Ki Tisa, 2013

Transcription

Ki Tisa, 2013
‫בס”ד‬
MARCH 2013
| ADAR 5773
VOLUME 6
| ISSUE NO. 4
S H AV E I I S R A E L
WEEKLY RELIGIOUS NEWS BULLETIN FOR BNEI MENASHE
KI TISA - PARAH
INSIDE THIS ISSUE:
MANDARIAN IN
MIKVE
1
PARASHAT
KI-TISA
2
HALACHA &
MINHAGIM
3
PARA ADUMAH
4
THUSOH
LAHKHOM
4
KAIFENG JEWS
5
PURIM KUT MUNCHUOMCHOM A
6
Shavei Israel
Website: www.shavei.org
Founder Chairman:
Michael Freund
Headquarters:
58 Kings George Street,
Heichal Shlomo, 4th Floor
Jerusalem, Israel.
Contact mails:
Israel:
[email protected].
[email protected].
Manipur:
[email protected]
Mizoram:
[email protected]
Published by:
Shavei Israel Org.
HETDING A POIMO
PARASHAT KI-TISA
Shemot 30:11 - 34:35
Maftir:
Num. 19:1-22
Haftarah:
Ezekiel 36:16-36
FRIDAY SUNSET TIME
5:16 P.M.
8 MARCH, FRIDAY
5:20 P.M.
MANDARIAN IN THE MIKVE: CHINESE JEWS IN
ISRAEL TAKE T HE FINAL PLUNGE
Mandarian ho mikve lut: Chinese Jews
hon Israel a achaina kidiena
H
apta masa chun Hod HaSharon
mun’a Mikve kituptah leh gelphahlouvin thil lamdang tah khat anasoh
in hichu Jews te thusim ading’a thusoh
kidang hijingjeng ding ahitai.
Chinese mi pasal gupho chu hiche mikve achun Beit Din (Rabbinical court) ho
ang ah kum sottah avamang nung un
innlam kinungle nau asuh bulhit nadiuvin
hiche twi theng achun akide/akiphum
tauvin ahi. Amahohi China gam a Kaifeng
kitina apat hung kinungle uh ahi. Chinese
Jews te adinga amasapen nading in
agroup a Giur amunau jong ahi e.
Yaacov Wang leh aloiho ading’a phat sottah alungtup uh suhbulhitna ahin, chuleh
apu apateu akhang khang’a suhbulhitna
jong ahikit e.
Wang hi China achenlai in Juda mi ahi
apu apat anahe’n chuleh Jews te chondan
themchakhat khat anahet hochu anajui in,
hicheho chun Wang chu thahatna anapen
chule Jews hina ajong kithang-at na
▌By Michael Freund, Chairman Shavei Israel
Jerusalem Post, 26/02/2013
ananei in ahi.
Hichejeh
chun Wang chu
aloile paiho toh
munchuom
a
ann aneh phat
uleh China te
nehle
chah
chondan achun
vohsa
hi
apoimopen khat
ahivang
in
Michael Freund
anane
ngaipon
ahi. Chukitleh, school a aloi lepaiho kom a
Juda mikhat kahi tia aseiphat leh, aloiten
– hichejeh achu pilten/chingten dan nahe,
anatijiuve. Kum ahung upat dungjui in
Jews ahinau chu ahinkhuol in China a
adieh’a Kaifeng Jews ho thusim tamtah
ahin hedoh tan ahi.
Miching mithemho seidan in, Jews ho
Kaifeng gam a Kum 700 masang vel in
Song Lenggam anaum lai in anachengpan
tauve tin aseiuve. Sephardic
~ Cont. p2
SANA BONGNOU LIM CHONSIETNA
600,000 (pasal kum 20 le
na bongnou lim 60 kikal) nam khat hochu
houna
achun
achonsie chu mi lhomcha
bou seh ahi. Ahinlah Torah
a kimudan achu mijouse
chu atongkha’n chuleh thilkidang tah khat chu achonsielou atamjo hochun
themchakhat ho chonsi- Article by Rabbi Eliyahu Hoffmann
etna chu iti akihetmosah
uva ahetthem thei uh suhmang ding nati ham?”
ahidem? Henge, nam
Mi 3000 (0.5 percent)
jouse lah achun asie chu hochun japi lah’a Bongnou
aumjing in hitimabang lim chu ahoutah uva ahileh
chun Israelte jong chu Si- Ipijeh a mijouse chun
nai lhang’a Torah asan jou hiche chonsietna jeh a tuni 40 jouchun Bongnou lim nichan gei kithuh ham?
hou akuon chonsietna Exodus 32:34 hilchietna
achun Rashi in hitin asei e
achun alhu’n ahi.
