civata nu de.noq biln:
Pragmatizm (William Jams) bi rengeki xav, li baberen hozanyariye yen
heri· giring dinihere, e\Y- (xwedan, dem
ci, ·eynn, sermed .. u ~wd) bi sudewati-'
ya wan repivan dike. Heyirnyati (varol~~uluk) (Sartre)
xwe di serhatiya eyime de mir$U1diye, ji
ber ku nexwe~iyen civaki yen sermayedari, her dem, li ber ~aven wan biln. Ji
lewma, ew di ware hozanyariya birdozi
de parek xwe~ik venegirtin.
re u li
Rojhila~Navin.
Struktuyalizm (yap1salc1hk) (Levi
Fransa, pirtir ji Britaniya ya mezin
Straus - Di sosez)
_dixwaze roleke taybet di civata cihani
de bilize, lewma (Jak Sirak) SerokomaJi naveroka neziktiye derbas nebilye
re Fransaye, li angora Kovara Le Figau nikaribilye mina dibistaneke hozanro hej ~end roj li Elize nebuhartibiln, di
yari xwe bi cih bike. Ji lewma, ew di
hilbijartina ser~katiye ya duwemin de
hundire gelek dibistanen neyeksane de
dirame. Le, di ba.weriya min de ne Bripeyda dibin, nimilne: Freud, Marks ..u
ta.nlya ya Mezi.IJ. u ne Fransa de tu ashwd.
'
tenga ji USA'ye re neafirinin.
X wedanyati bi hemu nif§ u cezayen
. Yaban (Japon): Ji ber pe~ketina alaxwe li pe~beri civata nujen difiride (tek
di~e) u
ji qels u kawekitiya xwe ven elektroni li pe~beri USA'ye radi·~ Ebb Mahm~d weste u roleke giring ji xwe re amade
. ·· w·
h ev du b1grre.
u
dik H
.h
b. USA' •
1san Jl · as
sey1·d N emt;Udll.
e. erw1 aewnaxwaze, 1
ye
.
h
·
·
d
AlE
- qad , M o ame
•
bik
~ k
~
~~ M t ~ Mahm~d, d"
.
re
eve nava astengen onevaru.
OS e1a
U
IXWazm
Al- . BUu,
n.ikare
--t--
mehreke di navbera pe§ve~ilna civaki u
Almanya, di ware elektroni de he.xwedanyatiye de ~ekin. Le, ev ti§te ha valreye Japonya ye. Le bi lez xwe je
be~are ye. Ji her ku meju li pey mejiye
cuda dike, ji ber ku xwe ji Fransaye dijr
teldliyßq ~bori xwe nadixe.
! nabine. Ev ji, di baweriya Iij.in de, li du
engizan vedigere: E yekem: Almanya
Laye seyem: Konevaniya na\rni~ti­
Mjtxwe ji na:zizma nu rizgar nekiriye.
mani xwe bi:rengeki awarte diyar dike,
~irna? ·
~ dm~e~: Saweke (tirs) konevani li
n.i]f we peyda dibe.
USA li artgbra vekolinen Kovani Le
Rßsya tevi ku kornullist bu ji d~a li
Monde Diplomatike de agir di heremen
terdayi de vemirine, le di bin mercen Domaye vegeriyan, le ev ne ·ni§aneya
ku havil u sudeyen we pek binin. Ev ti§teki mezin e, ji her ku hej civata Uriti§te ha xwe~ diyar e li Yugoslaviya be- si rilneni§tiye
• • • ...,...
Partiyen kornunist an en niv kornunist, iro li hawirdora rnaoizrne, an stalinizme, xwe germ dikin, le rnixabin,
ew ~a~iyen Partiya Kornunist ya Sovyeti bi ~a~iyen heri dijwartir di~on . Le
rnixabin, berberi van aloziyen konevani, hi~rnendiya konevani di rnejiye civata kurdi ya polltiki de xwe~ik nerneyaye . Ew ji, bi taybeti li zingara ku du
hezar salli ser rnejiye kurdan korn büye, vedigere.
Laye <;arern; Pewendiyen <;ekdari
roj bi roj, cihe xwe ji pewendiyen abori re dihele ü berdide. Ve nihertina ha,
di van s~-<;ar salen dawi de ciheki pak
wergirt. Nernaze gotareke fireh di kovara Timese de li ser naveroka ve babete rawestiyaye. Hem verej, bi vekolinen xurt, rnina (Nikyalya yen rnezin), (xezen aso- Jak Etali) bi pakciwani, ve mijare ~irove dikin (rave dikin) ü encameke wisa giranbuha radigihinin. Y ekitiya Sovyete ye bere,
USA'ye ji cihe xwe ye pe~in dakevin
cihe duwemin, ji ber ku de Yaban ü
Almanya bi xurtiya pe~ve<;üna elektroniki di cihe pe~ln de vegirin.
Bazara Rojhilata Navln, beyl ava Kurdistane, de bi
ser nekeve. Ji lewre bedilniyaziya bazara Rojhilata
Navln de cihe xwe venegire heman projeyen din ku
cihe xwe bere vegirtibin. Yek ji van projeyan ava
Kurdisane ye. Der bare van layan de mixabin
civatzanlna milete kurdl beramberl ve qonaxa herl
girlng zef Ii pa~ e.
kari bilizin.
Laye ~e~ern; Nihertina navni~tirna:­
nl, her bi her, du naveroken heja di
hundire xwe de diyar u zeial dike.
keve . Ji lewre
Rojhilata Navin
heman projeyen
vegirtibin. Yek
Kurdisaue ye.
bedilniyaziya bazara
de cihe xwe venegire
din ku cihe xwe bere
ji van projeyan ava
·
-
Gelo berpirsen konevani dikarin
berjeweniya navni~timanl ü ya Kuridistanl bi ser hev du de blnirr? <;i ·gaven bingehin je re arnade kirine?
Gelo Rew~enbiren Kurdistane nezahl Ii rarnana navni~timani dikin? Disa ew rnina rew~enbiren cihani xwe
pak diwestinin, bi kemani xwe bi keviyen ramana navni~timani bigirin.
Gelo rexnevan dikarin nezahl li Dr.
Sadiq Celal, Al Ezlm bikin? An bi kemanl mina Fatima Al- Mennisi ronahiyeke berdin ser kelepore xwe? Fatirna
Al-Nermisi dixwaze gelek bistan der
bike, ji lewre ew dibeje:
I
"Di sala ku pexember <;Üye dilovaniya Y ezdan de, neh jin li pey mane,
yekji wanjinan bi nave Ayi§e ye ü temene we hejdeh sal e.
Pexember roja du~erne <;Üye dilovaniya Yezdan. Le <;ar~embe bi §ey,
ew xistine goristane. <;irnki, Ümer ü
Ebü Bekir, bi planen konevani yen di
navbera mühaciran ü ensaran de mijül
bün."
rs
iv
ak
ur
A yekem: Hererna kurdl, bi angoDer bare van layan de rnixabin ciyeke taybeti ü oi ~eweyeki serbixwe,
vatzanlna rnilete kurdl beramberi ve
xwe ji Rojliilata Navln cuda dike. Wiqonaxa heri giring zaf Ii pa~ e. Englhanl, di mejiye konevanen beyani de zen ve pa~mayiye gelek in. Le bi baroleke ji xweyl dillze ü wisa je re pir- . weri englza heri rnezin du rnili ye:
giraniyeke mezin, di pi~t hewanen ciXwedanyatl, li nik civata kurdi di
hani de heye. Ne bes e, hej giranbuhaqa§ilan
de vegeriyaye ü naveroka hetir, herema kurdl di konevaniya navmü
babeten
sereyl ü bingehl li angora
ni~timanl de repivanen lehatl ü angove
nüyatiya
xwe erzan dike. Ji Iew re
yen xweberi dixwaze.
kurdan, ji bö avakirina rnejl, tu havil
A duwem: Agahdariya rehl koneva- je wernegirtine. Ne bes e, wiha, hej
nl sinore ni§timanl derbas nake u xwe dijwartir ern pirtir ji babeten hi~men­
li wi dipe~e. Ango, sltila agahdariye ji diye u biryariye dfu ketine.
waren neteweyi dim~je u pe re duwaAborizanin ü pewendiyen abori heLaye pencem; Zanyariya diwaroje
tiyeke yekgirti ~edike.
rifti ü vemirti ne. Ev pewendiyen be(Science-fiction) ~ere alavl, mendale
Laye ~eftem; Bazara Rojhilata Na- raveti ü fitiqandl, bi awayeki ü ~ewe­
~ü~eyi ü endaziya dümehi, ü hwd. de .
. roleke taybet ·u rizgamameye bi ~ün- vin, beyl ava Kurdistane, de bi ser ne- yeki xavalozi xwe diparezin.
HEYBET BAVE HELPC:E/
QAMJSLO
Ew axaye gundekl dran bO 0 destbi- guhen serxulam . Serxulam Ii gorl
rake axaye me bO. Axaye mevan
berjewendiyen xwe 0 yen xwediye_
xwe negirt pirsl "Bi qedre Xwede
xw~ agahiyen ku kom kirine Ii
. bikl, ~ulam ji te re ~i got?"
bejinge dixist, pa~e Ii male dixist 0
Fersenda pesne xulam ketibO
berba dikir. Agahiyen pO~ bi ber be
deste axe : Pesne xulam, pesne xwe
di~On. ·ven mayl ~lrove dikir 0 axe
bi xwe bO . RabO ji destbirake xwe
agahdar dikir. Bi vl awayl serxulam
re ~ifre ferisand, ~lrove kir . 0 got:
her ~iqas xulam bOya jl, ~ewirmendl
"Jinek gavane min heye ku,
0 aqildaniya xwediye xwe dikir. Ji
z rOmpehatkubehatewnehatne- Xwedaye zulcelal, rebe aleme
bo ku qenc bikeve ~ave xwediye
hatawebihatahatlomanehat"
xwe~ikbOnek, pakbOn 0 bedewxwe tu daxwazen wl bi ~On de
Xulam, bi hilmeke ji axaye
bOnek daye ku Ii tu kesl tune . Ji
venedigerandin. Digel qewadiye,
xwe re wiha got 0 deste wl ye raste
~end rojan careke ez di~lnim pe we
ke~ 0 buken xwe F p&t;ke~l axa, beg
Ii ser ye ~epe Ii pe~iya »'I gi redayl,
ku wen~ em bi hevclu re kef 0
0 mir dikirin.
pi~ta wl pi~ekl xOz, girdiken milen
henekan bikin. fro min dlsa ~andibO
Pe~ve~On , teknolojl, perwerdewl ber bi hundir, ~aven wl ziq Ii
-pe we ku were. Xulam ji min re got:
h iye 0 ya her I xu.rt teko~lna
~aven axe, wilo rawestiya .
"Ez ~Om pe, hat k!J be (xwest ku
neteweyl, ~ere azadiye rabOn 0
Axe je re got: "Ba~ e."
were), hat ew nehat (mere we
rOni~tina civate, dan 0 standina nav
c;aven xulem ~Orisln. Axaye wl je hatiye), nehata we bihata (ku merik
mirovan guhartiye. fro axa beg 0
fehm kiribO. Kefxwe~iyek Ii ser rOye nehatibOya we jinik bihata), hat
mir nemane. Yen mayl F behez
loma nehat."
wl ye bi rih 0 fena ~erme gayekl
ketine.
Axaye destbirak ji ·erzbihurtine
hi~k, belav bO. Bi gaven nerm 0
Axa, beg 0 mir en me nemane, le
dest d·aniye ser xulam 0 gotiye bi
hedl berepa~kl ~0. Lingen wl yen
bele
~Ona wan .vala nemaye. Edl Ii
nave Xwede eze vl xulami.ji xwe re
xwas u terikl sola wl ya ~imikl bi
· ~Ona axe; qaymeqam an serbazen
bibim. 0 tu ji min ~i dixwazf
xwe re ka~ kir, derket derve . Li ber
le~keran hene . Li ~Ona began; wall
bixwaze.
derl Ii heviya l~aret 0 fermanek axe
0
Ii ~Ona mir 0 mlrekan ji; reveAxe, beg 0 mlren kurdan Ii ber
rawestiya. G.uhen wl Ii denge axe
beren dewleta navendl ya
"
deriye xwe gelek xulam xwedl
bO.
kolonyallst
hene
.
dikirin. Xulame herl jlr, zalia 0 pisAxe Ii odeya gund bi mevanen
Le x-ulamok, xulam 0 serxulam?
por; ye herl bi lp 0 rlp; ye herl bi
xwe re rOni~tlbO. Fexra xwe bi xwe
Ew
her tim hebOn 0 we hebin. Duh
fen 0 fOt dibO serxulam. Sergulamtl
anl ku ew xwediye xulamekl wisa
j i ?Xa 0 beg 0 mlran re, lro j i serbaz
mlna paye 0 nl~anek girlng bO.
zana 0 tegihi~tiye. Li hereme
0 waii .O wezlran re xulam in . Di
Serxulamtl
bi
deste
her
kesl
nediket.
xulame kljan axayl dikarl peyv 0
.
nav wan de ji bo serxulamtiye
E ku dibO serxulam, lstixbarat 0
gotin wilo Ii nav hev du bixistana ·o
hewadlsen hemO el 0 e~lre dihat ber pe~baziyeke dijwar dime~e . Ye herl
wisa bi ~lfre biaxifiya ku ji bill
xwefiro~ 0 ye herl destmalgir dibe
deste wl. Ke Ii ku, bi ke re, ~i ~ax,
axaye wl, tu kes je' fem neke .
serxulam.
~inia
~i
gotiye;
~i
kiriye
dihat
ber
'Ve rew~e bala inevanekl ki~and.
Xulam
OSMAN ÖZC:ELiK
Berberi van dltinen babeti, pirsen
giring tene kirin.
d.
or
g
ü tu nihertinen rnandi ü bingehl ne
xwe avakirine ü ne peyda büne.
w
w
w
.a
E
-.
17 - 23 Gelawej 1997 Azadiya Welat
5
;
DIROK
Agiri bixwedi nema
Xwlna ku Ii Agiriye hate rijandin, niha kulllke azadiye Ii ser ~ln
dibin. Agirl bere xwln digiriya, le bele lro ~ervane Welate Roje
Ii ser, dllana serxwebOne digirin. Tola ~ehlden me te girtin. Bila
ew di gora xwe de rehet razen.
w
w
w
.a
rs
iv
a
D
seroke arte~e hatiye AgirT. Hezen
kurdan belawela 0 be rek 0 pek
in. Lewre peywira lhsan NOrl zor
0 zahmet e. Le bele blr 0 baweriya wl xurt bO . ji bo
Kurdistaneke azad 0 serbixwe F
ji tu fedekariye, xwe nedida pa~ .
Di hela zanebOn, tecrObe 0
serle~keriye de sereke bO. Di
hela taktlk 0 stratejiya ~erde
xwediye ramaneke kOr bO . Ji
ciwantiya xwe heta we roje di
nava ~erde pijiyabO. Di demeke
kin de ~ervanen kurdan Ii gor!
rexistina arte~e saz dike. Hezen
kurdan en r;:ekdar ji deh hezarl
behtir dibin.
Thsan NOrT di hela helbest 0
edebiyate de F xwedl zanebOn 0
hesteke tenik bO. Hest 0 dilgermiya xwe di Mar~a Agirl ku her
sibe Arte~a Kurd pe erd 0 ezman
dihejinin de wiha tlne ziman.
Agirl Agirl tu agir bO
Nav dinyaye serbilind b.O
Li ser Kurdistan tu ~ira bO
- Hilbe Agirl hilbe Agirl
Rast e bere agir tu bO
lro agir lawe te bO
Ser slnga te sl girtiye
Hilbe Agirl hilbe Agirl
dinyaye qut kirin. Xwestin ku ser- Mirovekl dwanmerd, ferls, qedirThsan NOrl wexta bi le~kere
hildane bi vl awayl vemirlnin.
gir u serle~kere pehlewan.
xwe re mer~e dibeje, bilindiya
Li ser lhsan NOrl kincen germ
Rew~enblrekl zane.
sere wl digiheje er~an. Hewar 0
en le~kerl, Ii ser slnga wl jl, ji her Helbestvanekl hestiyar. Berhema
gaziya wlli r;:ar go~eye welat
du milan du rext bi awayekl
wl ya bi riave "Agn Dagr isyanr"
belav dibe.
r;:eprastl hatiye per;:andin. Li pi~te bi kurdi hatiye nivlsln. Di
HikOmeta Tirkiyeye dixwaze
jl cewdikeke r;:erm 0 te de teban- kovaran de jl gelek nivlsen wl
bi lhsan NOrl re peymaneke ~r
hene. Di dawiya emre xwe de ji
cayeke sOr. Li her cihl, bi her
rawestandine r;:ebike her wiha Ii
awayl ev ~ikle dijwariya ~r nl~an bo doz-a Kurdistane bi'dilsozl ·
ser tixObe Tran 0 Tirkiyeye
didan. Bejn 0 bala wl direj, bi
me~iya.
hevdltinek r;:eaibe, Thsan NOrl
heybet Ii qermlr;:oken eniya wl
lhsan NOrl Pa~a di 18'e·adara
dibeje: "Ez komutane XoybOne
tecrObeyen salan bawen dide
1976' an de Ii Tehran~ ·Ii ber
me heke hOn dixwazin peyderiye·mala xwe dikeve bin
dora xwe. Dawiya payiza
manekl r;:ebikin, dive hOn herin
motosikleteke 0 binndar dibe. Di
t929'an, destpeka zivistane,
bi XoybOne re r;:ebikin."
25'e adare de di<;e ser dilovaniya
quntaren r;:iyayen Agin di nav
Pi~tl se r;:ar salan ~ere di
berf 0 bahoze de nallna r;:iyayen
xwe.
navbera hezen tirk 0 kurdan de
Gora wlli Tehrane Ii
sermij wekl nalina Kurdistane,
dijwartir bO. lhsan NOrl ji bo ku
sar 0 serma, pOk heye, re hatine
Goristana Beh~ete Zehraye ye.
heza Arte~a Tirk ji hev belav
Xwlna ku Ii Agiriye hate
girtin, hatin 0 r;:Oyin kem bOye.
bike, bi teqtlklli geliye Zllan F
rijandin, niha kulllken azadiye Ii
HikOmeta Agirlye, di bin van
eniya ~er vekir. Dewleta tirk edl
ser ~in dibin. Agirl bere )(win
hoyen gelekl dijwar de bi merxnikaribO pe~iye Ii serhildane
digiriya, le bele lro ~ervane
asl heta sala 1931'e Ii ber xwe
bigire. Careke din dest bi planen da. Xwarin 0 cebilxaneyen hezen Welate Roje, Ii ser dllana
xwe yen kevnare kir. Bi dewleta · kurd qediyan. Hezen kurd bi
serxwebOne digirTn. Tola ~hlden
Trane redest bi guftOgoyan kir.
seroken xwe re xwe nedan dest.
me te girtin. Bila ew di gora xwe
Tirk 0 farisan Ii ser guhartina
de rehet razen. Ware derketin 0
Di dawiye de, .r;:eperen ~r hatin
tixOb Ii hev kirin. Tirkiyeye
~ikandin 0 derbasilrane bOn.
-rabOna mirovahiye, d!sa wekl
parr;:eyek ji rojhilate bajare
rexistina medya hemdem
Di salen 1926 0 1931'e, ~e~
Bazlde da Trane 0 di ~Ona we de
salan di serhildanen Kurdistan de pe~engiye ji mirovahiye re dike.
jl Agiriye bi~Ok ji Trane girt. Her
berxwedana hen direj kumandan Gele kurd dl bin pe~engiya
wiha her du <;iyayen Agirl F ketin lhsan NOrl bi tekr;:Ona serhildane Tevgera Azadiye de ber bi
desten Tirkiyeye. We ji r;:ar aliyan <;0 Trane 0 Ii wir bi cih bO. Di
welateki serbixwe 0 azad
ve derOdora hikOmeta AgirT girt. · dawiya temene xwe de bO
dime~e.
Riyen allkarl opi~giriye je ·
kor;:ber. Di dlroka kurdan de cihe
hatin standin. Tekiliyen kurdan ji lhsan NOrl Pa~a balke~ e.
CEVDET DEMiROGLU
ku
rd
.o
rg
bo azadkirina Kurdistane ji
i dlroka hemG gelan de
le~keriya Osmaniyan reviyane re
miroven leheng, qehredikeve tekiliye. Ji bo sazkirina
man 0 gernas hene. Ev
rexistineke dest bi r;:alakiyan
~exsiyet di rojen giran de
dike.
Bi Xalit Bege Cibrl re Ii
ji gelan re bOne hevi, pe~eng,
Erzorome
rexistina Azadl ava
r;:ira 0 fermandar. Gele kurd Fdi
dikin.
Dema
ku OsmanT bi ve
nav xwe de gelek ~exslyeten seryeke dihesin wT derdixin dlwana
bilind derxistine. ji van yek F
herbe, ti~tek naye tesbltkirin, te
lhsan NOrl ye.
berdan . Di gel ve yeke ~ik Ii ser
lhsan NOri di sala 1893'yan
dimlne.
de Ii bajare Kurdistan e heri
lhsan NOrl dema gel~a MOsul
kevn, Ii Billse hate dine. Malbata
ji nO ve derdikeve meydane, derlhsan NOrl di hereme de bi
welatpareziya xwe te nasln. Ji bo basl Amede dibe 0 te ser
yeklneyen Ii Bi?eriye. Di ve
ve yeke F navbera wan 0
deme
de bi serbaz 0 pe~engen
osmaniyan her tim xerab bOye.
Bi piranT berjewendiyen e~lretl 0 kurdan re tekiliye datlne 0 Ii Elke
( ßeytu~ebab) serhildana ewilli
mlrltiye li pe~ bune. Malbata
dar dixin. Ew serhildan tek dir;:e,
lhsan NOrT dewlemend bOye, di
nav E~Tra Cibran de·sereke bOye. ji seroke serhildane gelek ten
girtin 0 ?ehld dikevin . lhsan NOrl
lhsan NOrT pi~tl xwendina
dibistana ewil (seretayl), demeke bi hinek hevale xwe ve derbasl
Ba?Ore Bir;:Ok dibe. Li vir Fdir;:e
r;:Oye medrese. Li vir, bi ramana
rojhilate Kurdistane. Li vir bi
weletparezl hesiyaye, ve yeke Ii
tekr;:Ona
serhildana Sex Seid dihser ~exsiyata wT gelek teslr kiriye.
esin
,
Dixwazin
allkariya..ser- Li gorT kesen ku wl ji nezlk ve .
hildane·bikin, haziriyen wan vala
nas dikin, daxwaza Thsan NOri
xwendina dibistana le~keriye bO. . di<;in. Behna fhsan NOrT gelek
teng 0 hers dibe.
Di xeyale wi de le~keri hebO .
Dijmin xebere distlne ku ew Ii
Bave wi ji bo ku Ii Billse
Semzlnan e, ji bo girtina wl
"Mekteba Ru~tiye" (llse) tunebO,
erl~eke mezin dikin, le ew zO de
ew ~and Erzingane. lhsan NOrT
derbasl Trane bOye. Dereng maylmekteba xwe bi serkeftinl
na wl, ji wl re dibe kul 0 keder.
qedand.
Armanca lhsan NOri ew bO ku Xwe tawanbar diblne ku r;:ima
neglhl~tiye alikariya serhildane.
bibe fermandareki mezin .
Dewleta tirk bi hezaran kurd
Pereyen ku bave wT je re
ku~tin, koc;ber kirin, bi sedan
di~andin hemO didar.li ser
gund ~ewitandin. Seroke serpirtGken le~kerT. Wexta vedigeriya male jllekolln dikir, roj 0 hildane Sex Seid 0 tev147 leheng
bi dar ve kirin.
~eve xwe bi van derbas di~ir.
Servanen ku sax filitln bere
Dlroka kurdan hin dibO, sedema
xwe dan r;:iyaye Kurdistane yen
tekr;:Ona serhildana sedsala
serbilind. Qyayen muqedes dTsa
19'an, xusOsiyeten gele kurd en
hembeza xwe ji zaroken xwe re
le~keriye 0 qehremantiye hin
dibe. ~rvanen Kurdistane wl ser- vedikirln 0 ew diparastin.
Di sala 1926' an de Biro
bilind 0 dilxwe~ dikin, Di xewn
Hesko Ii (iyaye AgirT Ii dijl
0 xeyala xwe de arte~a kurdan
dewleta tirk dest bi serhildane
diblne 0 xwe Fwekl serl~ker .
.dike. Hinek pe~merge O'seroken
dibine.
kurdan en ku derketibOn d~rveyl
Thsan NOn hin di bist saliya
welet jl di roja 5.1 0.1927'an de
xwe de bObO fermandarekl jlr. Ji
rexistina XoybOn damezirandin.
hela zanebOna le~kerl ve xwedT
XoybOne
Jhsan NOn kir berpirse
dhekl xuyayT ye. Li ser ~ef"gelek
le~kerT 0 bi hezeke m~zin ji bo
konferans didan, gotar dinivlsln,
allkariya Biro Hesko Tell ~and
gotObej 0 nirxandinen balke~
r;:iyaye Agin.
dikirin. Di ~ere cihana yekemln
(iyaye Agirl ware ~ervan,
de tekill bi cemiyete Teall ya
Kurdlstane re datlne. Di ve deme merxas 0 qehremanan, cihe
de polltlkayen Osmaniyan
parastina ~eref 0 namOse. Agirl
niha navendiya berxwedan 0 serdiblne. Zilm 0 zora ku Ii gel te
hildana kurdan dike. Bingeha
kirin, qebOI nake. Li hemben ve
zilme derdikeve. Di ve deme de
Arte~a Kurdistane Ii vir dihat
xebata wl hemO ji bo xelasbOna
avetin.
welat e. Lewre bi serbazen ku ji
Insan NOn bi rutbeya pa~atiya
6
Azadiya Welat 17- 23 Gelawej 1997
Bekaaye hate lidarxistin.
Dewleta lirk bi hezaran le~ker apolfsen xwe ve, Ii ~irnexe koinployek II dar xist. Du ~ev ü du rojan bajar hate gulebaranklriri Q
bombebarankirin. Bi dehan kes halin qetllkirin, bi hezeran kes jf
koQ kirin.
• 18.08.1850
•.
Balzac QU ser dilovaniya xwe.
• 20.08.1998
Endame Partiya Demokrasiye (OEP) Musa Ak ji hela kontrayan
ve hate qetllkirin.
• 22.081985 '
~afr
Turgut Uyar QÜ ser dilovaniya xwe.
. • 22.08.1998
• 20.08.1982
Konferansa Duyemfn a Partiya Karkeren Kurdistan PKK'ß Ji.
Welatpareze kurd ·Abdullah Yüzen Ii Erxaniya Amede ji heta
kesen tarf ve hate qetilkirin.
AWIR ·
Li Enqereye ~alakiya
~anda kurdi · .
<;AVDERI
rg
MiRHEM YiGiT
iv
ak
ur
d.
o
Malbata d·ixwernedltl Q
hin rexistinen -me
HemO
xebaten ve
~alakiye ji
aliye
Gwanen
HADEP'a
Alhndageve
hatibO
amadekirin.
oja 07.08.1997'an-li HADEP'a
Altmdage ku girooayi Enqereye
ye ji aliye Komisyona Ciwanan
ve yalakiyek bi seniave ·"Windabilna
Canda Me" hate lidarxistin.
Di ve 9alakiye de mev~e heri giring
Mele Abdullah Var.h bfi. ~i ti§ten toreyi
ve tak u diwar u cihe rüni.§tine hatibün
xemilandin, Iewre ji ~hna: :Kurdistane je
dihat.
. . .
S
se(
man.
w
.a
w
Calaki ji aliye seroke kon$yona ciwarum ve hate vekirin. Seroke komisyone di gotinen xwe yen vekirine de Ii ser
annanca ve yalakiye· u giringiya we ra. westiya.
..
Pa§e seroke komisyone-teza vegotine
da Abdullah Varh. Abdullah Varh di
axaftina xwe de ji 1500 sal' (BZ) heta niha ji aliye diroki ve li ser 9anda kurdi sekini. Pi§ti vegotinaAbdullah Varh seroke civine rez ·da mevanan. Gelek mevanan ditinen xwe yen der heqe 9anda kurdi uwindabilna we de hür u kUr anin zi-
erpehatl, bOye 0 qewimiye. Ketiye nav milet 0 di ode O·dlwanxaneyenJurdan
de te gotin. Dibejin Ii gundekl ji yen heremeke Kurdistane havlna dereng e, . "
·havin qulupiye payize. Xelke cih 0 gi~ gun-den der 0 dran zad 0 dexlen xwe
dirOtifle; benderen xwe rakirine; kirine kewar 0 embaran. Zade maleke maye.' ~m
, bibejin. ·mala derengketiyan yan jl bexem 0 sersaran. MaiOm e zade ~i raste ziyan le
dibin, pez 0 dewar dikevine. Her evar zaroyen m~l~ hevdu~di~idlnin,, qe_rara xwe
dikin yek 0 "sibe em de herin ser genim, em de paleya xwe bikinn, dibejin.' Sibehe
her kes dereng radibe. Yek ji vl 0 yek ji ye din hevdO dibin ser erd. Iffi erd, bele _
ka ye ku dirOn~ bike 0 da; 0 qeynaxen xwe texe kar? Li dora zaddi~in Qten, yek ·.
dibeje:· Em ji bakur dest pe.bikin. Ye din na dibeje: Bere .zad Ii rojava ye;~m iekevin
Varh daxwaze~ji gel kir, ku qetnebe ziPeY. Q:~pl~xwe bidin bakur.de bikeystir !Je. Yek dibeje.em bitatikl:(tarikl), le ~id_in, .