– “Chutichun, tuni apat
Midrash (Tanna de-Bei
Keiman nachonsietnau
Eliyahu 4) achun Moshe in
chu kahinvillhah phat leh
Hashem kom ah hitin
masang’a Bongnou
lim
athum e. “Khovel a thusiemthu houjeh a gotna
neipen Nangma kitahtah
chu neokhat kakoi/
leh thudih ! Nathilbol jouse
kitahna dimset ahi. Pasal kahaptha ding ahi”
SIN OF THE EIGEL HA-ZAHAV
Sa
mi 3000 seh/bou in Sana
Bongnou ahou jeh uva, mi
hitin aseibe e – “Hiche
chonsietna chu mi 3000
bou chonsie ahin mi
600,000 (lakh 6) lah a
597,000 hochu chonsie
lou leh Bongnou houlou ho
chu ahiuve”. Chuti taleh,
Ipiding a chu mi atamjo
hochun hiche mi lhomcha
bongnou hou hochu adal
gutlou uham? Bailam tah a
jothei hilou ham?
Henge, Rabbi Diskin
seidan in, japi achonsielou
hochun achonsie teho chu
akidah lheh jeng uvin akikoi kangjo uve tin aseiye.
Amahochu pangkhom
taleu adal jou diu chuleh jo
jong ajo diu ahi. Hijongleh
mipi tamjo techu alung uh
aneo un pankhom ding
lung agelthei pouvin
chuleh mimal chun hansanna nei’a miphalou
hochu toh kitet ding
lunggel nei aumpouvin ahi.
Chukitleh, Rabbi YeChukitleh Rabbi Diskin
hoshua Leib Diskin z’’l in in mipi jouse chun
~ Cont. p2
SHAVEI ISRAEL
PARASHAT KI-TISA
2
WEEKLY NEWS BULLETIN FOR BNEI MENASHE
MANDARIAN IN THE MIK VE: CHINESE JEWS IN ISRAEL
~ sutjopna
TAK E TH E FINAL PLUNGE
Jews sumkolvei miho anahiuvin,
amaho chu Persia (Iran) leh Iraq
gama kuon sumkolveina lampi Silk
Route chu anajui un Kaifeng muna
chun China Lengpa phatsahna leh
phattheibohna noi in anachengpan
tauvin ahi.
Gangtah in amaho chu Khopi
lien ahinso uvin, chuleh Judate kithetbolna le kisuhgentheina umlou
hiel in hinkho nuomtah chu anamang uve. Kum 1163 achun, Kaifeng Jews hochun Synagogue lientah leh naltah khat anasiemdoh
un, chuleh hiche hou-inn chu akum
che dungjui in aphat phat leh ana
siemthah jiuve.
Kaifeng Jews khangdong hochu mi
7 chun October 2009 kum chun
Shavei Israel kithopina noi in Aliya
anabol taove.
Hiche masangjep chun, 2006
kum in Numei khangdong 4 Aliya
anakibolpeh in Kum 1 conversion
process achelhah nung in Giur ana
Hoshea Tony Liang leh Rabbi Menachem
Weinberg Mikve mun’a
Amaho sanakhang anaman
phat uchu ahileh Ming Lenggam
(1368 - 1644) lai chu ahi. Hichelai
chun mi 5000 lang anaphauve.
chah jing un hichetoh kilhon chun
tu’n mitam behlou hijong leh
Agam’a kilekitna ding lunggel leh
ngaitona aneipan kittauvin ahi.
Kum 1600 phatlai vel chun Chinese Jews hochu China Lengpa
noiyah tohmun lientah tah tuh le
mi poimo tahtah anaum un ahi.
Hinlah alolhin utoh kilhon in
midang namdang toh kichohal najong ahung nasacheh tan, phat
chomkhat jouvin a Jews hinau jong
ahin sumang pantauvin ahi.
Kum 1920 hunlai velchun, Chinese lekhasun them le minthang
tah khat Chen Wang kitipa chun
Kaifeng a Jews umho thusim chu
ana jihdoh in ahi. Hicheva ajihna
achun Jews chondan leh kithoidanho chuleh Yom Kippur kiman
dan ho jong anasundoh in ahi.
Hichejeh achu kum 1850
phatlai chun Chinese Jews hochu
Judaism hetna leh houbol danho
chu asuhmang soh tobang uh ahitai. Anunung pen’a Rabbi chu ahileh
1800 velchun ana muolliem tai.
Chukitleh, a Synagogue uchu 1840
kum in twi liet in ana chup in ana
susie tan ahi.
Tuphat hin, Kaifeng Khopi ahin
mi 45 lakhs cheng lah achun mi
aja a simthei Jews ho aum un ahi.
Namchuom hotoh ji le cha kilahtona ana nasat jeh in Jewish
dan dungjui chun amaho chu JuJ ida
h t h o thengtah
lim
tah a lahthei
ahitahlou jeh uchun Giur process
chu ngaicha ahitai.