·
·
mane bi kurdi·winda ne9e u bi pe§ ve here got "Pewist e ku hemu di maia xw'e
~',do~ ~a di~je: Bi ditina min dive ern bi bedran ·herine. Yekl sehern doza.~il')lna
de bi zaroken xwe re bi zimanez!kmaki - ~- ~~~~(di~e 0 ev kar ji bi sermeUkdibe dibeje. Murt~ direj .dike, roj bildi~ 0
(maderi) yacl zimane kurdi bipeyiVin. ·
tav. d!JY.I~r qibe..Bele zad di cihexwe de ye ohe kesekl ne gurzek, le tayek geflim jl
Cimki gava zarok di9in dib~ tY,d~- .
..~if!i~~:-~eyer me aciz dibin, germahl Ii sere wan dide, beriya ber sihe dibin.
dikevine nava kolanan ji xwe hibi ~,:. ~~~S~:ih~ zane 0 pale ji bev agahdar in. Haya w.an ji hev heye 0 gi~ bi ya dile
nenbiyan dibin.
h~~a"_i~~Kes r:i'e hevalbende ~fnlneye: Dawi semyan O.mezine wan ~niyazek@ bi
Pi§ti ku vegotinen li ser rojeve q~4it~;h~dike: P~niyazlipa§xiStina dirone ye. Ve dibeje: HOn diblnin lrodereng
yanKoma Zilan 9eild stranen xwe jitne-. ba: V.a;r61-bate.nive ez~, bej.· ti~a ~M·- roje ~0- Ya -~ ·eW e-kl:l erri iro vegerin .
vanan re pe§ke§ kirin. Pa§e ji xw.lrin hat
riliile.o.si6e zO bi zeraqa tave re em ~n. HOn ~~ dibejin; ne b~r e? Herkes bi . ber mevanan, nave ve xwarine userde
densektb.eJe.dibeje 0 paleyen:rnebi ion de vedigerin gund. Bi vl awayl roj, hefte 0 ·, .
sir" bfi. Ji ber ku ev xwarin, xwarineke
me~'defh,as dibin. Paleyen me·tencser erd; le ~awa ten jt, pi~l devjeneke beked wiha
kurdan a kevne§opi bü, mevaruin gelek
· jl vedigeprk Zad jl bi erde' dt! di~e 0 pez 0 sewalen gund te de di~erin. Tu nabe
hez ji ve xwarine kir, di rex ve xwarine
klr~keke 0~eltken klro~ke ditirsin ku helln~ wan xerab bibe oIi ßer piyan h~rin. ·
de xo§av ji hebfi.
Klro~ka bi ,tecrObe ku xwediye erd nas dike, dilqewlniye djde zaroken xwe. Na lawo
· Dor hat ser kurte§anoya (sk~) ku jj
metirsin; ez ve malbate nas dikim, ez zanim ~end mO Ii qOna wan in. Her sal kare
aliye civina ciwanan ve hatibü amadekiWilA ev e. .HOn guh nedin gotinen wan, e'tf ne lro 0 ne jt sibe ti~tekl nakin. Derew e 0.
rin nave we "Realite" bfi. Ev kurte~o ji
, vire h~di~e wan.
,
.
-.
ber ku li ser. rojeve bU ji aliye mevanan
;Roja ~endane em nizanin. 'Bele.hefte 0 meh bi vl awayl derbas dibin. Qismek ji
ve gelek balke§ hat ditin.
geniin dibe alif 0 ~er! di~e, hinek dibe pi~ka ba 0 bahozan,.hicac 0 babllsok bi xwe
Pi§ti kurte§anoye bemame bi sohbere dlbin Qye mayl jl diwe~e. Ern sere hev nee~lnin ji ~aran sisye genim nehlm di~ 0
tan hat domandin. Düv re ji aliye Ciwa~-· · . ye tieye ji dimlne·sap 0 qesela vala, pO~ 0 pelaxe be dan: jixwe netkeya ku malbata
nan ve helbest hatin xwendin, disa. m~XW.ed~jeSitanqiyan jlli bende ye ev e. 0 malbat gotina dawl dike: Ev genlm edl hew
vanen hatin be§dari ve· bernameye bün,
. hejaye.~inlneye, ti~tekl em bi~lnin nemaye~ Ya b~ em agirekl berdine 0 bila here.
bi stranen xwe yen geleri mevanen.din
Bita,hibe,i ible zade saleke din. Heta saleke din jl Xwede ker'im e: mezin 0 xefOr e. ·
gele kefxwe§ kirin. Bi vi awayi ~~ye _ eiJtken~~!f.~~ke ~ar~av dibin. Udiya xwe dinerin, k?-.kar we ~i. ooje. ~lro~ka d~ bersj:
)i 17.00'an heta 22.00'yan dom~~:j:' .o'<·. ·
v.i;k~;~.etlkenwe meraq dikin, dide: Ev raste, kar em ji X>:Ne re Ii dhekl bigerin.
Heniu xebaten ve 9alakiye ji~allY;e,(;i· · " 'pif.iiliY<t ;rexistinen me jl mlna rew~ ve malbata ·derengmayt 0 tirale ye. Wan
wanen HADEP'a Altmdage ve ·.il;ati,bü-;· .. · .. . •~.i :' rj\:Wan_xistiye oXwede.ji wan standiye. Ew jl kare ku tro gerek be kirin, tim
ainadekirin, bername gelek bi. ·~~~fll' ·\rt~~i}Üi~~ji ·~ her hawil 0 gava neteweyl, "He newext e", clibejin utexlrkirina kar
dilge§i derbas bfi. Li gori agahiyertJru ·· · ktifije 'f.el~e ti Siyaset ji bo xwe. B~ e ku pekeke ~ebflye 0ser.okekt mlna Apo heye ·
komisyona ciwanan dan, we xe~ateit bi . . Ir~.: YiJn.na van rexistinan de rew~ me ji ya ve malbata·bOye dab~ sohbet 0
vi rengi'bidomin.
. . .
in'ecl~n kurdan 0 bOye nimOneya tiraletiye, nekirkeriQ jiyana Ii derveyl zemen, he jl
xerabtir bikirana.
AZAD JIYAN/ ENQER.E
rs
R
Di van gotinan hemü9kan de girani li
ser windabilna zimane kurdi unepeyivina we di nav gel de bfi. Li ser ve yeke de
mehvaneki serboriyeke xwe ani ziman.
Mehvan got: "Ez rojeke_9ilm ba meriveki xwe li wir ti§te heri z.elif bala min
ki§alld, nepeyivina zimane' kurdi ·ya zaroken male bfi. Min
kir de u bav di
navbera xwe de bi kurdi dipeyivin, le bele gava bi zaroken xwe re dipeyiVfu? bi
zimane tirki di'peyivin. Cawa min wisa
dit ez geleki pe xemgin Oüin." Bi vi awayi hemü mevanen din ji li
ser zimane kurdi ditinen xwe anin ziman. Li ser zimane kurdi H Abdullah
w
r
• 18.08.1992
maze
.
17- 23 Gelawej 1~7 Azadiya Welat .
-
:-.·
7
d.
or
g
HEVPEYVIN
ur
Xalid Xellfe, navekl balke~ e di ware romana nO de
Xalid di sala 1964'an de Ii Helebe "ji dayik bOye. Sala~
Yek ji damezrlneren kovara "Eief'' ya nivlsandina nOjen
c;:apkirl; "Pasvana Xapandine" ye. Ev romana wl di l
roman in, ·"Defteren Qerec;:iyan, Dlla Gumane."·
ak
Li Helebe, pi~tl g.ermbOna ku pirsgireka kurdl hemo
guftOgo Ii dar dikevin; Ii ser ve mijare 0 hinek ·problernE
Xalid Xelife re pek hat.
iv
tu tekiliya wan bi toreye re tune bG.
Niha em dibinin ku reW$ xwe$tir xuyaye Gafirandin.bi p~ de, ber bi cihe xwe
ye rast ve di~e. Siwaren duh G per peya dibin. Romana iro nirxe we di hundire we de ye. Di hundire niviskare we
de ye, nizmbGn 0 bilindbGn di nivisare
bi xwe de ye, dGri sistiya ~irokbejen:
kevnare Gxirte xirta ideolojiyan ketiye.
w
w
w
.a
rs
"JV.W''-t~!l- ~ ~rebf gav{ne giring avetine. .Weki Henna Mina 0 Himf Etrahib: Le di
ku ~end romannivisen ereb ve dema dawi de bi derengi, romane
bala cihane bi tevayi ki$andine. Mi- xwe· da pe$ 0 niha nav pir in di ve penak; Necib MehfOz xelata Nobele qe- vajoye de, hOn ve ditine, ve rew$e ~a­
zenc kir (1988). Tu ~i cihi diät romana wa dinirx/nin?
erebf di nex$eya romane de Ii cihane ?
Li SGriyeye romane cihe xwe ji
Ez nizanim romana erebi, ji sedi
Weki romannivfseki ereb, hOn rosed, cihe we Ii ku ye di ware romane mej ve standiye. Le bele ne Ii SGriyeye
de Ii cihane, ji ber ku ez bi tu zimane bi- tene, Ii hemG welaten erebi dijayet1, dij- manen Se/fm Berekat ~wa dinirxinin,
yani nizanim, hetani ku ez rew$3. roma- minayi, ne di nav celeben toreyi de bO, ne ji heta teknik.i tene ve, te bete ji ve
ne Ii cihane bi tevayi nas bikim G ev ni- ango ne di navbera roman G helbest G hete de jl ku ew niviskareki kurd e 0
visen wergerandi, di nerina min de ni"' $anoye de bG. Na, dijayet1 di navbera hemO berhemen xwe hetbest 0 roman
karin weneye rastiye binin ber ~avan,
~imki tu mane rastere nin e di hilbijartina van romanen wergerandi de G ras~\t~NJ}~~-i ~ . . . . . ~tiya rew$a romane sal bi sal naye ber
deste me.
~~~~ ~-.~~
~I
Carinan xelaten cihane weki Nobel
bala mirov diki$inin, bi aliye hinek nivis- ~~ ~~~Ü}~~~ -kurdli ~·bfj·
karen ku em tu ti$ti Ii ser wan nizanin,
~~bJi ~~~·
le em tedigihejin ku em bi rasti navine
bi erebi nivisandine ?
mezin in, weki T oni Morison a ku xela- du formen toreyi de bG.
Di navbera toreya ideoloji ku hemG
ta Nobel,' ew ji me re pe$ke$ kir.Tevi
Mirov nikare bi ~veki tene Ii niwilo G Ii gori ku wergerandin rew$e $i- part1 di ~r de je re pi$tgir bOn ev torove dike, mirov dikare beje, romana reya ku radihi$t armanc, doz Q rama- visaren Selim. Berekat binhere. Gelek
erebi Ii pe$ e. <;end nav hene berhe- nen wan, wan ji ev dida p~. Ve yeke rO ji nirxandine re hene. Dana Selim
men wan dikarin romane Ii cihane zen- hi~t ku ideoloji ne tekeve romane tene, Berekat ji romana erebi re be sinor e,
gintir bikin. Weki Edward Elxerat (Mi- le bele tekeve hundire tor~ 0 ~ande, bi ne hela tekniki tene, le bele hetani bi
sir), ilyas XOnis (Libnan), Brahim Eslan tevayi dixwestin ku ev toreya ideoloji, kar~ wi ye balke$ di zimane romane de.
(Misir), Selim Berekat (SGriye) Q gelek xelk Ii ser·1we xwec:Jr bibin. Li hela din Ziman tim armanceke giring bO Ii cem,
naven en ku di salen be de bale biki$i- toreya Ji ·ber siye ya ku ji bili afirandin Q ji bo afirandin 0 ceribandine. T evi ku
xeyale, tu ti$ti heja nabine di nav teqe- hi$ 0 biraninen Selim Ber~kat hetani ninin bi aliye afir'andinen xwe de.
}i SOriyeye kem nav di romane de reqa propaganda 0 ideolojiyan de afi- ha dile xerakirina 0 kevn in, giringiya nihebOn ku cihe xwe ye bilind standin. randin winda bO. Dengen ku bilind bOn visaren wi di wareki din de ye ku ez
8 Azadiya Welat 17- 23 Gelawej 1997
~---~ ~~·i ~~ ~-­
nav le bikim ;'nivisandina surguniye" ·0
pe$niyazeke min heye hetani ku peyven
Ii ser Selim Berekat ne bilez Q be wate
biminin. Ku be ni$andan weki niviskareki surgOne G projeya pirtGkeke amade
bibe da ku ev .tevda ditinen xwe di nivisaren Selim Berekat de binin zimen ...
Ev ti$teki bi~O~ik e ji ti$ten ku mirov dikare pe$ke$ bike ji romanniviseki heri
giring re ji yen ku bi erebi dinivisinin.
Ne di romana erebi tene de, bete di
hemO berhemen huneri 0 toreyi yen
erebi de tu hebOn ji mirove kurd re nin
e. Ye ermeni, bi firehi serkesi (~erkezi)
tirki, farisi, fransi 0 ~lnl Ji tev de ten ditin. Le ye kurdi hetani di-qunciken mi~i
de ji naye xuyakirin. Le we di romana
xwe (Pasvane Xapandine) de ev wene
$ikand 0 miroveke xwe$ik 0 batke$ di
romane de cih girtiye, ew ji ''iina kurd
e", hOne Ii ser ve yeke ~i bibejin?
• Hin wene ne$ikand, tu xwe$ zani
ku demeke direj ji jiyana bi xwe, min bi
kurdan re qedandiye. Ci rew$enbir bin,
~i kesen normal bin, gelek niqa$ di nav
me de derketin, geh weki hev 0 geh ji
ne weki hev em diramiyan. Le kesi ji
me ye din tuoo nedikir. Her milete ku
mirov pe re biji, dive cihe X.We di jiyana
mirov de bigire. Efrin ji min re mina
xewneke ye, ez_ bi tirs nezike dibim ji
bo ku ev xewn ji dest min ne~e ... di ve
~ar~oveye de re nin e ku ez tekevim $frovekirina tekifiya xwe bi vi bajari re.
Efrin a ku siya we di romana min de be-
d.
or
g
Xa id X life:
Nave wl bi nivlsaren nOjen ve h9tiye giredan.
rs
iv
ak
ur
·Fakulteya HiqOqe Ii Zanlngeha Helebe kuta kiriye.
I rawestandina kovare 1994' an. Berhemen wl yert
. n· de Ii BeyrOde hatiye we$andin; yen Ii ber ~ape du
, Ii ser-rew$a tekiliyen rew$enblten· kurd 0 ereb gelek
, ev hevpeyvrn bi rew$enbtr 0 nivlskare 'ereb
e
.a
lawela. ~ö. Di ·baweriya min de mirov vejin, ji bilf fend naven mfna Hadf Eienika:l-~ q11la Efrir:re bike beyi ku qala kur- lew/. Ew bi germayi pi$tgiriya gelen dOr
dan bike 'o "jiria kürd" a · ku ·tu dibini dikin, le tu cari xwe nadin ber bare
xwe$ik o balke$ we cihe xwe y~ vala dit pi$tgiriya doza ge/e ku di nav wan de
dijin, ligel ve dfroka direj a ku bi h·ev re
di romane de.
nekirine. Ev jihevdOrxistin 0 qelsbOna
Ne ku min ew nivisand, ji bo ku be der'bas kirine.
niqa$ ideolojiyen Ii diji hev 0 berjewengotin min Ii ser kurdan nivisand, gelek
diyen siyasi yen teng anine hole. Eger
• E2: ne di we baweriye · de me ku
germayiya dema nivisandine re nadin
hevalbendiyek hebe ji carinan, le $ewemin ku ez di ti$teki de bifrkrim, ji biti ve tekiliyen rew$enbiren ereb bi doza yeki takt-iki distine .0 bingehek dive be
tevgera nexuyayi ya kesen romane yen kurdi re qels in. Ev jihevdOrketina ku di . danin ji ·tekiliyen hezaren salan re. Hin
ku destOra hebOna xwe fi min dixwazin. ware siyasi de diyar e. ~eW$enbir je te bira min, gelek 'guftOgo Ii ser doza
Ti$te di pirsa te de mezintir ji mese- nexwe$ in 0 ne bi erekiriria wan rew$ danbsiandineRe demokratik 0 azad
"jina kurd" a ku min_di romane de hatiye ~ekirin. Ligel ku dengriekirinek derketin hole, le min kes nedit ku karipe$ke$ kiriye. Ev pirsa te mirov diajo heye di ve helweste de, ev -ti$ten ku he- be van·pe$niyazan bigihine asteke $arisne tevde; jihevdQrketin O:tuoebOna daber bi ti$teki heri xetere de.
tane 0 bi z;misti bersiva deme bide. Em
Tev de dixwazin em bibin niviskari. ne blkOmet; behtir ji me te xwestin ku ·
" .plr
em bi $eweye .bazirganen siyasete ra- _
dtfl'
h}IW lftl
manen xwe binin ziman. Ti$teki ne ve$arti ye ku ez pi$tg!re doza gele kurd
~nw ~Mt m1 · tm ·f!D'f~
~- dmw lb1 w1
im Q ez pir guh didim rew$a wi ya irolli .,~tm
<!l~• Jli d ~m
yin· Q ya pe$eroje; ev pe$eroja ku ketiye. nav re~iken mij 0 tariye ku ~iq~i .
,~~~•t ,l\\1 _1UI t9l!m ~~ • • t ~~
dem bi we re hi$k be ji, ez tim Ii deri~ '
yen hevpeyvine dige~im, ez ji dil dixwa- nOstandinan ji, kare siyasetvanan e. Si- niha tevde ~I ae1. ~ kes di vt herime
zim ku tekiliyen min bi reW$enbiren yasetvanen kurd ji hineki berpirse ve de em di bin tehdfdt de ne, eyn! pirsgikurd re Q bi kurden normal re ji hebin. rew$e ne, ev helwesten ve dawife yen' · rekan dibin kelem ·di riya afirandinen
Tekiliya bi siyasetkar~n kurd re ne ew- di cenga Xelic (Amerika 0 lraq) de hin me de. Yan dlve em berpirse dozen
xwe bin Q em pinln xwe yenbingehin ·
qasi giring e Ii cem min, ~imki ez ji tu si- li ,ber ~av in ku ramanen wan Ii Pa$ in
Ii
ber
pewendiyen
kord
0
ereban
bi
nebinin zimen, ji ~ ku em niqa$eke duyasetkaran bawer nakim; ne kurd Q ne
di nav xwe de vekin, yan jt dive em '
rineke
stratejik
nasekinin.
Rew$enbirist
ereb 0 ne ji ameriki... gel 0 rew$enbir,
ren ereb bi xwe Ii ber piyan in Q tu her aliyek di hundire xw_e de bitewin Q
· ew dilen rastiye yen zindi ne.
-desthilatdari a biryar di disten wan de tekevin a$en ba Q tekevin $ereki besod
Rew$enbfren ereb, tevf ku nerfnen tune ye. Ew bi xwe dilen teneti 0 dOr- bi $iriken xwe re, $iriken hebun 0 tunexistine ne ji rew$eilbiren her geli beh- bOne.
wan cur bi cur in Ii ser pirsgireka kur-tir. Tevi wilo ji rojeke ji rojan tu kes bi
di, le bi tevayf tekiliyen wan bi doza
wan re nesekiniye 0 birinen wan sivik
Ev tevliheviya pewendiyen siyasi d(
re qels e; di ser guhe xwe re dia-
w
~~~'tnlf. ~~ ~r· ~---• -~Jm d
w
w
-ti\1
·r.a~ wf~
11\•-
w
Yltl ~ ~-v ---lu -~
m• i&Jt:J, _fL ·Ifm
«
·fft1fWfi mm tff
m
°
.·
I
-
navbera gelen ereb 0 kurd de $axen
xwe berdidin hundire pewendiyen fan0 wejeyf di navbera her du ge/an de.
Hun ne bi min re ne ku rew$a fandf di-·
ve taybetiya we hebe 0 dOri nexwe$ ·~
yen siyasete bik.f!ve. Wisa behtir ,em nivfskar ji nerinen xwe yen $aristanf 0 ji
mirovayetiye re nezlk nabin?
m
• Ere, ez di we baweriye de me ku
we ~and 0 weje·me ji ve tevliheviye rizgar bike. T evi ku van ':dirbekVanan" tu
cihe heja ji ~nd a weje re nehi$tine Q
<ljxwazin .me.fer bikin kare. ~andi, ~wa
te kirin 0 ~wa dfve- em bi:!(ebitin an
dixwazin rola me ji me re rasim bikin,
weneye Ii ·ber ~av niha ne xwe$ik-e Q bi
pa$ketin Q tunekirin Q teroristiye dorpe~kiri ye. Ci di meydana ~anda erebi
de be, ~i di ware ~nda kurdi de be, ne
bes e ku em bibejin dive Q dive... kare
rast ew e ku Ii ser ~nd Q tore Q wejeye pirsen hevpeyvine bi girani rawestin
0 em Ii hemberi hemO projeyen kevneperestan rabin. Ev erka . her mirove
rew$enbir e. ReW$enbir nikare $a$itiyen kesen siyasi rast a du_rist bike, Je
dikare · nebe · hevpar 0 aligire van
$a$itiyan.
HEVPEYVJN: HELIM YÜSIV I
SÜRIYE
17- 23 Gelawej 1997 Azadiya Welat
9
-'
Parlamenterd Keskan ya Almanyaye Amke Dieterd Scheuer:
-, Trena ·A§tiye sinyalek e
d.
ur
V~bateke
or
g
: ·-\:(::Begumcm PKK'yl jl a~tiye dixwazin,
·ji wan re jl pewist e. -Hetanl
·_ . dawiya emr~ xwe nikarin ve mese~~- _. leye bi ~er bidomlnin Q dewlet ji
nikare zora wan bibe. Bi min
· ·. 'heger hikOmeta Tirkiyeye zagonen
ku re Ii ber mafen kurdan en
. ·~andl, azädiya derbirine rake, her
. :. ·:·- wiha ku OHAL,
., --; slstema' c:erdevaniye Q binpekirina
mofen mirevon ji .hole rabin, we
: · ~ bingeh ji a~tiyeke domdar re
:·:·- ~ebibe.
wisa ji ku derket, ya Trena A§tiye
.A hin ti§ten k'! em nizanin hene an na?
u
giran heye le ve berpirsiyariya xwe bi cih nayinin.
Bele wekiku hiin jidi-zanin van demen dawin Ii
hemii dinyaye qala fl§tiye ti kirin. Bi Trena A§tiye
ya Musa Anter ji, Ii Tirkiyeye ji aliye kesen m~,~Xalif
ve, ev mijar hate·rqj-eVe, bi ditina we fl§ti fi ye? ·Wexta ku fl§ti te gotin fi·te·bira we?
e ~ti, ~ti -rew§e~e ku be ~er, cihe kU le ~ek na-
iv
navneteweyi "PI.F"e de ji xebitim ü ev bi salan e ku ez
di nav xebata mife:n_mirovan de me. W e!G din.e1- di
Qav parlamentoya _Almanyaye de ji endame Komis. yona Maren Mirovan im~ Her wisa ev demek direj . e
: · ,·.,. 'ku ez bi !aybet$li_ser Tirkiye~ß xebate dikim. Der ba.·. :{ .. re maren niirovan de.
\ _.;.
. . ._ · -~ · Bele ji bo bicihkiri:D.a ma.ten mirovan, ~fi pewist e.
._ \.·". · ·Digel ku liTjrki~ye §er nip bftya ii maf'en krirdan bi. :::.<·~.rhata nasin me ye li eiheki din ev xebat kiribfuuL
%:.:
'~J-<vega ji bo kurdan ez dixwaZim ku ~ti Ii ser bmgeha
~:;:_""'!:~ cdemokras1 ü maf'en mrrovan ~bibe.
ak
e Bele beri ku ez biqim mebüs ez di nav rexistina
Wexta ku qala a§tiye te kirin dibejin em bi PKK'e
re riinanin, hiin ve fawa dinirxinin bi PKK'e re riini§in bfl§a an na? Ji ber ku minaken Filistin, lrla~da ii 9efenistane hene.
.
e Ez pe~i ve bibej~, PKK di nav kurdan de rexis-
.
••
-~
.,.
o ;
A
'
~
<
w
w
w
.a
• .r~
A
rs
tineke ·geleki mezin e. Le heq1ii kurdan aniha temsil
yen teqandin. Beiß §er: nin e le zordestiyeke tundtirin nake. Hin xeletiyen PKK'e ji he~e, bi tene Ii berjewendiyen pattiya xwe diflkire ii Ii riyen ku xwe me~­
~edibe, ev ne ~ti ye.
·
)-~··_:-!~- ·:··
"
Ji bo ~tiye male- jiyane, hem ji mate jiyaneke azad rü bike digere. Le dive Tirkiye an bi PKK'e re rüne,
~'.. ',\i·-:;· ·. Bi ditina we, we tesira TriiUI A§tiye Ii Tirkiyeye . dive. Beri ve yeke edalet geleki giring ii ji bO ~ti­ an ji bi hin rexistinen kurdan en dln ,re . .Öive hi tene
PKK neye fikirandin, bi tene fikirandina Ii ser PKK'e
yeke domdar male mirovan dive, edillet dive.
: -~ -·'?:.,ebibe?
bi min ~ewt e.
'
· · _.
~ Heke ku be~dariyek zede ~ebibe, (ez hevi d1kim
Bi
min
heger
hikümeta
Tirkiy.eye
zagonen ku re li
: " )ru we be~dariyek mezi:Q bibe) we bandora we ~ebibe . .
ber malen kurdan en ~andeyi, azadiya derbirine i:ake,
• Ev sinyalek. e hem ji bo gel, hem ji ji bo hikümete.
her wiha ku OHAL, sistema cerdevaniye ü binpekiriLi Tirkiyeye ti~teki din heye, tu cari der bare ~ti­
na
malen mirovan ji hole rabin, we bingeh ji a~tiyeke
ye de xebemadin, ne siyasetmedar ne ji kesen ku didomdar
re ~ebibe.
bejm· em- demokrat in, li ber ve yeke . raya gi~ ya
Ewriipaye an ji derdoren ku dibejin em demokrat in,
PKK her tim banga fl§tiye dike, we du caran agirmafparez in an ji saziyen sivil ~i dibejin tu reaksiyon
ji i/an kir, le tu cari dewlata tir;k bersiv neda ve .
best
.•
heye an na?
· ·
neztktedayini.
Li gOri ditina we ev gav ne ni§ltnin ~
Bele raya gi~ti ya Ewriipaye, le kesen ku·bi ve-mexwestina
demokrasi
ii a§tiye ne?
.
seleye re eleqedar dibin difdcirin ü dibejin: Dive li
·
•
E
bele
begurrian
PKK'yi
ji
a~tiye
_
dixwazin,
ji
Tirkiyeye inisiyatifeke ma:ten mirovan hebe di nav ..
wan re ji pewist e. Hetani dawiya emre xwe nikarin
hikumete devU bele hiin ji dizanin ku llikfup.eta Alv8 meseleye bi ~er bidominin ü dewlet ji nikare zora'
. manya ~ekan difiro~e Tirkiyeye. Di veLdere de di .
wan bibe. Tu gumana min nin e ku PKK ~tiye dixmerhaleya avakirina hikfunete de ii di tekiliyen di
W(l?ie,
ez ve yeke dipejirinim. Digel ti~te kti- rnin
navbera hikiimetan de kema8iyek mezin dibinitn.
.
xwest
bibejimji
bo agirbesta PKK'e dewletjixwe tu
.Ci Konseya Ewüpa, ~iji ReXistina Hevkari ii Ewbersive
nade,
Ii
benda
bei:-sive mayitl ji bi rnin ~tiwt e.
lehl ya Ewriipaye ii Koma Xebate ya Konseya NeteTi~en ku dikarin bikin hene, le nakin .
. _ · · : weyen Y ekbiiyi Ii hemberi Tirkiyeye, bi taybeti·jr Ii
..;: ~ hemberl Vl ~eri geleki sersar dim.iirin. Tu gavati nave- · . : Yani Tlrkiye nake.•.