Hahsatna tamtah anatoh jeng
jong uleh, a Jews hinau chu anakol
Phat sot behlou chun, Judaism
thanupna ahinnei utoh kilhon in
SANA BONGNOU LIM CHONSIETNA
khat le kitahsantona neitaleu
milhomjo ho chu adal jou diu ahi
ati. Ahinlah amimal in amading seh
chepi in aloi lepai te lunggel adonlou jeh uchun ana kituhtheilou
ahiuve. Chujeh a chu hiche chonsietna chun mijouse/japi jouse chu
akahphah ahilouleh ahuop soh ahi.
Henge, tunichan gei’in mitamtah hinkho hin thudih ihet chepi
ding hi henasa sa’a boldoh joulou
tamtah aum in ahi. Khenkhat
chun achonsie te chung’a thilphalou ahunglhun ding boipi sang
in akihetmosah jo’un ahi. Chuleh
ameidoi khenkhat kit chu ahangsan khat in thudih ahinseidoh
tieng uleh athudih het uchu
ahinphongdoh bep jiuvin ahi.
~ sutjopna
Bongnou lim houlai chun, ahangsan mikhat beh anakipan doh henlang hileh imacha boina/thisoh ana
umlou ding ahi. Hichejeh achu
Bongnou lim siemthu mi themchakhat hojeh achu Israel nam
pumpi jouse got a um ahitai. Hashem ginna leh kichatna sang’a mi
ngaidan dihlou ho phondoh ngamlouna leh mi lunggel ho ginmona
leh tijatna neihi milim hou toh
kithakhat chet ahi.
Bongnou lim hou chonsietna
akuon hin khat le khat in thudih Hashem ading’a dinpi’a chuleh khat le
khat kiginmotuo pilou ding hi ijildoh
diu ahi. Miho dem le oimo sang’a
apoimo johchu Pathen ging’a chonsiet lou ding joh chu ahi
mu taove. Ahin, Kum masalang jepchun Israel government in achung
uva hahsatna dan tamtah ahinsiem in hichejeh chun Wang leh aloiho chun giur nading’a kum sottah
anga uh ahi.
Hiche tobang hahsatna umjeng
jongleh Shavei Israel in pan akila
jing in amahon jong akinepnau
kiemlouva Yeshiva ah athiljil uh
asunjom jing un, atop in aga hoitah
chu Hod HaSharon mikve hapta
masa achun akimutai.
Wang ahileh Rabbi ahinuom in
chuleh ahung lolhin leh kum 200
nung’a Chinese Rabbi masapen
hung hikit ding ahi. Amaholah
achun mikhat pachun Shochet
(dan dungjui tah’a sathat ho)
ahinuom in chuleh alungtup chu
ahileh Kosher Chinese restaurant
Israel a honding ti ahi. Chukitleh
athum napa ahileh hasiem
(dentist) hiding atup in ahi.
Kum asang’a mangthai dihchet’a aum nung un China isopi
Jews te chun kithopina ban ahinjahdoh un chuleh Jews ahinau
kolchah kit ding’a tepna aneikit
un ahi. Amaho ading’a hiche
alungtup uchu ahithei jing nading’a pan ilah diu ahi
Chontung Meet Corner
Koi tobang Manmasi te sathasa leh
sasiem ngaichaho’n Chontung Meet
Corner akijot thei jing uh ahi.
Amun ahileh D.Phailien Bazar, CCpur
mun ahi. Athieng theipen leh ahoitheipen a saa chu kithat ahi. Bongsa leh
Ahsa ania muthei ahi.
~ Manager: Paolienlal Amihud Chontung,
Mualkoi Community
TALLIT KATAN MUTHEI
Tallit Katan alien aneo asize dei
dan-dan a Yosef Lamjakai
Haokip, Shamash Beit Shalom,
B.Vengnuom kom’a adei hon
Rs.150 leh Rs.250 a muthei ahitai.
Contact: +91-9612140937
SHAVEI ISRAEL
VOLUME 6 | ISSUE 4
3
WEEKLY NEWS BULLETIN FOR BNEI MENASHE
THOUGHT, SPEECH & ACTION
T
humakai: Hiche article kahinjeh hohi “HALACHA & MINHAGIM” ti thubul a kahin manvang
in katuppen chu ahileh Judaism
practical tah a bolding chungthu
ahi. Hichejeh achu Halacha & minhagim (Halacha chu Jews dan leh
Minhagim chu Jews chondan) abul
kajihna chunga hin hetthem theina
ding tamtah kahin jih ji ahi.
langa thil ahungsoh ji e. Hitin jong
akisei e, aphalang’a (Positive tah a)
lunggel hi lolhinna ding’a a chabi
ahi akiti. Tekahna’n, thil khat chu
najo ding’a nakigel leh nangman
nathiltup chu muolso ding’a nakiginchat ding ahi. Chuleh alelam a
nalung aneo khah leh nalolhinna
ding chu hahsa mama ding ahi.