. jm:' Mesela-Rexistina Hevkari ii Ewlehl ya Ewrßpaye
: · _;e Bele, ji bo . pekanina ~tiye dive Tirkiye hin ·,
. ~-- .· dive ku di vi wari de gelek ti~tan bike, di ware a~tiye
· · " _de laZim e ku inisiyatifa xwe xurtir bike. Dive ku ev
ti~bibe hin ti§tan. Her wiha eger ?KK ~eka deyne direxistin .ve yeke weid berpirsiyariyeke bibine. Ew ~i
ve tu kes re Über negire ii je re nebe asteng.
dike? Wisa dide xuyan ku ev mesele bi tene Tirkiye- .
ye eleqedar dike. Bele Ii ser pi~ta wan berpirsiyeke
HEVPEYVIN/ AZAD AL TUN
•
10
Azadiya Welat 17- 23 Gelawej 1997
t.:.
' \
\•
e 22.08.1997 m: Konsera Koma Agire Jiyan, saet:18:30
e 28.08.1997 $emf: Konsera Agire Zerde$1, saet:14:30
Li navenden c;ande c;;alakiyen ve hefteye.
Li NGM'ya Stenbole
e17.08.1997 Yeqem: Ji Be$a Sfnemaye ffime "En ku ji
bihU$18 hatine derxistin", derhener: Franciscos Lambordi,
saet:14:30
Konsera Koma Rojhilat, saet18:00
e 20.08.1997 CSJ1em: Semfnera fnstiluya Kurdf, Amadekar
S. Bulut: "Li Mezopoü1myaye di civaken feodal Q koledar de
metingehkarr·, saet:18:00 .
Konsera Bogazic;;i Karde$ Türküler, saet:18:00
Li NGM'ya lzmire;
e17.08.1997 Yeqem: Semfner Q helbest "Ji helbestvanekf
re raveyek axwe$xwaniya helbestan", pil$kil$f: $ükrü Erba$,
saet:18:30
• 28.08.1997 $emf: Xwarin "Roja Xwarinen kurd yen
kevne$opi, saet:19:00
AWIR
rg
Ev "Doz" ya ke ye
ku
rd
.o
LERZAN JANDlL
"Vate"
ate" nameye yew (jG) kovarede kulturl yo. HOrnara (maraya) 1'e na
kovare hamnanl1997 de veciye. Ez her r;:l ra ver, veten Gveciyena
kovara "Vate"yl Ghevalane (al bazane) ke vetena "Vate" yl de waylre
kar Gkedl ye plroz kena. Karo ke ne hevala kerd, beguman zaf bi qedr o.
Ganl bero zanayene, ke hevale ke seba vetena "Vate"yl ame te lewe yew.
(jG) bawariye de niye. Der heqe a!fabe de, ra~t-nivisn ayene de, gramerl de,
hatanl der heqe bawariya polltlke de jl ne waylre bawarlyane ciyaya ne 0 her
-kes F hete xo ra waylre zanayenede bi qed bivecere, ne ke bawariya xo ra
derbaz bibe. Ganl wunciya bero zanayene ke deme ne hevaian male ne
hevalan zere kare vetena "Vate"yl de cayede bingeyln gene (cene).
Made edet o.Vane ma r;:inayl re kovarede newiye?
Vere cewabe na perse ganl rind 0 be ~ik bero zanayene, ke "Vate" '
kovarede kulturl Gkurdrstanl yo. Zone "Vate" yl kurdl, ebi zarava kirmanckl
(kirdkl) yo. Kese ke ebi ked Gemege xo Vate'yl vecene, wazene ke metodan
0 krlterane newe 0 hemdeman bixebetne tengane (tengaslyene) kanan ra
bivislye Gr;:lyede newe 0 bi rOmet biyare meydan.
Sebebe vetana "Vate" yl ya blne awa, ke feke her hetl, feke her dewe ebi
zarava kirmanckl bero nivisnayene. Eke kovare de ne fekl ame nivisnayene,
mordem ~lklno fekane yewblnan (jObiyena) fam bikero, bimuso Gbado jl
qese bikero. No F beno sebeb 0 bingeye yewblna (jGbiyena) zarava kir- ·
manckl.
Yewbiyena yew zarave xo miyan de bena bingeye yewbiyena zaravane '
blna jl. Yane eke yew zarave xo miyan de yew niya, ne~lklna ebi zaravane
blnan yew bo, yan F bero yew (jG) kerdene. Na ganl her kese ma-re zelal bo.
Taye kesl ~lklne vacere: "E rind, ~ima we~ vane. La bele hunde kovare ma
kurdan este, qeyl ne kovaran de neno nivisnayene, qeyl kovarede newiye
vedna?
Yan F taye kesl ~lklne vacere: "De, qe r;:iye te de r;:i'nO. Blla sebe blla heqe
hunde mesref kerdo, kovare veta, Ia bele a bi xo tip Gtal a:"
Yan F taye kesi ~lktne vacere: "Her r;:iqa ke ne hevall fikre xo e~kera
nevane jl, nete nlnan rind niyo."
Cewabe ne persan pMne na wo.
Huna ke ~ima hukme xo nido ci, kereme xo rey biwane, hevelan de kontak girede, ebi nameyan cewabe persanexo biwaze 0 her r;:l ra ver ji {ikre xo
"Vate" yi re binivisne. Eke mordemi ne karl kerdl, bado ~lklno, ke vacerö;
"Heya ne kovare rind a, yan jl xirab a, yan F .... a."
Seke neno zanayene, seba standardlzekerdena zarava ma, alfabeya ma,
vira~tena termane newiyan eke mum~un bo vetena pirtGkan 0 vetena
· "Vate"yl xele hevall ene te lewe, kombiyenan virazene. Rojane 1-2-3.
08.1997 de yew kombiyenede blne ame vira~tene. La bele na kombiyene ze
kombiyenane blnan ebi bernemane zafan neqediye, ze ye verenan efektlv
nebiye. Ez bawer kena ke hevall seba kombiyenane blnan nika ra fikirlne 0
sebeta ke bi~lkiye birese berhemane xurtan, nika r,a dest berze kare xo.
Ez hevl kena, ke kovara "Vate"yi dolabe pirtOkane her kurdi de, dolabe
pirtOkare her lnstltOtslyone kurdl de ca bivino. Cave xo bicero.
V
issisippi uti§ten ku le ten jiyin Sam pi§tgiriya we ~e, mare axaftine
ji bo Hollywood malzemeye- nade wi. Ev kom ji, komeke nijadperest
ke sereke ye. Navenda Candi- e. Endamen kome Ii diji tihU u miroven
ni ya Ditbari a Amerikaye, wisa dide xu- I'e§ik ~yan pek tinin u dibejin: "Di
yandin ku Ii hemberi neheqiyan diseki- dinyaye de ji me mezintir tu kes nin e,
nin, le Ii aliye din neheqi uqirejiya dew- Iresen behez unewerek dive ben ~tin."
, leta xwe bi §eweyeki nerm ugerm ereni
Di ve navbere de parezere ciwan
ni§an dide.
Adam ji ji bo ku kalike xwe xelas bike u
Gelek niviskaran xwe di nav ve baza- · digel bäwer dike ku ev zilam besUc e, ji
ra Navenda Ditbariye ya Amerikaye de bo ku ve ~wtiye rast bike weki dedektidewlemend kirin, iro riya dewlemendi- feki xebate dike. U tekosina Adam bi
ye ji wan re ji duh kurtir e. Ev yek weki km ti§teki naye, jt ber ku di nav vi kari
kaniya zer e u ve kaniye ji deste xwe de gelek parleinenter, bOrokrat fi hwd
bernadin.
cih digirin. Beri idamkirina Sam gel Ii
Her wiha John Grisham ji yek ji wan bex~ye Girtigeha Missisippi dicive,
niviskaren ku bi ser we kaniye ketine ye. weki ~ miroveki ti§teki ba§ be, dilYen ku tema§e kiribin beri ve Ieanma §3d ft kefxwe§iya xwe ni§an didin. Bele
Grisham "A Time to kill (Dema ~- 'disa biryara dawi di deste wali de ye, hene)" de ji parezereki ciwan di nav jiyana ger ku wali ve. idame ~d rojen ~ taspiyan de doza re§ikan (zenci) girt:Ibft . loq bike, belki Samji ~ besllc, beser xwe. ,Di filme Doz (The Chamber) sebeb-xilas bibe. Jixwe Adam hetani dade ji cihe parezere ciwan ve care yeki kal wi ji Ii benda muc~yeke. ye, le ev mugirtiye. Di film de, te idiakirin ku kalike cize pek naye ft wali dibeje: "Kesen sfic, · vi parezere ciwan .endame "Ku K.lux dar dive cezayen xwe biki§inin."
Klan" bftye ft di salen 1967'an de ji ber
Belki hftn ji tegihi§t:ibin di filmen .
bUyera bombekirina maleke ku du zaro- ameriki yen di van deinen dawi de doza
ken bi~ en cihftyan te de hatibftn ~- dadgehan bi infazkirine encam didin.
tin, dihate darizandin:
Weki bere film Ii' gori daxwaza mirovan
F"tlm bi girtina mii-oveki pir dest pe bi dawi nayen. Dive be ditin ku ev ji di
dike. Nave vi mirovi Sam Cayhall, sede- filman de politlkayeke geleki "giring e.
ma girtina wi ~ du zaroken cihfi Bi vi awayi dewleta ameriki bi riya huye. Ji aliye dadgehe ve cezaye idame Ii ner infaza dixe rojeve, bi ve mebeste Ii
Sam hatiye birln. Parezere ciwan Adam ber infaza asta reaksiyona gel dipive, diji dixwaze ku Sam ji idame xelas bike. Ji be ku sibe roj ve politlkaye Ii hin cihan ·
bo ku parezer Adam, Sam bipareze Ii bime§ine.
gori qanfinan dive ku Sam wekaletnaEv film ji romaneke bi nave "The
meye imze bike. Di ve navbere de Sam t Chamber'' bi tirki "Gaz Odas1" ji aliye
• te derxistiye ku Adam neviye wi ye. John Grisham ve hatiye w~rgirtin. LisAdam ji ji bo ku kalike wi neye idamki- tikvan: Gene Hackman (Sam Cayhall),
rin di navbera 28 rojan de gelek delilan Chris O'Donnell (Adam Hili)
berhev dike. Ji her ve yeke bi Sam li !daAZAD AVA~TN
" ma xwe payin geleki zor te. Le koma ku
w
w
w
.a
rs
iv
a
M
17 - 23 Gelawej
1997 Azadiya Welat 11
FABL
w
w
w
12
Azadiya Welat 17- 23 Gelawej 1997
er u Mar
Hesir kirirr wek barane
Got: A va Diele gerav e,
Ez nikarirn bidim nav e
Min bibi wi ali ave
Bes min ti~ki te nave
Di van r;ar mehe havini
Herim Asya Navini
Dile $er ~ewiti pe
Birine wi kir bi xwe
Ser got: W ere pi~ta min
Xw~ bigerin Ii qirka min
Rabü zü xwe kir siyar
Zu daket nav ava sar
Hedi herwar u herwar
Bi zor xwe avet eobar
Bi zü ban kir kek6_ mar
Xwe veke zü were xwar
Behna min tev cikiya
Xwe nagirirn Ii piya
Mar got: Hey ~ere gewr
Min pir borandin dem u dewrQey dikeve sere te
Ez xwe vekim ji stüye te
Edi birati nema
Bes bike derd u xema
Niha eze bi te vedim,
Jahra xwe berate dim
Hin Ieu tu nebuye gej
Ka zü wesiyeta xwe bej
Ser gotin cend peyve Ieufan
Mar, be his le kir guhdari
Ewqas ked u taba pir
Tevda min Ii ser te kir
We serma zivistaue
Tu mabu li bin berf u barane
Ma birati wiha ye,
W esa Ii ser linga ye?
Te digot eme bibin birak
Ava kinjiyaneke pak
Sere kore u zanyar
Mar, bi taua kire jar
Nema zanim r;i bejim
Ji boy te ez xernrej im
Dixwazim te mar;i kim
Dile xwe ba~ safi kim.
Mar, sere xwe der ani
Ber bi deve $er de ani
·Hi~k girt bi sere mar,
Ji stüye xwe ani xwar
Li erde xist weke tir
Je re got: Xayine p'ir.
Cend eara rawejikand
Sere wi perciqand
Mar xwe xwaro maro kir
$er pe girt u ew rast kir. .
Got: Birati rast u re ye,
Ji bona deme xwe~ u mirove ce ye
Birati bi rasti ye
Ne xayinti u eanbazi ye
Tobe dikirn bi dile ge~
Nema didim du kere re~
Min sozek tlaye ji dil ·
Bi gurre büme dijrnin.
Sond dixwim bi hezar ear
Nema bi mar u roviya re dibim heval
d.
or
g
$er hedi seri rakir
Du denga gazi mar kir
Dive Ieu hineki razim
Iro ez belengaz im.
Heta rnin tu ani mal
Hesani nebu heval
Tu zani pir westiyam
Hingi Ieu ez beziyam
Niha eihe xwe xwe~ d.ikim
Da Ieu cava nerm bikim
Iear tu min bibex~i
Ji xewa ez dibim din
Mar got: Emin xewa min naye,
I~ev dikevirfl ·taye
Ser hedi seri dani
Ket x:ewe bi girani
Mar rabu geriya li dor
X we ger~d li stüna sor
Kere hingi Ieu pir xwar
ik kir wek me~ka Ii dar
Xwe ~ernitaud ber deri
Biske li derve neri
Dit Ieu derve pir sar e
Berf bi lepa te xwar e
Ji ber deri hat hundir
Cihe xewa xwe r;ekir
Hedi sere xwe dani
Ket xewa zivistani
Sibehe zü ~er rabu
Deng le kir got: Rabe Mar
Te bigerinim Ii eih u war
Doh ez pir be hal ketim
Ji ber we, ez zü raketiill
Ser, mar hilgirt u me~iya
Ket nav dar u deviya
Gerand geli bi geli
Pir bi tab u sefili
Cend roj, cend meh buhiri
Buhar ~in bü kemili
Rojek Ii Qereedaxe
Hatin ber piye ave.
A va Diele dinale,
Pel Ii ser pel dikale.
Ser, hineki·mar bir u an'i
Wi deng ji xwe deman'i
$er bi hedi gote mar
Va ye li me bü bihar
Edi dinya pir germ ·e
Ne si_r heye ne. serme
Min ji te re, dabu biryar
Heta ku bibe. bihar
Ed'i tu bi serxwe hatiye
Hem xurt u jehati ye.