Chassidut ho kihil dan in lungJudaism ahin hetding leh jilding neo naleh lung lhahdaina hi chonbou seh hilouvin mitzvoth hochu sietna kipatna khat ahi atiuve.
practical tah’a bolding le juiding Hiche jeh chun Juda mikhat ading
ahi. Ipu ipatehon Exodus 24:4 a in thil jouse hi aphalang’a lahdin
anasei uh “Na’aseh venishmah” – apoimo in ahi. Hichejeh chun tuhin
bol un katin ngailha uvinge (Pathen “Judaism a practical halacha
apat leh Moshe Rabbeinu apat ka- apoimo dan gahsei uhite”. Halacha
het hojouseu chu kangailhah uva dungjui’a mikhat chu athodoh
kajui diu ahi tina ahi). Hiche dung- tieng leh amasapen a abolding leh
jui chun thil jouse hekhel
khel hihjongle bolngai ahi.
Chujong leh jil un kating
ajieh ajalho he uvinge tina
jong ahi.
Na’ase ti thucheng hi
natoh/action tina ahin
nishma kitihi ngailhah ding
le jilding ho tina ahi.
Hiche level dungjui
chun amasapen ding chun
TAHSANNA khovel/leisiet
lut angai in chujou leh
NATOHNA khovel leisiet
angaikit in chujou tieng leh
HETNA khovel leisiet level
chu lut angai in ahi.
Ahunglhung ding Leisiet (Olam
Haba) a imudiu ahin, hiche chu
mithi kikaitho phat (Tekhiyat Hametim) leh hung umding ahi.
Ahivang in eihon hiche itohga loman ding hiche leisiet (Olam
Hazeh) a Mitzvot ho init dan leh
ijuidan dungjui’a kimuding ahi.
Ham le pao apoimona:
Ihetma bang uvin, hiche leisiet hi
thucheng 10 asei’a kon Pathen in
asiem ahi. I Rabbi hon aseinauva
chun mihiem in Pathen lim le mel
ilo nau chu ipao/iham thei napau
hi ahi (Koakh HaDibur – hamtheina
hinna/lhagao).
Chukitleh, ihetma bang uva
hamtheina tha inei uhin mikhat
chu akisuna thei (genthei
sah) in alangkhat kit achun
hamthei najeh in mikhat
chu aki kipasah thei kit in
ahi. Word is power/
thaneineina ahi. Hijeh
chun mikhat in Hatchungnung koma itao teng
uleh thucheng iseihou chu
ahiding bang’a manchah’a
tao ding ahi.
Torah a miching hon,
Talmud a kivenna ding
poimo tahkhat chu ahileh
– milham maimai injong
agaosapna hi geldao loud2005 kum a Shavei Emissary Tuvia Kipgen lamkaina noiya Simkha ing ahi. Hitichu ahileh, mi
Torah Kut nia taona neipet
thudih khat in agaosapna
Hetbailam a seidin,
chu itobang a igelkhoh
hiche article hi kasopi Bnei agelding chu Pathen chu mun- ngaidiu ham? Hitobangma chu mi
Menashe te Judate tansanna jousea um ahi ti ageldoh ding ahi thudih khat vangbohna chu iti
neisaho leh houdang jouse (Shivti Hashem lenegedi tamid). thanei kit ding hitam!
hindalha a amacham a deilhen a Chujouteng leh Pathen kom’a
Jews te hindan leh chondan hin alhagao atahsa a ahung kikoi kit Natoh phatchuomna leh apoimona:
juihoa dinga kajih ahibouve. Leisiet jeh’a kipathu asei ding ahi (Mode/ Pathen kangailu e tia anatoh umlouva chu abukimlou/bulhinglou
a mijouse chu Jews ahiding chu Moda ani).
angai khelkhel pon, amaho ading
Hicheva pat imudohthei uchu ahi. Mi khat kangailu e kalungse e
in Noah Daan 7 ajuileh phakhopset ahileh, halacha phatah a init leh tia angaichat hun a kithopi lou leh
mikhat chu ahinkhoa lunggim panpi lou chu ngailutna dihtah
ahi.
ahipoi. Chutobang machun, Pathen
Jewish kihildan in Lunggel leisiet naleh lungneona aum pon kipana
kagingchai, Pathen kangailui tia
ahilouleh khovel lunggel aum in leh lhamuona anei jon ahi. Halacha
sei’a ama thupehho ijuilou leh Hachu
eima
phatchuomna
ding
(lo
hiche chu OLAM HAMAKH SHAVAH
shem chu ngailutah tah ihipouve.
akiti. Chuleh ham le pao leisiet lishma) bouva juiding ahipon
Hichejeh chun, practical tah a
khovel (OLAM HADIBUR) chukitleh Pathen thupeh (lishma) oina jal’a
natoh chu Hashem a ginchat inei
natohna leisiet khovel (OLAM juichu aphapen ahi.
uleh ingailutnau chu anamdet (a
HAMA’ASEH/ASIYA) aum in ahi.
Chukitleh, thupeh juile nit hi proof) ahitai. Hichechu iboltheinau
Hiche dungjui chun level 3 – aphatchuomna le apoimo nachu
Lunggel – ham le pao – natohna thil guntah leh thil kidangtah akisel leh ithaneinau atah isonau chu ahi.
Pathen tahsanna leh ginchatna
ahi. Ajehchu aphatchuom natah
aum e.
chu ahunset ahipon, iginchatnau
Amasapen in lunggel Olam tah hi hiche leisiet a muding
leh itahsan nau chu hamle paova
ahipon
Lhagao
leisiet
(Gan
Eden/
Hamakh Shava chungthu sei-ute:
seidoh ding angai e (vetsahna Kichientah a ihetdohthei uchu Paradise) a hung kilang ding ahin
taona). Chukitleh hitiho jouse chu
ahileh lunggel aphalang a (positive chukitleh chusang’a kichienjoa alothingking) neihoa ding in apha- man leh aphatchuom napen chu tohdoh le bolngai ahi
4
SHAVEI ISRAEL
WEEKLY NEWS BULLETIN FOR BNEI MENASHE
PARASHAT KI-TISA
S
BONGLA SAN LEH SANA BONGNOU LIM HOUNA
habbat special li (4) holah a
athum channa chu Shabbat
Parah ahin, hichea chun Number
s/Bamidbar 19:1 – 22 sung’a
Bongla San (Parah Aduma)
chungthu akisim in ahi.
Purim Kut jou’a Shabbat khu
Shabbat Parah akiti e, achang leh
15 ahilou leh 16 Adar chu Shabbat
ni achuh leh Purim jou a Shabbat
nina khu Shabbat Parah ahi ji’n
ahi. Hiche parasha hi Temple Beith
Hamikdash phatlai a Rosh Chodesh Nissan masang a kisim ji ahi.
Ajeh chu, koitobang ham khat chun
mithi atohkhah jeh’a lhagao lam a
buohna aneiphat leh ahunglhung
ding Pesakh Kut a kilhaina atuo
theilou ding ahin, hichejeh a chu
lhagao lam’a thenthouna ahinnei
kit theina ding’a Bongla San kihalvamna chu twi a kide’a hyssop
hampa duo achu kithekhum a
kisutheng ding ahi.
Tuphat in Temple la inei tapouvin Korban Pesakh (Pesakh
kilhaina) jong ibol tapouvin, ahileh
ipijeh a hiche chondan hi kigelkhoh
nalai ham?
Adonbutna chu: Talmud ahin
ngaidan khat aum in, hiche ngaidan dungjuia chu koi tobang ham
khat chun Mitzvah subulhit nuom
mama jeng ahinlah ama nupthu
hilouva aloutheilouva boltheilou
ding dinmun in umjeng tajong leh
Hashem in ama chu Mitzvah
subulhit a alah thou ahi (Brachot
6a). Hichejeh achu mikhat in hiche
parasha asim phat leh eihojong
hiche buohna akuon a kisoptheng
leh kisutheng a kila ji ahi. Chuleh
Pesakh kilhaina chu aphat chet a
tuhthei/pethei ding a kikoiji ahitai.
Chukitleh, ajeh dang khat chu
P a r a h Ad u m a ( B o n g l a S a n )
chungthu hi Torah daan Khok kiti
khu ahi. Khok kiti chu daan bolding
hijeng - ajeh ajal hetchiet hahsa
tah ho, hichu Moshe Rabbeinu
bou/seh in ahet ahi. Leng Shlomo
leisiet chung a miching pen injong
hiche chungthu ahin hetthiem hahsa asa in ahi. Kohelet/Ecclesiastes
7:23 – “Hiche chihna jouse hi
siet nauchu kithoidamna ahi, tin
heding in kakikoi in, ahin hiche
asei uve. Rabbi hon ahilchietna
vang keia ding in gamla tah ahi e”. achun hitin aseibe uve “Anu in
Alangkhat’a hiche mitzvah (bongpi) acha (bongla) suhsiet chu
chungchang hi het hahsa jengjong hung siempha hen” ti chutoh
leh I Rabbi ho’n hilchietna anei un kibang ahi atiuve. Hitia jong seithei
ahi (ahilchitna bulhingset chu Mes- ahi – Pathen in bongla san chun
siah hungphat leh kihepan ding bongnou lim anahounau chonsietna chu hung thoidam hen (Yalkut
ahi).