Zu de qetiyame ji mal
Ji zarolc u ji eyal
Dive ez herim ware xwe
Cem jin u zaroke xwe
Eze herim -wi ali
Riya xwe bikim xali
A va Diele bi himet e
Bi hiner u heybet e
De ka bi xatire te
Ka ez ramusim cave te
Mar got: Ser heval
Tu yi mirovki pir delal
Qeneiya te li ba min
·Qet nar;e ji bira rnin
Mar xwe Ii giri dan'i
rs
iv
ak
Salek diherim Qami~lo
Sala din diherim Mako.
Li her r;ar aliye welat,
Ez nas dikim lat bi lat
w exta cekirin sinor
Disa digeriyam bi dor
Ez wan sinora nas nlfttim
Ji min be, eze xera kim
Dema welat par kirin,
Mala rnin xerab kirirr
Bere ev der xali bün
Meskene ~ere ~in bün
Ve de tev de eme bün
Ji me pe ve kes tune bün
Ern pir mirovperwer in,
Ru Ii kesi naguherin.
Ki hat, me kir mevan,
Pa~e Ii me bün se~yan.
Ern bi Gur re bün heval,
Wi em xistin bin qeyd u dar.
Ern bi rovi re bün heval,
Wi ware me kir r;ar par.
Pi~t ra gotin ~er nin in,
Ji esle xwe ve r;iyayi nin.
Hate. eem wan, Kere ~a~ik ~in,
Got: Ji van peyva re arnin.
Ker ji bi wan re bu heval,
W elat Ii hev kirirr par.
Tu ji Ii me wiha neke,
Li mal behna xwe veke
Bi te re dibim heval
Le het,t bibe buhar
W exta Ieu zivistau r;u
Buhar we xwe berde du
Le dema ~in bü bihar
Eme her kes herin mal
Her ~es lawe bave xwe
X wediye cih u ware xwe
Ern serbixwe ne her eara
Bi zor em nakevin bin tu bara
Ern eiwan merdin heta tali
Ji rastiye em xwe nadin ali
Mar got: Birake ~er
Peyada nabin wek te mer
Tu r;i beji ser sera
Min derxe ji nav bera
Ez ne din im ne ker im,
Cawa rü li te biguherim.
Tu bi xatire kale Medi
Te Ii min bibi xwedi.
Soz u qira ji te ra,
. Tu r;i beji ser sera
Hün r;i bejin ji bo min
Li ser herdu cave rnin
Ser, mar li nav rnila kir
Qesta nava mala kir
Mar got: Keke ~er Ieu tu neba
Ez dibüm xwarina teba
Gelki ji bo te sipas
Ji serma kirim xelas
Ser rahi~te koremar
Bi lez bere xwe da mal
Her du Ii mal rüni~tin
Zahmen li pa~ xwe hi~tin
Ser agireki dara
Mare re~ Ii ber rada
Tina agir xwe da dor
Mar xwe Ii ber kir kilor
.a
Sere azad serbixwe
Digere, navr;e bi navce
Mirovperwer, alikar
Neditirsi ji neyar
Wi kef dikir bi dema
Nediket derd u xema
Rojek zivistarre sar
Ser rabu daket zinar
Berf weke kuli te xwar
Rojek seqem u pir sar
Geriya hinki Ii der u dor
Ji serma pir necu jor
$er ket re, Ieu were mal,
Dengek ji-jor hate xwar
W'i ba~ rer kir Ii ban'i
Ti~tek !J.ebü xwiyan'i
Ziviri ser riya mal
Li jor bü qir u hawar
$er xwe 'Ii naline girt
Cu ser terme mare hi~k
Gote: Ker mar ci ye
Ev r;i q'ir u gaziye
Mar ji serma bu gilok
Berf kire mina cihok
- Ji serma tev hizhiz'i
Cane w'i tev lerizi.
· Koremar got: Ape ~er
Geleki ji te d.ikim rer
Ez beji direjim
Bi dil ji te re bejim.
Li herema pir sar
Ez Je büma stüxwar.
Ka ez Iinge te ramusim
Edi xizan u pur; im.
Rew~a min pir xerab e,
Ez r;i dikim r;are nabe
Hevi dikim ji boyi te
Te min bib'i Ii gel. xwe
Ser Ii rew~a wi neri
Got: Binede ezbeni.
Bi vi hawi gelek car,
Min ling di xetka de xwar
Tu qefiliye buye pind
. Buye m'ina pute kund
Mar got: Ern bibin birak
A va kin jiyanek pak
Ser dom kir u wiha got:
Te nava dile min sot.
Ez d.ikim biratiye,
Li ser xeta rastiye.
· Pe~niyare min hene,
Le ew qanün narnine.
Mar got: Kan'i ji min re bej
Wan qanüne xwe yi direj .
Ser qanßne jiyani,
Y eJc yelC ji mar re dan'i
Got: Biner ez ne xwin xwarin
Bele ez pir xedar im _
. Ez mirovek azad im
Dereke be ger bemadim
Bi kesi ~ewirirn
Tevli kare xwe nakim
lro va ez Ii vir im,
-Sibe Ii derek din im.
Eze Serek seya rix,
Her der dikim tar u mar
Ji Entap heta Kerkük
Nas dikirn nenük bi nerl'ü k
A
ur
Biratiya
A
I
ABBAS ALKAN
B ERHEM
Ko va r a Vate Jiya
N
H
w
A
w
w
.
sal jl mina her sale Ii Ewrupa havln
nln~ Dema ku mirov havln di beje
tava bi tln, kela germa havine te
blra mirovan. Le mixabin ew tlna
havlne Q germahl tune. Bi rastl hebe
tunebe, ji bo me zede girlng jl nin e.
"Mijara ve nivlsa min Ii ser h<wlne bu, ji
b_o we min bi havine dest pe kir .
. Di ser me re gelek sal Q demsal derbas. bun, me ne bihar, ne jl havin mi-na
biyaniyan jiyaye. Ji bo me germahiya
. havlne girlng nin e, ji ber ku em bi we
·germ· nabin, germbun Q bi hezbuna me,
. giredayl ge~buna doza neteW'eya nie ye.
Xem Q xeyalen me, jiyana me ya rojane
giredayl azadbuna neteweya me ye.
Gelen ewrupl u Ii ber behran xwe
I
a
g
11 ' an
a kovara Jiyana Rew~en derket.
Di ve hejmare de
giFaniya
helbest
or
rican ü sosyalistiya wi ü
serdana wi ya ji
bo Moskovaye.
Her wiha M.
Zahir Kayan Ii ser
xebaten N<;M ü ~e­
weya me~andina kar
nivisek amade kiriye.
Disa di ve hejmare
de ji ji Rojhilate Kurdistan€: Siyar Oremar bi nivisa xwe ya bi
nave "Rew~a Ferheng ü Bare
Ramyari di Rojhilate Kurdistane de" cih digire. Nivisa bi nave
''Newala Zapa Mezin" ku ji aliye dirokzane ingiliz Freya Stark
ve hatiye nivisin. Stark di salen
1930'1 de li Rojhilata Navin geriyaye ü yavderiyen xwe nivisine.
Di kovare de kemasi bi pirani Qi ware rastnivisine de xwe
didin· der. Dive xebatkaren kovare li ser ve rnijare bi ~eweye­
kl baldari ü hfirbinl rawestin.
Her wiha j i ber kljan egeran e,
rnirov nizane, di kovare de nivisinen ~ (zazaki) cih nagirin. Ev kemasiyek e. Yekji dive
rüpelek ji bo ferhengokeke be
terxankirin.
_•
SERWISA \:ANDE
d.
ser
helbeste xwe didin
pe~. Helbestvanen ciwan Thrahirn Aydogan, Kawa
Nemir, Hesoye <;elo ü Osmane
Mehrned her 9iqas di ware honandina helbeste de kemasiyen
wan hebin ji, le ji bo helbesta
nüj en a kurdi heviye didin rnirov.
Di pe~gotina kovare de bi ~e­
weyekl helbesti Ii ser 15'ye gelaweje hatiye rawestin. Beguman di ve hejmara Jiyana Rew~en de nivisina heri heja ü balke~, hevpeyvina ku bi Serko Bekes re hatiye kirin e. Hevpeyvin
j i aliye Murat Batgi ve hatiya
vekirin. Helbestvane kurd; di
hevpeyvihe de li ser taybetmendi ü pivanen helbest ü helbestvaniye, helbesta Kmdistane, tekiliyen huner ü siyasete ü li ser
mercen pe§ketina zimen ditin ü
ramanen xwe anine zimen.
Di gel ve nivise, Hesen Zinar
ji li ser jiyana.helbestvane kurd
Qedrican rawestiyaye. Zinar di
ak
iv
.a
Havln germ e,
le teko~ln germtir e
AHMET BARACKILI<;
ni-
Jma-
r
ur
welati de manene, inan na meng (~m) de teverde welati de vete. Zek yeno zanayin 4-5 mengi
yo (a~miyo) hevey ro~nlkare ke dirnili ser xeftiyene, teverde welati de amey peser ü mesela dirnili sero vindardi ü pe peyra, 2 peseramayinl
Stockholm de virasti ü 2 bro~üri veti. Ne bro~ü­
ran pey raji kovara "Vate" vete.
Kovara "Vate" 112 riperiya, 3 ~rnina ü
pero ji dirniliya, Ia bele niwisan de
standartin vinyo. Her n~to:
ciya ciya nüsto.
Xora (zaten) . kovar . de nüsyawo ke: "Ma
wina kerd ke, wa
hemü wendoxi niwisan ra fahrn bikre." Anci kovar de
nüsyäwo ke, "ziwani
satandardize kerdin
kare jü ~m, yan ji kare
jü ser niyo. Coka ma wina nüst, Ia bele made nüwa tepya vera vera girani
bide standartina zarawaya
dirnili. Kovara "Vate" pewestine (önernli) zewbi ji este. :E jl eke kovar de nüstoxin
kene, vejyayina kovare hetkarln
kene. Fikre inano siyasi ji ciya ciya wo. Nüwo ji zewbi kefwe~in
dano nia.
Kovara ''Vate" de Munzur <;emi,"RoZe ve roze.pe ma xapit hata ke
ma Qirkerdime.", Kazim Temurlenki "Game be
game", Haydar Diljeni ''N~tox, ziwan ü ~esxsi­
yeto netewi", Ceinil Gundogani, ''Taye problerne
satandizekerdena ziwane kurdi" ü Mansimani ji
"kirrnanckl (kirdkl) de sufiksi" ser niwis nüste ü
kovar de girani ne nameye yene viman ver.
Adrese wastin: Odd Fellowvagen 29 S-127 32
Stockholm I SWED~
·"
MEMED DREW~
rs
e panj ~e~ serane peyinan de ziwane (zone) ma de taybeti zarawaye kurmanci de
xeyle rojnamey, kovar ü pirtüki vejyay.
La bele zarawaye dimili (kirmanckl) de vend pirtükl vejyay ü llinana piya, xeyle rojnaman ü kovarane kurdl de niwise dimili vejyay.
La bele ne ji vewtin ü kemiyin ra pir
bi. Qande yewtin ü kerniyin ne niwisan ra, kesi ve~i fahm nekerde.
Cira fahrn nekarde?. Lorna (virnke fakat) eke ne pirtükl ü niwisi
nüste zafuli gramer nezanaye.
Zewbi j\, eke dimili qisey karde pejewinan ra düri bi ü hecete we~inayin (ileti~im
aravlan) vine bi. Bazare neteweyi bandor (i~gal) bind
_bi ü iradeyo siyasi vine
bi. Ninana piya ziwan ü
alfaba de jüwm (birlik)
vine bi. Her n~toxi
goreye dewda xo
nüste, anci (onca fina) her n~toxi jü
alfebawa nüste.
Coka ne pirtükan
ü niwisan de
kerniyin
ü
vewtini zaf zaf
ve~i bi. La bele ma ke,
ewnayme ewro, ma ji zey ~aran
de bman bim wayire iradeye siyasi. Saro ke, bibo wayire iredaye siyasi, kerniyin ü
yewtini jew jew werte ~q hewadiyene. Ewro ma
kurdan de oyo wina beno. Bewne verde 5-6 se.:.
ran hema hema tevaye ma vine bi. La bele ewro
· parlemento ra tep~irn, hetani telewizyon este. Ne
wini xo ra nevejyay werte. Ne pero mexele
(üriin) iradeye siyasi ye. Mexele iradeye siyasi yo
roj ra roj beno ve~i ü kerniyine werte hewadiyene, Ne mexelan ra jü ji, ne rojan de vejye werte "Kovara Vate"
Kovara Vate ro~nikare dirniliye ke, teverde
didin ber tave, hewaya xwe~
Tirkiyeye. Her kesekl ku di~e Ttt kiyeye
digirin.Westandina saleke ji ser xwe
Q dolar an jf markekl Ii wir dihele, dibe
davejin, hejmara van bi milyonan e.
sedeme ku~tina ~end kesen dilsoz,
Ewrupa her sal 200 milyon turist re
welatparez Q ronakbi r. Baca ku em
· didin, dibe sedema bombekirin Q
dike Q dike mevan, ji van ji sedl 5-7
di~ine Tirkiyeye. Tirkiye bi milyonan
valakirina ~end gunden me. Dive Q
dolar Q mark ji wan hildigire Q ji bo
pewist e em kurd di vi ali de Q di ve
berdewamkirina ~ere qirejf Ii diji gele ·
eniye qe teko~lna · xwe bi pe~- bixin.
me bi kar tlne. Dewleta tirk Q saziyen
'T irkan· seransere qeraxen behra Ege Q .
we balyozxaneyen we Ii Ewrupa bi
_Hehra Spl kirine he~lnahi Q plaj-. C::ol 0
gelek awayan progandeya, bange~ine ·
bejahiyen xwe kirine cihe seyran o
dikin Q pesnen welaten xwe didin Q _
vehesandine; Bi sed hezeran, hotel,
dixwazin turlstan bik~lnin Tirkiyeye.
motel Q qesr Q qonax ~ekirine . Zinar,
Mebesta wan ew e ku ~ere qireji bala
lat Q ~ikeften wan hOne dhe serdana
(ziyaret) turisten biyan. Le Ii welate -me
kesi . neki~ine Q ew be astengi ~er
daristan, gunl, kelem Q tu he~lnahl
bidomlnin.
Li Ewrupaye bi sed hezarim gele
nehi~tin, tevahl hatine }ewitanäin.
me diji, bi ewrOpiyan re kar dikiR, di~in . Gund 0 malen diroki hilwe~andin ,' Ii
zozan 0 waren me ji dela behna gul_Q
dibistanan, an jf tekiliyen wan en
kulllkan, behna barOde te , Ii hawirdore
cirani, dostl Q hevaltl hene. Dlsa Ii
~ikeft
Q geliyen me bi tonan bombe
metropofen tirkan, bi milyonan kurd
dibarinin. Kanl Q delaven me Jahre dixdijln. Dive em der Q cinaran Ii ser ~ere
_
ine. Xwarin Q lixweki rin qedexe buye.
qireji agahdar bikin da ku ew ne~in Q
Dive
em kurd bersiva wan bidin. Dema
neyin Tirkiyeye. Dive em F ne~in, erd ·
behnvedan Q seyrana xwe bi teko~ine
mal Q hwd. Ii Tirkiyeye bazirganiye
derbas bikin .
nekin, pereyen biyan em nedin
TÜRIK
XA~EPIRSA
BIXELAT...
.o
rg
jehr il ziqilm.
Ya sisiyan ji eme ji ser sifre veki~in
il pala xwe bidin balire ku kelike ep1
xwe rihet bikin. We bave te bi9ilke ma-.
le, neviye xwe ye porjijfi illing 9aqitik
bi ser min de bi~ini : "Mezebike ape wi keseki wisa xwe~ik hatiye
dinyaye? .. Here kure min here deste
ape xwe ma9ike." Ji bo ku ez bejim
'Ma~alla ji hizna Xwede re 9i kurikeki
xwe~ik e, Xwede wiji nezera 9avan bipareze" her kes Ii hundire 9aven min
dinere. Ez dikim ku xwe ji kefa lewikj
xilas bikim, albilmek weneya mina deriki Ii ber min vedibe. Pel bi pel di qülibinin .. .Ji aliki ve bave te weneye xani
il pire mezin ni~ani min dide: "Ev binaya bilind ku tu dibini tev hunere za-·
vaye mini mezin e." Tu ke9a male ra:
ye min didi, "ev ji ke9a min i heri bi9fik
e. Di9e ba Leon dersa kemane dibine.
De rabe ke9a min kemana xwe bine bila ape te hebeki kefxwe~ bibe." We gave weki ku 9end heb ga bi hev il du re
di hundire mejiye min de digerin. Bele
ez mecbilr im guhdar bikim.
Ti~te ku ez naxwazim tu bi min bidi
hezkirin ji ev e.
Ku tu van ti~tan bi sere min de neyni eze werim mala te, 9ima ez nayem?
we tasika tiji xwarin tiji ber min bike. Ji
bo ku ez ber xwe safil bikim bi lez ez
~ dixwim, di nava xwedane de mame.
Diya te heskek din vala ber min dike,
"Lawe min ma qey xatire min Ii ba te
tune ye? Cend kev9iyan ji ji bo min
bixwe." Bave te, "Xanim rast dibeje
mirov kare ji bo xatir miri~kek sax bixwe. Ti~tek nahe ava me zahf rind e tu
tasek av bi ser xwerin~ _de vedixwi ve
gave dimehine, bixwe lawe min bixwe." Beri ku xwarina duyemin were ez
biline weki kundireki cila, cihe xwarine
bi min re namine.
Xwarin bi vi awayi Ii mirov dibe
rd
pace rüni~tim, ez nexwe~ ketim, iro du
roje min in ku ez nikarim pi~ta xwe
rast bikim. Li we dere rünene, Ii jer rüne." Dil re bave te beri xerhatine we
beje "Mala we Xwede ava bike, ma cihe mevan ev odeya teng e? Kerembike rabe eme Ii eywane rihet rünin."
Bi vi awayi cih Ii min dibe zindan.
Ya duduya pi~i ku em Ii ser sifre n1ni~tin, xwarineke bi dile min were ber
min. Ti~te ku ji min re lazim be eze bixwim. Te disa beji de bixwe lo xwarina
tne iro pir xwe~ e. Ez kev9i deynim, te
israr biki, "Ma bi nave Xwede te 9end
kev9iyen din ji bixwi." Dil re pireka te
iv
ak
u
ilam Ii destbirake xwe rast hat:
- Yaho destbirak tu xuya naki, ev 9end sal in tu ber bi me ve
naye. Kerem bike, were em n1nin ji xwe re xeber bidin.
- Ba~ e eze werim, bele se heb ~er­
ten min hene.
- Icar ev 9i ye?
- Tu sebir bike eze ji te re yek bi yek
bibejim.
Cihe ku ez hatim le rüni~tim ger tu Ii
min neki zindan. Ev yek. A dudiyan
xwarina ku bixwim ger tu Ii min neki
jehr il ziqilm. Ya sisiyan ti~ten ku tu je
hez diki ger tu bi min nedi hezkirin.
Zilam ~a~ ma il got:
- Min ti~tek ji van gotine te rem nakir, tu 9i ji min re dibeji?
- - y ani ez dixwazim ve yeke bibejim. Gava ku ez hatim mala weil cihe
ku min eciband il ez le rünim, te beji:
"Destbirak ew der ne cihe te ye, rabe
kerem bike were li ve dere rüne" Ciqas
bejim na ez wiha rihet im ji, tu min rihet neheli, tu bibeji: "Rabe rabe Ii ve de
rüne." Hin ez cihe xwe xwe~ dikim, pireka te dikeve hundir il dibeje "Mal
nexirab ma cihe keke min we dere ye.
De kerem bike ii sere ode rüne." Ez Ii
sere ode rüdinim, diya te di deri re xuya dibe, "Lawe min duh ez li ber we
.
ADARJIYAN
XA~EPIRSA
BIXELAT (81)
Bi zazaki
kartk
Blgi~ti
Serbesti
Feklyek
Xwarina
bingehin
rs
(wene)
Eni~te
w
.a
Qeta
Xa~epirsa
~ek
w
-
w
'
Jerenot:
Ji bo ku bersiva we M nirxandin, dive hUn
"Peyva Ve§ari" di nava
qutiyen Ii" bin xarepirse de
binivisin utevi navnf§ana
xwe ji m~ re bi§inin.
Penc kesen ku xelaia ~irsa hejmara 79'an pirtfika
Beyani Sahin (Lekolineke Qicik Li Ser Zim~) qezenc
k:irine. Zana Ytlmaz/ Bazid, Berivan All:mt.$lkl Batman, Ali
1mer/ Ankara, Mubarek Oguz/ Stenbol
14
Azadiya Welat 17 - 23 Gelawej 1997
Neblyan
Sixur
0
79'an
Xa9epirsa me bixelat e.
Di 15 rojan de 9i bersiv
bigihijin me, eme wan
binirxinin u bi riya pi~ke li 5
kesan belav bikin. Xelata
hejmara me ya 81 'e Kaseta
KIZIL_IRMAK (Günde Dün) e
~eng
Xwerdepa
Glhanekek
Bersiva
0
Paytexta
kurdan
Kijk
meran
(berep~kl1
Qertafek
Blrlnc
Sltare
--t
Hi~rojen
Navek
. Art8ta tlrk, jL17o operaeyonan p2k lflne, efarletanan efi~ewit1ne.
Roj~ameya
Hefteyi
(Haftahk
Gazete)
.·
.
'
Li ser nave
Zerya Basm ve
Y•ymclhk
San. Tic. Ltd. ~ti.
(adma)
Xwedi (Sabibi)
.o
rg
CELALEITlN
YÖYÜ!R
NAVNt~AN
Ayhan I~tk Sk. NÖ:23/3
Beyoglu I 1STANBUL
TEL-FAX . /
(0 212)
251 90 13
"Li herema me feodalizm her bi tunebfine ve
di~il. Gel bi xwe hesiya, Ii nasnameya xwe
xwedi derket. Dewlete ev yek dit u ji bo
xurtk:iriila feodalizme sistema cerdavantiye
damezirand. Niha cerdevan Ii gori dile xwe
tevdigerin, her ti~t di deste wan de ye. Jixwe
gi~ nezan in, xwendin ft nivisandina wan nin
e. Di per~iqandina gel de rola cerdavanan
gelekl giring e."
rd
pirsin. yerlikaya da zanin ku w1 bi xwe jili
diji wan rezenivisan neraztöfinaji amadeka· D i s a rojeke, di dema Dogan Güre~ de. ren rezenivise .r e aniye zimen. Pi§tre ji got ku
em birin ciyaye Agirl u gotin 300 te- van kesan bi tene waü·u midure emniyere di·
rorist- hatine k:u$in. Me got em we- tine u ji nayenda Dersime demeketine. Yex:· neyan b~inin, le gotin hemu bi xwe re bi- likaya wiha herdewarn kir: "Dema zilm u
rine. Li ser ve yeke.niin got: '~Ev ~wa ev zor Ii hereme .zede dihe ti~tan . tinin rojeve.
qas kesi bi xwe re dibin. Jixwe ~iya her dice Armanca Divisen bi vi rengi, domand.U:ia
bilintir dibe. Ev ~wa dikarin.... !" Heia hej- 'zilm ft zordariye·ye.·Ev kes rftye raste Tßnmara ''terorist" en ku hatine ku§tin, ji se·qati · celiye ni§an nadin. Pirsgireken rastin Ii gund
· - yen heyi derbas bU.
u pesara Tunceliye diqewimin. Li van deran ·
_Binerfu! Beyi rastbiniye ev ke~ ~ser mercen jiyane nemane. Legerina le~keran,
nahe. Ku te mirov wekl tawanbaren potansi- arnbargoya xurekan...hwd. Ez iro ji Tfinceliyel ditin ev ke~ ~areset: nahe. Ez dixwazin ye·hatim. Ezji ~i hehs bikim! U her ti~t b~
minakeke bidiin. Min xwast ez herim Lice dan xuyakirin·. Min ji ji wan re got ev kirina
(li Tirkiyeye ji bili Lice·ez ketim her dere). we ~erm e."
Min taksi ajptina ~orere taksiye neecibanti .
Her wiha Niviskare rojnameya Radikal
Min taksi bi xwe bi kar ani. We deme rih u Koray Düzgören ji roja 8 'e gelaweje.rexne Ii
simbilen min hiliekl direj bUbful. Gava em . Divisen . navbori girt ft diyar kir ku Tirkiye
ketin Lice le~kereki got. "Ez de diya ......... e · bUye ''bih~ nu~eyen xwe~" u rew~ bi awadakeve jer..... !" Li ser ve yeke ez ji hers ye ku re xwestin t8 m§andayin. büzgören
bfun. Le§ker dit ku tirkiya min b~ e, got: · bfiyera gunde Halvoriye ~ar) bi b"rr xist
"Bifermine fermandare min." U, ku tirkiya u wiha nivisi: ~'Li Tirkiyeye te xwestin ku ·
me neb~ bUya, meye diNik bixwara.
kes qala arnbargoya nemirovane ya Tunceli- ·
Dive beyi paketen q~o, ji dil nezi k~eya · · ·y:e neke, le.bi tene.>qäla bedewiya ~iyaye
B~ure Rojhilat bibin. Dive em ji mirovan Munzurbike·u biooje gd gelekibextewar e."
j,
netirsin. Ern dilen tirsen xwe ne. Hin kes ji
Dewlet dev Jl
min re dibejin: "11a tu natirsi?" Ez gelekl
cerchtvanly6 ben~ade. ·
dilfireh im. Heke ji vi geli zerar bigiheje
Wekl re Zanin pi~ii bUyei:a Cizire cerdemin, dilopek xwinji ji min na~.
·
vanti disa di rojeve de c_ih girt. Digel ew qas
·
Ti§teki ku heri pir ez pe xemgm dibim ev xeleti u ~iyan, -dewlet,dev ji ·cerdevantiye
e ku geie kurd kirin parsek>..
bernade. Li .ser ve yeke Sinan Yerlikaya bal
Her wiha Ii ser' rezenivisa Özcan Ercan a ki§and,ser p<ilitikilyen·dewlete ft got ku dewku di rojnameya Milliyere de hate we§andin Iet bi zanebfin ~~- cerdevaniye ji hole raji me ditinen Cigire Seroke Gi~ti ye CHP' e u nake. Li gori Yerlikaya ey ti§teki gelekl diMebilse here ye Dersime Sinan Yerlikaya yar e. Revebere
.... - - CHP..'e Wiha herdewarn kir:
w
w
.a
rs
iv
ak
u
Oestpek rupel 3 .
w
~ ditin, raman
..oebfb:ane: cephexane
0
dvatzanin: civaknasi (sosyoloji)
Qepet: senger, binecih, mewzi
.·datneidJ-er: av~, .sazfimankar
dan: katlo
_derbidn: !fade kirin
~ -bi gotin u doza xwe gire dayi
dilir: din, di (digeri) .
.domdar: timl, berdewami (sürekli)
~ sedem,- eger, sebeb
rena: weki, m1na, nola (gibi)
fOdn:
u~u§ma
· gel§: ke§e, pirsgirek, problern
Wekl re zanin -beri ve demeke, rojnarneyen tirk ragihandibfin ku, Ii Deisim~ f~ist
arnadehiyavekirina ocaxeke dikfu u nivisandibfin ku Ii wir bandora fethullahiyan zede _"
dibe. Li ser ve yeke Yerlikaya agahiyen balke~ dan. Li gori ragihandina wi, seroke Belediyeya Dersime ye CHP'yi Mazlum Aslan
pe~iY:? fethullahiyan vedike ft ji gel re dibeje
ku Ii televizyona fettullahiyan tem~e bikin.
Li ser pirsa me Yerlikaya got ku wan, seroke Belediyeye hi~yar kiriye. Le, a giring gel
pir bi hei:s e ft Ii diji ve yeke derdikeve. Yer- ·
likaya ji bo ocaxa f~istan ji diyar kir ku, vebuye le dest bi xebare nekiriye.