Temple a kilhaina ding ahin Shimon, 759).
bong chu achal akimang ji’n, ahin
Apoimopen chu ahileh, Pesakh
hiche Parah Aduma ahin Bongla Kut ahunglhun ding toh kilhon’a
san anu bou/seh akimang in ahi. lhagao lam a eile ei kisuhtheng
Khakhamim ho’n Bongla san kithoi ding ti hiche isim nauva kuon eigelhin Khet HaEgel (siemthu bongnou dohsah un ahi
~ Adapted from the article by Rabbi Pinchas Winston
lim hou) Moshe hunlai’a anachong-
THUSOH LAHKHOM
Hiche missile hoidan ahileh vanlang’a akikapdoh
tengleh melma ho missile chu ama leh aman akiholdoh’a akapsiet jeng thei ahi.
ARROW 3 MISSILE LOLHING
Arrow missile thah ARROW 3
kiti chu Israeli Ministry of Defense
chun lolhing tah in achesa Monday 25/02/13 nichun central
Israel twipi pang’a military
launching pad mun’a chun test
bol anahi tai.
Hiche rocket/missile hi missile
van’a kuon hung lengho kaplhah
nading ahi. Chuleh phatecha
manthei nading phat ahileh 2016
kum hiding ahi. Hiche Arrow 3
missile hin Israel melma ho
adieh’a Iran hon asiem Shihab 3
missile ho kaplhah nading’a
abol/asiem uh ahi.
~ SNN
IRON DOME MISSILE TEL-AVIV MUN’A
Israel Defense Force (IDF) ho apat thu kijah dan in
IRON DOME anti-missile system kiti missile (mun gamlha
louva hungleng dohho kaplhahna chuleh Arrow 3 ahileh
mun gamlha tah, vetsahnan – Iran gam’a pat hung
lengho kaplhahna) kaplhah theina chu Dan Block kiti Tel
Aviv gamkai sung’a achesa 25/02/13 nichun koi ahitai.
Israel in atup ahileh mun poimo najousea Iron Dome hi
koisoh ding ti ahi.
Arrow missile
Hiche Arrow 3 missile hi Israel Aerospace Industries
(IAI) leh America te (US Department of Defense) ho
kithokhom’a asiemdoh lhon ahi. Hiche lolhing tah a test
bolna chung’a hin Israeli Defense Minister Pu Ehud Barak in kipathu aseina achun Arrow 3 hi Israel in chunglang’a melma teho missile kaplhah nading a program
chuomchom holah’a khat ahi ati. Melma ho missile
kaplhah thei nading’a Israel in missile system aneiho
chu ahileh IRON DOME, DAVID SLING’S (Magic wand) leh
ARROW 2 ho ahiuve.
GOLAN HEIGHTS A THAO LADOH DING
Israel in amasapen ding in Sah-suolam (Lebanon le
Syria boundary) Golan Heights kiti namun’a chun thao
tamtah aum e ti ahetjou nung in thao chu chopdoh ding
in tohguon anei in ahi.
Hiche leivu a thao chopdoh nading ahin US company
lientah GENIE ENERGY Ltd. ho chu Israeli Ministry of Energy & Water Resources in license apedoh tan ahi. Thao
lam’a miching mithem hon aseidan uvin, Golan Heights
apat thao ladoh thei in hung umtaleh Israel in
gamdang’a kon’a thao achoh uchu nasatah a apanpi/ol
ding in asei uvin ahi.
5
SHAVEI ISRAEL
VOLUME 6 | ISSUE 4
WEEKLY NEWS BULLETIN FOR BNEI MENASHE
SHAVEI ISRAEL IN KAIFENG JEWS
HO KITHUPI ZING
K
~ By Brian Blum
um 2 masang’a Israel a Karmel gam-mang akah
(burn) chung’a chun China gam’a Jews community
Kaifeng Jews ho’n hiche gamkahna chung’a chun
Kithopina (Tzedakah/charity) abolnuom un ahi,
adieh’a Yemin Orde Youth Village siemdoh kit nading’a
kithopina chu abolnuom uh ahi.
POPE BENEDICT HAINA CHUNG’A
ISRAEL CHIEF RABBI TENI VANGBOHNA
R
oman Catholic Church in phat sottah kum 400
lam chejou nung’a amasapen kit nading in Pope
in adamlai nikho’a resignation (office natoh dalhahna)
abol hi tutua Pope Benedict XVI napan achesa 27 February 2013 (Wednesday) nichun Kum 85 aphah
jounung in anabol tan ahi. Catholic tehi achedan
alhangpia Pope khat chu athijou tieng aban a pope
ding kilheng ji ahi.
Pope Benedict hin office anatoh sung’a hin Israel
leh Jews te toh kiguijopna hoitah anei in hiche toh kilhon chun Leisiet a Jews ho hotna (anti-Semitism) chu
doudalna leh demna nasatah in aneijing in ahi. Hiche
toh kilhon in Israel Chief Rabbii tenni toh Israel PM
Binyamin Netanyahu jong pachatna lientah apen ahi.
Benedict thusei lah’a Jews te ading’a apoimo pen
khat chu ahileh 2011 kum a alekhabu jihna achun
ama’n Jesu thakhu Jews mipite ngohlou ding ahi tin
Elan Barzilay leh Kaifeng Jews ho
anajih e chuleh Jesu that chu temple mun’a kinbol
Eran Barzilai, Israeli guollhang tutua Kaifeng mun’a phabep hobou ahi tin asei e.
Henan University a Chinese lekha jil pachun Shavei
1962 kum ajong chun Pope John XXIII in (Vetican
Israel lamkaiho kimupi in hiche Kaifeng Jews tehon II) official tah’a Jews tehi Jesu that tu (Latin paova Jekithopina thiltup abol uchu asei in ahi. Barzilai hi su thana chu Deicide akiti e) ahipoi ti anaphongdoh
2010 kum apat China gam’a East Asian Studies bol’a tan chuleh Jesu phatlai leh ama nung a Jews te
um ahin chuleh Kaifeng Jews community teho chu kingohna leh mona tamtah ana um hojong chu
phat ong aneiteng leh Hebrew leh Judaism thuho ahil adihlou thu ngen ahidan anaseidoh in ahi. Chuleh
in chuleh Shabbat leh Kut ho jong amankhompi ji’n athikuon in Pope pachun Jews te chung’a thilphalou
ahi.
anakibol ho chung ah ngaidam athum in ahi.
Kum masa chun Israel gam ahungphah kit nachun,
Shavei Israel Director Rabbi Hanoch Avitzedek
akimupi’n chejouchun Rav Hanoch in amapa chu
Shavei Israel in Kaifeng Jews te avetkolna achu pan
lahsah ding in pha asa un ahi. Chukit leh, Shavei Israel Chairman Pu Michael Freund injong tosotna nasatah anei dungjui in Rav Hanoch leh Barzilai chun Kaifeng Jews ho khantou machal nading in program tamtah asiem un ahi.
Israel Chief Rabbi teni leh Pope pa
Shavei Israel in Kaifeng Jews hoa ding in lhakhat a
news bulletin nivei asuopeh jiuvin ahi.
Chuleh tu hapta sung chun Kaifeng Jews ho mi 7
chu conversion/giur course achaijou nung uva Giur
amu utoh kilhon’a Mikveh ah akide un ahi. Hiche Kaifeng Jews hohi Shavei Israel in anapuilut leh ana
vetkol uh ahi.
BMC (I) AKUON HETSAH
A
kho akhoa community jousen houbung mijat, inn
jat leh lamkai thah nalhendoh ho’u BMC (I) heng
ah hinpelut leuchun phante. Ahithei chan in na contact
number uh hinjao tha sah un. Chuleh ahung lhung ding
March 15 kah in aging thei pen in hinpe chieh leuchun
tia ngeh nahiuve.
Chukitleh, BMC (I) Executive meeting kilolna dungjui
in tu masang’a community jouse lhaseh’a Fund kila
chu akiseinem in 2013 January apat Rs.200 lhahsah/
kiem ahitai. Chujongleh, lhasieh a Rs.100 pehon Rs.
50 chan a napeh diu ahitai. December 2012 chan
pelhing loulai community hon nahin suhtheng diuvin
jong ngeh nahiuve.
~ T.K Avihu Singsit, Chairman BMC (I)
Israel Ashkenazi Chief Rabbi, Rav Yona Metzger in
Pope pa resignation aneina chung’a vangbohna leh
pachatna thu apen ahi. Chuleh aseibe nachun Catholic Church leh Chief Rabbinate kiguijopna phatah hi
aban’a hotoh kiguijop jomtou ding in jong akinepna
thu asei in ahi.
Israel Sephardic Chief Rabbi, Rav Shlomo770
Moshe
Amar in Pope Benedict in Israel hodna holocaust pomlouho chung’a pan alahna hi pachatna lientah apien
chuleh adamthei nading in jong vangbohna apen ahi.
Chief Rabbi pan Pope pa thilpha abol ho hetjing ding a
asei khenkhat hochu ahileh – “Pathen in Jews mipite
toh akitepna chu ahejing in adalha poi, Jews michu I
upa’u ahin chuleh Jews tehi Ipu Ipateu leh ikhanggui
uh ahi” tin asei e.
SHAVEI NEWS BULLETIN E-MAIL SUBSCRIBTION
Koitobang Shavei News e-mail a simnuom holeh deiho’n
[email protected] a subscribe bolthei jing ahi.
6
SHAVEI ISRAEL
PARASHAT KI-TISA
T
WEEKLY NEWS BULLETIN FOR BNEI MENASHE
PURIM KUT MUNCHUOM CHOM A KIMANNA
~ SNN
uchung 5773 Purim Kut chu Shavei Israel
tohguonna noiyah Sadar Hills area ading’a
amasapen ding in Kangpokpi Beith Shalom mun ah
ana kimang in ahi. KPI Kut committee hotoh
kithokhom’a Shavei in Seudat Purim thupitah chu
anei in ahi. Hiche Kut ahin Gamgiphai, Saikul, Sajal,
H.Zion Veng leh Keithelmanbi community ho ajao
un megillah simlhahna leh night program a kisuhhalna Miss Kut, Drama, Quiz ho aum in ahi.