Li ser pirsa me ya der bare gotinen w1 ku
di rojfiameya Yeni Yüzytle de hatibu we§andin, Yerlikaya da xuyakirin ku gotinen rasterast nehatine we§andin. Wi1u cari negotiye
ku ji bo geie Dersime kurditi ne giring e, ti§re giring alewiti ye. YeFlikaya diyar kir ku bi _
taybeti tirsa dewlete yaji geie persime ji her
,ew hem kurd, hem alewi ß hem ji ~gir in. -
pesar:
ber2: bilind
bi gelemped: bi gi§tl (genelde)
. cewdfk: §Una cek u ' §uran (kin)
0
Seröke belediyeye ye
-CHP'yi fetullahiyan tine
•
Dersime
· bikeys: .~;~ .
devjeDt: ~~recüru Cigadal;i_§l)
gew~e: me~
.. _
~ 'ke1k 1 .c sfi~;:f6yde ,
. bedlan: 'rastere (dikine)
~- ~~tenik (dtlygusal) ·
bar..merc;~ $el1
·
ji mejrve::.ji~~re ve · ·
kewar: eil;~~ ·'
kooevant: .ratnyafi, .siyas1
lay: ali,
1?-ä
tehantn· a:daptekirin '(uyarlarna)
nemaze:.bi taybet:l, ·nexasim (özellikle)
neqe: xerite
nik: cem, ba, hinde
MAZ'LUM DOGAN
~olter
(krr)
p&gtnt: p~§wazi Ckar§Ilarna)
~: reill§andar (yol gösterid)
ramanwer: %any3t,_IJ10zd
ramtn: flkirin, hiz"rkirip rqbtnt: bedbini, peslmist (lGltamsar)
~ kelkpetest:l, ·feydeperesti
tadki: tiriki (yanlamasma) ., '
~ o femkirin
~ afllatmak
'Calilar:ilak) · ·'
vekolan: WroJin
~
vernirandin vere:j: nivis, gotar
waz: ditin, raman
,
xemsad: sersari, lhmalkari
yeknesak: monoton (tekduze)
yeksan: weki hev (e§it)
Gerinendeye W e§ane
(Yaym Yönetmeni)
SAM1TAN
Berpir~e
Karen
Nivisaran
(Y aZI l§leri Müdürü)
M. SALlli TASKESEN
Berpirse Saziye
(Müessese Müdürü)
TAIDR ELDEM1R
~APXANE
Yeni Asya Matbaactltk
A.S.
BELAVKIRIN
BlRYAY Da'gttun
NÜNERlTI\'tN ME
(Temsilciliklerimiz)
Briksel:
Medeni Ferho
32 532 7~1 12 03
Suriye:
Jan Dost
Helim Yftsi_v ·
Berlin:
Sileman Sido
49 30 69 00 26 95
Hannover:
Selim Bi~Uk
49 572 18 13 60 .
Munchen:
Mahrnut Gergerli
49 871 67"'08 84
Stockholm:
· Robin Rew~en
46 87 5l 05 64
Bonn:
Ahmet Bara~ktlt~
49 228 66-62 49
Hollanda:
Ferhat Zebari
31 104 85 55 48
r Ii
er
a
h tun y , dadg r 0
yl ku mafi parastin
r 0 d dg ran nabtnin.
gmn. Dayikeke windahiyan
ku ji Xirwatistane hatiye u dau roj beri "korncivina winda- yika Hüseyin Toraman ku 5
hiyen di bin~avan de", ern li sai bere winda bUye, li cern
paytexta Kolornbiya, Ii Bogo- hev rUni~tine. Her du dayiken ·
taye ne. Erne du rojen xwe bi dil~ewit1 bi keser li amadekaserdanen li gel sazi u rexistinen dernok- riyan tern~e dikin. Jina winratik derbas bikin. Ji 30'1 behtir saz1 u re- dahiyekl ku ji Fiiipine hatiye,
xistin pi§tgiriya ve korncivine dikin. hewi dide ku banta Ii ser ~oka
"Yekitiya Pi~tgiri u Hevkariye (AN- xwe, bi desten xwe yen Ierzok
DAS)" u "Danezana Navneteweyi ya veke, le nikare. Ez dibezim
Parastina Windabiyen di bin~avan de alikariya we dikim, bi kenekl
(ICAD)" xebaten komcivine Ii Koiorn- xemgm spasiya xwe pe~ke§i
biyaye bi re ve dibin.
min dike. Reynoido Garcia
Giorya Mansiiya Seroka ANDAS'e nave rnere we ye winda ye,
ye. Beri 13 sall zilame we di bin~avan ew weneye Garcia dixe navde hatiye windalcirin, ev 13 sai in ku , Ii bera weneyen Taiat Türkogiu
hemberi windalcirinen di bin ~av de tedi- u Hasan Ocak..
ko~e. Ern serdana xwe ya yekemin Ii
Bi sedan simayen xort, hin
ANDAS'e dikin, ew bi dilgermi hatin ji wan bi ken, hinji wan xernperginiya rne. Di nav xebatkaren wan en gin, di awiren hin kesan de jadilxwaz de gelek profesor, parezer neke ne diyar, windahiyen
xwendevanen zaningehan u parezvanen koiombiyayi, xirwati, tirkiyema:Ien mirovan cih digirin. Cihe duye- yi, filipinl, mil dane hev, dl·min
em ziyaret dikin "Konfedaras- rnena pi§tgiriye pek anine.
,Yona Navneteweyi ya Karmendan" e ku Dive ez bibejim ku ji destpe..
. A
.
h"
k .K
b"
A Ak h fb A
150 hezar endamen we hene. Zedetiri 20 ka kornCivine h~ta dawiye Er- Dimenek Jl ko_mcJVma wmda •yan u 11 o 1om •yaye pe a • u. .
. tin 17 sendika hatine bombekirin, ji rna darizandine de mlkrofonen ku
endarrffut sariy~ u pariementerekl ji Par- nesto Che Guavera rnevane·me
tiya Kornunist hatin perginiya me.
ye rumete bU.
' ,
20t)'l zedetir karker ji ber pest u koteki- diguherinin, tene bikaranin." dibeje.
Berdevke Sendlkaya
Korncivin bi be~dariya 15~ delegas- yan revine derveyi welat, sendikavanek
Hevdltina.me'ligel endamen reveberiya Partiya 'Komun!st a Kolornbiyaye yon, malbaren windahiyan u ji 70'yi he ji winda ye. Di sala 1997'an de ew (Telekornunlkasyon) ji wiha dibeje:
gelek b~ derbas dibe. Wekl ku ne li we- behtir rexistin u saziyen demokrank dest kes sekretere -sendikaye bU, li hererna we hernuyan, li ser riave biratiya
latekl ku sale "30 hezar kes" di bin nave pe dike. Ji bili axaftinen delegeyen 14 Mandalena hate win~. Li Kolorn~ ti silav dikim. Li ...-...v.~.v...,V.J
"Oparasyona paqijiya civaki'' de tene weiati, Parlernentere Partiya Kornun1st a f>iyaye ~ereki navxweyi _v e gav~. heye. ~1 zordariye bi
.a uce.. ;,;Ktl<J,a,Jo.en
~tin bin, gelek bi xwe ewle u bawer Kolombiyaye Felipe Santos, Wezire Ka- bili teko~ina sendikavaruye em J1 bo ~~- qewimin, bi tene Q.tfij:l:ir am1ewumn;
in.
re Hoodurin e bere ·Wazkuez, rißneren ye ji hewl didine xwe. Ern 80 sazi hatin pitalizm van yelGm..bi . ·
em ji tnina. geie d·rr·L-V·avc~-vc~n·.t)ID(Jest
Di serdanan de, ji ber ku em her kesi sendlkayan u malbaten windahiyan~ · cem hev u me komite ava kirin."
wiha b~ qibinin dile me ji rehet <libe. Sekretere Gi§tl ye Partiy~ ~omun!st got:
Pi§t re ji, male axaftine Parlernentere za xwe bikin yek._Ji ~-~st-,i....i :koteio:rJI!tl
Roja 11 'e ptl§pera 1997'an, pi~ti daxu- "Eze male xwe ye axaftine dema ku ez Partiya Kornun1st a Kolornbiyaye Felipe miroven Kolornb1yaye diievm
yaniya ~apemeniye, me kolana heri rne- hatim serdana we, bi kar binim". Pi§t re Santos digire: ."Li ser Partiya Kornun1st narnaye. Le ev ne xelasi ye. Hezen
zin ~ B?gotaye ji ~e re ~ u dest b! _)i k~mci~ silav_ kir u ji ~ ~u~ . ·A . . gelek zorda,ri heue. Dt?wiet dixwaze .me en ~~ heta Panamaye ~ün u
me§e kir. Delegasyonen ku Jl her welati
. J1 geien ku li .Kolomq1yaye diJm, J1 bajo nava xebllt~n ilegal, bi hezaran en- . kes ~tin. ,
•
hatine, cihe xwe girtin..Rayedar u ~q<Ja- .%70'yi wan dureben (melez) ~ermeso- damen me hiltin ~tin. Bo. nimüne UP
Demaminevnivisamadedikir;
men Partiya kornun1st a Koiombiyaye bi' · · ren-(kizildereli) spani, ji % 22'e spani, · ang~ Yekitiya wet<i'tpariz heta saia _yen li komcivineaxivibün qetji ber
alen xw~ be~dari ve me~e - bUn. Gelek -% 3'e dureben ~rmesoren re~ik (zen~i), 1985'an teko~ina ~ekdari ~- Di sala , min· nedi~Uri. Sterk~ ~av~n-dayika
sel).dika pi§tgiriy.e didin rne~e. Ern miro- %A'en r~ik (re~iken ku ji bo koiet1yS 1985'an.de di pevajoya ''Ern ü· ~tiye" ce Toraman kq qet n,edisekjnlri..
ven kuji 15 dewletan hatine, b.i y~k den- • alli.ne Kolombiyaye), %1 'e wan ~erme- de pa:rtiyekji J:ielä 20 fe.n;Il3ridarful gerila· Uzalaye ku 20tojail (ij;.t;iJl:. ~av de
gi .qir dik:in: "Heskiriyen me li kU n:e?" .
Ji 200-zaravayeri herenn yen ~er- ve hate aamezrrandin: di hilbijartinen dema belisa wan roja dikir_rew~a
Xwepe§andan u me~ di bin bergiriyen mesoran bi tene ~end heotene bikara- 1986'an de 300 endamen meclisa beledi- wi ~awa Iai careke din wan rojan
ewlekariye yen giran d:_2 saet u Aniv di- nin. _Bi te_!le 20~ ~e~e~or: hewi di~ yeyan, 5 serokatiya beiediyeyan u 30 ruhate ditin. Be~a.n:tiya di ~yen A
d~me. Dewiet des! ~VeJe met?den ~~e ~ zun~~ ~we b1 kar bmm u ~~da xwe parlernenterxistin meclise.
ren win~y~ J~ ku J~ de~g~
yen navdar, ~laki be destkariya hezen Jmdar bihelin.
.
L Ah ta niha ji se hezari zedetir enda- dihat, di qoociken hen dfu en dilen
dew~ere di9ede.
A
,A .
N~ Kolomb~:yaye %70 Ii_baJ~, ·men ew~ hatin qetilkirin. Hernil rayeda- de cihe xwe girt. Ez y_e ~otina_kti- .
~1 p~tyo~d~ ern le n~, saet e s1- ~o!O.JI hiofte~ JlY~ Axwe ~:~;~ ren we, 7 parlementer u 5 seroken beie- bvaneke g~tibu qebtikin,
.J1. b~m~_kim:
eby~. em~a~ egasydonl 1ser p1yanku~~ Ak.· n_ra . o~~ !Ya:yliz~ gaveA fi edasel . diyeye ji hela hezen paramiliter ve. Poli- ku emjiyane xe as
ve ~m ku
ma aten wen
yan, ~ egasyona p ~rr ~ten am...Luu, mgt 1 u axayen eo
tika
arte kif: dike. Berpirse hemu ne bikin, nexwe wexta me narnme
g:Iek weiatan be~Adar~oooe, amadekari- de ye..
.
..
.
A
etl:an ~e~ e~ Li Kolornbiyaye win- jiyane bijin."
.
AA
yen xwe cara dawm dt ber ~avan re derHejmara wmdahiyan h gon daxuya- ·~-1..:..:_ A ti1kirin r
Azagona ne suc
Pi§tl ku em bi re ketin hezen
1 gon
b dikin WA k
1
li "Salona Pir
· A
u 500 kes in
WllUllll u qe
~v H"o'"rll've
~ . :.. B e om~.·.vl'indar
bik
p· se~d0~~r .10 lfezartin
I k Ad . e. Pe~niyazen ku ern didin rnecllse dlsa li rist avetin ser goodekl nh~e
A aneyaA~?.~otay~ 1 A
Keve . . t;. te gDo_tin I kA eJdmara30rash gke ehazeti. e- me vedigerin. Ji rnilyoneke behtir mirov 30 kes hetine qetilkirin, sere wan
~~e neaJU t:_ans1y?n~ y~ . . o:n:~1vm
tir
e: 1_sa e .~ - e
ez:rr ~s . Y: hatine k~berkirin. Dewlet li wan here- jekirin u bi daran ve hatibün. . A
.
1
1
we I~ salk on~ ~gfh: ~ebuka, }~ J : r ~~ te~kuJ Yf ~ok~n, ~Yf: u man, miroven xwe bi cih dike u ji bo ber- Her wiha sendikayek ku p1~tgm daye
~~tu , ote ya w ete ev ye pe ne - parse J1 xe as na m. Aer ev e o dane- jewendiyen xwe giyaye kokaine di~ine. korncivine, hatiye dagirkirin, 2 rayeda·
tibu.
. derasyona Navneteweyt ya _Kannen .
..
. . A
AA
A
A ren wan hatine revandin. Heta ve gave tu
· Dema ern dikevin saione ~ente u ba- · Javier Giraldo dide xuyakirin ku ew h
~1 bo grrtlyen politik dadgehen ve~an
I ..
h ti' .
.
' diru~rneyen
.
A hernberi ztlme
.
A
-:. . . uA I.1 dar dikevm.
· M ehkeme li p1~
· t dlwaren
A sa ox Jl wan ne a ye g m. •
woi vedlbin. Pankart wene
uA qethaman
tediko~m
(slogan) ji her
der h~qe windahi- gotina xwe wiha didomine: "Bi tene di bi ~eli (ne~) pek ren. Be~u~ tu: c.aran
de, bi awayekl xemgini cihe xwe di- nava 2-3 mehan de 90 karker hatine ku~- ruye dozger u dadgeran nabmm. Dt deWERGER: ·SALIHE KEVIRBIRl
d.
or
g
SUNAARAS
rs
iv
ak
ur
D
w
.a
e:Iru
w
be
w
sor m.'
l
?e
?
1
Y:
rr,?-
!!
m
·
yan
·
zim.ani
nt:
ry: ·
. .-.-.~~--~~~-..-.-.-.-~~~~~wwww·.
""mQ~~~~m~~~~~~--~~~~~~~~~mQ.m
_ _ _ _ _ lfdilfR!I
_ __ . , . . . . . . . . .2,U. ,111
_U_M_~·F??'''W«fiMi:fAl.
~..
.
ft
I~
~~
~·- ·
JllltmrtAi©t
JrCIVB