Kangpokpi houbung’a family 7 (mi 38) lahlutna
770
POLAND GAM’A PURIM: Shavei tohguonna noiya Poland
Khopi Katowice mun’a chun Purim chu Shavei Emissary
Rabbi Yehoshua Ellis lamkaina noiya anamang uve.
jong aum in chuleh tu masang Aliya jounung in KPI
a kipelut thah inn 10 (mi 54) aphauvin ahi. KPI
community hojong akhangtou lheh uvin Purim ajong
koima kingolsah a kham jong umlouvin program
chu phatah in achelha’n ahi.
Beith Shalom B.Vengnuom mun’a Purim Kut manna’a
Achasverosh,Esther leh Mordechai ho stage mun’a mipi
masnag’a atou pet
H
SHAVEI HETSAHNA
2013 CENSUS
oubung lamkaiho jouse kom’a hetsahna nuom
chu ahileh 2013 Census houbung tin in abol chu
agangthei pen’a Manipur Shavei Office mun’a
houbung copy chu hung pelut ding’a hetsah ihiuve.
Census a poimoho chu ahileh - Min, Hebrew Min,
Phungmin, Nule pa min, Judaism lut kum, Date of
birth, Indian Passport nanei leh photo copy attach
bolding ahi.
Hiche census hung kipelut hochu computer a
kitat’a print kiboldoh ding ahi.
Last date of submission: 14 February, 2013
(Thursday)
~ Shavei Israel Manipur
SHAVEI AKON JIN KINEI DING
Ahunglhung ding 5-7 March, 2013 sung’a umding in Shavei te
loipha mi 2 - Abe Thomas leh Dr. Joseph Mumbai akon Manipur a
Bnei Menashe te ahung villhah lhon ding ahi.
~ SNN
RUSSIA GAM’A PURIM: Subbotnik Jewish community
hochu Shavei Israel lamkaina noiya Visoky khopia Purim chu man anahi.
PORTUGAL GAM’A PURIM: Bnei Anousim hon Portugal
khopi Belmonte mun’a chun Shavei Emissary Rabbi
Elisha Salas lamkaina noiya anamang uve.
H
G I VAT K H AV I VA A K U O N
ashem lungsiet najal in tuchung Aliya a keiho
nucha jong kajao utoh kilhon in Eretz Israel chu
damsel in kalhung un, tu’n Giur jong kamu taove. Hitiho jouse jal in Hashem kathangvah in chuleh imajouse’a eiboipi Shavei Israel chunga kipathu seijoulou
kaphong e.
Tuhin Givat Haviva, Shavei Absorption Center ah kaum
un nisieh in Ivrit leh Houthu in class kanei un ahi. Tu
phatsot louva kadam uleh Akko Khopi a chengding lah a
kajao utoh kilhon’a kachen vah diu ahitai. Agam anuom
mama jeng in nangho jouse jong agangthei pen’a nahunglhun loidiu ikideisah un ahi. Chuleh katepnanuom
uchu, hou phatah a practical tah a jui hi apoimo pen ahi.
Adieh’a nupite kom’a kasei nuom chu PSALM isimjiu
hochu Agamtheng nahunglhunvah thei nadiuva tanglou
hiel’a nahinsim jing uva chuleh Rosh Chodesh hojong
kituptah’a nahin manjing diuvin jong kahintiem uve.
Nabon un Shabbat Shalom !
~ Aviela Chongneo Singsit, Givat Haviva – Israel

Similar documents

general assembly 2016 - kuki baptist convention

general assembly 2016 - kuki baptist convention Keiman tukal chonset pokit talou ding, Vahchoi-yin vahchoiyin ka lung in. 3. Christa chu hi jing hen ka hinna bulpi, Jordan in eiso khum jong le, Keima dinga olmona ding umta lou, Chamna Thupha chu...

More information

M AS SPE CIAL - kuki baptist convention

M AS SPE CIAL - kuki baptist convention Christian ihunghiuva patna Christmas kiti hi ingalelpen-u phatbih khat chu ahi. Ipidinga Christmas hi hibangtah-a ingalel jiu ham? Ingalelnauhi kidongleuhen ajeh tampi iseidiuvin katahsane. Hichu e...

More information

aban nasim nomleh - kuki baptist convention

aban nasim nomleh - kuki baptist convention (i) Jesu Christa vannoija ahung pen ding chu vannoi pumpin anahet em or anahet phah lou’u ham ti chu eihon ihetapouvin, Bible record dungjuija chu ivet leh Judate leng ding Messiah chu Juda gam Bet...

More information